woesnsdag 24 september 2025

De gebeurtenissen van afgelopen zaterdag 20 september 2025, in Den Haag vragen om een snelle, brede en scherpe antifascistische reactie. De manier waarop journalistiek en gevestigde politiek op de gebeurtenissen reageren verscherpt die noodzaak nog. Een zestal punten verdienen hier de aandacht.

1. Dit was een extreem-rechtse, fascistische mobilisatie op grote schaal, met openlijk grof geweld als speerpunt. Het is onzin om dit weg te zetten als apolitiek hooliganisme. De leuzen richtten zich voortdurend tegen AZC’s. De meegevoerde prinsenvlaggen – favoriet NSB-symbool – , de Hitlergroeten die werden gebracht, het spandoek waarmee de fascistische organisatie Voorpost openlijk voor ‘remigratie’ pleitte en waarmee openlijk geparadeerd werd, en nog veel meer: het sprak allemaal duidelijke taal. Hier was het fascisme de straat op gegaan. Iedere typering die hieraan afdoet, betekent het bagatelliseren van de extreem-rechtse dreiging. Iedere neiging om deze extreem-rechtse mobilisatie van haar politieke essentie te ontdoen, biedt dit soort fascisme camouflage en daarmee extra ruimte. Depolitiseren is collaboreren.

2. Het gaat ook niet aan om hier een scheiding aan te brengen tussen de knokploegen die de stad in trokken enerzijds, en de demonstranten bij het podium op het Malieveld anderzijds. Ja, er waren minstens duizend mensen die als knokploegen en terreurbendes tekeer gingen, tegen de politie, maar vooral ook tegen journalisten, tegen het D66-kantoor en potentieel tegen iedereen die niet wit en niet Nederlands genoeg was. Er waren mensen die niet alleen letterlijk op dit gevecht uit waren maar ook hun teleurstelling dat er geen antifascisten waren om af te tuigen, niet onder stoelen of banken staken.

Maar ook die mensen die niet de stad in trokken en niet aan de gevechten deelnamen… die kwamen met een soortgelijk politieke doel, vanuit een soortgelijk wereldbeeld, vervuld van een soortgelijke haat. Allemaal waren ze deel van dezelfde extreem-rechtse operatie. Het doel van iedereen daar, niet alleen van de zogeheten hooligans, was: druk zetten op de besluitvorming, druk om AZCs tegen te houden en gesloten te krijgen, druk om geen vluchtelingen toe te laten, druk om vluchtelingen die al in Nederland wonen, het land uit te werken. Het doel van iedereen daar was: racisme in daden om te helpen zetten, in daden van uitsluiting en van deportatie. Dit was geen legitieme demonstratie die gekaapt werd door extreem-rechts. Dit was van begin tot eind een extreem-rechtse, fascistische manifestatie die droop van dreigend geweld. Er is niets vredelievends aan de leus ‘geen AZC!’. Het is een leus van racistische haat.

3. Deze extreem-rechtse geweldsuitbarsting is aangejaagd door de gevestigde (extreem-) rechtse politiek, door fascistische of naar fascisme neigende Kamerleden en ministers. De voortdurende retoriek van kabinet en bijbehorende politici over ‘het strengste asielbeleid ooit’, over de noodzaak om asielmigratie ‘beheersbaar’ te maken, de continue toon van alarm over het ‘asielprobleem’, de reeks van wetsvoorstellen waarmee vluchtelingen van rechten worden beroofd en het aanvragen van asiel steeds moeilijker wordt gemaakt, de steeds terugkerende leugen waarmee woningnood wordt ‘verklaard’ als gevolg van de vermeende voorrang die mensen die asiel aanvragen zouden krijgen – een leugen die om zich heen kan grijpen omdat de journalistiek daar alle ruimte voor laat – … al die retoriek, te horen van politici van rechts tot nog veel rechtser, en te vaak ook van wat doorgaat voor links… Dat alles heeft het klimaat helpen vormen waarin het fascisme in groepsverband de straat op durft en haar gang meent te kunnen gaan.

Wie dag in dag uit campagne voert tegen AZCs, draagt bij tot het op de been brengen van het soort menigte dat afgelopen zaterdag in Den Haag tekeer ging. Er loopt een rechtstreekse lijn van Yezilgöz, Van der Plas, Eerdmans, Baudet en Wilders naar de straatterreur van 20 september. En verwijzen naar een overduidelijk fake account dat ten onrechte aan antifascisten wordt toegeschreven, zonder dat account ondubbelzinnig als fake te brandmerken, alsof daarin een legitieme reden kan liggen voor fascistisch geweld, is serieuze kritische journalisten onwaardig.

4. Dit fascisme op straat, maar net zozeer de hatelijke retoriek waarmee extreem-rechtse politici het straatfascisme helpen aanjagen, verdient furieuze bestrijding. We hebben te maken met een acuut fascistisch gevaar. Het fascisme heeft zich genesteld in parlement en regering, via PVV, FVD en JA21, via VVD en BBB. Het fascisme uit zich via rechtse media, in allerlei talkshow, en elders. Het fascisme mobiliseert keer op keer om de komst van AZCs tegen te houden via grootschalige intimidatie. En nu raasde het fascisme door de straten van den Haag. Zowel de hatelijke retoriek als de mobilisaties op straat dienen met de grootst mogelijke kracht worden bestreden.

Dat is precies wat antifascisme betekent! Antifascisme: weerstand bieden tegen fascisme en alles waar dat fascisme voor staat. Protesteren tegen dat fascisme. De weg versperren aan de opmars van dat fascisme. De leugens waar het fascisme mee wappert, niet alleen weerleggen maar ook framen als onderdeel van verdeel-en-heers , van het aanwijzen van zondebokken als onderdeel van een strategie om macht te veroveren. Dit alles – al die vormen van nee zeggen en nee doen tegen fascisme – kan in de meest uiteenlopende vormen en door heel verschillende mensen en groeperingen – en het is allemaal antifascisme. Het hele idee dat ‘Antifa’ een of andere griezelige radicale groepering is, of sowieso een specifieke organisatie trouwens, is onzinnig. Antifa is een afkorting en staat gewoon voor antifascisme. Dat antifascisme hebben we nodig, in de volle breedte van de hele samenleving.

5. Precies dat maakt de motie die de Tweede Kamer vorige week op initiatief van FVD, PVV en BBB aannam niet alleen verwerpelijk maar ook echt gevaarlijk. Door antifa – antifascisme dus, een begrip, geen groepering! – te framen als terroristisch gevaar, zet de motie feitelijk iedereen die er bezwaar tegen maakt om onder een racistische dictatuur, een witte etno-staat, te moeten leven, weg als crimineel. Wie tegen antifa is, is tegen de tegenstanders van fascisme. Wie tegen antifa tekeer gaat, geeft datgene waar antifa tegen strijdt daarmee bescherming en ruimte. Tegen antifa strijden is het fascisme helpen en griezelige gebeurtenissen zoals die in Den haag plaatsvonden daarmee ruim baan geven. Anti-antifa is fa.

6. Aan antifascisten de taak: dit verhaal in tal van variaties te vertellen. Aan iedereen die het wil horen , aan menigeen die het liever niet wil horen ook. Het antifascisme zichtbaar maken, overal waar we maar kunnen komen. Aan antifascisten de taak om dit verhaal ook om te zetten in de praktijk, in activiteiten van de meest uiteenlopende soort. De strijd tegen fascisme gaan we niet overlaten aan een gevestigde politiek die liever collaboreert en knielt dan het gevaar in de ogen kijkt en bestrijdt. Een antifascistisch geluid kunnen we beter niet overlaten aan media die overduidelijk liever meepraten en ‘begrip’ tonen dan de waarheid te vertellen over het fascistische gevaar. Zelf spreken en zelf doen, waar dat maar kan en samen met wie dat maar wil.

Niet al te kieskeurig te zijn in bondgenoten op dit punt: iedereen die zich tegen het fascisme keert, is antifascist. Cas Mudde, Sander Schimmelpennick, Kim van Keken en gelukkig vele andere columnisten en journalisten en wetenschappers die het wel snappen en de waarheid naar voren brengen: laten we ze in onze armen sluiten, zonder kritiek na te laten waar die nodig is. Gevestigde media zijn niet antifascistisch, maar in die media zijn gelukkig tal van mensen actief die wel hun mond open doen, en prima dingen zeggen ook. Bondgenoten zijn het!

Antifascisten zijn dus niet enkel degenen die het precies kunnen verwoorden, of aan een hele setlist van ideologische criteria voldoen. Antifascist is wie nee zegt tegen het fascisme, en aan dat nee praktische consequenties verbindt. Wij zijn allemaal antifascisten, want antifascisme is voor wie in vrede en vrijheid op basis van gelijkwaardigheid wil samen leven met anderen, de gewoonste zaak van de wereld of hoort dat te zijn. Antifa, altijd en overal – juist nu!

Peter Storm