Het is verleidelijk om te proberen om de actualiteit in Afghanistan op de voet te volgen. Ik bezwijk voor die verleiding, voor zover ik het nieuws uit het geterroriseerde land tot me blijf nemen. Ik weersta de verleiding, waar het gaat om het vervolg van mijn Afghanistan-reeks. Het wordt tijd om een grote snoekduik te nemen in de recente, maar ook de niet zo heel recente geschiedenis van Afghanistan.
We kunnen heel ver terug als we willen: waar nu Afghanistan ligt, wonen al heel lang mensen. De regio heeft een indrukwekkende geschiedenis. In recente eeuwen was het vooral een gebied aan de rand van diverse strijdende imperia, terrein aan de marges van de regio waar ‘het’ voornamelijk gebeurde. Dat was echter lang niet altijd het geval. De diverse Perzische rijken uit de oudheid omvatten veelal wat nu Afghanistan is, en dan niet als randzone maar deels als kerngebied. De Macedonische veroveraar Alexander de Grote is ook op bezoek geweest in het land. Zijn rijk viel uiteen, en uit een van de opvolgersrijken in de regio waar nu Afghanistan ligt, kwam een Helleense cultuur voort in wat als het Grieks-Bactriche rijk bekend is geworden. Dat was rond de tijd toen het Boeddhisme ingang en wijde verspreiding vond, een Boeddhisme waarvan de door het eerdere bewind van de Taliban in 2000 verwoeste beelden getuigden. In het begin van de Westerse jaartelling domineerde het Kushan-rijk, waarin het Boeddhisme gesponsord werd door de heersers. Iets later, in de eerste eeuwen van de Westerse jaartelling, viel Afghanistan onder een groot voor-Indisch rijk, onder het Maurya-vorstenhuis. In wat in Europa de Middeleeuwen heet, won de Islam terrein in de regio.
In de dertiende eeuw waren er de bloedige veldtochten van Dzjengiz Khan. Een van diens opvolgers, Timoer Lenk, vestigde een rijk in het huidige Afghanistan, met als hoofdstad Herat, dat ‘onder de Timoeriden een van de belangrijkste steden van de wereld zou worden’, zo leren we op het onvolprezen Wikipedia.(1) . Men sprak wel van de Timoeridische renaissance, vergelijkbaar met haar naamgenoot in Italië, om de culturele bloei van het gebied in die tijd tot uitdrukking te brengen.(2) Het is slechts een hele kleine selectie van rijken, dynastieën en culturen die ik noem om te laten zien dat het gebied niet altijd alleen maar grensgebied in de verte was, maar een regio met een hoofdrol. Echte hoofdrolspelers blijven ook in dat overzicht natuurlijk buiten beeld: de mensen die de paleizen moesten bouwen, de mensen die het voedsel moesten verbouwen en maar een fractie van de oogst in eigen magen zagen verdwijnen.
Belangwekkend als meer rechtstreekse achtergrond van de huidige ellende wordt de geschiedenis vanaf de achttiende eeuw. In 1747 veroverde Ahmad Khan, officier in de Perzische legermacht die de baas was destijds, de macht en begon voor zichzelf. Daarmee begon de recente Afghaanse staat vorm aan te nemen. Van die staat dienen we ons geen al te grootse voorstelling te vormen trouwens. Buiten de steden was de macht ervan hoogst beperkt, en de overgrote meerderheid van de bevolking woonde op het platteland.
De sociale verhoudingen in het gebied zou je kunnen typeren als feodaal, en dat zou tot laat in de twintigste eeuw zo blijven.(3) De bazen op het platteland waren de grootgrondbezitters, landeigenaren voor wie de straatarme bevolking moest werken. Die bevolking bestond uit deelpachters, mensen die de grond mochten gebruiken, maar bepaald niet voor niets. Ze verbouwden graan of weidden het vee, en waren verplicht om een flink deel van de opbrengst aan de landeigenaar af te staan. De uitbuiting ging dus niet via loonarbeid, zoals in het moderne kapitalisme. De uitbuiting ging via deze deelpacht. Tussen landheren en deelpachters in stonden de kleine zelfstandige boeren. Ook bepaald niet rijk, maar iets minder beroerd af dan de geknevelde deelpachters. Voor zover er een overheid was waar de plattelandsbevolking iets van merkte, was die – surprise, surprise – op de hand van de landheren.
Centrale economische eenheid was de boerenfamilie, bijeengehouden in uiterst hiërarchisch en patriarchaal verband, met het familiehoofd als de baas met verregaande zeggenschap overde anderen, veel sterker over vrouwen en dochters dan op mannelijke familieleden. Vrouwen waren nog net geen bezit, maar het scheelde weinig. De hele zaak werd ideologisch gerechtvaardigd met de godsdienst, en dat was in deze tijd ook al de islam. Een patriarchaal wereldbeeld hield alles op zijn plek. Het is overigens sterk de vraag of dit zich zo scherp aftekende en zo rigide was als in de twintigste eeuw. De traditionele islam van Afghanistan was doortrokken van mystieke elementen van Soefi-achtergrond, en dat is geen recept voor al te starre orthodoxie. Gaandeweg zou dat veranderen.
Je had dus – waar eigenlijk niet – de klassenverhoudingen, de tegenstelling tussen arm en rijk, vormgegeven langs feodale lijnen. Daarnaast en ermee verweven was het patriarchale en vrouwenonderdrukkende familieverband. Hoe zat het met dat derde thema waar in recenter tijd zo veel om te doen is, de etnische samenstelling? Welnu, aan diversiteit geen gebrek op dat punt. Wat wil je, met die opeenvolging van rijken, culturen en dergelijke waarvan ik iets heb geschetst? Het was niet de scheidslijn die het later zou worden, maar het speelde wel mee. De bevolking bestond en bestaat uit Pashtuns, de grootste minderheid, vooral in het zuiden en oosten; uit Tadzjieken en Oezbeken, vooral in het noorden; uit Hazara’s in het westen van het land, en uit nog tal van andere kleinere groepen. Pashtuns domineerden vaak: de koningen vanaf 1747 waren van Pashtun-herkomst, latere politieke leiders veelal ook, en dat bleef zo toen een Communistische partij het land in 1978 overnam maar zich zonder Russisch leger niet wisten te handhaven. De huidige Taliban zijn ook een Pashtun-beweging.
Heersers uit niet-Pashtun-kringen zijn uitzonderingen. En ja, onder Pashtuns en anderen was er een neiging op Afghanistan op te vatten als land van de Pashtuns. Maar je kunt niet zeggen dat niet-Pashtuns per definitie onder de heerschappij van ‘de Pashtuns’ vielen. Oezbeken en Tadzjieken waren geen ‘onderdrukte naties’ die zuchtten onder een ‘Pashtun-juk’. En natuurlijk waren ook de meeste Pashtuns gewoon straatarm en onderworpen, destijds en nog steeds. Wat wel relevant was, is de godsdienst: de islam. Ja, vrijwel alle Afghanen waren dus moslims. Maar waar de grote meerderheid een Soennitische islam aanhing, waren de Hazara’s Sjiiten.
Er waren natuurlijk ook nog de steden. Daar woonden ambachtslieden en handelaars, plus de bestuurders van het land, de koning of emir en diens entourage. Van industrialisatie was pas in de twintigste eeuw sprake, en ook toen kreeg die bepaald geen vleugels. Verstedelijking kwam er wel, maar eigenlijk kreeg ook dat pas vaart in de afgelopen decennia. En mensen werden in die latere tijd eerder naar de stad gedreven door de uitzichtloosheid en de oorlogen op het platteland dan door de aantrekkingskracht die de steden op zichzelf hadden. Kaboel werd een miljoenenstad, vooral omdat en in zoverre het platteland alsmaar onleefbaarder werd vanwege terreur en afpersing, luchtaanvallen en beschietingen. Maar wel lopen nogal op de zaken vooruit, we gaan terug naar de achttiende eeuw, en snel door naar de negentiende.
Aanvankelijk had de zich vormende Afghaanse staat ook greep op flinke delen van wat nu Pakistan is, met name in de Punjab. Die raakte Afghanistan gaandeweg kwijt, waarmee een gebied met flinke landbouw- en dus belastingopbrengsten wegviel. De ambitie om die terug te winnen was een van de thema’s van de politiek van de Afghaanse monarchie. In de negentiende eeuw droeg dat bij aan spanning met een van de grote mogendheden: Groot-Brittannië dat in het voor-Indisch schiereiland – de regio die nu India en Pakistan omvat – zich als koloniale machthebber had gevestigd. Tegelijk was er een ander koloniaal rijk in opkomst, aan de noordgrens van Afghanistan: Rusland. Het Britse en het Russische rijk waren rivalen. Ze zochten allebei invloed in Centraal- en Zuid-Azië. De strijd om invloed tussen deze mogendheden in de regio kwam bekend te staan als The Great Game. Ze wilden dan ook allebei invloed in Afghanistan, dat in een soort vuurlinie kwam te liggen. De angst dat Afghanistan, met Perzische hulp, haar eerder kwijtgeraakte territoria terug wil, plus de angst dat Afghanistan onder Russische invloed zou komen, dreef de Britse heersers tot oorlog in Afghanistan. Dat werd een koloniale afgang. Britse soldaten bezetten steden en versloegen Afghanen. Maar toen een Brits leger een vrije doortocht had bedongen van Kaboel naar Jalalabad, bleken heel veel gewapende Afghanen daar anders over te denken. Van een leger van ruim 16.000 mensen – soldaten en ondersteunend personeel – kwam volgens overlevering slechts een enkeling, de daardoor in de geschiedenisboeken belande Dr. Bryant – levend en op vrije voeten in Jalalabad aan. Helemaal kloppen deed dat niet, maar het Britse debacle was onmiskenbaar. De Eerste Anglo-Afghaanse oorlog (1839-1842) was daarmee nog niet voorbij, maar van een doorslaand koloniaal succes was hoe dan ook geen sprake.(4)
Je zou misschien denken: die Britse koloniale machthebbers hadden hun lesje geleerd en doe geen moeite verder. Nee dus, koloniale heersers zijn hardleers… In 1878 begon een tweede Anglo-Afghaanse oorlog. Die duurde tot 1880, en kende dezelfde dynamiek als de eerste. Nu bereikte het Britse rijk iets meer: Afghanistan werd een Brits protectoraat. In de binnenlandse verhoudingen veranderde vrij weinig, het Britse gezag was daar hooguit indirect merkbaar. Maar haar onafhankelijkheid was de Afghaanse staat wel kwijt. De binnenlandse macht kwam in handen van emir Abdul Rahman. Die verwierf zich een bijnaam: de ijzeren emir. Een keihard binnenlands bestuur was van die bijnaam de achtergrond, een bestuur dat tegelijk wel hele bescheiden moderniseringen doorvoerde, van het leger en het bestuur. Ook daarvan zal de overgrote meerderheid van de bevolking weinig hebben gemerkt, of het moest zijn dat ordehandhavers iets modernere wapens inzetten tegen opstandige mensen.
Belangrijke gebeurtenis uit deze periode werd het vaststellen van een grens tussen Brits-Indië en Afghanistan. Dat gebeurde in 1893 door een zekere Mortimer Durand, en de grens ging dus de Durand-lijn heten. Relevant voor het vervolg was dat Pashtuns aan beide kanten van die Durand-lijn woonden. Pashtuns vormden dus grootste bevolkingsgroep van Afghanistan, maar er waren ook hele veel Pashtuns die in Brits-Indië, en na het vertrek van het Britse gezag dus in Pakistan, woonden. Dat had consequenties. Die waren er trouwens al eerder, want bij het afbakenen van de grens kwamen Pashtuns in verzet. Dat mondde een jaar of vier uit in opstand, neergeslagen door 60.000 Britse soldaten.(5) Dat Britse koloniale gezag stelde helaas toch wel wat voor, maar de waardering ervoor zal er logischerwijs niet groter op zijn geworden.
Opvallend was bij herhaling waarvoor die strijdlustige Afghanen vochten in die Anglo-Afghaanse oorlogen. Niet voor ‘de natie’ of zoiets. Het vaandel van de strijd was de islam. De strijd tegen vreemde overheersing vond plaats in de vorm van een heilige oorlog tegen de ongelovigen. Op deze wijze werden de koloniale indringers het land uit getrapt. Maar op deze wijze verstevigden de landheren en de geestelijke leiders, de moellahs, tegelijk hun ideologische greep op de arme bevolking die veel van de bloedige strijd mocht uitvechten. We zien dat in latere oorlogen en conflicten keer op keer terugkomen. Wat we hier zien is niet zomaar een stokoude islamitische traditie tegen moderne indringers. We zien een traditie die precies in de strijd tegen die indringers haar vorm en haar scherpte kreeg. Uit een traditionalisme vol tegenstrijdigheden zou gaandeweg een scherp orthodox fundamentalisme worden gebrouwen.
IJzeren emir Abdul Rahman had een zoon die tot 1919 regeerde. Na diens gewelddadige dood was het de beurt aan een andere zoon van die emir, Amanoellah. Die brak met de Britse invloed, er kwam een Derde Anglo-Afghaanse oorlog in 1919, maar het Britse gezag hield het snel voor gezien. Afghanistan was vanaf dat jaar een onafhankelijke staat. De diplomatieke koers werd pro-Russisch – een Rusland waar na de revolutie van 1917 de Bolsjevieken aan de macht waren gekomen. Amanoellah voerde hervormingen door in de richting van een moderne, seculiere staat, ook met meer rechten voor vrouwen. Ataturk, grondlegger van het moderne seculiere Turkije, was een soort rolmodel. Wel liet emir Amanoellah zich in 1926, ietsje minder modern, tot koning uitroepen. Zijn hervormingen riepen hetzelfde soort weerstand op als de koloniale Britse indringers: traditionalistisch en godsdienstig verwoord verzet maakte dat het hervormingsprogramma al snel van scherpe kanten werd ontdaan en zelfs deels teruggedraaid. De dynamiek die Britse indringers had helpen verdrijven, keerde zich nu ook tegen binnenlandse moderniseerders. In 1927 volgde een nieuwe hervormingsronde, met zelfs algemeen kiesrecht en dienstplicht in de aanbieding. Nu volgde er opstand vanuit de traditionele kant, en Amanoellah ruimde het veld. De macht kwam voor de verandering in handen van een Tadzjiek, van de hervormingen bleef amper iets over. Van de macht van de nieuwe machthebber evenmin, want al in 1929 maakte Pashtun-verzet er een einde aan.
Nadir Shah werd koning, maar ook niet erg lang want hij werd in 1933 omgebracht en gevolgd door zoonlief Zamir Shah. Die bleef koning tot in 1973. Familieleden van de koning bekleedden de belangrijkste posities in de staat. In de hoofdstad Kaboel was sprake van een politiek leven in de moderne zin van het woord, met soms zelfs verkiezingen en dergelijke. Ook bleven er op bescheiden schaal hervormingen plaats vinden, richting een iets moderner bestuur, ene infrastructuur en dergelijke. Op het platteland heersten echter als vanouds de landheren over de pachters, geassisteerd door de moellahs die een passende van gezagsgetrouwheid, onderworpenheid en familie-eer predikten die paste bij de verhoudingen zoals die landheren het graag zagen.
Afghanistan bleef buiten de Tweede Wereldoorlog, maar niet buiten de Koude Oorlog tussen de Sovjet-Unie en de VS die daarop volgde. Het land hoorde bij gene van beide machtsblokken en ontving steun uit beide kampen, al won de Sovjet-Unie het met straatlengten afstand. Maar van Russische overheersing was vooralsnog geen sprake. In 1953 werd een neef van de koning, Mohammed Daoed, de premier van het land en feitelijk de sterke man. Hij moderniseerde op de inmiddels bekende manier, maar omdat de economische hulp binnenstroomde was daar nu ook meer geld voor beschikbaar. Dat ging in wat elke moderne machthebber beoogt: een stevig militair apparaat, flink wat ambtenaren in de overheid, en een snelgroeiend onderwijsstelsel. In de steden veranderden er nu echt dingen, als je door Kaboel liep, liep je in een vrij open, Westers aan doende stad. Noot voor degenen die pas tijdens de macht van de PVDP, de Communistische partij, vanaf 1978 een meer open en ook vrouwvriendelijker sfeer in de steden weten waar te nemen: nee dus. Dat gebeurde ook al onder de autoritaire moderniseringen in de tijd van Daoed. Vooral met Russisch geld, die moderniseringen, dat dan weer wel. En nog steeds deed het platteland niet bepaald mee. We zagen trouwens al dat in de jaren twintig serieuze stappen in deze richting werden geprobeerd.
Daoed zocht vrij nauwe samenwerking met de Sovjet-Unie. Tegelijk vocht Afghanistan onder zijn leiding een conflict uit met buurland Pakistan. We weten inmiddels dat veel heersers van Afghanistan Pashtuns zijn, ook de vorst en ook neef Daoed. We weten ook dat het gebied waar Pashtuns woonden, doorsneden werd door de Durand-lijn die Afghaanse en Pakistaanse Pashtuns van elkaar scheidde. In Afghaanse Pashtun-kringen cirkuleerde dan ook het concept Pashtunistan, het idee dat de Pakistaanse Pashtun-gebieden bij Afghanistan hoorden. Dat streefde Daoed dan ook na, en dat leidde soms tot gewapende Afghaanse acties in Pakistan. Dat laatste land was pro-Westers, een loyaal Amerikaans bondgenoot, wat weer te kaken had met de rivaliteit met buurland India dat op vrij goede voet met de Sovjet-Unie stond. Een pro-Amerikaans Pakistan, een pro-Russisch Afghanistan, en een potentieel gewapend conflict over door Pashtuns bewoond gebied. Dat was de situatie in de jaren vijftig van de twintigste eeuw. Voluit oorlog werd het niet. Van belang voor wat volgt was het wel. De rol van Pakistan in latere conflicten binnen Afghanistan vinden in dit conflict een soort voorbode en aanloop.
Belangrijk was bovendien dat er ook toen al fundamentalistische groepen actief waren in Afghanistan. Waar vluchtten leden van die groepen heen als de repressie – door een regime dat aan het moderniseren was en enigszins pro-Russisch bovendien – toesloeg? Inderdaad. Naar Pakistan. Dat speelde vooral later in de jaren 1970. Maar al eerder was er spanning.. ‘Pakistan was al sinds de jaren 1950 islamistische groeperingen zoals de Jamaat-e-Islami aan het gebruiken om Afghaanse zaken te beïnvloeden. In die tijd had Pakistan legitieme zorgen: Afghanistan wees Pakistans legitimiteit en postkoloniale grenzen af, koesterde Pashtun-nationalisme en voerde zelfs invasies uit in Baloechistan en diverse Tribale Gebieden’, lezen we in een informatief artikel van het mainstream magazine Foreign Policy.(6) Dat Pshtun-nationalisme slaat op het concept ‘Pashtunistan’. De poskoloniale grens is natuurlijk die eerder besproken Durand-lijn. De rol van Pakistan, veel later, als uitvalsbasis voor gewapende fundamentalisten tegen het Communistische bewind en de latere bezetting van Afghanistan door de Sovjet-Unie, hier in deze conflictstof een aanloop en achtergrond.
Tot oorlog met Pakistan kwam het destijds niet. In 1963 moest Daoed het veld ruimen en was het tijdelijk gedaan met de pro-Russische koers. In de steden was intussen spreke van beginnetjes van partijpolitiek leven. Dat bracht vooral studenten in beweging. Die waren er in steeds grotere aantallen, en een aanzienlijk deel van hen had relatief arme ouders en kwam van het platteland. Onder hen was een sterk bewustzijn van de noodzaak tot drastische hervormingen en moderniseringen. Voor een deel van hen werd de Sovjet-Unie het lichtend voorbeeld. Uit discussiekringen van zulke studenten en intellectuelen kwam in 1965 de Democratische Volkspartij van Afghanistan, DVPA, feitelijk een Communistische Partij, al heette het niet zo.
De partij oriënteerde zich op de Sovjet-Unie, maar veel van haar leden stonden vooral ook positief tegenover de hervormingen van kort daarvoor afgezette premier Daoed en hoopten op een doortastender versie van diens programma. Men streefde, zo luidde de partijdoctrine, naar democratische veranderingen. Daarmee werd niet zozeer een stelsel van zeggenschap van de bevolking, bijvoorbeeld via vrije verkiezingen en bijbehorende vrijheden bedoeld, maar een programma van hervormingen die ten gunste van de bevolking kwamen, of geacht werden te komen. Wat die bevolking daar zelf van vond, werd aanzienlijk minder belangrijk gevonden. De visie omvatte bijvoorbeeld landhervormingen, onderwijs voor vrouwen net zo goed als voor mannen, een doorbreking van de verstikkende patriarchale en traditionele verhoudingen. Nobele idealen! Maar de strategie om ze door te voeren was top-down: een elite van verlichte mensen moest het bestuur overnemen en de nobele idealen gaan doorvoeren. Daar kwam de politiek van de DVPA op neer.
De zaak werd nog aanzienlijk lastiger doordat de klasse waar communistische partijen graag hun achterban vinden – een industriële arbeidersklasse – zo goed als ontbrak. Naar de arme boeren dan, naar het voorbeeld van Mao Zedong in China? Dat zou niet wezenlijk minder autoritair zijn uitgepakt, want boeren waren bij Mao weliswaar de bewapende achterban, maar niet de beoogde nieuwe machthebbers. Maar er zou dan wel een bredere basis van strijd zijn geweest, een bredere basis ook van een eventueel nieuw regime. Gezien de intense greep die landheren en moellahs op het platteland hadden, maar ook gezien het ongeduld van radicale studenten en hun diepe minachting voor het plattelandsleven waarvoor ze juist richting stad en universiteit waren gevlucht, trok die optie echter weinigen aan.
Er werden weliswaar Maoïsten actief in Afghanistan. Maar de dominante kracht ter linkerzijde was toch de DVPA. En die DVPA concentreerde zich op studenten en aanverwante delen van de middenklasse, al domineerde ze ook het beetje arbeidersbeweging dat er ontstond. De DVPA richtte zich op een piepkleine, stedelijke minderheid dus. Zo vormde zich in Afghanistan een door en door stedelijk, door en door elitair, door en door autoritair soort van links, dat tegenover een overwegend aartsconservatief platteland kwam te staan in een bittere confrontatie. Het gevolg was intens tragisch. Hoe tragisch? Dat is stof voor een volgend artikel.
RUSSISCHE ROULETTE, AGAIN/RUTTE, GEVAARLIJKE GEK, DEEL ZEVEN
Gevaarlijke Gek, Neerlands premier Rutte.Het is niet de eerste keer, dat ik hem heb aangeklaagd voor zijnonverantwoordelijke Coronabeleid [1], en ik vrees ook niet de laatste keer.De keren, dat ik bezwaar heb gemaakt en hem heb aangeklaagd, zijn te lezen onder noot 1 [hierboven] en noot 2. Idiotie wordt op idiotie gestapeld.Want wie herinnert zich nog de Persconferentie van 18 juni, 2021? [3]Toen was hij ”op weg naar een Mooie Zomer” [4]Dat leek mij al dubieus.And Guess What?Ondergetekende kreeg gelijk! [helaas] Want een Mooie Zomer, Corona Way, werd het bepaald niet en datte weten aan de oerdomme [excusez let mots] beslissingen vanhet Duo Rutte de Jonge!Ik noemde er een paar in mijn stuk over de 18 juni persconferentie [5]Zo besloten Gevaarlijke Gek en zijn sidecick Hugo de Jonge, ministervan Volksgezondheid, discotheken en nachtclubs weer open te stellenmet ”toegangsbewijzen” [6]Nog afgezien van het feit, dat er, zo bleek uit de praktijk, veel misgingmet die zogenaamde ”toegangsbewijzen”'[7], sowieso was dat onverantwoord!Want zelf gaf Rutte al aan, dat bij uitgaansgelegenheden als nachtclubs en discotheken geen anderhalve meter te handhaven is. [8]Natuurlijk niet! Uit der aard des amusements zijn dit drukke gelegenheden.Ideaal dus voor de verspreiding van Corona.Dansen, zweten, intiem samenzijn…… Nu had Rutte het ook over de veiligheid, die ”volledig gevaccineerd zijn”gaf bij het uitgangsleven [9] en dat leek dus veiligMooi niet!Het RIVM merkte daarover namelijk op:Vaccinatie beschermt tegen ziekte door het coronavirus. We weten nog niet of iemand die gevaccineerd nog anderen kan besmetten. Daarom nemen we het zekere voor het onzekere: voor gevaccineerde mensen gelden voorlopig dezelfde algemene coronaregels als voor mensen die niet gevaccineerd zijn.” [10] Dat was op het moment, dat het kabinet de Coronamaatregelen nam,dd juni 2021 [11]Inmiddels [23 augustus 2021, waarop ondergetekende dit schreef, nietnoodzakelijkerwijs het moment van publicatie van dit stuk] stelt het RIVM ””Als je gevaccineerd bent kun je nog steeds besmet raken met het coronavirus. De vaccinatie beschermt tegen ziek worden door het coronavirus. Er zijn inmiddels enkele studies verschenen die laten zien dat vaccinatie ook de overdracht van het virus van de ene persoon op de andere vermindert. Het aantal studies is beperkt en bewijs veelal indirect, maar de uitkomsten wijzen steeds in dezelfde richting: De Gezondheidsraad heeft hier op 20 mei 2021 een document over gepubliceerd” [12]Ook dat klinkt bepaald nog niet trefzeker! EN ZIEDAAR!WAT GEBEURT ER? De besmettingscijfers in het uitgaansleven namen zo onrustbarend toe,dat het kabinet moest inbinden en het uitgaansleven weer aan banden moest leggen…..[13]
O WAT EEN FEEST!DANSEN MET JANSSEN Maar er kwam nog een schandelijk na Treurspel, met de affaire”Dansen met Janssen”: Want Grapjas en Dansfanaat minister de Jonge [Volksgezondheid]achtte het ”verantwoord” om al na een dag een QR Code [Sein Veilig]te verstrekken, waarmee jongeren, die met het Janssen vaccin warengevaccineerd, vrolijk weer de discotheek in konden.Dan was testen niet meer nodig en kon de anderhalve meter maatregelworden losgelaten.Maar dat Janssen vaccin werkt pas optimaal na vier weken! [14]Trots sprak deze Onverantwoordelijke Gek over”Dansen met Janssen!” [15] MET ALS GEVOLG!Jongeren gingen ”dansen met Janssen” en raakten besmet! [16]RUTTE, DE JONGE, BEDANKT! Toegegeven, Rutte ging door het stof, bood excuses aan, refereerdeaan ”inschattingsfout” [17]Maar daarmee draai je de aangerichte Ellende niet terug!En wat hij of andere kabinetsleden ook zeggen:Hij als minister president en hier ook de minister van Volksgezondheid,zijn en blijven verantwoordelijk voor de ernstige, gemaakte fouten! Als ik die jongeren was, zou ik eventueel Coronaletsel mooi verhalenop de Nederlandse Staat.Volgens juristen maken ze een goede kans! [18] BELEDIGD En dan beledigd lopen doen als een Kamerlid, hier Sylvana Simonsvan politieke partij Bij1, de minister president en co terecht aanspreektop falend beleid! [19]
PERSCONFERENTIE VRIJDAG 13 AUGUSTUSLOSLATEN ANDERHALVE METER?IS DE GEKTE IN ‘S MANS BOL GESLAGEN En dan nu waar dit stuk om begonnen isDie Persconferentie, die d….mnd PersconferentieEn dan ook nog eens op Vrijdag de DertiendeHeerlijke timing van Rutte, Gevaarlijke Gek…… Maar nu alle Gekheid op een StokjeZie onder noot 20 de Tekst van de Persconferentie, zodat uzelf kunt oordelen en huiveren:En onder noot 21, voor gemak van de lezer, de vereenvoudigde versie. EN WAT LEZEN WE?[In de vereenvoudigde versie]”
1,5 meter afstand stopt op 20 september
Het kabinet is van plan om vanaf 20 september te stoppen met de 1,5 meter afstand. Hiermee stoppen ook de meeste andere maatregelen. Discotheken blijven dan nog wel gesloten. Dit kan als het aantal mensen met corona in het ziekenhuis laag blijft.
En als het aantal besmettingen met corona laag blijft. En als voldoende mensen zich laten prikken. ” [22]
[Officiele versie]
”En dan hopen we per maandag 20 september de volgende stap te kunnen zetten en de anderhalve meter in de hele samenleving los te kunnen laten. Daarmee zouden dan ook de andere beperkingen vervallen, zoals de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer en het thuiswerkadvies.” [23]
IS DAT DOORGEDRONGEN?
MOOI!
Hoe is het mogelijk, dat een verantwoordelijke minister-president, wetend [of liever gezegd, niet wetend], wat voor valkuilen zich nog kunnen aandienen, hoeveel
mogelijk besmettelijke en/of gevaarlijke nieuwe virusvarianten nog Nederland kunnen binnendringen, wetend, hoe besmettelijk de huidige, dominerende
Deltavariant is [24], NIET wetende het effect van van
vakantie terugkerende mensen is [dat meestal een
paar weken op zich laat wachten], hoe is het
mogelijk, dat een dergelijke minister-president nu
al praat over het loslaten van de anderhalve meter?
Natuurlijk, Rutte houdt een Slag om de Arm [25], dat weet ik ook wel, maar nu reeds suggereren, dat per
20 september [dat is niet meer zo veraf] de anderhalve
meter kan worden losgelaten, is hoogst onverantwoordelijk.
Niet alleen vanuit gezondheidsoogpunt, ook geeft het een verkeerd signaal aan de samenleving, aan lieden,
die toch al los met de maatregelen omgaan! [26]
AND MAKE NO MISTAKE!
Ook als je WEL bent gevaccineerd, kun je nog steeds
ziek worden!
Ik citeer wat ik al eerder in dit artikel gedaan heb:
””Als je gevaccineerd bent kun je nog steeds besmet raken met het coronavirus. De vaccinatie beschermt tegen ziek worden door het coronavirus. Er zijn inmiddels enkele studies verschenen die laten zien dat vaccinatie ook de overdracht van het virus van de ene persoon op de andere vermindert. Het aantal studies is beperkt en bewijs veelal indirect, maar de uitkomsten wijzen steeds in dezelfde richting: De Gezondheidsraad heeft hier op 20 mei 2021 een document over gepubliceerd” [27]
Het Gevaar is dus zeker nog niet geweken!
Er is meer te laken uit deze Persconferentie, bijvoorbeeld
het loslaten van de 1.5 meter bij het MBO en Hoger Onderwijs,
tegen het advies van het OMT in [28]
Maar het meest verontrustende vind ik toch wel het gemak, waarmee
het kabinet spreekt over het loslaten van die anderhalve meter!
TEKENEN?
En de tekenen, dat het wellicht de fout in kan gaan, zijn er weer!
Gisteren las ik, dat er alweer meer positieve tests zijn, dat het R Getal
nu voor het eerst sinds 10 juli, weer boven de 1 is [1.01] [29]
EN IN EEN DERGELIJKE WANKELE EN ONZEKERE SITUATIE PRAAT RUTTE, GEVAARLIJKE GEK, AL OVER HET LOSLATEN VAN DE ANDERHALVE METER?
Sylvana Simons heeft gelijk!
Dit idiote Beleid heeft de volksgezondheid al ernstig geschaad. [30]
Daarom roep ik iedereen op, alert te blijven, zijn/haar eigen plan
te trekken en de zo noodzakelijke voorzorgsmaatregelen
tegen deze gevaarlijke pandemie NIET te snel los te laten.
Luister niet naar de optimistische praatjes van Rutte en co, maar
Het kabinet is van plan om vanaf 20 september te stoppen met de 1,5 meter afstand. Hiermee stoppen ook de meeste andere maatregelen. Discotheken blijven dan nog wel gesloten. Dit kan als het aantal mensen met corona in het ziekenhuis laag blijft.
En als het aantal besmettingen met corona laag blijft. En als voldoende mensen zich laten prikken. ”RIJKSOVERHEIDPERSCONFERENTIE CORONAVIRUS 13 AUGUSTUS 2021 INEENVOUDIGE TAAL
[23] ”En dan hopen we per maandag 20 september de volgende stap te kunnen zetten en de anderhalve meter in de hele samenleving los te kunnen laten. Daarmee zouden dan ook de andere beperkingen vervallen, zoals de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer en het thuiswerkadvies.”
In december 2020 werd in India voor het eerst variant B.1.617 vastgesteld. Er zijn drie verschillende typen van deze variant: de kappavariant B1.617.1, de deltavariant B1.617.2 en B.1.617.3. De deltavariant (B.1.617.2) is aan een opmars bezig en zal naar verwachting in de loop van de zomer van 2021 de alfavariant (Britse variant) verdrongen hebben als dominante virusvariant in Nederland. Dit beeld zien we ook in de ons omringende landen. De deltavariant lijkt besmettelijker te zijn dan de alfavariant. Bescherming na (volledige) vaccinatie lijkt wel goed te zijn, ook tegen de deltavariant. Of de deltavariant niet alleen besmettelijker is, maar ook ziekmakender wordt verder onderzocht.”
So, the Delta variant is a variant of concern that WHO is tracking and monitoring around the world. It’s a variant of concern because we know it has increased transmissibility. This has been demonstrated by several countries. And we know that where the Delta variant is identified, it really rapidly takes off and spreads between people more efficiently than even the Alpha variant that was first detected around December, January 2021. As of today, the Delta variant has been reported in 96 countries and we expect that the Delta variant will continue to spread”
WHO
[WORLD HEALTH ORGANIZATION]
What do we know about the Delta variant so far? How can we assess our risk? What strategies should we apply to protect ourselves whether we are in a low vaccination or high vaccination setting? WHO’s Dr Maria Van Kerkhove explains in Science in 5.’
Hello and welcome to Science in 5. I’m Vismita Gupta-Smith and we’re talking about the Delta variant today. Our expert today is Dr. Maria Van Kerkhove. Maria, welcome. My first question to you is explain to us, please, what we know now in July 2021 about the Delta variant.
Dr Maria Van Kerkhove
So, the Delta variant is a variant of concern that WHO is tracking and monitoring around the world. It’s a variant of concern because we know it has increased transmissibility. This has been demonstrated by several countries. And we know that where the Delta variant is identified, it really rapidly takes off and spreads between people more efficiently than even the Alpha variant that was first detected around December, January 2021. As of today, the Delta variant has been reported in 96 countries and we expect that the Delta variant will continue to spread. There are a number of factors that are contributing to increased transmission around the world. The first are these variants of concern, including the Delta variant. The second factor is that we have increased social mixing and increased social mobility, which increases the number of contacts that individuals have. The third factor is the relaxation or the inappropriate use of public health and social measures. Proven public health and social measures that we know prevent infections, reduce the spread of somebody who is infected with the virus to others and save lives. And the fourth factor is the uneven and inequitable distribution of vaccines.
The world remains largely susceptible to infection, including any variants of concern, including the Delta variant.
Vismita Gupta-Smith
So Maria, different countries of the world are in different stages of this pandemic. How can we assess our risk wherever we live to protect ourselves from the Delta variant?
Dr Maria Van Kerkhove
So, this is a very important question. Knowing your risk helps you to take the measures to lower your risk every single day. There are many things that you can do yourself that can keep yourself protected and keep your loved ones protected against this virus, including the Delta variant. This includes making sure you have clean hands and wearing a mask, making sure that mask covers your nose and your mouth and that you have clean hands when you put on your mask and you take off your mask. It involves avoiding crowded spaces, keeping your distance from others, making sure that if you are indoors, you are in a room that has good ventilation. And in many respects that’s as simple as opening a window or two windows so that you have good airflow. Taking all of those measures will reduce the possibility of exposure to the virus and reduce the possibility of you getting infected. In addition, when it’s your turn, get vaccinated. We know that the vaccines are incredibly effective of preventing severe disease and death. And so, when it is your turn make sure that you take that opportunity and you get vaccinated and you get the full doses. If you are required to get two doses, make sure you go back for that second dose so that you could be fully protected against severe disease and death.
Vismita Gupta-Smith
Maria, do our risks change? And also, should we change our tactics and protective measures depending on what situations we find ourselves in? For instance, we could be in a country or a city which has high vaccination, or we could be in a setting where there is low vaccination.
Dr Maria Van Kerkhove
Too many people around the world are not yet vaccinated or have not yet received the full vaccination course. And so, people remain susceptible to infection and they may remain susceptible to severe disease and death. This is why we continue to recommend to take a comprehensive approach using all of the tools that we have at our disposal to prevent ourselves from getting infected in the first place. And if we are infected, to pass the virus to others. At the present time, we recommend to continue to adhere, to reinforce adherence to all of the measures that we have, all of the tools that we have at our disposal. Follow the local guidance that’s issued in your area and make sure that you take control over what you do every day and reduce your opportunities for getting infected. So remember, this is a dynamic situation and we’re learning more every day about these variants of concern. So for the time being, do everything that you can to keep yourself safe and keep up with the latest information.
[25]
”En dan hopen we per maandag 20 september de volgende stap te kunnen zetten en de anderhalve meter in de hele samenleving los te kunnen laten. Daarmee zouden dan ook de andere beperkingen vervallen, zoals de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer en het thuiswerkadvies.Ik zeg ‘hopen’, want we zullen daar uiterlijk half september een nieuw advies over vragen aan het OMT. Zodat we de ontwikkelingen en de cijfers van dat moment, en ook de eerste effecten van het loslaten van de anderhalve meter in het mbo en hoger onderwijs mee kunnen nemen. En dan nemen we dat besluit op vrijdag 17 september. Dus met potlood: maandag 20 september, geen zekerheid.”
”.Ik noem als voorbeeld ”strand en parkgekkies” [de drukte op stranden en in parken, illegale feesten, steeds minder mensen, die zich aan de 1,5 meter hielden [9], niet zelden gebrek aan handhaving of onduidelijkheid daarin [10], kortom, voorwaarden om het aantal besmettingen snel te laten stijgen”
Als je gevaccineerd bent kun je nog steeds besmet raken met het coronavirus. De vaccinatie beschermt tegen ziek worden door het coronavirus. Er zijn inmiddels enkele studies verschenen die laten zien dat vaccinatie ook de overdracht van het virus van de ene persoon op de andere vermindert. Het aantal studies is beperkt en bewijs veelal indirect, maar de uitkomsten wijzen steeds in dezelfde richting: De Gezondheidsraad heeft hier op 20 mei 2021 een document over gepubliceerd: Transmissie na vaccinatie
”Alles afwegende geven we daarom nu voorrang aan het mbo en het hoger onderwijs en laten we daar met ingang van het nieuwe studiejaar de anderhalve meter los. Concreet is dat vanaf maandag 30 augustus. Het is voor de onderwijsinstellingen ondoenlijk om voor het eerste semester of het eerste blok een dubbele planning te maken en uitstel met een paar weken zou dus betekenen nog een onderwijsperiode zonder volwaardig onderwijs voor ruim 1 miljoen studenten.En dat belang heeft zwaar gewogen in ons besluit. En ja, 30 augustus is inderdaad eerder dan het OMT adviseert.”
RIVM: aantal positieve coronatests daalt niet langer
De afgelopen week is het aantal positieve tests gestegen met 4,5 procent. Tegelijkertijd steeg ook het aantal afgenomen tests bij de GGD met 6,8 procent. Daardoor kan het toegenomen aantal positieve tests in ieder geval deels worden verklaard doordat er vaker is getest.
Het aandeel positieve tests is gedaald. De afgelopen week bedroeg dat percentage 13,7 procent; een week eerder 14,6 procent. Vandaag gaat het om 2504 nieuwe positieve tests.
“We zien een vrij constant beeld met ofwel een lichte toename of een stabilisatie”, zegt Aura Timen van het RIVM. “Het is in lijn met wat we hadden verwacht.”NOS
De besmettingscijfers zijn een stuk hoger dan een jaar geleden, toen er rond de 500 positieve tests per dag werden gemeld. Daarentegen was toen nog niemand gevaccineerd en waren de effecten van een hogere besmettingsgraad dus hoger.
Of de cijfers te hoog zijn voor de herfst, als virussen beter gedijen, wil Timen niet aangeven. “Het blijft vooral belangrijk dat de vaccinatiegraad verder stijgt”, zegt Timen. 85 procent van de 18-plussers is nu in ieder geval deels gevaccineerd; dat percentage stijgt niet echt meer.NOS
Het zogenoemde reproductiegetal is voor het eerst sinds 10 juli weer net boven de 1. Het gaat daarbij om de waarde van 9 augustus; het R-getal wordt achteraf berekend en loopt daarmee achter. Op die dag bedroeg de R 1,01, wat betekent dat 100 besmettelijke mensen samen 101 anderen besmetten. Op 2 augustus bedroeg de R nog 0,92. Alleen bij een R onder de 1 neemt de verspreiding af.” NOSRIVM: AANTAL POSITIEVE CORONATESTS DAALT NIET LANGER24 AUGUSTUS 2021 https://nos.nl/artikel/2394967-rivm-aantal-positieve-coronatests-daalt-niet-langer
De afgelopen week is het aantal positieve tests gestegen met 4,5 procent. Tegelijkertijd steeg ook het aantal afgenomen tests bij de GGD met 6,8 procent. Daardoor kan het toegenomen aantal positieve tests in ieder geval deels worden verklaard doordat er vaker is getest.
Het aandeel positieve tests is gedaald. De afgelopen week bedroeg dat percentage 13,7 procent; een week eerder 14,6 procent. Vandaag gaat het om 2504 nieuwe positieve tests.
“We zien een vrij constant beeld met ofwel een lichte toename of een stabilisatie”, zegt Aura Timen van het RIVM. “Het is in lijn met wat we hadden verwacht.”NOS
De besmettingscijfers zijn een stuk hoger dan een jaar geleden, toen er rond de 500 positieve tests per dag werden gemeld. Daarentegen was toen nog niemand gevaccineerd en waren de effecten van een hogere besmettingsgraad dus hoger.
Of de cijfers te hoog zijn voor de herfst, als virussen beter gedijen, wil Timen niet aangeven. “Het blijft vooral belangrijk dat de vaccinatiegraad verder stijgt”, zegt Timen. 85 procent van de 18-plussers is nu in ieder geval deels gevaccineerd; dat percentage stijgt niet echt meer.NOS
Het zogenoemde reproductiegetal is voor het eerst sinds 10 juli weer net boven de 1. Het gaat daarbij om de waarde van 9 augustus; het R-getal wordt achteraf berekend en loopt daarmee achter. Op die dag bedroeg de R 1,01, wat betekent dat 100 besmettelijke mensen samen 101 anderen besmetten. Op 2 augustus bedroeg de R nog 0,92. Alleen bij een R onder de 1 neemt de verspreiding af.
Reisgeschiedenis
Het aantal mensen met een reisgeschiedenis is gestegen, wat betekent dat ze voor hun positieve test in het buitenland waren en daar mogelijk hun besmetting hebben opgelopen. “Dat is nu 1 op de 5 positief geteste personen”, aldus Timen. Veel positieve tests worden geregistreerd na een bezoek aan Spanje, Griekenland en Frankrijk.
In de afgelopen tweeënhalve maand was gemiddeld ongeveer 1 op de 9 van de positief geteste mensen op reis in de periode voor de test; dat aandeel was in de afgelopen week dus fors hoger. Verrassend is dat niet, gezien het vakantieseizoen.NOS
De instroom in de ziekenhuizen was in de afgelopen week iets lager. Er werden 533 mensen opgenomen, tegen 560 een week eerder. Van de 533 patiënten kwamen er 105 op de IC; dat aantal nam wel licht toe, want een week eerder ging het nog om 97 opnames. Dat blijkt uit cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding.
In de ziekenhuizen nam de bezetting vandaag toe. Er liggen nu 691 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 678), van wie 230 op de IC (gisteren: 224). De afgelopen week nam de bezetting buiten de IC af, maar steeg de IC-bezetting.
Het aantal bevestigde coronadoden steeg de afgelopen week eveneens licht. Het RIVM registreerde 48 doden, tegen 42 een week eerder. Niet alle doden worden bij het RIVM geregistreerd, dus het daadwerkelijke sterfcijfer ligt hoger. Vandaag zijn 11 doden gemeld.NOS
Van de positief geteste mensen was 66 procent helemaal niet gevaccineerd. 18 deels procent was deels gevaccineerd en 16 procent volledig gevaccineerd. In de leeftijdsgroep onder de 40 was het merendeel van de positief getesten ongevaccineerd. De exacte verhouding in de ziekenhuizen is niet bekend. EINDE NOS BERICHT
Letterlijke tekst persconferentie minister-president Rutte en minister De Jonge (13 augustus 2021)
Mediatekst | 13-08-2021
Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit hoe we de komende maanden hopelijk terug gaan naar normaal, in welke stappen en wanneer.
Inleidend statement minister-president Mark Rutte
Goedenavond. Ik hoop om te beginnen dat u in deze zaal en iedereen die nu kijkt een mooie vakantie heeft gehad of misschien nog heeft. En dan vooral ook een coronavrije vakantie. Want we herinneren ons allemaal hoe het virus ons aan het begin van de zomer verraste, ons overviel eigenlijk, met die plotselinge enorme piek in het aantal besmettingen. Een piek die ontstond nadat we per 26 juni een groot aantal versoepelingen hadden doorgevoerd. En ik zeg nog maar een keer in alle openheid: dat was een behoorlijke leerervaring.
Begin juli hebben we de regels voor de horeca en de evenementen weer aangescherpt en daarna zijn de cijfers gelukkig ook weer flink gedaald, tot het niveau waar we nu zitten. Die snelle daling laat zien, net als de hoge vaccinatiebereidheid, dat het overgrote deel van Nederland mee wil blijven helpen van corona af te komen. Anders was dit niet gelukt. En het is natuurlijk zaak dat we doorgaan op die weg en ons niet nog een keer op dezelfde manier laten verrassen.
En dan de vraag die ons allemaal bezig houdt: waar staan we nu en hoe nu verder? Hoe zou het najaar eruit kunnen zien? Hoe gaan we de komende maanden hopelijk terug naar normaal, in welke stappen en wanneer? Over die eerste geplande stappen zal ik nu eerst iets zeggen. Daarna zal Hugo de Jonge u meenemen in het hoe en het waarom en in de dilemma’s en onzekerheden waarmee we in het najaar ook nog gewoon te maken zullen hebben.
Maar eerst dus over de maatregelen. Het Outbreak Management Team, het OMT, noemt in zijn laatste advies maandag 20 september als mogelijke datum om stap voor stap afscheid te gaan nemen van de anderhalve meter en de andere maatregelen. Met dien verstande dat we ook daarna voorlopig moeten vasthouden aan het testen en thuisblijven bij klachten, handen wassen, geen handen schudden en zorgen voor voldoende ventilatie en frisse lucht.
Als kabinet hebben we ons de laatste dagen intensief over dit advies gebogen. Wetend hoe grillig en onvoorspelbaar het virus is. Wetend dat dus geen enkele stap zonder risico is. Maar ook in de wetenschap dat het nieuwe studiejaar bijna begint en dat vooral in de horeca en evenementensector nog altijd veel pijn wordt geleden. Zo blijft het in de corona-aanpak nog steeds een afweging tussen de coronacijfers en -verwachtingen en andere maatschappelijke overwegingen en afwegingen.
In die afweging hebben we vandaag allereerst gekeken naar het mbo en het hoger onderwijs. Dat is dus het hbo en de universiteit. Waarom? Omdat ruim een miljoen jonge mensen nu al anderhalf jaar lang grotendeels online onderwijs krijgen en de gevolgen daarvan zijn gewoon heel ernstig. We zien extra uitval, meer studie-achterstanden en vooral ook veel meer mentale en geestelijke problemen door minder persoonlijke begeleiding en minder sociaal contact met leeftijdsgenoten. Alles afwegende geven we daarom nu voorrang aan het mbo en het hoger onderwijs en laten we daar met ingang van het nieuwe studiejaar de anderhalve meter los. Concreet is dat vanaf maandag 30 augustus. Het is voor de onderwijsinstellingen ondoenlijk om voor het eerste semester of het eerste blok een dubbele planning te maken en uitstel met een paar weken zou dus betekenen nog een onderwijsperiode zonder volwaardig onderwijs voor ruim 1 miljoen jonge mensen. En dat belang heeft zwaar gewogen in ons besluit. En ja, 30 augustus is inderdaad eerder dan het OMT adviseert. Daarom gelden in het mbo en het hoger onderwijs vanaf die datum wel een paar harde extra voorwaarden, om de risico’s zo klein mogelijk te houden. De belangrijkste is dat de maximale groepsgrootte op 75 per ruimte wordt gezet. In de praktijk kunnen alle onderwijsactiviteiten daarmee doorgaan, behalve grootschalige hoorcolleges. En verder blijven studenten zich twee keer per week zelf testen, draagt iedereen in de gangen een mondkapje, en wordt er goed gelet op ventilatie en hygiëne en afstand. Daarover maakt het ministerie van Onderwijs afspraken met de instellingen, zoals dat eerder bijvoorbeeld ook is gebeurd over de zelftesten.
En dan hopen we per maandag 20 september de volgende stap te kunnen zetten en de anderhalve meter in de hele samenleving los te kunnen laten. Daarmee zouden dan ook de andere beperkingen vervallen, zoals de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer en het thuiswerkadvies. Ik zeg ‘hopen’, want we zullen daar uiterlijk half september een nieuw advies over vragen aan het OMT. Zodat we de ontwikkelingen en de cijfers van dat moment, en ook de eerste effecten van het loslaten van de anderhalve meter in het mbo en hoger onderwijs mee kunnen nemen. En dan nemen we dat besluit op vrijdag 17 september. Dus met potlood: maandag 20 september, geen zekerheid. We hopen maandag 20 september, maar nogmaals, wij zullen ons baseren op de advisering.
En als dat besluit positief uitvalt, zullen we ook beslissen de grootste risico’s nog een periode in te dammen met aanvullende maatregelen. Dus alleen voor die locaties waar de kans het grootst is dat het mis gaat, zoals dat eerder gebeurde aan het begin van de zomer. Daarom blijven de nachtclubs en discotheken ook dan nog gesloten. En verder geldt: daar waar grote groepen mensen bij elkaar komen in de overige horeca, bij evenementen zoals festivals, sportwedstrijden en congressen, en in theaters, bioscopen en concertzalen wordt per maandag 20 september boven 75 personen tot een toegangsbewijs verplicht. Dan moet je dus of een vaccinatiebewijs kunnen laten zien, of een negatief testbewijs, of een bewijs dat je het virus niet langer dan een half jaar geleden hebt gehad – het zogeheten herstelbewijs. Maar nogmaals: niet zeker dat het kan per maandag 20 september, op vrijdag 17 september kijken we of het kan.
En voor alle duidelijkheid: de besluiten van vandaag hebben helaas het gevolg dat voor de horeca, de evenementensector en de theaters, bioscopen en concertzalen de regels in ieder geval tot 20 september blijven zoals ze nu zijn. Dus cafés en restaurants zijn gesloten tussen 12 uur ’s nachts en 6 uur ’s morgens. Geen harde muziek, geen live muziek en geen grote beeldschermen. En voor de evenementen blijft gelden: geen meerdaagse festivals met overnachting, maximaal 750 bezoekers bij evenementen buiten zonder zitplaatsen, en de nu geldende regels voor locaties met zitplaatsen.
Ik realiseer me dat dit opnieuw een harde boodschap is. En ik begrijp ook heel goed dat bijvoorbeeld de horeca, de festivals en de zakelijke evenementensector op meer hadden gehoopt. Het werk in deze sectoren kan doorgaan zoals nu, maar voorlopig dus nog wel met 1 hand op de rug gebonden. Tegen al die ondernemers die er zal zo lang het beste van proberen te maken, zeg ik opnieuw dat we zo goed mogelijk zullen blijven helpen waar dat nodig is. In ieder geval via de lopende steunpakketten tot 1 oktober en tot 20 september via de aanvullende regelingen voor evenementen. Voor discotheken en nachtclubs komt er ook na 1 oktober financiële steun. We zouden allemaal willen dat het anders was, maar het begin van de zomer heeft ons geleerd dat we echt voorzichtig moeten zijn.
Dit in het kort over onze gesprekken en besluiten van vandaag. Gesprekken en besluiten waar natuurlijk een groter verhaal achter zit: over de duiding van de cijfers, over vaccineren en testen, en over onzekerheden waarmee we nog altijd rekening moeten houden. Maar ook over het verhaal hoe we, hoe dan ook, op een zeker moment terug gaan naar normaal. Want dat gaat ons uiteindelijk lukken. En ook dat verhaal willen we vandaag graag vertellen. En daarover geef ik nu het woord aan Hugo de Jonge.
Inleidend statement minister De Jonge
We koersen af op een bijzonder moment in deze coronacrisis. Iedereen die zodra hij aan de beurt was een afspraak heeft gemaakt, is begin september gevaccineerd. En heel veel mensen deden dat. We lijken af te stevenen op een vaccinatiegraad van 85 procent onder 18-plussers. Hadden we begin januari geweten dat het er zoveel waren, dan hadden we daarvoor getekend. We blijven natuurlijk alles op alles zetten om die vaccinatiegraad nog verder te verhogen. Want hoe meer mensen gevaccineerd zijn, des te beter beschermen we onszelf, en elkaar. Het doel van onze aanpak is altijd geweest: het beschermen van kwetsbare mensen, en het beschermen van de zorg. Dat doel verandert niet, dat doel is dankzij vaccinatie binnen handbereik gebracht. Maar dat is geen rustig bezit. Als we naar het najaar kijken, dan zien we een aantal risico’s, het OMT wijst ons daar ook op, en zien we een aantal onzekerheden. Veruit de meeste mensen kozen voor vaccinatie. Maar er is een groep van naar schatting zo’n 1.8 miljoen mensen die nog geen immuniteit heeft opgebouwd: niet door vaccinatie en niet door infectie. De kans is volgens het Outbreak Management Team levensgroot dat zij, als ze zich niet laten vaccineren, alsnog corona oplopen. En het OMT berekent dat van die 1.8 miljoen mensen er nog duizenden zo ziek worden dat zij naar het ziekenhuis moeten. En als we al die ziekenhuisopnames in een hele korte tijd moeten verstouwen, ja, dan kan de zorg dat simpelweg niet aan. We hebben er dus voor te zorgen dat we alles op alles zetten om zoveel mogelijk van deze mensen te overtuigen van de noodzaak van vaccinatie. En we moeten voorkomen dat het virus zo snel rondgaat, door het loslaten van maatregelen, dat de mensen die geen immuniteit hebben opgebouwd in te korte tijd ziek worden. En hoe snel dat virus in het najaar zal rondgaan, zal rondgaan ondanks dus dat zoveel mensen zich hebben laten vaccineren, dat hangt van heel veel factoren af. Om er een paar te noemen: de mate waarin het vaccin niet alleen ziekte voorkomt, maar ook verspreiding remt. Het seizoenseffect: het virus gedijt beter als het kouder en natter is. De vaccinatiegraad: niet in alle wijken en in alle groepen is de vaccinatiegraad even hoog. En de import: mensen nemen het virus gewoon mee terug van vakantie.
Nou, al die onzekerheden bepalen het risico dat we voor het najaar lopen, ook al zijn er al zoveel mensen gevaccineerd. Behoedzaamheid is dus geboden, we doen het daarom stap voor stap, dat loslaten van die anderhalve meter en het afscheid nemen van al die beperkende maatregelen. Het is zoals Mark Rutte het net toelichtte: de eerste stap op 30 augustus, dan laten we de anderhalve meter los in het MBO en het hoger onderwijs, onder voorwaarden, dat wel. Dan, als dat goed uitpakt, we hebben ook het effect kunnen zien na de vakantie, van de introductie van het virus doordat mensen het mee hebben teruggenomen van vakantie, dan hopen we op 20 september ook in de rest van de samenleving die anderhalve meter los te kunnen laten. Onder de voorwaarde van het werken met toegangsbewijzen in grotere groepen om dus snelle verspreiding, katalyserende events te voorkomen.
En natuurlijk kijken we ook voorbij september. We werken de instrumenten uit die dan nodig zijn om bij nieuwe oplevingen in te grijpen en dat willen we dan het liefst zo gericht mogelijk natuurlijk doen, waar de opleving plaatsvindt, daar willen we die ingreep ook plaatsen. Bijvoorbeeld op die plekken waar de vaccinatiegraad gewoon te laag is, waar dat virus dus teveel ruimte krijgt, daar zal ook de ingreep moeten plaatsvinden, zodat niet de hele samenleving daar last van heeft. We snakken allemaal naar het moment dat we ook de laatste beperkingen kunnen opheffen. We hopen en verwachten ook wel dat dat dit najaar nog zal zijn, dat bijvoorbeeld op 1 november zou kunnen zijn, maar zeker weten doen we dat niet. Als er iets is wat we de afgelopen anderhalf jaar hebben gezien, dan is het dat we alert moeten blijven. En dat we moeten blijven werken aan onze bescherming. De belangrijkste bescherming is en blijft natuurlijk vaccinatie. We zijn in Nederland gezegend met het feit dat we al zoveel mensen zich hebben kunnen laten prikken. Maar een deel van de mensen heeft die keuze nog niet gemaakt. In veel landen is hetzelfde aan de hand en wordt gediscussieerd over een vaccinatieplicht. Daar kiezen we nadrukkelijk niet voor. Je laten vaccineren is de verstandige keuze, maar het blijft wel ieders eigen keuze. Maar een vrije keuze betekent niet een vrijblijvende keuze. Vrijheid komt nooit zonder verantwoordelijkheid. e koersen af op het moment dat iedereen gevaccineerd kan zijn, maar nog niet iedereen dat ook is en dat brengt nieuwe discussies met zich mee. Want hoe om te gaan met vrijheden in een samenleving waarin een groot deel is gevaccineerd, en een klein deel nog niet. Mag de vrijheid van de één om zich niet te laten vaccineren, de vrijheid beperken van de groep die dat al wel heeft gedaan? En mag je verwachten dat mensen zelf bijdragen aan de kosten voor toegangstesten als iedereen de kans heeft gehad om zich te laten vaccineren. Het kabinet vindt overigens van wel. Het gesprek over al die dilemma’s wordt in de krant gevoerd, maar we hebben het er ook over met de mensen om ons heen. Aan de keukentafel, bij de koffieautomaat, op het werk en op school, in de klas. En het is heel goed om dat gesprek te voeren. Respectvol. Om elkaar te informeren, om zorgen weg te nemen en om elkaar te doordringen van de noodzaak van vaccinatie.
De vaccinatiegraad kan nog verder omhoog, en dat zouden we eigenlijk ook moeten willen. Daarvoor zetten we alles op alles. Om mensen, wijken, of groepen mensen te bereiken die nog niet gevaccineerd zijn, opent de GGD steeds meer pop-ups of mobiele locaties zoals de prikbussen in het hele land. En om jongeren te informeren en te vaccineren komt de GGD naar de MBO’s en de hogescholen en de universiteiten. Waar ook ter plekke vervolgens te vaccineren. Wil je weten waar je terecht kunt? Op de website prikkenzonderafspraak.nl, kun je zien waar je meteen kunt binnenlopen voor een prik.
Dan nog één ding over de GGD. Verschillende GGD-locaties hebben de afgelopen tijd te maken gehad met intimidatie en geweld. Ik wil dat toch hier niet ongenoemd laten. Ik heb ook de berichten weer gezien van de afgelopen week. Ik wil dat niet ongenoemd laten. Intimidatie van onze GGD’ers, die nu al anderhalf jaar in de frontlinie staan, voor ons. Maar ook intimidatie van die mensen die na lang aarzelen zich naar prikbus begeven. Kan gewoon echt niet en dat moeten we ook zo tegen elkaar blijven uitspreken.
Beantwoording van vragen
VRAAG (NOS) Meneer Rutte, u schets in deze persconferentie een beeld van wat er mogelijk is op korte termijn, onder voorwaarden. Maar hoe realistisch is dat scenario? Als u eerst zegt in juni hebben we leergeld betaald. Hoe realistisch is dit scenario?
RUTTE We doen het behoedzaam. We zien natuurlijk vergeleken met juni de vaccinatiegraad aanzienlijk hoger ligt. Dat is natuurlijk de laatste weken enorm verder toegenomen en eigenlijk kun je zeggen zo’n beetje vanaf eind augustus, begin september, iedereen die dat wil, gevaccineerd kan zijn, inclusief de twee weken wachttijd. Dus we zijn een heel eind wat dat betreft op weg, dus dat is een groot verschil. Maar toch moeten we behoedzaam doen. Vandaar dat we hebben gezegd, in lijn ook met het OMT-advies, begin nou met de rest van het onderwijs, het tertiaire onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs, het hbo, en de universiteiten. Begin daar mee. Vervolgens zet je die stap dat je die anderhalve meter loslaat, maar op locaties waar je nog een groot risico loopt, heb je de verplichting, als het meer dan 75 mensen zijn, om zo’n toegangsbewijs te vragen, en dan later gaan we kijken: komt er ook een moment dat je dat soort laatste maatregelen kunt loslaten. Dus we doen het echt in drie stappen.
VRAAG Maar mensen hebben u nu twee data horen noemen, dat schept toch ook verwachtingen? Dus, mogen mensen er redelijkerwijs vanuit gaan dat op 20 september de volgende stap wordt gezet en 1 november ook echt al die beperkingen de deur uitgaan.
RUTTE Nee, ik ben heel precies. Wij geven altijd, vertellen wij jullie wat we weten. En wat weten is, en dat gaat ook echt gebeuren, dat op 30 augustus dat mbo, hbo en wo opengaat. Dat gaat om toch ruim een miljoen jonge mensen die daar studeren, met al die beperkingen, het aantal extra maatregelen genomen, waaronder ook daar per zaal, niet per locatie, maar per zaal maximaal 75 mensen en mondkapjes en noem maar op. En nog een heel aantal maatregelen rondom ventilatie, maar ook bijvoorbeeld ook extra initiatieven om daar mensen te laten prikken. Omdat we dat belangrijk vinden dat die sector echt open kan, dat is echt wat we willen. Maar die datum van 21 september dat doen we alleen als we half september het advies krijgen dat het ook kan, anders doen het we later. Dus als u mij vraagt: is dat een belofte? Zeker nee! Ik noem de datum omdat wij denken, als je nu naar de cijfers kijkt, dat dat zou kunnen. Maar het hangt er sterk vanaf hoe het zich ontwikkelt, ook hoeveel, wat Hugo de Jonge net zei, hoeveel mensen het virus hebben meegenomen van vakantie. En 1 november is echt een datum in de lucht, dat is echt nog onzeker.
VRAAG U zegt steeds, ook de afgelopen maanden: vaccineren is de meest verstandige optie. Op een gegeven moment heeft iedereen de optie gehad, maar komt er voor u een moment dat u zegt: u heeft nu echt de kans gehad om u te laten vaccineren, wij gaan verder, alles gaat open, ook als dat consequenties heeft voor mensen die zich niet willen laten vaccineren?
RUTTE Wat we dus nu doen, is heel goed kijken: hoe voorkom je, stel dat het lukt per 21 september, hoe voorkom je een risico op locaties zoals in de horeca of in theaters, dat als er toch meer dan 75 mensen binnen zijn die verspreiding zodanig wordt dat het een gevaar oplevert, vandaar dat we daar zeggen, je moet dan zo’n toegangsbewijs laten, zo’n DCC. Je moet laten zien: ik ben gevaccineerd of ik heb het in het afgelopen half jaar gehad óf een test doen. En waar we ook vanaf willen is van die gratis tests. Er komt een moment dat we daarmee stoppen, dus dat maakt het al minder aantrekkelijk om dan niet gevaccineerd te zijn, hopen we. Maar mensen beslissen uiteindelijk wel zelf of ze het doen en vervolgens ga je kijken hoe het zich verder ontwikkelt. Ook of we het risico daarmee kunnen uitsmeren, het risico van die 1,8 miljoen, bijna 2 miljoen mensen. En vergis je niet: de mensen daarvan die niet gevaccineerd zijn, daarvan het OMT, Hugo de Jonge zei het net, de kans is heel groot dat die het krijgen. Dus iedereen die nu zegt, ik neem geen vaccin, daarvan zeggen de deskundigen, de kans dat jij corona krijgt is gewoon heel erg groot. En wat wij moeten is voorkomen dat dat allemaal tegelijk gebeurd, want dan ontploft het weer in de zorg.
VRAAG Maar het overgrote meerderheid van de Nederlanders heeft zich laten vaccineren, dat aantal loopt op. Maar toch worden, die groep, beperkingen opgelegd omdat een andere groep dat niet wil. Dus komt dat moment dat u zegt: het moment is nu geweest dat je een vaccin kon krijngen.
RUTTE Eigenlijk doen we het nu in drie stappen. Dus eerst voor dat onderwijs is, omdat dat ook het moment is, het OMT zet het licht ietsjes laten, maar wij denken in onze berekeningen zo’n beetje begin september heeft iedereen de kans gehad met 2 weken wachten, 2 weken inwerktijd, om het vaccin te nemen. Daar zitten we wel dicht bij elkaar, dus dat is prima, stap 1: het onderwijs, het hoger onderwijs. Stap 2 is ook om het verstandig en voorzichtig te doen, maar uiteindelijk wil je natuurlijk naar een situatie dat al die beperkingen weg zijn, en dat gaan we bekijken, wanneer dat verstandig kan.
VRAAG U schets het beeld van 1 november, dat alle beperkingen weg kunnen zijn…
RUTTE Nogmaals, geen zekerheid!
VRAAG Onder voorwaarde als dat gaat zoals u nu voorspelt. Is dan ook echt alles weg of blijven bijvoorbeeld wel die corona-checkapp bestaan? En mag dan bijvoorbeeld een horeca-eigenaar of cafébaas die zich er toch niet senang bij voelt, toch zo’n app blijven gebruiken om te zeggen: ik wil alleen maar gevaccineerden binnen hebben.
RUTTE Kijk, de vraag of je kunt eisen dat mensen alleen binnen kunnen komen, die gevaccineerd zijn, dat is ook een zaak die natuurlijk uiteindelijk een juridische kwestie is. Wij gaan niet vanuit de overheid, hebben wij niet het voornemen om een vaccinatieplicht of een indirecte vaccinatiedwang op te leggen. Ik denk ook dat de reden dat we zo hoog uitkomen in die vaccinatiegraad, is omdat we wel in die zin preken dat we zeggen: het is verstandig, maar het niet dwingend opleggen. Volgens mij past dat ook bij Nederland. Natuurlijk is het zo dat als je op die datum heel erg met potlood in de lucht geschreven: 1 november. Dat weten we echt niet zeker, maar er komt een moment natuurlijk dat je ook die laatste maatregelen loslaten. Dan zullen er natuurlijk een aantal dingen gelden van dit bordje, niet de anderhalve meter, maar wel testen bij klachten en thuisblijven als je het hebt natuurlijk, ook bijvoorbeeld het ventilatieadvies, et cetera, het frisse lucht advies. Dat soort dingen zullen blijven en nog een aantal dingen zullen dan blijven, maar dan is feitelijk de samenleving weer echt terug naar normaal. Dat wil je uiteindelijk.
VRAAG (RTL) Ja, meneer Rutte, waar wilt u eigenlijk staan op die 17 september, wil die volgende stap weer mogelijk zijn? Moeten de besmettingen nog verder omlaag? Mogen die ook wat stijgen? Mogen de ziekenhuisbesmettingen wat stijgen?
RUTTE Kijk, wat je natuurlijk ziet is dat, de verhouding tussen het aantal besmettingen en hoeveel mensen vervolgens in het ziekenhuis liggen, veranderd. Maar ook in de ziekenhuizen moet je wel oppassen dat het beheersbaar blijft. En de grote zorg die we hebben is dat met 1,8, een kleine twee miljoen mensen die het niet hebben doorgemaakt, niet gevaccineerd zijn, dat als je het nu zou loslaten in één keer, stel we zouden vandaag besluiten: anderhalve meter is weg en we komen allemaal bij elkaar te staan, dat zou het razendsnel gaan razen en dan is de kans dat de zorg overbelast raakt, is nu onze inschattingen op basis van de adviezen, veel en veel te groot. En daarom doen we het in stappen. Dus wat we willen hebben van het OMT, is een advies: hoe zien jullie op dat moment de druk op de zorg? Belangrijkste waar je dus op stuurt is de druk op de zorg. We hebben natuurlijk ook altijd gestuurd, en dat blijven we ook doen, op het beschermen van kwetsbaren, en zicht op het virus. Maar hier zal het heel erg dominant zijn de vraag: als je die volgende stap zet in die drietrapsraket, die volgende stap zet op 20/21 september, te besluiten op persconferentie vrijdag de 17de, moet je wel echt zicht hebben, en daar is dat OMT van belang, in combinatie met wie er terugkeert van vakantie et cetera, dat het beheersbaar is.
VRAAG Maar dan hoor ik u dus eigenlijk zeggen: als het nou de komende tijd met het terugkomen van vakantie en de versoepelingen in het hoger onderwijs, als het niet gierend uit de klauwen loopt, als het een beetje zo blijft, dan kan die versoepeling gewoon doorgaan.
RUTTE Heel belangrijk waar we naar zullen kijken is inderdaad dat punt van de zorg, of die groep van 1,8 miljoen mensen, nogmaals ik kan het niet vaak genoeg zeggen, daarvan zegt het OMT nu zwart op wit, de kans dat zij het krijgen is heel groot, dus je neemt echt een risico met je gezondheid als je geen vaccin neemt. Het is een keuze van mensen. Wat wij willen is dat de keuze laten aan mensen, maar wel dat risico spreiden, en dat moeten we dus bezien, precies zoals u zegt, dat het beeld zo’n beetje is half september.
VRAAG En dan, als die volgende stap mogelijk is, dan mogen we dus overal de anderhalve meter loslaten. Als we met meer dan 75 ergens in het openbaar bijeenkomen, dan moet er getest worden, dan mag dus overal, we mogen boven op elkaar gaan staan, maar de nachtclubs en discotheken moeten dicht blijven. Waarom?
RUTTE Dat doen we omdat we die pas in de laatste stap willen meenemen, omdat je, ook lerend van de 26 juni besluitvorming, zegt, ziet, dat het ongelofelijk lastig is. Toen was de oploop van de besmettingen, natuurlijk bij de evenementen, maar vooral op dat moment, als je de cijfers analyseert, in die nachtclubs, dus in de discotheken, en we vinden dat echt nog een te groot risico.
VRAAG Maar het is toch een beetje krom als je dan overal boven op elkaar, met grote groepen mag staan, zingend, dansend, als je wil. Maar niet in een nachtclub of discotheek.
RUTTE Het verschil is natuurlijk wel, als je daar ‘s nachts bent, drank in de man, vanzelfsprekend, want je gaat daar niet op een glaasje water zitten. Hard zingend et cetera, daar komen zoveel risico’s bij elkaar, dat het ongelofelijk, en ook het hele lastige controleerbaar, dat hebben we ook geleerd van 26 juni, vandaar dat we hebben gezegd: helaas. En daar zijn we niet uniek in, je ziet in heel veel delen van de wereld dat discotheken helaas nog een tijdje worden uitgezonderd, we gaan naar een apart financieel iets voor regelen, dat moet natuurlijk, want dat loopt ook door tot na 1 oktober, dus nadat de steunpakketten aflopen. Maar we vinden het verstandig om dat pas vrij te geven in die laatste stappen.
VRAAG Meneer de Jonge, een vraag nog voor u. Heeft u ook gevraagd aan het OMT of Testen voor Toegang ook voor gevaccineerden een eis zou moeten zijn? Dus dat je ook getest moet worden als je al 2 keer gevaccineerd bent.
DE JONGE Ja, er is een aantal uitspraken van een aantal virologen geweest die daar natuurlijk iets over heeft gezegd, namelijk dat zou je eigenlijk moeten doen, want dan zou het allemaal nog veiliger worden. Maar het punt is als je dat blijft doen, dan heb je, een: veel minder aantrekkelijkheid om je te laten vaccineren, want als je toch nog tot sint-jutmis moet laten testen voordat je ergens naar binnen mag, waarom zou je je dan laten vaccineren? Kortom, het doet niet iets goeds, is onze verwachting, met de vaccinatiebereidheid. Dat is een. Twee: het is technisch op dit moment niet mogelijk, dus dat zou echt betekenen dat je de hele app ook zou moeten aanpassen, want dat biedt nou juist de mogelijkheid om én een vaccinatie en een test en een negatieve, positieve test, namelijk een herstelverklaring, als reden voor zo’n QR-code te kiezen. En als je het dubbele zou verwachten, allebei zou willen hebben, dan is dat de facto eigenlijk ook een vaccinatieplicht voordat je ergens naar binnen mag, want dan zou alleen de combinatie van een vaccin en een test, zou je dan naar binnen mogen laten gaan. Dat betekent de facto ook een vaccinatieplicht. Kortom, er valt nogal wat op af te dingen, zal epidemiologisch fantastisch zijn, maar er valt om heel veel andere reden echt wel wat op af te dingen.
VRAAG Ja, maar mensen die gevaccineerd zijn die kunnen het virus ook wel verspreiden, zeggen die virologen natuurlijk terecht, dus dan loop je misschien toch een onaanvaardbaar risico?
DE JONGE Nee, ik denk dat we echt moeten zeggen als je bent gevaccineerd, dan is natuurlijk de kans dat je verspreidt niet nul, zeker niet, je bent gewoon ook onderdeel van de verspreiding van dat virus. Maar als je jezelf laat vaccineren, dan ben je daarmee wel heel veel beter beschermt tegen ziekenhuisopname, overigens ook tegen infectie, nooit honderd procent natuurlijk, maar je bent wel heel veel beter beschermd. Kortom, waar we gewoon echt aan moeten werken is dat iedereen zich laat vaccineren, dat is echt de beste weg uit deze crisis. En Mark Rutte heeft ook gezegd, ik heb het zelf gezegd, de vorige keer benadrukt, maar laat ik dat nog een keer doen, eigenlijk heb je de keuze, laat ik me wel of niet vaccineren, maar het eerlijke verhaal om daarbij te zeggen is, dat dat eigenlijk de keuze is: laat ik mezelf vaccineren of accepteer ik dat ik ziek wordt, want is namelijk gewoon wat er onherroepelijk zal gaan gebeuren op het moment dat je blijft volharden in je het niet willen laten vaccineren. En de kunst voor ons wordt om de versoepelingen die we met elkaar willen, we willen af van die anderhalve meter, we willen af van alle beperkingen, op zo’n manier eigenlijk uit te spreiden in de tijd, dat dat niet allemaal op hetzelfde moment in de tijd gebeurd, eigenlijk natuurlijk wil je natuurlijk überhaupt niet dat het gebeurd, dus we zullen mensen blijven overtuigen om zich te laten vaccineren, maar als je daar dan toch in persisteert, laten we dan op z’n minst voorkomen dat we te veel katalyserende events hebben die te zeer, te snel ook leiden tot die verspreiding van dat virus, want dat kan de zorg uiteindelijk alsnog overbelasten. Misschien de som daar nog even bij te geven. Het OMT zegt daarvan, je hebt die 1,8 miljoen, dat is een schattig he, mensen die niet geïnduceerd zijn, die niet gevaccineerd of mensen die geen bescherming hebben omdat ze een infectie hebben doorgemaakt. Als je dat verdeelt over de generaties waarin je deze mensen treft, dan is de verwachting dat dat leidt tot 16 duizend tot 22 duizend ziekenhuisopnames, en 2200 tot 3400 IC-opnames. Daarvan zou je je kunnen voorstellen, als dat in een korte tijd gebeurd, dat is echt overwhelming voor de zorg. En dus ondanks het feit dat we als in zo’n hoge mate zijn gevaccineerd, ook internationaal is dat ook echt iets bijzonders, is dus toch dit nog steeds het risico waar we tegenaan kijken, en daar hebben we ons gewoon toe tot te verhouden.
VRAAG (SBS) Meneer de Jonge, wanneer verwacht u dat mensen moeten gaan betalen voor Testen voor Toegang?
DE JONGE Nou, een datum hebben we nog niet bepaalt, maar op het moment dat we wel die datum bepalen, zullen we er natuurlijk rekening mee houden dat je ook echt nog de tijd hebt om de optie om je te laten vaccineren ook echt nog in zijn volledigheid kunt doorlopen, plus die twee weken inwerktijd. Tijd hebben we nog niet bepaalt, maar er komt natuurlijk wel echt een moment nu iedereen de kans heeft gehad, dat we die keus moeten maken. De vorige keer dat het kabinet het voorstelde om ook een eigen bijdrage te gaan vragen voor het testen, vanuit het profijtbeginsel. Als jij naar een concert wilt, moet je misschien ook een beetje bijdragen aan de kosten die die test met zich meebrengt voor dat concert, toen heeft de Tweede Kamer gezegd: wij vinden van niet, wij vinden sowieso van tot het moment dat iedereen zich heeft laten vaccineren. Toen hebben we dat idee laten rusten, maar nu komen we wel echt op dat moment dat iedereen wel die kans heeft gehad, sterker nog, misschien moet je het juist ook wel willen, omdat het een extra motivatie kan zijn van mensen om zich toch maar te laten vaccineren.
VRAAG Ja, u zegt de motivatie, maar tegelijkertijd is er vanaf 20 september een corona-toegangsbewijs nodig om ergens binnen te komen, vaccinatiebewijs, herstelbewijs of die test. Als mensen dan moeten gaan betalen voor een test, dan is het toch indirect een vaccinatiedwang om ergens binnen te komen?
DE JONGE Nee, het is geen indirecte vaccinatiedwang, dat zou ik niet met u eens zijn.
VRAAG Nou, als je geen geld hebt om het te betalen, dan moet je dan maar voor een vaccin gaan.
DE JONGE Het is sowieso heel veel beter om voor een vaccin te gaan, maar je hebt uiteindelijk altijd een eigen keuze natuurlijk. Het is geen dwang, dat is het niet. Ook niet indirect. Het is wel een sterke stimulans, en die bedoelen we eigenlijk ook. Dus je hebt eigenlijk twee manieren om ernaar te kijken. Het kabinet is tegen gedwongen vaccinatie, verplichte vaccinatie gaan we niet doen, dat hebben we ook altijd gezegd, gaan we niet doen, en daar blijven we ook bij. Maar daar kun je het niet bij laten, we zullen wel indringend ook met mensen altijd het gesprek blijven aangaan over de noodzaak tot vaccinatie en alle mogelijke manieren aangrijpen om mensen te stimuleren tot vaccinatie. En dit zou zo’n manier kunnen zijn. En nog los van die stimulans, geldt er ook nog, moet je dan aan de rest van samenleving vragen om mee te betalen? Omdat jij je niet hebt laten vaccineren en toch ergens naar binnen wilt. Dat is natuurlijk toch ook de vraag of dat redelijk is, om dat te vragen aan de rest van de samenleving. Maar al dat soort dilemma’s zullen gaan opspelen de komende tijd, dit is er eentje. En daarvan zegt het kabinet, ons lijkt het redelijk om daar wel degelijk een eigen bijdrage wordt gevraagd, die eigen bijdrage moet niet zo’n hoge drempel worden die je überhaupt niet meer naar binnen kunt. Maar dat je een eigen bijdrage vraagt, dat is denk ik gewoon logisch, en we zullen dit idee ook gewoon bespreken met de Kamer en kijken hoe zij erin zitten. De vorige keer was de Kamer daar nog niet enthousiast over, maar goed, dit is wel een ander moment. Want op dit moment heeft iedereen de kans gehad, begin september heeft iedereen de kans gehad die dat had gewild om zich te laten vaccineren.
VRAAG En toch begrijp ik het niet helemaal, want als ik elke keer als je ergens naar toe gaat, naar een kroeg of naar een evenement of naar een grote horecazaak, als je dan elke keer moet betalen voor een test, dan word je toch indirect gedwongen om te vaccineren.
DE JONGE Nee, dat hangt er natuurlijk heel erg vanaf hoe hoog die eigen bijdrage is, dat is één ding.
VRAAG Maar als je het niet kan betalen?
DE JONGE Twee is, je hebt altijd een alternatief voor vaccinatie, door je te laten testen of een herstelbewijs, want dat bij ons ook aanleiding. We kiezen niet voor een vaccinatieplicht, ook niet een indirecte vaccinatieplicht, maar er is wel een hele sterke stimulans en dat bedoel ik ook eigenlijk, die sterke stimulans te bieden, dus nog los van het profijtbeginsel. Dus is het ook niet redelijk dat je zelf betaalt voor iets wat je, waarvoor je anders de rekening bij de samenleving zou leggen, is het ook niet redelijk dat je daar zelf een beetje aan meebetaalt, dat is het profijtbeginsel, nog los daarvan, bedoelen we ook juist die stimulans richting vaccinatie te geven.
VRAAG Meneer Rutte, u zei afgelopen maandag op dit moment kiezen we niet voor zo’n vaccinatieplicht. Is het op dit moment kiezen we er niet voor of is het zoals Huge de Jonge net zei: we kiezen er duidelijk niet voor?
RUTTE We kiezen er duidelijk niet voor, maar in zo’n virus is het altijd op dit moment, omdat je natuurlijk nooit weet hoe dingen zich ontwikkelen, maar wij zijn allebei zeer gemotiveerd om het niet te willen.
VRAAG Dus in het uiterste geval…
RUTTE Maar dat geldt met alles, we hebben te maken met een pandemie, dus we hebben niet de luxe van absoluutheden, maar het is echt heel helder. We hebben vandaag met het kabinet lang over gesproken over alles weer natuurlijk, maar ook hierover, dat willen we niet.
VRAAG Is daar een verandering in het beleid geweest, in dat standpunt?
RUTTE Nee
VRAAG Omdat ik de persconferentie van 8 maart teruglees, Hugo de Jonge, en ik citeer u nu: ‘ik vind het heel belangrijk, echt heel belangrijk om te onderstrepen dat we deze manier van werken nooit mag betekenen dat mensen verplicht worden of zich verplicht voelen om zich te laten vaccineren. Er gaat geen vaccinatieplicht ontstaan, ook geen indirecte.’ Maar u zegt nu: op dit moment. Dat is toch inhoudelijk wel een verschil met…
RUTTE Bij alles wat we zeggen is het op dit moment, omdat je nooit weet hoe het zich ontwikkeld.
VRAAG Dat werd toen alleen niet gezegd, dus inhoudelijk is toch een verschil? Of zie ik dat verkeerd?
RUTTE Nee, dat is niet zo bedoeld.
VRAAG Staat u nog achter die woorden van 8 maart?
DE JONGE Zeker!
RUTTE Ik ook.
VRAAG (BNR) Meneer Rutte, even heel precies: op welke plekken gaat vanaf 20 september dat Testen voor Toegang, of in ieder geval een corona-check verplicht worden vanaf 75 mensen?
RUTTE Dat is in de horeca, bij evenementen, waaronder festivals, bij publiek bij sportwedstrijden en de vertoning van kunst en cultuur, dus ook bioscopen.
VRAAG Dus alle andere binnenruimten eventueel daar dan niet?
RUTTE Nee, dus dat geldt bijvoorbeeld niet voor mensen thuis of bij allerlei andere situaties.
VRAAG En dat is binnen en buiten?
RUTTE De detailhandel bijvoorbeeld niet, de werkomgeving niet.
VRAAG Binnen en buiten?
RUTTE Ja, we maken geen onderscheidt meer tussen binnen en buiten.
VRAAG Wat is de consequentie als een ondernemer niet goed die check doet?
RUTTE Nou, hij moet gewoon van tevoren beslissen: ga ik tot 75 of hoger? Als hij tot 75 gaat, dan hoeft ie niets te doen, dat geldt trouwens voor de hele zaak, dus niet per ruimte, dus voor de hele zaak. Als je tot 75 gaat hoeft hij niks te doen en boven de 75 moet hij dit doen. Dat is gewoon een verplichting.
VRAAG Even, dit is misschien een flauwe definitiediscussie, maar u zegt nachtclubs en discotheken die moeten dan nog even dicht blijven tot 1 november. Een café waar harde muziek op staat ‘s nachts, is dat een discotheek of wat is dat?
RUTTE Nou, volgens mij weten we ongeveer het verschil tussen echt een discotheek en een nachtclub. We hebben het eerder ook gedaan he, in de besluitvorming van maart vorig jaar. Om die groep van bedrijven, dat zijn dus de nachtclubs en discotheken uitgezonderd, dus dat is vrij precies blijkbaar.
VRAAG Dus cafés kunnen openblijven?
RUTTE Ja, de horeca op zich is open, die is natuurlijk gelimiteerd op dit moment tot 12 uur ‘s avonds. We willen natuurlijk heel graag dat ervan halen, die limitering, vanaf 21 september. Maar de nachtclubs en discotheken blijven dan dicht.
VRAAG In de samenleving is veel verbazing over de Formule-1 in het eerste weekend van september, dat is een van de grootste evenementen ooit in Nederland, met honderdduizenden bezoekers. Dat mag doorgaan volgens de regels, met twee derde bezetting, is dat niet een enorm risico?
RUTTE Dat denk ik niet, omdat de regels daar ook heel precies voor gelden, zoals ze ook gelden voor alle evenementen, het is een geplaceerd evenement. Zij mogen tot een derde van de capaciteit vullen als ze niet zouden vragen om een bewijs, en ze mogen gaan tot twee derde capaciteit als ze daar wel om vragen.
VRAAG Die twee derde, dat is eigenlijk toch wel een beetje een gekke, als je kijkt naar voetbalstadion. Zo’n stadion, dan hebben ze een aantal vakken en die sluiten ze dan, en de andere vakken die zitten dan bomvol. Wat maakt die een derde die dan nog leeg is dan nog uit?
RUTTE Het is verstandig als ze dat ook een beetje spreiden door de voetbalstadions. De afspraak is dat per locatie het aantal geplaceerde plekjes, het te placeren plekjes, dat je daarvan twee derde mag vullen. Als je natuurlijk een deel helemaal afsluit, dan zou ik nog wel eens even willen navragen, dan denk ik dat ook het totale aantal stoeltjes daalt, niet open is. En eigenlijk is dan ook de capaciteit beperkt.
VRAAG Helder, nog een korte vraag: heeft u over de Formule-1 nog contact met de prins?
RUTTE Nee. Maar u heeft wel de mededeling gezien, de berichtgeving is naar buiten toch? Dat zij doorgaan met al die beperkingen en zeggen: als ondernemers gaan we dat risico nemen. En ik realiseer me voor hen ook dat het ook logistiek en financieel natuurlijk ook heel moeilijk is.
VRAAG En die compensatie financieel? Waar ze om vragen?
RUTTE Dat gaat niet.
VRAAG (ANP) Het onderwijs speelt wel een belangrijke rol in de aankomende periode, het is eigenlijk de eerste proeftuin om te kijken hoe het nu gaat met de versoepelingen. Er zijn wel docenten die bezorgd zijn dat ze straks een klas ongevaccineerde mensen voor zich kunnen hebben. Is dat iets om bezorgd over te zijn voor hen?
RUTTE We moeten dat met zijn allen natuurlijk zorgvuldig te doen en dat betekent in het voorgezet onderwijs dat voorlopig ook blijft gelden de afstand van anderhalve meter tussen docent en de leerlingen, dat je allemaal op de gang een mondkapje op hebt. Bij het hoger onderwijs zult u zien dadelijk op de website dat we een hele lijst van aanvullende maatregelen hebben, waaronder het zoveel mogelijk scheiden van stromen van studenten en docenten die binnenkomen en weggaan, en allerlei andere maatregelen naast het max 75 per zaal. Dus je probeert aan alle kanten met elkaar er verstandig mee om te gaan.
VRAAG En er worden ook afspraken over gemaakt, zei u net. Kunt u dat een beetje concretiseren op welke manier dat gebeurt? Komen daar dwingende afspraken voor bijvoorbeeld?
RUTTE Dit zijn afspraken die met de sector gemaakt worden, dus dwingend is die 75, dat is echt opgelegd, je mag niet meer dan 75 per zaal. En verder worden er dus een hele reeks afspraken gemaakt waar de sector ook echt zeer voor gemotiveerd is, want die vinden het belangrijk. Je zag gisteren ook Duizendberg, voorzitter van de Vereniging van Universiteiten, maar ook anderen reageren op de lekkages over wat we zouden vertellen vanavond, dat als dat waar was zij daar ook heel blij mee waren. En zij snappen dus ook dat grote hoorcolleges bijvoorbeeld niet kunnen.
DE JONGE En misschien ook nog even hier aan toe te voegen. Kijk, in de afspraken die het onderwijs maakt, dat zijn de afspraken met de GGD over het vaccineren op locatie. Ik weet zeker dat het onderwijs heel erg gemotiveerd is om ervoor te zorgen dat zij ook echt bijdragen om hun leerlingen te informeren, te overtuigen, om zich te laten vaccineren. We zien natuurlijk nu, 18-23 zit het nu op 65 procent eerste prik. 12 tot 17 gaan we richting de 50 procent eerste prik. Dat is het natuurlijk nog niet, dat kan echt nog wel verder omhoog. Mijn verwachting is echt dat juist die start van het schooljaar daarbij cruciaal is. Cruciaal omdat het onderwijs zelf ervaart, dit is wat we willen, om dit mogelijk te blijven maken moeten we onszelf beschermen en is die vaccinatiegraad omhoog ongelofelijk cruciaal. We helpen heel erg in het maken van lespakketten en alles wat nodig is om op school ook dat gesprek op een goede manier te voeren. We hebben natuurlijk eindeloos veel campagnes met influencers en je kunt het je zo gek genoeg niet bedenken, maar belangrijker is die prikbus op locatie. De ervaring is dat het maken van een afspraak en ernaar toe gaan, kennelijk een hoge drempel is voor jongeren, dus die prikbus op locatie en instant meteen de mogelijkheid hebben om je te laten prikken. Dat moet echt helpen de komende tijd en die afspraken worden in iedere regio gemaakt, tussen de GGD en de scholen.
VRAAG Is dat een soort ‘dansen met Janssen’-achtige strategie? Lessen mits je geprikt wordt? Of is het gewoon objectieve…
DE JONGE De leus denk ik nog eventjes over na, maar het is eigenlijk gewoon: laat jezelf prikken, ga lekker zitten en laat jezelf prikken. Dat is het eigenlijk, een prikbus op locatie, zonder gedoe, je hoeft niet naar de GGD toe, de GGD komt naar jouw toe en dat is ongelofelijk makkelijk voor iedereen.
RUTTE En belangrijk is dat op het moment dat het hoger onderwijs dus losgaat en het mbo, dat iedereen die dat zou willen zich kan hebben laten vaccineren. Dat is natuurlijk ook weer een verschil met een paar maanden geleden.
VRAAG (AD) Meneer Rutte, in uw plannen krijgt het Testen voor Toegang vanaf 20 september weer een hele grote belangrijke rol, ook in de horeca die ook ‘s nachts weer open kan. De cafés dan in ieder geval. Nou was dat ook zo eind juni en toen bleek het een zooitje te zijn met TvT. Slechte controles ook aan de deur. Wat gaat u nu doen om ervoor te zorgen dat het dan wel waterdicht is in september.
RUTTE Het is nu natuurlijk ook wel anders, je hebt veel meer mensen die gevaccineerd zijn plus dat we op die, dat we dat doen vanaf die 75. Vanaf 75 mensen die binnen willen, en daar zijn we natuurlijk ook met horeca en andere in over gesprek over hoe we dat met elkaar strakker regelen. In de kern komt het erop neer dat allereerst de klant verantwoordelijk is, en ten tweede de ondernemer uiteraard de verantwoordelijkheid heeft om dit goed te organiseren en er wordt natuurlijk ook toezicht op gehouden om ervoor te zorgen in de naleving dat het ook gebeurd.
VRAAG Komt er dan ook extra handhaving, meer dan eind juni?
RUTTE Nou, ik denk dat we vooral hebben geleerd van eind juni hoe je dat moet aanpakken en dat die communicatie heel belangrijk gaat worden als het allemaal zou kunnen vanaf 21 september, dat hopen we natuurlijk vurig. Maar nogmaals, ook die ondernemer heeft daar een grote rol in en zijn personeel. En nogmaals, ook hier geldt dan opnieuw dat bij overtredingen en de excessen uiteraard de politie en de boa’s zullen optreden.
VRAAG Maar dat gold natuurlijk ook eind juni. Toen zei u dit ook, toch ging dat heel erg mis.
RUTTE Daar hebben natuurlijk lessen uit getrokken. Die gesprekken zijn nu gaande met het Veiligheidsberaad, maar ook met de horeca om dat natuurlijk veel beter te organiseren.
DE JONGE In aanvulling daarop misschien, we hebben natuurlijk een aantal aanpassingen ook echt gedaan. De geldigheidsduur van de test is korter geworden, de corona-checkapp is aangepast en daardoor minder fraudegevoelig geworden. We hebben de wachttijd geïntroduceerd, en dat allemaal nog bovenop natuurlijk echt het grote verschil, namelijk dat de meeste mensen straks een QR-code krijgen omdat ze gevaccineerd zijn en daarmee zijn ze heel veel minder kwetsbaar. Ten aanzien van het handhaven is het natuurlijk wel zo, en daar moet je natuurlijk eerlijk in zijn, we kunnen onmogelijk naast iedere cafédeur een boa zetten. Dat gaan gemeenten gewoon niet doen. Maar op excessen wordt zeker gehandhaafd, bijvoorbeeld op het niet hanteren van een wel 75 of meer dan 75 in de zaak, maar dan niet bij de deur gaan staan om te kijken of iedereen die coronabewijzen wel heeft. Daar wordt natuurlijk wel op gehandhaafd, en dat kunnen gemeenten ook doen. Als gemeenten een evenement organiseren dat vergunningplichtig is kun je gewoon in de vergunning afspraak ook gewoon afspraken maken over de check aan de poort. En we gaan mystery guests ook inzetten om te kijken of dat goed wordt nageleefd. En daaruit kunnen we ook de lessen trekken en dat weer bespreken met de verschillende sectoren. En ja, kijk uiteindelijk hebben we dus echt de gezamenlijke verantwoordelijkheid om dit mogelijk te maken. Natuurlijk, ieder voor zich (onverstaanbaar, red.) voor ons allen is niet echt de beste manier om dit te laten slagen. We hebben gezien wat er allemaal mis kan gaan en dus zullen we het nu gewoon beter moeten doen.
VRAAG Wie gaan de mystery guests inzetten? Het ministerie zelf of zijn dat gemeenten die dat…
DE JONGE Wij gaan die opdracht geven en de rapportage daarvoor die zullen ten dienste staan van de gemeenten, maar zeker ook ten dienste van het gesprek met de verschillende sectoren. Je zult echt aantal sectoren hebben die het gewoon goed doet, je zult een aantal sectoren hebben die het gewoon matig doet en waardoor gesprekken noodzakelijk zijn. Dat is echt de verwachting.
VRAAG En dat is iets nieuws hè. Dat gebeurde eind juni nog niet?
DE JONGE Nee, dat gebeurde nog niet. Dat gebeurde nog niet.
VRAAG (De Telegraaf) Ja meneer De Jonge, ik hoor u nog steeds zeggen dat we sturen op de zorg en het niet overbelasten van de zorg. Waarom is het dan zo, nog steeds, dat we, begin juni hebben we de IC-bedden verlaagd… Ik kan me voorstellen dat veel mensen denken van ‘we sturen steeds op het niet overbelasten van de zorg’. Als ik u net dat sommetje hoor maken van hoeveel mensen in het ziekenhuis kunnen komen en op de IC kunnen komen, waarom hogen we dat aantal niet op, structureel?
DE JONGE We hebben het aantal natuurlijk structureel opgehoogd en ook daar extra financiering voor uitgetrokken, maar het punt is natuurlijk met IC-bedden dat kost een hele hoop personeel en de IC-bed te faciliteren. En je krijgt natuurlijk, ook al duurt die crisis al behoorlijk lang, je krijgt in zo’n korte tijd natuurlijk niet opeens een heel groot nieuw blik IC-verpleegkundigen opengentrokken. En dat is eigenlijk het punt waar we komen, waar we rekening mee moeten houden, in een aantal golven, de eerste golf was het helemaal enorm, maar ook die tweede golf die duurde natuurlijk heel erg lang, hebben we behoorlijk stevig, in de tweede golf, eigenlijk ook in die derde golf, behoorlijk stevig de ziekenhuizen natuurlijk gewoon overbelast. Daardoor zijn operaties uitgesteld, daarmee zijn de verloven van mensen ingetrokken en die mensen willen ook gewoon een keer weer terug naar normaal, mensen in de zorg. Dus we moeten echt niet het idee hebben dat we nog een keer die IC’s kunnen belasten tot het niveau wat we hebben gehad in die eerste golf of in die tweede golf. Als dat namelijk wel het geval zou zijn dan betekent dat nu een enorm uitstel ook van operaties. Kortom, dat gesprek hebben we ook niet helemaal afgerond natuurlijk, maar dat gesprek zullen wij wel moeten voeren. Want: wat vinden wij eigenlijk acceptabel qua zorgbelasting voor… coronapatiënten om daarmee te voorkomen dat andere zorg moeten worden uitgesteld, dat we de zorg gewoon structureel aan het uitwonen zijn. We moeten niet verwachten van de zorg dat die dezelfde aanpak aan zullen kunnen als in de eerste golven en die (onverstaanbaar, red.) hoor ik natuurlijk wel. Het klinkt ook zo logisch: je maakt gewoon IC-bedden extra, dan ben je toch klaar. Maar als je ook ziet zo gaat dat natuurlijk niet, omdat dat altijd personeel vraagt uit de zorg die je dan ergens anders weg moet trekken. Dat kan niet anders.
VRAAG Ja maar dan zou je dus kunnen investeren voor de toekomst…
DE JONGE Het is geen geldkwestie natuurlijk. We investeren ons suf.
VRAAG In mensen dan.
DE JONGE Ja precies, dus het is geen geldkwestie. Het is eigenlijk gewoon een beschikbaarheidskwestie. Een IC-opleiding duurt gewoon jaren. Je hebt niet zomaar nieuwe mensen opgeleid en we hebben heel veel mensen van de OK’s naar de IC’s gehaald, althans wij, dat hebben ziekenhuizen gedaan, om daar in bij te springen, maar dat betekent natuurlijk wel dat je de OK’s moet sluiten en dat betekent dus minder operaties et cetera. Dus… het is altijd… er zijn ook geen gratis cursussen in te maken. Dus als we accepteren dat de zorg zwaarder belast wordt met coronapatiënten betekent dat minder handen aan het bed voor andere patiënten. Dus de uitstel van zorg die uit te stellen is, en dat hebben we al veel te lang moeten doen, kortom: het is echt in zoveel opzichten verstandig voor iedereen om zicht te laten vaccineren, heb ik dat al gezegd, en daarnaast, ervan uitgaande dat de mensen die zich perse niet willen laten vaccineren gewoon een keer ziek worden, betekent dat we dat moment niet in een te korte tijdspanne moeten laten vallen, want dat zou opnieuw de zorg kunnen overbelasten. Zo eerlijk moeten we zijn.
VRAAG Ja, maar wordt er dan rekening mee gehouden voor die eventuele 1 november?
DE JONGE Wat we natuurlijk bewust doen. Even terug naar het openingsplan wat we hadden. Daar hadden we aantal stappen mee moeten (onverstaanbaar, red.). Stap vier en vijf hadden we samengevoegd en hadden we nog zo’n stap helemaal aan de rand van het document staan waarin we zeiden ‘nou dan kunnen we af van de anderhalve meter’. Wat nu eigenlijk de facto doen is dat anderhalve meter-moment eigenlijk opknippen in een aantal momenten om behoedzamer te zijn met de les van 26 juni op het netvlies, met ook gewoon de wetenschap van de 1.8 miljoen niet-geïmmuniseerden op het netvlies. En echt de wil om niet opnieuw die zorg te overbelasten dat kunnen we ons gewoon niet veroorloven. Dat kan de zorg zich gewoon niet veroorloven en dat is de reden dat we hebben gezegd: dat anderhalve meter loslaten dat gaan we op zo’n manier, dat we het stapsgewijs doen, dat we het behoedzaam doen en dat we de meeste katalyserende events die daaruit voort zouden kunnen komen, als er met hele grote groepen in de discotheek staan bijvoorbeeld, dat we die nog eventjes uitstellen.
VRAAG En nog even over die mystery guests, waar het net over ging. U zegt die staat in dienst van de gemeenten. Mag ik ervanuit gaan dat ze niet ten dienste van de politie staan?
DE JONGE Ja, daar mag je vanuit gaan.
VRAAG Dan heb ik nog één vraag over de steunpakketten, meneer Rutte. Die lopen 1 oktober en de regering-Biden die houdt nog steeds de grens dicht voor Europese staatsburgers. Wordt er iets gedaan voor reisorganisaties die exclusief op Amerikaans (onverstaanbaar, red.)…
RUTTE Nee.
VRAAG Oké.
RUTTE Nee, helaas. Nee, de pakketten lopen echt af op 1 oktober en waarbij we wel natuurlijk de nachthoreca iets gaan organiseren, financiële compensatie, omdat dat door gaat lopen tot na 1 oktober.
VRAAG Oké, maar die reisorganisaties die…
RUTTE Nee, stopt 1 oktober.
VRAAG (NU.nl) Meneer De Jonge, nog even aansluitend op de ziekenhuisopnames. In hoeverre accepteert het kabinet eigenlijk de ziekenhuisopnames als straks de maatregelen helemaal zijn afgeschaft, per november waarschijnlijk, en iedereen is gevaccineerd die dat graag wil?
DE JONGE Accepteert het kabinet ziekenhuis… Nee, er valt niet zo heel veel aan te accepteren. Het is gewoon biologie: op enig moment worden mensen ziek en dan hebben ze een of ander ziekenhuis nodig om weer beter te worden en dat is het punt. Kijk, uiteindelijk gaat natuurlijk… het is een dilemma, ik snap het dilemma heel goed, maar uiteindelijk gaat het natuurlijk nooit de zorg mensen, mensen die smekend aan de poort komen weigeren. Zo zit de zorg niet in elkaar en ja de levenswandel van mensen leidt heel vaak tot ziekenhuisopnames. Geloof ik een derde van alle zorgkosten worden gemaakt…
VRAAG Kunt u dan misschien zelf de vraag beantwoorden die u zojuist stelde in een inleidend statement? Van in hoeverre kan de vrijheid van de een de vrijheid van de ander beperken.
DE JONGE Daar zit een grens aan, daar zit een grens aan. Mag ik een voorbeeld noemen, wat uit besluitvorming van vandaag… wij kiezen ervoor om het onderwijs open te doen vanaf 30 augustus. Het OMT zegt ’20 september’, wij zeggen begin van het schooljaar, waarom: omwille van het maatschappelijk belang. Het OMT maakt heel belangrijk, en wij ook, het moment waarop iedereen de kans heeft gehad om zich te vaccineren en waarom komen wij dat net een iets andere invulling van dat uitgangspunt. Namelijk: als je 18 bent dan heb je op 19 juni de uitnodiging gehad om je te laten vaccineren, heb je van ons een paar dagen de tijd gehad om dat ook te doen, om die afspraak te maken, bedoel ik. Stel dat je drie weken later aan de beurt was voor die eerste prik, de meesten waren eerder, maar stel dat je drie weken later aan de beurt was voor je eerste prik, was je 35 dagen later was je aan de beurt voor je tweede prik, even er vanuit gaan dat je niet gebruik hoef te maken van ondersteuningsmogelijkheid, en dan nog twee weken wachttijd, dan ben je echt in augustus klaar, eind augustus ben je klaar. Je kunt ook iets anders redeneren. Je kunt ook zeggen ‘ja, maar niet iedereen heeft dat gedaan, want sommigen zijn eerst op vakantie gegaan’ en ja dus je ziet die vaccinatiegraad steeds onder die groep nog wel wat oplopen, ook de komende weken. Dus had je daar dan niet op moeten wachten en moet je dan toch de 20e kiezen voor de opening van het schooljaar. Nee, zeggen wij, want je hebt wel de kans gehad. Als je gewoon gelijk je telefoon had gepakt en je had een afspraak gemaakt heb je gewoon de kans gehad. En je kunt niet die mensen die de kans hebben gepakt toen ze hem ook kregen laten wachten op de mensen die de kans niet pakten toen ze hem wel kregen. En dat is precies het soort afweging waar we naartoe gaan de komende tijd. Kortom: het is zeer (onverstaanbaar, red.) dat je dit nu helemaal schetst, ik zeg ook niet dat… we hebben ook niet de wijsheid in pacht dat we op ieder dilemma eventjes een pasklaar antwoord heb op dat dilemma. Die dilemma’s zullen we ook door moeten als samenleving. De hele crisis was al één grote test in solidariteit (onverstaanbaar, red.) en dat zal ook de komende maanden zal dat zeker nog zo zijn, maar er zit wel grens aan in hoeveel beperkingen je de mensen die wel de mogelijkheid hebben gegrepen toen ze hem kregen voor vaccinatie, hoeveel beperkingen die mensen kunt opleggen, omwille van de mensen die dat niet doen. Alleen voor de zorgbelasting is het gewoon een fact of life: als je die 1.8 miljoen acht miljoen niet geïndiceerden hebt en die worden in hele korte tijd besmet. Dat je dan gewoon een enorme spike krijgt in de ziekenhuizen, die we niet aankunnen. En die ook weer gaat leiden tot heel veel schade voor wel gevaccineerden. Namelijk omdat hun zorg wordt uitgesteld. Kortom, dat kunnen we ons niet veroorloven.
RUTTE Je kunt ook niet zeggen: ik weiger ze bij het ziekenhuis. Dat gaat natuurlijk niet. Iemand die dreigt te stikken gaat natuurlijk altijd het ziekenhuis in, wordt altijd behandeld. Dat kan niet anders.
VRAAG Maar vanaf welk punt zegt het kabinet bijvoorbeeld van: er zijn toch weer maatregelen nodig? Is dat puur overbelasting van de zorg en kun je daar dan een getal op plakken van hoeveel IC-bedden moeten er maximaal bezet zijn door coronapatiënten?
DE JONGE Gaan we komende tijd ontwikkelen. Ja, we hebben die routekaart hè. En die routekaart is natuurlijk gemaakt in de situatie dat we nog helemaal niet gevaccineerd waren. In ieder geval in slechts heel geringe mate. De laatste versie is geloof ik uit februari. En daar hebben we het mee gedaan tot de zomer. We zullen nu naar een andere aanpak toe moeten. Een veel gerichtere aanpak toe moeten. We weten dat er pockets zijn in de samenleving, in de oude stadswijken, maar ook in de Bible Belt, gewoon plekken zijn waar de vaccinatiegraad heel erg laag is. Op sommige van die plekken is vervolgens het aantal mensen wat infectie heeft doorgemaakt wel heel erg hoog. Dus daar zal het meevallen de mate waarin het virus rondgaat. Op sommige plekken is dat helemaal niet zo. En daar heb je de ziekenhuisopnames van te verwachten. Als we dat zien moeten we daar dan ook gericht ingrijpen. Wat we moeten voorkomen is dat je de hele samenleving last laat hebben van het feit dat een wijk zich beroerd heeft laten vaccineren, of een groep zich beroerd heeft laten vaccineren. Kortom, wat we willen is de maatregelen veel gerichter uitwerken. Maar er kan een moment komen, dat kunnen we niet uitsluiten, er kan een moment komen dat je toch wel weer landelijke maatregelen moet trekken. Het meest extreme scenario natuurlijk voor de toekomst is echt een escape mutatie die zich totaal onttrekt aan de vaccinatie. Nou er is op dit moment geen aanleiding om dat te veronderstellen. Maar even terugdenkend in de tijd, we kwamen van de wild life, we dachten nou we zijn er in het eerste kwartaal van dit jaar hebben we het wel redelijk onder controle. Toen kregen we de Britse variant. Nou, aan de noodrem. Toen hadden we die Britse variant behoorlijk onder controle. Toen kregen de we de Delta-variant. Kortom, er is niet uit te sluiten dat er niet toch een variant komt die weer noodzaakt tot landelijke maatregelen. Dat weten we niet helemaal zeker. Wij zullen in ieder geval het maatregelen pakket uitwerken dat we ook richting het najaar nodig hebben. Als we een hele hogere vaccinatiegraad hebben opgebouwd, niet te min voor die plek en onder die groep en onder die wijk waar de vaccinatiegraad al laag is zal je misschien nog steeds maatregelen moeten treffen. Het kan ook landelijk. Maar heel veel liever zo gericht mogelijk. Sectoraal of regionaal.
VRAAG Diederik Gommers zei bijvoorbeeld: IC-capaciteit is met 100 patiënten, 100 covidpatiënten op de IC’s, komt dat reguliere zorg niet in de verdrukking. Zou dat ongeveer een richtgetal kunnen zijn?
DE JONGE Nee, dat is wel heel onpraktisch laag. Zeker als dat de aanleiding zou moeten zijn voor weer stevige maatregelen. Dan zit je nog wel een tijdje aan maatregelen vast. Kijk, de 1,8 miljoen, daar komt naar schatting van het OMT komen daar 2200 tot 3300 IC-opnames uit naar voren. Dus als je structureel die IC-bezetting voor corona niet hoger wil hebben dan 100, dan geeft het wel heel veel druk dan geeft het wel heel veel druk op aanvullende maatregelen die je moet nemen. Ik denk dat dat ook niet redelijk is om dat te veronderstellen. Vooralsnog heeft het OMT voor de zomer al geadviseerd: zou niet 250, zou dat niet een getal moeten zijn wat je hanteert. En we zijn natuurlijk met elkaar in gesprek om te kijken welke indicator ten aanzien van ziekenhuisopnames zou je nou voor je aanpak van het najaar ook moeten willen gebruiken. We willen in ieder geval die aanpak en daarmee dus ook deze indicator, die nieuwe indicator willen we in september ook gereed hebben. Dus eigenlijk voor dat moment van 20 september.
VRAAG Graag over een ander onderwerp: er zijn ongeveer 400.000 mensen in Nederland die immuun problemen hebben waarbij het vaccineren niet goed werkt. Niet helemaal of niet. Per november worden de maatregelen helemaal losgelaten waarschijnlijk. Welke boodschap is dat voor die mensen?
DE JONGE Nou ja, kijk, we zullen altijd, dat geldt natuurlijk voor heel veel andere infectieziekten ook waar deze mensen kwetsbaar voor zijn. Er zullen altijd mensen zijn met immuunstoornis. Niet alleen hebben zij last van corona maar zij hebben last van werkelijk iedere infectie die je zou kunnen oplopen. Dus dat maakt dat zij individueel natuurlijk met hun arts ook kijken welke beschermingsmaatregelen zijn er voor hen nodig? Daarnaast heb je aantal mensen met een zwak immuunsysteem waarbij voor een deel van deze mensen de aanname is dat als je boostert dat dan wel degelijk toch iets van die immuniteit zou kunnen versterken. Dus dat maken we ook onderdeel van het advies.
VRAAG De derde prik bedoelt u?
DE JONGE Ja, precies. Dat is onderdeel van het advies wat de Gezondheidsraad zal gaan geven, ik hoop snel. Ik hoop nog begin september of misschien zelfs nog wel eind augustus. En daarnaast hebben we het OMT gevraagd om echt een apart advies te wijden aan de mensen met immuun problemen wat we daarvoor extra zouden kunnen doen. Ik denk dat het meer een zaak is, zal zijn ook, van maatregelen tussen zorgverlener en patiënt uiteindelijk. Dan dat daar algemene generieke maatregelen voor moeten gelden. Maar we laten ons gewoon goed adviseren door het OMT wat daar eventueel extra voor nodig zal zijn.
VRAAG (NRC) Hierop aansluitend, de mensen die nu problemen hebben, worden die eigenlijk uitgezonderd van dat zelf betalen voor testen voor toegang straks?
DE JONGE Daar hebben we nog niet over nagedacht. Daar hebben we nog niet over nagedacht, het gaat vooral over het algemene uitgangspunt: komt er niet een keer een moment dat je moet zeggen: misschien… Kijk, er is een hele kleine groep die zelfs geen vaccin mag hebben. Dat is echt een hele kleine groep. De groep is iets grote bij mensen die wel een vaccin mogen hebben maar waarbij het gewoon niet werkt. Die kunnen natuurlijk wel aan zo’n QR-code komen. Alleen omdat ze weten dat het niet werkt zullen zij zich waarschijnlijk niet in dat soort grote groepen gaan begeven. Dus dat maakt dat deze mensen natuurlijk sowieso al heel erg behoedzaam zijn om zich überhaupt in deze groep, in deze grote groepen, op te gaan houden.
VRAAG Dan nog even aansluitend, we hebben het hier de hele tijd gehad, of jullie hebben het de hele tijd gehad over ziekenhuisopnames. Maar een van de andere voorwaarden is natuurlijk ook steeds het oplopend of aflopend aantal besmettingen geweest. Heeft dat nog steeds dezelfde zwaarte?
DE JONGE Nee, dat krijgt natuurlijk echt een andere betekenis. We weten alleen nog niet exact welke betekenis. Het is op dit moment een indicator of het de goede of de minder goede kant op gaat. Je hebt natuurlijk nu gezien dat we na 26 juni een enorme piek hebben gehad met besmettingen van boven de 10.000. Toen een enorme steile daling gehad. En nu plateaut die al een tijdje op ruim 2000. En de vraag die dat vooral met zich meebrengt is hoeveel ziekenhuisopnames komen daaruit naar voren? Kijk, het aantal besmettingen zal nooit zo laag kunnen zijn dat kan niet, of je moet heel veel beweging in de samenleving weer terug willen dringen. Maar dat virus gaat rond, dus het aantal besmettingen zal blijven. Maar de kernvraag is toch: in welke mate brengt dat onze doelen in het gedrang? Dus in welke mate overbelast dat de zorg?
VRAAG Dus als ik het goed begrijp zijn jullie wel een beetje aan het kijken hoe je de besmettingscijfers, wat daarvan de rol kan zijn?
DE JONGE Wat we net bespraken over de ziekenhuisopnames van hoeveel zou je er kunnen accepteren zeg maar, om even in die termen te blijven. We hebben het RIVM ook gevraagd: zou er nou ook een nieuwe indicator te bedenken zijn om iets te doen in die nieuwe verhouding tussen besmettingscijfers en ziekenhuisopnames. Waarom? Omdat besmettingscijfers wellicht minder zeggingskracht hebben gegeven omdat we niet meer zo goed de verhouding weten tussen de cijfers en de ziekenhuisopnames. Om verschillende redenen overigens. Vooral vanwege de vaccinatiegraad maar toch ook wel vanwege het testbeleid wat dusdanig is veranderd dat er heel veel meer wordt getest. Maar je wil, je ziet natuurlijk wel heel veel eerder die besmettingen oplopen dan dat je de ziekenhuiscijfers ziet oplopen. Kortom, het blijft toch wel een indicator om rekening mee te houden. En omdat je daarmee natuurlijk ook leert of de besmettingsgraad dusdanig is dat je inderdaad moet vrezen dat die 1,8 miljoen teveel kans lopen om te snel besmet te raken. Dus het is niet zo dat we er niet meer naar kijken. Je kunt niet zonder. Je moet op die besmettingscijfers blijven letten. Maar de betekenis ervan wordt inderdaad wel echt anders.
VRAAG Iets anders, de vaccinatiegraad. Het aantal volwassenen met twee prikken is nu 71 procent die dat heeft gedaan. De groep tieners, twintigers, dertigers, daar ligt dat percentage wat lager, (onverstaanbaar, red.) procent, dat neemt ook maar heel rustig toe. Ongeveer een procent per week. Toch is dat de groep waar die anderhalf meter nu wordt losgelaten. Waarom?
DE JONGE Om de afweging die we maken. Het belang voor deze jongeren, ik noemde het net al, het belang voor deze jongeren is ongelooflijk groot dat zij een normaal schooljaar tegemoet gaan. Het uitgangspunt is: heb je de kans gehad om je te laten vaccineren. Het antwoord op die vraag is: ja, dat heb je gehad. Heeft iedereen die kans ook genomen? Nou, nog niet iedereen. Een deel krijgt z’n tweede prik nog en die zal plus die twee weken in ieder geval in de eerste weken van september wel volledig gevaccineerd plus inwerktijd zijn. En een deel zullen we gewoon aan het begin van het schooljaar nog moeten overtuigen. Kijk, als we nu kijken naar de totale vaccinatiegraad dan stevenen we af op zo’n 85 procent. We zitten nu qua tweede prik op 72,8 procent. Dus daar hebben we qua tweede prikken gewoon de komende tijd nog wat te groeien. En als je kijkt naar de jongeren dan komen we tussen de 18 en 25 nu uit naar verwachting op zo’n 65 procent. En de 12- tot 17-jarigen komen we uit, dan bedoel ik rond 1 september, komen we uit op 54 procent eerste prikken. En wat we moeten doen denk ik is sowieso die eerste weken van het schooljaar aangrijpen om heel intensief te zorgen dat die vaccinatiegraad überhaupt nog omhoog gaat. Zeker in het VO is daar natuurlijk heel veel ruimte voor. Dus die zou echt wel omhoog moeten.
VRAAG Maar wat interessant is, is dat jullie noemen heel nadrukkelijk die maatschappelijke afweging die jullie hebben gemaakt om toch hiervoor te gaan. Die drie doelen die jullie steeds hebben gehad was kwetsbare ouderen beschermen, ziekenhuisopnames en virusmonitoren.
RUTTE Zicht op het virus houden, ja. Maar wat je natuurlijk ziet is dat deze groep wordt, kan wel natuurlijk ook besmet raken, maar doorgaans is de kans dat zij ernstig in het ziekenhuis komen wat kleiner. Overigens met de Delta-variant is dat wel weer iets anders. Maar gemiddeld genomen is die kans wat kleiner. Dan is er altijd de zorg dat het door de generaties gaat lopen. Wat je natuurlijk ziet is dat er oudere generaties die extra kwetsbaar zijn natuurlijk in zeer grote mate nu gevaccineerd zijn.
VRAAG Precies, dus is mijn vraag eigenlijk: is dat nog steeds één van de doelen, die kwetsbare ouderen beschermen. Als die al beschermd zijn?
RUTTE Als je me heel eerlijk vraagt waar wij nu op sturen richting september is toch dat we heel erg sterk kijken naar die ziekenhuizen. Dus de vraag: kun je dan die stap zetten? Maar in het hele beleid blijven wij natuurlijk kijken naar de kwetsbaren. Dat kunnen dus ook de kwetsbaren zijn waar je zelf net naar vroeg. De mensen die gewoon simpelweg om gezondheidsredenen geen vaccin kunnen hebben. Of waar het helemaal niet werkt.
DE JONGE En het vaccin werkt tegen ziekenhuisopname zo’n 90 procent, 88, in de 90 procent. Dat zijn wat verschillende schattingen die daarin worden gemaakt. Maar dat betekent dus ook 10 procent niet. Wie daarvan komen dan als ze vervolgens die infectie krijgen daadwerkelijk in een ziekenhuis, dat zijn ouderen.
VRAAG Een laatste vraag dan, misschien moet ik ‘m iets anders vragen. Maar is die maatschappelijke afweging dan nu nadrukkelijk één van de doelen?
RUTTE Nee. De doelen blijven zoals ze zijn. Maar daarbinnen kijk je naar welke epidemiologische ruimte heb je? Dan zegt het OMT: doe het nou in stappen. Zij begrijpen ook heel goed dat je dan een eerste stap moet zetten in dat hoger onderwijs omdat daar enorme andere gezondheidseffecten en maatschappelijke effecten ook zichtbaar zijn. Maar je hebt dus die epidemiologische ruimte vanuit je doelstelling kan de zorg het aan, kwetsbare mensen en zicht houden op het virus. We hadden natuurlijk heel graag nu gezegd: alles is los. Hebben we ooit wel eens van gedroomd. Maar ook geleerd van de misstap op 26 juni. Ook kijkend nu gewoon naar de cijfers die er liggen en de grote aantallen risico’s in de ziekenhuizen en de piek daar. Dus het is wel zo dat van die drie doelstellingen als je dus kijkt naar september, 21 september, wel heel sterk kijken echt naar ziekenhuizen. Maar we blijven altijd ook die andere twee bekijken.
DE JONGE En die maatschappelijke afweging, dat is niet nieuw dat we die betrekken natuurlijk. We hebben altijd het onderwijs eigenlijk voorrang gegeven, het PO hebben we open gedaan toen je ook zou kunnen zeggen oeh, dat gaat wel bijdragen aan de verdere verspreiding. Klopt, maar maatschappelijk belang is te groot. Het VO mocht de anderhalve meter loslaten op het moment dat we dachten, oeh dat is wel spannend want er zijn heel veel mensen ook nog niet gevaccineerd. Toch gedaan. Dus die risico’s hebben we vaker genomen. Juist omwille van dat maatschappelijk belang.
VRAAG (Reformatorisch Dagblad) Over het loslaten van die anderhalve meter noemde u een aantal plaatsen en aantal voorwaarden. Is het nou zo dat de plaatsen die u niet noemde geen voorwaarde hebben, dus geen maximum aantal mensen en geen toegangstesten?
RUTTE Nee, dus die eis dat je boven de 75 dat daar een coronatoegangsbewijs moet worden getoond dat zijn de gene die ik noemde.
VRAAG En daar buiten dus…
RUTTE Nee, dus bijvoorbeeld niet, ik noem het maar even gewoon de detailhandel gaan we het niet doen, de werkomgeving, thuissituatie, kerken ook niet.
Op vrijdag 13 augustus 2021 was er weer een persconferentie. En waren Mark Rutte en minister Hugo de Jonge op televisie. Ze vertelden over hoe het nu gaat met het coronavirus.
De belangrijkste dingen leggen we uit.
Steeds meer prikken gezet
Er zijn 22 miljoen prikken gezet. Door de prikken nemen het aantal besmettingen met corona af. En het aantal mensen in het ziekenhuis stijgt niet. Daarom is het belangrijk dat mensen zich laten prikken. Ook omdat het lastig voorspellen is wat corona in de herfst doet.
Meer mogelijk in onderwijs
Veel mensen hebben een prik. Er zijn minder mensen ziek door corona. En het aantal mensen in het ziekenhuis stijgt niet. Daarom wordt er meer mogelijk.
Het onderwijs gaat na de vakantie bijvoorbeeld weer helemaal open. Dit was al zo voor basisscholen en middelbare scholen. Maar geldt nu ook voor mbo’s, hbo’s en universiteiten. Alle andere maatregelen blijven tot en met 19 september. Op 17 september komt het kabinet met meer nieuws.
Veranderingen mbo, hogescholen en universiteiten
Vanaf 30 augustus geldt de 1,5 meter niet meer op mbo scholen, hogescholen en universiteiten. Studenten hoeven dan geen afstand meer van elkaar te houden. En studenten kunnen weer lessen volgen op scholen en universiteiten.
Regels op scholen en universiteiten
Er zijn wel regels voor scholen en universiteiten, bijvoorbeeld:
klassen mogen niet groter zijn dan 75 personen;
buiten de les en de collegezaal moet het mondkapje op;
het advies is om een thuistest te doen als er geen klachten zijn.
Het kabinet is van plan om vanaf 20 september te stoppen met de 1,5 meter afstand. Hiermee stoppen ook de meeste andere maatregelen. Discotheken blijven dan nog wel gesloten. Dit kan als het aantal mensen met corona in het ziekenhuis laag blijft.
En als het aantal besmettingen met corona laag blijft. En als voldoende mensen zich laten prikken.
Coronatoegangsbewijs
Vanaf 20 september geldt een coronatoegangsbewijs bij activiteiten met 75 personen of meer. Dit geldt:
in de horeca;
bij evenementen zoals festivals;
bij sportevenementen;
in bioscopen en theaters.
Een coronatoegangsbewijs krijgt u als u:
2 prikken heeft;
een geldig herstelbewijs hebt; of
een negatieve testuitslag van maximaal 24 uur oud hebt.
[15] ”Door middel van reclamespotjes, prik-evenementen met dj’s en de door De Jonge geuite slogan ‘Dansen met Janssen’, moedigde het ministerie jongeren bovendien aan om direct na hun prik naar feestjes te gaan.”
Premier Rutte en minister De Jonge erkenden maandag alsnog dat de versoepelingen van juni te snel kwamen. De losse regels, veel inhaalfeestjes en een lek toegangssysteem leidden tot een vierde coronagolf. ‘Was dansen met Janssen nou wel zo handig?’
In de hal van het ministerie van Algemene Zaken volgde na de zelfverzekerde vrijdagse persconferentie maandag alsnog een mea culpa van premier Rutte en minister De Jonge. “Excuses, het was geen goede persconferentie,” zei Rutte. “Jullie vroegen terecht om reflectie. Maar we waren zo druk die dagen met alle maatregelen dat we dat niet goed hebben voorbereid.”
Vrijdag waren salvo’s vragen over gemaakte fouten nog buiten de orde. Deze kritiek was weer een sterk staaltje met-de-kennis-van-nu-achteraf-redeneren, susten Rutte en De Jonge toen. Terugkijken doen we ‘bij de evaluaties’ wel.
Maar in het weekeinde hield het commentaar aan, ic-boegbeeld Diederik Gommers vond excuses op z’n plek. In de media was de toon eveneens fel. Rutte en De Jonge hadden er de afgelopen dagen contact over, zegt een bron. “De kritiek was niet onterecht. Als kabinet ben je eindverantwoordelijk. Dus dan moet je stellen dat de maatregelen niet uitwerkten als gedacht en gehoopt.”
Dus kwam er vandaag alsnog een sorry. “Als er dingen niet goed gaan, moet je daar volstrekt open over zijn,” zei Rutte. Maar hoe kon het zo misgaan met de juniversoepelingen? Had het kabinet beter kunnen weten?
Juni – Waarschuwingen
Al ver voordat het kabinet op 18 juni tot de massale versoepelingen overgaat, zijn er waarschuwingen. WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus zegt begin mei dat landen ‘extreem voorzichtig’ moeten zijn met het opheffen van beperkende coronamaatregelen. En virusexperts schetsen eind mei precies het scenario dat Nederland nu plaagt. Onder meer viroloog Marion Koopmans vreest dat vooral (ongevaccineerde) jongeren een risico vormen en lopen. “Ik maak me zorgen over het idee dat nu lijkt te leven: de ziekenhuiscijfers gaan omlaag, dus we zijn klaar.”
Maar tegelijk is de stemming in het land uitgelaten, alsof er een officieuze Corona Bevrijdingsdag wordt voorbereid. ‘Ga weer leven’,’ is de blije aanmoediging van de nu zo kritische ic-voorman Diederik Gommers aan de talkshowtafel van Humberto Tan.
Juni – OMT is voor
Het kabinet krijgt op 18 juni ook de zegen van het OMT. Het adviesorgaan van Jaap van Dissel laat weten ‘geen reservering’ te hebben ten aanzien van een versnelling van de versoepelingen, en voorspelt dat het aantal ziekenhuisopnames blijft dalen. Een verslaggever vraagt tijdens de persconferentie nog of het te vroeg is om zoveel te versoepelen, maar Rutte wuift die vraag weg: “Op korte termijn kun je niks fout doen, zegt het OMT eigenlijk.”
Dan is al duidelijk dat veel jongeren met corona terugkomen van eindexamenvakantie in Spanje en Portugal. En de deltavariant, die ons nu zoveel problemen oplevert, komt al voorzichtig op. De inschatting van het OMT is dan dat de variant 35 procent besmettelijker is dan de Britse (inmiddels rekent men met 51 procent). In landen waar de variant al breder verspreid is, zoals het Verenigd Koninkrijk en Portugal, schieten de curves omhoog.
23 Juni – Dansen met Janssen
In de week na de persconferentie wordt de term ‘Dansen met Janssen’ gemunt. Jongeren krijgen de kans een afspraak te maken voor het Janssenvaccin, waarvan aangenomen wordt dat één prik voldoende bescherming biedt. Als ze eenmaal ingeënt zijn, kunnen ze met hun corona-app meteen toegang krijgen tot festivals en discotheken.
Dit terwijl in de bijsluiter staat dat het twee weken duurt totdat de antistoffen op niveau zijn. Dat gegeven, dat nota bene op de site van het ministerie expliciet vermeld staat, wordt bewust genegeerd, verklaart een woordvoerder van de minister. “Het laatste gedeelte van bescherming afwachten vinden we niet nodig.”
“Het is een ideaal vaccin als je met één prik klaar wil zijn, klaar voor de zomer, voor de festivals, voor ‘dansen met Janssen’,” zegt De Jonge op 23 juni. De kreet leent hij van een van zijn adviseurs, die het een dag eerder laat vallen in gesprek met de minister. De Jonge laat de oneliner niet onbenut: in een perssessie van een krap halfuur valt ‘Dansen met Janssen’ een keer of vijf, zes. Laat die zomer maar komen.
Inmiddels is er weer een feestpauze van twee weken na de prik ingevoerd, ook na kritiek van virologen. Toch verdedigt de minister zijn aanvankelijke strategie nog altijd: het nadeel van onvolledige bescherming is acceptabel bij een lage besmettingsgraad. De kans dat iemand net na de prik dan het virus oploopt en/of verspreidt is aanwezig, maar klein. En het voordeel op de langere termijn is groot, omdat de Janssenprik groepen vaccintwijfelaars over de streep trekt, redeneert hij. Betrokkenen zijn nu minder blij met de reclamekreet: “Was dansen met Janssen nou wel zo handig? Dat vraag je je nu af. Maar toen is er niet heel erg op aangeslagen.”
In het Kamerdebat krijgt het kabinet ook alle ruimte voor de snelle versoepelingen. Een enkele partij waarschuwt voor de deltavariant, andere fracties willen juist sneller van de restricties af (‘de ziekenhuizen lopen leeg!’), maar een riante meerderheid tekent voor het stappenplan.
Verschillende jongeren die kort na een Janssen-prik gingen feesten, zeggen dat het ministerie van Volksgezondheid ze bewust in een onveilige situatie heeft gebracht, zonder duidelijk te zijn over de risico’s. Ze voelen zich misleid, omdat demissionair minister Hugo de Jonge nu zegt dat het doel van ‘Dansen met Janssen’ was om zoveel mogelijk jongeren tot vaccinatie aan te sporen.
Urgenda-Advocaat Marijn Kingma zegt dat als deze jongeren langdurige coronaklachten ontwikkelen (long covid), een zaak tegen de regering kansrijk is. “Ik zou zo’n zaak wel aandurven. Ze mogen me bellen.”
“
Als de minister zegt dat het veilig is, dan ga ik ervan uit dat het veilig is.
Het Janssen-vaccin werkt pas optimaal na twee weken, maar het ministerie verstrekte al één dag na de prik een QR-code waarmee jongeren de disco in konden. Testen was dan niet meer nodig, en binnen werd de 1,5 meter-afstandsregel losgelaten. Europese buurlanden hanteerden wél de veertien dagen inwerktijd, maar De Jonge vond zijn aanpak “verantwoord”.
Nieuwsuur sprak verschillende jongeren die kort na het Janssen-vaccin gingen dansen en corona opliepen. Zij zeggen dat het voor hen niet duidelijk was dat het Janssen-vaccin nauwelijks bescherming biedt de eerste dagen. “Als de minister van Volksgezondheid zegt dat het veilig is, en je krijgt zo’n QR-code, dan ga ik er vanuit dat het veilig is om te gaan dansen”, zegt Harm.
Door middel van reclamespotjes, prik-evenementen met dj’s en de door De Jonge geuite slogan ‘Dansen met Janssen’, moedigde het ministerie jongeren bovendien aan om direct na hun prik naar feestjes te gaan.
Advocaat Marijn Kingma, die namens Urgenda de klimaatzaak tegen de staat aanspande en won, zegt dat wanneer sprake is van een bedreiging van de volksgezondheid de overheid de plicht heeft om burgers te informeren over risico’s. Dat heeft de overheid hier niet voldoende gedaan. Volgens Kingma hebben jongeren ook een eigen verantwoordelijkheid om op zoek te gaan naar informatie, maar vertrouwden zij in dit geval op uitlatingen van “nota bene de minister van Volksgezondheid”.
Het Janssen-vaccin beschermt de eerste 14 dagen nog nauwelijks tegen ziek worden en doet dan nog helemaal weinig tegen besmettelijkheid. Dat wisten de jongeren naar eigen zeggen niet. “Ik wist dat ik een risico kon lopen, maar als ik had geweten dat het risico zo hoog was, dan was ik nooit uitgegaan”, zegt Anne.
‘Ineens is long covid een probleem’
Jongeren voelen zich misleid omdat De Jonge nu zegt dat het achterliggende doel van de ‘Dansen met Janssen’-aanpak was om meer jongeren aan te sporen zich te laten vaccineren. “Ik vind dat echt verwerpelijk”, zegt Anne. “Dan speel je dus met mijn gezondheid om het vaccin aan te smeren bij mensen.”
Harm: “Voor mijn gevoel zei hij in het begin juist dat het wél veilig was, en niet dat het alleen maar ging om jongeren een prik te laten nemen. Dat neem ik hem kwalijk.”
De jongeren zijn ook verbaasd dat Rutte en De Jonge op de afgelopen persconferentie plotseling wezen op de gevaren van long covid voor jongeren. “Het was eigenlijk de eerste keer dat ik hoorde dat long covid een groot probleem was”, zegt Harm. “Apart dat ze dat blijkbaar al wel wisten.”
Advocaat Kingma beaamt dat de overheid tot nu toe vrij weinig informatie over langdurige coronaklachten heeft gegeven. “Jongeren konden dus niet weten dat ze dat risico liepen, en daarmee heeft de overheid haar informatieplicht geschonden.”
Als jongeren die kort na het Janssen-vaccin zijn gaan dansen long covid-klachten ontwikkelen, kunnen ze de schade, bijvoorbeeld bij het gedeeltelijk arbeidsongeschikt raken, verhalen op de staat, meent Kingma.
Geen onderzoek naar vaccinatiebereidheid
Minister De Jonge noemt de ‘Dansen met Janssen’-aanpak verantwoord gezien het lage besmettingsniveau van destijds, en stelt bovendien dat het een positief effect had op de vaccinatiebereidheid. “Door op deze manier Janssen aan te bieden hebben heel veel méér mensen zich laten vaccineren dan ze anders zouden hebben gedaan”, zei De Jonge onlangs.
Maar op vragen van Nieuwsuur op welk onderzoek hij deze uitspraak baseert, zegt het ministerie dat er geen onderzoek naar is gedaan. De uitspraak heeft dus geen basis.
Een woordvoerder van het ministerie wijst nog wel naar eerder gedragsonderzoek waaruit zou blijken dat ’toegang door vaccinatie’ een reden kán zijn voor mensen om zich te laten vaccineren. Maar ook dat blijkt niet te kloppen. Want in dit onderzoek blijkt ’toegang’ te gaan over de fysieke toegang tot de vaccinatielocatie, en staat er verder juist dat het “nog niet bekend is in hoeverre de invoering van de CoronaCheck-app, waarbij een vaccinatiebewijs toegang zou geven tot evenementen (…), invloed heeft op de vaccinatiebereidheid”.
De jongeren betwijfelen ook of het waar is. “Ook zonder ‘Dansen met Janssen’ stond ik te popelen om een vaccin te krijgen”, zegt Herman. De andere jongeren die Nieuwsuur sprak, beamen dit.
‘Dansen kan verantwoord’
Het ministerie van Volksgezondheid zegt dat er in de publieksvoorlichting altijd op is gewezen dat het vaccin pas na twee weken optimaal zou werken. Op een webpagina van de Rijksoverheid staat dit inderdaad vermeld.
Maar op 1 juli zei een woordvoerder van het ministerie tegen de NOS nog dat men “direct na de vaccinatie” zodanig “goed beschermd” was dat het ministerie het “verantwoord” vond om mensen binnen te laten.
Demissionair premier Mark Rutte gaat door het stof voor de persconferentie van vrijdag, waarin de coronamaatregelen zijn aangescherpt. Toen wilde Rutte niet reflecteren op de koerswijziging van het kabinet. ‘Excuses,’ zegt Rutte nu. ‘Dat was geen goede persconferentie van ons.’
Rutte en minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) hebben maandagmiddag in een nieuw persmoment excuses gemaakt. Het nachtleven werd vrijdag stilgelegd, terwijl slechts twee weken eerder de meeste coronaregels werden opgeheven. “Wat toen verantwoord leek, is dat niet gebleken,” zegt Rutte. “We hebben de component ‘gedrag’ niet goed ingeschat. Dat is geen verwijt naar jullie.”
Het kabinet is nu wél kritisch over Testen voor Toegang. “Werken met toegangstesten is in een hele gecontroleerde omgeving getest,” zegt De Jonge. “Maar vervolgens − in één weekend − in een hele ongecontroleerde omgeving toegepast. Daar hebben we al lessen uit getrokken.” Dat er vaccinatiebewijzen zijn verstrekt zonder twee weken te wachten, is ook een ‘inschattingsfout’, zo stelt hij.
Mensen die één prik van het Janssenvaccin kregen, of een tweede prik van Pfizer of Moderna, konden direct daarna een toegangsbewijs krijgen voor bijvoorbeeld een nachtclub. Maar de vaccins hebben enkele weken nodig voordat ze optimale bescherming bieden. Inmiddels moet men al twee weken wachten na volledige vaccinatie om een toegangsbewijs te krijgen. De komende weken bekijkt het kabinet of Testen voor Toegang weer op grotere schaal kan worden ingezet: het is nog maar de vraag of de 1,5 meterregel kan worden losgelaten met de oprukkende deltavariant van het coronavirus.
RIVM-modellen
Intensive care-arts Diederik Gommers vond dat Rutte en De Jonge vrijdagavond excuses hadden moeten aanbieden voor het coronabeleid. ‘Ik begrijp niet waarom Rutte en De Jonge niet gewoon sorry hebben gezegd op de persco,’ schreef Gommers zondag op Instagram.
Volgens Gommers was het logisch dat het hoge aantal coronabesmettingen na de versoepelingen niet voorspeld werden in de RIVM-modellen. ‘Daar was geen rekening gehouden met ons ‘oude’ gedrag als gevolg van veel te positieve uitlatingen van het kabinet en de toegangstesten die niet op orde waren.’
Over de persconferentie zegt Rutte nu: “Het was een beetje een geïrriteerde persconferentie. Er hing verzuring in de lucht en dat kwam door ons. Jullie vroegen om reflectie. Het was terecht dat jullie dat vroegen, het was niet terecht dat wij dat niet gaven.”
Buurtbarbecue
Volgens De Jonge ‘moeten we leren leven met het feit dat niet alles zich modelmatig laat voorspellen’. Over de komende periode zegt hij: “We weten niet zeker of het aantal besmettingen de komende week daalt of blijft stijgen. Tegen iedereen die een risicovol contact heeft gehad, tijdens het uitgaan, in de horeca of bij een buurtbarbecue, wil ik zeggen: blijf zoveel mogelijk thuis en ontmoet zo min mogelijk mensen. Laat jezelf testen.”
“Ik wil graag door met deze baan, dat is helder,” zegt Rutte in antwoord op de vraag of hij kan aanblijven. “Maar als er dingen niet goed gaan, moet je daar volstrekt open over zijn. Wij proberen dit recht te zetten.”
Dat Rutte nu excuses maakt, wil niet zeggen dat hij ‘schuld bekent’, zegt hij desgevraagd. “Wij kunnen geen schuld bekennen voor iets wat aanvankelijk goed leek, op basis van alle modellering. Het is niet zo dat wij een paar weken geleden tegen alle adviezen in iets heel onverstandigs deden.”
EINDE BERICHT HET PAROOL
EINDE BERICHT HET PAROOL
[18]
BNR NIEUWS
JURISTEN: MET ”DANSEN MET JANSSEN”
VERZAAKTE OVERHEID ZORGPLICHT
14 JULI 2021
De Nederlandse overheid heeft haar grondwettelijke zorgplicht verzaakt, door te communiceren en toe te staan dat mensen na hun Janssen-vaccinatie al direct feest konden gaan vieren in drukke nachtclubs, of op een festival. Dat zeggen juristen en experts op het gebied van letselschade tegen BNR.
Dansen met Janssen’, met die inmiddels beruchte uitspraak werden vooral jongeren door minister Hugo de Jonge aangespoord om het Janssen-vaccin te nemen. Na de prik was het direct mogelijk om met een QR-code toegang te krijgen tot nachtclubs, feestcafé’s en festivals. Dit terwijl bekend was dat het vaccin vlak na toediening nog helemaal niet genoeg bescherming biedt.
Poppen aan het dansen
Daarmee is de overheid ernstig de mist ingegaan, stellen juristen en experts die BNR sprak. In artikel 22 van de Grondwet staat: ‘De overheid moet maatregelen nemen om de volksgezondheid te bevorderen.’ Volgens advocaat Frans Joosten, gespecialiseerd in letselschade, heeft de overheid deze zogenoemde zorgplicht verzaakt: ‘Er is gezegd door de overheid, door de minister nota bene: ‘neem het vaccin van Janssen, dan kan je weer gaan dansen’. Maar wat we nu hebben zijn de poppen aan het dansen.’
Volgens Joosten had de minister minstens twee of drie weken moeten aanhouden tussen het moment van de prik en het verschaffen van toegang tot clubs en festivals. ‘Dat is niet gebeurd en dat is echt een tekortkoming in de zorg en een tekortkoming in het beleid om het weer vrij te geven.’
Ook Ivo Giesen, hoogleraar privaatrecht aan de Universiteit Utrecht, vindt dat de overheid tekort is geschoten in haar zorgplicht. ‘De suggestie was dat je ’s ochtends je prik kon halen en ’s avonds kon gaan dansen’, zegt Giesen. ‘Dat lijkt toch informatie te zijn die niet helemaal strookt met de medische inzichten. Je kunt betogen dat de overheid een plicht heeft om op een zorgvuldige wijze informatie te verstrekken aan de burger als het om dit soort zaken gaat.’
Letselschadeadvocaat Geertruid van Wassenaer denkt eveneens dat de overheid de zorgplicht heeft verzaakt: ‘De informatievoorziening was niet juist. Dat heeft premier Rutte ook toegegeven’. Van Wassenaer hoopt overigens dat mensen geen schadeclaims tegen de overheid zullen indienen. ‘Laten we de regering in deze fase niet in de weg zitten, zodat we zo snel mogelijk uit deze crisis kunnen komen.’
Of de overheid dergelijke concrete juridische gevolgen moet vrezen is niet zeker. ‘Bij de overheid werd er waarschijnlijk op gerekend dat wel bekend was dat een vaccin moet inwerken, toen ze direct de QR-code vrij gaf’, zegt Jaap Sijmons, hoogleraar Gezondheidsrecht aan de Universiteit Utrecht. ‘Niet handig, maar of daarmee juridisch haar zorgplicht is geschonden, valt te bezien’. Ook Jan Brouwer, hoogleraar Recht en Samenleving aan de Rijksuniversiteit Groningen, verwacht niet dat een aanklacht indienen tegen de overheid iets uit zal halen.
MARK RUTTE BOOS NA ”VERSCHRIKKELIJKE & ONBESCHAAFDE MOTIESYLVANA SIMONS-DEBAT TWEEDE KAMER
14 JULI 2021
[Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]:”Dan geef ik het woord aan mevrouw Simons van Bij1]”[Sylvana Simons, Bij1]: ”Dank u, voorzitter.Ja, vandaag was het nog een debat waarin duidelijk wordt, dat de kabinetsstrategie onethisch is, maar ik kijk mijn collega’s aan en vraag hen:Laat dit niet nog een debat zijn waarin we we ons weer laten afkopen met een excuus, een trucje, het kabinet weer vrij spel geven om dit beleidvoort te zetten, dit beleid gaat ten koste van vele Nederlanders.Het is zaak, dat we een grens trekken, een grens tegen anti-wetenschappelijkbeleid, tegen meer financiele en gezondheidsschade, tegen de politiek, diede afweging maakt, wiens levens en wiens gezondheid er wel toe doeten van wie niet en daarom voorzitter een motie:[0.37- 1.28] ”Gehoord de beraadslaging, constaterende, dat het kabinet heeft beaamd, dathet in de beleidsstrategie met betrekking tot corona heeft gekozen voorhet gecontroleerd laten uitrazen van het virus, constaterende, dat gecontroleerdlaten uitrazen, betekent, dat het virus zich dient te verspreiden zolang alsde IC capaciteit dat toelaat, met groepsimmuniteit als bijgevolg, constaterende,dat niet zoveel mogelijk indammen en.voorkomen van besmettingen het doel van vande strategie is, constaterende, dat deze strategie de volksgezondheid ernstigheeft geschaad, meer dan 30 000 doden tot gevolg heeft gehad en potentieelhonderdenduizenden Nederlanders langdurig ziek maakt, constaterende,dat deze strategie de economie, mensen uit risicogroepen, werkendemensen, sorry, jongeren en vele anderen enorme fysieke, financiele en mentaleschade heeft toegebracht, constaterende, dat het kabinet door deze strategieniet in staat is geweest, het virus in te dammen en we in een vierde besmettingsgolf zijn beland, keurt de strategie van het coronavirus latenuitrazen af, roept de regering op met deze strategie te breken en gaat over tot de orde van de dag”Dank u voorzitter;[0.37-1.28][EINDE DOOR SYLVANA SIMONS INGEDIENDE MOTIE] [Minister president Rutte]:[1.29-2.58]”….motie…..voorzitter, daar wil ik eerst even bij stilstaan.Want woorden kunnen kwetsen en wij zijn diep geraakt door deze motie ehecht emotioneel geraakt, alle drie.en via ons eh natuurlijk ook al die mensen, dieeh in het land al anderhalf jaar bezig zijn om de corona te bestrijden.En ik vind echt, dat je niet alles kunt zeggen.Je mag alles zeggen, vrijheid van meningsuiting, maar beschaving en ehinnerlijke censuur stellen ook grenzen aan wat je zegt.En hier staat eigenlijk in, dat er dood door schuld is van 30 000 mensenen nog heel veel andere dingen.Dus ik vind het echt een verschrikkelijke motie, ik ben er enorm doorgeraakt, wij alle drie en nogmaals, wij kunnen wel tegen een stootje, maardit wordt ook gezien door mensen, die dag en nacht werken in het OMT,die dag en nacht werken in de gedragsunits, dag en nacht werken inde ziekenhuizen, die ons adviseren en ik krijg hier eigenlijk te zien eh dat diehele strategie eh de volksgezondheid heeft geschaad, 30 000 doden totgevolg heeft gehad, dan ben ik al bijna geneigd te gaan verdedigen, dat er inNederland relatief minder doden zijn dan in andere landen…..nee dat ga ik helemaal niet verdedigen!Dit is zo belachelijk, je kunt dit gewoon niet zo doen!En ik vind ook in de relatie tussen Kamer en kabinet, dat er grenzen zijn.En ik trek die hier.Echt.Dus ik ga die motie ontraden, vanzelfsprekend, maar ik wilhet er wel bij gezegd hebben.En verder heeft mevrouw Simons het volste recht op haar vrijheidvan meningsuiting, die zal ik altijd verdedigen, maar ik hebdan ook het volste recht om namens het kabinet te zeggen, dat wij deze motievolledig, maar dan ook volledig uit de bocht vinden vliegen.”[1.29-2.58][Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Mevrouw Simons, Bij1”[Sylvana Simons, Bij1]: [3.00-3.57]”Nou er kijken allemaal mensen mee, die al anderhalf jaar heel hard werkenom er alles aan te doen dat hen door dit beleid opgedragen wordt en dat doenze met de beste intentie.Nergens heb ik in demotie beschreven, dat ik twijfel aan de intentievan de minister president.Maar weet u, wie er ook meekijken?De nabestaanden van deze 30 000 mensen.De nabestaanden van de van de mensen, die zijn overleden.En nergens in de motie staat: de heer Rutte is verantwoordelijk voor30 000 doden, wat er wel staat is dat we hebben gekozen voor een strategiewaarvan we na anderhalf jaar kunnen concluderen, dat er heel veel leedte betreuren valt en dat het misschien weleens zo zou kunnen zijn, dat eenandere strategie tot een andere uitkomst leidt en als de heer Rutte eh vindt,het wil hebben over beschaving en daarmee impliceert, dat ik die zou ontberen,dan ben IK daardoor lichtgeraakt.Licht hoor, want ik ben niet heel snel geirriteerd en dat weet meneer Rutte.”[3.00-3.57][Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Dank u wel, de minister president”:[Minister president Rutte]: [4.00-4.46]”…de motie onbeschaafd, dit doe je niet tussen fatsoenlijke mensen.Wat hier staat is letterlijk-ik kan het niet anders lezen dan dat het kabinet,het beleid, dat zijn wij, maar ook al die mensen achter ons, dat zijn heel veel adviseurs, heel veel mensen, die dag en nacht eraan werken, dat die 30 000doden tot gevolg hebben gehad.Dit land, deze hele wereld, is geconfronteerd met een pandemie, in februari, maart vorig jaar in de hele wereld zijn heel veel doden te betreuren, dat isverschrikkelijk, mevrouw van Ark heeft net toegelicht, hoe we gaan proberendaar ook respectvol uiting aan te geven.Maar om de indruk te wekken, dat door de gekozen strategie hier 30 000 dodente betreuren zijn, het is het en alle andere dingen in deze motie, het gaatwat mij betreft ver op ……… [Korte interruptie Sylvana Simons,…”voorzitter,,”……..[minister president vervolgt]……onbeschaafd, onbeschaafd, je doet dit niet tussen beschaafde mensen”[4.00-4.46] [Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Tot slot, mevrouw Simons”:[Sylvana Simons, Bij1]:[4.47-5.36]”Als ik zo vrij mag zijnIK vind het not done, dat je koste wat kost vasthoudt aan een beleid,waarvan we na anderhalf jaar moeten concluderen en zeker na het weekend,dat hier vandaag ter eh discussie staat, namelijk het loslatenvan allerlei maatregelen met desastreuze gevolgen, IK vind het onbeschaafdom eh daar niet verantwoordelijkheid voor te willen nemen en ik vindhet ook onbeschaafd, voorzitter, om eh als een motie wijst op 30 000 tebetreuren overledenen in dit land, dan vind IK het onbeschaafd om te zeggen:”dat mag je niet zeggen, want dat is lullig voor alle ambtenaren, DAT vind IKonbeschaafd.Ik heb bet al tegen mevrouw Bikker gezegd, mevrouw de voorzitter, het iseen boute motie en ik sta ervoor.”[4.47-5.36][Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Dank u wel, mevrouw Simons.”‘De minister president”:’:[Minister president Rutte]: [5.43-6.54]”Mevrouw Simons kan heel stoer staan te doen dat ze boute moties indient, maar dat betekent nog niet, dat die motie kan.Deze motie…nee ja, zeker kan ie, u hebt het volste recht op vrijheid van meningsuiting, dat zal ik altijd verdedigen, maar dan heb ik ook het rechtom te zeggen, dat ik dit onbeschaamd, onbeschaafd vind en dat je dit niet tussen fatsoenlijke doet en dat dit niet alleen een klap in het gezicht is van onsen wij kunnen ergens tegen, maar tegen duizenden mensen in dit land, die in het afgelopen jaar gewetensvol hebben geprobeerd om een pandemie, dieons allemaal is overkomen, zo goed mogelijk, met vallen en opstaan, methet maken van fouten, in goeie banen te leiden.De strategie, die Nederland volgt, is de strategie die heel Europa volgt, endie strategie is maximaal controleren van het virus, door zicht te houdenop de verspreiding, door de kwetsbaren te beschermen, , door de zorg te beschermen.Dat doen alle Europese landen.We hebben niets vreemds gedaan, niets afwijkends, in Nederland ishet aantal doden groot, 30 000, relatief, als je kijkt naar heel veelandere landen, is het aantal dodelijke slachtoffers gelukkig nog ietsbeperkter dan heel veel andere landen, dat gaan we allemaal laterevalueren hoe dat precies zit.Maar hier staat, dat deze strategie ernstig heeft geschaad en meer dan 30 000doden tot gevolg heeft gehad en potentieel honderdduizend Nederlanders langdurig ziek heeft gemaakt.Zoiets doe je niet!”[5.43-6.54] [Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]:”Dank u…..”[Minister president Rutte continueert]:[6.55]”Dus bij dezen ben ik klaar, met deze motie”[Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Dank u wel.Mevrouw Simons, ik heb u nog niet het woord gegeven, dusdat ga ik nu doen. Tot slot, mevrouw Simons, heel kort en dan gaan we over totde andere appreciaties.”[Sylvana Simons, Bij1]: [7.06-7.58]”Dank u, voorzitter.Dat is exact wat er staat, omdat dat exact is wat er gebeurd is in Nederland.En de…het excuus van alle Europese landen doen het zo, dat maakt hetnog niet juist, dat maakt het nog niet goed.Er zijn landen, misschien buiten Europa, die het anders hebben gedaan, engrotere landen, met grotere inwoneraantallen, die minder doden te betreuren’hebben.Dat is wat deze motie stelt en nogmaals, ik vind het-laat ik het dan eventjestegen u zeggen, voorzitter, het indienen van een motie is niet stoer, ik voelme niet stoer, ik voel me verdrietig, ik voel me verdrietig, dat dit nodig is, ikvoel me verdrietig, dat we hier weer een debat voeren en dat er weer eh eh eh gereageerd wordt met ”ja eh het ligt aan u, want uw motie is is te bout of te brutaal of weet ik veel wat ik net hoorde.Dit is een motie waarin geen onwaar woord staat, sterker nog geen letter,sterker nog geen punt…”[7.06-7.58][Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Dank u wel…….”[Sylvana Simons, Bij1 continueert]: [8.00-8.03]”En ….elke keer als er weer….het er weer op aankomt, dan zal ikweer zo’n motie indienen.”[8.00-8.03][Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]:Dank u wel…..[Sylvana Simons, Bij1 continueert]: [8.04-8.15]Dat vind ik niet stoer, dat vind ik verdrietig, dat vind ik verdrietig, metname voor al die mensen, die de afgelopen anderhalf jaar hun dierbarenhebben moeten verliezen en via een schermpje op hun computer bij de uitvaart aanwezig mochten zijn.”[8.04-8.15] Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Mevrouw Simons, dank u wel”[Sylvana Simons, Bij1] ”Dank u wel, voorzitter”[Minister president Rutte]:[8.17-8.32] ”Het niveau zinkt behoorlijk hier.Motie nr 19, van Haga.Ik moet die ontraden voorzitter, onder verwijzing naar het debat, we willenzo snel als mogelijk duidelijkheid geven, maar deze motie moet ik helaasontraden, en motie 21, over de motie van wantrouwen, daar ga ik nietover, die zou ik anders ontraden hebben. ”[8.17-8.32][Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Dank u wel, dan geef ik het woord aan…ja…mevrouw Kuiken”[Mevrouw Kuiken, PvdA]:[8.43-9.07]”Bemoeien wat misschien niet mijn aandeel is, maar ik wileigenlijk niet zo dit debat eindigen.Eh….want mevrouw Simons gebruikt misschien eh stevige woorden,maar het gaat haar natuurlijk ook over een strategie die is gekozenwaar zij een andere keuze zou maken.En het kabinet trekt zich dit op een persoonlijk niveau bijna aan.En we zijn aan het einde van een lange avond waar we gevraagd hebben ommet elkaar ….”[8.43-9.07] [Interruptie Minister president Rutte naar mevrouw Kuiken]”Hebt u hem gelezen?”[Mevrouw Kuiken, PvdA, richt zich tot Rutte] [9.08-9.33]”Ja, ik heb hem gelezen, maar volgens mij is dit niet de manierwaar we nu uit elkaar moeten gaan.Dus, met andere woorden, wat mevrouw Simons ook schrijft, volgensmij zegt zij niet: ”U bent persoonlijk verantwoordelijk.” alleen ”Ik wileen andere keuze maken”En ik doe hier een hele bescheiden poging, terwijl het niet misschienmijn rol is, om te kijken of we op een iets andere manier deze avond kunnen eindigen, want er zegt hier niemand in her Huis, dat mensenpersoonlijk verantwoordelijk zijn.[9.08-9.33] [Onduidelijke interruptie van de Minister president, daarna de Kamervoorzitter:[Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Dank u wel, mevrouw Kuiken, ik geef het woord aan de Minister president”[Minister president Rutte]:[9.41-10.05]”…..En weet je, de motie zal ik altijd ontraden, omdat wij achter onze strategie staan…..en de andere constateringen, die erin staan, daar zou ik niet op aangeslagen zijn, dan zou ik de motie ontraden en gezegd hebben “”we hebben verschil van mening”, maar er staat in de vierde ”constaterende, dat deze strategiede volksgezondheid ernstig heeft geschaad, meer dan 30 000 doden totgevolge heeft gehad en potentieel honderdduizend Nederlanders langdurig ziekheeft gemaakt”Zolang die constatering erin staat, kan ik niet anders dan reageren zoals ikheb gereageerd. en dat verander ik ook niet.”[9.41-10.05][Mevrouw Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: ”Ik wil het woord weer geven aan….ik wil deze discussie nu stoppen, mevrouwKuiken, u heeft uw kans gehad om daar ook wat over te zeggen, de Minister president heeft gereageerd, ik wil deze discussie nu stoppen.Ik geef het woord aan de minister van VWS”
EINDE YOUTUBE FILMPJE
FRAGMENT TWEEDE KAMERDEBAT/BOTSING TUSSEN SYLVANA SIMONS [BIJ1] EN MINISTER-PRESIDENT RUTTE VANWEGE DOOR BIJ1 INGEDIENDE MOTIE OVER CORONABELEID KABINET
ACHTERGRONDINFORMATIE TWEEDE KAMER/KAMERSTUKKENKAMERSTUK 25295 NR 1378 TWEEDE KAMERKAMERSTUKKEN MOTIE VAN HET LID SIMONS OVER AFKEUREN VAN DE CORONASTRATEGIE VAN HET VIRUS LATEN UITRAZEN
LINK MOTIE file:///C:/Users/Essed/Downloads/Motie_van_het_lid_Simons_over_afkeuren_van_de_coronastrategie_van_het_virus_laten_uitrazen.pdf
TEKST MOTIE
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2020–2021 25 295 Infectieziektenbestrijding Nr. 1378 MOTIE VAN HET LID SIMONS Voorgesteld 14 juli 2021 De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat het kabinet heeft beaamd dat in de beleidsstrategie met betrekking tot corona is gekozen voor het «gecontroleerd laten uitrazen» van het virus; constaterende dat «gecontroleerd laten uitrazen» betekent dat het virus zich dient te kunnen verspreiden zolang als de ic-capaciteit dit toelaat, met groepsimmuniteit als bijgevolg; constaterende dat niet het zo veel mogelijk indammen en het voorkomen van besmettingen het doel van de beleidsstrategie is; constaterende dat deze strategie de volksgezondheid ernstig heeft geschaad, meer dan 30.000 doden tot gevolg heeft gehad en potentieel honderdduizenden Nederlanders langdurig ziek heeft gemaakt; constaterende dat deze strategie de economie, werkende mensen, mensen uit risicogroepen, jongeren en vele anderen enorme fysieke, financiële en mentale schade heeft toegebracht; constaterende dat het kabinet door deze strategie niet in staat is geweest het virus in te dammen en we in een vierde besmettingsgolf zijn beland; keurt de coronastrategie van het virus laten uitrazen af; roept de regering op, met deze strategie te breken, en gaat over tot de orde van de dag. Simons
Premier noemt motie Kamerlid “onbeschaamd en onbeschaafd”
Vuurwerk aan het einde van het Kamerdebat gisteravond tussen Mark Rutte en Sylvana Simons. Laatsgenoemde heeft het namelijk gedurfd om zich in een motie af te vragen of de strategie (voor zover je achter de feiten aanhobbelen een strategie kunt noemen) van het kabinet inzake corona wel de juiste is. En dat mag niet van Mark Rutte, want je afvragen of een strategie die over mensenlevens gaat, misschien mensenlevens kost is “onbeschaamd en onbeschaafd”. Dus zegt u het maar: zijn die talloze eindeloze hopeloze inhoudsloze Kamerdebatten nou bedoeld om ergens een komma te veranderen (en dan vaak nog verkeerd te zetten ook) in de uitvoering van het coronabeleid, of zijn ze bedoeld voor politieke discussie over de politieke strategie in de grootste politieke kwestie na de Tweede Wereldoorlog? Okee nu hebben we al een beetje verraden wat u moet zeggen. Maar wij kennen u, u moet helemaal niets. Volledige motie met wat je volgens Rutte wel mag zeggen maar eigenlijk niet mag zeggen, na de breek.
Mag je dit zeggen?
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende dat het kabinet heeft beaamd dat in de beleidsstrategie met betrekking tot corona is gekozen voor het “gecontroleerd laten uitrazen” van het virus;
constaterende dat “gecontroleerd laten uitrazen” betekent dat het virus zich dient te kunnen verspreiden zolang als de ic-capaciteit dit toelaat, met groepsimmuniteit als bijgevolg;
constaterende dat niet het zo veel mogelijk indammen en het voorkomen van besmettingen het doel van de beleidsstrategie is;
constaterende dat deze strategie de volksgezondheid ernstig heeft geschaad, meer dan 30.000 doden tot gevolg heeft gehad en potentieel honderdduizenden Nederlanders langdurig ziek heeft gemaakt;
constaterende dat deze strategie de economie, werkende mensen, mensen uit risicogroepen, jongeren en vele anderen enorme fysieke, financiële en mentale schade heeft toegebracht;
constaterende dat het kabinet door deze strategie niet in staat is geweest het virus in te dammen en we in een vierde besmettingsgolf zijn beland;
keurt de coronastrategie van het virus laten uitrazen af;
roept de regering op met deze strategie te breken,
,,De cijfers stijgen erg hard, er is sprake van een verzevenvoudiging van het aantal besmettingen. Als we niets doen, dan loopt dat nog verder op. We moeten de stijging afremmen”, aldus Rutte. ,,Bij de laatste persconferentie op vrijdag 18 juni stonden Hugo en ik stil bij de gunstige ontwikkeling van coronacijfers. Alles wees op een mooie zomer. Daar hopen we nog steeds op. Maar er is een wolk voor de zon geschoven. Mede dankzij de deltavariant stijgen de cijfers erg hard.” ADKABINET LEGT HET UITGAANSLEVEN AAN BANDEN:”WE MOETEN DE BESMETTINGEN AFREMMEN”9 JULI 2021 https://www.ad.nl/politiek/kabinet-legt-het-uitgaansleven-aan-banden-we-moeten-de-besmettingen-afremmen~af730aa3/
Het kabinet trapt op de rem: om het coronavirus terug te dringen gaat het uitgaansleven weer flink aan banden. Dat heeft demissionair premier Mark Rutte zojuist bekend gemaakt. Hij vindt niet dat het kabinet drie weken geleden te snel heeft versoepeld: ,,De toename van het aantal besmettingen gaat sneller dan we hadden ingeschat.” ,,De cijfers stijgen erg hard, er is sprake van een verzevenvoudiging van het aantal besmettingen. Als we niets doen, dan loopt dat nog verder op. We moeten de stijging afremmen”, aldus Rutte. ,,Bij de laatste persconferentie op vrijdag 18 juni stonden Hugo en ik stil bij de gunstige ontwikkeling van coronacijfers. Alles wees op een mooie zomer. Daar hopen we nog steeds op. Maar er is een wolk voor de zon geschoven. Mede dankzij de deltavariant stijgen de cijfers erg hard.” EINDE BERICHT AD
[14]
[14]
”Het Janssen-vaccin werkt pas optimaal na twee weken, maar het ministerie verstrekte al één dag na de prik een QR-code waarmee jongeren de disco in konden. Testen was dan niet meer nodig, en binnen werd de 1,5 meter-afstandsregel losgelaten. Europese buurlanden hanteerden wél de veertien dagen inwerktijd, maar De Jonge vond zijn aanpak “verantwoord”.
Nieuwsuur sprak verschillende jongeren die kort na het Janssen-vaccin gingen dansen en corona opliepen. Zij zeggen dat het voor hen niet duidelijk was dat het Janssen-vaccin nauwelijks bescherming biedt de eerste dagen. “Als de minister van Volksgezondheid zegt dat het veilig is, en je krijgt zo’n QR-code, dan ga ik er vanuit dat het veilig is om te gaan dansen”, zegt Harm.
Verschillende jongeren die kort na een Janssen-prik gingen feesten, zeggen dat het ministerie van Volksgezondheid ze bewust in een onveilige situatie heeft gebracht, zonder duidelijk te zijn over de risico’s. Ze voelen zich misleid, omdat demissionair minister Hugo de Jonge nu zegt dat het doel van ‘Dansen met Janssen’ was om zoveel mogelijk jongeren tot vaccinatie aan te sporen.
Urgenda-Advocaat Marijn Kingma zegt dat als deze jongeren langdurige coronaklachten ontwikkelen (long covid), een zaak tegen de regering kansrijk is. “Ik zou zo’n zaak wel aandurven. Ze mogen me bellen.”
“
Als de minister zegt dat het veilig is, dan ga ik ervan uit dat het veilig is.
Het Janssen-vaccin werkt pas optimaal na twee weken, maar het ministerie verstrekte al één dag na de prik een QR-code waarmee jongeren de disco in konden. Testen was dan niet meer nodig, en binnen werd de 1,5 meter-afstandsregel losgelaten. Europese buurlanden hanteerden wél de veertien dagen inwerktijd, maar De Jonge vond zijn aanpak “verantwoord”.
Nieuwsuur sprak verschillende jongeren die kort na het Janssen-vaccin gingen dansen en corona opliepen. Zij zeggen dat het voor hen niet duidelijk was dat het Janssen-vaccin nauwelijks bescherming biedt de eerste dagen. “Als de minister van Volksgezondheid zegt dat het veilig is, en je krijgt zo’n QR-code, dan ga ik er vanuit dat het veilig is om te gaan dansen”, zegt Harm.
Door middel van reclamespotjes, prik-evenementen met dj’s en de door De Jonge geuite slogan ‘Dansen met Janssen’, moedigde het ministerie jongeren bovendien aan om direct na hun prik naar feestjes te gaan.
Advocaat Marijn Kingma, die namens Urgenda de klimaatzaak tegen de staat aanspande en won, zegt dat wanneer sprake is van een bedreiging van de volksgezondheid de overheid de plicht heeft om burgers te informeren over risico’s. Dat heeft de overheid hier niet voldoende gedaan. Volgens Kingma hebben jongeren ook een eigen verantwoordelijkheid om op zoek te gaan naar informatie, maar vertrouwden zij in dit geval op uitlatingen van “nota bene de minister van Volksgezondheid”.
Het Janssen-vaccin beschermt de eerste 14 dagen nog nauwelijks tegen ziek worden en doet dan nog helemaal weinig tegen besmettelijkheid. Dat wisten de jongeren naar eigen zeggen niet. “Ik wist dat ik een risico kon lopen, maar als ik had geweten dat het risico zo hoog was, dan was ik nooit uitgegaan”, zegt Anne.
‘Ineens is long covid een probleem’
Jongeren voelen zich misleid omdat De Jonge nu zegt dat het achterliggende doel van de ‘Dansen met Janssen’-aanpak was om meer jongeren aan te sporen zich te laten vaccineren. “Ik vind dat echt verwerpelijk”, zegt Anne. “Dan speel je dus met mijn gezondheid om het vaccin aan te smeren bij mensen.”
Harm: “Voor mijn gevoel zei hij in het begin juist dat het wél veilig was, en niet dat het alleen maar ging om jongeren een prik te laten nemen. Dat neem ik hem kwalijk.”
De jongeren zijn ook verbaasd dat Rutte en De Jonge op de afgelopen persconferentie plotseling wezen op de gevaren van long covid voor jongeren. “Het was eigenlijk de eerste keer dat ik hoorde dat long covid een groot probleem was”, zegt Harm. “Apart dat ze dat blijkbaar al wel wisten.”
Advocaat Kingma beaamt dat de overheid tot nu toe vrij weinig informatie over langdurige coronaklachten heeft gegeven. “Jongeren konden dus niet weten dat ze dat risico liepen, en daarmee heeft de overheid haar informatieplicht geschonden.”
Als jongeren die kort na het Janssen-vaccin zijn gaan dansen long covid-klachten ontwikkelen, kunnen ze de schade, bijvoorbeeld bij het gedeeltelijk arbeidsongeschikt raken, verhalen op de staat, meent Kingma.
Geen onderzoek naar vaccinatiebereidheid
Minister De Jonge noemt de ‘Dansen met Janssen’-aanpak verantwoord gezien het lage besmettingsniveau van destijds, en stelt bovendien dat het een positief effect had op de vaccinatiebereidheid. “Door op deze manier Janssen aan te bieden hebben heel veel méér mensen zich laten vaccineren dan ze anders zouden hebben gedaan”, zei De Jonge onlangs.
Maar op vragen van Nieuwsuur op welk onderzoek hij deze uitspraak baseert, zegt het ministerie dat er geen onderzoek naar is gedaan. De uitspraak heeft dus geen basis.
Een woordvoerder van het ministerie wijst nog wel naar eerder gedragsonderzoek waaruit zou blijken dat ’toegang door vaccinatie’ een reden kán zijn voor mensen om zich te laten vaccineren. Maar ook dat blijkt niet te kloppen. Want in dit onderzoek blijkt ’toegang’ te gaan over de fysieke toegang tot de vaccinatielocatie, en staat er verder juist dat het “nog niet bekend is in hoeverre de invoering van de CoronaCheck-app, waarbij een vaccinatiebewijs toegang zou geven tot evenementen (…), invloed heeft op de vaccinatiebereidheid”.
De jongeren betwijfelen ook of het waar is. “Ook zonder ‘Dansen met Janssen’ stond ik te popelen om een vaccin te krijgen”, zegt Herman. De andere jongeren die Nieuwsuur sprak, beamen dit.
‘Dansen kan verantwoord’
Het ministerie van Volksgezondheid zegt dat er in de publieksvoorlichting altijd op is gewezen dat het vaccin pas na twee weken optimaal zou werken. Op een webpagina van de Rijksoverheid staat dit inderdaad vermeld.
Maar op 1 juli zei een woordvoerder van het ministerie tegen de NOS nog dat men “direct na de vaccinatie” zodanig “goed beschermd” was dat het ministerie het “verantwoord” vond om mensen binnen te laten.
EINDE BERICHT NOS
”
Dansen met Janssen
De boodschap dat je met het Janssen-vaccin meteen kunt gaan dansen, is volgens Baidjoe een voorbeeld van misinformatie. Een vaccinatiebewijs geeft direct toegang tot een nachtclub of festival, terwijl het lichaam na vaccinatie gemiddeld zo’n twee weken nodig heeft om immuniteit tegen het coronavirus op te bouwen. ”
De remmen zijn los, maar de coronapandemie is nog niet voorbij. Het aantal besmettingen loopt sinds de laatste versoepelingen hard op. Valt daar nog iets aan te doen, of zullen we de consequenties moeten accepteren?
Na het openingsfeest in Aspen Valley vorige week zaterdag, volgde al snel de kater. Bijna een op de drie feestgangers (180 van de 600) blijkt in de Enschedese discotheek het coronavirus te hebben opgelopen. Ondanks dat bezoekers bij de ingang een negatieve testuitslag, vaccinatiebewijs of herstelbewijs moesten laten zien.
Dat het Testen voor Toegangsbeleid bepaald niet waterdicht is, blijkt ook uit de landelijke besmettingscijfers. Vandaag turfde het RIVM 1545 nieuwe besmettingen. Dat is een verdrievoudiging ten opzichte van vorig weekend, toen de laatste ronde versoepelingen inging.
Dreiging is weg
Er is een feeststemming ontstaan, het gevoel dat we klaar zijn. Maar dat zijn we nietveldepidemioloog Amrish Baidjoe
Wie om zich heen kijkt, ziet het gebeuren. Niet alleen in nachtclubs, voetbalstadions en andere plaatsen waar bezoekers de CoronaCheck-app moeten laten zien. We houden geen afstand meer, bijna niemand draagt nog een mondkapje. Begrijpelijk, stelt Arie Dijkstra, hoogleraar gezondheidspsychologie. ,,Mensen zijn niet bang meer voor het coronavirus. Dreiging die je ervaart is de belangrijkste motivatie om je aan de regels te houden. Maar objectief gezien is er niet zoveel dreiging meer. Er lopen nog maar zo’n 17.000 besmettelijke mensen rond, tien keer zo weinig als in april. Veel mensen zijn inmiddels gevaccineerd, dus de kans dat je een kwetsbare naaste besmet – een andere motivatie om je aan de regels te houden – is ook veel kleiner.’’
Met de forse versoepelingen van vorige week zaterdag heeft de overheid bovendien het signaal afgegeven dat bijna alles weer kan, zegt veldepidemioloog Amrish Baidjoe. ,,Er is een feeststemming ontstaan, het gevoel dat we klaar zijn. Maar dat zijn we niet: we hebben te maken met de besmettelijkere Deltavariant die oprukt, terwijl er nog grote gaten in de vaccinatiedekking zitten.’’
Dansen met Janssen
De boodschap dat je met het Janssen-vaccin meteen kunt gaan dansen, is volgens Baidjoe een voorbeeld van misinformatie. Een vaccinatiebewijs geeft direct toegang tot een nachtclub of festival, terwijl het lichaam na vaccinatie gemiddeld zo’n twee weken nodig heeft om immuniteit tegen het coronavirus op te bouwen. ,,Jongeren denken dat ze het juiste doen. Ze halen een prik en gaan vanavond naar een feestje. Maar morgen treffen ze thuis misschien hun nog niet volledig gevaccineerde opa, oma of ouder.’’
Hoewel in Nederland al meer dan 16,5 miljoen vaccins zijn gezet, zijn nog niet alle kwetsbare mensen beschermd. Baidjoe: ,,In bepaalde wijken, zoals Feijenoord in Rotterdam, is pas 66 procent van de 65-plussers volledig gevaccineerd. Je hebt altijd groepen in de maatschappij die met een grootschalige vaccinatiecampagne moeilijk te bereiken zijn. Vooral in wijken waar verschillende generaties dicht op elkaar leven. Mobiele vaccinatieteams van de GGD’s en huisartsen gaan die wijken nu in, maar dat kost tijd.’’
Niet terug te draaien
Hoewel de coronamaatregelen volgens de veldepidemioloog iets te snel zijn losgelaten, ziet hij ook dat terugdraaien van de versoepelingen voor het kabinet zeer lastig zal zijn. ,,Daar is geen draagvlak voor. Maar de overheid zou wel meer moeten benadrukken dat we er nog niet zijn. Dat het daarom belangrijk is om je aan de basisregels te houden, en hoe belangrijk ventilatie is. Zeker nu mensen weer naar kantoor gaan. Uit bron- en contactonderzoek weten we dat op de werkvloer veel besmettingen plaatsvinden. Zet de ramen open, ga niet met veel mensen in een vergaderzaaltje zitten. Alle beetjes helpen om tijd te winnen. Zo kunnen we hopelijk een onnodig golfje voorkomen van mensen die nog niet gevaccineerd zijn.’’
We zitten wat betreft de coronapandemie in een moeilijke tussenfase, stelt ook Danielle Timmermans, hoogleraar risicocommunicatie en volksgezondheid. ,,In Nederland, en Europa, gaat het echt goed met vaccineren. Dus is er alle reden om optimistisch te zijn. Je kunt mensen niet kwalijk nemen dat voetbal even belangrijker is dan corona, en dat ze weer eens naar een feestje gaan. Zo zitten we in elkaar.’’
Doden accepteren
Rutte heeft gezegd: we gaan een gecalculeerd risico lopen. Daarmee zegt hij in verbloemende woorden: we accepteren dat er doden zullen vallenArie Dijkstra, hoogleraar gezondheidspsychologie
Dat het aantal besmettingen sinds de laatste versoeplingsronde oploopt, was volgens haar daarom te verwachten. ,,Net als dat er superspreader events zoals in Enschede zouden komen. Het systeem van sneltesten en vaccinatiebewijzen is nu eenmaal niet sluitend. Het is zaak om op deze nieuwe fase voorbereid te zijn. Zo kan de GGD met bron- en contactonderzoek gericht ingrijpen. Ook qua communicatie over de risico’s die er nog steeds zijn, kan er nog wel een tandje bij.’’
Voor het kabinet zijn de oplopende besmettingen geen verrassing, zegt gedragspsycholoog Dijkstra. ,,Premier Rutte heeft gezegd: we gaan een gecalculeerd risico lopen. Daarmee zegt hij in verbloemende woorden: we accepteren dat er doden zullen vallen. Want dat is de implicatie van gecalculeerd versoepelen. Jongeren hadden het zwaar, de middenstand zuchtte onder de maatregelen, mensen snakten naar meer vrijheid: dat mag wat kosten.’’
Spagaat
De kosten vallen momenteel mee. In de ziekenhuizen is het rustig; voor het eerst sinds september 2020 zijn er minder dan honderd ic-bedden bezet door coronapatiënten. Het sterftecijfer ligt laag. Maar als feestende jongeren, net als vorig jaar, kwetsbare ouderen besmetten die wèl ernstig ziek worden, volgt alsnog de kater. Dijkstra: ,,Het blijft een spagaat: hoeveel kosten coronamaatregelen, wat hebben we voor individuele vrijheid over? De situatie is nu anders dan vorig jaar, we hebben nu vaccins. Maar als 20 procent van de bevolking niet gevaccineerd is, heb je het toch over enkele miljoenen mensen. Als de ziekenhuisbezetting en het aantal coronadoden in het najaar weer oplopen, verwacht ik dat de overheid lokaal de teugels weer wat aantrekt.’’
EINDE BERICHT AD
Reacties uitgeschakeld voor Noten 13/14/Rutte, Gevaarlijke Gek, Deel Zeven
Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit hoe stap 4 van openingsplan voor de samenleving eruit ziet.
Inleidend statement minister-president Mark Rutte
Goedenavond, Hugo de Jonge en ik hebben op deze plek meerdere keren de hoop en verwachting uitgesproken dat we op weg waren naar een mooie zomer. En die verwachting komt gelukkig uit. Iedereen heeft kunnen zien hoe alle coronacijfers de laatste weken in snel tempo de goede kant op gingen. Hoe het aantal besmettingen hard daalde en vooral hoe de druk op de zorg flink is afgenomen. En gelukkig maar, want dat geeft ruimte voor alle uitgestelde operaties en hopelijk ook wat rust voor al die mensen in de zorg die heel moe zijn na meer dan een jaar topprestaties leveren.
Onze belangrijkste boodschap vanavond is dat we ook de volgende stap uit het openingsplan, stap 4, een paar dagen eerder durven te zetten en dat er zelfs meer kan dan we eerder dachten. Kijkend naar de cijfers en naar het laatste advies van het Outbreak Management Team is dat verantwoord. En zoals we steeds hebben gezegd: we doen wat kan op het moment dat het kan. Ik zal zo concreet maken wat die volgende stap inhoudt, ook voor een paar specifieke sectoren en met enkele bijzonderheden. Daarna zal Hugo de Jonge u schetsen hoe we naar de komende maanden kijken, in de wetenschap dat steeds meer mensen gevaccineerd zijn of het virus hebben gehad en daardoor beschermd zijn. Dus hoe loopt het met vaccineren? Hoe zit het met de zomervakantie? En hoe kijken we naar de periode daarna? Maar nu eerst de situatie vanaf zaterdag 26 juni. Vanaf die dag is de anderhalve meter de centrale maatregel, de anderhalve meter afstand is vanaf die datum de centrale maatregel, ondersteund door de bekende andere basismaatregelen. Want natuurlijk blijven we ook onze handen zo vaak mogelijk wassen en blijven we thuis bij klachten en laten ons testen. U kent het mantra. Wassen. Afstand en testen. Zo kan Nederland op anderhalve meter voorzichtig weer open.
Vanaf zaterdag 26 juni zijn er eigenlijk nog maar drie situaties mogelijk. Ik noem ze eerst en zal wat uitgebreider stilstaan bij elk van die drie.
Eén: alles wat op anderhalve meter kan, mag dan weer. Zonder beperkingen in de groepsgrootte, zonder verplichte sluitingstijden, zonder een verbod op alcoholverkoop na een bepaalde tijd, binnen én buiten, en vooral ook: zonder advies over het aantal gasten thuis en zonder mondkapjesplicht in winkels en andere publiek toegankelijke ruimtes.
Twee: daar waar de anderhalve meter onvermijdelijk niet altijd haalbaar is, blijft de mondkapjesplicht voorlopig gelden.
Drie: iets organiseren of openstellen zonder de anderhalve meter regel in acht te nemen, kan voorlopig alleen onder voorwaarden, net als nu.
Wat betekent dat allemaal concreet? Eén: alles wat op anderhalve meter kan, mag vanaf zaterdag 26 juni weer. Dus thuis gasten ontvangen, samen voetballen kijken of met vrienden in het park afspreken kan vanaf zaterdag de 26e op anderhalve meter zonder verdere restricties. Voor het werk op kantoor en op andere werkplekken wordt anderhalve meter ook de norm, met dien verstande dat we maximaal 50 procent van onze werktijd op kantoor zijn. In de praktijk zal dat overigens vaak minder zijn, omdat dat met anderhalve meter niet haalbaar is. Veel bedrijven en organisaties zijn natuurlijk al lang bezig om die nieuwe manier van werken – deels thuis, deels op locatie – ook voor de periode na corona goed te organiseren.
Café- en restauranteigenaren mogen hun zaak vanaf zaterdag 26 juni vullen op anderhalve meter en op de terrassen buiten blijft het natuurlijk mogelijk die regel los te laten door kuchschermen te plaatsen. Tv-schermen in de horeca mogen vanaf dat moment ook weer en natuurlijk hopen we op een oranje finale. Ook theaters, concertzalen en bioscopen mogen vanaf zaterdag 26 juni op anderhalve meter zoveel mensen plaatsen als ze kunnen. Wel blijven in de horeca, de culturele sector en overal waar mensen zitten, een checkgesprek, registratie en een vaste zitplaats verplicht.
Voor alle locaties waar mensen door elkaar heen lopen, dus alle doorstroomlocaties zoals pretparken, kermissen, winkels en musea komt er 1 heldere norm van maximaal 1 persoon per 5 vierkante meter. Dit om ook daar de anderhalve meter afstand te kunnen houden.
Tot slot is publiek bij alle sportwedstrijden vanaf zaterdag 26 juni weer toegestaan en kunnen alle leeftijdsgroepen en teams dan weer sporten in wedstrijd- en competitieverband.
Uiteraard geldt daarbij voor en na de wedstrijd en tijdens de rust gewoon de anderhalve meter, net als op de tribune. Voor de volledigheid moet ik hier één bijzonderheid noemen, en wel voor de evenementen. Die kunnen vanaf woensdag 30 juni weer, zoals vorige week al naar buiten gebracht.
En dit om heel praktische redenen, die te maken hebben met de voorbereidingstijd die gemeenten nodig hebben.
En dan punt twee: daar waar de anderhalve meter onvermijdelijk niet altijd haalbaar is, blijft de mondkapjesplicht voorlopig gelden. Dat geldt in de eerste plaats voor het openbaar vervoer, zowel op het station, het perron en de haltes als in de bus, trein, tram en metro. En het geldt ook overal op Schiphol en andere vliegvelden. Naarmate het land verder van het slot gaat, wordt het onvermijdelijk drukker in het openbaar vervoer en reizen we ook weer meer naar het buitenland. Daarom voorlopig nog deze voorzorgsmaatregel. En dan over de mondkapjes nog twee bijzonderheden.
1: In het geval van de contactberoepen, dus bij de kapper of de masseur, is de anderhalve meter uiteraard ook niet goed mogelijk, maar hier vervalt de mondkapjesplicht omdat in die sector registratie en een checkgesprek verplicht blijft. 2. Op advies van het Outbreak Management Team blijft, tweede punt, de mondkapjesplicht in het voortgezet onderwijs tot de zomervakantie bestaan in zijn huidige vorm. Tot slot, de derde mogelijke situatie: welke voorwaarden gelden als je iets wilt organiseren of openstellen zonder de anderhalve meter regel in acht te nemen. Kort gezegd kan dat vanaf zaterdag 26 juni door te werken met toegangsbewijzen. Elke klant, gast of bezoeker die minder dan 40 uur geleden negatief is getest, of volledig is gevaccineerd, of minder dan 6 maanden geleden corona heeft gehad, kan dan worden toegelaten. Drie mogelijkheden dus. Drie mogelijkheden die in de loop van de komende weken allemaal zichtbaar kunnen worden gemaakt met de Coronacheck-app. Op papier kan natuurlijk ook, maar de app is uiteraard straks gewoon handiger. Zonder dat ik verder die techniek induik, komt het erop neer dat je met de Coronacheck-app kunt laten zien dat je beschermd bent, zonder dat de organisator kan zien waarom dat zo is. Deze manier van werken zal waarschijnlijk vooral een aantrekkelijke optie zijn voor evenementen, festivals en grote sportwedstrijden.
Maar vanaf zaterdag 26 juni kunnen in principe ook anderen hiervoor kiezen. Dus ook cafés en restaurants, en theaters en musea kunnen er dan voor kiezen van alle, en ik onderstreep alle, all gasten een toegangsbewijs te vragen. Dus nogmaals met de nadruk op alle gasten, want anders geldt gewoon de anderhalve meter. En daarmee kom ik ook bij een laatste bijzondere situatie die ik graag wil noemen en die geldt voor de discotheken en de nachtclubs. Een sector die nu al heel lang is gesloten en een activiteit die veel mensen hebben gemist. Daar is openstelling op anderhalve meter afstand natuurlijk geen realistische optie. Maar met deze toegangsbewijzen kan ook deze sector weer open, en dan meteen zonder beperkingen.
Tot zover en natuurlijk staat alle informatie straks gewoon weer op rijksoverheid.nl.
Maar dit is wel een bijzonder moment. Want hoe vaak hebben wij hier niet gestaan om te vertellen wat er allemaal niet kon? Nu zijn we gelukkig weer in de fase dat de nadruk ligt op wat er wel kan. En dat hebben we met elkaar verdiend. Door ons aan de regels te houden, hoe lastig dat ook is en hoe lastiger dat nog steeds wordt. Maar vooral door ons massaal te laten vaccineren. En nu is het zoals in dat bekende liedje: we zijn er bijna maar nog niet helemaal. Dus laten we genieten van wat er weer kan, maar laat ons ook voorzichtig en alert blijven. Zeker als u in het buitenland op vakantie gaat. Want het virus blijft onvoorspelbaar en nieuwe varianten blijven zich aandienen. Kijk naar Groot-Brittannië, waar de Indiase of Deltavariant zo snel om zich heen heeft gegrepen dat de regering toch weer op de rem moest trappen. En kijk naar de zomer van 2020, toen we na de zomervakantie in alle hevigheid met een tweede golf te maken kregen. Natuurlijk maken de vaccinaties het grote verschil met vorig jaar, maar een gewaarschuwd mens telt nog altijd voor twee.
Zeker met de vakanties in het vooruitzicht en nu die Indiase variant ook in ons land meer voet aan de grond lijkt te krijgen. We zullen als kabinet daarom tijdens de zomervakantie alle ontwikkelingen heel precies blijven volgen. En op gezette tijden zal een van de vier meest betrokken ministers u daarover bijpraten, buiten de reguliere persconferenties om. Zo kunnen we er samen voor zorgen dat we veilig de zomer doorkomen en vooral ook veilig het najaar ingaan. En daarover nu meer van Hugo de Jonge.
Inleidend statement minister De Jonge
We hebben altijd gezegd dat vaccinatie onze belangrijkste troef is uit deze crisis. En iedere dag wordt dat meer zichtbaar. Door vaccinatie zijn we steeds beter beschermd, en zien we hoe we steeds meer ruimte krijgen om al die dingen te doen die het leven kleur geven. Er wordt al weken razendsnel gevaccineerd – in de afgelopen week ruim 300 prikken per minuut – zeg maar, een volle kerk. En ruim 18.000 prikken per uur – dat is een voetbalstadion vol gevaccineerden. Ik vertel zo meer over de zomervakantie, over de maatregelen waarvan we nog even geen afscheid kunnen nemen en ik geef ook vast een doorkijkje in hoe we ons voorbereiden op de kerst, op de herfst, excuus. Kerst dat duurt nog even, gelukkig maar.
Maar eerst het vaccineren. De hele jaargang van 2003, dat zijn dus de mensen die al 18 zijn of dit jaar 18 worden, die kan morgen vanaf 10 uur een afspraak maken voor de eerste prik. En dat is een moment om te vieren. Want dat betekent dat we half juni, waar we nu zitten, alle volwassen hebben uitgenodigd voor vaccinatie, half juli alle volwassenen die dat willen een eerste prik hebben gekregen en in de tweede helft van augustus ook die tweede. En dat je die tweede prik haalt, is belangrijk, want alleen als je volledig gevaccineerd bent, ben je goed beschermd. En wil je sneller? Dan kunnen alle 18-plussers die nog geen prik gehad vanaf 23 juni een afspraak maken om vanaf 25 juni met Janssen gevaccineerd te worden – en daar heb je maar 1 prik van nodig. Maar let wel, we prikken zolang de voorraad strekt en die is bij Janssen niet oneindig. En wil je die keuze maken, laat je dan wel eerst goed informeren.
En ondertussen staat de zomervakantie al bijna voor de deur. En de vraag die daar dit jaar bij hoort, zeker dit jaar, is: kunnen we op vakantie? Het antwoord is volmondig: ja. Op de website wijsopreis.nl, kun je zien welke regels er gelden en kun je aan kleurcodes zien hoe hoog het risiconiveau is in een land. Kun je er veilig heen, dan is een land groen. En ook als het land op ‘geel’ staat dan kun je er naar toe, maar let dan wel op want ‘geel’ is geen ‘groen’. En naar een ‘oranje’ land reis je alleen als het echt noodzakelijk is. We kunnen dus op vakantie. Maar Nederland zelf staat nog niet op ‘groen’. En dat betekent dat andere landen van Nederlanders kunnen vragen om een bewijs te tonen dat je gevaccineerd bent, of negatief getest bent, of recent hersteld bent van een corona-infectie. En voor die landen heb je vanaf 1 juli een Digitaal Coronacertificaat nodig, een DCC, om dat bewijs te kunnen tonen. Welke landen daarom vragen is nu nog niet zeker. We verwachten dat alle landen in de komende weken hun in-reisregels opnieuw zullen vaststellen, net zoals Nederland dat heeft gedaan, op basis van Europese afspraken. Gelukkig zijn bijna overal in Europa de cijfers aan het dalen. Ook hier. En ergens in de komende weken zakt het besmettingsrisico in ons land naar verwachting naar geel en daarna hopelijk naar groen. Maar weet dus, dat zolang Nederland niet op groen staat, sommige landen eisen zullen stellen aan Nederlanders die binnenkomen. Het Digitaal Corona Certificaat wordt vanaf 1 juli in heel Europa geaccepteerd. In dat DCC kun je je vaccinatiebewijs uploaden, je negatieve testuitslag, of – voor de mensen die het afgelopen jaar, het afgelopen half jaar moet ik zeggen, corona hebben gehad, je positieve PCR-testuitslag. En je kunt zo’n DCC in de loop van aanstaande donderdag waarschijnlijk aanmaken in de coronacheck-app. Dan is het al als toegangsbewijs in Nederland te gebruiken. En vanaf 1 juli is het als reisdocument ook geldig. En om rokende servers te voorkomen: dat DCC hoef je niet perse op die donderdag te downloaden, dat kun je ook prima in de weken daarna nog downloaden. Het is de verwachting dat de meeste landen een DCC-na-vaccinatie pas zullen accepteren als je volledig gevaccineerd bent en je de laatste prik 14 dagen geleden hebt gekregen. Dat laatste geldt niet in Nederland, maar de meeste landen zullen ietsje strenger zijn. En als je niet op tijd geprikt bent, kun je dat DCC ook krijgen met een negatieve testuitslag. En als jij, of je kinderen zich voor vertrek moeten laten testen, dan kan dat vanaf 1 juli tot eind augustus gratis. Via de aanbieder waarbij je je reis geboekt hebt of, als je je reis zelf georganiseerd hebt, online, via een site die we binnenkort via rijksoverheid.nl bekend maken. Dat zijn een hoop regels en dat is best ingewikkeld allemaal. En neem dus vooral ook even een kijkje op wijsopreis.nl om te zien wat jij voor jouw vakantie nodig hebt. En blijf ook regelmatig kijken, want hoe lager het aantal nieuwe besmettingen in Europa is, hoe minder eisen er worden gesteld.
Ik kan het niet genoeg benadrukken: corona is nog niet weg, dus blijf je aan de maatregelen houden, als je op vakantie bent en bij terugkomst. En hoe belangrijk dat is, zien we nu de eerste examenreisjes terugkeren; want veel jongeren zijn besmet geraakt. En aan iedereen die nu of later in de zomer terugkomt, doen we een dringende oproep om jezelf bij thuiskomst te laten testen. Heb je geen klachten, dan kan de test met een zelftest. Heb je wel klachten, dan ga je langs bij de GGD. En jongeren die uit het buitenland terugkomen kunnen vanaf maandag sowieso terecht bij de GGD. Met en zonder klachten. Want op die manier snijden we het virus de pas af. En dat is belangrijk. Want we zijn er bijna, maar nog niet helemaal. Voorlopig moeten we ons echt nog aan de anderhalve meter houden. Op vrijdag 13 augustus hopen we te besluiten of we die laatste echt beperkende maatregel – het afstand houden – gedag kunnen zeggen. En daarvoor moet de epidemie hier, en in de landen om ons heen, goed onder controle zijn. En bij ons besluit kijken we in ieder geval naar twee waarden: de besmettingsgraad – die moet laag zijn. En de opgebouwde immuniteit. Die moet juist heel hoog zijn.
En of dat bij het begin van het nieuwe school en collegejaar dus kan, is nog niet met zekerheid te zeggen. En daarom vragen we aan het MBO en het hoger onderwijs om zich op beide scenario’s voor te bereiden. Met de anderhalve meter en zonder de anderhalve meter. Zodat ze zodra het kan, ook direct met normaal onderwijs kunnen starten.
Hoe het najaar er precies uit gaat zien, welke maatregelen we dan nodig zullen hebben om een vierde golf te weren, dat is nog niet met zekerheid te zeggen. Wel dat we alert moeten blijven. We weten dat er richting het najaar een aantal risico’s en onzekerheden zijn waarmee we rekening hebben te houden. Bijvoorbeeld: in hoeverre mensen die gevaccineerd zijn nog een rol spelen in de verspreiding van het virus? Hoe goed het lukt om een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad te bereiken, in alle groepen en in alle wijken? Mutaties blijven een risico, zeker als ze zich minder aantrekken van de vaccins. En: heel belangrijk, of we het virus als souvenir van de camping mee naar huis nemen. Dat zijn de risico’s die we kennen. En ook al gaat het steeds beter, richting het najaar zullen we de dijk moeten verstevigen om droge voeten te houden. En dat betekent dat als we terugkomen van vakantie we onszelf moeten testen. En ook voor we weer naar school en voor we weer aan het werk gaan. We kijken of en hoe we zelftesten daarvoor aan huis kunnen bezorgen. Daarnaast gaan we in de eerste twee weken, bij het begin van het schooljaar aan alle scholieren en alle studenten vragen zich twee keer per week te testen. En test je dan positief, dan ga je naar de GGD, want via hun tests kunnen we ook zien of er in ons land nieuwe mutanten opduiken. Ons allerbelangrijkste doel is natuurlijk, juist voor de versterking van die dijk, een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad, dat is de echte wedstrijd die we spelen. Zo hoog mogelijk onder de bevolking als geheel, en zo hoog mogelijk in iedere groep daarbinnen. De mensen die nog niet gevaccineerd zijn, die wil ik de kans de komende periode alsnog bieden. Dicht bij huis. Dus de GGD komt naar u toe deze zomer. Met de ‘spuitbus’ gaan ze de wijken in waar de vaccinatiegraad laag is. EN zo kunnen ze mensen beter bereiken en met twijfelaars in gesprek gaan. En er valt steeds meer voor te zeggen om naast alle volwassenen ook alle 12 tot 18-jarigen te vaccineren. Voor de samenleving als geheel, om in het najaar beter beschermd te zijn. En voor de jongeren zelf. Jongeren lijden weliswaar niet zo erg onder het virus, maar wel onder de maatregelen die nodig zijn als zij of een klasgenoot door het virus besmet raken. Onze jongeren hebben al te veel les via een computerscherm meegemaakt. Dus we kijken uit naar het advies van de Gezondheidsraad en we zullen dan een besluit nemen. We zijn er bijna, maar nog niet helemaal. Met dalende besmettingen en stijgende vaccinatiecijfers, wordt het vast een hele mooie zomer.
VRAAG Meneer Rutte, mag ik u iets vragen? U zei: dit is een bijzonder moment. Het kabinet zet een grote stap vandaag. Betekent dit dat het einde van de crisis dichterbij komt?
RUTTE Ja.
VRAAG In zicht is?
RUTTE Ja.
VRAAG Er bijna is?
RUTTE Nou in zicht. Er zijn echt nog een paar, dat moet ik wel zeggen, het verschil met vorig jaar is natuurlijk, op dit moment hebben we nog meer besmettelijken dan vorig jaar op dit moment. Vorig jaar zaten we veel lager. We zitten met een hoog aantal besmettelijken, maar doordat het virus zich zo langzaam verspreidt, daalt het aantal gelukkig wel. En we hebben natuurlijk die vaccinaties, en daarom durven we dit ook aan. Maar er zijn echt nog een paar onzekerheden. Ik wil ze toch, naar aanleiding van uw vraag, nog even kort benoemen. We weten nog niet zeker waar we op uit komen qua vaccinatiegraad. En ook zoals Hugo de Jonge net zei: hoe homogeen is dat door alle groepen in het land? Je weet ook nog niet of er misschien nog besmettelijkere nieuwe varianten komen, zoals die Deltavariant die in Engeland nu zo rond gaat. Je weet ook nog niet, ook dat werd net gezegd, wat er gebeurt bij terugkeer van vakantiegangers. Daarom is het zo belangrijk dat we al deze maatregelen nemen en vakantiegangers vragen daar dus verstandig mee om te gaan. Precies zoals net verteld. We weten ook niet zeker of het vaccin helpt in die zin, het helpt wel, maar beschermt het ook niet alleen tegen ziekte, maar ook tegen het overdragen van het virus? En dat kan weer van belang zijn vooral als er nieuwe varianten komen. En je weet niet wat het seizoenseffect is. Dus er zijn echt nog onzekerheden. Dus ja: we naderen het einde van de crisis. Ik ben daar positief over. Maar we blijven uitermate waakzaam.
VRAAG En wat is dan de afweging geweest om deze stap vandaag wel te zetten?
RUTTE Omdat we gevraagd hebben aan het OMT: wat gebeurt er als je die oude stap 5 samenvoegt met stap 4? Dus we hebben nu die stap 4. Eigenlijk is dat samengevoegd de oude stap 4 en 5. En dat doen we ook nog iets eerder. En dan zie je dat op de korte termijn, dat geen effecten heeft, eigenlijk geen effecten heeft op het aantal besmettingen, op wat er in de ziekenhuizen gebeurt. Dus dan kun je dat doen. Dat hebben we steeds gezegd: we doen het als het kan. We kijken naar belasting voor de zorg. En we kijken naar mensen die kwetsbaar zijn voor het virus. Dat zijn de twee doelstellingen naast het zichthouden op het virus. Dat zijn de drie strategische doelstellingen van het hele beleid. Dus dan kun je dat doen. Maar tegelijkertijd moeten we echt, en daarom noem ik deze vijf factoren net even op, zijn er echt nog onzekerheden die je later in dit najaar een probleem kunnen opleveren. En vandaar dat we bijvoorbeeld ook kijken naar het vaccineren van jongeren. We moeten het Gezondheidsraadadvies afwachten, maar dat zou kunnen helpen om die risico’s weer te beperken. Naast dat het voor henzelf prettig is.
VRAAG U zei net: een gewaarschuwd mens telt voor twee. Wat vraagt u van mensen om te doen?
RUTTE Ik vraag dus mensen, we vragen mensen, om gewoon heel zorgvuldig hiermee om te gaan. Dus de komende tijd je echt te houden aan de drie voorwaarden, dus: je handen wassen, afstand houden en testen bij klachten. Dat is echt ontzettend belangrijk, want op die manier doe je er zelf alles aan, maar we houden ook zicht op het virus daarmee, door dat testen. Dat is belangrijk voor jezelf, maar ook om zicht te houden op die verspreiding. Het tweede is dat we dus met een heel pakket verzoeken komen aan mensen: ga op vakantie als je dat wilt, dat kan gelukkig weer, maar doe het verstandig. En vandaar dat hele pakket van testen en ook als het dan toch niet goed blijkt te zijn, verder testen, wat Hugo de Jonge net vertelde. Als we dat nou allemaal doen, dan helpen we met elkaar maximaal om het risico te beperken. Dan kun je nog in de rug worden aangevallen door een nieuwe variant. Daarom blijven we in de zomer ook alert. In wat kleinere samenstelling blijven we anders dan vorige zomer doorvergaderen. Niet de hele dag natuurlijk, maar wel regelmatig, zodat we echt zicht er op houden.
VRAAG Maar onder die voorwaarden kunnen er weer eindexamenfeesten, kunnen er weer voetbalwedstrijden bekeken worden met een scherm?
RUTTE Ja, met een scherm vanaf 26 juni kan dat weer en als er een groot scherm wordt neergezet voor een hele grote groep mensen, is dat natuurlijk een evenement, dan zou dat vanaf 30 juni kunnen, maar dan moet het wel met toestemming. Op zichzelf, als je de anderhalve meter weet te houden, mag je natuurlijk ook gewoon plezier hebben met elkaar, graag. Maar wel jongens, echt die anderhalve meter, die blijft echt van groot belang nog omdat we weten dat dan het overspringen van het virus afneemt. En we weten ook dat als je hem nu los zou laten, dat er een risico is dat het virus heel snel zich weer gaat verspreiden en dat is nu met nog veel mensen die nog gevaccineerd moeten worden, onzekerheid over die Deltavariant, is dat echt te gevaarlijk.
VRAAG Meneer De Jonge, nog een vraag voor u: u had het net over vaccineren van mensen die na 2003 geboren zijn. Ik dacht even u gaat zeggen: als ze dat willen, kunnen ze ook gevaccineerd worden. Waarom wacht u op het advies van de Gezondheidsraad?
DE JONGE Ik denk dat het belangrijk is omdat de Gezondheidsraad alle aspecten meeweegt. Ik noemde zelf een epidemiologisch argument om het te doen, als je gewoon kijkt naar het najaar, dan weten we gewoon dat het veel waarschijnlijker is dat je die R onder de 1 weet te houden als je de 12 tot 17 jarigen ook vaccineert. Als je kijkt naar het meer maatschappelijk argument, dan zou je kunnen zeggen: ook voor jongeren zelf, en nog los van dat jongeren dus bij kunnen dragen aan hoe we met elkaar beschermd zijn, ook voor jongeren zelf is het van belang omdat daar door de continuïteit van het onderwijs veel beter gewaarborgd is. Maar daarnaast zou je ook medisch-ethische argumenten kunnen aandragen, en ik denk dat het goed is om dat advies van de Gezondheidsraad, om die reden af te wachten voordat wij het definitieve besluit nemen. Maar u hoort ook aan hoe ik er over spreek dat ik zelf op dit moment een voorstander ben om dat te doen. En om de redenen die ik net noem. Kijk, u moet zich voorstellen, als we het najaar in gaan, dan zijn er best een aantal onzekerheden. Natuurlijk, de vaccinatiegraad lijkt heel erg hoog te gaan eindigen. Dat weten we nog niet helemaal zeker natuurlijk, maar het lijkt heel erg hoog te gaan eindigen. En dat is hartstikke goed. Er zullen altijd mensen zijn die niet gevaccineerd zijn. Soms omdat ze niet willen, soms omdat ze niet kunnen. Daarnaast is er altijd een deel van de mensen bij wie een vaccinatie onvoldoende immuunrespons oplevert. En dat maakt dat er toch altijd wel een deel van de mensen niet goed beschermd zijn. Vervolgens, stel dat je dan die anderhalve meter, loslaat en die, hoewel mensen dan gevaccineerd zijn, dragen ze dan nog steeds wel bij in de verspreiding. We weten niet in welke mate dat is, maar als die mensen allemaal weer door elkaar gaan bewegen en allemaal weer toch dat virus aan elkaar gaan overdragen, ondanks dat de gevaccineerden er zelf niet ziek van worden, gaan de niet-gevaccineerden of de wel-gevaccineerden maar bij wie die vaccins dan onvoldoende hebben uitgehaald, die gaan daar natuurlijk wel weer ziek van worden. En in potentie zelfs ook wel weer een nieuwe golf opleveren in de ziekenhuizen. En dat is de reden dat we zeggen: die groep van gevaccineerden moet echt zo hoog mogelijk zijn. We hopen dat de transmissieremming ook hoog is onder gevaccineerden en dat zou de mogelijkheid kunnen bieden, waardoor we in het najaar, weliswaar misschien nog een opleving hebben van dat virus zelf in de besmettingen, maar dan in ieder geval niet meer een opleving ook daadwerkelijk in de ziekenhuizen en dat moeten we natuurlijk ten koste van alles zien te voorkomen.
VRAAG Maar hebt u overwogen om vooruitlopend op het advies van de Gezondheidsraad mensen zelf de keuze te geven om gevaccineerd te worden of niet, jongeren tussen de 12 en 18?
DE JONGE We hebben het advies van de Gezondheidsraad sowieso al gevolgd voor jongeren met een medische indicatie. Dat is een. Twee is: dat advies van de Gezondheidsraad, ook al zou dat nu komen of volgende week, betekent ook niet dat jongeren onmiddellijk aan de beurt zijn. Wat we hebben gezegd: nu, morgen, zijn alle 18-plussers uitgenodigd, maar half juli hebben ze hun eerste prik gehad, en in de tweede helft van augustus hun tweede prik. Dus het is ook niet zo dat als je nu zou besluiten alle jongeren ook, dat die allemaal voor de start van het nieuwe schooljaar aan de beurt zijn. Zoveel vaccins worden er gewoon niet geleverd. Dus je hebt voor de komende maanden alle prikslots nodig voor de eerste en tweede prik van iedereen boven de 18. Dus dat zou niet versnellend hebben gewerkt, wil ik maar zeggen. En wat wel goed werkt, is als we dat besluit nemen, zo goed als mogelijk ook de onderbouwing kunnen geven, ook aan ouders bijvoorbeeld die zich misschien wel zorgen maken van: ja oke, mijn jongen is nu gezond en zou dit dan geen bijwerkingen kunnen opleveringen. Dan wil je een heel goed, onderbouwd advies ook kunnen geven op basis van het advies van de Gezondheidsraad, want we zijn uiteindelijk gebaat bij een hele hoge vaccinatiegraad. Dus niet overhaasten, dat besluit, dat is niet nodig namelijk. We hoeven dat besluit niet morgen te nemen. Je kunt het ook niet morgen effectueren. Maar als u het mij nu zou vragen, om de redenen die ik heb genoemd, zou ik zeggen: ik ben voor.
VRAAG Voor meneer Rutte, u zei: alles wat op anderhalve meter kan, mag weer vanaf 26 juni. Maar het is heel lastig om je er aan te houden, dat zag je ook aan de Koning. U zei net over hem: hij deed zijn best, maar het lukte niet. Is het dan niet beter om die maatregel gewoon los te laten?
RUTTE Nee, dat is echt onverstandig, en ik heb ook over de Koning gezegd dat hij er zelf ook van baalt. Het was georganiseerd op anderhalve meter, maar er was een enorme toestroom, en het was ook niet meer terug te dringen die toestroom. Het was ineens zo vol. En dat kan natuurlijk een keer gebeuren dat het dan gewoon niet lukt. Dat is niet goed, maar dat kan. Maar die anderhalve meter is echt van belang, want de afstand, we hebben nu wel veel meer dan anderhalve meter, maar als ik het nu zou hebben, of ik ben gevaccineerd maar toch nog het zou kunnen overdragen, u zou nog niet gevaccineerd zijn, of gevaccineerd zijn maar het werkt onvoldoende, en u zou ziek worden. De kans dat het virus u bereikt is echt nul. En daarom is die anderhalve meter zo belangrijk. We hebben nog zoveel mensen die niet gevaccineerd zijn. Het is echt een te groot risico als we dat nu zouden los laten.
VRAAG Maar hoe ga je daar dan op handhaven, want je ziet het overal. Je ziet iedereen te dicht op elkaar staan.
RUTTE Nou ik moet heel eerlijk zeggen, behalve de journalisten als ik bij de formatie wegloop, die staan echt boven op elkaar, maar verder zie ik in Nederland gelukkig nog op heel veel plekken dat mensen zich goed houden aan de anderhalve meter.
VRAAG Ja, maar mensen hebben nu nog veel een mondkapje op. Maar dat hebben ze dus straks niet meer. Wordt er dan nog wel gehandhaafd? Krijgen ze nog steeds boetes?
RUTTE Buiten heb je geen mondkapje nodig.
VRAAG Nee, maar wel bijvoorbeeld in de supermarkt.
RUTTE De handhaving zal natuurlijk zo zijn dat als er echt excessen zijn, zoals ook nu, dan wordt er natuurlijk ingegrepen.
VRAAG Dus de handhaving blijft?
RUTTE Ja, in die zin dat je niet meer thuis buiten zegt: je mag maar met twee mensen over straat. Je mag weer met grotere groepen over straat. Maar als echt zichtbaar, in your face, de politie ziet dat mensen zich er niet aan houden, dan zullen ze echt ingrijpen.
VRAAG U zei ook: we komen deze zomer nog met enige regelmaat bij elkaar. Wat is dan het signaal zoals, u haalde het net ook al aan, in Engeland worden de teugels weer aan getrokken, wat zou in Nederland het signaal zijn om weer dingen terug te gaan draaien?
RUTTE Daar gaan we nu niet vanuit. Daar gaan we echt niet vanuit, anders zouden we het niet doen. Alle prognoses voor de komende weken zijn positief, maar wat ik net zei: je wilt scherp blijven, we willen ook Nederland kunnen bijpraten, vandaar dat we een keer in de week op Algemene Zaken waar we ook vergaderen, iemand dan beschikbaar zal zijn voor de pers om te zeggen wat zijn de laatste inzichten. We zullen altijd ingrijpen als er onverwacht toch nog een verslechtering is, ook daar kan Nederland op rekenen. Maar dat is absoluut niet de verwachting, maar we willen wel constant monitoren: wat is er aan de hand? We zetten nu echt een grote stap. Een van de verst gaande stappen in Europa, terwijl we qua aantal besmettelijken echt ook echt nog steeds heel hoog staan. We denken dat het kan omdat alle prognoses laten zien dat het allemaal snel daalt. Maar als het dus nodig is, grijpen we in.
VRAAG Ja, want aan de andere kant zie je ook al hoe snel het gaat. Er is nu een school in Amstelveel gesloten door de Indiase variant, door die Deltavariant. Dus het kan snel weer de andere kant op staan.
DE JONGE Ja, die Deltavariant, ik denk dat als je, kijk, wij kijken natuurlijk heel nauwlettend naar het VK. Ons RIVM en ons Centrum voor Infectieziektebestrijding heeft echt bijna dagelijks contact ook met het VK. En wat je daar ziet, is allereerst de les van daar, is allereerst dat vaccineren helpt. Ook tegen die Indiase variant, die Deltavariant. Want de mensen die daardoor nu in de ziekenhuizen komen zijn ofwel mensen die niet gevaccineerd zijn ofwel mensen die slechts een keer gevaccineerd zijn. En daarom zeggen we ook: laat je vaccineren. Daarom zeggen we ook: neem ook die tweede prik. Wel echt anders in de Britse strategie is natuurlijk die, ze hebben nogal geleund op dat ene been van een prik. En wij hebben altijd geleund op twee benen van twee prikken. En dus dat maakt ons wel enigszins anders. Niettemin, vaccineren werkt. Dus alles inzetten op vaccineren is gewoon wat nodig is. En met name ook inzetten op niet alleen een hele hoge, maar ook een hele homogene vaccinatiegraad, dus onder alle groepen, onder alle wijken een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad. Dat is de reden dat we met alle GGD’en hebben afgesproken dat ze de komende weken de wijk in trekken. Met de ‘spuitbus’ er op af om te zorgen dat je echt overal een hoge vaccinatiegraad bereikt, want dat zorgt er voor dat je ook minder verspreiding krijgt, ook van die Deltavariant, die iets besmettelijker lijkt. En die zich in ieder geval ietsje minder lijkt aan te trekken van vaccinatie, althans, van een prik. Van een prik AstraZeneca. Dat ook nog ’s een keer. Kortom, alle reden om twee prikken te zetten. Alle reden om in te zetten op een hoge en homogene vaccinatiegraad. En alle reden dus ook om die anderhalve meter nog eventjes te handhaven, want we hebben hem gewoon nodig om daarmee ook de verspreiding van die Deltavariant te vertragen en te verlagen. En we weten ook dat inmiddels ook uit de Kiemsurveillance in Nederland blijkt dat we hem in behoorlijke mate op Hollandse bodem hebben. Het is een paar procent nu, maar die Kiemsurveillance kijkt altijd een paar weken terug, dus de aanname van het RIVM is dat die in grote steden wel tegen de 10% zou kunnen zijn. We hebben nog steeds rond de 90% van de Britse variant, de Zuid-Afrikaanse variant die heeft de survival of the fittest verloren, dus die lijkt eigenlijk weg te zijn. De Braziliaanse variant zet ook niet echt door, maar die Deltavariant, het is wel waarschijnlijk dat die op enig moment ook de boel gaat overnemen in Nederland. Tegen die tijd, het is eigenlijk een race tegen de klok, tegen die tijd wil je gewoon zo ver mogelijk zijn met vaccineren. En vandaar, anderhalve meter it is, voor de komende tijd.
VRAAG Meneer De Jonge, ik had een vraagje over op vakantie gaan. U zei net zelf al: een aantal landen heeft ons niet, zit niet echt nog te wachten op Nederlanders, vandaar dat we misschien met een test naar die landen moeten. De overheid gaat die financieren?
DE JONGE Ja.
VRAAG Eentje?
DE JONGE Ja.
VRAAG Per persoon of hoe gaat dat in zijn werk?
DE JONGE Je hebt er maar een nodig om weg te komen, toch? Tenminste, als je vervolgens snel vertrekt, dan heb je er maar een nodig.
VRAAG En hoe gaat dat in praktijk in zijn werk?
DE JONGE Allereerst, wanneer en waar is dat DCC nodig? Ik denk dat dat belangrijk is. Dus waar heb je eigenlijk dat bewijsje nodig, dat is volgens mij belangrijk om goed te vertellen. Kijk, voor groene landen is in Europa afgesproken, daar wordt sowieso dat onderling niet gevraagd. En wanneer ben je groen? Als je 50 besmettingen hebt per 100.000 inwoners over de afgelopen 14 dagen. Daar zijn wij nog niet. Wij staan wat hoger. Wij zitten op 115 geloof ik per 100.000 over de afgelopen 14 dagen. Kortom, we moeten nog door de helft en eigenlijk nog iets verder dan door de helft. Daarnaast wordt er nu in Europa nog gevraagd dat je het aantal positieve testen, dus de positieve testratio in de teststraten, dat dat minder is dan 4%. Op dit moment staan we dus nog op rood. Dus wij zijn eigenlijk een van de donkerst gekleurde gebieden, maar dat zal slechts voor een hele korte duur zijn omdat die 4% positieve testratio, daar voldoen we al bijna aan, en zeker als we alle testen daarbij optellen die daarvoor in aanmerking zouden kunnen komen. En zeker als we alle testen daarbij optellen die daarvoor in opmerking zouden kunnen komen. Dus dan zouden wij open geel gaan, maar wij willen natuurlijk op groen en de aanname is dat het met het huidige tempo waarin het naar beneden gaat begin juli op groen zou kunnen staan. Dat is de aanname. Als dat zo is dan hoef je helemaal niks meer, want dat ga alle andere Europese landen helemaal niks meer vragen. Dat zou kunnen, maar dat weten we dus nog niet, maar dat zou kunnen. Trouwens ook een belangrijke reden om die anderhalve meter nog maar even aan te houden, je gewoon even aan de regels te houden. Dat is één. Stel nou dat je al weg wil op weg vakantie en je bent nog even… we zijn nog niet groen. Ja, dan zal je waarschijnlijk om een DCC gevraagd worden. Dat is allereerst mogelijk via vaccinatie. Dat zal voor het reizen zal dat mogelijk zijn vanaf 1 juli en als je niet op tijd gevaccineerd ben dan kun je een gratis test krijgen en in de komende week, denk ik, zullen wij bekendmaken, via Rijksoverheid.nl, waar je die gratis test dan kunt aanvragen.
VRAAG Dat is een heel lang antwoord om tot het echte antwoord te komen…
DE JONGE Ik zou het compleet willen doen.
VRAAG Ja, eerder zei u van ‘ik stond er niet echt positief tegenover om dat te financieren’, want u zei ‘ja, het profijtbeginsel, we hoeven niet allemaal te betalen voor iemand die op vakantie gaat’. Wat heeft u doen veranderen van mening?
DE JONGE Nou een paar dingen. Eén is dat mijn verwachting is dat vrij veel landen toch wel DCC zullen gaan gebruiken, zolang we niet op groen staan. Twee is dat mijn verwachting dat wij nog een tijdje niet op groen zullen staan. Ik hoop dat natuurlijk wel zo snel mogelijk te bereiken, maar ja dat hebben we echt met elkaar in de hand. Drie is dat het mijn aanname was dat meer landen, net als Nederland, in die 14 dagen na die twee prik er niet bij op zouden tellen. En dat zou eigenlijk betekenen dat je gewoon… dat je vaccinatie gewoon keurig (onverstaanbaar, red.). En daarnaast dacht ik nog: misschien kunnen meer landen ook die kinderen wel echt uitzonderen en dat hoop ik ook dat heel veel landen dat zullen doen. We hebben afgesproken: in principe pas vanaf 12. Maar nu zie ik toch dat een aantal landen daar nog niet helemaal aan gaat voldoen. Sommige willen ook kinderen vanaf 6 testen, soms zelfs nog jonger. Kortom, ik denk dat er vrij veel mensen, als wij nog niet op groen staan, vrij veel mensen echt gebruik zullen moeten maken van een test. Ja, dan jagen we wel vrij veel mensen op kosten voor de vakantie. En dat is de reden dat we hebben gezegd ‘nou ja misschien moeten we het toch maar doen’. Eenmalig in de zin van: gaan we niet volgend jaar doen. Dat doen we alleen maar in juli en augustus, want na die tijd kun je echt gewoon gevaccineerd zijn. Dan heb je het niet meer nodig.
VRAAG Akkoord.
VRAAG Ik wil het feestje niet verstoren, maar is het niet een beetje te vroeg om al te versoepelen?
RUTTE Wat zei je?
VRAAG Ik wil het feestje niet verpesten, maar is het niet te vroeg om deze stap te zetten?
RUTTE Nee, het is niet te vroeg, omdat we hebben natuurlijk heel precies advies gevraagd en het OMT zegt eigenlijk: voor de korte termijn kun je niets fout doen. Maar de risico ontstaan op de iets langere termijn. De anderhalf meter is wel van groot belang, omdat je inderdaad anders, nou ja alle andere redenen die we genoemd hebben, en ook alle onzekerheden die er zijn, maar dit is echt de verantwoorde stap.
VRAAG Wanneer gaat die anderhalve meter er dan af? Pas half augustus wordt…
RUTTE Daar heeft Hugo de Jonge net alle criteria voor genoemd…
VRAAG Oké, volgens mij…
RUTTE Gaan we in alle rust bekijken.
DE JONGE Die… van nemen we deze stap niet te vroeg. Hij sluit helemaal aan bij de routekaart zoals we die hadden afgesproken. He dus ik bedoel niet zozeer: openingsplan, de volgende stap en de datum die we daarbij hebben genoemd, maar ik bedoel gewoon de signaalwaarden eigenlijk die we hadden afgesproken voor risiconiveau 1. Daar zitten we bijna aan. Dus we zitten op dit moment eigenlijk in risiconiveau 2 en we glijden vrij rap naar 1 toe. En als je, die film gaat sowieso de goede kant op, maar als je de foto zou moeten nemen, de finishfoto van volgende week vrijdag en volgende week zaterdag, als die maatregelen ingaan, dan verwachten we echt op of heel erg dicht bij risiconiveau 1 te zitten. En daarmee is ook volmaakt (onverstaanbaar, red.) met die eerder afgesproken routekaart. Ik weet dat er nog weleens zorg was bij een aantal mensen van ‘houden we ons daaraan’. Daar houden we ons dus eigenlijk al de hele tijd vrij consistent aan. En ten aanzien van de anderhalve meter hebben we gezegd, kijk daar moet je een paar dingen in ogenschouw nemen. Daar kunnen we gewoon nu nog niet zo heel goed voorspellen. Maar tegen de tijd dat we allemaal in de behoorlijke mate zij gevaccineerd of immuniteit hebben opgebouwd, tegen de tijd dat we ergens verwachten dat die besmettingsgraad heel veel lager is dan zou je natuurlijk die anderhalve meter kunnen laten varen. Maar we hebben gezegd: dat gaan we niet nu besluiten. We gaan ook niet nu zeggen ‘het zal dan zijn’. Nee, we gaan nu zeggen: op 13 augustus, dat is de eerste ministerraad na de zomer, 13 augustus, gaan we het besluit nemen, gaan we dat besluit nemen. En dat doen we tegen de achtergrond van opgebouwde immunisatie en de besmettingsgraad van dat moment.
VRAAG Komt er een soort kantoorpolitie straks trouwens? Want dat thuiswerken wordt zo…
RUTTE Nee. Dat is een zaak van de bedrijven, net zoals nu. Maar we zeggen wel: anderhalve meter. We zeggen ook maximaal de helft van de werktijd, is echt onze dringende, dringende guidance, dringend advies, eigenlijk zien we dat werkgevers zich er netjes aan houden en die helft van de werktijd, dat zullen maar weinig bedrijven realiseren, want stel een bedrijf zoals hier, dit ministerie met veel liften. Ja, tenzij iedereen dat prettig vindt naar die 20ste etage te wandelen, maar die liftcapaciteit is al een hele grote (onverstaanbaar, red.)… heel veel kantoren en hoeveel mensen daar kunnen werken.
VRAAG Als mensen niet durven? Bijvoorbeeld als ze nog niet gevaccineerd zijn of dat ze nog wat angstig zijn. Moeten ze dan verplicht, als hun werkgever dat zegt, toch naar kantoor?
RUTTE Daar is een normale relatie werkgever-werknemer en er is altijd als je als werknemer het gevoel hebt dat er niet voldoende rekening wordt gehouden met jouw belangen kun je altijd naar de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
VRAAG Dan één vraag over de registratie van de vaccinaties. Mensen zullen snakken… veel mensen snakken naar die app straks, volgende week, en denken ‘yes, kan die op groen, kan ik gaan’. Maar niet alle prikken zullen daar in staan of wel?
DE JONGE Kijk die app die zal gebruikmaken van sowieso alle registratie die inmiddels in CIMS staan, dat is het centrale registratiesysteem. We hebben natuurlijk verschillende prikkende partijen gehad in Nederland. Die hebben allemaal hun spulletjes netjes opgestuurd, als het goed is, naar CIMS. Maar dat is niet helemaal goed, want niet alle prikkende partijen hebben dat tot op het heden gedaan. Daar waar er technische storing is, bijvoorbeeld bij de GGD, is dat niet zo heel groot punt. Die moeten worden opgelost, overigens. Maar dat is niet het allergrootste punt voor dit doel, want de GGD-systemen zullen ook als bronsysteem worden gebruikt. Daar waar het prikken zijn bijvoorbeeld die door de huisartsen zijn gezet daar (onverstaanbaar, red.) huisartsen om zo snel mogelijk ook hun spullen in te sturen naar CIMS, naar het centrale registratiesysteem van het RIVM. En voor zo ver dat nog niet is gebeurd verwachten we echt dat ze dat de komende week gaan doen en ik denk dat ook voor huisartsen is daar heel een groot belang bij. Die hebben ook geen zin om al die (onverstaanbaar, red.) aan het bureau te krijgen. Dus ik denk dat zij dat echt zullen gaan doen.
VRAAG Dat zal lukken?
DE JONGE Ja, dat zal echt wel lukken. En stel dat om welke reden dan ook, dus die registratie niet is doorgekomen in CIMS en je bent door een partij geprikt die niet de GGD is, maar iemand anders en ergens is die registratie kennelijk niet helemaal goed doorgegeven dan is er altijd nog mogelijkheid om via een webportaal, wat we zullen maken, dat zal vast aan het einde van de maand overigens beschikbaar zijn. Nou dat vanaf 1 juli eigenlijk. Ja dan kom je 1 juli. En daar kun je altijd via degene die jouw vaccinatie heeft gezet, die kan daar gewoon jouw registratie in aanmaken. Dus niemand valt tussen wal en schip. We zullen ook een enorme helpdesk optuigen om mensen op weg te halen. Dat zal ook vanaf volgende week donderdag live gaan. Kortom: we helpen mensen de zomer door. Komt wel goed.
VRAAG Ja, ik had een vraag over de lange termijn. Want jullie komen in de zomer dus bij elkaar om dingen te bespreken voor herfst, maar zijn er al voorzorgsmaatregelen die als achtervang dienen voor het geval we wel weer een derde, vierde golf, denk ik inmiddels…
DE JONGE Jazeker. Kijk, waar we al een tijd mee bezig tijd is bijvoorbeeld is rioolwater-gegevens. Die gaat naar… meerdere keren per week, bijna vier keer per week, naar vijf keer per week, naar dagelijks toe in het najaar. Daarmee hebben we, denk ik, een hele goed, ook uniek in de wereld. Daar wordt ook echt vanuit het buitenland veel naar gekeken, een hele goede monitoring, een vroegtijdige monitoring. We gaan veel intensiever nog sequence op alles wat er uit de GGD, en alles wat er bij de GGD wordt getest. Zodoende houden we heel goed in de gaten hoe het virus zich ontwikkelt heeft. Mutaties op Hollandse bodem en dat is het inzicht wat je nodig hebt en daarmee als we vroeg zijn zijn we ook te vroeg om weer nieuwe maatregelen te kunnen treffen als dat nodig is. Dat is één. Twee is de toegangstest of het werken aan het toegangsbewijs, wat we er nu nog heel erg nodig hebben om dingen weer eerder mogelijk te maken of meer dingen mogelijk te maken. Stel dat je je dat straks eventjes niet meer nodig hebt. Dat heb je natuurlijk wel staan op het moment dat je eigenlijk een situatie komt wat bijeenkomsten in grote groepen misschien wel niet verantwoord zijn. Dus dat toegangstesten hebben we sowieso ook paraat voor het najaar. Nou testen en bron- en contactonderzoek blijft natuurlijk heel erg belangrijk. Die dijk valt net na de zomer, als iedereen terugkomt van vakantie. Allemaal testen voordat je weer één voet in de samenleving zet. Hartstikke belangrijk om die dijken ook daadwerkelijk te versterken. En zo proberen we van alles en nog wat te doen om te zorgen dat we er klaar voor zijn en ja, als zich lokale uitbraken voordoen dan moet je er ook weer bovenop springen natuurlijk en dat zal in eerste instantie zal dat een maatregel zijn die in een specifiek gebied geldt, maar ook daar gelden weer gewoon het werken in het risiconiveau. Op het moment dat daar de risiconiveau’s oplopen dan zullen daar gewoon weer maatregelen bij passen. We gaan natuurlijk wel opnieuw kijken naar die routekaart en de maatregelen die per risiconiveau geformuleerd waren, zijn die gegeven de vaccinatiegraad nog steeds de meest verstandige maatregelen? We zullen in september ook weer met een herziening komen. Maar we hebben natuurlijk heel veel geleerd ook in het afgelopen jaar.
VRAAG En qua ic-capaciteit? Is die weer makkelijk op te schroeven?
DE JONGE Makkelijk is het niet denk ik, want ik denk dat we niet moeten onderschatten hoe ongelooflijk groot de klus is die de ziekenhuizen nog wacht gegeven alle inhaalzorg die nog moet gebeuren. Wat je natuurlijk wel hoopt, is dat überhaupt die inhaalzorg gewoon plaats kan vinden. Dat er geen zorg meer hoeft te worden uitgesteld. En dat betekent wel, dat is een extra reden om heel alert te zijn net na de zomer op wat er weer gaat gebeuren, want een kleine opleving in de besmetting kunnen we ons veroorloven, maar een opleving in de ziekenhuizen kunnen we ons gewoon echt niet veroorloven. Daarom: vaccineren wat we kunnen. En die dijken versterken net na de zomer. Ten aanzien van het opschalen in de zorg: op zichzelf genomen, ook daar is ervaring op gedaan met het opschalen van de zorg. Ook daar is ervaring op gedaan met het verspreiden, of het spreiden van patiënten. Er is ervaring op gedaan ook met het spreiden van de inhaalzorg. Dus dat moeten we sowieso allemaal blijven doen. En uiteraard is collega Van Ark ook met de ziekenhuizen in gesprek van: hoe zou je – als het onverhoopt weer mogelijk nodig zou moeten zijn – hoe zou je ook daar weer verder kunnen opschalen?
VRAAG Maar als ik u zo hoor, dan is de kans best aanwezig dat we weer in een lockdownachtige situatie komen in het najaar?
DE JONGE Ik vind eigenlijk dat we het echt aan onze stand verplicht zijn om dat ten koste van ongeveer alles te voorkomen, omdat die lockdown is zo schadelijk geweest natuurlijk voor van alles en nog wat. Voor de economie, voor samenleving, voor contacten tussen mensen. Dat virus heeft er in gehakt, maar de maatregelen net zo, minstens zo. En wat we daarom denk ik moeten doen, is gewoon op een ernstige manier omgaan met het handhaven van die anderhalve meter. Wat we daar aan moeten doen is nu doen wat we denk ik vorig jaar een beetje teveel hebben gedaan, in de zomer toch een beetje te veel hebben gerelativeerd, de ernst ook teveel hebben gerelativeerd, en dat moeten we denk ik niet doen. En ook richting het najaar, ook al zijn we in steeds hogere mate gevaccineerd, onderschat niet wat dat virus nog kan doen. Als je naar alle onzekerheden kijkt voor het najaar. De mate van transmissieremming, de oplopende vaccinatiegraad, de homogeniteit van de vaccinatiegraad, mutaties. Al die onzekerheden, we kunnen allemaal niet precies voorspellen wat dat virus allemaal nog in zijn mars heeft. Konden we dat maar, maar dat kunnen we niet. We betreden terrein dat we nog niet kennen met elkaar. En dus moeten we dat behoedzaam en voorzichtig doen en ons gewoon houden aan de afspraken die we maken.
VRAAG En u zei net: we leunen op twee benen, dus twee prikken. Nou komen er signalen binnen van mensen, vooral jongeren, die vanwege heftige bijwerkingen twijfelen om hun tweede vaccinatie te gaan halen. Wordt dat op een bepaalde manier geregistreerd van: iemand heeft er twee of iemand heeft er een? En wat wordt er aan gedaan om er toch voor te zorgen dat die mensen het wel gaan doen?
DE JONGE We hebben natuurlijk veel verschillende inhaalacties. Als je echt hele vervelende bijwerkingen hebt, moet je je gewoon bij een arts melden natuurlijk. Als je spierpijn hebt in je arm, of een beetje koorts, of een beetje hoofdpijn, moet je gewoon een flinke vent zijn of een flinke dame zijn en gewoon die tweede prik gaan halen. Want dat is echt beter dan een flinke corona-infectie, dus doe dat nou maar gewoon.
VRAAG Maar het gaat hier wel om mensen die wel echt langere tijd last hadden.
DE JONGE Exact, dan moet je je gewoon even bij een arts melden. Die kan dan met je meedenken en als je echt maar één prik hebt, dan zien we dat natuurlijk. Want je ziet dan een van de twee staan in de registratie, dus op die mensen zullen allerlei inhaalacties ook op worden gedaan. Van, wat is er aan de hand en kom hem eens halen.
VRAAG U heeft een paar keer verwezen naar de gevaarlijke varianten die in het buitenland voorkomen en in toenemende mate hier naar toe komen. We hebben onder meer daarvoor ook die quarantaineplicht gekregen. Werkt dat nou eigenlijk? Worden daarvoor bekeuringen uitgeschreven? Hoeveel?
DE JONGE De eerste bekeuringen zijn opgelegd. We hebben die quarantaineplicht pas net, en er wordt volop gehandhaafd. U moet zich voorstellen als je uit het VK op het vliegtuig stapt, dan wordt bij boarden gekeken of je je PCR-test hebt gedaan, of je vervolgens je antigen-test hebt gedaan vlak voor boarden, dus dubbele test. En er wordt gekeken of jij je quarantaineverklaring bij je hebt, waarop dan staat waar je verblijft, en vervolgens gaat die verklaring naar een belteam, die belt, en die ziet, ze hebben inmiddels een paar duizend telefoon achter de rug. En ziet in een paar procent van de gevallen dat iemand zich niet houdt aan de quarantaineplicht. Overigens in de andere gevallen heb je een gesprek van: ‘lukt het een beetje, kunnen we nog helpen etc?’ Ook belangrijk, dus de ondersteuning wordt ook geboden. Maar in een paar procent van de gevallen houden mensen zich er niet aan, en in dat geval wordt er een handhaver op afgestuurd. En ook dat is inmiddels gebeurd en de eerste boetes zijn uitgedeeld. Dus dat werkt, dat loopt.
VRAAG Er was van tevoren nog wel de vrees dat het geen waterdicht systeem was. Het belteam was tamelijk klein, zij moeten min of meer aan de telefoon inschatten of je je wel aan de quarantaineplicht houdt. Ze kunnen dat niet echt checken of zien. Hoe weet u dat dat echt werkt? Dat we niet massaal geflest worden?
DE JONGE Kijk, u moet zich voorstellen, geen enkel wettelijke maatregel heeft een honderd procent naleving natuurlijk. Je moet je riem omdoen in de auto, maar als je het niet doet, dan gaat er hooguit zo’n heel irritant piepje, maar je moet best een eind rijden voordat je daadwerkelijk wordt aangehouden. En een rood stoplicht, als je het een beetje goed uitmikt, dan kun je een rood stoplicht negeren. Kan. Je bent wel een eikel als je het doet, maar het kan wel. En je kunt ook tegen de lamp lopen, dus je kunt ook gewoon een boete krijgen. De pakkans is denk ik heel belangrijk, en die pakkans is hier zeer reëel, dat blijkt wel uit de eerste mensen die inmiddels een boete hebben gehad, dus die pakkans is hier heel reëel. Dus kijk, die quarantaineplicht, het eerste wat je erbij moet zeggen, het is ook gewoon een wettelijke norm. En die wettelijke norm moet je gewoon, daar moet je je gewoon aan houden. Overigens, een quarantaineadvies, daar moet je je ook gewoon aan houden. Als de GGD zegt: ‘ga met je kont op de bank zitten,’ dan ga je gewoon met je kont op de bank zitten. Die plicht daar moet je je ook gewoon aan houden, dat is gewoon de wettelijke norm, dat geldt in heel veel landen, ook in Nederland. Hou je er gewoon aan. En ja, als je je afvraagt: ‘zou ik de kans kunnen hebben dat ik tegen de lamp loop,’ die kans is er. Dat is een zeer gerede kans dat je tegen de lamp loopt.
VRAAG En u zegt dat is voldoende om die extra varianten buiten de deur te houden? We hebben geen extra slot op de deur nodig, een vliegverbod.
DE JONGE Nee die dubbele testplicht is voor buiten de deur. Dat is om (onverstaanbaar, red) buiten de deur te houden. En die quarantaineplicht is om te zorgen dat als die op Hollandse bodem komt, hem uit te drukken. Daar is de quarantaineplicht voor. Want je moet namelijk gewoon tien dagen in quarantaine, tenzij je op de vijfde dag negatief test. En dat werkt (onverstaanbaar, red) isolatie werkt. Dat werkt eigenlijk altijd bij infectieziekten. Dus, kijk, we wisten natuurlijk dat reizigers zijn gewoon een risico. Reizigers hielden zich slecht aan de quarantaine adviezen. En dat is de reden dat we voor reizigers uit zeer hoge risicogebieden zeggen: we komen met een quarantaineplicht. Dat wilde het kabinet al heel lang, de Kamer al heel lang. Althans, aanvankelijk niet zo, maar nadat ze daar wat van overtuigd raakten weer wel. En we zien dat inmiddels de handhaving ook gewoon is ingeregeld. Is die 100% waterdicht? Nee. Bij geen enkele regel is dat zo. Kun je tegen de (onverstaanbaar, red) lopen? Ja. Dus hou je er maar gewoon aan.
VRAAG Meneer Rutte, ik heb drie vragen over kerken. Gelden de regels die uitgebreide regels voor bioscopen, theaters en concertzalen gelden die met ingang van 26 juni ook voor de kerken?
RUTTE Ja, daar is het zo dat religieuze instellingen, dus kerken en andere religieuze instellingen kunnen ook weer inkomsten organiseren op maximaal 100% van de capaciteit. Mits op 1,5 meter. Dus je moet kijken: hoeveel mensen kun je dan kwijt in de kerk op 1,5 meter. En die capaciteit mag je gebruiken. En ik kan u ook melden dat het zang, schreeuw en blaasadvies vervalt. Het was geen advies om te gaan zingen, schreeuwen of blazen. Het was het advies om dat niet te doen en dat advies vervalt.
VRAAG Dus dat betekent met ingang van 27 juni mag ook iedereen dan die in de kerk is weer zingen?
RUTTE Ja.
VRAAG Ik had nog een andere vraag. Over die coronatoegangsbewijzen. Dat systeem, mogen we daar als kerken ook mee gaan werken? Zodat ze dan weer volledig met alle zitplaatsen weer …
RUTTE Ik zou dat antwoord weten, maar (onverstaanbaar, red)
DE JONGE Ze mogen daar in principe mee gaan werken, alleen ze zitten op een andere manier in de wet. En de overheid kan natuurlijk nooit kerken aanwijzen en kerken machtigen om dat verplicht te vragen aan de mensen die daar binnenkomen. Dus daar gaan kerken echt helemaal zelf over. Ik denk eerlijk gezegd dat dat niet gaat werken. Een vaccinatiebewijs vragen voordat je de kerk in gaat (onverstaanbaar, red). Het is op vrijwillige basis is het niet verboden om het te doen. Maar wij kunnen kerken niet aanwijzen om daar van gebruik te maken. Zo werkt het niet.
VRAAG Ik heb eerst even een kort vraagje. Ik denk aan meneer De Jonge. Die gratis test voor vakantie. Geldt dat ook als je wel volledig bent gevaccineerd, maar nog niet twee weken geleden?
DE JONGE Ja.
VRAAG Dan over die anderhalve meter maatregel. Ik weet niet aan welke…We moeten, dat benadrukken jullie, hoe enorm belangrijk dat is, en dat je de ernst ervan niet moet relativeren, zoals misschien vorig jaar zomer wel eens is gebeurd. Er werd al even eerder naar gevraagd en ik wil ook niet heel cynisch zijn, maar is het niet toch een heel klein beetje naïef. Ik weet niet meneer Rutte hoe u hier naar toe bent gekomen, maar als u uit het Torentje bent gelopen, heeft u gezien dat op de terrassen die regel al niet meer bestaat? Dat zal in heel veel kantoren, supermarkten, andere winkels, als je binnen voetbal gaat kijken met mensen, zal het ook niet gelden. Dat geldt dan wel, maar de handhaving…
RUTTE Weet je, het is heel simpel. We doen het met z’n allen. En ik zie ook heus wel dat het soms niet gebeurt. Maar ik vind tegelijkertijd, als ik door de stad fiets, afgelopen weekend, maar het weekend daarvoor. En je ziet die mensen in de rij staan bij de Primark, of hoe heten al die winkels, in het Haagse centrum, al die mooie grote warenhuizen. En mensen staan te wachten om naar binnen te kunnen omdat nu eenmaal de capaciteit beperkt is. Mensen staan daar in die rijen echt netjes op anderhalve meter. Ik vind dat, en dat doet ook het winkelpersoneel heel netjes. Ik moet zeggen: op de Grote Markt, waar ik dan regelmatig een koffie drink, vind ik toch gemiddeld genomen dat mensen zich er goed aan houden. En dat zal ook wel ’s mis gaan. Weet je, dat is dan niet goed, mijn oproep aan iedereen is: hou je er aan. Want het is het meest effectieve. Naast je handen wassen en testen bij klachten. Daarom zit hij in de drie hoofdadviezen om dat virus onder controle te houden.
VRAAG Maar het is vorig jaar dus misgegaan eigenlijk. Hoeveel mensen zich er aan hebben gehouden.
RUTTE Er is wel een verschil met vorig jaar is dat we nu een veel grote vaccinatiegraad hebben, maar er is nog steeds een behoorlijk risico, omdat je niet weet hoe hoog die precies opbouwt, hoe homogeen hij is, of er nieuw varianten komen. Of je met gevaccineerd zijn misschien niet zelf ziek wordt, maar misschien nog een ander ziek zou kunnen maken. Al die redenen, en er nog steeds veel mensen in de ziekenhuizen liggen, er moet heel veel zorgen worden ingehaald. Er liggen toch nog steeds meer dan 200 mensen op de ic. Dat lijkt nu laag, maar ik weet nog begin april vorig jaar toen we over die 200 heen gingen dat we echt allemaal ‘huh’ zaten. Maar dat was natuurlijk een stijgende lijn, nu gelukkig dalend, maar is nog steeds veel. Er moet heel veel gebeuren nog in de ziekenhuizen, voor mensen die, dus even solidair met z’n allen, we zijn er bijna maar nog niet helemaal, hoort dit er ook gewoon bij. Dus ik ben heel blij dat u die vraag stelt, ik hoop dat er veel mensen kijken, maar weet je, ik kan niet in mijn eentje tegen de samenleving zeggen: ohh, die anderhalve meter. Je moet het wel met z’n allen doen.
VRAAG U heeft het vertrouwen in?
RUTTE Ik heb vertrouwen in de wijsheid van de Nederlander. En als er echt excessen zijn: handhaven.
EINDE TEKST
[4]
INLEIDEND STATEMENT MINISTER PRESIDENT MARK RUTTE ”Goedenavond, Hugo de Jonge en ik hebben op deze plek meerdere keren de hoop en verwachting uitgesproken dat we op weg waren naar een mooie zomer. En die verwachting komt gelukkig uit”
RIJKSOVERHEID
LETTERLIJKE TEKST PERSCONFERENTIE MINISTER-PRESIDENT RUTTE EN MINISTER DE JONGE (18 JUNI 2021)
”En daarmee kom ik ook bij een laatste bijzondere situatie die ik graag wil noemen en die geldt voor de discotheken en de nachtclubs. Een sector die nu al heel lang is gesloten en een activiteit die heel veel mensen hebben gemist. Daar is openstelling op anderhalve meter afstand natuurlijk geen realistische optie. Maar met deze toegangsbewijzen kan ook deze sector weer open, en dan meteen zonder beperkingen.”
RIJKSOVERHEID
LETTERLIJKE TEKST PERSCONFERENTIE MINISTER-PRESIDENT RUTTE EN MINISTER DE JONGE (18 JUNI 2021)
Het kabinet sluit de horeca opnieuw om 00.00 en deuren van nachtclubs en discotheken gaan weer op slot. Met de nieuwe maatregelen, die in ieder geval tot 13 augustus moeten gelden, hoopt het kabinet de nieuwe opmars van het virus, dat voor een groot deel te herleiden is naar het nachtleven, de kop in te drukken. De beperkingen gaan zaterdag in.
Demissionair premier Mark Rutte en demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) maakten dat vrijdag bekend.
Alleen bij evenementen waar bezoekers een plek krijgen toegewezen, blijft het systeem van Testen voor Toegang bestaan. Daarbij is een negatieve testuitslag of volledige vaccinatie nodig om toegang te krijgen. Omdat de nachtclubs en discotheken de deuren moeten sluiten, zullen deze toegangsbewijzen hier niet langer nodig zijn. Ook veel muziekfestivals kunnen onder deze voorwaarden niet doorgaan. Tot 13 augustus mogen evenementen bovendien maximaal 24 uur duren. Meerdaagse evenementen gaan dus niet door.
De afgelopen twee weken is gebleken dat Testen voor Toegang niet waterdicht is voor evenementen en uitgaansgelegenheden waar de anderhalve meter dan mag worden losgelaten. Met name in het nachtleven ging het goed mis.
Per dinsdag is een toegangsbewijs niet langer 40 uur geldig, maar 24 uur. De horeca mag tot middernacht gasten ontvangen op vaste zitplekken op anderhalve meter afstand. Entertainment, live-muziek of ander hard muziek is verboden. Huisfeesten worden ontmoedigd. Valt er toch iets te vieren, dan vraagt het kabinet het klein te houden.
Meer besmettingen in horeca en tijdens feestjes
Mogelijke locatie van coronabesmetting als percentage van totaal te herleiden besmettingenWeek tot 29 juniWeek tot 6 juliThuissituatie50,4%35,4%Horeca2,2%18,9%Bezoek thuissituatie19,5%16,6%Feest (verjaardag, borrel, etc.)6,2%12,7%Vakantie4,9%
Evenementen, culturele locaties, professionele sportwedstrijden en sport- en jeugdactiviteiten blijven toegankelijk. Maar iedereen moet een vaste zitplek hebben en op anderhalve meter afstand van elkaar zitten. Met het coronatoegangsbewijs van testen voor toegang kan op deze locaties wel extra publiek aanwezig zijn. Iedereen moet dan nog steeds een zitplaats hebben en maximaal tweederde van de capaciteit mag worden gebruikt. Voor doorstroomlocaties, zoals winkels, musea of kermissen, verandert er niks.
Dat het kabinet slechts twee weken na de enthousiast aangekondigde versoepelingen nu al op de rem moet trappen is een hard gelag.
Betrokkenen erkennen dat het kabinet zoekt naar een evenwicht. Met de herinvoering van enkele maatregelen zou het kabinet ingrijpen terwijl de druk op de zorg laag is en ook niet lijkt toe te nemen. Omdat al veel ouderen en kwetsbaren gevaccineerd zijn, blijven de ziekenhuisbedden vooralsnog leeg. Verreweg de meeste besmettingen vinden op dit moment nog plaats in de leeftijdscategorie 18 tot 25 jaar, die over het algemeen niet ernstig ziek worden.
Long covid
Minister De Jonge zei eerder deze week dat de doelen van het kabinet – kwetsbaren beschermen en de zorg niet overbelasten – weliswaar niet bedreigd worden, maar dat het nu zo rap gaat dat wel heel veel jongeren besmet raken. Voorheen leek het kabinet zich daar geen zorgen om te maken, maar nu bekommert het zich op aandringen van veel artsen ook om de langdurige gezondheidsschade (long covid) op langere termijn.
Bovendien lopen grote groepen veertigers, vijftigers en zestigers die nog niet volledig gevaccineerd een groter risico alsnog ziek te worden of zelfs in het ziekenhuis te belanden. Ook ouderen en kwetsbaren bij wie het vaccin niet volledig aanslaat, lopen gevaar.
Met de maatregelen hoopt het kabinet ook de vakanties van veel Nederlanders te redden. Bij een te hoog aantal besmettingen kan Nederland door vakantielanden worden aangemerkt als een brandhaard. De gevolgen daarvan zijn onduidelijk, maar in het ergste geval kunnen landen eisen dat Nederlandse toeristen in quarantaine gaan na aankomst.
Het kabinet zal niet terugkeren op het versoepelen van de mondkapjesplicht. De hoge besmettingsaantallen zijn nog geen aanleiding het mondmasker opnieuw te verplichten. Ook wil het kabinet nog niet opnieuw oproepen om vooral thuis te werken waar dat kan. EINDE BERICHT [8] ”En daarmee kom ik ook bij een laatste bijzondere situatie die ik graag wil noemen en die geldt voor de discotheken en de nachtclubs. Een sector die nu al heel lang is gesloten en een activiteit die heel veel mensen hebben gemist. Daar is openstelling op anderhalve meter afstand natuurlijk geen realistische optie.”
RIJKSOVERHEID
LETTERLIJKE TEKST PERSCONFERENTIE MINISTER-PRESIDENT RUTTE EN MINISTER DE JONGE (18 JUNI 2021)
”Tot slot, de derde mogelijke situatie: welke voorwaarden gelden als je iets wilt organiseren of openstellen zonder de anderhalve meter regel in acht te nemen? Kort gezegd kan dat vanaf zaterdag 26 juni door te werken met toegangsbewijzen. Elke klant, gast of bezoeker die minder dan 40 uur geleden negatief is getest óf volledig is gevaccineerd óf minder dan 6 maanden geleden corona heeft gehad, kan dan worden toegelaten. ”
RIJKSOVERHEID
LETTERLIJKE TEKST PERSCONFERENTIE MINISTER-PRESIDENT RUTTE EN MINISTER DE JONGE (18 JUNI 2021)
”Het RIVM merkte daarover namelijk op:Vaccinatie beschermt tegen ziekte door het coronavirus. We weten nog niet of iemand die gevaccineerd nog anderen kan besmetten. Daarom nemen we het zekere voor het onzekere: voor gevaccineerde mensen gelden voorlopig dezelfde algemene coronaregels als voor mensen die niet gevaccineerd zijn.” [15][TOEVOEGING/NOOT 15 UIT OUDER ARTIKEL ASTRID ESSED IS INMIDDELS AANGEVULD EN GEWIJZIGD DOOR RIVM, ZIE DAARVOOR ONDERSTAANDE NOOT [12] OP WEG NAAR EEN MOOIE ZOMER, PREMIER RUTTE/RUTTE, GEVAARLIJKE GEK. DEEL VIJFASTRID ESSED21 JUNI 2021 https://www.astridessed.nl/op-weg-naar-een-mooie-zomer-premier-rutte-en-daarna-rutte-gevaarlijke-gek-deel-vijf/
[11]
RIJKSOVERHEID
LETTERLIJKE TEKST PERSCONFERENTIE MINISTER-PRESIDENT RUTTE EN MINISTER DE JONGE (18 JUNI 2021)
”Als je gevaccineerd bent kun je nog steeds besmet raken met het coronavirus. De vaccinatie beschermt tegen ziek worden door het coronavirus. Er zijn inmiddels enkele studies verschenen die laten zien dat vaccinatie ook de overdracht van het virus van de ene persoon op de andere vermindert. Het aantal studies is beperkt en bewijs veelal indirect, maar de uitkomsten wijzen steeds in dezelfde richting: De Gezondheidsraad heeft hier op 20 mei 2021 een document over gepubliceerd:
”Winning hearts and minds by pulverizing bodies and souls, daar kwam de bezettingsoorlog op neer. Er mag bij alle – in beginsel terechte – woede over de huidige wreedheden van de nieuwe Taliban-heersers trouwens wel iets meer oog zijn voor deze geschiedenis. Het is een nogal naar de achtergrond geduwd feit dat er aan die wreedheden andere gewelddadigheid vooraf is gegaan, Westerse gewelddadigheid, met een Nederlandse bedrage bovendien. Irrelevant is die geschiedenis bepaald niet. Al het Westerse gewauwel over mensenrechten en democratie, al het geweeklaag over Taliban-wandaden, het komt toch in een wat schrijnend daglicht te staan als we de Westerse koloniale wandaden, en die van hun plaatselijke filiaalchefs, eerlijk onder ogen zien. Voor zover de Taliban door wraaklust wordt gedreven, moet eerlijk worden erkend dat er wel iets te wreken valt voor wie in wraak gelooft. Het rechtvaardigt niets. Maar het helpt wel om iets te verklaren.”UIT: AFGHANISTAN (DEEL 2): KOLONIALE AFGANG, STRIJD NIET GESTREDEN WEBSITE PETER STORM https://www.peterstormt.nl/2021/08/21/afghanistan-deel-2-koloniale-afgang-strijd-niet-gestreden/
De machtsovername in Afghanistan door de Taliban ging uiteindelijk bliksemsnel – in de slotfase althans. De wijze waarop het ging, is veelzeggend over de aard van de strijd. Intussen blijkt steeds duidelijker dat de strijd in Afghanistan helemaal niet gestreden is. Uit minstens vier hoeken komt initiatief of minstens dreiging om de Taliban de macht te betwisten, soms voordat die goed en wel is geconsolideerd. Wie denkt dat de Taliban-victorie naast wrede onderdrukking tenminste een eind aan de oorlog brengt, zou zich wel eens heel akelig kunnen vergissen. Maar eerst: de koloniale afgang.
Ineenstorting in ijltempo
Herinneren we ons de toestand een paar weken terug? De opmars van de Taliban was in volle gang. Maar Nu.nl schreef op 9 augustus nog:(1) ‘Dat de Taliban momenteel veel steden en regio’s veroveren, wil overigens niet zeggen dat de terreurgroep die ook weet te behouden. Daarvoor zou de groep de steun van de plaatselijke bevolking nodig hebben, en die ontbreekt vaak.’ Daar had de zittende regering vrij weinig aan, want de steun die de Taliban niet had, had die regering al evenmin. Ook heel geruststellend: ‘De Afghaanse regering, die vanuit de hoofdstad Kaboel opereert, stelt dat de Taliban de mankracht en vuurkracht ontberen om hun invloed uit te breiden naar grote steden.’ Dat is dus minder dan twee weken geleden.
Op 9 augustus meldde Aljazeera: ‘De Taliban heeft een zesde provinciehoofdstad in Afghanistan veroverd in vier dagen tijd’.(2) Op 12 augustus meldde de NOS dat de Taliban nu ook Herat veroverd hadden, in ieder geval voor een deel. Ook Ghazni was in Taliban-handen. ‘Met de veroveringen van vandaag hebben de Taliban nu 11 van de 34 provinciehoofdsteden in handen gekregen in slechts een week.’(3) Op 12 augustus was ook Kandahar aan de beurt, de grootste stad op de hoofdstad Kaboel na.(4) Enkele dagen later, op 15 augustus, was Kaboel tenslotte zelf aan de beurt en kon de Taliban de overwinning uit roepen.
We roepen nog even even in herinnering dat volgens bronnen in Amerikaanse inlichtingendiensten datzelfde Kaboel ‘binnen negentig dagen’ – pakweg drie maanden dus – door de Taliban zouden kunnen worden veroverd. Die prognose werd op 11 augustus bekend.(5) Ja, het klopt, binnen vijf dagen is strikt genomen ook ‘binnen 90 dagen’. Maar ik geloof niet dat de prognose zo was bedoeld. Overigens weten we intussen ook dat diplomaten via een intern memo al op 13 juli vanuit de ambassade van de VS een waarschuwing hebben gestuurd aan het ministerie van Buitenlandse zaken in Washington. Nu.nl vat samen: ‘Na de geplande terugtrekking van de Amerikaanse troepen op 31 augustus zouden de Afghaanse strijdkrachten “ineenstorten”. Daarna zouden de Taliban de macht kunnen grijpen.’(6) De regering in Washington was dus op de hoogte. Alleen wachtten de Afghaanse troepen niet met ineenstorten tot na die 31ste augustus.
Waarom ging het zo vliegensvlug? Wat verklaart die snelle ineenstorting van de Afghaanse regeringsmacht? Eerst maar eventjes: waar lag het in ieder geval niet aan? Het militaire overwicht van de Taliban? Dat bestond niet. Het Afghaanse leger kon bogen op 300.000 militairen en op hypermodern wapentuig. En niet alle Amerikaanse troepen waren al verdwenen. Het klopt op zichzelf dat ‘de Taliban de mankracht en vuurkracht’ miet hadden om de steden in te nemen, zoals Nu.nl schreef. ‘De schattingen over de omvang van de Talibanstrijdgroepen lopen uiteen van enkele tienduizenden tot 85.000 strijders’, aldus de NOS.(7) Waarom bezweek die overmacht aan regeringszijde zo snel?
Was het de populariteit van de Taliban? Niet echt. Nergens zie je grote juichende menigten op straat in zojuist door de Taliban overgenomen steden. Mensen zitten bezorgd thuis. Sommige opgelucht dat er tenminste niet langdurig en straat voor straat is gevochten. Anderen bang om naar buiten te gaan, zeker als ze vrouw zijn en/of kledij dragen die volgens de kledingvoorschriften van de nieuwe machthebbers niet kan, of bekend staan als criticus van de Taliban en haar wereldbeeld. En je zal maar queer zijn, vandaag de dag in Afghanistan! Je bent in acuut levensgevaar.(8) Angst is wijdverbreid. Het idee dat ‘het Afghaanse vol in grote dankbaarheid haar bevrijders verwelkomt’ kunnen we dus naar het rijk der fabelen verwijzen. De mensen zien de aflossing van de ene groep gewapende machthebbers door de andere groep gewapende machthebbers. Heel veel mensen zien dat met zeer goede redenen bepaald niet als een verbetering. De Taliban hebben steun, maar bepaald niet van een overweldigende meerderheid, en vooral in bepaalde provincies, en dan meer op het platteland dan in de meeste steden. Van hun populariteit moeten ze het niet hebben. Ze regeren door angst.
Corruptie en koloniale afgang
De verklaring voor hun snelle overwinning ligt niet bij de Taliban zelf, maar bij hun tegenstanders. Het is niet dat mensen de Taliban zo steunden. Het is vooral dat mensen hun steun aan de regering en haar gewapende macht onthielden. Het is vooral ook dat het bestuursapparaat en die gewapende macht van de regering door en door verrot was. Het hing van een alomtegenwoordige corruptie aan elkaar.(9)
Officieren incasseerden bijvoorbeeld op grote schaal de soldij van soldaten die helemaal niet bestonden, zogeheten spooksoldaten. Dat cijfer van 300.000 regeringssoldaten is precies dat: een cijfer. Het echte aantal lag hoogstwaarschijnlijk flink lager. Militairen persten mensen af bij controleposten en dergelijke. Dat is niet de manier om populariteit bij de bevolking te verwerven. En al dat hightech wapentuig werkte omdat, voor zover en zolang er Amerikaanse adviseurs waren om de zaak te onderhouden en adequaat te gebruiken.
Van het opleiden van Afghaanse militairen kwam weinig terecht. Nogal eens vertrokken de kersverse soldaten met geweer en al naar huis – of naar de Taliban. Wellicht hoopten ze bij de Taliban op iets waar de regering niet toe in staat of bereid: betaling, inkomen. Maar al te vaak moesten regeringssoldaten maandenlang wachten op hun soldij. Iets soortgelijks gold voor de Afghaanse politie. Ann Rogers schreef in 2009 al een tamelijk onthutsend artikel over hoe het bij de opleiding van Afghaanse regeringstroepen en agenten toe ging.(10) Het mag duidelijk zijn dat een leger dat bestaat uit soldaten die deels niet bestonden, deels niet werden betaald, deels bewapend waren met spul dat niet werkte, niet opgewassen is tegen een tegenstander die gemotiveerd was en haar zaakjes organisatorisch in ieder geval redelijk op orde had.
Nu weet de Taliban-top ongetwijfeld ook wat graaien is. Ze haalt een aanzienlijk deel van haar inkomsten uit opiumteelt en de bijbehorende handel en mogelijk ook productie. Dat gold overigens ook voor haar tegenstanders, heel Afghanistan is vergeven van de papavervelden.(11) Het is simplistisch maar ook niet helemaal onzinnig om de Taliban te kenschetsen als een soort drugskartel in een religieus-politiek jasje. Corruptie pleegt met zoiets gepaard te gaan: een narco-staat is een staat van omkoping, chantage en intimidatie, zoals inmiddels in Nederland ook steeds duidelijker wordt.
Maar die corruptie was bij de Taliban eerder aanvullend, een soort smeerolie in een redelijk efficiënt militair apparaat. Aan regeringszijde had de corruptie zodanige vormen aangenomen dat ze de voornaamste bestaansreden bleek voor heel veel militairen en functionarissen, vooral in de hogere kringen waar het geld naar toe ging. Strijdgroepen waren voor de Taliban een manier om de macht te veroveren. Militaire eenheden waren voor regeringsfunctionarissen en officieren vooral een verdienmodel. De Taliban hadden ook een strijkstok waar wat aan bleef hangen. Het regeringsleger was zelf de strijkstok. Zo win je geen oorlog, hoeveel soldaten je als regering op papier ook tot je beschikking hebt.
Die corruptie, die afpersingspraktijken en de bijbehorende inefficiëntie aan regeringszijde: ze bestonden al sinds die regering en de bijbehorende gewapende instanties op poten gezet werden, na het verdrijven van de Taliban in 2001 door Amerikaanse luchtaanvallen en een invasie van commandotroepen en dergelijke. Zo bezien is het niet de vraag waarom de regeringstroepen zo snel hun verzet prijs gaven. De vraag is eerder waarom dat allemaal bijna 20 jaar heeft moeten duren voor het zo ver was? Het antwoord ligt natuurlijk in de Westerse militaire bezetting. Het Afghaanse leger, eigenlijk de hele Afghaanse staat, was afhankelijk van het Amerikaanse en Britse leger, van Westerse luchtsteun, adviseurs, wapens, van opleiding en Westers geld. Dat hield de boel overeind. Als Afghaanse soldaten in moeilijkheden kwamen door Taliban-tegenstand, konden ze Amerikaanse bommenwerpers te hulp vragen die dan drie naburige dorpen verpulverden. Probleem opgelost, maar wel weer een heleboel mensen zo boos dat ze zich bij de Taliban voegden. Die vochten tenminste tegen de bezetter, zo was de niet onlogische perceptie. De Westerse militaire macht hield de Afghaanse regering en militaire macht overeind. Maar de Westerse oorlogvoering droeg ook enorm bij aan de steun die de Taliban in ieder geval op delen van het platteland gaandeweg na 2001 weer herwon.
Het hielp ook niet echt dat het nogal eens voorkwam dat dorpshoofden en plaatselijke notabelen onderlinge ruzies beslechten via Amerikaanse steun. Dan hoefde zo’n iemand de VS maar wijs te maken dat de rivaal een Taliban-strijder was. Maar al te vaak volgde er dan een aanval. Soms een inval door een bruut optredend peloton soldaten. Soms ook een luchtaanval. Ook pro-regeringsmilities lieten zich op deze manier gebruiken, en speelden maar al te vaak hun eigen spel.(12)
Winning hearts and minds by pulverizing bodies and souls, daar kwam de bezettingsoorlog op neer. Er mag bij alle – in beginsel terechte – woede over de huidige wreedheden van de nieuwe Taliban-heersers trouwens wel iets meer oog zijn voor deze geschiedenis. Het is een nogal naar de achtergrond geduwd feit dat er aan die wreedheden andere gewelddadigheid vooraf is gegaan, Westerse gewelddadigheid, met een Nederlandse bedrage bovendien. Irrelevant is die geschiedenis bepaald niet. Al het Westerse gewauwel over mensenrechten en democratie, al het geweeklaag over Taliban-wandaden, het komt toch in een wat schrijnend daglicht te staan als we de Westerse koloniale wandaden, en die van hun plaatselijke filiaalchefs, eerlijk onder ogen zien. Voor zover de Taliban door wraaklust wordt gedreven, moet eerlijk worden erkend dat er wel iets te wreken valt voor wie in wraak gelooft. Het rechtvaardigt niets. Maar het helpt wel om iets te verklaren.
Populair werd de Afghaanse regering en haar militaire apparaat op deze manier dus niet echt. Maar ze hield zich met grof geweld en heel veel geld wel staande tegenover de Taliban. Dat grove geweld kwam echter in beslissende mate van Amerikaans wapentuig en luchtaanvallen, en van Amerikaanse financiële steun, precies daar kwam in 2021 een einde aan, nadat eerst president Trump en vervolgens president Biden aankondigde dat de VS haar troepen terug ging trekken.
Weg was het grote geld om de carrousel van corruptie mee draaiende te houden. Weg was ruggensteun die de hele corrupte boel nog enigszins overeind hield. De koloniale filiaalchefs en hun personeel moesten het opeens zonder steun van de hoofddirectie in Washington stellen. Weg was nu nog het beetje motivatie in het regeringsleger. Soldaten legden in grote aantallen de wapens neer, liepen over naar de Taliban. Officieren en overheidsfunctionarissen gooiden het snel op een akkoordje toen ze de nederlaag van de Afghaanse regering snel zagen naderen.(13) Zo ging die nederlaag nog in de versnelling ook. Van langdurige gevechten tot het bittere eind in en om Kandahar en Kaboel was geen sprake. Het zootje zakte in elkaar, de Taliban hoefden nog nauwelijks te duwen.
VS-president Joe Biden kon Afghaanse soldaten oproepen om ‘voor hun natie te vechten’, zoals hij ook deed (14) terwijl de Amerikaanse aftocht in volle gang was en de Taliban stad na stad veroverde.. Maar het Afghaanse regeringsleger was geen instrument van een Afghaanse natie. Het was het instrument van Amerikaanse koloniale macht. Waarom zouden Afghaanse soldaten daarvoor vechten, als de Afghaanse regering niet eens de moeite nam ze behoorlijk te betalen? Om vervolgens te zien of vermoeden dat hoge functionarissen met zakken vol geld de benen namen naar Dubai, een angstige bevolking achter latend? Een afgang was het. Een koloniale afgang van een koloniale staat en van haar imperiale sponsors bovendien.
Strijd gaat door, op meerdere fronten
Intussen beginnen zich de contouren van een bloedig vervolg af te tekenen. Geruststellende taal vanuit de Taliban-top blijkt weinig tot niets waard, en ik ben niet verbaasd. We lezen al tamelijk enge verhalen. In VN-kring is een rapport beschikbaar waarin gesproken wordt van gerichte zoekacties en intimidatie.(15) ‘Volgens het rapport zijn er meerdere berichten over lijsten die de Taliban hebben opgesteld met namen en verblijfsplaatsen van mensen die ze willen ondervragen en straffen. Ook zouden de nieuwe machthebbers om sommige plaatsen al ‘van deur tot deur zijn gegaan om “collaborateurs” te arresteren, Wie zich niet overgeeft aan de Taliban, dreigt te worden gedood. Ook familieleden worden bedreigd.’
Over wie gaat het dan? ‘Vooral voormalige militairen van het Afghaanse regeringsleger, politieagenten en medewerkers van inlichtingendiensten zouden gevaar lopen’. Leden van dat zojuist aan eigen verrotting tot ontbinding overgegane Afghaanse gewapende apparaat dus. Daar zitten ongetwijfeld echt enge mensen tussen – ook de zojuist verdreven Afghaanse regering deed aan mensenrechtenschending – maar het zijn voor het overgrote deel arme mensen die slecht betaald werk deden voor de overheid die er nu eenmaal was. En om hun familieleden… De strijd tegen ‘collaborateurs’ is voor nieuwe machthebbers maar al te vaak het handvat om grootschalige repressie te rechtvaardigen. Die kant gaat het – geheel voorspelbaar overigens – in Afghanistan heel duidelijk op. Er zal niet heel veel voor nodig zijn om als ‘collaborateur’ te worden aangemerkt.
Overigens moeten we bij berichtgeving over repressie wel opletten. Veel ervan komt tot ons via kanalen die aan de repressie onder het vorige bewind amper aandacht gaven. Dat maakt ze niet bij voorbaat onwaar, maar wel een beetje ongeloofwaardig. Veel ervan dient ook als rechtvaardiging-met-terugwerkende-kracht voor de koloniale bezettingsoorlog tegen Afghanistan: kijk eens hoe erg het is nu we er weg gaan! Veel ervan dient ongetwijfeld ook om druk uit te oefenen om die oorlog een volgende ronde in te sturen. Je leest al pleidooien die kant op, pleidooien dus voor weer een koloniale expeditie die met kracht van de hand dienen te worden gewezen. Maar die afwijzing geldt ook voor de Taliban-staatsterreur zelf. Het een rechtvaardigt niet het ander, noch ook andersom.
Het Taliban-bewind wordt intussen van meerdere kanten uitgedaagd. In de eerste plaats zijn er nog steeds zesduizend Amerikaanse soldaten om het vliegveld bij Kaboel. Ga er ook maar van uit dat de Amerikaanse luchtmacht klaar staat om haar ding te doen als ze in Witte Huis en Pentagon vinden dat de Taliban zich ernstig misdragen. Ik geloof niet dat de VS veel zin hebben in voortzetting van hun koloniale oorlog ter plekke. Maar ik geloof wel dat ze ertoe bereid zijn, onder bepaalde omstandigheden. Gewapende acties, van wie dan ook (beter bekend als ‘Al Qaeda’) tegen Amerikaanse militairen en/of objecten kunnen een reden zijn. Ik denk niet dat de Taliban op zoiets aansturen. Maar hebben ze er volledige controle op?
Daarmee zijn we bij een tweede mogelijke uitdaging van het nieuwe bewind: andere fundamentalistische strijdgroepen, zoals Al Qaeda en IS/Daesh. Die zijn al aanwezig in Afghanistan, en met name tussen Taliban en IS botert het helemaal niet. Het is aannemelijk dat extreme groepen als IS zelfs de niet bepaald gematigde Taliban te plooibaar vinden, te meegaand jegens de VS, te diplomatiek. En wat doe je met verraders? Precies. Op haar beurt heeft de Taliban er belang bij om groepen die vanaf Afghanistan aanvallen op Amerikaanse doelen gaan doen, erg kort te houden omdat precies zulke aanvallen voor de VS aanleiding kunnen zijn om de Taliban weer aan te vallen. Pogingen van de Taliban om Al Qaeda en/of IS te dwarsbomen, zullen door die laatste groepen dan weer worden gehekeld als verraad aan de goede zaak. Het mag duidelijk zijn dat het hier om tactische verschillen – ongetwijfeld theologisch ingekleed en beargumenteerd – tussen volslagen reactionaire gewapende groepen gaat, eentje aan de macht, een of meerdere in oppositie. Hopen dat de Taliban beetje gelicht wordt door een van haar fundamentalistische rivalen is onzin, hopen dat de Taliban ze de baas blijft overigens ook. Het allemaal net zo relevant als de ruzies tussen Baudet, Eerdmans, Haga, Otten, Hiddema, en hoe die nare clowns ook maar mogen heten.
Een derde groep uitdagers zit in de Panjshir-vallei, zo’n beetje het enige gebied waar de Taliban het nog niet voor het zeggen heeft. Daar vormt zich gewapend verzet, onder meer van de restanten van het oude bewind. Daar zit Ahmed Massoud, zoon van een guerrillaleider die het voor 2001 tegen de Taliban opnam en vlak voor 11 september 2001 waarschijnlijk door Al Qaeda-mensen is vermoord. Ahmed Massoud voert nu iets aan dat Nationaal Verzets Front heet, en vraagt alweer om Westerse steun, in de vorm van ‘meer wapens, meer munitie en meer voorraden’.(16) Intussen heeft Amrullah Saleh, vicepresident van de voormalige Afghaanse regering, zich ook naar die vallei begeven en roept op tot voortgezette strijd tegen het nieuwe bewind. Bismillah Mohammadi, de minister van defensie van het oude bewind is ook al present. (17)
Hier tekenen zich de contouren af van een herleving van de oude Noordelijke Alliantie, de coalitie van militieleiders die voor 2001 weerstand bood tegen de toenmalige Taliban-machthebbers, en die meehielp bij de VS-interventie waarmee in 2001 de Taliban werden verdreven. We hebben het hier tegelijk over een poging om het oude regime weer overeind te krijgen, want tussen Noordelijke Alliantie en dat bewind zit slechts een poreus stippellijntje. Het lonken naar Amerikaanse steun is tekenend. Of de VS er op ingaat? Ik sluit niet uit dat de CIA precies genoeg steun die kant op sluist om ze overeind te houden, als pion die ze later altijd nog kunnen inzetten mocht de VS de Taliban willen verdrijven. Hoe dan ook gaat het niet om een verschijnsel waar hoop uit valt te putten. Meer oorlog, een restauratie van het oude regime? Het is geen van beide bemoedigend.
Een vierde groep uitdagers, als je het zo kunt noemen, wordt gevormd door de deelnemers aan diverse demonstraties tegen de taliban. Mensen gingen, op de Afghaanse onafhankelijkheidsdag en ook al een dag eerder, de straat op met de Afghaanse vlag, een rood-groen-zwart doek. De Taliban hanteren een eigen vaandel, wit met teksten erop, en vervangen daarmee de oude vlag. Het wapperen met de vroegere regeringsvlag is een uiting van protest tegen de nieuwe machthebbers, en zo behandelen die machthebbers het ook. Zulk protest was er woensdag in Jalalabad. Bij het neerslaan ervan vielen slachtoffers, waarschijnlijk drie. Volgens een verslaggever voor Aljazeera namen er ‘honderden, zo niet duizenden’ mensen deel,(18) maar videobeelden laten eerder tientallen tot honderden mensen zien. Evengoed waren dit tientallen tot honderden hele moedige mensen! Op donderdag 19 augustus, onafhankelijkheidsdag zelf, was er soortgelijk protest in Asadabad. Taliban-strijders openden het vuur, mensen kwamen om. ‘Het is niet duidelijk of de slachtoffers zijn gevallen door kogels of dat ze onder de voet zijn gelopen in de paniek die ontstond’, aldus de NOS.(19) Ook in Kaboel was er zo’n vlaggenprotest.(20)
Wat is de betekenis van dit protest? Dat mensen wapperen met de vlag die onder het vorige regime het staatssymbool was, is op zich geen pluspunt: dat oude regime verdient ook met terugwerkende kracht geen steun. De overduidelijke afwijzing van het Taliban-vaandel, in de praktijk gebracht door kennelijk ongewapende groepen mensen, getuigt wat mij betreft echter wel van een welkome weerspannigheid tegen de nieuwe machthebbers. Het lijkt me unfair om dit protest af te doen als alleen maar nostalgie voor het vorige staatsgezag. En wat een moed van deze mensen! Menigten op straat die een zo repressief staatsgezag zo gezamenlijk en openlijk trotseren – ik vind het mooi en toch een heel klein beetje moedgevend. Honderd keren minder onaangenaam dan zowel het Taliban-bewind zelf als de diverse gewapende uitdagers die ik heb genoemd.
Opmerking, 21 augustus 2021, 3.11 uur: ietsje bijgeschaafd.
13 Een gangbaar procedé bij machtswisselingen in Afghanistan. Is eenmaal duidelijk wie de strijd wint, dan gaat de overgang vaak opmerkelijk ‘vreedzaam’, door een swictch van loyaliteit van gewapende groepen en militaire eenheden. Zie Anatol Lieven, ‘Why Afghan Forces So Quickly Laid Down Their Arms’, Politico, 16 augustus 2021, https://www.politico.com/news/magazine/2021/08/16/afghanistan-history-taliban-collapse-504977
INTRODUCTION READERSIsn’t it interesting, when roaming the Internet, to find an old article ofyourself, that you almost forgot!It goes about a Letter to the Editor I wrote in the past [2004] to the webzine”The Pravda” and that they apparently published.Not only is that interesting, but more interesting is the fact, that I wrote about averdict of the Israeli High Court about the building of the Israeli Apartheid Wall [1]You all know, of course, the more known verdict of the International Court ofJustice, declaring the Wall illegal for once and for all [2] but few people[I almost forgot!] will remember, that the Israeli High Court gave also its opinion,in fact supporting the building of the Wall, except for some minor point of criticism [3]And here it is, this voice of the past from Astrid Essed, protesting against theverdict of the Israeli High Court!See directly below And see for the notes, under my almost forgotten Letter to the Editor! ENJOY IT! ASTRID ESSED
ASTRID ESSED: THE VERDICT OF ISRAELI HIGH COURT REGARDING THE WALL6 JULY 2004
The recent verdict of the Israeli High Court, which states that the building of the Israeli Wall at the West Bank must be adjusted with 30 kilometers because of the violations of human rights is not only a partial fullfilling of the humanitarian needs of the Palestinian population, but is also in contarily with International Law.
In the first place the motivation for the verdict is being based on the fact that because of the building of the Wall the inhabitants of the Beit Surik community had no entrance to their agricultural grounds and schools, but in the named verdict the Court doesn’t refer to the other Palestinian inhabitants of the West Bank [85.000 people], who are likewise excluded from their agricultural grounds.
In the second place the Israeli building of the Wall is as such a violation of International Law, because it cuts deeply in the occupied Palestinian areas which is a violation of UN Security Council Resolution 242 dd 1967 by which Israel was summoned to withdraw from the in the june-war occupied Palestinian areas.
Further the building of the Wall is being made possible by hugh Palestinian landownings which is yet apart from the flagrant injustice a violation of International Law [the 4th Geneva Convention] which forbids land and house-ownings of ”protected people” [people who are living under an occupation] It is therefore highly recommendable, that the Israeli High Court adjusts its vedict according to the principles of International Law.
”While Israel is heading for de jure annexation, the Wall is an important tool of Israel’s illegal and ongoing de facto annexation. The Wall’s path and its associated regime are planned to de facto annex some 46% of the West Bank, isolating communities into Bantustans, ghettos and “military zones.” STOP THE WALL.ORG https://stopthewall.org/the-wall/
[2]
”In December 2003, Resolution ES-10/14 was adopted by the United Nations General Assembly in an emergency special session.[111] 90 states voted for, 8 against, 74 abstained.[111] The resolution included a request to the International Court of Justice to urgently render an advisory opinion on the following question.[111]
“What are the legal consequences arising from the construction of the wall being built by Israel, the occupying Power, in the Occupied Palestinian Territory, including in and around East Jerusalem, as described in the report of the Secretary-General, considering the rules and principles of international law, including the Fourth Geneva Convention of 1949, and relevant Security Council and General Assembly resolutions?”[111]
The court concluded that the barrier violated international law”
INTERNATIONAL CRIMINAL COURTLEGAL CONSEQUENCES OF THE INSTRUCTION OF A WALL INTHE OCCUPIED PALESTINIAN TERRITORYOVERVIEW OF THE CASE https://www.icj-cij.org/en/case/131
OVERVIEW OF THE CASE
By resolution ES-10/14, adopted on 8 December 2003 at its Tenth Emergency Special Session, the General Assembly decided to request the Court for an advisory opinion on the following question :
“What are the legal consequences arising from the construction of the wall being built by Israel, the occupying Power, in the Occupied Palestinian Territory, including in and around East Jerusalem, as described in the Report of the Secretary-General, considering the rules and principles of international law, including the Fourth Geneva Convention of 1949, and relevant Security Council and General Assembly resolutions ?”
The resolution requested the Court to render its opinion “urgently”. The Court decided that all States entitled to appear before it, as well as Palestine, the United Nations and subsequently, at their request, the League of Arab States and the Organization of the Islamic Conference, were likely to be able to furnish information on the question in accordance with Article 66, paragraphs 2 and 3, of the Statute. Written statements were submitted by 45 States and four international organizations, including the European Union. At the oral proceedings, which were held from 23 to 25 February 2004, 12 States, Palestine and two international organizations made oral submissions. The Court rendered its Advisory Opinion on 9 July 2004.
The Court began by finding that the General Assembly, which had requested the advisory opinion, was authorized to do so under Article 96, paragraph 1, of the Charter. It further found that the question asked of it fell within the competence of the General Assembly pursuant to Articles 10, paragraph 2, and 11 of the Charter. Moreover, in requesting an opinion of the Court, the General Assembly had not exceeded its competence, as qualified by Article 12, paragraph 1, of the Charter, which provides that while the Security Council is exercising its functions in respect of any dispute or situation the Assembly must not make any recommendation with regard thereto unless the Security Council so requests. The Court further observed that the General Assembly had adopted resolution ES-10/14 during its Tenth Emergency Special Session, convened pursuant to resolution 377 A (V), whereby, in the event that the Security Council has failed to exercise its primary responsibility for the maintenance of international peace and security, the General Assembly may consider the matter immediately with a view to making recommendations to Member States. Rejecting a number of procedural objections, the Court found that the conditions laid down by that resolution had been met when the Tenth Emergency Special Session was convened, and in particular when the General Assembly decided to request the opinion, as the Security Council had at that time been unable to adopt a resolution concerning the construction of the wall as a result of the negative vote of a permanent member. Lastly, the Court rejected the argument that an opinion could not be given in the present case on the ground that the question posed was not a legal one, or that it was of an abstract or political nature.
Having established its jurisdiction, the Court then considered the propriety of giving the requested opinion. It recalled that lack of consent by a State to its contentious jurisdiction had no bearing on its advisory jurisdiction, and that the giving of an opinion in the present case would not have the effect of circumventing the principle of consent to judicial settlement, since the subject-matter of the request was located in a much broader frame of reference than that of the bilateral dispute between Israel and Palestine, and was of direct concern to the United Nations. Nor did the Court accept the contention that it should decline to give the advisory opinion requested because its opinion could impede a political, negotiated settlement to the Israeli-Palestinian conflict. It further found that it had before it sufficient information and evidence to enable it to give its opinion, and empha- sized that it was for the General Assembly to assess the opinion’s usefulness. The Court accordingly concluded that there was no compelling reason precluding it from giving the requested opinion.
Turning to the question of the legality under international law of the construction of the wall by Israel in the Occupied Palestinian Territory, the Court first determined the rules and principles of international law relevant to the question posed by the General Assembly. After recalling the customary principles laid down in Article 2, paragraph 4, of the United Nations Charter and in General Assembly resolution 2625 (XXV), which prohibit the threat or use of force and emphasize the illegality of any territorial acquisition by such means, the Court further cited the principle of self-determination of peoples, as enshrined in the Charter and reaffirmed by resolution 2625 (XXV). In relation to international humanitarian law, the Court then referred to the provisions of the Hague Regulations of 1907, which it found to have become part of customary law, as well as to the Fourth Geneva Convention of 1949, holding that these were applicable in those Palestinian territories which, before the armed conflict of 1967, lay to the east of the 1949 Armistice demarcation line (or “Green Line”) and were occupied by Israel during that conflict. The Court further established that certain human rights instruments (International Covenant on Civil and Political Rights, International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, United Nations Convention on the Rights of the Child) were applicable in the Occupied Palestinian Territory.
The Court then sought to ascertain whether the construction of the wall had violated the above-mentioned rules and principles. Noting that the route of the wall encompassed some 80 per cent of the settlers living in the Occupied Palestinian Territory, the Court, citing statements by the Security Council in that regard in relation to the Fourth Geneva Convention, recalled that those settlements had been established in breach of international law. After considering certain fears expressed to it that the route of the wall would prejudge the future frontier between Israel and Palestine, the Court observed that the construction of the wall and its associated régime created a “fait accompli” on the ground that could well become permanent, and hence tantamount to a de facto annexation. Noting further that the route chosen for the wall gave expression in loco to the illegal measures taken by Israel with regard to Jerusalem and the settlements and entailed further alterations to the demographic composition of the Occupied Palestinian Territory, the Court concluded that the construction of the wall, along with measures taken previously, severely impeded the exercise by the Palestinian people of its right to self-determination and was thus a breach of Israel’s obligation to respect that right.
The Court then went on to consider the impact of the construction of the wall on the daily life of the inhabitants of the Occupied Palestinian Territory, finding that the construction of the wall and its associated régime were contrary to the relevant provisions of the Hague Regulations of 1907 and of the Fourth Geneva Convention and that they impeded the liberty of movement of the inhabitants of the territory as guaranteed by the International Covenant on Civil and Political Rights, as well as their exercise of the right to work, to health, to education and to an adequate standard of living as proclaimed in the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights and in the Convention on the Rights of the Child. The Court further found that, coupled with the establishment of settlements, the construction of the wall and its associated régime were tending to alter the demographic composition of the Occupied Palestinian Territory, thereby contravening the Fourth Geneva Convention and the relevant Security Council resolutions. The Court then considered the qualifying clauses or provisions for derogation contained in certain humanitarian law and human rights instruments, which might be invoked inter alia where military exigencies or the needs of national security or public order so required. The Court found that such clauses were not applicable in the present case, stating that it was not convinced that the specific course Israel had chosen for the wall was necessary to attain its security objectives, and that accordingly the construction of the wall constituted a breach by Israel of certain of its obligations under humanitarian and human rights law. Lastly, the Court concluded that Israel could not rely on a right of self-defence or on a state of necessity in order to preclude the wrongfulness of the construction of the wall, and that such construction and its associated régime were accordingly contrary to international law.
The Court went on to consider the consequences of these violations, recalling Israel’s obligation to respect the right of the Palestinian people to self-determination and its obligations under humanitarian and human rights law. The Court stated that Israel must put an immediate end to the violation of its international obligations by ceasing the works of construction of the wall and dismantling those parts of that structure situated within Occupied Palestinian Territory and repealing or rendering ineffective all legislative and regulatory acts adopted with a view to construction of the wall and establishment of its associated régime. The Court further made it clear that Israel must make reparation for all damage suffered by all natural or legal persons affected by the wall’s construction. As regards the legal consequences for other States, the Court held that all States were under an obligation not to recognize the illegal situation resulting from the construction of the wall and not to render aid or assistance in maintaining the situation created by such construction. It further stated that it was for all States, while respecting the United Nations Charter and international law, to see to it that any impediment, resulting from the construction of the wall, to the exercise by the Palestinian people of its right to self-determination be brought to an end. In addition, the Court pointed out that all States parties to the Fourth Geneva Convention were under an obligation, while respecting the Charter and international law, to ensure compliance by Israel with international humanitarian law as embodied in that Convention. Finally, in regard to the United Nations, and especially the General Assembly and the Security Council, the Court indicated that they should consider what further action was required to bring to an end the illegal situation in question, taking due account of the present Advisory Opinion.
The Court concluded by observing that the construction of the wall must be placed in a more general context, noting the obligation on Israel and Palestine to comply with international humanitarian law, as well as the need for implementation in good faith of all relevant Security Council resolutions, and drawing the attention of the General Assembly to the need for efforts to be encouraged with a view to achieving a negotiated solution to the outstanding problems on the basis of international law and the establishment of a Palestinian State.[3]
”Of course this is not to say that that the Israeli ruling is a good one. For example, like many Israeli rulings there are political points that are treated as legal ones, such as the false characterization of all Palestinian resistance as “terrorism” [8]. Further the HCJ does justify the Wall in principle though the projected segments reviewed were deemed to be illegal because of the humanitarian impact of the suggested route [9]” ELECTRONIC INTIFADATHE ISRAELI HIGH COURT OF JUSTICE AND THE APARTHEID WALL15 JULY 2004 https://electronicintifada.net/content/israeli-high-court-justice-and-apartheid-wall/5156
With the recent International Court of Justice (ICJ) Advisory Opinion regarding the consequences of the Apartheid Wall, the legality of this enterprise has been much discussed in almost all circles related to the Israeli/Palestinian conflict. On the Zionist side, aside from the usual canard about the “anti-Semitism” of the United Nations and the like, many commentaries have pointed to the recent Israeli High Court of Justice (HCJ) ruling about the wall and declared, in so many words, that this is the only legal ruling that matters. For example, in the recent diatribe against the ICJ by Alan Dershowitz [1] he writes: “The Israeli government has both a legal and a moral obligation to comply with the Israeli Supreme Court’s decision regarding the security fence.”
The interesting thing about this is that if one actually reads the HCJ decision [2], it in fact makes a very strong case against the Wall in general though its ruling only regarded only one small 40 km stretch of the Wall. Unlike the ICJ Opinion which was, as per its mandate, primarily focused on existing international treaties and conventions and Israel’s obligations stemming from them; the HCJ decision was based more on general legal principle.
The Israeli case – Beit Sourik Village Council v. The Government of Israel, Commander of the IDF Forces in the West Bank – was a petition against eight separate land confiscation orders for the building of the Wall. The net result was that seven of these eight confiscation orders were deemed illegal and the one that was upheld was only upheld because the petitioners didn’t really argue against it [4].
Key point that resulted in the declaration that these confiscation orders were illegal was the principle of “proportionality” that was very succinctly defined in the ruling itself. [5] The actual factors taken into account were essentially the same that served as the basis of the ICJ Advisory Opinion, specifically the human impact that the Wall had on the resident Palestinian population [6]. The question and standard, treated as the third element of proportionality, deserves to be recalled in full (citations removed):
“The third subtest examines whether the injury caused to the local inhabitants by the construction of the separation fence stands in proper proportion to the security benefit from the the [sic] security fence in its chosen route. This is the proportionate means test (or proportionality “in the narrow sense”). Concerning this topic, Professor Y. Zamir wrote:
“The third element is proportionality itself. According to this element, it is insufficient that the administrative authority chose the proper and most moderate means for achieving the objective; it must also weigh the benefit reaped by the public against the damage that will be caused to the citizen by this means under the circumstances of the case at hand. It must ask itself if, under these circumstances, there is a proper proportion between the benefit to the public and the damage to the citizen. The proportion between the benefit and the damage – and it is also possible to say the proportion between means and objective – must be proportionate.
“This subtest weighs the costs against the benefits. According to this subtest, a decision of an administrative authority must reach a reasonable balance between communal needs and the damage done to the individual. The objective of the examination is to determine whether the severity of the damage to the individual and the reasons brought to justify it stand in proper proportion to each other. This judgment is made against the background of the general normative structure of the legal system, which recognizes human rights and the necessity of ensuring the provision of the needs and welfare of the local inhabitants, and which preserves “family honour and rights” (Regulation 46 of the Hague Regulations). All these are protected in the framework of the humanitarian provisions of the Hague Regulations and the Geneva Convention. The question before us is: does the severity of the injury to local inhabitants, by the construction of the separation fence along the route determine d by the military commander, stand in reasonable (proper) proportion to the security benefit from the construction of the fence along that route?” [7]
It was on this basis that the HCJ ruled seven of the eight confiscation orders under review to be illegal. Were this same principle to be applied to most of the Wall as it exists today, especially in cases like that of the Qalqilya ghetto, it is pretty reasonable to assume that most, if not all, the Wall would be deemed illegal. Better yet, the proportionality argument is generally accepted in all modern legal systems, unlike the more specific treaty/convention law that the ICJ was forced to focus on.
Of course this is not to say that that the Israeli ruling is a good one. For example, like many Israeli rulings there are political points that are treated as legal ones, such as the false characterization of all Palestinian resistance as “terrorism” [8]. Further the HCJ does justify the Wall in principle though the projected segments reviewed were deemed to be illegal because of the humanitarian impact of the suggested route [9].
Further, citing the usual excuse used by the HCJ in regard to IDF decisions, it seeks merely to review military actions for their illegality, not to actually impose its judgment on the IDF [10]. This is, along with the IDF option of utilizing the Emergency Regulations, one of the methods allowed to the IDF to freely disregard the High Court of Justice when so inclined. As was the case in the famous court ruling against torture, that in fact merely amounted to a slight change in the phrasing of the IDF terminology, i.e. “ticking bomb” justification, the court’s ruling can be safely ignored if the government chooses – for whatever reason – not to enforce it. This is one of the luxuries of being a non-constitutional state; the political executive is under no actual obligation to enforce any law or legal ruling. In the ruling itself, the IDF freely concedes that should some portion of the fence that is already constructed be deemed illegal, they will pay compensation, but there is no mention – much less compulsion – to reverse illegal sections or the Wall or to in fact stop committing the construction even if deemed illegal. [11]
Nevertheless, in order to portray itself as being a state that respects the rule of law, High Court of Justice rulings are usually afforded at least some general consideration. Thus the HCJ ruling in Beit Sourik Village Council v. The Government of Israel, Commander of the IDF Forces in the West Bank, is in fact a rather grave embarrassment since the projected Wall cannot be constructed in the Occupied Palestinian Territories at all without inflicting the same disproportionate – and hence illegal – circumstances on other local Palestinians. So how do they intend to reconcile this ruling with the Wall?
The Jerusalem Post provided the answer to this question on July 14: “A petition against the appropriation of land for construction of the security fence near the Kissufim road in the Gaza Strip was turned down Tuesday by the High Court of Justice. The petition was submitted by Palestinian residents of the al-Karara village in the Gaza Strip. According to IBA news, the ruling also cancels a freeze order on construction in the area.” [12] Since the HCJ ruling only related to one small segment of the Wall, and the determination has already been made, the HCJ can now simply refuse to accept further petitions, based on the argument that the IDF should be assumed to be taking the same proportionality concerns into account in other areas. That is, in so many words, it seems unlikely that there will be an option of legal appeal to any other segments of the Wall, based on the assumption that the IDF will act in “good faith” taking the previous ruling into consideration. Thus, yet agai n, we have another High Court of Justice ruling that can be safely ignored.
Make no mistake about it, the Israeli High Court of Justice is no friend to Palestinians living in the Occupied Palestinian Territories. Nevertheless, when Zionists and others choose to counter the ICJ Advisory Opinion citing the HCJ ruling, one can – in all honesty – point out that if the HCJ ruling was in fact applied to the entire Wall, most of it would be illegal even under Israeli law. Of course this won’t happen, and even if it did the IDF is under no obligation to comply anyway, nevertheless, for the scoundrels out to justify the legality of the Wall, the High Court of Justice ruling is certainly no help. END OF THE ARTICLE
END OF THE NOTES
Reacties uitgeschakeld voor Voice from the Past!/Letter to the Editor, sent and published by Pravda/”The verdict of the Israeli High Court regarding the Wall”
LEZERS! Nu de Taliban, na de terugtrekking van de Westerse bezettingstroepen,weer in Afghanistan vaste voet onder de grond gekregen hebben [1] vind ikhet van belang, twee oudere artikelen van mij te publiceren, omdat zij vertellen,wat de mainstream pers tracht te verzwijgen, dat de vanaf de aanval op Afghanistan gepleegde VS/NAVO aanwezigheid in Afghanistan niets meerof minder dan een buitenlandse bezetting was, die, samen met hun Afghaanse ”consorten” bekende of meer verzwegenoorlogsmisdaden op zijn geweten heeft [2] naast de reguliere onderdrukking Het eerste artikel hebt u, als het goed is al gezien of gelezen https://www.astridessed.nl/terugkeer-van-de-taliban-over-een-vreemde-bezetting-op-afghaanse-bodem-i/
Nu dus, zometeen, het tweede: En uiteraard:De Taliban, die trouwens het volste recht hadden, zich te verzetten tegen diebuitenlandse bezetter [3] heeft zich zonder twijfel schuldig gemaakt aanonderdrukking en misdaden [4]Dus van mijn kant geen enkele poging om de Taliban als alternatief voor detoekomst van het Afghaanse volk te zien.Maar het is WEL zo, dat er maar EEN is, die beslist over Afghanistan endat is het Afghaanse volk zelf.Nogmaals, het Westen had en heeft ook in de toekomst, niets in Afghanistante zoeken!Zie ook de eerste Persconferentie van de Taliban, na de machtsovername![5] ASTRID ESSED [NOTEN, DIE BIJ BOVENSTAANDE HOREN, GEHEEL ONDERINMIJN ARTIKEL]
NU HET TWEEDE ARTIKEL ASTRID ESSED, GESCHREVEN VOOR DE PROGRESSIEF-KRITISCHE WEBZINE UITPERS.BE IN JANUARI 2010
Geachte Redactie en lezers, zoals u uiteraard weet is op 10 december 2009, de Dag van de Rechten van de Mens, in Oslo door het Nobelcomite aan president Obama de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt. Critici zijn vaak van mening, dat deze prijsuitreiking ”te vroeg” was, aangezien deze president zich nog niet zou hebben kunnen ”waarmaken” Ik en met mij vele humanitair en democratisch denkende mensen leveren principiëlere kritiek.
Het is namelijk geen kwestie van ”waarmaken” of ”zich nog te moeten bewijzen”. Obama’s reeds tot stand gekomen beleidsdaden zijn fundamenteel in strijd zijn met het werkelijke concept vrede, dat hand in hand gaat met vrijheid en mensenrechten.
In onderstaand artikel heb ik mijn standpunt nader onderbouwd
U allen inspirerende en vrolijke Kerstdagen toegewenst
Voor 2010 voorspoed, strijdbaarheid en gezondheid
DE STRIJD GAAT DOOR!
Vriendelijke groeten Astrid Essed
INLEIDING
DEEL I
KERNWAPENVRIJE WERELD
DEEL II
NOBELPRIJSWINNAAR VOOR DE VREDE TREKT TEN OORLOG
OORLOG IN AFGHANISTAN
DEEL III
SLUITING GUANTANAMO BAY
CHANGE’?
DEEL IV
OBAMA EN DE VRIJLATING VAN DE LOCKERBIE VEROORDEELDE
DEEL V
OBAMA EN HET MIDDEN-OOSTENCONFLICT
EPILOOG
SAMENVATTING:
Met de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede aan president Obama is het Nobelcomité ingegaan tegen de fundamentele principes van het concept vrede, namelijk de beëindiging van oorlog en bezetting en het respect voor fundamentele mensenrechten.
Met de voortzetting van de oorlog in Afghanistan, de de facto steun aan de Israëlische bezetting en de schendingen van de rechtspositie van door de VS vastgehouden terreurverdachten, is Obama geen vredesduif, maar een charmantere en minder fanatieke opvolger van de Bush oorlogs-doctrine.
”’and one part to the person who shall have done the most or the best work for fraternity between nations, for the abolition or reduction of standing armies and for the holding and promotion of peace congresses.”
Uittreksel uit testament Alfred Nobel voor toekenning Nobelprijs voor de Vrede [1]
”But as a head of state sworn to protect and defend my nation, I cannot be guided by their examples [van Martin Luther King en Mahatma Gandhi, toevoeging Astrid Essed] alone. I face the world as it is, and cannot stand idle in the face of threats to the American people. For make no mistake: Evil does exist in the world. A nonviolent movement could not have halted Hitler’s armies. Negotiations cannot convince al-Qaida’s leaders to lay down their arms. To say that force is sometimes necessary is not a call to cynicism — it is a recognition of history, the imperfections of man and the limits of reason. ”
Uittreksel redevoering president Obama bij de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede [2]
You can’t separate peace from freedom and human rights, because no one can be at peace unless his freedom and human rights are respected
Vrij naar een Citaat van Malcolm X [3]
INLEIDING
THE NOBELPRIZE GOES TO PRESIDENT OBAMA
“for his extraordinary efforts to strengthen international diplomacy and cooperation between peoples” [4]
Op vrijdag 9 oktober maakte het Nobelcomité bekend, dat de Nobelprijs voor de Vrede 2009 zou worden uitgereikt aan de Amerikaanse president Obama, ”voor zijn “buitengewone inspanningen om de internationale diplomatie en samenwerking tussen volkeren te versterken”. [5] Met name was het Comité gecharmeerd van zijn ”visie en werk voor een wereld zonder nucleaire wapens. [6] Op 10 december is hem deze prestigieuze prijs in Oslo uitgereikt, 9 dagen na zijn besluit tot uitzending van 30.000 militairen naar Afghanistan. [7]
Critici van deze prijsuitreiking hebben wel gesteld, dat het nog te vroeg zou zijn voor zo’n prijs, aangezien Obama zich nog niet zou hebben kunnen ”bewijzen”. [8]
Dit commentaar wil echter een meer fundamentele kritiek geven, waarbij enkele belangrijke aspecten van zijn reeds gevoerde beleid worden afgemeten tegen een Nobelprijs voor de Vrede.
VREDE EN MENSENRECHTEN:
Uit het Testament van Nobel blijkt duidelijk, dat onder vrede meer wordt verstaan dan alleen de afwezigheid van oorlog. Duidelijk wordt genoemd het bevorderen van de ”broederschap” tussen de volkeren en de vermindering of zelfs afschaffing van bestaande legers. Een belangrijke strijder voor gelijke burgerrechten, Malcolm X heeft de uitspraak gedaan, dat vrede niet kan worden losgezien van het leven in vrijheid. Een internationaal befaamd mensenrechtenactiviste heeft daaraan toegevoegd, dat mensenrechten en vrede hand in hand gaan.
EEN LANGE WEG VANAF HENRI DUNANT
Bovenstaande link tussen vrede enerzijds en mensenrechten anderszijds werden uitstekend gecombineerd bij de eerste uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede aan twee vooraanstaande vredes en mensenrechtenactivisten, Henri Dunant en Frederic Passy [9]
Waardige opvolgers van Dunant en Passy waren o.a:
Vredesactiviste Bertha von Suttner [1905, Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt]
Het Internationale Comite van het Rode Kruis [1917]
Arts en humanitair werker Dr Albert Schweitzer [1952]
Strijder voor Gelijke Burgerrechten, Dr Martin Luther King [1964]
VN Kinderfonds UNICEF [1965]
Mensenrechtenorganisatie Amnesty International [1977]
Aartsbisschop Desmond Tutu, Strijder tegen de Apartheid [1984]
International Campaign to Ban Landmines en woordvoerder Jody Williams [1997]
De Mensenrechtenactivisten Rigoberta Menchu [1992], Aung San Suu Kyi [1991], Shirin Ebadi [2003] en Wangari Maathai [2004]
Humanitaire medische organisatie ”Artsen zonder Grenzen” [1999]
Uiteraard is de rij ‘waardige opvolgers” hiermee niet compleet.
Dieptepunten:
De Nobelprijs voor de Vrede kent ook dieptepunten, waarbij de uitreiking van de prijs eerder was ingegeven door politieke overwegingen en bestaande machtsverhoudingen, dan werkelijke verdiensten van de ontvangers. Sterker nog, een aantal ontvangers stond juist te boek als notoire mensenrechtenschenders en waren die prijs geheel onwaardig.
Zeer in het oog springende voorbeelden zijn de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken onder president Nixon, Henry Kissinger [uitgereikt in 1973] en de Israëlische premier Begin [uitgereikt in 1978]. [10] [11] In deze rij zijn nog meer Staatslieden en politici te noemen, die verantwoordelijk zijn voor hetzij oorlogsmisdaden, hetzij mensenrechtenschendingen in het algemeen.
Reden voor het verlenen van een Nobelprijs aan dergelijke politici was vaak hun inspanning in diverse vredesonderhandelingen en ad hoc vredesaccoorden [12], waarbij voorbijgegaan werd aan hun eigen besmette beleidsdaden.
DEEL I
VREDESDUIF PRESIDENT OBAMA
KERNWAPENVRIJE WERELD
MOOIE WOORDEN ZONDER INHOUD
De toekenning aan president Obama werd voor een belangrijk deel verleend vanwege zijn ”’visie en werk voor een wereld zonder nucleaire wapens”. [13] Nu is de verklaring van president Obama, te streven naar een kernwapenvrije wereld, een belangrijke stap in de goede richting, maar nog op geen enkele wijze geconcretiseerd. Wel heeft hij in juli van dit jaar met zijn Russische ambtsgenoot, president Medvedev een akkoord bereikt over een verdere vermindering van het aantal kernwapens, maar dat is in feite een verlenging van het in 1991 gesloten START 1 Verdrag, dat eind van dit jaar afloopt.
Bovendien is een bijkomend voordeel voor president Obama, de Russische toestemming tot het transporteren naar Afghanistan van Amerikaans militair materieel en wapens door het Russische luchtruim. [14]
Dit laatste kan toch bezwaarlijk als een ”daad des vredes” worden beschouwd.
DEEL II
VREDESDUIF PRESIDENT OBAMA
NOBELPRIJSWINNAAR VOOR DE VREDE TREKT TEN OORLOG
De paradox van een ten oorlog trekkende president, die tegelijkertijd Nobelprijswinnaar is, komt het duidelijkste tot uiting in de beslissing van president Obama opnieuw 30.000 militairen naar Afghanistan te zullen sturen. Dit kwam ruim een week voor de toekenning van de Nobelprijs. [15] Toppunt van cynisme vormde zijn redevoering tijdens de Vredes-prijsuitreiking, waarbij hij de Afghanistan oorlog en bezetting trachtte te rechtvaardigen als ”zelfverdediging”.
Twee citaten uit zijn redevoering:
”But perhaps the most profound issue surrounding my receipt of this prize is the fact that I am the Commander-in-Chief of a nation in the midst of two wars. One of these wars is winding down. The other is a conflict that America did not seek; one in which we are joined by 43 other countries — including Norway — in an effort to defend ourselves and all nations from further attacks.”
”For make no mistake: Evil does exist in the world. A nonviolent movement could not have halted Hitler’s armies. Negotiations cannot convince al-Qaida’s leaders to lay down their arms. ” [16]
ZELFVERDEDIGING:
Wijselijk memoreert Obama niet aan het feit, dat de aanval op Afghanistan in strijd was met het Internationaal Recht, aangezien er geen VN Mandaat van de Veiligheidsraad aan ten grondslag lag. In de VN Veiligheidsraadsresoluties, die dan wel betrekking hadden op Al Qaeda en Osama bin Laden werd nergens gerefereerd aan het gebruik van geweld. [17] Bovendien was deze aanval geen ”daad van zelfverdediging”, zoals door Obama verdedigd, aangezien de Verenigde Staten als Staat niet waren aangevallen door militaire eenheden van een andere Staat [in casu Afghanistan]. [18]
Verder was de aanval op Afghanistan aanvankelijk slechts een Brits-Amerikaanse oorlogsonderneming, die werd gekenmerkt door ernstige oorlogsmisdaden, die tijdens de aanval, aan tenminste aan 3500 Afghaanse burgers het leven gekost hebben. [19]
MILITAIR CONFLICT MET DE NAZI’S EN AL QAEDA
Absurd is zijn vergelijking tussen Al Qaeda en het militair conflict tussen de Geallieerden met de nazi’s in de dertiger en veertiger jaren. Het Derde Rijk was een op extreem repressieve methoden gebaseerde fascistische politiestaat met niet alleen groteske militaire aspiraties, maar eveneens bezield door een racistisch vernietigingsprogramma jegens Joden, zigeuners en andere als zodanig aangeduide ‘Untermenschen”.
Al Qaeda is een militaire strijdgroep, die zich weliswaar van inhumane en verwerpelijke methodieken bedient [20], maar vooral een reactie is op het Westers politiek-militair optreden in het Midden-Oosten, de Amerikaanse militaire dominantie in de Arabische wereld, het Russische inhumane militaire optreden in Tsjetsjenië EN de Westerse steun voor bezettingsmacht Israël, waardoor de Palestijnen de meest elementaire rechten worden ontzegd. [21]
”MAKE NO MISTAKE/EVIL IS IN THE WORLD”
Bijna grappig is, dat Obama kennelijk de terminologie van voorganger Bush overneemt, met zijn opmerking ”make no mistake”. [22] Van gotspe getuigt het, dat een Amerikaanse president refereert aan het metafysische begrip ”Evil”.
Wanneer wij dat vertalen naar internationaalrechtelijke termen houdt dat o.a. in oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en mensenrechtenschendingen in het algemeen. Hoewel daaraan natuurlijk vele Staten schuldig zijn, komen de VS niet op de minste plaats.
Een greep uit Amerikaanse oorlogsmisdaden:
De atoombommen op Hiroshima en Nagasaki, het gebruik van napalmbommen in de Vietnam-oorlog, grootschalige bombardementen op Cambodja etc etc
In de ”moderne” tijd mag genoemd worden het gebruik van verarmd uranium en clusterbommen Golfoorlog 1, het gebruik van clusterbommen en fosforbommen in Golfoorlog 2 en het gebruik van clusterbommen in Afghanistan. Het gevolg is, dat er met name ook in Afghanistan nog een groot aantal landmijnen aanwezig zijn, met alle voor de burgerbevolking aanwezige humanitaire risico’s. [23]
OBAMA’S OORLOG
FRATERNITY OF PEOPLE?
In het Testament van Nobel is de instructie, de Nobelprijs voor de Vrede toe te kennen aan iemand, die ”broederschap” tussen de volkeren heeft bevordert. Evident is, dat met de continuering van de Amerikaanse militaire bezetting in Afghanistan en het opvoeren van de oorlog, de ”broederschap tussen de volkeren” nu niet bepaald wordt bevorderd.
Met de door Obama gepromote oorlogsinspanningen wordt niet alleen groot leed gebracht over de Afghaanse burgerbevolking en kan ook de Pakistaanse burgerbevolking slachtoffer zijn, maar zal hij op termijn het Afghaanse volk, de islamitische wereld en een aantal Derde Wereldlanden, steeds verder van zich vervreemden.
Aangetoond is al uit diverse rapporten, dat het de vraag is, of deze oorlog op de Taliban wel te winnen is, waardoor Afghanistan steeds meer het 21ste eeuwse Amerikaanse Vietnam dreigt te worden. Ook heeft een van de hoogste Britse bevelhebbers in Afghanistan, brigadegeneraal Mark Carleton-Smith in 2008 gezegd, dat ”de oorlog daar niet te winnen is” en dat onderhandelingen met de Taliban waarschijnlijk onvermijdelijk zijn. [24]
GROVE SCHENDINGEN VAN HET OORLOGSRECHT
Vanaf het begin van de ”oorlogsexpeditie Afghanistan” [Brits-Amerikaanse inval] tot op heden hebben zowel de Brits-Amerikaanse troepen als hun NAVO bondgenoten, de ISAF [25], zich bij herhaling schuldig gemaakt aan ernstige schendingen van het Internationaal Humanitair Oorlogsrecht [26]]
Voorbeelden:
Foltering en mishandeling van krijgsgevangenen, buitengerechtelijke executies van Taliban en Al Qaeda strijders, het detineren van echte of vermeende ‘terreurverdachten zonder vorm van proces en vooral ook tank en luchtaanvallen met hetzij internationaal verboden wapens, hetzij met een onverantwoord risico voor de burgerbevolking. [27]
Gevolg van die tank en luchtaanvallen was met enige regelmaat een groot aantal burgerslachtoffers. Hieraan is de VS in belangrijke mate schuldig, ook nu tijdens de ambtsperiode van president Obama. De Nederlandse ”bijdrage” is daarin ook beschamend. [28]
Regelmatig is hierover geklaagd door de Afghaanse president Karzai. [29] Ook de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch heeft een kritisch tot zeer kritisch rapport geschreven over deze luchtaanvallen. Overigens is in datzelfde rapport ook gewezen op de schendingen van het Humanitair Oorlogsrecht door het Taliban-verzet, dat aan een groot aantal burgers het leven heeft gekost. [30]
OP OBAMA’S CONTO
OPVOERING STRIJD EN GEBRUIK OMSTREDEN MILITAIRE MIDDELEN
Hoewel Obama de Afghanistan oorlog en bezetting verdedigt, is hij uiteraard alleen verantwoordelijk voor de gevolgen vanaf zijn aantreden. Reeds zijn genoemd militaire aanvallen [september 2009], die aan een groot aantal Afghaanse burgers het leven hebben gekost. Met zijn opdrijving van de oorlog is deze ”Nobelprijswinnaar” uiteraard verantwoordelijk voor alle daaruit voort te vloeien humanitaire consequenties. Nog gewezen dient te worden op de door het Witte Huis gegeven toestemming aan de CIA, de aanvallen met drones [onbemande vliegtuigen] op schuilplaatsen van echte of vermeende Taliban en Al Qaeda strijders, op te voeren. [31]
Volgens VN-Bijzonder onderzoeker inzake Buitengerechtelijke executies Philip Alston is het gebruik hoogstwaarschijnlijk in strijd met het Internationaal Recht, aangezien het zou neerkomen op buitengerechtelijke executies. [32] Inmiddels heeft hij zijn rapport voorgelegd aan de Algemene Vergadering van de VN. [33]
DE ISAF MISSIE
VERBETERING VEILIGHEIDSSITUATIE EN MENSENRECHTEN IN AFGHANISTAN?: EEN ILLUSIE
Een van de beweerde doelstellingen van de ”vredesmacht” [34] ISAF is het nastreven van veiligheid voor de Afghaanse burgerbevolking. Een andere genoemde doelstelling is het bevorderen van de mensenrechten door het verlenen van ”humanitaire” ondersteuning aan de Afghaanse regering. [35]
De ISAF heeft de afgelopen 8 jaar [vanaf de Amerikaanse aanval op Afghanistan en de daarop volgende bezetting] de Veiligheidssituatie in Afghanistan, in het geheel niet kunnen verbeteren Integendeel.
De drie voornaamste bronnen van conflct zijn het verzet van de Taliban [36] en andere groepen zoals de Hezb-e Islami [Islamitische Partij] van warlord Gulbuddin Hekmatyar, tegen de Amerikaans-NAVO bezettingsmacht, de onderlinge strijd tussen warlords van diverse slag en de drugshandel. Daarnaast zijn er ook door het gehele land criminele organisaties actief, aangezien een effectieve militaire controle door ISAF of het Afghaanse leger praktisch afwezig is.
Ruw gezegd wordt West- en Noord-Afghanistan gedomineerd door onderlinge conflicten tussen warlords [die overigens ook de burgerbevolking terroriseren] en criminele organisaties, terwijl in het Zuiden en Oosten met name het Taliban verzet actief is, alsmede drugscriminelen. Vooral in Zuid-Oost Afghanistan is het Taliban verzet sterk, met als uitvalsbasis het aangrenzende Zuid-Westen van Pakistan. [37]
Dat de situatie dus voor de Afghaanse burgerbevolking extreem gevaarlijk is, moge duidelijk zijn.
MENSENRECHTEN:
Nog afgezien van de door Amerikaanse en ISAF troepen zelf gepleegde mensenrechtenschendingen, is de mensenrechtensituatie in Afghanistan slecht tot zeer slecht. Dit is deels te wijten aan het gebrek aan gezag van de Afghaanse regering, waardoor warlords en criminele organisaties in hoge mate vrij spel hebben.
Anderszijds maakt ook de Overheid zich aan mensenrechtenschendingen schuldig, zoals arrestatie en intimidatie van kritische journalisten, het onderdrukken van vrouwenrechten en religieuze minderheden, slechte detentieomstandigheden [waaronder ook foltering] en een ”rechtsgang”, die niet beantwoord aan internationale standaarden. [38]
Ook maakt de Taliban zich in de strijd tegen de Westers-Amerikaanse bezetting schuldig aan mensenrechtenschendingen tegen de burgerbevolking. [39] In de strijd tegen de bezettende macht zijn echter de Taliban gehouden aan de bepalingen van het Humanitair Oorlogsrecht en dienen zij strikt onderscheid te maken tussen combatanten [militairen en strijders] en non-combatanten [burgers]. [40]
BEZETTING/TALIBAN EN HET RECHT OP VERZET
Duidelijk is, dat de ISAF op geen enkele wijze een bijdrage geleverd heeft aan de verbetering van de ”veiligheids” en ”mensenrechten” situatie in Afghanistan, nog afgezien van hun eigen schendingen van het Oorlogsrecht, de VS voorop. [41]
Ook zijn onder druk van de internationale machtsverhoudingen, semi-juridische trucs in het leven geroepen om de als gevolg van de aanval op Afghanistan gevestigde Amerikaanse en NAVO aanwezige militaire troepenmacht, een legitiem jasje te geven [42], terwijl er sprake is van een de facto bezetting.
Crux van een bezetting is immers de militaire aanwezigheid van een of meer landen op een niet aan hen soeverein gebied, na het voeren van een oorlog, in dit geval een in strijd met het Internationaal Recht. [43]
Daarom zijn dan ook de Taliban en andere verzetsgroepen gelegitimeerd, strijd te voeren tegen de buitenlandse bezettende macht. [44]
Vredesduif Obama wil echter onverminderd de oorlogstrom slaan, ook al is de prijs aan mensenlevens hoog.
DEEL III
VREDESDUIF PRESIDENT OBAMA
SLUITING GUANTANAMO BAY
CHANGE’?
RECHTSPOSITIE TERREURVERDACHTEN
Tijdens zijn verkiezingscampagne kondigde Obama aan, het gevangenkamp Guantanamo Bay te willen sluiten. [45] Deze sluitingsbelofte hield hij gestand, door op 22 januari 2009 daartoe een bevel te geven [an executive order, noot 46]. Vanzelfsprekend werd dit door vrijwel iedereen in de wereld met vreugde ontvangen, aangezien op deze wijze een einde leek te komen aan de jarenlange rechteloosheid en inhumane detentieomstandigheden. [47]
Weinigen realiseerden zich echter, dat sluiting van Guantanamo Bay niet automatisch een verandering van de rechtspositie van de gevangenen inhield. Daarover had Obama zich namelijk NIET uitgelaten. Reeds in een vroeg stadium sprak Human Rights Watch daarover haar bezorgdheid uit. [48] Dat de Obama sceptici gelijk kregen, blijkt wel uit de huidige rechtspositie of liever gebrek daaraan, van de nog in Guantanamo Bay aanwezige gevangenen.
BEEINDIGING ADMINISTRATIEVE DETENTIE?
Een van de kernpunten van het Guantanamo Bay onrecht is de detentie zonder vorm van proces [administratieve detentie]. Obama heeft echter enkele maanden na zijn beëdiging duidelijk gemaakt, voornemens te zijn, in te zetten op een politiek van ”verlengde” detentie van een aantal terreurverdachten. [49]
Dit betreft mensen, tegen wie op grond van concrete bewijzen geen vervolging kan worden ingesteld, maar in ”de toekomst” een bedreiging zouden kunnen vormen voor de consequenties van de Amerikaanse politiek.
In de praktijk komt dit neer op een de facto administratieve detentie
Ik laat Obama zelf aan het woord:
”Now, finally, there remains the question of detainees at Guantanamo who cannot be prosecuted yet who pose a clear danger to the American people.
……………………..
………………………
‘Let me repeat: I am not going to release individuals who endanger the American people. Al Qaeda terrorists and their affiliates are at war with the United States, and those that we capture — like other prisoners of war — must be prevented from attacking us again. ……
……………………………………………………………………………………………………………..
”We must have a thorough process of periodic review, so that any prolonged detention is carefully evaluated and justified”. [50]
Terecht is deze politieke koers door mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch sterk veroordeeld. [51]
NIEUWE MILITAIRE COMMISSIES
Een andere dubieus aspect van het Obama-beleid is de ondertekening van de ”Military Commissions Act” , waarbij de militaire commissies nieuw leven zijn ingeblazen. [52]
Vergeleken met de door president Bush ingestelde militaire commissies [53] is er wel een betere rechtsbescherming voor de verdachten, zoals het verbod op het gebruik van bewijsmateriaal, dat via foltering is verkregen en de verscherping van de criteria op het hearsay bewijs [bewijs van ”horen zeggen” zie noot 54] maar zij beantwoorden nog steeds niet aan de standaarden in de Amerikaanse rechtbanken tav een eerlijk proces.
Zo is het gevaar van gebrek aan onafhankelijkheid groot [het zijn ad hoc uit de grond gestampte militaire commissies, zonder de bescherming van de officiële Amerikaanse Militaire rechtbanken] en nog steeds wordt het gebruik van hearsay gecontinueerd. [55]
Het is daarom ook altijd het pleidooi geweest van Human Rights Watch en andere burgerrechten en mensenrechtenorganisaties om de gevangenen hetzij vrij te laten [56], hetzij te berechten in Amerikaanse Federale rechtbanken, waar wel de formele criteria voor een eerlijk proces aanwezig zijn. Momenteel is het zo, dat sommige terreurverdachten wel en andere niet voor een Federale rechtbank mogen verschijnen. [57]
OVERBRENGING GEVANGENEN NAAR ILLINOIS
Recentelijk is het voornemen van de Amerikaanse regering kenbaar gemaakt, de gevangenen na de sluiting van Guantanamo Bay over te brengen naar een te bouwen gevangenis in Ilinois. [58] Wanneer de rechtspositie van de gevangenen niet kan worden gegarandeerd, is die Guantamamo-sluiting slechts een formaliteit en gaat hetzelfde onrecht door onder een nieuw jasje.
En tenslotte wordt uit het oog verloren, dat weliswaar het voornemen is, Guantanamo Bay te sluiten, maar dat andere Amerikaanse gevangenkampen, zoals Bagram in Afghanistan, waar ook mensen worden vastgehouden zonder vorm van proces, gewoon open blijven. [59]
DEEL IV
VREDESDUIF PRESIDENT OBAMA
GEZAKT VOOR EXAMEN
OBAMA EN DE VRIJLATING VAN DE TERMINAAL ZIEKE LOCKERBIE VEROORDEELDE
Van iemand, die de meest prestigieuze Vredesprijs in ontvangst neemt, mag, naast respect voor mensenrechten, ook in het algemeen compassie worden verwacht, zeker wanneer het terminaal zieke gevangenen betreft. Of het hier de ”eigen natie” of ”tegenstanders” betreft, zou geen rol mogen spelen. Vredesduif en changeman Obama toonde zich echter tegenstander van de vrijlating op humanitaire gronden door de Schotse regering, van de terminaal zieke Lockerbie veroordeelde, de heer Megrahi.[60]
Niet alleen getuigt dit standpunt van een gebrek aan respect voor universele humanitaire waarden, maar ook van een beschamend gebrek aan beschaving. [61] ”De beschaving van een land valt af te meten aan de wijze waarop wij met onze tegenstanders omgaan”, heeft eens een wijs man gezegd.
Voor deze test is Obama in alle opzichten gezakt. Het Nobelprijscomite had een dergelijk standpunt in haar overwegingen van al dan niet toekennen moeten betrekken.
DEEL V
VREDESDUIF PRESIDENT OBAMA
HET MIDDEN-OOSTENCONFLICT
GEEN CHANGE, MAAR VOORTGEZETTE STEUN AAN DE ISRAELISCHE BEZETTING
Een van de belangrijkste conflicten, waarmee Obama gedurende zijn ambtsperiode mee te maken zal krijgen is het Midden-Oostenconflict. Duidelijk is, dat de Amerikaanse standpuntinname en vooral beleidsdaden van grote betekenis zullen zijn.
Hoewel niet te voorspellen is, hoe Obama zich hierin verder zal opstellen, geeft zijn houding in het Midden-Oostenconflict tot nu toe, bepaald geen reden tot het uitreiken van de Nobelprijs voor de Vrede.
”VREDESBESPREKINGEN”
TUSSEN BEZETTER EN ONDERDRUKTE?
EEN LACHERTJE
Weliswaar heeft hij aangekondigd, te streven naar hernieuwde ”vredesbesprekingen”, maar gezien de status van Israël als bezettende macht en de Palestijnen als bezette natie, is er geen sprake van gelijke partijen aan de onderhandelingstafel. Van een Nobelprijswinnaar mag verwacht worden, dat hij ”vrede” koppelt aan gerechtigheid en mensenrechten.
In geval van het Midden-Oostenconflict zou het dus Obama’s cruciale taak moeten zijn, op te roepen tot de beëindiging van de nu reeds 42 jaar durende Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden, conform VN Veiligheidsraadsresolutie 242, dd 1967. [62] Maar een oproep is niet voldoende: ook zouden als pressiemiddel sancties achter de hand moeten gehouden worden.
COSMETISCHE VERBETERINGEN
STOPZETTING NEDERZETTINGENBOUW
Niets is echter minder waar. Het enige, dat Obama tot nu toe heeft gedaan is het voorstellen van enkele cosmetische verbeteringen, zoals zijn pleidooi voor de verdere stopzetting van de nederzettingenuitbreiding [63], terwijl ALLE in bezet Palestijns gebied gebouwde nederzettingen in strijd zijn met het Internationaal Recht en dus ontmanteld zouden moeten worden. [64] Ook wordt onverminderd de jaarlijkse militaire steun aan Israel van ruim 3 miljard dollar voortgezet. [65]
VREDE EN MENSENRECHTEN
OBAMA’S SCORE: EEN 1 VOOR DE MOEITE
Het is reeds gezegd: Vrede kan niet worden losgezien van vrijheid en mensenrechten.
Vrijheid betekent in het Midden-Oostenconflict een beëindiging van de Israëlische bezetting, ontmanteling van alle nederzettingen, het afbreken van de Muur, erkenning Palestijns recht op terugkeer en herstelbetalingen aan het Palestijnse volk voor al het doorstane leed. Want het leed is groot, met een 42 jaar durende bezetting.
Mensenrechten betekent Obama’s betrokkenheid van de gedurende zijn ambtsperiode door de Israëlische bezetter gepleegde mensenrechten en oorlogsmisdaden, waarvoor de VS, door de steun aan Israël, politiek en moreel medeverantwoordelijk is. Daarin slaat Obama een pover en beschamend figuur, door iedere steun te weigeren aan het Goldstone-rapport, dat zowel de door Israël als Hamas gepleegde oorlogsmisdaden in het Israëlische Gaza-offensief [2008-2009] aan de kaak heeft gesteld. [66] [67] en [68]
Dit rapport is goedgekeurd door de VN-Mensenrechtenraad en de resultaten komen overeen met rapportages van zowel Human Rights Watch, Amnesty International als het Internationale Rode Kruis. [69] en [70]
Deze Obama houding toont overduidelijk, dat de Amerikaanse Midden-Oostenpolitiek, op enige cosmetische kritiek op Israël na, nog niets is veranderd. Aan Obama de twijfelachtige ”eer” om voor zijn Midden-Oostenbeleid een dikke onvoldoende uitgereikt te krijgen. Geen nul, maar een 1 voor de moeite.
EPILOOG:
Vrede, vrijheid en mensenrechten gaan hand in hand. Er mag dan ook verwacht worden, dat de Nobelprijs voor de Vrede wordt uitgereikt aan mensen of organisaties, die deze principes uitdragen.
Goede voorbeelden zijn Henri Dunant en Dr Martin Luther King. Beschamende voorbeelden zijn de vroegere minister van Buitenlandse Zaken Kissinger en de Israëlische oud premier Menachem Begin.
Obama moet helaas geschaard worden in de categorie ”beschamende voorbeelden’.
Dat blijkt wel uit zijn opvoering van de oorlog in Afghanistan, zijn ”prolonged detention” plan tav terreurverdachten en het ruim baan, dat hij geeft aan de Israëlische bezetter.
Het is dan ook zaak om door zijn voor het internationaal podium bestemde schoonklinkende woorden heen te kijken [71], terwijl hij intern heel andere taal bezigt. [72]
De Nobelprijs moet weer bestemd zijn voor diegenen, die het werkelijk verdienen
Mensen en vredesactivisten.
Anders heeft deze prijs zijn langste tijd gehad. [73]
[9] Zoals bekend was Henri Dunant de oprichter van het Internationale Rode Kruis
Frederic Passy streed als vredes en mensenrechtenactivist voor het geweldloos oplossen van conflicten tussen Staten, voor verbetering van de arbeidsomstandigheden in Frankrijk en tegen het kolonialisme
[10] HENRY KISSINGER, MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
Voormalig Nationaal Veiligheidsadviseur en Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken onder president Nixon. Verantwoordelijk voor de bombardementen op Cambodja in 1969 en 1970, waarbij 800.000 burgers werden gedood.
Mede-verantwoordelijk voor de grootschalige bombardementen op Noord-Vietnam, waarbij chemische wapens werden ingezet.
PREMIER MENACHIN BEGIN
Als commandant van de zionistische politiek-militaire organisatie Irgoen, een van de hoofdverantwoordelijken voor de massaslachting in het Arabische dorp Deir Yassin in 1948, waarbij tussen 100 en 150 Palestijnse burgers werden gedood.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Menachem_Begin
https://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=1702
https://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=18
http://www.deiryassin.org/
Eveneens is hij als premier verantwoordelijk voor de grootschalige bombardementen op burgerdoelen [steden] tijdens de Libanon-oorlog in 1982, waarbij duizenden Libanese burgers om het leven zijn gekomen, als voor het drama rond de massaslachtingen in de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Shatila [de latere premier Sharon was hoofdverantwoordelijk als minister van Defensie].
[12] Deze ”vredesakkoorden” waren vaak gebaseerd op de realiteit van de bestaande machtsverhoudingen en hielden geen werkelijk rechtvaardige vrede in. Zo was het tussen de Israëlische premier Begin en de Egyptische president Sadat gesloten ‘Camp David Akkoord” [onder de auspiciën van Israëls Beschermheer de Verenigde Staten], gebaseerd op de vrede tussen Israël en Egypte [ontruiming door Israëlvan in 1967 bezette Eyptische gebieden], daarbij voorbijgaand aan de essentie van VN Veiligheidsraadsresolutie 242 [dd 1967], die eiste, dat Israël zich uit ALLE in 1967 bezette gebieden zou terugtrekken, waaronder de Palestijnse en de Syrische Golanhoogte. Terecht werd dan ook het Camp David Accoord als verraad aan de Palestijnen beschouwd, wier rechten buiten beschouwing werden gelaten. Overigens kreeg premier Begin deze Nobelprijs samen met president Sadat en de Amerikaanse president Carter.
”Tegelijk verklaarde Barack Obama voor de Verenigde Naties dat hij voorstander is van een kernwapenvrije wereld. Dat standpunt is niet zo radicaal als het lijkt, zegt Hans Blix [voormalig VN wapeninspecteur, die concludeerde, dat er geen massavernietigingswapens waren in Irak, TOEVOEGING ASTRID ESSED]. “Obama is zeker geen voorstander van een unilaterale ontwapening.”……………………
………………………………………………….
”Hij moet daarvoor eerst proberen om het Kernstopverdrag door het Congres te laten ratificeren. Het is niet zeker of dat wel lukt. Zijn eigen parlement zou zijn grootste vijand kunnen zijn.”
”Er valt dus uiteraard heel wat te zeggen over het feit dat deze president een prijs krijgt terwijl hij een illegale oorlog in Irak voert en die in Afghanistan zelfs uitbreidt, terwijl hij het grootste budget voor defensie ter wereld verder zet en geen enkele militaire basis van zijn land waar ook ter wereld sluit (hij zou heel wat meer kunnen besparen dan pakweg de Belgische regering op dat gebied!). Natuurlijk is het hypocriet om een dergelijk man een vredesprijs toe te kennen, laat staan de meest prestigieuze vredesprijs die er bestaat: de Nobelprijs.”
Bron:
UITPERS NOVEMBER 2009
LODE VANOOST
”NOBELPRIJS IS NIET MEER VAN DEZE TIJD”
https://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=2508
[16] Volledige tekst redevoering president Obama bij de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede:
[18] ”De geschiedenis herhaalde zich bij Afghanistan. Er was geen sprake van een militaire aanval van Afghanistan op welk land dan ook. Er was sprake geweest van een terroristische actie, met vreselijke gevolgen. Maar die terroristische actie was een éénmalige, unieke gebeurtenis, waaraan geen verdergaande strijd tegen de Verenigde Staten door vijandelijke gewapende militaire eenheden was verbonden………….
…………………………………………………
”De Amerikaanse regering stelde aan het Taliban-regiem een ultimatum om Bin Laden uit te leveren, maar weigerde om enig bewijs aan te dragen dat Bin Laden verantwoordelijk was voor de terroristische actie van 11september 2001. Reeds ingevolge de verdragen van Den Haag en het Handvest van de Volkenbond was het verboden om op grond van een ultimatum tot militaire actie over te gaan. In het kader van het Handvest van de Verenigde Naties is een dergelijke handelwijze zonder meer uitgesloten.”
US MEDIA FAIL TO REPORT CIVILIAN CASUALTIES IN AFGHANISTAN”
http://www.media-alliance.org/article.php?id=432
COMMONDREAMS, 21-12-2001
ROBERT JENSEN AND RAHUL MAJAHAN
”WE CAN’T JUST FORGET ABOUT DEAD AFGHAN CIVILIANS”
http://www.commondreams.org/views01/1222-03.htm
UITPERS MAART 2008
ASTRID ESSED
”NEDERLANDSE MILITAIRE DEELNAME IN AFGHANISTAN/WEDEROPBOUWMISSIE OF BEZETTINGSMACHT”
https://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=1943
[20] Hierbij refereer ik aan het ”echte” terrorisme, namelijk militaire aanvallen op burgerdoelen, die streng zijn verboden door het Internationaal Recht. Dit in tegenstelling tot militaire aanvallen op combattanten [militairen en/of strijders], die wel zijn toegestaan en zeker zijn gelegitimeerd wanneer er sprake is van een bezettingssituatie.
ZIE OOK
VD AMOK JAARGANG 11, NUMMER 1, 2002
MANIFEST TEGEN DE NIEUWE OORLOG
VOEDINGSBODEM TERRORISME
”Neem de voedingsbodem van het terrorisme weg Militaire acties zullen geen einde maken aan het terrorisme. De keuze voor militaire acties vloeit voort uit de bestaande machtspositie en de arrogantie van de macht, waarbij alleen de slachtoffers aan eigen kant tellen. Het terrorisme maakt juist gebruik van de verbittering en woede over de onmacht.”
”Zware luchtaanvallen waren het gevolg en een grondoorlog werd op beperkte schaal gevoerd. Ziekenhuizen, marktpleinen, vluchtelingenstromen en moskeeën werden door de Russen gebombardeerd en aangevallen en duizenden Tsjetsjeense burgers gedood. Honderdduizenden Tsjetsjenen zijn van huis en haard verdreven.”
[21] Zoals bekend is Israël sinds 1967 bezettingsmacht in zowel de Palestijnse gebieden [De Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en Gaza] en heeft nooit gehoor gegeven aan VN Veiligheidsraadsresolutie 242 dd 1967, om zich uit de in de juni-oorlog veroverde gebieden [waaronder de Palestijnse en de Golanhoogte] terug te trekken.
Alleen de veroverde Egyptische gebieden zijn ”teruggegeven” bij het na taaie onderhandelingen bereikte Camp Davidaccoord in 1977 [waarvoor Begin, Sadat en Carter de Nobelprijs voor de Vrede hebben gekregen].
De directe gevolgen van die bezetting zijn onderdrukking, vernederingen en gepleegde oorlogsmisdaden, waarvan een van de beruchtste de vorig jaar gepleegde Israëlische aanval op Gaza en de blokkade van Gaza.
Zie ook:
UITPERS ASTRID ESSED FEBRUARI 2009
”VUILE OORLOG TEGEN DE PALESTIJNSE BURGERBEVOLKING”
https://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=2278
UITPERS ASTRID ESSED FEBRUARI 2008
”BLOKKADE GAZA/MISDAAD TEGEN DE MENSELIJKHEID”
https://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=1904
UITPERS ASTRID ESSED SEPTEMBER 2005
”GAZA BLIJFT BEZET GEBIED”
https://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=1113
[22]
”Make no mistake”
REACTIE van President Bush na de aanslagen van 11 september 2001
Letterlijk staat er: ”Make no mistake, the United States will hunt down and punish those responsible for these cowardly acts.”
[23] Afghanistan ligt bezaaid met landmijnen. Hierdoor vallen nog geregeld slachtoffers, vooral kinderen.160 Volgens het UN Mine Action Centre for Afghanistan (UNMACA) worden maandelijks gemiddeld 57 Afghanen het slachtoffer van een landmijn.161
IN HET AMBTSBERICHT WORDT VERWEZEN NAAR
[160] Report of the Secretary General, ‘The situation in Afghanistan and its implications for international peace and security’. 10.03.09.
EN [161] US State Department – Afghanistan: Country Report on Human Right Practises, 25.02.09.
”ISAF, in support of the Government of the Islamic Republic of Afghanistan, conducts operations in Afghanistan to reduce the capability and will of the insurgency, support the growth in capacity and capability of the Afghan National Security Forces (ANSF), and facilitate improvements in governance and socio-economic development, in order to provide a secure environment for sustainable stability that is observable to the population.”
ANPNOS NIEUWS • 
NOS
NOS
NOS
NOS![The Israeli separation barrier divides East Jerusalem and the Palestinian West Bank town of Qalandia. [File: Thomas Coex/AFP]](https://ci3.googleusercontent.com/proxy/TafQOExghNFA53NWHdh6penouZCvg70GtnbRrSB5al6iUqhN5NMC9AiFHgZa_PRE2xa2RV-0Paw3fM1ydDP59Mr06NcHTpZBuORzLshWkqgtvJh8D5hMeaUsOtT29XSiwRSpnn96EVKsSb41qtVJ7lnSCpyVg226VF1yyQlH=s0-d-e1-ft#https://www.aljazeera.com/wp-content/uploads/2020/07/4805b373bf0949d0a31e6b7a375a0128_8.jpeg?fit=1170%2C696)
!['We have expelled the foreigners and I would like to congratulate the whole nation on this,' Taliban spokesman Zabihullah Mujahid said in Kabul, Afghanistan [Rahmat Gul/AP Photo]](https://ci6.googleusercontent.com/proxy/_eBW__KyDEeul-unrJysyAI9wzeSUq9ni5nNXJpmEIqkbfZtgqQCo3OuD_bHya3RRoid221t-X631A1O3EStsn3EUXWZruc7I_S_N37snTSfB70q_oF0s4CmAS3IMNgjzHOTcsAe-TltL23_Xg=s0-d-e1-ft#https://www.aljazeera.com/wp-content/uploads/2021/08/AP21229586119507.jpg?resize=770%2C513)