Maandelijks archief: december 2021

Rutte,Gevaarlijke Gek/Continuing Story/December Lockdown/Some win, Some lose/Deel Negen

Coronavirus, Corona, Virus, Pandemie, Infectie

COVID 19…..
https://covid19.who.int/

CORONAVIRUS, ENGEL DES DOODS

CORONAVIRUS, ENGEL DES DOODS

RUTTE, GEVAARLIJKE GEK/CONTINUING STORY/DECEMBERLOCKDOWN/SOME WIN, SOME LOSE/DEEL NEGEN

Lezers!
Niet voor niets heb ik het Coronabeleid van de demissionaire premierRutte en co omschreven als ”Rutte, Gevaarlijke Gek”.Want sinds het Coronavirus onder ons is [1], heb ik het demissionairekabinet, onder leiding van minister-president Rutte, van de Hak op de Tak zien springen, wat Coronamaatregelen betreft.Niet voor niets daarom  mijn epitheton ”Rutte, Gevaarlijke Gek” [2]Nog afgezien van de meer algemene Coronamaatregelen, nu eens zinnig,dan weer ONzinnig, heeft hij [ook uit naam van Corona] ook nog gestuntmet gevaarlijke middelen als ”De Avondklok”, die ondergetekende opzijn vriendelijkst gezegd, beschouwt als een inperking van de democratie. [3]Want het gaat niet eens om die Avondklok an sich, maar eenmaalde Geest uit de Fles, kan deze ook in andere situaties uit de Kast gehaald worden.Om nog maar te zwijgen over de ondemocratische manier, waarop ons premierRutte koste wat koste wilde blijven vasthouden aan die Avondklok……[4]

CORONAMAATREGELEN NEDERLANDSE OVERHEID/RUSSISCHEROULETTE OP RUSSISCHE ROULETTE
Maar we zouden het hier hebben over een aantal idiote, Russische Roulette [5]gelijkende maatregelen van de Nederlandse Overheid!Niet te lang, want het is Oudejaarsdag.Want mijn Beef [6] met dit voormalige kabinet [vanaf hier aangeduid met zijnleider ”Rutte, Gevaarlijke Gek”] is, dat zij zonder goede onderbouwing, als een Gek gingen versoepelen, terwijl dat niet verantwoord was, dan weer ”strenger”werden, maar nauwelijks serieuze maatregelen namen, zoals horeca een uurtjeeerder dicht of een uurtje later open en TOT TWEE KEER TOE, na onverantwoorde versoepelingen, ineens schieten in een Lockdown, die daneindelijk wat voorstelde:
In december 2020, op aandringen van het OMT, toen een Kind alkon zien, dat het de verkeerde kant opging [7], en nu weer, een jaarlater, weer op dringend advies van het OMT [8], terwijl er enkele dagen daarvoor, op dinsdag 14 december, maatregelen waren genomen [9], dieronduit flut waren [10], terwijl al sprake was van de oprukkendeOMIKRON variant [11], iets wat het kabinet dondersgoed wist!Want er is nogal een verschil tussen het invoeren van een harde lockdown [12]en de zogenaamde ”Avondlockdown” [13]Alsof het Virus zich eraan stoort of het Dag of Avond isAlsof het Virus overdag niet actief is, alleen in de avonduren….HAHAHAEr is nogal verschil tussen het land op slot gooien [14], of het open laten vanbesmettingshaarden als horeca, concertzalen, theaters etc [waar dusveel mensen samenkomen] [15]Dat het kabinet ”Rutte, Gevaarlijke Gek” op 14 december dus nog’doodgemoedereerd vasthield aan nonsens als de ”Avondlockdown”en het openlaten van bovengenoemde besmettingshaarden [16] en ineens,vijf dagen later, het hele land dichtgooide, op 14 december al het Gevaarvan de Omikron variant beseffend, laat weer de Russische Roulette van”Rutte, Gevaarlijke Gek” zien….
GREEP UIT HET VERLEDEN/CORONAMAATREGELEN/RUSSISCHEROULETTE/IDIOTIE/SOMS COMMON SENSE/SOME GOOD/SOME BAD
[Willekeurig en nadrukkelijk niet volledig, alleen om eenindruk te geven]

I
2020/CORONAMAATREGELEN/VAN COMMON SENSE, NAAR IDIOTIE,RUSSISCHE ROULETTE/EINDIGEND MET COMMON SENSE, AL WASDAT RIJKELIJK LAAT
Na een aanvankelijk goed begin, met de eerste, zogenaamde ”intelligentelockdown” , toen heel Nederland op slot ging [17] voerde Rutte, Gevaarlijke Gek, veel te vroeg en zorgeloos,versoepelingen in [18]Let wel: Mijn bezwaar was niet tegen versoepelingen, maar wel tegen het feit, dat zowat de hele samenleving weer openging.Zie mijn commentaar op de Gekte, die daarvan het gevolg was [”adviezen”van het kabinet, waaraan velen lak hadden, met als gevolg de terreur vanpark en strandgekkies, die de besmettingscijfers weer opjoegen ennog steeds geen maatregelen, totdat het rijkelijk laat was] onder noot19 
Maar ook toen er dan uiteindelijk op 13 october 2020 weer WEL maatregelen genomen werden, ook weer onlogisch, onsamenhangend,halfslachtig
CITAAT UIT ARTIKEL ONDERGETEKENDEEERSTE CITAAT:
Ik citeer wat ik hierover eerder schreef:”Er werden zowaar op 13 october, nog rijkelijk laat gezien de verontrustendetoename van de besmettingen al geruime tijd [23], maatregelen genomen, die hout begonnen te snijden.De horeca ging dicht [hehe] [24] en niet een uurtje eerder, zoals bij een eerdere halfslachtige maatregel [25], maar helemaal dicht, behalve voor het afhalen van eten.Een beperking van genodigden thuis [26], maar dan weer stupide:Scholen en sportscholen, ook besmettingshaarden, bleven wel open. [27]Ook weer onzinnig:Professionele sport blijft toegestaan [alsof sporters elkaar en de samenleving niet kunnen besmetten], maar dan wel zonder publiek. [28]Waarom niet gewoon die hele professionele sport voor onbepaalde tijd verboden?Die mondkapjesplicht in de openbare ruimte was een goede stap [29] , naast het aanvankelijke idiote ”dringende advies” [wat men naast zich neer kon leggen] [30]Een evaluatie van de maatregelen zou twee weken later, dus op 27 october, plaatsvinden. [31]
EINDE CITAAT/ZIE VOOR ARTIKEL, NOOT 20
CITAAT UIT ARTIKEL ONDERGETEKENDE/TWEEDE CITAAT
VOLGEND CITAAT UIT ZELFDE ARTIKEL VAN ONDERGETEKENDE”VAN STUPIDITEIT NAAR IDIOTIE

Ieder zinnig mens zou dus denken, dat met een dergelijke toenemende, angstaanjagende situatie in het land, bij de evaluatie, die in feite op dinsdag 27 october heeft plaatsgehad en als ”persmoment;” de geschiedenis ingaat, wel spijkers met koppen geslagen zullen worden, straffe en noodzakelijke maatregelen worden genomen.Dat die totale lockdown dan eindelijk een feit is.Niets is minder waarNogmaals:Naar een verstandig, aanvankelijk begin met een ”intelligente lockdown” [39], al gauw afgezakt naar zotheid en stupiditeit [40], een korte opleving met de nu nog lopende ”gedeeltelijke lockdown”, nu weer totale idiotie!Want premier Rutte, beste lezers, kiest er voor, ”nog niet op de rem te trappen” [41]Nu de ziekenhuizen overbelast dreigen te worden, de besmettingen op scholen en in de samenleving hand over hand toenemen [42], wil dit zotte, onverantwoordelijke kabinet ”niet op de rem trappen”Wanneer eigenlijk. WELWanneer er 20 000 besmettingen per etmaal zijn?800 doden per week?”

EINDE CITAAT, ZIE NOOT 21

De schat aan informatie uit bovenstaande, met de noten, zie daarvoor mijn

artikel, noot 22 [hetzelfde als noot 20 en 21]

LOCKDOWN/LOCKDOWN!/DECEMBER 2020

En eindelijk leek dit Corona rampen kabinet zijn verstand

weer terug te krijgen en stelde, na een dringend OMT advies, dat

echt niet zomaar werd gegeven, pmdat de besmettingen weer

de pan uitgierden, kondigde het kabinet op 14 december

2020 de tweede Lockdown af, waardoor het land weer op slot ging

tot en met 19 januari[23]

Verstandige maatregel dus, maar dat duurt bij dit demissionaire kabinet nooit lang!

EEN GREEP UIT 2021

II

VERSOEPELINGEN OP 23 FEBRUARI 2021

RUTTE, GEVAARLIJKE GEK, SLAAT TOE OP

23 FEBRUARI 2021!

Want na het Avondklokdrama en de manier waarop Rutte de Wet verzette 

[24], sloeg hij, wat Coronamaatregelen betrof, opnieuw toe:Want juist in de hitte van toenemende besmettingen kondigde een premier,die nog kort daarvoor had opgemerkt ”niet optimistisch” te zijn [25] over verspoepelingen, VERSOEPELINGEN af!Ik schrijf daarover het volgende:

CITAAT VAN ONDERGETEKENDE”Want juist nu de besmettingen alsmaar stijgen, de ziekenhuisopnamenniet langer afnemen en de deskundigen zeggen, dat een Derde Golf er zit aan te komen [10], wil deze premier, deze Gevaarlijke Gek, gaan versoepelen en wel op cruciale punten!Deze zelfde premier, die een week geleden nog opmerkte [ik citeer hetAD], ”niet optimistisch te zijn” over versoepelingen. [11]De premier [AD geciteerd]”,,Ik ben weinig optimistisch over wat ons te doen staat de komende weken’’ [12]EN”,,Het ziet er niet hoopvol uit.’’ [13]En een week later toch versoepelen?VERSOEPELINGEN/RISICO’S MET ONZE GEZONDHEID!
Wat bezielt deze Gevaarlijke Gek en zijn sidecicks van het kabinet?Net nu de coronabesmettingen blijven stijgen [14] en hij zelf een week eerder verklaard heeft ”niet optimistisch” te zijn over versoepelen, besluiten Rutte en co te versoepelen. [15]Wie daar de logica van inziet, mag daar een stukje over schrijven onder de titel ”Rutte/Common sense”Ik zie het dan wel via Google, Facebook, Twitter of voormijn part Youtube langskomen, want het zal vast door duizendenbekeken en gelezen worden!Het zien van logica in iets, dat ongerijmd is.Succes!”
EINDE CITAAT ONDERGETEKENDE EN ZIE NOOT 26Het mag misschien humoristisch geschreven zijn, humoristisch wasde situatie bepaald niet!

III
VERSOEPELINGEN OP 20 APRIL 2021
En het ging maar door!Ook op de Persconferentie op 20 april ging deze Gevaarlijke GekRutte door met versoepelen! [27]Interessant is met u te delen, lezers, wat er kort nadat ondergetekendehaar artikel daarover had geschreven [28], bekend werd:
Ik citeer :
Voorman van de intensivecare-vereniging Diederik Gommers maakt zich zorgen over het toenemend aantal coronapatiënten in het ziekenhuis. “Vanochtend in ons landelijk overleg gaven collega’s aan ‘Diederik, we stevenen af op code zwart, we verwachten als het zo doorgaat dat we daar volgende week in zitten’. Dan voelt het besluit om te versoepelen zo raar”, zegt hij in een aflevering van de podcast Virusfeitendie gisteren werd opgenomen.
Gommers wil het kabinetsbesluit om te versoepelen niet ter discussie stellen. Hij vindt het goed dat het kabinet niet alleen de OMT-adviezen maar ook andere belangen meeweegt. “Ik hoop wel dat er ergens een rode stopknop zit en dat we die voor dinsdag nog kunnen gebruiken als het echt niet goed gaat”, aldus Gommers.
Bij het scenario code zwart wordt aan de hand van criteria een selectie gemaakt wie wel en niet in aanmerking komt voor een plek op de intensive care. In Nederland is dat tijdens de coronapandemie nog niet voorgekomen.
Chemokuren en openhartoperaties
Gommers hoopt dat het zover niet komt en dat de piek in het aantal ziekenhuisopnames de komende dagen wordt bereikt en dat er daarna een daling volgt. “Maar op dit moment moeten we de ziekenhuizen aanpassen en zorg uitstellen. Chemokuren, kankeroperaties en openhartoperaties worden afgezegd. Zo ver zijn we nog niet geweest in de tweede en derde golf. De collega’s zijn bezorgd over hoe weinig IC-bedden er beschikbaar zijn.”
Het kabinet kondigde afgelopen dinsdag aan dat de coronaregels vanaf volgende week woensdag voor een deel worden losgelaten. Die dag gaat de avondklok van tafel en mogen winkels weer zonder afspraak klanten ontvangen. Ook mogen de terrassen onder voorwaarden ’s middags open en wordt het bezoekadvies verruimd. De Tweede Kamer stemde gisteren in met de wijzigingen.
Veel onzekerheden in modellen
De versoepelingen zijn onder meer gebaseerd op data van het RIVM van vorige week vrijdag. Daarin was een plateau te zien in het aantal ziekenhuisopnames en, in de nasleep daarvan, ook bij het aantal IC-opnames. Dat kwam ook naar voren bij de presentatie van Jaap van Dissel van het RIVM, gisteren in de Tweede Kamer. Het plateau zou op korte termijn kunnen leiden tot een daling van die getallen.
Van Dissels presentatie was gebaseerd op de vergadering van het Outbreak Management Team van vorige week vrijdag. Hij benoemde wel dat er nog veel onzekerheden zijn.
Dat werd ook benadrukt in het 109e OMT-advies van vrijdag 16 april, waarin staat: “Het OMT adviseert met klem om de stap-1-versoepelingen pas uit te voeren nadat vast is komen te staan dat de piek inderdaad achter ons ligt, en niet op het plateau al door te voeren. Dit geeft de garantie dat de gunstige onderliggende aannames (en modellering) inderdaad correct zijn, en niet een te rooskleurig beeld hebben geschetst.”
“We hebben allemaal die grafieken gezien en die zagen er best goed uit. Daar is nu beleid op gemaakt,” zegt Gommers. “Alleen neemt sinds zaterdag 17 april het aantal ziekenhuisopnames weer toe en de besmettingen zien we ook nog niet dalen.”

EINDE BERICHT 
Dit was een NOS Bericht, Zie Noot 29!
En denkt u, dat Rutte toen zijn maatregelen herriep?VERGEET HET MAAR!

IV
VERSOEPELINGEN OP 18 JUNI 2021/DE MOOIEZOMER VAN  RUTTE/WEG MET DE MONDKAPJESPLICHT!
Ging dan alles mis?Nee, natuurlijk niet!Op een gegeven ogenblik ging het inderdaad de Goede Kant open waren versoepelingen gerechtvaardigd, maar Rutte kan zichdan niet beheersen he en sloeg weer door naar de andere, zoalslater ook bleek, TE optimistische kant!De mondkapjesplicht in supermarkten verviel [juist waar concentratiesmensen bij elkaar zijn, lekker handig he], discotheken en nachtclubswerden opengesteld, ”met toegangsbewijzen”, alsof je in die discothekentijdens het dansen niet dicht op elkaar komt, staat te zweten etc [30]

V

EN….HET GING WEER MIS!/PERSCONFERENTIE 30 AUGUSTUS 2021
Natuurlijk, een Kind had het kunnen voorspellen:Met zulke wel heel drastische versoepelingen, nog middenin een onzekere Pandemie, werd het niks:

CITAAT ONDERGETEKENDE

Ik citeer weer mijzelf [HAHAHA]
”EN ZIEDAAR!WAT GEBEURT ER?De besmettingscijfers in het uitgaansleven namen zo onrustbarend toe,dat het kabinet moest inbinden en het uitgaansleven weer aan banden moest leggen…..” 
EINDE CITAAT
Het Uitgaansleven moest dus weer aan banden worden gelegd [31]En dan heb ik het nog niet gehad over die kolossaleBlunder van Rutte’s sidekick:


Ik citeer weer ondergetekende
”O WAT EEN FEEST!DANSEN MET JANSSEN

Maar er kwam nog een schandelijk na Treurspel, met de affaire”Dansen met Janssen”:
Want Grapjas en Dansfanaat minister de Jonge [Volksgezondheid]achtte het ”verantwoord” om al na een dag een QR Code [Sein Veilig]te verstrekken, waarmee jongeren, die met het Janssen vaccin warengevaccineerd, vrolijk weer de discotheek in konden.Dan was testen niet meer nodig en kon de anderhalve meter maatregelworden losgelaten.Maar dat Janssen vaccin werkt pas optimaal na vier weken! [14]Trots sprak deze Onverantwoordelijke Gek over”Dansen met Janssen!” [15]
MET ALS GEVOLG!

Jongeren gingen ”dansen met Janssen” en raakten besmet! [16]RUTTE, DE JONGE, BEDANKT!
Toegegeven, Rutte ging door het stof, bood excuses aan, refereerdeaan ”inschattingsfout” [17]Maar daarmee draai je de aangerichte Ellende niet terug!En wat hij of andere kabinetsleden ook zeggen:Hij als minister president en hier ook de minister van Volksgezondheid,zijn en blijven verantwoordelijk voor de ernstige, gemaakte fouten!
Als ik die jongeren was, zou ik eventueel Coronaletsel mooi verhalenop de Nederlandse Staat.Volgens juristen maken ze een goede kans! [18]”
EINDE CITAAT ONDERGETEKENDE, ZIE NOOT 32

VI

NOG GEKKER:PERSCONFERENTIE 14 SEPTEMBER/AFSCHAFFING 1.5 METER
Maar het kan altijd idioter:Op de Persconferentie van 14 september werd aangekondigd, dat de1.5 meter werd afgeschaft, met andere woorden:Niet meer verplicht gesteld [33]Schrijfster dezes vond dit niet alleen de grootste idiotie totnu toe, omdat je een van de eerste en meest elementaire maatregelenin de pandemie bestrijding, natuurlijk pas als laatste afschaft, maar ooklevensgevaarlijk, hetgeen zij formuleerde in 10 vragen aan Rutte [34]En natuurlijk pakte dit niet goed uit en begonnen de besmettingenweer te stijgen.Het was dan ook niet verwonderlijk, dat vanaf 24 november anno Domini 2021, de anderhalve meter weer verplicht werd gesteld. [35]Wat een geblunder, wat een geknoei, wat een levensgevaarlijkSpel met de volksgezondheid!


VII

PERSCONFERENTIE 2 NOVEMBER/MONDKAPJE WEER VERPLICHT
Ook de met zoveel aplomb aangekondigde afschaffing van het verplichtemondkapje in onder andere supermarkten op de persconferentie van 18 juni anno Domini 2021 [36] werd teruggedraaid op de persconferentie van 2 november anno Domini 2021! [37]Zouden er nog mensen zijn, die er NIET van overtuigd zijn, dat ditdemissionaire kabinet maar wat heeft gedaan en Russische Rouletteheeft gespeeld met de volksgezondheid?

EPILOOG
Ik kan nog wel eindeloos doorgaanMaar ik vind, dat ik nu wel afdoende heb aangetoond, hoe Russische Rouletteachtig, hoe onverantwoordelijk en hoe onsamenhangend de Coronamaatregelen tot nu toe zijn geweest.Drie Lockdowns, die zeker noodzakelijk zijn [we zitten nu in de derde],maar waarvan de laatste twee [december 2020, december 2021] vooral tewijten waren aan het dwaze versoepelingsbeleid van het kabinet-op hetverkeerde moment-, de idiotie van de afschaffing van de 1.5 meter verplichting,die dan weer moest worden heringevoerd, de afschaffing van de mondkapjesplicht, die dan ook weer korte tijd later moest worden heringevoerd, de idiotievan de extreme versoepeling-onverantwoord- na de eerste ”intelligente lockdown, het ”Dansen met Janssen” debacle van minister de Jonge [38]en ga zo maar door.
Het is allemaal terug te lezen in bovenstaande.
Nou, het is te hopen, dat bij de eerstvolgende Persconferentie, op 3januari in het Nieuwe Jaar 2022 [39],  dat die scholen, die ook besmettingshaarden vanJe Welste blijken [40], niet dan ook weer worden opengegooid.
We zullen zien, of dit kabinet iets van de vorige missers heeft geleerd!
EN NU GA IK AAN DE OLIEBOLLEN!
Alle lezers een Prettige Jaarwisseling toegewenst

ASTRID ESSED

NOTEN

NOOT 1

NOTEN 2 T/M 8

NOOT 9

NOOT 10

NOTEN 11 T/M 16

NOOT 17

NOTEN 18 T/M 19
https://www.astridessed.nl/noten-18-en-19-rutte-gevaarlijke-gek-deel-negen/

NOTEN 20 T/M 30

NOTEN 31 T/M 33

NOTEN 34 T/M 36

NOOT 37
https://www.astridessed.nl/noot-37-rutte-gevaarlijke-gek-deel-negen/

NOTEN 38 T/M 40

Reacties uitgeschakeld voor Rutte,Gevaarlijke Gek/Continuing Story/December Lockdown/Some win, Some lose/Deel Negen

Opgeslagen onder Divers

Noot 1/Rutte, Gevaarlijke Gek/Deel Negen

[1]

27 februari 2020Onder andere: eerste coronabesmetting in Nederland, bijeenkomst Financieel stabiliteitscomité

Eerste coronabesmetting in Nederland

Bij een man Tilburg is een infectie met het nieuwe coronavirus aangetroffen. Minister Bruins (VWS) informeert de Tweede Kamer hierover. ”

RIJKSOVERHEIDFEBRUARI 2020: EERSTE CORONABESMETTING IN NEDERLAND
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-tijdlijn/februari-2020-eerste-coronabesmetting-in-nederland

Februari 2020: Eerste coronabesmetting in Nederland

Veel Nederlanders die in China of op cruiseschepen verbleven zijn weer in Nederland. Op 27 februari is de eerste coronabesmetting in Nederland.

Eerste coronabesmetting in Nederland

Overzicht gebeurtenissenOverzicht inklappenPeriode februari 20202 februari 2020Begeleide terugkeer Nederlanders uit Wuhan5 februari 2020Preventieve quarantainemaatregelen7 februari 2020Persconferentie na ministerraad9 februari 2020Nederlanders terug uit China11 februari 2020Onder andere: nieuwe ontwikkelingen coronavirus, vertrek Nederlanders uit China14 februari 2020Introductie naam COVID-1916 februari 2020Besmetting passagier cruiseschip Westerdam17 februari 2020Nederlanders op cruiseschepen in Cambodja en Japan aangemeerd20 februari 2020Flitspeiling coronavirus21 februari 2020Onder andere: clusteruitbraak in Italië, 39 passagiers cruiseschip Westerdam in Nederland25 februari 2020Advies RIVM diagnostiek nieuwe coronavirus27 februari 2020Onder andere: eerste coronabesmetting in Nederland, bijeenkomst Financieel stabiliteitscomité28 februari 2020Onder andere: advies OMT aan VWS, tweede coronapatiënt in Nederland, opening publieksinformatienummer29 februari 2020Meer besmettingen in Nederland

EINDE BERICHT

Reacties uitgeschakeld voor Noot 1/Rutte, Gevaarlijke Gek/Deel Negen

Opgeslagen onder Divers

Noten 2 t/m 8/Rutte,Gevaarlijke Gek/Deel Negen

[2]
WEBSITE ASTRID ESSED”RUTTE, GEVAARLIJKE GEK”

https://www.astridessed.nl/page/2/?s=Rutte%2C+Gevaarlijke+Gek

[3]

AVONDKLOK IN NEDERLAND/NEE!/NEE!/NEE!ASTRID ESSED16 JANUARI 2021
https://www.astridessed.nl/avondklok-in-nederland-nee-nee-nee/

INSTELLEN AVONDKLOK ONDERGRAAFT RECHTSSTAAT/INGEZONDEN STUKASTRID ESSED18 JANUARI 2021
https://www.astridessed.nl/instellen-avondklok-ondergraaft-rechtsstaat-ingezonden-stuk/

HET AVONDKLOK DRAMA/RUTTE EN VIRUSWAARHEID/RUTTEALS ”GEVAARLIJKE GEK” DEEL TWEE/OVER RUTTE,DIE DE WET VERZETASTRID ESSED23 FEBRUARI 2021

UITPERS.BEMAAK RUTTE NIET TOT HELD VAN HET VOLK-OVER CORONA EN DAARNAASTRID ESSED8 APRIL 2020
https://www.uitpers.be/maak-rutte-tot-held-volk-corona-en-daarna/

Het ziek-rechtse en xenofobe, onfrisse nieuwsmedium Geen Stijl is wel het laatste, dat ik zou aanbevelen en dat zal ik nu ook zeker niet doen.Toch las ik er laatst een stukje op [ja, je moet nu eenmaal je tegenstanders blijven volgen], dat lang niet zo onzinnig was als je zou denken [al zullen ze die overwegingen om hun eigen redenen hebben gemaakt]. Laat ik mijn gezworen vijanden eens citeren:
”Spannend. De premier spreekt. Wederom de natie toe. Wat gaat het worden? #BlijfThuis tot 1 mei? Tot 1 JUNI? ALLE winkels dicht? Staatssupermarkten in ieder dorp of stad? Alleen nog maar de deur uit met een mondkapje? (Bestellen bij de Rijksoverheid voor € 27,50 het stuk – opbrengst komt ten goede aan Oeganda.) Alle macht naar Brussel en ’s ochtends nationaal Ellie’s Coronalied zingen bij de EU-vlag? Schiphol dicht? Avondklok? Soldatenlaarzen in de straat? Onder de 60 ook niet meer op de IC? Netflix-verbod en alleen nog NPO? Of gaat die peilinggeinponem breeduit lachend 1 APRIL zeggen? Tjoep Tjoep naar de staatsomroep.UPDATE: Nederland sowieso tot 28 april in huidige lockdown. Rutte herhaalt alle maatregelen. Bezweert demense om geen plannen voor de meivakantie te maken. En complimenteert vervolgens iedereen met goed meedoen en hard werken en braaf luisteren etcetera.
Update: Comments closed. U bent welkom in het CoronaCafé.” [1]
Ik weet het. Hatelijk als altijd, zoals die opmerking over Oeganda, die ook nog eens nergens op slaat. Maar toch, nogmaals, minder onzinnig dan je van Geen Stijl zou verwachten. Ook ik, maar dan bekeken vanuit een anti-xenofobe en anti racistische hoek, heb zo mijn gedachten over al die Overheidsmaatregelen tegen het dodelijke Coronavirus. [2]Begrijp mij niet verkeerd. Dat virus is een HEL, een levensgevaarlijk virus, dat dood en verderf zaait in Azië, Europa, Noord-, Midden- en Zuid-Amerika, in Afrika, ja overal in de wereld. Een virus, waarvoor wij allemaal terecht bang zijn, alle ten dienste staande voorzorgsmaatregelen tegen moeten nemen EN die Overheidsmaatregelen zijn dus meer dan brood en broodnodig.Ik ga ze hier niet herhalen.Zie noot 3 Zie de ‘REDEVOERING van Neerlands premier Rutte. [4]

MAAR

Ja, er zijn een aantal “maars”. Ik vraag mij af, hoeveel mensen DAT nu zullen beseffen
Want op dit moment zal Rutte vrijwel ieders grote Held zijn Omdat hij-volgens vox populi [5], (ik heb het niet zo op dat woord) ”leiderschap” toont, Neerlands Hoop is in Bange Dagen en de mensen moed in spreekt. En ik moet toegeven, dat dat zo overkomt, getuige zijn redevoeringen [6] Shout outs [7] -terecht- naar de zorgmedewerkers, ook de schoonmakers [8]-mooi, die worden immers vaak vergetenShout outs naar vrijwel de hele Nederlandse bevolking [9]FIJN!

MAAR 1 RUTTE ALS HELD
LATEN WE DIT NIET VERGETEN!

Premier Rutte BLIJFT de premier, die als Staatssecretaris ooit eens is veroordeeld wegens aanzetten tot discriminatie [10], die de xenofobe ”Brief aan alle Nederlanders” [11] heeft geschreven, de”Pleur op”premier [12], de premier van de draconische bezuinigingen, de premier, die moeite heeft met excuses over het slavernijverleden. [13]EN laten we dit niet vergeten:De premier onder wiens verantwoordelijkheid, oorlogsmisdaden in Irak hebben plaatsgevonden. [14]
Is dat flauw om dat aan te halen, juist nu in Coronatijden te noemen? Heeft dat ”niets te maken” met zijn ”émpathische” aanpak van de crisis? Wel degelijk. Wie dat vergeet, kan nog wel eens een lelijke Pijp roken. Houd dat dus in gedachten, lezers!
Want we moeten ons realiseren, dat dezelfde Overheid, die nu een en al zorgzaamheid uitstraalt, ook onze – daarmee bedoel ik de meeste mensen, die geen Rothschild [15] inkomen hebben – ook vaak onze tegenstander blijkt, niet alleen qua bezuinigingen, maar ook als onderdrukkend Staatsapparaat.Want neem nou de Politie, dat verlengstuk van het Staatsapparaat, dat momenteel als gemoedelijke dorpsagent functioneert [nog wel] om ons te helpen, de aangescherpte maatregelen na te leven in belang van onze eigen gezondheid.Allemaal leuk en wel, maar zijn we het structurele politiegeweld al vergeten?Ja?Dan herinner ik u er graag aan. [16]

MAAR 2 MAATREGELEN IN CORONATIMES AND AFTER

Er is nog iets belangrijker dan je geen Rad voor Ogen laten draaien door Rutte’s troostende, empathische en opbeurende Speeches, dat zijn de MAATREGELEN, die nu genomen worden en heel ver gaan voor een land in vredestijd, zoals Rutte ook al opmerkte. TER VERDUIDELIJKING Ik en niemand met common sense zal ontkennen, dat het van het uiterste belang is, maatregelen te nemen, tegen dat levensgevaarlijke virus, dat op 27 februari anno Domini 2020 Nederland binnenkwam en vandaag, op 1 april, 1173 dodelijke slachtoffers heeft geëist! [17] En het einde is nog niet in zicht.
Maar daar gaat het hier niet om.De maatregelen [en misschien komt er nog wel een verscherping, zoals een Lockdown] zijn dan weliswaar noodzakelijk. MAAR WAT GEBEURT ER NA CORONA? Want lezers, een Lockdown [18] kan nog volgen, zoals in andere landen al het geval is [19], evenals de instelling van de noodtoestand of avondklok. [20] Dat zijn zware maatregelen, meestal alleen genomen in een noodsituatie [waarin we hier verkeren], of……in een dictatuur of tegen het dictatoriale aangrenzende regimes.
Zo heeft de extreem-rechtse Hongaarse premier Orban de coronamaatregelen al aangegrepen om vrijwel alle macht naar zich toe te trekken. [21] Nu is die premier Orban een extreem-rechtse griezel [22] en verkeren we hier gelukkig-nog- niet in vergelijkbare situaties, maar het enge aan extreme maatregelen is, dat zij niet zo gemakkelijk weggaan, als ze zijn gekomen!
Zo is in Frankrijk de noodtoestand beëindigd, die na terroristische aanslagen was ingesteld, maar is veel – zoals extra bevoegdheden van politie en Justitie – in een nieuwe wet gegoten. [23] Maar ook al verdwijnen noodtoestanden zonder ”verruiming” van de Wet, ze kunnen a la minute weer worden ingevoerd!

MAAR 3 POLITIE, MILITAIREN EN DE WET
Beste lezers, hebben jullie meegekregen, dat Nederlandse militairen zijn teruggeroepen uit Afghanistan, vanwege het Coronavirus? [24] En dat er wordt gesproken over mogelijke inzet van Defensie om het Coronavirus te bestrijden? [25] Zo op het eerste gezicht lijkt dat in de ogen van de publieke opinie sympathiek en in ieder geval nodig. Maar iedere stap, waarbij geweldsinstellingen van de Staat worden ingeschakeld, dienen maar beter goed in de gaten gehouden te worden. Duidelijker geldt dat nog voor de politie:

Je ziet ze momenteel veel meer in het straatbeeld, mensen gemoedelijk [tot nu toe mijn waarneming] toesprekend, als ze zich niet aan die anderhalve meter afstand houden. Je ziet ze ook mensen helpen, die hun boodschappen laten vallen. Aardig toch. Individueel wel, ja
Maar, en dat is nog weer een maar:
Het zou best kunnen gebeuren, dat als het Coronavirus heftiger om zich heen grijpt en mensen zich niet altijd houden aan de nu gegeven voorschriften [wat ik trouwens ook onverantwoordelijk voel en waarover ik mij kan opwinden, omdat zij anderen, inclusief mijn persoontje, in gevaar brengen], die politie meer en zwaardere bevoegdheden krijgt. Dan hebben ze waarschijnlijk niet meer zo’n gemoedelijke dorpsagentachtige uitstraling en zien we het ware, repressieve gezicht.
En wat, als alles achter de rug is en de beperkende maatregelen worden opgeheven, maar ze worden in een ruimere wet gegoten, met ruimere bevoegdheden voor Politie en Justitie, zoals in Frankrijk? [26]

DE ”ZOETE KOEK”

Wat ik misschien nog het meest verontrustend vind is de houding, die de bevolking zou kunnen gaan aannemen, jegens het ”Gezag” Het is leuk, sympathiek en solidair, allerlei shout-outs te doen tegenover zorgmedewerkers, artsen en laten we vooral schoonmakers en vuilnismannen niet vergeten, maar laat het daarbij blijven en laten niet Rutte en zijn kabinetsleden in die hulde gaan delen. Dat is een Ding.
Maar wat nu, als mensen GEWEND raken aan de maatregelen, die nu worden opgelegd, zeker als het langer gaat duren.Als men het ook NA de Coronacrisis meer voor Zoete Koek gaat slikken als de Overheid verdergaande maatregelen oplegt, omdat het nodig is. Omdat er echt of vermeend terrorisme dreigt? Omdat er teveel vluchtelingen deze kant opkomen? Als de politie verruimde bevoegdheden krijgt, misschien vaker in het straatbeeld verschijnt, mensen te pas en te onpas blijft aanspreken?
Wat dat ”terrorisme” betreft, al een griezelig voorbeeld. Uit niets is gebleken, dat de tramschutter in Utrecht, Gokmen T, een ”terroristisch motief” had [want wat was zijn politieke motief, in welk opzicht was dit gericht tegen de Overheid. [27]Toch is hij veroordeeld tot levenslang vanwege een ”terroristische daad” [28] En een nog enger detail: Hij schijnt zwakbegaafd te zijn. [29]Waarom dan uberhaupt terecht gestaan?
Als we dit al hebben laten passeren zonder veel of felle kritiek [ik heb daar tenminste niets over gelezen], wat dan met eventueel nieuwe en draconischere, in wetgeving gegoten maatregelen, die ooit zijn afgeleid van niet meer noodzakelijke anti-Coronavirus maatregelen?
Ik wil, dat u daar eens heel goed over nadenkt, wat ik ook ga doen.
Ik zal tenslotte mijn eerste bedenkingen, die tot dit artikel geleid hebben, met u delen:
In hoeverre worden de nu noodzakelijke Staatsmaatregelen [we hebben die Overheid nu eenmaal] gegoten in wetgeving?In hoeverre krijgt, op de lange termijn, hierdoor de politie meer macht en bevoegdheden?In hoeverre worden begrippen als ”noodtoestand” in de nabije toekomst misbruikt?
Lezers
STAY ALERTSTAY SAFE!
Voor de voetnoten bij dit stuk zie: https://www.astridessed.nl/noten-1-t-m-29-behorende-bij-artikel-coronamaatregelen-nederlandse-overheid-nu-van-levensbelang-wat-na-coronacrisis-over-avondklok-noodtoestand-en-politiemacht/

[4]

HET AVONDKLOK DRAMA/RUTTE EN VIRUSWAARHEID/RUTTEALS ”GEVAARLIJKE GEK” DEEL TWEE/OVER RUTTE,DIE DE WET VERZETASTRID ESSED23 FEBRUARI 2021

[5]

WIKIPEDIARUSSISCHE ROULETTE

https://nl.wikipedia.org/wiki/Russische_roulette

[6]

URBAN DICTIONNARYBEEF
https://www.urbandictionary.com/define.php?term=Beef

Beefto have a grudge or start one with another person.(50 centlife’s on the line) “Beef u dont want none so dont start none”

[7]
LOCKDOWN TOT EN MET 19 JANUARI/SOME COMMON SENSE AT LAST/OVER VACCINS, MUTATIES EN ANDERE VERHALENASTRID ESSED4 JANUARI 2021
https://www.astridessed.nl/lockdown-tot-en-met-19-januari-some-common-sense-at-last-over-vaccins-mutaties-en-andere-verhalen/

”Het is vrijdag aan het begin van de avond als premier Mark Rutte en vicepremier Hugo de Jonge gebeld worden door Jaap van Dissel, RIVM-directeur en voorzitter van het Outbreak Management Team (OMT). Hij wil beide bewindspersonen graag persoonlijk bijpraten na het wekelijkse overleg van het OMT.  
Foute boel, weten Rutte en De Jonge. Normaal ontvangen zij de OMT-adviezen netjes per e-mail na afloop, soms een dag later. Maar zoveel tijd is er nu niet, vindt Van Dissel. ,,Dit gaat de verkeerde kant op”, zegt hij in de call met De Jonge en Rutte. ,,Jaap trok aan de bel, hij wilde zelf dat signaal afgeven”, zegt een betrokkene.

De nood is hoog. Alle alarmbellen op het coronadashboard rinkelen. Het aantal infecties loopt weer op, het aantal nieuwe ziekenhuisopnames stijgt, de zorg raakt overbelast. En belangrijker: het ergste moet nog komen, zo rekenen de modelleurs van het RIVM de politiek voor.”
AD

HOE HET KABINET IN EEN WEEK NAAR TOTALE LOCKDOWN GREEP:

”JAAP BELDE RUTTE: HET GAAT NIET GOED”

https://www.ad.nl/politiek/hoe-het-kabinet-in-een-week-naar-totale-lockdown-greep-jaap-belde-rutte-het-gaat-niet-goed~a04a4b6c/

Lang ging het over versoepelen, nu zit Nederland in een totale lockdown. Betrokkenen over de plotselinge greep naar het paardenmiddel: ,,We stevenden af op het maart-scenario of erger.’’
Het is vrijdag aan het begin van de avond als premier Mark Rutte en vicepremier Hugo de Jonge gebeld worden door Jaap van Dissel, RIVM-directeur en voorzitter van het Outbreak Management Team (OMT). Hij wil beide bewindspersonen graag persoonlijk bijpraten na het wekelijkse overleg van het OMT.  
Foute boel, weten Rutte en De Jonge. Normaal ontvangen zij de OMT-adviezen netjes per e-mail na afloop, soms een dag later. Maar zoveel tijd is er nu niet, vindt Van Dissel. ,,Dit gaat de verkeerde kant op”, zegt hij in de call met De Jonge en Rutte. ,,Jaap trok aan de bel, hij wilde zelf dat signaal afgeven”, zegt een betrokkene.

De nood is hoog. Alle alarmbellen op het coronadashboard rinkelen. Het aantal infecties loopt weer op, het aantal nieuwe ziekenhuisopnames stijgt, de zorg raakt overbelast. En belangrijker: het ergste moet nog komen, zo rekenen de modelleurs van het RIVM de politiek voor.

Derde Golf

Met naar schatting nu circa 90.000 besmettelijke mensen in Nederland, een R-waarde ruim boven de één en de komende feestdagen zijn alle nare ingrediënten aanwezig voor een derde golf die de eerste hausse zelfs overstijgt, zo luidt de sombere boodschap van Van Dissel. ‘Zonder aanvullende maatregelen stevenen we af op een hoger aantal geïnfecteerden dan in maart’, schrijft het OMT. Daarom rest weinig anders dan een totale lockdown.

,Er is al zoveel virus in omloop en dan komen kerst en oud en nieuw er ook nog aan”, zegt viroloog en prominent OMT-lid Marion Koopmans tegen deze site. ,,Je weet dat mensen elkaar dan gaan opzoeken en dan zit je dus met twee potentiële superspread events kort na elkaar. We hebben met carnaval gezien wat dat kan betekenen. Dus ons OMT-advies moest een stevig signaal worden.”

Dat werd het. De Jonge en Rutte beseffen volgens een ingewijde op vrijdagavond al dat de grote hamer uit de gereedschapskist moet. Als het gesprek met Van Dissel afgelopen is, wordt er meteen een extra Catshuisberaad op zondag ingelast.

Enige optie

De totale lockdown is vanaf dit weekeinde niet langer een on-Nederlands paardenmiddel, maar wordt de enige serieuze resterende optie om het virus klein te krijgen. Op zaterdag bereiden ambtenaren de Nederlandse harde lockdown verder voor. De etiketten ‘intelligent’ en ‘gedeeltelijk’ kunnen er vanaf, nu ook alle niet-noodzakelijke winkels en scholen dicht moeten. Alles om het aantal contacten drastisch te verminderen is nu nodig.

,Dat is een nederlaag ja, dat het niet zonder deze harde hamer lukt”, zegt een bron. ,,Maar er waren weinig andere opties. In potentie hadden we een groter probleem dan in maart.”

Volgens de RIVM-berekeningen zou het aantal zieken groter kunnen worden dan in het voorjaar, toen er tijdens de piek naar schatting 170.000 besmettelijke mensen waren in Nederland. Die gevolgen waren destijds al pijnlijk, met dagelijks soms meer dan honderd mensen per dag erbij op de ic, de dreiging van ‘code zwart’ in ziekenhuizen, zwaar afgeschaalde normale zorg en veel sterfgevallen. 

Dat (of erger) wil niemand nog een keer. De optie van een avondklok – iedereen verplicht binnen tussen acht ’s avonds en vier ‘s ochtends – ligt op tafel in de ambtswoning van de premier, maar wordt toch niet afgekondigd. ,,Zo’n avondklok heeft in deze fase geen meerwaarde”, zegt een betrokkene, ,,die zou pas een effect hebben als je al die andere dingen niet doet.”

Opmerkelijk deze zondag in het Catshuis: de eerdere richtingenstrijd binnen het kabinet – virologie versus economie – verdwijnt als sneeuw voor de zon: ,,Daar ging het helemaal niet meer over.” Een andere ingewijde meldt: ,,Daar was geen ruimte voor, de cijfers waren gigantisch aan het stijgen.” Het economische tegengeluid is plotseling verstomd. 

,,Het probleem is ook: als je verder niets zou doen, zou die gedeeltelijke lockdown nog maanden langer moeten duren”, weet een OMT-lid. Koopmans: ,,De eerdere daling zette niet door, je zag evenveel reisbewegingen, het winkelend publiek. Dan weet je: hier zit weer een bult aan te komen.”

Dat beseft Rutte dus ook als hij gisteravond achter zijn kersenhouten bureau in het Torentje de cameralens in kijkt en ruim acht miljoen mensen toespreekt met woorden waarvan hij vurig hoopte ze nooit te hoeven gebruiken. ,,Nederland gaat voor een periode van in ieder geval vijf weken in lockdown. Nederland gaat op slot.” Buiten wordt een lawaaidemonstratie van coronasceptici door de politie beëindigd. Ook dat tegengeluid is voor even weg. 
EINDE BERICHT 
[8]

NOSOMT ADVISEERT HARDE LOCKDOWN, VANDAAGSPOEDOVERLEG KABINET17 DECEMBER 2021
https://nos.nl/artikel/2409934-omt-adviseert-harde-lockdown-vandaag-spoedoverleg-kabinet

Het Outbreak Management Team adviseert het kabinet een strenge lockdown in te stellen om de opmars van de omikronvariant af te remmen. De deskundigen willen dat vrijwel alles sluit: alleen de essentiële winkels zoals supermarkten zouden open mogen blijven, bevestigen Haagse bronnen.

Dat zou betekenen dat onder meer de horeca, niet-essentiële winkels en de cultuursector weer dicht moeten. Ook zouden alle scholen en andere onderwijsinstellingen wat de deskundigen betreft moeten sluiten.

Op vrijdag werd al duidelijk dat er bij het OMT grote zorgen zijn over de snelle verspreiding van de variant.

Of het kabinet het advies ook overneemt is nog niet duidelijk, maar het is wel de verwachting. Vandaag is er een spoedoverleg van het demissionaire kabinet naar aanleiding van het OMT-advies. De bewindslieden beslissen daar over mogelijke aanvullende maatregelen.

Het is waarschijnlijk dat er vandaag ook al een nieuwe persconferentie gehouden wordt om de nieuwe maatregelen bekend te maken, zeggen Haagse bronnen, en dat de nieuwe maatregelen al in het weekend ingaan, om een stormloop op winkels en restaurants voor te zijn.

Uit cijfers uit Amsterdam blijkt dat het aandeel van de omikronvariant in het totaal aantal besmettingen elke twee à drie dagen verdubbelt. Het is de verwachting dat de variant volgende week dominant zal zijn in de hoofdstad. Volgens het OMT is sprake van een race tegen de klok: gaat het toedienen van boosterprikken aan alle volwassenen de komende weken snel genoeg om de omikrongolf voor te zijn?

Het is volgens OMT-lid Marion Koopmans belangrijk zo snel mogelijk aanvullende maatregelen te nemen en door te prikken. Op die manier kan de verwachte impact van de besmettelijkere omikronvariant worden beperkt, tot er meer duidelijkheid is in hoeverre de variant wel of niet ziekmakender is.

Effect booster op ziekenhuisopnames

“Bij alle vaccins die in Nederland gebruikt worden zie je dat de aangemaakte antistoffen tegen omikron duidelijk lager zijn”, zei Koopmans in talkshow Op1. Uit onderzoek is volgens haar inmiddels duidelijk dat de huidige vaccins veel minder goed werken om verspreiding van het virus te voorkomen.

“We verwachten nog wel effect van vaccinatie op de ziekenhuisopnames, zeker na de booster”, zegt Koopmans. Ze verwacht dat er pas over een week of twee echt duidelijkheid is. “Maar als je tot dan wacht, zit je mogelijk al volop in een stijgende lijn.” De viroloog adviseert mensen zich te laten testen voordat ze in de kerstperiode op bezoek gaan, en de kring van mensen waar je nauw contact mee hebt zo klein mogelijk te houden. “Het is heel verstandig om daar serieus rekening mee te houden.”

De omikronvariant verspreidt zich twee tot drie keer zo snel als de deltavariant, liet OMT-voorzitter Jaap van Dissel woensdag al weten in een briefing aan de Tweede Kamer. Hij stelde dat de snelle verspreiding waarschijnlijk komt omdat mensen die al wat langer geleden zijn gevaccineerd onvoldoende beschermd zijn tegen de variant. Van Dissel dringt dan ook aan op het snel toedienen van boostervaccins.

Maatregelen in andere landen

Eerder kondigden andere Europese landen ook al maatregelen aan vanwege de variant, of ze overwegen die te nemen. Zo wil Denemarken eerder starten met het toedienen van boosterprikken voor mensen van 40 jaar en ouder. Ook willen de Denen theaters, bioscopen en musea sluiten.

De Britten willen eveneens de boostercampagne versnellen. Daar verdubbelt het aantal omikrongevallen iedere twee à drie dagen.

In Noorwegen worden over drie weken 90.000 tot 300.000 omikronbesmettingen per dag verwacht en vijftig tot honderd ziekenhuisopnames. Het land kondigde daarom onder meer aan dat er geen alcohol in bars en restaurants meer mag worden geschonken. Ook moeten mensen thuiswerken, tenzij dat echt niet anders kan.

EINDE NOS BERICHT

Inleidend statement Van Dissel

Dank u wel. Goedenavond dames en heren. Het OMT acht de huidige situatie zorgelijk en hecht er aan om hier uitleg te geven van het OMT-advies. De afgelopen twee jaar hebben we gezien dat verschillende virusvarianten van het coronavirus golven van infectie veroorzaakten in Nederland. En zoals u weet was de laatste variant die dat deed, was natuurlijk de deltavariant en we hebben dagelijks nog enkele tienduizenden infecties ten gevolge van die variant. Toch lijkt de piek van deze golf achter ons te liggen en dat komt natuurlijk niet in het laatst door de maatregelen die getroffen zijn enige tijd geleden door het kabinet. We zien daar nu de gunstige effecten van op het aantal nieuwe infecties. Tegelijkertijd realiseren we ons dat de bezetting van de ziekenhuizen nog steeds heel erg hoog is, dat de druk op de huisartsenzorg hoog is, dat de druk op de verpleeghuizen hoog is. En ofschoon we zien dat de getallen dalen, zijn we er nog niet. Desalniettemin, ondanks dat het OMT zich realiseert dat we dus over die piek van de deltagolf heen zijn, maakt het zich zorgen over de omikronvariant en de opkomst daar van. Die variant die zorgt momenteel nog maar voor een klein deel van de infecties in Nederland, maar we weten dat dat door z’n zeer snelle verspreiding dat aandeel snel zal toenemen. En het is zo dat in Nederland, op grond van de eerste gegevens, we zien dat de toename ongeveer een verdubbeling inhoudt van het percentage dat aan omikron kan worden toegeschreven van zo’n 2 tot 3 dagen. In Amsterdam ligt het percentage omikron, dat heeft u misschien ook gisteren gehoord, al rond de 25%. En waarschijnlijk vandaag weer wat hoger. En als je naar andere grote steden in Europa kijkt, van Londen weten we dat dat inmiddels al zo’n 70% is, dus we gaan er vanuit dat die omikronvariant zich snel zal verspreiden, ook in Nederland. En eigenlijk dat we voor, zo tussen kerst denken we, en de jaarwisseling, de omikronvariant ook dominant zal zijn. En dominant betekent in dit geval dat de meerderheid van de infecties in Nederland ten gevolge van die omikronvariant optreedt. En dat betekent ook dat de deltavariant daarmee verdrongen is. Het punt met de omikronvariant, behalve dat we weten dat het zich heel snel kan verspreiden en daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn, weten we ook een aantal dingen nog niet. We weten wel dat, en daar kom ik zo natuurlijk verder op terug, wat we wel weten is dat die omikronvariant zich kan onttrekken aan opgebouwde afweer ten gevolge van een doorgemaakte infectie, of een eerdere vaccinatie. Zeker als dat enige tijd terug is en dat biedt dan uiteindelijk minder bescherming om die weer op te lopen. En waarom komt dat? Dat komt eigenlijk omdat die omikronvariant te veel afwijkt van het virus waarmee dat vaccin destijds gemaakt is. U moet het vergelijken: iemand trekt plotseling een andere jas aan en dan herken je hem niet meer. Dat is eigenlijk wat er gebeurt. Het afweersysteem kan hem eigenlijk niet goed herkennen, omdat die omikronvariant aan de buitenzijde een ander gedaante aanneemt. En op zich nog verder hetzelfde vermogen heeft om de cel te infecteren. Dat die omikronvariant dat kan, en dat we dus zien dat de opgebouwde afweer daar onvoldoende tegen beschermt, of in ieder geval veel minder dan tegen de huidige deltavariant, dat is natuurlijk een flinke tegenvaller. Dat zult u begrijpen, want dat zet ons toch weer een beetje terug. Tegelijkertijd weten we ook dat boostervaccinaties, dus het geven van een derde vaccinatie na een volledige vaccinatiereeks van twee, tenzij je het Janssenvaccin natuurlijk gegeven is, dat dat een opfrissing geeft van het afweersysteem en ook maakt dat na die booster de bescherming tegen de omikronvariant weer belangrijk toeneemt. Dus niet alleen moet ik misschien toevoegen bescherming tegen infectie, maar ook bescherming tegen ernstige ziekte verwachten we. En dan is het op zich, begrijpt u, heel goed nieuws, dat vorige week al besloten is, natuurlijk een beetje vooruitkijkend, omdat die omikronvariant z’n schaduw vooruit wierp, om die boostervaccinatiecampagne zeer sterk te versnellen, omdat dat momenteel natuurlijk heel erg belangrijk is. En dat betekent dat, hoop ik, dat iedereen daar ook gebruik van maakt, want we zijn als land het meest gebaat bij een hele grote opname van die boostervaccinatie. Ga die vooral halen. Maar ook denk ik een oproep aan diegenen die nog niet gevaccineerd zijn, om dat alsnog te doen, want twee initiële vaccinaties helpen ook, beschermen ook tegen de omikronvariant. Nou omdat die variant nieuw is, weten we ook een aantal dingen nog niet. Een van de meest belangrijke zaken waar we graag inzicht in zouden willen hebben is hoe ziek je er nou van kan worden. Maar dat kan helaas nog enige tijd duren voordat we daar echt robuuste data over hebben. En dan zult u zich afvragen: waarom is dat dan zo? Want het is toch eigenlijk, je hoeft maar om je heen te kijken, en die infecties die zijn er, dat moet niet zo ingewikkeld zijn. Toch ligt dat iets complexer. Bijvoorbeeld we zien in Engeland een hele snelle toename van die omikronvariant. Inmiddels al in Londen al zo’n 70%. U kunt zich voorstellen dat je dan kan kijken hoeveel ziekenhuisopnames zijn er ten gevolge van die variant en daar zit natuurlijk altijd een zekere vertraging in omdat je eerst ziek wordt en dan ongeveer een week, ietsje later, naar het ziekenhuis eventueel gaat. Het probleem is dat die variant zich niet vanaf het begin af aan even verdeelt over de populatie, dus over de bevolking. En als initieel meer jongeren dan ouderen die omikronvariant oplopen, dan kunt u zich voorstellen dat de getallen hoog zijn, maar dat je eigenlijk hele lage ziekenhuisopnames krijgt, domweg omdat dat reflecteert dat de patiënten jong zijn. Dus voordat je voldoende verspreiding in de bevolking hebt, bijvoorbeeld in Engeland die natuurlijk toch op Nederland voorloopt en kan zien wat er gebeurt als kwetsbaren de ziekte krijgen, dat gaat gewoon even enige tijd kosten en die tijd hebben we in Nederland nodig want je wilt voor de modellering natuurlijk heel graag weten hoe je dat moet invullen en dat kunnen we momenteel simpelweg niet. Die onzekerheid die maakt dat onze modelleringen heel erg afhankelijk worden van aannames en dat als we nu die modelleringen uitvoeren, dan zien we eigenlijk dat we, als je natuurlijk hele milde getallen invoert, dan gaat het, maar als je minder optimistische getallen invoert en deels aanneemt dat die omikronvariant eigenlijk op dezelfde wijze als het deltavirus toch ook personen ziek kan maken, dan zien we gewoon nu dat het aantal zieken wat we dan zullen krijgen vanwege de zeer snelle verspreiding van het virus, zo hoog is dat het de eerste golf in Nederland kan overstijgen. En dat zou dus betekenen dat we door de omikronvariant weer meer ziekenhuisbedden bezet zien door ernstig zieke patiënten en misschien ook meer ic-bedden als we in de eerste golf hebben gehad. U kunt zich voorstellen dat dat met alle onzekerheden die we nu hebben toch tot grote zorg leidt en dat je daar graag het maximale aan wilt doen om dat te voorkomen. Dat is dan eigenlijk ook de reden dat het OMT natuurlijk na een prelude vorige week nu opnieuw het kabinet adviseerde. In dit geval om aanvullende maatregelen te nemen, behalve de boostercampagne die natuurlijk al een week geleden ernstig of belangrijk versneld is, om aanvullende maatregelen te nemen en die maatregelen die kunnen eigenlijk niet anders zijn dan een intensivering van de huidige maatregelen en dan kom je al snel terug op een situatie als we vorig jaar rond kerst hebben gehad. U kunt zich het misschien goed herinneren toen kwam de alfavariant als een duveltje uit het doosje. In dat geval uit Engeland en moesten we plotseling ook intensiveren omdat die alfavariant ten opzichte van de toen circulerende variant besmettelijker is. Dus ja, eigenlijk samengevat, met zoveel onzekerheden over de eigenschappen van de omikronvariant. Onzekerheid natuurlijk ook hoeveel personen uiteindelijk ingaan op de dringende oproep om toch die booster te halen. Onzekerheden met betrekking tot hoe ziek je er van wordt, maar toch in potentie de grote impact van dit virus en zijn zeer snelle verspreiding zodat je veel zieke mensen krijgt en naar verwachting dus ook relatief veel ernstig zieke patiënten, maakt dat het OMT uit voorzorg heeft geadviseerd om aanscherping van de maatregelen te gaan doen. Die maatregelen die nemen we dan om verspreiding van omikron te vertragen. Daar kopen we als het ware tijd mee, en in die tijd kunnen we gebruik maken om ons verder voor te bereiden. Natuurlijk ook om iedereen de kans te geven van de boostervaccinatie gebruik te maken, maar tevens gaat het niet alleen om een vertraging. Het gaat er ook om dat we denken dat we de huidige zorg die toch nog vanwege de hoge aantallen opgenomen patiënten erg onder druk staat, dat we ook die nog meer ruimte kunnen bieden en meer lucht kunnen geven totdat deze volgende golf naar alle waarschijnlijkheid er toch aankomt. Veel onzekerheden nog, dat wil ik benadrukken. Het kan ook wel ’s mee zitten, maar dat hebben we helaas met het coronavirus nog niet vaak gehad. Maar in ieder geval een situatie die nu in de ogen van het OMT vroeg voor extra maatregelen. En u kunt er natuurlijk ook vanuit gaan dat als het beeld, op grond van informatie die we in Nederland gaan verkrijgen, maar ook vanuit het buitenland gunstiger blijkt dan de aannames waarmee we nu hebben gerekend, en we denken dat het meevalt, dan is het duidelijk dat het OMT als eerste ook weer het kabinet zal adviseren om de maatregelen af te bouwen. Daarbij wilde ik het laten, dank u wel.”RIJKSOVERHEID

Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president 

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/mediateksten/2021/12/18/letterlijke-tekst-persconferentie-coronavirus-minister-president-rutte-minister-de-jonge-en-omt-voorzitter-van-dissel-18-december-2021

Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president

Rutte, minister De Jonge en OMT-voorzitter Van Dissel (18 december 2021)

Mediatekst | 18-12-2021

Minister-president Rutte, minister De Jonge en Jaap van Dissel van het Outbreak Management Team (OMT) leggen uit waarom het kabinet heeft besloten dat Nederland in ieder geval tot en met vrijdag 14 januari 2022 in lockdown gaat.

Inleidend statement minister-president Rutte

Goedenavond. Ik, wij, we staan hier vanavond met een somber gemoed. En ik denk dat veel mensen die nu zitten te kijken dat ook precies zo zullen voelen. Want een ingelaste persconferentie op zaterdagavond, vier dagen na de vorige persconferentie, dat belooft natuurlijk niet veel goeds. In één zin samengevat: Nederland gaat vanaf morgen nog een keer in lockdown. Nederland gaat nog een keer op slot. Dat is onvermijdelijk vanwege de vijfde golf die met de omikronvariant op ons afkomt. Omikron verspreidt zich nog sneller dan we al vreesden. En dus moeten we nu ingrijpen om zoveel mogelijk erger te voorkomen. Uit voorzorg. Dat is het ingewikkelde verhaal dat we vanavond hebben te vertellen. Daarom hebben we Jaap van Dissel gevraagd er vanavond bij te zijn, als voorzitter van het Outbreak Management Team, het OMT. Hij zal uitleggen waarom we niet kunnen wachten. En ook waar we vanwege omikron rekening mee moeten houden in de ziekenhuizen. Ik zal daarna zo kort mogelijk toelichten wat deze nieuwe lockdown concreet inhoudt. En vervolgens komt Hugo de Jonge aan het woord over wat er wordt voorbereid en klaargezet om deze vijfde golf zo goed mogelijk voor te blijven en te doorstaan. Maar nu eerst het woord aan Jaap van Dissel.

Inleidend statement Van Dissel

Dank u wel. Goedenavond dames en heren. Het OMT acht de huidige situatie zorgelijk en hecht er aan om hier uitleg te geven van het OMT-advies. De afgelopen twee jaar hebben we gezien dat verschillende virusvarianten van het coronavirus golven van infectie veroorzaakten in Nederland. En zoals u weet was de laatste variant die dat deed, was natuurlijk de deltavariant en we hebben dagelijks nog enkele tienduizenden infecties ten gevolge van die variant. Toch lijkt de piek van deze golf achter ons te liggen en dat komt natuurlijk niet in het laatst door de maatregelen die getroffen zijn enige tijd geleden door het kabinet. We zien daar nu de gunstige effecten van op het aantal nieuwe infecties. Tegelijkertijd realiseren we ons dat de bezetting van de ziekenhuizen nog steeds heel erg hoog is, dat de druk op de huisartsenzorg hoog is, dat de druk op de verpleeghuizen hoog is. En ofschoon we zien dat de getallen dalen, zijn we er nog niet. Desalniettemin, ondanks dat het OMT zich realiseert dat we dus over die piek van de deltagolf heen zijn, maakt het zich zorgen over de omikronvariant en de opkomst daar van. Die variant die zorgt momenteel nog maar voor een klein deel van de infecties in Nederland, maar we weten dat dat door z’n zeer snelle verspreiding dat aandeel snel zal toenemen. En het is zo dat in Nederland, op grond van de eerste gegevens, we zien dat de toename ongeveer een verdubbeling inhoudt van het percentage dat aan omikron kan worden toegeschreven van zo’n 2 tot 3 dagen. In Amsterdam ligt het percentage omikron, dat heeft u misschien ook gisteren gehoord, al rond de 25%. En waarschijnlijk vandaag weer wat hoger. En als je naar andere grote steden in Europa kijkt, van Londen weten we dat dat inmiddels al zo’n 70% is, dus we gaan er vanuit dat die omikronvariant zich snel zal verspreiden, ook in Nederland. En eigenlijk dat we voor, zo tussen kerst denken we, en de jaarwisseling, de omikronvariant ook dominant zal zijn. En dominant betekent in dit geval dat de meerderheid van de infecties in Nederland ten gevolge van die omikronvariant optreedt. En dat betekent ook dat de deltavariant daarmee verdrongen is. Het punt met de omikronvariant, behalve dat we weten dat het zich heel snel kan verspreiden en daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn, weten we ook een aantal dingen nog niet. We weten wel dat, en daar kom ik zo natuurlijk verder op terug, wat we wel weten is dat die omikronvariant zich kan onttrekken aan opgebouwde afweer ten gevolge van een doorgemaakte infectie, of een eerdere vaccinatie. Zeker als dat enige tijd terug is en dat biedt dan uiteindelijk minder bescherming om die weer op te lopen. En waarom komt dat? Dat komt eigenlijk omdat die omikronvariant te veel afwijkt van het virus waarmee dat vaccin destijds gemaakt is. U moet het vergelijken: iemand trekt plotseling een andere jas aan en dan herken je hem niet meer. Dat is eigenlijk wat er gebeurt. Het afweersysteem kan hem eigenlijk niet goed herkennen, omdat die omikronvariant aan de buitenzijde een ander gedaante aanneemt. En op zich nog verder hetzelfde vermogen heeft om de cel te infecteren. Dat die omikronvariant dat kan, en dat we dus zien dat de opgebouwde afweer daar onvoldoende tegen beschermt, of in ieder geval veel minder dan tegen de huidige deltavariant, dat is natuurlijk een flinke tegenvaller. Dat zult u begrijpen, want dat zet ons toch weer een beetje terug. Tegelijkertijd weten we ook dat boostervaccinaties, dus het geven van een derde vaccinatie na een volledige vaccinatiereeks van twee, tenzij je het Janssenvaccin natuurlijk gegeven is, dat dat een opfrissing geeft van het afweersysteem en ook maakt dat na die booster de bescherming tegen de omikronvariant weer belangrijk toeneemt. Dus niet alleen moet ik misschien toevoegen bescherming tegen infectie, maar ook bescherming tegen ernstige ziekte verwachten we. En dan is het op zich, begrijpt u, heel goed nieuws, dat vorige week al besloten is, natuurlijk een beetje vooruitkijkend, omdat die omikronvariant z’n schaduw vooruit wierp, om die boostervaccinatiecampagne zeer sterk te versnellen, omdat dat momenteel natuurlijk heel erg belangrijk is. En dat betekent dat, hoop ik, dat iedereen daar ook gebruik van maakt, want we zijn als land het meest gebaat bij een hele grote opname van die boostervaccinatie. Ga die vooral halen. Maar ook denk ik een oproep aan diegenen die nog niet gevaccineerd zijn, om dat alsnog te doen, want twee initiële vaccinaties helpen ook, beschermen ook tegen de omikronvariant. Nou omdat die variant nieuw is, weten we ook een aantal dingen nog niet. Een van de meest belangrijke zaken waar we graag inzicht in zouden willen hebben is hoe ziek je er nou van kan worden. Maar dat kan helaas nog enige tijd duren voordat we daar echt robuuste data over hebben. En dan zult u zich afvragen: waarom is dat dan zo? Want het is toch eigenlijk, je hoeft maar om je heen te kijken, en die infecties die zijn er, dat moet niet zo ingewikkeld zijn. Toch ligt dat iets complexer. Bijvoorbeeld we zien in Engeland een hele snelle toename van die omikronvariant. Inmiddels al in Londen al zo’n 70%. U kunt zich voorstellen dat je dan kan kijken hoeveel ziekenhuisopnames zijn er ten gevolge van die variant en daar zit natuurlijk altijd een zekere vertraging in omdat je eerst ziek wordt en dan ongeveer een week, ietsje later, naar het ziekenhuis eventueel gaat. Het probleem is dat die variant zich niet vanaf het begin af aan even verdeelt over de populatie, dus over de bevolking. En als initieel meer jongeren dan ouderen die omikronvariant oplopen, dan kunt u zich voorstellen dat de getallen hoog zijn, maar dat je eigenlijk hele lage ziekenhuisopnames krijgt, domweg omdat dat reflecteert dat de patiënten jong zijn. Dus voordat je voldoende verspreiding in de bevolking hebt, bijvoorbeeld in Engeland die natuurlijk toch op Nederland voorloopt en kan zien wat er gebeurt als kwetsbaren de ziekte krijgen, dat gaat gewoon even enige tijd kosten en die tijd hebben we in Nederland nodig want je wilt voor de modellering natuurlijk heel graag weten hoe je dat moet invullen en dat kunnen we momenteel simpelweg niet. Die onzekerheid die maakt dat onze modelleringen heel erg afhankelijk worden van aannames en dat als we nu die modelleringen uitvoeren, dan zien we eigenlijk dat we, als je natuurlijk hele milde getallen invoert, dan gaat het, maar als je minder optimistische getallen invoert en deels aanneemt dat die omikronvariant eigenlijk op dezelfde wijze als het deltavirus toch ook personen ziek kan maken, dan zien we gewoon nu dat het aantal zieken wat we dan zullen krijgen vanwege de zeer snelle verspreiding van het virus, zo hoog is dat het de eerste golf in Nederland kan overstijgen. En dat zou dus betekenen dat we door de omikronvariant weer meer ziekenhuisbedden bezet zien door ernstig zieke patiënten en misschien ook meer ic-bedden als we in de eerste golf hebben gehad. U kunt zich voorstellen dat dat met alle onzekerheden die we nu hebben toch tot grote zorg leidt en dat je daar graag het maximale aan wilt doen om dat te voorkomen. Dat is dan eigenlijk ook de reden dat het OMT natuurlijk na een prelude vorige week nu opnieuw het kabinet adviseerde. In dit geval om aanvullende maatregelen te nemen, behalve de boostercampagne die natuurlijk al een week geleden ernstig of belangrijk versneld is, om aanvullende maatregelen te nemen en die maatregelen die kunnen eigenlijk niet anders zijn dan een intensivering van de huidige maatregelen en dan kom je al snel terug op een situatie als we vorig jaar rond kerst hebben gehad. U kunt zich het misschien goed herinneren toen kwam de alfavariant als een duveltje uit het doosje. In dat geval uit Engeland en moesten we plotseling ook intensiveren omdat die alfavariant ten opzichte van de toen circulerende variant besmettelijker is. Dus ja, eigenlijk samengevat, met zoveel onzekerheden over de eigenschappen van de omikronvariant. Onzekerheid natuurlijk ook hoeveel personen uiteindelijk ingaan op de dringende oproep om toch die booster te halen. Onzekerheden met betrekking tot hoe ziek je er van wordt, maar toch in potentie de grote impact van dit virus en zijn zeer snelle verspreiding zodat je veel zieke mensen krijgt en naar verwachting dus ook relatief veel ernstig zieke patiënten, maakt dat het OMT uit voorzorg heeft geadviseerd om aanscherping van de maatregelen te gaan doen. Die maatregelen die nemen we dan om verspreiding van omikron te vertragen. Daar kopen we als het ware tijd mee, en in die tijd kunnen we gebruik maken om ons verder voor te bereiden. Natuurlijk ook om iedereen de kans te geven van de boostervaccinatie gebruik te maken, maar tevens gaat het niet alleen om een vertraging. Het gaat er ook om dat we denken dat we de huidige zorg die toch nog vanwege de hoge aantallen opgenomen patiënten erg onder druk staat, dat we ook die nog meer ruimte kunnen bieden en meer lucht kunnen geven totdat deze volgende golf naar alle waarschijnlijkheid er toch aankomt. Veel onzekerheden nog, dat wil ik benadrukken. Het kan ook wel ’s mee zitten, maar dat hebben we helaas met het coronavirus nog niet vaak gehad. Maar in ieder geval een situatie die nu in de ogen van het OMT vroeg voor extra maatregelen. En u kunt er natuurlijk ook vanuit gaan dat als het beeld, op grond van informatie die we in Nederland gaan verkrijgen, maar ook vanuit het buitenland gunstiger blijkt dan de aannames waarmee we nu hebben gerekend, en we denken dat het meevalt, dan is het duidelijk dat het OMT als eerste ook weer het kabinet zal adviseren om de maatregelen af te bouwen. Daarbij wilde ik het laten, dank u wel.

Extra uitleg minister-president Rutte

Heel veel dank voor deze heldere uitleg. Dat was het waarom. En dan nu over het hoe en het wat. De nieuwe lockdown gaat in per morgenochtend zondag 19 december 5 uur ’s morgens en duurt in principe tot en met vrijdag 14 januari. In de dagen voor 14 januari zullen we op basis van de situatie dan opnieuw wegen wat er nodig is en wat er op dat moment misschien weer wel kan. En natuurlijk, als de cijfers de komende weken meevallen, dan komen we eerder bij jullie terug. Maar u hebt het Jaap van Dissel net ook horen vertellen: er zijn gewoon nog veel onzekerheden. Wat betekent de lockdown concreet? Het betekent om te beginnen dat de norm voor thuisbezoek naar 2 gaat. Dus ontvang thuis maximaal 2 gasten vanaf 13 jaar. Buiten wordt 2 mensen de maximaal toegestane groepsgrootte, behalve als je met het eigen huishouden naar buiten gaat en met uitzondering van kerstavond, eerste en tweede kerstdag en de jaarwisseling. Op die dagen geldt maximaal 4 gasten thuis ontvangen en ook buiten een maximale groepsgrootte van 4 mensen. De lockdown betekent vervolgens dat alle winkels de deuren sluiten. Bestellen en afhalen aan de deur – het eerdere click en collect – is wel toegestaan. Supermarkten, drogisterijen en andere essentiële winkels blijven open tot uiterlijk 8 uur ’s avonds. En ook essentiële diensten als tankstations, bibliotheken en apotheken die blijven geopend. Het onderwijs sluit de deuren, van groep 1 in het basisonderwijs tot en met de universiteiten, en in het verlengde daarvan sluit ook de buitenschoolse opvang. Voor kwetsbare leerlingen en studenten en voor kinderen van mensen met cruciale beroepen blijft noodopvang beschikbaar. Voor het onderwijs stellen we de einddatum van de lockdown op zondag 9 januari, omdat iedereen na de kerstvakantie natuurlijk meteen weer terug wil naar het onderwijs, in de klas of in de collegezaal. Dat is gewoon heel belangrijk. Maar met alle onzekerheden vragen we alle scholen en instellingen wel om zich voor te bereiden op het geven van afstandsonderwijs in die eerste week na de vakantie. Dat is de week van 10 januari. Daarover, of de scholen helemaal open kunnen of niet, daar zullen we op maandag 3 januari duidelijkheid over geven. En wat sowieso door kan gaan zijn het praktijkonderwijs, het onderwijs aan kwetsbare jongeren, de lessen voor examenleerlingen en tentamens en examens – met inachtneming van alle geldende veiligheidsregels natuurlijk. De musea, theaters, bioscopen en concertzalen zijn gesloten. Net als pretparken en dierentuinen. En net als de horeca en de evenementensector. Afhalen in de horeca is toegestaan. Voor sommige evenementen, zoals warenmarkten, geldt een uitzondering. En uitvaarten en huwelijken zijn onder voorwaarden natuurlijk mogelijk. Alle niet-medische contactberoepen gaan dicht. Zoals kappers, nagelstudio’s en schoonheidsspecialisten. Fysiotherapeuten en andere medische contactberoepen kunnen wel doorwerken. Tot slot gaan alle binnensportlocaties dicht en worden alle sportcompetities stilgelegd. Sportlocaties buiten zijn overdag open van 5 tot 5, overdag. Onder de 18 zijn onderlinge partijtjes mogelijk, ook op minder dan anderhalve meter afstand. Boven de 18 geldt maximaal 2 personen samen, op anderhalve meter afstand en eventueel met een instructeur. Professionele sport kan wel doorgaan, maar zonder publiek, zoals nu ook al het geval is. Zwemlessen voor diploma’s kunnen doorgaan tot 5 uur ’s avonds. En ik onderstreep dat het iedereen natuurlijk vrij staat te wandelen, te fietsen, een rondje te rennen of wat dan ook. Want sporten is goed, gezond en dus belangrijk. En om meteen veel vragen voor te zijn: als je op vakantie gaat, dan hou je je dan aan de regels van het land waar je bent, ook als dat land Nederland is. U merkt, ik formuleer alle regels van de lockdown bewust zo kort mogelijk en met zo min mogelijk uitzonderingen en details. Die staan zo meteen weer op rijksoverheid.nl. Natuurlijk blijven ook de basisregels heel belangrijk: handen wassen, afstand houden, testen bij klachten en zorg binnen alsjeblieft voor voldoende frisse lucht. De ventilatie. Natuurlijk zijn er financiële regelingen voor bedrijven, voor culturele instellingen en sportorganisaties, en voor tegemoetkoming aan ouders van de eigen bijdrage voor buitenschoolse opvang. En natuurlijk blijven de bestaande regels gelden, bijvoorbeeld voor afstand houden en mondkapjes. Maar het gaat vanavond om deze hoofdboodschap: omikron dwingt ons het aantal contacten zo snel mogelijk en zo veel als maar kan te beperken, en daarom gaat Nederland vanaf morgen op slot. En ik hoor heel Nederland inmiddels zuchten: dit allemaal  precies 1 week vóór Kerstmis. Weer een kerst die totaal anders is dan we zouden willen. Weer heel slecht nieuws voor al die ondernemers en culturele instellingen die het juist van de feestdagen moeten hebben. Weer een domper voor alle jongeren voor wie het leven ineens weer een stuk saaier wordt, of voor ouderen voor wie het sociale contact tijdens de feestdagen extra belangrijk is. We kennen allemaal wel iemand die deze dagen wat extra aandacht nodig heeft. Laat ons een beetje op elkaar blijven letten. Kerst is het feest van hoop en van licht in het donker. En we hebben eerder met elkaar bewezen dat we als samenleving veel aankunnen. Met elkaar komen we ook deze periode weer te boven. Daar ben ik absoluut van overtuigd.

Inleidend statement minister De Jonge

Hoe zwaar onze boodschap ook is, we weten wat ons te doen staat. Ja, we blijken minder goed beschermd tegen de omikronvariant. Maar boosteren helpt dus enorm. En daarmee brengen we onze bescherming tegen de omikronvariant weer op peil. En dat is dus wat we kunnen en moeten doen. Dat is ook wat perspectief geeft. Voor nu kunnen we geen risico nemen. Voor nu moeten we met deze maatregelen de verwachte omikrongolf verlagen en vertragen. Want daarmee kopen we tijd. Tijd om meer te leren over de impact van de omikronvariant. Vooral over hoe ziek we er van worden. Tijd om de golf van de Deltavariant waar we nu nog inzitten verder te laten afnemen, zodat er weer meer ruimte komt in de zorg. En tijd om iedereen die boosterprik te kunnen geven. De GGD en het RIVM leveren een ongekende prestatie om alle 18-plussers zo snel mogelijk een booster te geven. Met hulp van Defensie en het Rode Kruis. Met hulp van ziekenhuispersoneel. Van de huisartsen. Van artsen in instellingen. En van vele vrijwilligers. Het gaat om tienduizenden mensen. Het is alle hens aan dek. Ruim 1,5 miljoen boosterprikken zijn gezet. We hebben er dus nog 9,5 miljoen te gaan. Als tenminste iedereen een booster neemt. En dat moet. Anders bent u niet genoeg beschermd tegen omikron. Komende week zetten we 1 miljoen prikken, de week daarna gaan we richting de anderhalf miljoen prikken per week. We zetten alles op alles om de snelheid verder te maximeren. Nog meer prikken per locatie, nog meer uren per dag, nog meer mensen. Zoveel mogelijk 60-plussers kunnen nog voor de jaarwisseling hun boosterprik halen. En als u nog geen afspraak heeft, maak die dan alsnog, online. Omdat we elke dag blijven uitbreiden, komen er elke dag nieuwe afspraakmogelijkheden bij. Dus lukt het vandaag of morgen niet om voor de jaarwisseling nog aan de beurt te zijn, probeer het dan een dag later nog eens. Een deel van de 60-plussers heeft op dit moment een afspraak staan in januari. Zit u bij die groep en komt er eerder plek vrij, dan krijgt u van de GGD in de loop van volgende week een sms waarmee u de afspraak kunt vervroegen. Zo bieden we zoveel mogelijk 60-plussers de gelegenheid om nog voor de jaarwisseling aan de beurt te komen. En dat is ook de reden dat we even pas op de plaats hebben gemaakt met het uitnodigen van de 60-minners. Vanaf begin volgende week nodigen we de eerstvolgende geboortejaren weer uit. En: alle 18-plussers krijgen uiterlijk 7 januari de oproep een afspraak voor hun booster te maken. En dat betekent dat we in de tweede helft van januari klaar zijn met dit boosteroffensief. Dan hebben alle volwassenen die langer dan 3 maanden geleden zijn gevaccineerd of een covid-infectie hebben doorgemaakt, de kans gehad om het boostervaccin gehad te hebben. Het is een enorme klus. En dat is ook de reden waarom ik u vraag de afspraak online te maken. Zo helpt u de GGD om deze mega-operatie zo snel en soepel mogelijk te laten verlopen. Bent u niet handig met de computer, vraag dan gerust hulp aan kinderen of aan kennissen of aan buren. Ook bij de bibliotheek zijn mensen die u kunnen helpen. En wat staat ons verder te doen? Intussen bereiden we ons, met de zorg, voor op verschillende scenario’s. Is die snel verspreidende omikronvariant even ziekmakend als de deltavariant? Dan leidt dat tot een druk op de ziekenhuizen die we niet eerder hebben gezien. En niet alleen op de ziekenhuizen. Op de hele zorg. Is deze variant minder ziekmakend maar gaat het wel om heel grote aantallen patiënten? Dan kan dat door de snelle verspreiding nog steeds leiden tot een hele grote druk op zorg. In de ziekenhuizen, maar ook in de huisartsenzorg, de thuiszorg, in de verpleeghuizen, eigenlijk in de hele zorg. We doen er alles aan dat die scenario’s geen werkelijkheid worden. Maar we willen er wél klaar voor zijn. Zodat ook onder de zwaarste omstandigheden de zorg beschikbaar blijft voor iedereen die dat dringend nodig heeft. Dat is het doel. En dit is wat u kunt doen: Houd u zich aan de maatregelen, wees extra voorzichtig. Blijf thuis als u klachten heeft, zorg dat u niet bijdraagt aan de verspreiding van het virus. Bent u ouder dan 70, heeft u een zwakke gezondheid of werkt u met kwetsbare mensen? Doe als u klachten heeft dan een test bij de GGD. En valt u niet onder die groepen? Dan kunt u ook een zelftest doen. Maar is die zelftest positief, ga dan altijd naar de GGD. En nogmaals: zodra uw geboortejaar aan de beurt is: haal die boosterprik. Bent u langer dan 3 maanden geleden volledig gevaccineerd en denkt u: ik zit wel goed? U bent niet genoeg beschermd tegen de nieuwe omikronvariant. Háál die boosterprik. Bent u deels gevaccineerd, of heeft u al corona gehad en denkt u: Nou, ik zit wel goed? U bent niet genoeg beschermd tegen de omikronvariant. Dus haal die boosterprik. Bent u deels gevaccineerd of heeft u al corona gehad en denkt u: ik zit wel goed? U bent niet genoeg beschermd tegen de omikronvariant. Haal die boosterprik. En bent u nog helemaal niet gevaccineerd? Dan bent u dus helemaal niet beschermd. En dit is dan echt het moment om twijfels overboord te gooien. Omikron verspreidt zich zo snel dat het risico op besmetting nu nog groter is. Dus aarzel niet langer en haal die prik. En laten we allemaal de moed erin houden in deze moeilijke tijd. We hebben eerdere golven doorstaan. En we weten wat ons te doen staat. We kunnen dit. Als we het ook nu weer samen doen.

Beantwoording van vragen

VRAAG (NOS)

Premier Rutte, met een lockdown vraagt u weer veel van NL. Snapt u dat mensen daar moedeloos van worden?

RUTTE

Totaal, totaal. Het is echt verschrikkelijk dat dit nodig is. Wij waren allemaal echt totaal uit de stoel geblazen toen wij vorige week vrijdag voor het eerst hoorden dat er grote zorgen leefden bij het OMT. Het OMT heeft die week gebruikt om verder te preciseren, in kaart te brengen precies, beter te begrijpen wat er aan de hand is. En gisteren hebben zij ons gezegd, luister, we weten nog niet alles, maar het ziet er zeer zorgelijk uit. Zouden we wachten tot we wel alles weten dan ben je een week tot tien dagen verder en als dan blijkt dat onze zorgen waar zijn dan is het te laat om in te grijpen. Dus doe het nu. Vandaar dat we gisteravond ook alles gevolgd hebben en vandaag de besluitvorming hebben gehad. Maar ik vind het echt verschrikkelijk. Het is verschrikkelijk voor het hele land, voor 17 miljoen mensen, voor al die bedrijven, voor al die jongeren, voor al die ouderen, voor iedereen die eenzaam is. Voor iedereen die gewoon ook naar de Kerstdagen toekeek en gewoon wil genieten van het leven, dat we nu al bijna twee jaar in deze ellende zitten. Het enige dat je kan zeggen: we zijn niet de enige. Het is heel Europa. Maar dat is natuurlijk geen troost.

VRAAG

Nederland is in vergelijking met andere landen relatief laat begonnen met de boostercampagne. Is die harde lockdown van nu in dat licht nog wel uit te leggen?

RUTTE

Nou ja weet u, we zijn inderdaad, we zitten niet bovenaan het lijstje qua boosteren, dat klopt absoluut daar heeft u helemaal gelijk in. We zijn het nu wel heel snel aan het inhalen. Maar het is ook weer niet zo dat landen die wel heel veel geboosterd hebben geen problemen hebben. In Denemarken bijvoorbeeld zijn de scholen al dicht vanaf 15 december. In Engeland, waar inmiddels zo’n 40 procent geboosterd is, worden deze dagen de besluiten voorbereid om vergaande maatregelen te nemen, om het openbare leven te beperken. Dus ja, wij zijn later begonnen met boosteren en we zijn nog niet zo ver als die anderen, we halen dat nu in. Maar het is niet zo dat die andere landen dus geen zware maatregelen hoeven te nemen.

VRAAG

En hebben wij in de afgelopen maanden niet te veel risico genomen waardoor ziekenhuizen nu vol liggen en we nu totaal geen buffer meer hebben om die opkomende omikronvariant op te vangen?

RUTTE

Nou daar is ook de situatie hier natuurlijk vergelijkbaar met heel veel andere landen in Europa. Toen de aantallen opliepen, het aantal besmettingen, hebben we ook steeds, als we door die grenswaarde heengingen hebben we maatregelen genomen op basis van alle advisering. Je ziet ook dat het werkt. Want het rare vandaag is natuurlijk dat Nederland zal zeggen, maar luister Rutte, die aantallen besmettingen zijn aan het dalen, zie je dat dan niet? Het aantal mensen dat opgenomen wordt in de ziekenhuizen is aan het dalen. Dat klopt. Dat is het goede nieuws, dat de maatregelen werken. De avondlockdown, die tot en met vanavond, tot morgenochtend 5.00 uur geldt, als we naar die volledige lockdown gaan, die werkt. Die heeft effect. In de ziekenhuizen liggen nog veel mensen maar ook daar begint de druk nu af te nemen. Al een aantal dagen dat het echt heel fors lager is, althans de instroom fors lager is. Maar het punt is dat we natuurlijk nu aan zien komen, die enorme golf van omikron en dat die ertoe kan leiden dat je zo vanaf begin januari onbeheersbare situaties krijgt als je niet nu maatregelen neemt.

VRAAG

Ja misschien voor u meneer De Jonge, is de wrange conclusie van nu niet dat we nu tijd hebben moeten kopen met een harde lockdown om de achterstand in de boostercampagne in te kunnen lopen?

DE JONGE

Ik denk dat je het zo ook weer niet kunt zeggen. Want zoals Mark Rutte net zegt, je ziet eigenlijk in alle landen, ook landen die verder zijn met die boosterprik, dat er op dit moment maatregelen zijn genomen of worden genomen die toch wel erg vergelijkbaar zijn ook met datgene wat we in Nederland doen. Dat geldt überhaupt, als je een beetje uitzoomt dan zijn alle landen in Europa, maken ongeveer dezelfde ontwikkeling door, nemen ook ongeveer dezelfde maatregelen met ongeveer dezelfde effecten. Het kan eens een week meer, eerder of later zijn maar het is toch wel behoorlijk vergelijkbaar. Het is wel waar dat het hard nodig is om tijd te kopen. Tijd te kopen allereerst om te leren: hoe ziekmakend is die omikronvariant eigenlijk? Je zou kunnen zeggen: dat gaan we dan ontdekken de komende weken, maar punt is dat als je een aantal weken verder bent, dat je dan niet meer de maatregelen kunt nemen die je nu nog wel kunt nemen. Dan niet meer het effect kunt sorteren dat je nu nog wel kunt sorteren. Tweede reden is inderdaad tijd te kopen voor die booster, dat is waar. Het is noodzakelijk om zo snel mogelijk zo veel mogelijk mensen te prikken. En daarbij hoop ik ook dat we uitkomen op een hoger percentage dan de percentages zoals we die nu leren uit de gedragsonderzoeken. Wat we nu leren is dat zo’n 80 procent bereid zou zijn om die boosterprik te nemen. En dat is te weinig. We moeten echt zorgen dat iedereen die zijn eerste twee prikken heeft genomen ook die derde prik gaat halen. En eigenlijk moeten we er natuurlijk ook voor zorgen dat die 11 procent die überhaupt nog geen prik heeft genomen ook alsnog overtuigd raakt om die prik te nemen. Want hoe beter we gevaccineerd zijn, hoe beter we ook deze omikronvariant te lijf kunnen gaan.

VRAAG (RTL)

Vraag voor premier Rutte. Ik heb een beetje mee zitten schrijven. U zegt: er is vrij veel onzeker of u met zijn drieën zegt dat, over de omikronvariant. Aan de ene kant zegt u: het kan tot een hoge piek in de ziekenhuisopnames en IC-opnames leiden. Maar het kan ook zijn dat de belasting op de zorg juist lager uitvalt. En het zou ook nog kunnen zijn dat de omikron minder ziekmakend blijkt te zijn. Kan het dan ook zo zijn dat we het hele land nu op slot gooien zonder dat dat eigenlijk nodig blijkt te zijn?

RUTTE

Dat lijkt onwaarschijnlijk, want wat het OMT gedaan heeft is natuurlijk gekeken naar de kennis die er nu is. Uit Zuid-Afrika, uit Engeland, Denemarken, Noorwegen, andere landen. En ze hebben natuurlijk ook een netwerk, misschien kan Jaap van Dissel daar zo iets meer over zeggen. En dan zie je dat niet alles bekend is, maar dat er heel grote reden is in die cijfers, om zeer bezorgd te zijn. Maar als u mij vraagt, weet je al heel precies hoe het zit? Dat was mijn antwoord net aan de NOS, aan meneer Breedveld, nee dat weten we niet. Daar heb je echt nog een week tot tien dagen voor nodig, minstens, om nog meer te achterhalen. Maar je hebt die tijd niet. Want als je pas over een week of tien dagen zou besluiten om te doen wat we nu doen, en het zou dan blijken dat wat nu gevreesd wordt, en dat is niet een vrees in de lucht zo van ‘het zou weleens…’, nee dat is dus echt op basis van allerlei aannames dat men zegt: luister dit kan leiden tot zeer forse IC-bezetting, zeer forse ziekenhuisbezetting. Dat leidt echt tot een overstroming van onze zorg die we niet aankunnen, als dan zou blijken dat dat waar is dan kun je niet meer ingrijpen. Maar misschien kan Van Dissel iets zeggen over hoe hij …

VRAAG

Nou ik had nog een aanvullende vraag aan de heer Van Dissel, want u zei net, op een gegeven moment weten we of het meevalt of niet met die omikronvariant. Wanneer weten we dat? Is dat dan over tien dagen? Krijgen we dan bericht van: oh het valt toch mee, we kunnen weer open?

VAN DISSEL

Nou kijk wat wij doen is gewoon dagelijks bijhouden, want letterlijk komt die informatie dagelijks beschikbaar, wat er in de andere Europese landen speelt. We hebben natuurlijk ook een aantal dingen ingericht in Nederland zelf. Bijvoorbeeld in Amsterdam wordt zeer intensief gemeten. Maar we hebben ook, met de kiemsurveillance kijken we ernaar. Dan houd je oog op het virus. Wat we gewoon zien is dat de verspreidingssnelheid, is echt heel erg hoog. Vele malen hoger dan wat we tot nu toe gewend zijn van bijvoorbeeld ook het deltavirus, wat natuurlijk alweer besmettelijker was dan het zogenaamde alfavirus. Als je zo snel zo’n verspreiding krijgt, dan kun je ook eigenlijk, dan weet je eigenlijk ook zeker dat je heel snel veel infecties krijgt. Want dat volgt elkaar natuurlijk met een bepaalde proportie, en omdat het zo snel gaat, bouwt het gewoon heel snel op. Krijg je mogelijk ook snel ernstige ziektegevallen en belasting van de zorg. Dus het is met name die snelheid die ons zorgen baart, en wat je …

VRAAG

Nee ik begrijp dat het u zorgen baart. Maar wanneer kunt u nou inzien wat het effect is?

VAN DISSEL

Nou dat kunnen we zien als we voldoende vanuit de Nederlandse gegevens, voldoende generaties met het virus hebben waarbij ook de hele bevolking is aangedaan. Want u kunt zich voorstellen, als het alleen maar in een groep van jongeren rondgaat, en dat is momenteel in een aantal landen gaande, die hebben natuurlijk ook veel contacten, dan is de eerste conclusie: nou ja, we zien er niet zo veel ziekenhuisopnames van. Maar dat hebben we natuurlijk in Nederland ook niet van de delta en de andere gehad. Dus je moet toch hebben dat dat virus nog breder is rondgegaan om uiteindelijk te weten of ook met name de kwetsbaren natuurlijk wel ernstig ziek worden en naar het ziekenhuis moeten. Dat neemt gewoon tijd. Hoeveel tijd, dat hangt af van: hoe snel gaat het in Engeland, hoe snel gaat het in Denemarken, wat kunnen we daarvan leren? Er zijn wat eerste rapporten van, maar die rapporten die zijn nog onvoldoende robuust om daar al een conclusie aan te verbinden. Dus dat zullen we toch nog gewoon de komende week weer moeten aanzien.

RUTTE

Als we nu een datum konden noemen dan deden we dat, maar ik heb vanmorgen ook Jaap van Dissel gevraagd, hij heeft mij verzekerd, hij zei joh, desnoods komen wij ’s nachts bij elkaar, ’s morgens bij elkaar, in de kerstdagen, zodra er meer informatie is dan wordt onmiddellijk op de knop gedrukt en dan zit iedereen aan zijn computer en dan worden er adviezen uitgebracht. Dus Nederland hoeft ook niet bang te zijn dat we inmiddels denken: het is niet meer zo hard nodig, maar het is Kerstmis dus we vergaderen niet. Meteen wordt er ingegrepen.

VRAAG

Sorry ik heb nog twee vragen. Nog eentje voor de heer Van Dissel. Vindt u dat u een inschattingsfout heeft gemaakt met de noodzaak voor de boosterprik? Het feit dat we een beetje achterlopen als Nederland?

VAN DISSEL

Nou ja kijk, voor de duidelijkheid, als je twee jaar adviseert dan is het volgens mij onmogelijk om nooit een keer een fout te maken. Dus dat even terzijde. En ik wil ook niet een administratief antwoord geven in de zin van dat de boosterprik niet bij het OMT ligt, maar dat ligt niet bij het OMT. Dus als u zegt: heeft de hele wetenschappelijke familie van Nederland daar misschien een inschattingsfout gemaakt, dat kan. Maar ik wil u wel herinneren dat je natuurlijk toch moet, naar mijn idee althans hoor, u zult daar een eigen mening over hebben, dat je dit moet evalueren op grond van de kennis die je op een bepaald moment had. We hebben natuurlijk in de zomerperiode, dat is dan vooral de Gezondheidsraad, maar ik geef even hun gedachtegang weer ook, gezegd: de effectiviteit van de vaccins tegen ziekenhuisopnames is momenteel nog heel erg hoog. Ja, ga je dan boosteren? Waarvoor doe je dat dan? Dus we hebben toen grenzen afgesproken, dat als dat daalt dat we dat uiteraard snel zouden doorgeven. En we hebben gezorgd dat de organisatie klaarstond om dat binnen een bepaalde tijd te doen. Nou ik kan u vertellen, die grens hebben we nog niet eens bereikt. Dus met andere woorden, die boostercampagne is al eerder opgestart. Ook op grond van andere gegevens, zoals opnieuw hoeveel gevallen er waren, wellicht ook door het seizoenseffect wat het virus een zetje in de rug gaf, wat er uiteindelijk toe leidde dat de boosters versneld zijn. Ja is dat dan een fout? Ik weet het niet, u zult het misschien als fout typeren. Ik denk, we hebben gewoon integer op dat moment gekeken: waaraan wil je voldoen om te gaan boosteren? En dat moment heeft zich niet voorgedaan. Er is iets anders gebeurd waardoor uiteindelijk natuurlijk, of uiteindelijk, waardoor door is gegeven: het is nu verstandig. En vervolgens is het allemaal gaan rollen omdat we het hadden voorbereid.

VRAAG

Een hele korte vraag nog aan de heer Rutte. Afgelopen dinsdag was er ook nog een persconferentie. Er is nu weer een persconferentie. Sommige mensen typeren dat als jojobeleid. Bent u bang dat u draagvlak verliest?

RUTTE

Dat draagvlak is niet heel groot. Dat weten we. Maar niet vanwege deze week. Want we hebben (afgelopen) dinsdag heel precies gezegd: wat we nu weten is dat de avondklok daarom moet worden voortgezet. En we hadden gezegd tegen Nederland, we zullen jullie dinsdag laten weten, dat was afgelopen dinsdag. En ik heb ook toen gezegd: intussen maken we ons ook zorgen over de omikronvariant. Het OMT brengt daar vrijdag advies over uit en naar aanleiding daarvan kunnen Hugo de Jonge en ik bij Nederland terugkomen. Dus dat hebben we dinsdag gezegd. Dus in algemene zin zal ik niet zeggen dat het beleid altijd volstrekt het rechte pad vaart en is er ook wel ’s een draagvlakissue. Dat zie ik ook, maar niet door deze week.

VRAAG

Maar vindt u dat er nu een draagvlakissue is, denkt u dat mensen nog meegaan in deze lockdown?

RUTTE

Daar ben ik absoluut van overtuigd, omdat volgens mij, dat merk ik echt ook uit mijn omgeving, waarin de afgelopen maanden ik ook veel kritiek hoorde, zeggen nu mensen: luister, we maken ons zeer grote zorgen over omikron. We zien al die berichten. Kijk vandaag gewoon op de buitenlandse websites, maar ook NOS, RTL, overal, je ziet: alle kranten schrijven er over. En terecht, want het gaat zo snel met dat virus, en er zijn zulke grote risico’s dat dat daardoor mis kan gaan. Dus ik denk dat Nederland begrijpt dat dit nu nodig is, het verschrikkelijk vindt, zoals ik het zelf ook verschrikkelijk vind, maar het absoluut snapt. Dus ik denk dat waar dat draagvlak absoluut een issue is, dat dat niet per se door deze week komt. Ik denk dat deze week redelijk consistent was.

VRAAG (SBS 6)

Meneer Rutte, wij hebben dat draagvlak vandaag onderzocht en slechts 30% van de Nederlanders steunt deze harde lockdown. Ik vraag me af of mensen met kerst zich nog aan de adviesregels gaan houden. Ik denk dat veel mensen zoiets hebben van: ik ga gewoon met mijn familie afspreken.

RUTTE

Ik zag uw onderzoek, maar ik zou heel benieuwd zijn hoe dat onderzoek eruit ziet na vanavond.

VRAAG

Het is een representatief onderzoek.

RUTTE

Ja, maar dat is van voor deze persconferentie. Nu heeft Jaap van Dissel, er kijken misschien wel 6 of 7 miljoen mensen naar deze persconferentie, en die hebben net gehoord…Ik denk omdat mensen nu heel precies, en daarom is het zo belangrijk dat Jaap van Dissel er zelf ook bij is, de wetenschap, de nationale dokter, dat hij hier staat en zegt: jongens, luister er is echt iets serieus aan de hand. En ik merk de afgelopen dagen in mijn omgeving een totaal ander beeld rondom corona dan de afgelopen maanden, waarbij mensen dachten: is het nou allemaal zo heel erg? Dus ik zou heel benieuwd zijn als jullie dat onderzoek nog ’s doen de komende dagen. Misschien heb ik ongelijk hoor.

VRAAG

U staat aan die kant, ik zit aan deze kant en ik luister. Volgens mij was dit de meest verwarrende persconferentie die we tot nu toe hebben gehad, samenvattend, daarbij ook nog Nederland is te laat met boosteren. De zorg is al te lang overbelast. En het vertrouwen in het coronabeleid bleek vorig week ook uit RIVM-onderzoek, is nog nooit zo laag geweest. Bent u de controle kwijt?

RUTTE

Nee, en ik zal u ook zeggen dat ik het niet met u eens bent. Dat mag, wij kunnen daarover van mening verschillen in vriendschap en vanuit respect vanuit onze verschillende rollen. Ik heb steeds gezegd vanaf het begin: we zitten als wereld, als Europa, als Nederland, in een ongelooflijk ernstige gezondheidscrisis. En wij hebben iedere keer gezegd tegen Nederland: als wij nieuwe feiten hebben, als wij nieuwe informatie hebben, er moeten dingen gebeuren, dan zullen we niet aarzelen. Ik zeg niet dat de afgelopen twee jaar een foutloos parcours zijn geweest. Dat is nergens in de wereld, maar zeker ook niet in Nederland. Er zijn ook fouten gemaakt. Maar deze informatie over omikron is zeer alarmerend. Als mensen dan precies willen weten vanavond, van de wetenschap, ik wil nu van A tot Z exact weten hoe het is, dat kan soms niet, want we zitten met een gezondheidszorgcrisis, en ik vind het juist goed dat wij elkaar serieus nemen en dat Jaap van Dissel precies uitlegt: dit weet ik wel, dit weet ik niet. Maar ik weet een ding zeker zegt Jaap van Dissel: als ik ga wachten tot ik zeker weet wat ik moet weten, dan is het te laat. Als blijkt dat wat wij vrezen uit zal komen, want dan zijn die ziekenhuizen niet meer onder controle te krijgen. En dat risico kunnen we als Nederland niet nemen en dat snapt, is mijn overtuiging, Nederland. Ik kan ongelijk krijgen, maar ik ben razend benieuwd naar uw onderzoek begin volgende week na vanavond.

VRAAG

Als ik zeg: de meest verwarrende persconferentie, dan bedoel ik ook: het leek net een technische briefing in de Tweede Kamer. Ik vraag me echt af of Nederlanders buiten deze Haagse bubbel begrijpen wat hen net gezegd is.

RUTTE

Dan is mijn samenvatting voor Nederland als iemand het niet zou hebben begrepen: er is een zeer groot risico met de variant die er nu is, een. Twee, we weten niet alle details, maar we weten een ding zeker: als we gaan wachten tot we alles weten is het te laat. En dus uit voorzorg, en vanuit het voorzorgsbeginsel moet de regering nu deze maatregel nemen en ik denk, en nogmaals hoor, daar verschillen wij over van mening denk ik, maar daarom ben ik zo benieuwd naar uw volgende onderzoek, dat Nederland dat snapt.

VRAAG

Morgen weer een onderzoek. Heeft u wel rekening gehouden vandaag ook met de impact van deze lockdown op de samenleving?

RUTTE

Man, ik heb vannacht niet geslapen. Wij hebben allemaal niet geslapen. Dit is zo verschrikkelijk wat hier gebeurt. Ik ben vorige week vrijdag natuurlijk toen wij de eerste berichten kregen, en dat het OMT zei: we hebben nog een week nodig om echt een scherper advies neer te zetten. Waardoor wij ook dinsdag gezegd hebben: wij zullen Nederland bijpraten. Dat er een mogelijk donkere wolk boven de toch al ellende van corona hangt. En toen wij gisteren natuurlijk hoorde: het is echt zeer ernstig. Hebben we ook alle gesprekken naar voren gehaald, zodat we gisterenavond konden beginnen met plannen voor vandaag. Maar het is echt verschrikkelijk dat al die fantastische ondernemingen, en al die mensen en al die ouderen en jongeren die er helemaal klaar mee zijn, dat die nou weer te maken hebben met een aantal weken lockdown. Het is, de tranen springen je in de ogen. Het is echt verschrikkelijk. Maar als we niet doen, dan nemen wij niet onze gezamenlijke, collectieve verantwoordelijkheid als Nederland. En ik ben van een ding overtuigd, dat komen wij samen te boven. Maar dit is in de hele crisis misschien wel het zwaarste moment na die eerst tv-toespraak in maart vorig jaar.

VRAAG (BNR)

Meneer Rutte, ik besef dat als u maatregelen neemt en u bent de horde wat voor dat wij als journalisten massaal zeggen: is dat niet wat voorbarig? En als u afwacht, dan zeggen we massaal: waarom bent u nou toch te laat? Maar toch is er een trendbreuk zichtbaar, want de afgelopen tijd zagen we toch dat het kabinet vaak zei: we wachten even af, we willen echt zien wat de cijfers doen voordat we dit soort vergaande maatregelen nemen. Nu bent u een stap voor. Wat is er veranderd? Wat is er nou specifiek gebeurd dat u nu deze stap wel zet?

RUTTE

Luister, ik snap heel goed wat u zegt, en het is waar dat bijvoorbeeld het pakket van begin november gewoon te weinig leek te doen en we daardoor ook de noodzakelijkheid hadden om later in november tot die avondlockdown over te gaan. Maar we hebben steeds gezegd, Hugo de Jonge heeft dat precies gepresenteerd hier, en ook in de Kamer en overal op alle websites, dat we zouden kijken, luister, als op intensive care bedden en op ziekenhuizen je door bepaalde cijfers heen schiet, bepaalde van die signaalwaarden, dus bepaalde aantallen opnamen gemiddeld per week, dan zullen wij maatregelen nemen. Dat hebben we gedaan begin november. Dat hebben we gedaan eind november toen bleek dat het niet voldoende afremde. Gelukkig remt het nu wel goed af. Ik heb die discussie ook met de Kamer gehad. Ik geloof dus niet dat wij te laat waren. Vorig jaar waren er wel een paar moment dat wij te weinig hebben gedaan, niet zozeer te laat, maar te weinig hebben gedaan. Ik geloof dat we dat nu wel deden, maar het is nu niet zo dat je altijd zeker weet dat het pakket wat je doet, dat dat ook precies doet wat je wilt. Het moet ook proportioneel zijn, want als je veel meer zou doen dan nodig is, op dat moment naar de inschatting, is dat ook heel schadelijk voor de economie, voor mensen, noem maar op. Dus het moet proportioneel zijn. Nu is het anders. Nu zit je eigenlijk, want die deltavariant wordt nu weggeduwd. Het probleem nu is dat er een golf op ons af dreigt te komen die je nog niet in de cijfers ziet, maar waarvan alle voorspellingen zeggen, ook het buitenland nu laat zien, dat die er is. En als je nu niet zou ingrijpen, dan ben je wel te laat. En dus moet je dat nu doen, waarbij je nog niet alles weet. En dat is natuurlijk het probleem bij een ziekteverschijnsel of een nationale gezondheidszorgcrisis als corona, dat je niet altijd alles weet. Je blijft een beetje altijd nog in de mist varen. Niet zo veel als in het begin, toen was het 50%, maar ook nu met omikron zit je eigenlijk weer voor een stuk in de mist te varen. Maar je weet een ding zeker nu: als we dit nu niet doen, en je ziet in heel Europa die discussie, in Duitsland is die vandaag heel heftig losgebarsten. In Engeland zijn vandaag de adviezen uitgebracht in deze richting. Denemarken heeft de scholen al een week geleden gesloten. Je ziet gewoon in heel Europa dat dit nu gaande is. Frankrijk, Castex, de premier, heeft gisteren een toespraak gehouden hierover, dus je ziet in heel Europa die discussie.

VRAAG

U zei net: als u op vakantie gaat, houdt u dan aan de maatregelen die gelden in het land waar u naar toe gaat. Mag ik daar uit opmaken dat dit kabinet vindt dat mensen gewoon op vakantie mogen gaan of kunnen gaan? Dit was een vraag aan de heer Rutte.

RUTTE

Jawel, maar we hebben natuurlijk een beetje de taken verdeeld, dus dit doet Hugo de Jonge.

VRAAG

Meneer De Jonge, mogen mensen gewoon op vakantie gaan?

DE JONGE

Ja, maar het belangrijkste is: hou je aan de regels. Hou je aan de regels die in het land gelden waar je naar toe gaat. Hou je aan de regels in Nederland als je in Nederland op vakantie bent. Dus zorg dat je ook daar niet bijdraagt aan de verspreiding. Wat daarnaast zo is, is dat als je, dat hangt even af van het land waar je naar toe gaat, dat het zou kunnen zijn dat je daar met extra inreisregels te maken krijgt. Wat ook zo kan zijn, is dat je bij het terugreizen met extra regels te maken krijgt. Want dat is op dit moment in beweging. We zijn in Europa bezig om die reisregels verder aan te scherpen. Wat we nu zien is dat te veel landen daar een eigen pad kiezen en dat moeten we weer in gezamenlijkheid doen. dus de reisregels moeten we met de EU27 vaststellen en dat begint met reisregels voor derde landers, dus voor mensen van buiten Europa die naar Europa komen. Daar geldt op dit moment alleen voor de zeer hoog risico landen dat daar een test moet worden gedaan. Een dubbele test moet worden gedaan als er sprake is van een heel ernstige variant van het virus. Dus dat geldt op dit moment voor Zuidelijk Afrika, maar wij willen eigenlijk dat voor alle landen van buiten Europa een test gaat gelden, 48 uur voor een PCR-test en 24 uur voor een antigentest. Dat wil ik komende weken in Europa afspreken. Nederland laat dat ingaan vanaf aanstaande woensdag. Dat is een. Twee is: het testbeleid binnen de Europese Unie, daar waar nu alleen een DCC genoeg is, een digital covid certificate, genoeg is om te reizen, ook daar voor geldt dat het best denkbaar is om daar een test aan toe te voegen, sowieso voor iedereen, maar daar wil ik echt optrekken met de 27, dat gaan we niet alleen als Nederland doen. Ook daar voor hebben we de komende weken een aantal overleggen om te zorgen dat we daar als Europa weer op een lijn komen. Ten aanzien van de quarantaine, quarantaineregels voor mensen die van buiten komen, daar is nu voor gevaccineerden een uitzondering op de quarantaine, daarvan willen we dat de quarantaineplicht voor alle derde landers gaat gelden. Dus alle mensen van buiten Schengen en dat maakt dus uit voor mensen bijvoorbeeld uit het VK die naar Nederland komen. Het kost even voordat dat is ingeregeld en dat betekent dat aanstaande woensdag we van deze regels gebruik kunnen gaan maken.

VRAAG

Even een verduidelijkende vraag: als u bedoelt derde landers, daar zitten ook Nederlanders bij die uit die landen terugkomen of alleen…

DE JONGE

Excuus, derde landers wil zeggen niet-Schengen. Dus alle landen die van buiten de Europese Unie, buiten het Schengengebied, dat zijn de derde landers.

VRAAG

Maar dus een Nederlander die daar net op vakantie gaat en terugkeert, krijgt die er dan ook mee te maken?

DE JONGE

Met de testregels zeker.

VRAAG

Dan heb ik nog een vraag. Die is toch voor meneer Rutte. Die supermarkten tot 20.00 uur, waarom is dat nog nodig, want je zou dan denken: dan maak je die uren, minder uren, dat is meer mensen in de uren dat ze wel open zijn? Dan wordt het toch drukker in de uren dat ze wel open zijn, de supermarkten?

RUTTE

Maar daarom is het tot 20.00 en niet 17.00, om dat juist te voorkomen.

VRAAG

Mijn supermarkt was normaal gesproken tot 22.00 uur open.

RUTTE

Ja oke, dat kan ook, maar u woont dan in een deftige grote stad, maar voor de meeste Nederlanders gaan supermarkten wat eerder dicht en tot 20.00 uur, dat hebben we ook vorige keer gedaan, dat betekent dat je na het werk nog naar de supermarkt kan.

VRAAG

Maar wat maken die twee uur dan uit?

RUTTE

Ik zou het niet weten, maar we hebben het vorige keer ook zo gedaan, dus tot 17.00 uur is in principe moet alles wat open mag, moet dicht zijn. Er mag heel weinig open, maar voor de essentiële dienstverlening, voor de winkels sorry, geldt tot 20.00 uur, zodat mensen na het werk nog even boodschappen kunnen doen.

VRAAG (DE TELEGRAAF)

Ik heb een vraag voor meneer De Jonge over de boostercampagne. Wat is er eigenlijk op tegen nu we hebben vastgesteld dat het een race tegen de klok is om dag en nacht te gaan prikken?

DE JONGE

Niets, als je de mensen om daadwerkelijk te prikken. Dus wat we op dit moment doen, is zoveel mogelijk mensen erbij betrekken. Er is een stevig beroep gedaan op de ziekenhuizen om zoveel mogelijk mensen te leveren aan de GGD-prikstraten. Dat doen de ziekenhuizen. Daar is vandaag over overlegd. Morgen gaan we daarover weer verder. De dag daarna gaan we er weer over verder om te zorgen dat we zoveel mogelijk mensen in iedere regio toe kunnen voegen aan de GGD-prikstraten. En als dat voldoende mensen geeft om het aantal uren sterk te verlengen, dan zullen we dat zeker doen. Dus op locatie wordt het aantal priklijnen vergroot en wordt ook gekeken of je de tijden verder kunt uitbreiden, net zover als dat het gaat.

VRAAG

Zou het niet kunnen zijn dat het voor handen zijn van het aantal vaccins eigenlijk een obstakel is? Ik meen dat Pfizer vanaf december 2,5 miljoen vaccins per maand levert. Moderna zal nog iets leveren. Zijn er wel genoeg vaccins voor handen om iedereen voor eind januari te boosteren?

DE JONGE

Vaccins is niet een remmende factor.

VRAAG

Dat leveringsschema dat ik zojuist noemde. 2,5 miljoen vaccins per maand. Dat herkent u niet?

DE JONGE

Er is veel over te zeggen. Er is natuurlijk ook nog voorraad. We hebben Pfizer en Moderna. We hebben daarnaast mogelijkerwijs ook nog Janssen in te zetten ook als booster. Dus er zijn veel vaccins voor handen. Dus vaccins is niet een remmende factor. Wat mogelijkerwijs een remmende factor is, is het aantal mensen dat kan helpen prikken. Dat is een remmende factor. En in de organisatie is een belemmerende factor de snelheid waarmee afspraken gemaakt kunnen worden met name omdat een callcenter vrij snel overbelast is. Toen ik hier afgelopen dinsdag zei dat alle 60-plussers konden op dat moment al een afspraak maken als hun laatste prik 6 maanden geleden was, maar dat ook alle 60-plussers wiens laatste prik 3 maanden geleden was een afspraak konden maken en dat overigens dat sowieso alle 60-plussers een afspraak moesten maken, hadden we de volgende dag een miljoen telefoontjes. Er is geen callcenter te organiseren überhaupt dat een miljoen telefoontjes kan opnemen. En ook vandaag hadden we er nog steeds 250.000 ‘gebouncede’ telefoontjes die gewoon niet opgenomen kunnen worden en dus in de wacht komen te staan of zelfs niet aangenomen kunnen worden. Kortom: met name dat is een knelpunt. Met name het aantal prikkers is een knelpunt. Het aantal mensen dat kan administreren op locatie is een knelpunt. Dus het is echt vooral bemanning, niet vaccins.

VRAAG

Nog een vraag. Het is de laatste tijd veel gegaan over de lange termijnstrategie. We zitten nu eigenlijk al in een situatie van een soort ontsnappingsmutant. Wat zegt dat nou eigenlijk over het perspectief voor de wat langere termijn?

DE JONGE

Scherpe vraag, omdat we natuurlijk in de afgelopen maanden hebben wij onze aanpak ontwikkeld op basis van de aanname dat in een bepaalde periode eigenlijk iedereen die niet gevaccineerd was ziek zou gaan worden. Dus dat we te maken zouden krijgen met opleving. We wisten niet exact hoe hoog die opleving zou gaan worden en hoe snel dat allemaal zou gaan, maar dat iedereen die niet gevaccineerd was ziek zou gaan worden, en mogelijkerwijs zo ziek dat er zelfs ziekenhuisopname aan te pas zou komen. Dat wisten we. Daar was onze aanpak op ingericht. Wat destijds, een aantal maanden geleden minder waarschijnlijk werd geacht is een versnelde gang naar een endemische situatie, maar ook een dusdanige escape-mutatie, of dusdanig onttrekken moet ik zeggen aan de opgebouwde immuniteit, dat deze interventie nodig is. Wat we nu zien is dat dat wel op dit moment aan de hand is. En dat betekent dat je in ieder geval, als het gaat over perspectief, moet zorgen dat je zo snel mogelijk iedereen boostert, want daarmee herstel je die bescherming weer. Dat is het eerste dat je moet doen. Het tweede wat, vind ik toch ook, perspectief zou kunnen bieden, dat is dat we steeds meer leren natuurlijk over de eigenschappen van die omikronvariant. En dat we dus ook te ontdekken hebben hoe ziekmakend die is. En daarmee weten we ook meer ten aanzien van de maatregelen die we te nemen hebben. Derde is, nadat wij die booster hebben gezet, hoop ik dat het niet heel erg lang meer gaat duren voordat ook de vaccinontwikkelaars daadwerkelijk een vaccin ontwikkelen tegen ook weer deze variant van het virus. Een nieuwe variant, dus ook een nieuwe variant van het vaccin. De prognoses daarop van Pfizer zijn dat dat in het tweede kwartaal zou moeten kunnen. Men zegt nu in het eerste deel van dat tweede kwartaal. Wat we natuurlijk hebben gedaan als EU-27 is met de fabrikanten afgesproken dat wij zo snel mogelijk zo veel mogelijk geleverd krijgen. Dat alle leveranties die we daarna krijgen, dat het ook van het nieuwe spul zal zijn. Dus als het nodig is, dus stel dat deze booster, zetten we heel erg snel, stel dat ook daarvan weer de effectiviteit zou afnemen over de loop van de tijd, en stel dat dat best ook wel snel gaat, dan is dat ook onderdeel van het perspectief, namelijk weer een nieuwe variant van het vaccin. En ik denk dat dat nodig is. Ik denk dat we sowieso steeds meer zullen leren over de mate waarin ook telkens weer opnieuw geboosterd zal moeten worden. Ook voor de verschillende leeftijdsgroepen, voor de verschillende risicogroepen. En dat zal onderdeel moeten zijn van de lange termijnaanpak, van het perspectief voor de komende periode.

VRAAG (NIEUWSUUR)

Meneer Rutte, is deze lockdown het bewijs dat de QR-samenleving mislukt is?

RUTTE

Nee, dat kun je niet zeggen. Het punt is dat, precies wat Van Dissel schrijft, het virus trekt een ander jasje aan, wordt minder herkenbaar, en daar heb je dan op te reageren.

VRAAG

Maar alles waar je een QR-code moest laten zien gaat nu toch dicht?

RUTTE

Ja, omdat op dit moment de situatie zo ernstig is dat je het aantal contacten tussen mensen wil beperken. Dat we zien dat ook mensen die gevaccineerd zijn hiervoor kwetsbaar zijn, lijkt het in belangrijke mate, vandaar dat die booster zo belangrijk is. En eigenlijk onze belangrijkste boodschap vanavond: als je niet gevaccineerd bent, alsjeblieft doe het wel, in het belang ook van je omgeving. En twee: haal die booster als je wel gevaccineerd bent.

VRAAG

Ja, maar die QR-code ging Nederland open houden? En dat is toch de belofte? En iedereen ziet nu: ja het maakt dus niet uit. Die QR-samenleving is daarmee toch klaar dan? Dat kan toch voorlopig bij het grofvuil?

RUTTE

Nee kijk, als het aantal besmettingen beheersbaar is, dan heb je waakvlammen nodig. Het coronatoegansbewijs (CTB), 2G, al die zaken zijn allemaal de waakvlammen die je dan nodig hebt. Op dit moment is het aantal besmettingen nog te hoog door delta, dat is gelukkig aan het dalen. Dus vandaar dat ook de discussie in de Kamer was: 2G, dat pakken we in januari weer op. Het CTB dat is er. Het DCC voor internationaal reizen wordt gebruikt. Dat zijn allemaal middelen om de waakvlam goed te laten branden. Maar het feit is dat hoewel delta nu afneemt, en je dus terug zou kunnen op een gegeven moment naar waakvlammen, dat er een nieuw probleem ontstaat dat zo groot is dat je überhaupt moet zeggen: jongens, ook omdat gevaccineerde mensen hiervoor kwetsbaar zijn als ze niet geboosterd zijn, je moet gewoon extra maatregelen nemen om dat contact tussen mensen te beperken. Daarmee kun je niet zeggen, is die QR-code onzin, alleen op dit moment zijn er te veel plekken waar je hem niet kan gebruiken.

VRAAG

Praktisch voorbeeld erbij: een restauranthouder, waarom zou hij nog of zij nog een restaurant willen hebben, als je dus ziet dat je in de winter dicht gaat? Is daar nog toekomst voor, restaurants?

RUTTE

Maar je kunt toch niet zeggen dat dat dan vanaf nu iedere winter is, dat zou toch ook idioot zijn. Je mag er toch vanuit gaan dat ook een virus als corona een zekere ontwikkeling kent. En er zijn ook theorieën die zeggen: omikron is een voorbode van juist een wat uitvlakkerend virus. Dat weten we allemaal niet, dat moeten we allemaal zien. Op dit moment weten we wel dat het heel besmettelijk is. Ook mensen nog steeds ziek maakt. We weten niet hoe erg, maar omdat zo veel mensen zo snel besmet worden en misschien ziek worden, ook al zou het minder ziekmakend zijn, heeft het enorme gevolgen voor de zorg die we niet aankunnen.

VRAAG

Meneer De Jonge, bij die boostercampagne, waarom verstuurt u geen open uitnodiging, zoals in Engeland gebeurt? Wil je een booster, kom hem nu halen. Waarom gebeurt dat in Nederland niet?

DE JONGE

Dat leidt niet tot meer prikcapaciteit op locatie. Dus wat de bottleneck is, is de prikcapaciteit op locatie. Overigens, die wordt geweldig snel opgeschaald. Als je kijkt, volgende week zetten we een miljoen prikken, de week erna zo’n 1,5 miljoen prikken.

VRAAG

Maar zou u dat willen?

DE JONGE

Nee, want de toeloop heel rommelig laten verlopen, daarmee ga je niet sneller prikken. Dus: de prikcapaciteit op locatie bepaalt de snelheid waarmee je kunt prikken, en de toeloop probeer je juist zo geordend mogelijk te doen om te zorgen dat alle capaciteit die er op locatie is, in ieder geval goed wordt gebruikt. Dus een vrije inloop ben ik niet voor. Dat is eventjes geprobeerd vorig week in een van de GGD-regio’s. Overigens, het is fantastisch dat ze dat hebben geprobeerd, alleen dat bleek tot zulke ongelofelijke lange files te leiden, dat is niet per se winst.

VRAAG

Deskundigen zeggen tegen ons om juist die snelheid te verhogen, stop met de regel dat je na je prik 15 minuten moet blijven zitten, dan kun je de boel enorm versnellen. Gaat u daarmee stoppen?

DE JONGE

Nee, daar ga ik niet mee stoppen. En trouwens, juist de deskundigen zeggen: doe dat ook niet. Ook internationaal is dat niet gebruikelijk om dat te doen. Ik weet dat een aantal huisartsen dat zeggen, dat is omdat het dan voor hen makkelijker zou zijn om in een huisartsenpraktijk dat te kunnen doen. Maar kijk, massa maak je echt op die grotere locaties. Wat we aan de huisartsen vragen is om ons te helpen op die locatie, dat doen ze ook trouwens. Wat we daarnaast aan de huisartsen vragen is, mensen die niet mobiel zijn, niet naar de prikstraten komen uit hun praktijk, om die zo snel mogelijk te prikken, dat is al een geweldige klus voor de huisartsen. Wat we daarnaast aan ze vragen is om te zorgen dat die mensen die in een geclusterde woonvorm wonen zonder eigen medische dienst, om die te helpen prikken. Dat is ook wat de huisartsen doen. Dat is al een geweldige klus en daarnaast: huisartsen kennen hun mensen vaak heel goed en weten dus ook wie er nog niet gevaccineerd is, die 11 procent, daarover hebben we ons nog steeds de meeste zorgen te maken want zij zijn nog het minst beschermd dekomende periode en met name de 50-plussers van die 11 procent. Ik zou tegen de huisartsen willen zeggen, ga daar achteraan want die hebben we nodig. Dat zijn vier klussen die op het bordje liggen van de huisartsen die niemand anders voor hen kan doen. Dus alsjeblieft beste huisarts, doe het.

VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)

Meneer Rutte, een jaar geleden voorspelde u vanuit het Torentje dat 2021 het jaar van hoop en licht aan het eind van de tunnel zal worden en van het vaccin. We zitten nu in een lockdown met een vaccin. Wat voor jaar hoopt u dat 2022 wordt?

RUTTE

Ik ben even gestopt met voorspellingen doen. Ik weet wel dat Hugo de Jonge heel precies net schetste en dat klopt ook, volgend vaccin zal ontwikkeld worden, zonder twijfel over deze variant plus dat we zicht hebben boosteren helpt om dit soort dingen mesnen weer extra beschering te bieden tegen de risico’s van deze variant. Dus op zich goed nieuws. Wat we natturlijk niet weten is of er nog andere varianten komen hierna en hoe lang het allemaal nog duurt. Dat kun je echt niet precies voorspellen. Dus ik denk dat we gewoon tegen elkaar moeten zeggen: luister, corona is voorlopig nog niet weg, dit is een ontzettende tegenvaller, dat dit nu gebeurt maar het geld voor de hele wereld. We zien overal in Europa nu een hele heftigheid uitbarsten en dat moeten we met elkaar het hoofd bieden, want we kunnen niet hebben dat dadelijk te veel mensen ziek worden, overlijden, dat de ziekenhuizen het niet aankunnen etcetera.

VRAAG

Ja, maar omdat corona nog lang niet weg is moeten ziekenhuis capaciteit niet veel meer omhoog? Als je kijkt naar de Britten, die hebben anderhalf keer zoveel IC-capaciteit als in het begin van de crisis. Daar lopen we hopeloos achter.

DE JONGE

Het wordt veel gedacht. Dat een hogere ziekenhuis capaciteit dan betekent dat je dan geen maatregelen of bijna geen maatregelen moet nemen, maar dat is natuurlijk niet zo. Met de versnelling van de verspreiding van deze omikronvariant even als voorbeeld van twee en een halve dag verdubbeling, nou dan puilt natuurlijk de ziekenhuisopname evenwijdig erachteraan, maar laten we zeggen een hele snelle exponentiële groei. Dan kan je hooguit of een paar dagen of een week of tewee weken misschien helpen in het moment dat je toch exact dezelfde maatregelen zult moeten nemen. Dus, de omvang van de zorg capaciteit, dat is niet zozeer het punt. Waarom wil ik het wel anders gaan organiseren naar de toekomst toe en waarom hebben we dat ook onderdeel gemaakt van de lange termijn aanpak waarop we ons voorbereiden? Omdat we zien dat het opschalen van zorg in de ziekenhuizen nu ook meteen betekent het afschalen van heel veel andere zorg. Eigenlijk alle ziekenhuizen zijn ook zonder die omikronvariant, in de afgelopen maanden, eigenlijk met volle aandacht bezig geweest met die Covidpatiënten. En wat je eigenlijk zou willen is dat het opschalen van de zorg, misschien bijvoorbeeld door nadere concentratie van die covidzorg, niet onmiddellijk ook hoeft te betekenen dat je zoveel andere zorg hoeft af te schalen. Dus het anders organiseren naar de toekomst toe, dat moet zeker. Daarvoor hebben we een expertteam aan de slag gezet, dat ons eind januari voor het eerst zal adviseren over hoe die langetermijnaanpak zou zijn vorm te geven. En overigens hopen we ook in de tweede helft van deze winter al een aantal van dat type pilots – er gebeurt al heel erg veel moois in de regio – een aantal van dat type pilots te doen.

VRAAG

Nog een vraag voor meneer De Jonge. Is het mogelijk dat scholen straks eerder opengaan dan andere sectoren als die cijfers de goeie kant op lijken te gaan?

DE JONGE

Nou we hebben nu al afgesproken dat alle scholen nu in ieder geval voor de kerstvakantie en tot en met de kerstvakantie dicht zijn. We hebben ook gezegd: bereid je nou voor op online onderwijs daarna. Stel dat je nog langer dicht moet blijven, dat je in ieder geval die voorbereidingen al hebt getroffen. Maar op 3 januari willen we laten weten hoe het verder moet met de scholen en we hopen natuurlijk dat alle scholen gewoon open kunnen in de week na de kerstvakantie. Dus dat zou zijn op de 10e inderdaad en dat is dus al eerder dan de 14e en dat is de einddatum voor überhaupt dit pakket aan maatregelen. Op de 14e staan we hier weer met een nieuwe persconferentie om ons besluit toe te lichten van dat moment.

VRAAG (NRC)

Meneer Van Dissel, omikron is dus omringd door een heleboel onzekerheden. Er is wel één zekerheid en dat is dat het heel snel verspreidt. Nou zijn er wat regels voor het aantal mensen dat iemand thuis mag ontvangen, die worden dan met de Kerst, mag dat aantal verdubbeld worden. Nou dan heb je kerstavond en Eerste Kerstdag en Tweede Kerstdag en tegenwoordig ook Derde Kerstdag, iedere dag vier mensen, is dat verstandig vanuit uw perspectief?

VAN DISSEL

Nou ik denk dat dat meer een vraag voor beleid is, in alle eerlijkheid.

VRAAG

Ja, maar voor de bestrijding.

VAN DISSEL

Maar in z’n algemeenheid, nee dus even mijn algemene antwoord is natuurlijk dat ook omikron – ook al gaat het heel erg snel – is uiteindelijk afhankelijk van contacten tussen mensen. En die contacten hebben een intensiteit, die hebben een duur en die hebben een frequentie. Nou dat bepaalt uiteindelijk hoeveel mogelijkheid tot overdracht er is. Dus als daar meer mensen samenkomen, dan hebben we overigens ook nog allerlei basisregels waar je toch hoopt dat men die respecteert omdat die de klachten en de intensiteit van het contact weer omlaag brengen, dat balanceert elkaar dan weer een beetje uit, maar in z’n algemeenheid is het natuurlijk zo dat: ja, hoe minder contacten, hoe beter. Maar er zijn natuurlijk afwegingen en die afwegingen liggen niet zozeer bij de adviseur, maar bij het beleid, die maken dat je in speciale omstandigheden als Kerst toch voor andere aantallen kiest.

VRAAG

Ik hoor u zeggen: dat is dus niet mijn keuze.

VAN DISSEL

Het is niet mijn keuze, maar het is ook niet een vraag die bij mij ligt, voor de duidelijkheid. Dus wij geven algemene adviezen aan beleid, zo moet het denk ik ook zijn, en er is op grond van allerlei maatschappelijke impact, economische factoren, sociaalpsychologische factoren, moet daar een afweging zijn: waar kies je uiteindelijk voor? En dat is niet iets wat vanuit de epidemiologisch-medische achtergrond moet volgen, dat moet echt een brede beleidsafweging zijn.

RUTTE

Wacht even, één ding: er is geen Derde Kerstdag in onze voorstellen, dus in onze adviezen. Dus ik begrijp dat die er is, maar er zijn dus vier dagen waar alles van twee naar vier gaat, dat is: 24 december, 25 december en 26 december en op 31 december. En daarbij geldt ook: blijf thuis bij klachten en test jezelf of laat je testen, doe voor je op bezoek gaat – dat geldt trouwens voor alle dagen – altijd een zelftest, houd de anderhalve meter afstand en zorg voor voldoende frisse lucht. En voor 70-plus hebben we ook dinsdag gezegd, dat geldt nog steeds: beperk je contacten, ook helaas met je kleinkinderen en kinderen en hou sowieso – als het onvermijdelijk is dat er toch iemand even langs komt – anderhalve meter afstand. Ik wou het toch maar even aanvullend gezegd hebben.

VAN DISSEL

Nee nee zeker, er is altijd sprake van de mogelijkheid, heeft iedereen altijd om aan risicoreductie te doen. En daar gaat het natuurlijk om. We kunnen niet alles naar nul brengen, maar we kunnen het wel in belangrijke mate omlaag brengen.

VRAAG

Maar dan hoor ik hier, toch eventjes: de risicoreductie vanuit uw oogpunt zeg maar is dus zo min mogelijk en dat is dan vastgesteld…

VAN DISSEL

Ja maar we kunnen niet allemaal als monnik gaan leven. Dus laten we nou niet… Weet je, het gaat juist om risicoreductie. Dat betekent dat je een heleboel dingen nog wil toelaten, terwijl je het risico zo laag mogelijk maakt en daar moeten we allemaal, hebben we daar een rol in.

VRAAG

Ja. M’n volgende vraag gaat over de boostercampagne. Iemand die gevaccineerd is en nu z’n booster haalt, is die dan net zo goed beschermd de komende maanden als iemand die eerst ongevaccineerd was en nu besluit toch maar wel dat vaccin te nemen en er dus maar één heeft?

VAN DISSEL

Ja, dat is een interessante vraag. Daar hebben we nog niet een definitief antwoord op helaas. Een kleine studie uit Engeland, met wel enkele honderden patiënten, die laat duidelijk zien dat als iemand nu een primaire vaccinatie krijgt, met name dan bijvoorbeeld met een mRNA-vaccin zoals Pfizer, dat twee weken na de tweede vaccinatie – en daar zit meteen de bottleneck, want dat heeft dus een heel traject nodig om tot dat moment te komen – dat de afweer tegen omikron eigenlijk net zo goed is initieel als wanneer je een boostervaccinatie geeft op de situatie dat iemand drie tot zes maanden geleden gevaccineerd is. Maar die boostervaccinatie heeft natuurlijk heel snel effect, want dat noem je niet voor niets een booster: je pept dan in wezen bestaande afweer op. Dus waar een boostervaccinatie eigenlijk binnen dagen tot een week, twee weken maximaal meteen effect heeft, is dat natuurlijk bij een primovaccinatie, waar een periode tussen de eerste en de tweede vaccinatie, ja daar zit natuurlijk weken tussen en dan duurt het dus langer.

VRAAG

Ik heb nog een laatste vraag, meneer De Jonge die is voor u en die gaat over de zorg. U had het in het debat over corona over noodscenario’s in ziekenhuizen, nu lees ik in het persbericht van VWS dat er voorbereidingen getroffen worden met als doel dat er ook onder de zwaarste omstandigheden voor iedereen die dat dringend nodig heeft zorg beschikbaar blijft. Wat gaat er gebeuren als de ziekenhuisopnames weer stijgen terwijl de ziekenhuizen nu al zo vol liggen? En dat ziet er nu wel zo naar uit.

DE JONGE

Wat we te doen hebben nu, is allereerst die scenario’s verder uitwerken en dat betekent dat we heel goed op basis van de prognoses van het RIVM proberen door te vertalen in: hoe groot wordt dan de vraag? En dan moeten we uitgaan van een aantal uitgangspunten: wat nou als die omikronvariant ongeveer even ziekmakend blijkt te zijn als de deltavariant, wat nou als dat heel veel minder is? Maar ten aanzien van de boostervaccinatie: wat nou als 80 procent die booster neemt, wat nou als 100 procent die booster neemt? Ten aanzien van de snelheid van de verspreiding: wat nou als dat zich met 2,5 dag ongeveer blijft verdubbelen de komende periode en wat nou als dat zich ook gaat doorvertalen in mate van ernstige infectie? Nou dat type aannames, zoals die op dit moment uit de prognoses naar voren komen van het RIVM, moeten we vertalen naar: wat betekent dat dan voor de druk op de zorg? En dan wordt vaak gedacht aan de IC’s, dat is ook begrijpelijk want daar zit een belangrijke bottleneck in de bovengrens van de capaciteit. Maar wat best ook denkbaar is, is dat dat virus minder ziekmakend is maar niettemin door te grote aantallen toch een enorme druk geeft op de zorg. En dat zal dan misschien zich wat minder op de IC’s voltrekken, maar wel in de kliniek in de ziekenhuizen, maar zeker ook in de verpleeghuizen, in de thuiszorg, bij de huisartsen, op de SEH. En dat betekent dat we voor dat type scenario’s een uitwerking moeten hebben en vervolgens moeten inventariseren: al die plannen die er nu zijn in de regio, die fase 3-plannen zoals ze dan heten in de techniek, die er nu zijn in de regio om meer capaciteit te maken om te zorgen dat mensen toch zorg krijgen als de vraag naar zorg heel erg veel groter wordt, is dat voldoende om bestand te zijn tegen dat type scenario? Nou ga er maar van uit dat dat bij de wat somberder scenario’s zeker niet voldoende zal zijn en vervolgens is dan het derde deel: wat betekent dat dan voor het aanvullend organiseren van bedden? Aanvullend bijvoorbeeld organiseren van: hoeveel mensen zou je thuis kunnen helpen en hebben we voldoende zuurstof daarvoor bijvoorbeeld om mensen thuis te helpen, kunnen we dat organiseren ook met de wijkverpleging die dan daar z’n aandacht op richt, kan de huisarts dat aan, hoe kunnen we de zorgcoördinatie inrichten als dat nodig…?

VRAAG

Wanneer verwacht u deze scenario’s af te hebben?

DE JONGE

We zijn daar gewoon alle dagen mee aan het werk.

VRAAG

Ja dat snap ik, maar als wij horen dat tussen Kerst en Oud & Nieuw de deltavariant inmiddels al verdrongen kan zijn en we weten dat omikron die ziekenhuisopnames omhoog duwt…

DE JONGE

De komende dagen, komende weken zijn we daarmee bezig. En wat er af is, is er af en daar gaan we mee aan het werk. We gaan niet eerst heel lang zitten studeren en dan met een hele dikke stapel papier komen. We zijn gewoon aan het werk. Dit is het alledaagse werk van alle ROAZ-regio’s (Regionaal Overleg Acute Zorgketen) op dit moment, om zich te prepareren op datgene wat eraan komt. En om dat werk te ondersteunen, worden op dit moment deze scenario’s uitgewerkt. En dat doen we onder andere met Defensie, doen we onder andere met de mensen, vertegenwoordigers uit de zorg, bereiden we dit soort scenario’s voor.

VRAAG (NU.NL)

Meneer Van Dissel, u had het over de metafoor dat omikron een andere jas aan heeft en twee prikken van het vaccin helpen daar dus niet tegen, maar een booster dan weer wel terwijl dat dezelfde prik is. Hoe zit dat?

VAN DISSEL

Ja, dat is een hele interessante vraag, het korte antwoord is: dat weten we nog niet. Het wat meer uitgebreide antwoord is dat – daarom is het mooi dat u de vraag stelt – dat een beetje de mening leeft, althans dat hoor ik vaak van: er is allemaal afname van immuniteit en dergelijke. En dat wil ik eigenlijk hier dus niet bestrijden, maar juist aangeven: dat het niet zozeer afname van immuniteit is, maar afname van het doel van de immuniteit. En blijkbaar is het zo dat je met een booster toch nog dermate die afweer weer kan stimuleren, dat je uiteindelijk voldoende kruisreactie krijgt, waardoor het toch weer werkt. Het tweede punt wat ik nog wilde noemen, is dat de afweer bestaat niet alleen uit antistoffen. En daar lees je eigenlijk het meest over. Dat komt omdat dat is eigenlijk het simpelst, de simpelste laboratoriumproeven oplevert, experimenten. T-celexperimenten zijn veel complexer, nemen meer tijd, dus dat komt pas mondjesmaat vrij. Wat daar eigenlijk uit volgt is dat die T-celgemedieerde afweer, dus meer de zogenaamde cellulaire afweer, dat dat veel meer geconserveerd is. Dus dat de afweer die je met Pfizer of AstraZeneca of Janssen met name hebt opgeroepen, dat dat eigenlijk ook nog een goeie reactie geeft tegen omikron. De vraag is natuurlijk uiteindelijk: is allemaal mooi die laboratoriumexperimenten, wat gebeurt er nou in de praktijk? En ja, dat is dan het punt. Ik heb net iets genoemd tegen de dame van de NRC, maar daar leren we van en dat beeld is gewoon nog incompleet.

VRAAG

En meneer De Jonge suggereerde net dat, of suggereerde hij, hij zei dat er een nieuw vaccin moet komen, komt. Is het dan zo dat we nu, met dat boosteren, een soort, ja een slecht vaccin aan het vaccineren zijn voor omikron?

VAN DISSEL

Nou kijk wat natuurlijk een beetje de paradox: dat het vaccin is gericht tegen een virus wat eigenlijk al nergens meer is, misschien nog in een paar vriezers in laboratoria maar niet meer circulerend. Het werkt gelukkig heel redelijk tegen die alfa en tegen die delta, maar tegen die delta zien we het verloop. Dus daar zie je eigenlijk al dat het niet een optimaal vaccin is. En ik denk waar we naartoe moeten, is eigenlijk een situatie dat we de tijdspanne tussen een nieuw variantvirus en het beschikbaar hebben van vaccins, dat we dat gewoon, ja wereldwijd maar ook in Nederland, belangrijk gaan terugbrengen om te zorgen dat we veel sneller kunnen reageren als dat nodig is. En dat is natuurlijk een van die perspectieven die je naar de toekomst hebt: dat je veel sneller wil kunnen anticiperen op een nieuw virus. De isolatie is makkelijk, de uitwisseling van gegevens gebeurt tegenwoordig razendsnel, maar dat moet nog worden omgezet naar: hoe kunnen we zo snel mogelijk een vaccin krijgen om meteen in te grijpen? Nou dat is een van die punten op de horizon waar we naartoe willen.

VRAAG

Tot slot voor meneer Rutte, is een avondklok eigenlijk overwogen?

RUTTE

Nee.

VRAAG

Waarom niet?

RUTTE

We hebben bedacht dat het verstandig was om het pakket wat we vorig jaar hadden in december, ik dacht de tweede week december, vanaf de tweede tv-toespraak, dat dat pakket hier het meest effectief is en aansluit op het OMT-advies. Waarbij we wel daarin verwerkt hebben, de ‘lessons learned’, de inzichten die we daarna hebben opgedaan. Bijvoorbeeld in maart dit jaar is er een discussie geweest over bibliotheken en buurthuizen openstellen voor jongeren die anders echt in grote problemen komen. Dus dat soort aanvullingen hebben we hier allemaal in opgenomen. Dus eigenlijk het pakket van vorig jaar december plus dat soort, dat zijn niet hele grote aanpassingen, maar kleinere aanpassingen, op basis van de inzichten.

VRAAG

Of wordt het achter de hand gehouden om nog iets te kunnen als er nog meer nodig blijkt te zijn?

RUTTE

Wij menen dat op basis van wat het OMT ons adviseert, dat dit het verstandige pakket voor nu is.

VRAAG (ANP)

Ook een vraag aan meneer Rutte. U benadrukte net hoe moeilijk het was om dit besluit te nemen en wat voor enorme druk dit zal leggen op de samenleving. Maar u noemt daarbij geen maatregelen om bijvoorbeeld bedrijven extra te ondersteunen of het geestelijk welzijn van mensen te ondersteunen.

RUTTE

Ja. Nou eerst over de bedrijven geldt dat de steunpakketten natuurlijk al verlengd zijn. En we kijken ook heel specifiek nu bijvoorbeeld naar de buitenschoolse opvang, die heb ik even genoemd in mijn verhaal ook. We kijken naar culturele instellingen die nu extra geraakt worden. Maar de brede, laat maar zeggen, de grote programma’s, de NOW en de TVL en de bijstand voor zelfstandigen via de gemeenten, dat zijn de grote stromen aan geld die naar de economie gaan als dit soort dingen gebeuren. Die stonden al open, alleen daar zal veel meer gebruik van gemaakt gaan worden dan wij dachten. Maar dat betekent niet dat die per se anders eruit hoeven te zien. Die moeten ook zo simpel mogelijk blijven in hun ontwerp, want anders is het voor de uitvoering ondoenlijk, dat weten we, om het te doen. En die hebben dat heel succesvol gedaan, het UWV en de andere uitvoeringsorganisaties hebben dat fantastisch gedaan en de gemeentelijke sociale diensten, maar dan moet je het wel simpel houden. Dus die lopen door en die, daar zal meer gebruik van gemaakt worden omdat nu niet vanaf 17.00 uur maar de hele dag heel veel sectoren gesloten zijn. En we kijken dus heel specifiek waar we moeten aanvullen. Waar het gaat om bijvoorbeeld jongeren, is afgesproken dat we daar ook een aanvullend steunpakket maken om hun mentale gezondheid en gezonde leefstijl te ondersteunen. Juist ook weer in zo’n lockdown. Dat gaan we samen met gemeenten uitwerken. Dat is natuurlijk allemaal vandaag besloten, dus dat is er nu nog niet allemaal. Maar we hebben natuurlijk wel ervaring opgedaan de vorige lockdown van december tot later ook in dit jaar. En dan denk je dus ook aan laagdrempelige online en offline ontmoetingen, zeker ook voor mentaal kwetsbare jongeren en sport- en spelactiviteiten. Dus daar wordt ook weer gepoogd om de lessen mee te nemen uit de vorige lockdowns en daar hebben we natuurlijk heel veel inzichten opgedaan wat wel en niet werkt.

VRAAG

Ik heb het meer denk ik over het algemene uithoudingsvermogen wat er nog is in Nederland. Dat ondernemers bijvoorbeeld gewoon na zo’n lange tijd maatregelen door hun reserves heen zijn, dat het vlees van de botten is, dat ze het moeilijker aan kunnen nu. Dan zijn die steunregelingen er wel, maar dat is niet 100% van de kosten die ze maken natuurlijk.

RUTTE

Nee, dat snap ik, maar daar voor geldt dat we steeds gezegd hebben: die hoofdregelingen zijn er. Waar we zouden kunnen stuiten, ook in overleg met de vakbonden  en werkgevers, op gaten in die regelingen of dingen die we niet zien of wat u terecht opmerkt, dat door de duur er misschien aanvullende problemen ontstaan, bijvoorbeeld met afbouw eigen vermogen, of opbouw van schuldposities, dan gaan we daar natuurlijk weer naar kijken. Maar in ieder geval wat ik nu al gezegd wil hebben is dat die hoofdregelingen voorzien en die ademen mee, dus er zal veel meer gebruik van gemaakt worden, maar natuurlijk zijn we steeds in gesprek met werkgevers en werknemers om te kijken wat er nog meer nodig is.

VRAAG

Hetzelfde geldt in zekere zin voor mensen die het moeilijk vinden dat het nu nog een keer op slot gaat, dat de boel op slot gaat. Met kerst nota bene. Denkt u ook na over manieren om ons geestelijk welzijn als land weer een beetje een boost te geven?

RUTTE

Ja, maar goed, daar ligt ook een rol voor de gemeente. Die pakken die rol ook. We hebben natuurlijk een land met, na Denemarken, zijn we wereldkampioen vrijwilligerswerk. Dat nieuwe regeerakkoord ‘Omzien naar elkaar” dat doen we hier natuurlijk al een paar 100 jaar. Daarom ben ik ook, sloot ik ook af met mijn overtuiging dat we hier doorheen komen, ook de oproep opnieuw aan mensen: let een beetje op elkaar. Bruno Bruins zei dat op die zondag voor mijn eerste tv-toespraak half maart vorig jaar en dat is toen een soort van gevleugelde uitspraak geworden, maar het staat ook voor Nederland, dat we naar elkaar omzien. Voor zover er dan natuurlijk toch problemen ontstaan, weten we dat in de straat, in de buurt, er zo’n rijke geschakeerde verenigings en vrijwilligerswerk is en dat gemeenten daar zoveel aan doen. Op zichzelf zal dat voor heel veel opvang leiden van deze problemen, maar dat neemt niet weg dat je nog steeds natuurlijk heel veel ouderen, heel veel jongeren, heel veel mensen zult hebben die om allerlei redenen en misschien ook omdat het ook nog ’s een keer komt bovenop andere problemen die ze al hadden, misschien ook geestelijke problemen die ze al hadden, of misschien ook niet, maar er gewoon gevoeliger voor zijn, of anyway er helemaal klaar mee zijn. Dat is echt iets wat we met z’n allen moeten doen. Dat kan niet het kabinet doen. Wij kunnen niet, we mogen niet knuffelen, maar het liefst zou ik iedereen een enorme knuffel geven en zeggen: we houden allemaal van elkaar. Maar dat zal toch echt ook die gemeente moeten doen en die verenigingen en al die vrijwilligers. En dat doen ze ook. Dat is Nederland.

Zie ook

Verantwoordelijk

Reacties uitgeschakeld voor Noten 2 t/m 8/Rutte,Gevaarlijke Gek/Deel Negen

Opgeslagen onder Divers

Noot 9/Rutte,Gevaarlijke Gek/Deel Negen

[9]

RIJKSOVERHEID

Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president 

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/mediateksten/2021/12/14/letterlijke-tekst-persconferentie-coronavirus-minister-president-rutte-en-minister-de-jonge-14-december-2021

Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president

Rutte en minister De Jonge (14 december 2021)

Mediatekst | 14-12-2021

Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit waarom het kabinet de maatregelen verlengt die sinds 28 november gelden.

Inleidend statement minister-president Mark Rutte

Goedenavond,

Mijn eerste en belangrijkste boodschap vanavond is dat we inderdaad hebben moeten besluiten het huidige maatregelenpakket te verlengen, en wel tot en met vrijdag 14 januari. Dat is in de kersttijd natuurlijk niet de blijde boodschap waar je op hoopt. Dus ja, een tegenvaller, maar misschien toch ook geen heel grote verrassing. En ik hoop dan ook dat veel mensen begrijpen dat die verlenging op dit moment om twee redenen onvermijdelijk is.

Ten eerste omdat de besmettingscijfers nog altijd heel hoog zijn. Het lijkt er voorzichtig op dat we weer over deze piek heen zijn, maar zolang de ziekenhuizen vol liggen met coronapatiënten en allerlei reguliere behandelingen en operaties worden uitgesteld, moeten we het virus verder terug dringen.

Ten tweede vanwege die nieuwe Omikronvariant. Daarvan weten we nog veel dingen niet, maar wel dat deze nieuwe variant zich flink sneller verspreidt dan de huidige Deltavariant. Daarover krijgen we eind deze week een nieuw advies van het Outbreak Management Team, het OMT, en Hugo de Jonge zal er zo meteen meer over zeggen, maar er is echt reden tot zorg en grote voorzichtigheid. Ook daarom nu een verlenging van het huidige maatregelenpakket.

Die verlenging betekent om te beginnen dat ook tijdens de Kerst en in de Kerstvakantie 4 gasten de norm blijft. Als regel geldt dus: ontvang thuis per dag niet meer dan 4 mensen vanaf 13 jaar.

Dus geen uitzondering voor de Kerstdagen of Oud en Nieuw. We moeten echt voorzichtig zijn, juist rond de feestdagen, als de behoefte om elkaar op te zoeken toch al groot is. En heel begrijpelijk natuurlijk. Maar juist de mensen die ons lief zijn, moeten we willen beschermen. En dat doen we door een aantal basisregels in acht te nemen. Door een zelftest te doen als je ergens op bezoek gaat of bezoek ontvangt, ook als je geen klachten hebt. Door ook achter de voordeur anderhalve meter afstand te houden van je bezoek, dus stel de stoelen gewoon een beetje uit elkaar. Door geen handen te schudden en regelmatig je handen te wassen met zeep, zeker als je ergens binnenkomt. Door goed te ventileren, bijvoorbeeld door een raampje open te zetten als er bezoek is en daarna ramen en deuren een kwartiertje tegen elkaar open te zetten. En natuurlijk ga je in geen geval ergens op bezoek als je klachten hebt. Dan blijf je thuis en doe je een test.

En voor alle duidelijkheid: de verlenging van het huidige maatregelenpakket betekent verder dat ook alle andere regels blijven zoals ze nu zijn. Ik noem kort nog een keer de belangrijkste.

Een algemene sluitingstijd tussen 5 uur ’s avonds en 5 uur ’s morgens, met uitzondering van supermarkten en andere levensmiddelenwinkels en essentiële diensten zoals apotheken en tankstations. Afhalen in de horeca, dat mag wel.

Géén publiek bij sportwedstrijden.

Een verplicht coronatoegangsbewijs voor iedereen vanaf 13 jaar in de horeca, theaters en concertzalen, musea, binnensportlocaties en bioscopen.

Verplichte zitplaatsen en anderhalve meter afstand in de horeca en theaters en concertzalen. En als er geen stoelen zijn een maximum van 1 bezoeker per 5 vierkante meter, bijvoorbeeld in musea.

Een mondkapjesplicht in het openbaar vervoer, als je rondloopt op school of in de horeca, in publieke binnenruimtes zoals winkels en bij de kapper en andere contactberoepen.

En tot slot een maximale groepsgrootte van 75 mensen op anderhalve meter in het hoger onderwijs en van 1250 in een grote theater- of concertzaal.

Voor bedrijven, ZZP’ers, culturele instellingen en sportorganisaties die door deze maatregelen worden getroffen, blijven uiteraard de bestaande financiële regelingen beschikbaar. We realiseren ons heel goed: een tweede Kerst met veel minder omzet, minder of geen publiek, minder of geen gasten is natuurlijk ongelooflijk ingrijpend, en verdrietig. Die pijn kunnen we helaas niet zomaar wegnemen en er gaat ook echt nog veel gevraagd worden van het aanpassingsvermogen van ondernemend Nederland.

Maar door de bestaande financiële pakketten te verlengen tot en met het eerste kwartaal van 2022 hopen we wel iets van de acute zorgen te kunnen verlichten. Dat besluit hebben we vandaag dus ook genomen. En voor de volledigheid: voor de evenementensector verlengen we tot en met het derde kwartaal, maar wel met een groeiend eigen risico voor de sector zelf.

En dan vraag ik vandaag nog een keer speciale aandacht voor de oudere generatie. Natuurlijk is de ene senior de andere niet, maar gemiddeld genomen weten we dat mensen boven de 70 echt veel vaker in het ziekenhuis terecht komen als ze corona krijgen. Laat ons dat samen zoveel mogelijk voorkomen door ons bij opa en oma extra goed aan de basisregels te houden die ik net noemde.

En ook door het directe contact tussen 70+ers en kinderen zoveel mogelijk te beperken, hoe lastig het ook kan zijn die anderhalve meter afstand te bewaren, en de kleinkinderen niet te knuffelen onder de Kerstboom. We weten nu eenmaal dat het coronavirus behoorlijk rondgaat onder kinderen die niet gevaccineerd zijn en al worden ze daar zelf meestal niet heel ziek van, ze kunnen het wel degelijk overdragen. Pas dus alsjeblieft op.

In het verlengde hiervan heeft het Outbreak Management Team, het OMT, nogmaals aandacht gevraagd voor een mogelijk eerdere sluiting van de scholen voor de Kerstvakantie, als manier om de spreiding, de verspreiding van het virus te vertragen. En dat signaal is de laatste dagen met alle onzekerheid rond de Omikronvariant veel dringender geworden. We hebben daar echt heel intensief en heel moeilijk gesprek over gehad. Wetend hoe zo’n besluit onherroepelijk leidt tot leervertragingen, los nog van de praktische problemen voor ouders en scholen. Maar ook wetende dat we dit besluit vanwege de uitvoerbaarheid alleen vandaag konden nemen. En we konden dat signaal over de Omikronvariant, dat konden we niet negeren.

De uitkomst is dat we de basisscholen, de scholen voor speciaal basisonderwijs en de buitenschoolse opvang vragen om met ingang van maandag 20 december de deuren te sluiten, of uiterlijk dinsdag de 21e december als die extra tijd nodig is om noodopvang te regelen. Want die noodopvang moet er natuurlijk wel zijn. Voor kwetsbare kinderen. En voor kinderen van ouders met cruciale beroepen als verpleegkundigen, politieagenten, buschauffeurs, of een van die andere cruciale beroepen die u kunt vinden op rijksoverheid.nl. Scholen hoeven tot de Kerst geen afstandsonderwijs te geven.

Het zeer dringende advies daarbij, een zeer dringende vraag aan ouders eigenlijk, is alleen gebruik te maken van de noodopvang als het echt niet anders kan. En daarnaast om hun kinderen in die extra onderwijsvrije week zoveel mogelijk binnen het eigen gezin te houden. Dus liever even geen speelafspraken of bezoekjes aan de ballenbak en zeker niet aan opa of oma, om hen te vragen op de kinderen te passen. Dat moeten opa en oma nu even niet doen. Dan is het vertragende effect van deze maatregel, als we dat niet doen, dan is het vertragende effect van deze maatregel op het virus het grootst. En ik realiseer me natuurlijk hoeveel we hier opnieuw vragen van leraren, van ouders, van medewerkers van de buitenschoolse opvang, maar ook van werkgevers die een belangrijke rol hebben om dit mogelijk te maken. Daarom zeg ik nog een keer: dank en groot respect voor u allemaal!

En dan nog dit. Vorige week bleek uit een onderzoek dat het vertrouwen in de corona-aanpak heel veel lager is dan aan het begin van de crisis. En dat is natuurlijk een harde conclusie. Nou kun je zeggen: dat is ook logisch, want iedereen heeft zijn buik helemaal vol van corona. Iedereen is het zat. Maar dat zou te gemakkelijk zijn. Ik beschouw de uitkomsten van deze en andere onderzoeken als een opdracht aan ons om het beter te doen. Daar heb ik vorige keer al iets over gezegd. En we werken aan een vooruitblik op de komende maanden. En daar komen we dus ook op terug.

Maar wat mij ook opviel in datzelfde onderzoek, en wat we ook terugzien in de cijfers, is de bereidheid van mensen om zich aan maatregelen te houden. Die bereidheid groeit weer. Blijkbaar willen we dat dus voor elkaar doen. En blijkbaar geloven mensen weer vaker dat hun eigen gedrag het verschil kan maken. En dat is ook een vorm van vertrouwen, in elkaar, waar ik blij mee ben. Zeker met het oog op wat er nog op ons af kan komen.

En daarmee kom ik terug bij het begin van mijn verhaal. We verlengen de maatregelen nu tot en met vrijdag 14 januari. Maar het kan best zijn dat er eerder al een nieuw weegmoment komt. Want zoals ik al zei: er is reden tot zorg. We hopen op korte termijn van het OMT meer inzicht te krijgen in wat de Omikronvariant voor Nederland kan gaan betekenen. En daar moeten we ons op voorbereiden. Daarover nu meer van Hugo de Jonge.

Inleidend statement minister De Jonge

Corona blijft onder ons. We zullen er mee moeten leren leven. Hoe moeilijk dat ook is. Want we zitten nu bijna 2 jaar met elkaar opgescheept – het virus en wij – en het blijft ons maar in zijn greep houden.

Ik begin met de cijfers van nu, en hoe we verwachten dat die er de komende tijd uit gaan zien. Het aantal nieuwe besmettingen daalt, vandaag een kleine 13 duizend. En deze week zagen we gemiddeld 17 duizend nieuwe besmettingen per dag. Vorige week waren dat er nog 21 duizend. Een flinke daling dus. En over afgelopen week zagen we dagelijks gemiddeld 280 nieuwe ziekenhuisopnamen. Over de week ervoor waren dat er ruim 300. Ook daar een daling dus. En daarmee ligt de piek van deze Delta-golf achter ons. We verwachten dat de daling van besmettingen en ziekenhuisopnamen zich de komende weken voortzet zodat de druk op de zorg – die nog steeds veel te hoog is – afneemt.

Hoe de toekomst er daarna uitziet, dat is niet zeker. Want net nu we de Delta-variant onder de duim beginnen te krijgen, doemt Omikron op. En we weten nu dat die variant op 19 november voor het eerst op Hollandse bodem is aangetroffen. Inmiddels is de schatting dat ‘ie ongeveer 1% van alle besmettingen veroorzaakt. En dat lijkt nu nog weinig, maar we leren uit andere landen dat het de komende tijd heel snel gaat klimmen. In Amsterdam is het naar schatting al ruim 3%.

Er is veel wat we nog niet weten over Omikron. En de komende dagen en weken zal er telkens meer bekend worden. Zo weten we nog niet hoe ziekmakend deze variant is. Maar wat we inmiddels wél weten, is genoeg om ons zorgen over te maken. Serieuze zorgen.

Wat we namelijk wel weten over Omikron is dat ‘ie zich sneller verspreidt dan de huidige Deltavariant. In Engeland zien we dat deze variant zich elke 2 à 3 dagen verdubbelt en dat is echt heel snel. Wat we ook weten is dat de Omikronvariant zich minder laat tegenhouden door de opgebouwde immuniteit dan de Delta-variant. We weten niet precies hoe hoog en wanneer, en ook niet hoe zeer de zorg er door belast zal worden, maar een nieuwe golf is dus te verwachten. Daar moeten we ons schrap voor zetten.

Komende week zal het OMT de laatste onderzoeksresultaten wegen en ons adviseren of er uit voorzorg extra maatregelen getroffen moeten worden om de verspreiding van de Omikronvariant te vertragen. En we kiezen er voor nu al te doen wat in ieder geval helpt: een maximale versnelling van de boostercampagne. Want vaccins beschermen nog behoorlijk goed tegen de Deltavariant, maar tegen de Omikronvariant is die boosterprik echt nodig om de bescherming weer op peil te brengen. We gaan dus zo snel mogelijk, zo veel mogelijk mensen een oppepprik geven om een te verwachten Omikron-golf te vertragen en te verlagen. In de tweede helft van januari willen we de boostercampagne hebben afgerond. Alle 18-plussers die drie maanden of langer geleden hun laatste vaccinatie hebben gehad – of van corona zijn genezen – hebben dan de kans gekregen op hun booster.

Door Omikron kiezen we ervoor het booster-offensief verder te versnellen. Vandaag hebben we de laatste 60-plussers uitgenodigd die zes maanden of langer geleden geprikt of hersteld zijn. De komende dagen zijn de 60-plussers aan de beurt die korter dan 6 maanden geleden zijn gevaccineerd. Want, de booster komt voor iedereen beschikbaar 3 maanden na de laatste vaccinatie of doorgemaakte infectie. Aan het eind van de week volgen dan de 60-minners, van oud naar jong. Net als vorige keer roepen we iedere dag een paar geboortejaren op, om – het liefst digitaal – een afspraak te maken. Dat gaat heel snel, eind volgende week hopen we de 45-plusser uitgenodigd te hebben. Veel mensen uit de ‘griepprikgroep’ die zijn volgende week vanwege hun leeftijd al geboosterd. En vanaf volgende week donderdag krijgen zoveel mogelijk mensen uit deze groep die dan nog niet zijn geweest een uitnodiging via sms.

Miljoenen prikken. Gezet met tienduizenden mensen. Een megaoperatie voor het RIVM en de GGD.

Met hulp van defensie, het Rode Kruis, de ziekenhuizen waar we een beroep op doen, de huisartsen waar we een extra beroep op doen, medisch studenten, en heel veel anderen, zetten ze alles op alles om die klus te klaren. En dat is iets om heel dankbaar voor te zijn. En zeg dat ook gerust even tegen degene van wie jij straks je prik krijgt.

En mensen, we zien dat niet iedereen die booster meteen haalt. Maar ben je uitgenodigd, haal die booster dan, want je hebt hem gewoon nodig tegen die Omikronvariant. Anders ben je echt te weinig beschermd. Dus booster voor je eigen gezondheid. Booster voor de kwetsbaren en booster voor de samenleving, om de zorg toegankelijk te houden voor iedereen te houden.

En ik snap dat iedereen denkt: nu dit weer, hoe lang nog? Hoe lang gaan we nog van variant naar variant, van lockdown naar lockdown, van booster naar booster? En dat zijn terechte vragen.

We hebben er helaas geen simpel antwoord op. Corona gaat niet weg. We moeten het virus onder controle houden, en we moeten beter leren leven met het virus. En daarom houden we de komende periode onze aanpak tegen het licht. Op alle scenario’s die zich kúnnen voltrekken moeten we zijn voorbereid. Waarbij onze aanpak ons moet helpen om, ongeacht het scenario, telkens zo open en zo veilig mogelijk het komende jaar door te komen. Om ook eind volgend jaar niet weer zo in de klem van het virus te raken.

En makkelijke keuzes zitten daar niet tussen. Want doe je iets om het virus te raken, dan raak je onherroepelijk ook de samenleving. En kies je voor de vrijheid van de één, dan weet je dat dat kan betekenen dat een ander niet meer de zorg krijgt die hij nodig heeft. Er zijn geen makkelijke keuzes.

Beter leren leven met het virus betekent dat we tussen moeilijke en nog moeilijker opties moeten kiezen.

Ook in de volgende winter kan het zijn dat we te maken hebben met een coronagolf.  We zullen moeten bedenken hoe we de capaciteit van de zorg dan flexibeler kunnen uitbreiden. Door het anders organiseren van de zorg. En dat moet op zo’n manier, dat het opschalen van de covidzorg, niet onmiddellijk betekent dat we zoveel zorg voor andere patiënten moeten afschalen. Het meer samenbrengen – het meer concentreren – van die covidzorg, kan daar een oplossing voor zijn. 

Die oplossingen, die vooruitzichten, dat perspectief is hard nodig. Want we willen allemaal terug naar een leven met meer kleur: naar een concert, op de tribune of uit eten. Iedereen kijkt daar naar uit, want niemand wil leven met de rem er op, en onze jongeren nog wel het minst. Onze lange termijn aanpak moet ons helpen om zo veilig mogelijk, maar zeker ook zo open mogelijk ons leven te kunnen leven.

En we kunnen allemaal helpen om dat mogelijk te maken. En we doen dat nu door ons aan de maatregelen te houden, en we zien dat dat werkt. Thuis te blijven en te testen als we klachten hebben.

En werk je met kwetsbare mensen, ben je 70-plusser of heb je een zwakke gezondheid? Dan test je altijd bij de GGD. En anders volstaat een zelftest. Is die positief? Dan maak je altijd alsnog een afspraak bij de GGD.

Ik zei het al: we maken ons serieuze zorgen over die nieuwe Omikronvariant. Maar, ons zorgen maken, dat helpt natuurlijk niet tegen het virus. Vaccineren wel. Dus ben je nog niet geprikt? Dan is deze Omikronvariant dé reden om opnieuw over vaccinatie na te denken. Twijfel je? Leg je daar dan niet bij neer. Ga erover in gesprek met iemand die er verstand van heeft. Kijk op overvacccineren.nl waar je al je vragen beantwoord ziet. Of bel de twijfeltelefoon. En het nummer vindt je ook op overvaccineren.nl. Want je twijfel kan toch nooit groter zijn dan je wens om gezond te blijven?

En ken je mensen die twijfelen en zie je er tegen op om dat gesprek te voeren? Dat snap ik, maar leg je daar dan niet bij neer. Ga dat gesprek wel aan, want het opzien tegen dat gesprek kan toch nooit zwaarder wegen dan de wil om de mensen die je lief zijn te beschermen.

En hecht je zo vreselijk aan je recht, je vrijheid om ‘nee’ te zeggen tegen vaccinatie? Daar leg ik me niet bij neer. Want dat recht – die vrijheid – kan nooit belangrijker zijn dan het recht van de ander om niet ziek te worden, het recht van een ander op een plek in het ziekenhuis, het recht van de ander om zijn onderwijs, zijn onderneming, of zijn leven gaande te houden.  En dus: bescherm jezelf, bescherm elkaar, en bescherm de vrijheid die we met elkaar op het virus te herwinnen hebben.

Net als vorig jaar zijn de feestdagen anders dan anders. We houden niet alleen afstand, we voelen ook steeds meer afstand, misschien wel. Het virus en de vaccinatie ertegen werken soms als een splijtzwam. In de samenleving. Tussen vrienden. In families. In gezinnen zelfs. Maar we zijn niet elkaars vijand. Het virus is onze vijand. Laten we ons daar in eensgezindheid tegen keren. Want tegelijkertijd is onze saamhorigheid nog steeds óók heel groot. En dat moet zo blijven.

Beantwoording van vragen

VRAAG (NOS)

Meneer Rutte, tot vorige week u hoorde we u en andere kabinetsleden nog heel duidelijk zeggen: het onderwijs is wel het allerlaatste waar we nu aankomen. En nu komt dan toch dit besluit om die kinderen volgende week niet naar school te laten gaan. Wat is er gebeurd?

RUTTE

Daar komen eigenlijk twee zaken bij elkaar. Er is al een aantal weken, zegt het OMT tegen ons: overweeg serieus vanwege de bestaande Deltavariant om die week voor de kerstvakantie de scholen te sluiten. Dat heeft ermee te maken dat onder kleine kinderen, logisch want ze zijn niet gevaccineerd, het virus behoorlijk rondgaat. En ze worden zelf niet zozeer ziek, gelukkig, maar kunnen wel anderen besmetten en dat is een risico bij 70+ers. Dat ligt er al, we hebben er al een aantal weken meer geworsteld, met dat advies. En de scholen zijn heel druk bezig met zelftesten en heel veel andere dingen, daarbij we ook nog in oog te zien dat 24 december, de laatste schooldag, een dag is voor Kerst. Dus er zit, dit jaar door de kalender, eigenlijk helemaal geen buffer tussen de start van de vakantie en de echte kerstdagen waarbij kinderen dan ook misschien bij opa en oma komen. Daar komt nu bij natuurlijk dat de zorgen over de Omikronvariant toenemen en het OMT op basis daarvan heeft gezegd, ten overvloede, bovenop ons advies wat er al ligt, om dat zeer serieus te overwogen, zou dat nu extra belangrijk kunnen zijn om ervoor te zorgen dat, door die schoolsluiting, die week extra het aantal besmettingen verder wordt teruggedrongen. Een betere uitgangspositie, maar ook de verspreiding van die variant verder vertraagd wordt.

VRAAG

Maar er zijn toch nog helemaal geen cijfers over die Omikronvariant, want u zegt het zelf: die moeten nog komen. Die zitten niet in de berekeningen. Het virus is aan het dalen, aan het afnemen. En dan komt u toch met zo’n besluit?

RUTTE

Maar als je nu kijkt…
Dan nodig ik u uit te kijken naar de BBC-website, die nergens anders meer over gaat op dit moment, in Engeland, dan Omikron, omdat het daar een heel groot probleem is op dit moment. In Denemarken, in Noorwegen, in landen die ons voorgaan. En we weten inmiddels dat, als dergelijke landen ons voorgaan, het een kwestie van tijd is, van dagen, van weken, misschien zelfs van dagen, voordat het ook hier is. En in Duitsland, in Oostenrijk en de rest van Europa. Zo gaat dat helaas met het virus, dus dat virus gaat ook als een golf over Europa heen. Dus het is waar dat we hier nog niet alle informatie hebben die we willen, vandaar dat het OMT ook richting eind van de week met een eerste duiding gaat komen en op basis daarvan heel precies gaan kijken wat nodig en wat dat betekent bijvoorbeeld voor de ziekenhuizen. Maar je kunt wel zien in het buitenland op dit moment dat de besmettelijkheid een grotere reden van zorg is, dat er nog onvoldoende informatie is over de druk van de zorg. Kijk ook vandaag naar alle Engelse kranten, die beschrijven hoe de National Health Service (NHS) heeft besloten om naar een totale mobilisatie te gaan, zoals ze dat daar noemen, van de gezondheidszorg in Engeland vanwege Omikron.

VRAAG

En wat verwacht dan nu van die gezinnen met jonge kinderen? U zegt: blijf zoveel mogelijk thuis, ga niet naar anderen op bezoek, ga zeker niet in contact komen met ouderen generaties. Afstandsonderwijs hoeven de scholen ook niet te regelen. Wat moeten ze doen die week?

RUTTE
Blijf zoveel mogelijk in de bubbel van het eigen gezin en als je toch ergens op bezoek moet, laat je testen, hou de anderhalve meter….

VRAAG

Ouders moeten misschien ook werken, er is misschien geen opvang…

RUTTE

Die is er wel. De reden dat we zeggen: de scholen moeten dicht op dinsdag, maar wij vragen de scholen te sluiten op maandag. Dat we die extra dag nemen, is omdat scholen tegen ons zeggen, eigenlijk hebben we zeven dagen nodig om die noodopvang, voor mensen in de zorg, voor buschauffeurs en voor anderen, er is een hele lijst op rijksoverheid.nl te vinden van mensen die een beroep kunnen doen op deze noodopvang.

VRAAG

Maar al die andere gezinnen dan? Met al die andere beroepen?

RUTTE

Ja, dus daar is de vraag: zorg ervoor dat je zoveel mogelijk de kinderen thuis in de bubbel ontvangt als het geen essentiële beroepen zijn. Het is uitermate complex, ik snap dat dit voor heel gezinnen rampzalig is. Dat is het gewoon, daar gaan we ook niks mooiers van maken, maar we doen dit omdat het echt nodig. Omdat we ons grote zorgen maken, sowieso over de Deltavariant en de weliswaar daling, maar nog niet echt heel fors, van het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland, maar daarbij komt nu deze aanvullende grote zorg over de nieuwe variant Omikron.

VRAAG (RTL)

Meneer Rutte, u bent, eigenlijk allebei, klinkt u zeer bezorgt. Het OMT komt vrijdag met een nieuw advies, dat klinkt allemaal alsof eerder meer maatregelen op korte termijn in de pijplijn zitten dan eventuele versoepelingen?

RUTTE

We weten het oprecht niet, maar nogmaals ook de OMT-leden zijn bezorgd. Internationale berichten, ik noemde net de voorbeelden aan uw collega van de NOS vanuit Groot-Brittannië, Noorwegen en Denemarken, zijn buitengewoon zorgwekkend. En dat betekent dat wij heel zorvuldig die feiten en cijfers gaan bestuderen, ik ga daar niet op vooruitlopen. Ik zou niet rekenen op versoepelingen na vrijdag. Dit pakket trekken we nu door naar 14 januari. We hopen dat we dan daarvoor niet hoeven te terug te komen bij jullie met nadere berichten, maar we kunnen het absoluut niet uitsluiten.

VRAAG

Nee, want er is geen enkele reden om aan te nemen dat wat in het VK gebeurt of wat in Denemarken gebeurt, dan dat ook niet hier gaat gebeuren, dus dreigt er dan een lockdown? Nog voor de jaarwisseling?

RUTTE

Maar ook voor GB en Noorwegen en Denemarken geldt dat men ook daar nu verder nader aan het duiden is. Ja, het is besmettelijker, wat is precies het ziektebeeld? Wat is het effect op ziekenhuisopnames? Al die zaken worden in kaart gebracht en we willen dat echt heel precies en nauwkeurig bestuderen, omdat het opleggen aan de samenleving van verdere lockdownachtige maatregelen buitengewoon ingrijpend is voor ons geestelijk welzijn, voor ons economisch welzijn, voor het hele maatschappelijk leven. Dus dat kan alleen als daar absoluut redenen voor zijn om verder te gaan dan de avondlockdown die we nu hebben.

VRAAG

Wanneer verwacht u eigenlijk die Omikrongolf?

RUTTE

Nogmaals, dat gaan we heel precies bekijken in de modellering van vrijdag.

DE JONGE

Misschien iets toevoegen. We weten een aantal dingen niet, we weten een aantal dingen wel. En wat je eigenlijk altijd wil weten bij een nieuwe variant is drie dingen. Namelijk eerste: is het besmettelijker? Het tweede wat je wil weten: is de opgebouwde immuniteit zoals we die kennen, is die voldoende bestand tegen deze nieuwe variant? En het derde wat je wil weten, is die ook ziekmakender? Die laatste vraag is echt heel moeilijk te beantwoorden, daarvoor is het nog te kort op Europese bodem. Die andere twee vragen die zijn heel moeilijk uit elkaar te houden, dus de mate van besmettelijkheid en de mate waarin het zich iets aantrekt van die inmiddels opgebouwde bescherming. Wat we zien als resultanten daarvoor is in ieder geval een heel veel snellere verspreiding en wat we vermoeden op basis van alles wat we nu weten, is dat de vaccins gewoon op dit moment, die twee prikken, onvoldoende beschermen. Wat we ook zien, dat is de upside ervan, dat als je die derde prik zet, dan herstel je wel de bescherming naar zo’n 75 procent tegen infectie. Wat het exact doet tegen ziekenhuisopname, dat moeten we nog leren, maar in ieder geval zo’n 75 procent weer tegen infectie. En dat is een geweldig resultaat en vandaar ook die enorme versnelling van de boostercampagne. Maar om dus te berekenen wanneer de golf komt, maar ook hoe hoog die wordt en of het een golf wordt van besmettingen of een golf van ziekenhuisopnames, of zelfs een golf van weer heel veel IC-opnamen, dat is op dit moment gewoon nog heel erg moeilijk in te schatten. Dus wanneer die komt en hoe hoog die wordt en wat exact de impact gaat zijn op de belasting van de zorg, dat is nou net wat je heel graag wil weten. Mijn inschatting is dat daar de komende dagen meer over bekend wordt uit Engeland, en de dagen daarna en de weken ernaar steeds meer in allerlei andere landen die al wat verder zijn, met die Omikrongolf. Je ziet dat het VK verder is en je ziet dat Denemarken verder is, en daar hopen we veel van te leren, zodat we ons daar ook op kunnen voorbereiden. We moeten ons echt op alle scenario’s voorbereiden.

VRAAG

U wil gaan boosteren om dus die golf zo ver mogelijk ook vooruit te schuiven, maar tegelijkertijd hoor ik u ook zeggen: er komen nou heel veel mensen… niet iedereen beantwoord die oproep. Wat is het opkomstpercentage van mensen?

DE JONGE

Vandaag gelukkig bij de 80+ers boven de 80 procent, voor het eerst. Daarvoor was eigenlijk de opkomst zo’n 65 procent over alle mensen die nu zijn uitgenodigd en dat is echt te laag. Dus ik roep echt iedereen op, deze booster is niet ‘nice to have’ om een paar procent vaccineffeciviteit te verhogen tegen ernstige infectie en ziekenhuisopname, deze booster is voor iedereen, ‘need to have’ om überhaupt beschermd te zijn tegen infectie. Laten we hopen ook zoveel mogelijk ook tegen ziekenhuisopname. De eerste getallen daarover uit Engeland zijn op zichzelf genomen positief, we weten alleen niet hoelang dat effect van die booster dan weer aanblijft. Wat we zien namelijk is dat die eerste twee prikken, zeker als die al wat langer geleden zijn, daarvan is de effectiviteit enorm afgenomen. Dus die booster is echt nodig om die bescherming weer op peil te krijgen en dat is ook de reden dat wij alles op alles zetten om iedereen in de tweede helft van januari die prik te hebben gegeven, die extra prik te hebben gegeven. En dan hebben we natuurlijk ook altijd nog 11 procent mensen die überhaupt nog niet geprikt is. En ook daar maken we ons echt wel heel erg zorgen over. We dachten altijd dat aan het einde van winter iedereen tegen het virus aan zou lopen als ze niet gevaccineerd waren en besmet zouden gaan worden, en dus ziek zouden worden. En dat daar nog een hele hoop ziekenhuisopnames uit naar voeren zouden komen, maar met deze Omikrongolf, die zoveel sneller gaat, die, waarover wordt gezegd, een milder ziektebeeld heeft, maar dat weten we niet precies en ook al zou het ietsjes milder zijn, met deze snelheid kan het tot ongelofelijk veel patiënten in een korte tijd leiden. Het is echt noodzakelijk dat iedereen zich opnieuw de vraag stelt: moet ik me niet toch laten vaccineren? Het is gewoon ongelofelijk nodig.

VRAAG (SBS)

Meneer Rutte, u zegt zelf dat het vertrouwen in het coronabeleid is ontzettend laag. Toch neemt u vandaag op het laatste moment een heel erg ingrijpend besluit met die langere schoolvakantie. Wat doet dat met het vertrouwen in uw beleid, denkt u?

RUTTE

We doen dit niet op het laatste moment. Ik ben bereid alle fouten te erkennen. 

VRAAG

Er werd al een tijd voor gewaarschuwd toch?

RUTTE

Het OMT heeft op grond van de Deltavariant een aantal keer gezegd: overweeg dit. En wij hebben er toen voor gekozen om dat niet te doen, omdat we andere maatregelen hebben genomen. En we ook een daling op zichzelf zien van het aantal besmettingen. Wat het OMT daar nu bovenop zegt vanwege de Omikronvariant er een belang is om, extra belangrijk is dat scholen we dichtgaan en daar zou je ook nog mee kunnen wachten tot eind deze week, het weekend, voordat je dat besluit neemt. Maar dat doen we dus niet, dat doen we nu, omdat daarmee de scholen ook de kans hebben om zich voor te bereiden op de noodopvang en ook de BSO, de buitenschoolse opvang, de gelegenheid heeft om zich voor te bereiden op de noodopvang.

VRAAG

Oke, maar heeft u die Omikronvariant in een eerder stadium dan onderschat? Want hij is al wat langer in het land?

RUTTE

Nee, hij is er net twee weken en we weten daar gewoon nog te weinig van. Probleem is dat in Engeland hij veel verder verspreidt is, inmiddels duidelijk is dat die ook heel snel zich verder verspreidt in dat land. Dat betekent dat het tempo waarin hij de Deltavariant verdringt daar heel hoog ligt en wij moeten ons natuurlijk baseren op wat de Nederlandse virologen en epidemiologen ons adviseren, en wij verwachten tegen het einde van de week advies over.

VRAAG

U zegt verder om dat laag vertrouwen weer enigszins te herstellen, het vertrouwen in het beleid terug te krijgen willen jullie dingen anders gaan doen. Kunnen we er toch als iets meer over vertellen?

RUTTE

Dat hebben we natuurlijk de vorige keer geschetst dat we bezig zijn met een heel traject om ons beleid te actualiseren en ook aan te passen, zodat het ook niet alleen voor de korte termijn goed is, maar juist ook een doorkijk biedt op de middellange en langere termijn. Dat is in de vorige persconferentie geschetst aan de hand van 5 sporen. Die zal ik hier nu vandaag niet herhalen. En wij verwachten daarover in januari bij u terug te komen.

VRAAG

Maar hoe heeft het dan zover kunnen komen, want inmiddels heeft nog maar zo’n 15 procent geeft nog maar aan vertrouwen te hebben in het beleid. Hoe heeft u het dan zover kunnen laten komen?

RUTTE

Ook daar hebben we de vorige keer over gesproken en ik heb in ieder geval daarbij gezegd dat ik het mij persoonlijk aanreken dat het mij onvoldoende gelukt is om de mate van het belang van de vier basisregels en alles wat daarmee samenhangt, om die over gebracht te krijgen. Dat stelt dus eisen om opnieuw te doordenken en daar zijn we dus heel hard mee bezig met de hele aanpak van ons communicatiebeleid. Daarnaast zie je, gelukkig, op dit moment, dat is het lichtpuntje, dat de mate waarin mensen bereid om zich te houden aan die regels, dat dat behoorlijk aan het toenemen is. Dus je ziet dat mensen merken, er is echt iets aan de hand weer. Dat mensen ook bereid zijn om vanuit dat gedachtegoed te zeggen: dan ben ik bereid thuis te werken, dan ben bereid om mij aan de basisregels strakker te houden, me eerder te laten testen. Dus we zien ook het aantal vervoersbewegingen verder afnemen, dat is uitermate gunstig, want dat betekent dat er gewoon minder verplaatsingen zijn en dus minder risico’s op overdracht van het virus.

VRAAG

Maakt het dat niet juist vervelend voor u, dat mensen best bereid zijn zich aan de regels te houden, maar ze ondertussen uw beleid niet meer vertrouwen?

RUTTE

Luister, ik neem die signalen en dat heb ik ook net in mijn toespraakje gezegd, zeer serieus, en ik reken mij dat ook aan. En dan zoeken we ook naar wegen om dat te verbeteren. Dat hebben we de vorige keer uitvoerig over gesproken en bij stilgestaan. Tegelijkertijd gaat het hier niet over mijn ijdelheid en over steun van mijn beleid. Het is belangrijk dat die steun er is voor het beleid, omdat dat ook weer bijdraagt aan het naleven van de basisregels, het naleven van alle adviezen, daarom is het zo belangrijk. Het is niet belangrijk of mensen Mark Rutte leuk vinden, het is belangrijk of mensen Mark in Nederland het beleid steunen omdat dat voorspellend is op de mate waarin ze ook de regels naleven. En wat we nu zien is paradoxaal dat die steun laag is, maar dat gelukkig de bereidheid om de regels na te leven, toeneemt, en dat is ontzettend belangrijk voor het bestrijden van het overdragen van het virus.

VRAAG

Wordt die aanpak dan iets voor een nieuw kabinet?

RUTTE

Dat vraagt dan naar het tempo van een nieuw kabinet, maar uiteraard is dit zo belangrijk dat hier stokjes hardlopend worden overgegeven. Het is een estafette, het is niet zo dat we stoppen en dan weer helemaal opnieuw beginnen.

VRAAG (BNR)

Meneer Rutte, vanuit de oppositie klinkt vandaag het signaal, toen we ze vroegen naar de scholen die sluiten, van ja, dit hebben we natuurlijk al een tijdje gezegd, want had nou voor die zware lockdown gekozen, dan had je die scholen niet hoeven sluiten. Dat was toch het laatste middel dat je in moest zetten, het sluiten van die scholen. En nu krijg je volgende week de situatie dat allerlei niet-essentiële sectoren overdag wel open zijn, maar de scholen dicht. Wat is uw reactie daarop?

RUTTE

Wij varen natuurlijk met de oppositie en met de coalitie niet alleen op wat we denken dat verstandig is, maar wij voeren het hele coronabeleid op basis van strakke advisering en strakke modellering. Wat is noodzakelijk om maatregelen te nemen om de verspreiding van het virus, gegeven op dat moment de stand van epidemiologie terug te dringen? En daar hoort bij de avondlockdown zoals we die nu hebben. Wij hebben een van de zwaarste maatregelenpakketten in heel Europa, er zijn heel weinig landen in Europa die zulke zware maatregelen hebben als Nederland in de afgelopen weken. En dat doen we op basis van terecht advisering waar we ook over praten etc. Voor de scholen geldt iets heel bijzonders en specifieks en dat is dat voor kinderen op de basisscholen en vooral in de leeftijd van 6-7 jaar, door het niet-gevaccineerd zijn, het ook logisch is dat daar het virus op een veel grotere schaal rondgaat. En dat dat in combinatie met de trage afbouw nu van het aantal besmettingen van Delta, het risico van Omikron, wat eraan komt en het willen vertragen van die introductie, het belangrijk is om voor die specifieke groep deze maatregel te nemen. En het is dus niet een keuze tussen een winkel open of de school dicht. Het is de keuze voor een heel streng avondlockdown-pakket zoals we dat hebben, een van de strengste van Europa. En daar bovenop vanwege de specifieke situatie bij klein kindjes, de noodzaak van de sluiting van scholen volgende week.

VRAAG

Nu is heropening van de samenleving of het afbouwen van maatregelen nog ver weg, maar toch even uw opvatting is wat u betreft: 2G nog steeds het instrument om straks weer sectoren te openen?

RUTTE

2G is een instrument om de waakvlam zo goed mogelijk beheersbaar te houden, maar op dit moment hebben we veel te veel besmettingen om voor 2G of andere dingen….

VRAAG

Voor straks?

RUTTE

Ik ben voorstander, daar ligt ook de wetgeving voor, anders zouden we die wetten niet hebben ingediend…..

VRAAG

Daar heeft het akkoord dat u gisteravond sloot dus niets aan verandert?

RUTTE

U vraagt mijn opvatting, over het akkoord kan ik verder niks zeggen hier.

VRAAG

Meneer De Jonge, staat u hier de volgende persconferentie weer?

DE JONGE

Daar zult u echt even geduld voor moeten hebben, daar kan ik niks over zeggen.

RUTTE

Maar laten we even teruggaan naar de ernst van de avond jongens en niet over de kabinetsformatie.

VRAAG (TELEGRAAF)

Meneer Rutte, ik wil even aanslaan op wat u zojuist zei over Nederland als land dat een van de zwaarste maatregelen van Europa heeft. Als we die vergelijking maken, België heeft, zijn de cafés tot 23 uur avonds open, heeft meer IC-capaciteit. VK heeft minder maatregelen en is sneller met boosteren. Duitsland loopt voorop met boosteren en heeft meer IC-capaciteit. Wat heeft Nederland verkeerd gedaan?

DE JONGE

Eerst even die IC-capaciteit. IC-capaciteit is natuurlijk niet een maatregel om een virus eronder te houden, dat wordt heel vaak gedacht en daarom ben ik ook blij dat u de vraag stelt, want dat is een veelgehoord misverstand. Alsof je met IC-capaciteit het virus eronder zou kunnen houden, dat is natuurlijk niet zo, het is hooguit zo dat je ietsjes later exact dezelfde maatregelen zult moeten nemen om het virus eronder te houden. Wat wij denk ik in vergelijking met België maar zeker in vergelijking met het VK en zeker ook met Denemarken hebben gedaan, is dat we gewoon eerder maatregelen hebben genomen uit behoedzaamheid, om te voorkomen dat het uit de hand liep en ik denk ook dat je kunt zien, nu met die introductie van Omikron, dat het niet voor niets is dat die veel verder is in het VK, veel verder is in Denemarken, dan in Nederland. Dat heeft alles te maken met de maatregelen zoals we die genomen hebben. Ten aanzien van de zorgcapaciteit, daar wil ik wel dat we toegaan naar een ander type organisatie, maar eigenlijk met name een ander type organisatie waarin je bij het opschalen niet onmiddellijk ook zo ongelofelijk veel zorg hoeft af te schalen. Dus waarom zou ik toe willen naar een ander type organisatie, niet omdat ik denk dat dat ons uit de maatregelen zou kunnen houden, dat is dat misverstand dat je vaak hoort. Dat gaat niet. Bij exponentiele groei zul je altijd zorgcapaciteit tekort hebben. De Duitsers hebben op dit moment ook zorgcapaciteit tekort voor het grote aantal patiënten. Maar wat je wel zou moeten willen doen, is dat daar waar je de zorg opschaalt en nu ook zo ongelofelijk veel zorg moet afschalen overal in alle ziekenhuizen, om die opgeschaald zorg mogelijk te maken, dat je dat eigenlijk meer flexibel zou kunnen doen, zonder al die afschaling van andere zorg. Dat is waar we naartoe moeten, dat is ook een van de onderwerpen die in de herijking van de aanpak een belangrijke rol speelt. We zullen een speciale expertgroep daarvoor benoemen om ons daarvan te adviseren en meer dan adviseren alleen. Het uit te werken voor volgend jaar hoe dat eruit zou kunnen zien en eigenlijk al voor de tweede helft van deze winter, met regio’s te kijken hoe zou je nou bijvoorbeeld tot een nadere concentratie van covid-zorg in een regio kunnen komen?

VRAAG

IC-capaciteit mag dan geen middel zijn om de crisis op te lossen, maar feit is wel dat landen om ons heen minder maatregelen hebben, dus dan nogmaals de vraag: wat gaat er dan verkeerd?

DE JONGE

Maar dat is echt een misverstand. Je zult altijd, al heb je het dubbele aantal bedden, je zult al vrij snel dezelfde maatregelen moeten nemen, hooguit een week later. Laat ik een rekensommetje geven: stel je had duizend bedden, dat rekent makkelijk. En je maakt er 1200 van. En de R is 1,2. En de reproductietijd is vier dagen, dan hebt je exact vier dagen later exact dezelfde maatregelen te nemen om te voorkomen dat je tegen de bovenkant van de zorgcapaciteit aanloopt. Daarnaast moet je niet per se…..

VRAAG

Hadden we niet überhaupt te hoeven opschalen als u zo redeneert toch?

DE JONGE

Opschalen is maar in zeer beperkte mate… Je wil wel opschalen natuurlijk, want je wil alle patiënten een plek in de zorg geven. Maar opschalen is eigenlijk is een crisistijd geeft het je hooguit iets meer flexibiliteit, iets meer uitwijkmogelijkheid, maar waarom ik het opschalen vooral anders wil organiseren, is omdat ik nu zie, daar waar je bedden wil opschalen, het altijd enorm afschalen is van andere zorg. De zorg is echt heel veel minder toegankelijk geworden, waardoor er voor heel veel andere patiënten dan covid, gezondheidsschade wordt geleden, die misschien wat minder zichtbaar is, maar die net zo hard aankomt. We kennen denk ik inmiddels allemaal wel iemand voor wie de operatie niet is doorgegaan, en dat is de reden waarom je de zorg anders zou moeten willen organiseren. Maar het idee dat je geen maatregelen hoeft te nemen of minder als je meer bedden hebt, hooguit ietsje later, maar exact dezelfde maatregelen, echt waar.

VRAAG

Daar nog een vraag over: is het voor de lange termijn een optie om zorgverleners uit het buitenland te halen, al dan niet tijdelijk?

DE JONGE

Maar nooit als structurele oplossing natuurlijk, want zorg is mensenwerk, communicatie tussen zorgprofessionals is heel erg belangrijk, communicatie tussen zorgmedewerkers en familie is heel erg belangrijk, dus het is altijd maar een tijdelijk oplossing, hooguit voor erbij. En er speelt nog iets anders, namelijk, als je zorgmedewerkers wegtrekt uit de Filipijnen bijvoorbeeld of uit Suriname of uit Zuid-Afrika, het zijn allemaal projecten die zijn ondernomen al eerder, en dat betekent wel dat je ook mensen wegtrekt van daar. Die daar ook nodig zijn, zeker in de covid-crisis. Dus het is een heel beperkte oplossing die je ook niet uit de brand gaat helpen.

VRAAG (ANP)

Er is de afgelopen tijd veel kritiek geweest dat u te weinig heeft opgestoken van de situatie in het buitenland, in Israël bijvoorbeeld, dat we daardoor zo’n hoge piek gekregen hebben. Ik hoor u nu de hele tijd over de snelle opkomst van Omikron. Ik hoor u over het Verenigd Koninkrijk. Is dat omdat u een les heeft geleerd daarvan?

DE JONGE

Nee we zijn altijd, varen we op het advies van onze experts en onze experts zijn echt vol continue met hun collega’s in werkelijk alle buitenlanden in gesprek. Dus nee dat is niet zo, we doen dat eigenlijk…

RUTTE

We behoren ook in die landen tot zeer, hebben zeer goede, een uitstekende reputatie wereldwijd. Onze modelleurs behoren tot de beste modelleurs van de wereld. Onze epidemiologen worden wereldwijd zeer hoog geschat dus die staan permanent met elkaar in contact.

VRAAG

U zegt dat wel maar het gaat bijvoorbeeld ook over de situatie in Israël waar dus al eerder te zien was dat dat boosteren zou kunnen helpen. Daarvan hebben ook uw experts gezegd dat we dat misschien ook wel hadden kunnen doen en dat dat misschien ook wel had kunnen helpen. Toen heeft u dat niet gedaan. U doet dat nu wel. Dat is toch een ander beleid?

DE JONGE

Nou we hebben dat eerder toegelicht. Ik heb ook daar vaker van gezegd: ‘Ik had best wel eerder willen beginnen met boosteren maar de reden dat we nu die enorme versnelling inzetten. Het boosteroffensief wat al versneld was, nog heel veel verder willen versnellen, is een andere. Kijk, de gezondheidsraad heeft ons geadviseerd vanaf de zomer, zien we eigenlijk al dat er sprake is van iets van afgenomen vaccineffectiviteit tegen ziekenhuisopnamen. Nou net na de zomer was dat niet het geval. Later was dat wel het geval en dat heeft begin november geleid tot het advies ‘het is wel verstandig om die boostercampagne te beginnen.’ Dat hebben we toen ook gedaan. Drie weken na dat advies is die boostercampagne daadwerkelijk van start gegaan en die is vervolgens versneld, maar dat gaat over de afgenomen vaccineffectiviteit bij ouderen tegen ernstige infectie en ziekenhuisopnamen door Delta. Grosso modo is die bescherming door vaccins nog heel behoorlijk. Maar Omikron verandert dat geheel. We zien juist uit de eerste berichten uit Engeland, dat zijn berichten van de afgelopen weken, dus van een paar dagen geleden en die zijn onmiddellijk aanleiding geweest om die boostercampagne dus heel fors te versnellen. En die berichten zijn dat de vaccineffectiviteit tegen infecties, dus niet alleen tegen ziekenhuisopname maar überhaupt tegen infectie, dat die vaccineffectiviteit heel erg is afgenomen. Voor mensen die twee prikken Pfizer hebben gehad. En zeker als dat wat langer geleden is, is dat heel erg afgenomen en wat je met die derde prik doet is die vaccineffectiviteit weer dusdanig verhogen, de bescherming weer dusdanig verhogen dat je weer tot zo’n 75% beschermt tegen infectie. Het zijn de eerste data uit een heel klein onderzoek, in Engeland gedaan, omdat ze daar meer en eerder Omikron hadden en dat heeft onmiddellijk bij ons tot een versnelling van de boostercampagne geleid waar mensen morgen al profijt van hebben dus ik denk echt dat we snel reageren maar de bescherming die noodzakelijk is tegen Omikron is echt een heel ander type noodzaak tot boosteren dan we hadden rondom Delta. En de noodzaak tot versnelling is echt heel erg belangrijk om te zorgen dat we die golf die er aan komt vertragen. Dat we die ook verlagen, dat we er beter tegen bestand zijn, maar die golf die komt.

VRAAG

Maar u heeft nu toch niet aan de gezondheidsraad gevraagd of dit een goed moment is om te beginnen met boosteren om…?

DE JONGE

Nee, het boosteren waren we al aan het doen, dus het was geen keuze of je gaat boosteren, het was een keuze wanneer moet je klaar zijn? En we hadden de planning op begin maart. Dat dan alle 18-plussers hun prik hadden gehad. We hadden het uitgangspunt gehanteerd wat ook internationaal gewoon een veel gehanteerd uitgangspunt is. Ook door EMA, ook door ECDC, ook door onze eigen gezondheidsraad, ook door ons eigen RIVM, nou alle andere afkortingen. Dat zes maanden na de laatste prik, die booster het meest effectief is in het opplussen van de bescherming. Wat we nu doen is dat loslaten en naar drie maanden gaan. Dus we gaan van begin maart, gaan we naar januari en dat doen we door zes maanden los te laten en naar drie maanden na de laatste prikdatum te gaan en zo gaan we ongelofelijk snel en zo zullen we eind volgende week de 45-plussers als uitnodigen.

VRAAG

U vermijdt vragen over de formatie. Ik begrijp dat dat min of meer een ander onderwerp is maar het is niet een totaal ander onderwerp omdat het beleid ook gemaakt wordt door het kabinet. Deze maatregelen die nu van kracht zijn, lopen ongeveer af tegen de tijd dat het nieuwe kabinet er zal zitten. Hoe voorkomt u dat er enorme inconsistenties gaan optreden in het coronabeleid van dit kabinet en het volgende beleid? Bijvoorbeeld in de steunmaatregelen of het lange termijnplan?

RUTTE

Dit kabinet regeert tot zijn laatste dag. En zal hardlopend het stokje doorgeven aan het volgende kabinet en mijn ervaring in de Haagse politiek is dat als het niet gaat om de vraag ‘ben je voor of tegen een bepaalde belastingverlaging?’ Als het gaat om zaken die onmiddellijk en rechtstreeks zijn van nationaal belang, dat de politiek in staat is om zo’n stokje hardlopend door te geven dus dat zal een estafette zijn naar het volgende kabinet. Ik heb geen twijfel, we zullen proberen geen gaten te laten vallen, we zullen er alles aan doen.

VRAAG

En ook geen zwabberingen, koerswijzigingen?

RUTTE

Ik heb echt vertrouwen dat dat goed gaat en of dat ook echt zo zal zijn, dat zullen we achteraf vaststellen maar mijn indruk is dat iedereen het belang ziet om hier geen politiek op te bedrijven en ervoor te zorgen dat er tempo blijft in de besluitvorming en zo veel mogelijk consistentie en natuurlijk zal een nieuwe kabinet ook weer accenten gaan zetten. Dat vind ik ook verstandig, dat hoort bij een volgende coalitie.

VRAAG (NU.nl)

Meneer Rutte, kunt u garanderen dat de scholen op 10 januari weer open gaan?

RUTTE

Nee, ik kan niets garanderen, ook niet of u het mij eerder ziet of niet. Garanties zijn in deze crisis niet te geven maar alles is erop gericht natuurlijk om dat wel mogelijk te maken.

VRAAG

U zal eerder andere sectoren verder sluiten dan de scholen dicht houden?

RUTTE

Dat is een als-dan vraag op basis van nadere… nu is het zo dat dit pakket loopt tot veertien januari. Binnen dat kabinet hebben we nu één week de scholen dicht. De lagere scholen. De basisscholen. En in het bijzonder onderwijs op basisniveau en we gaan vanaf… en direct na de kerstvakantie moeten ze weer open. Dat is nu het beleid. Waar u naar vraagt is ja ‘Wat kan er misschien later wanneer inzicht komt over Omikron, wat kan er aanvullend noodzakelijk zijn?’ En daar kan ik niet over speculeren want dat weten we niet.

VRAAG

Meneer de Jonge, nog even over de langere termijn en de IC-capaciteit, waar het net ook over ging. Hiervoor was er ook kritiek op het kabinet dat vooral stuurde op ziekenhuisopnames en niet op besmettingen. Critici zeiden: ‘Als je stuurt op besmettingen, dan kan je pieken in de ziekenhuizen, kan je voorkomen’. Is dat iets wat u in de toekomst ook loslaat? Deze manier van sturen? Dat u meer op besmettingen gaat sturen om druk op de ziekenhuizen voor te zijn.

DE JONGE

Eerst even over het dispuut zelf. Sturen we nou alleen maar op ziekenhuisopnamen? Dat is natuurlijk niet zo, want ziekenhuisopnamen komen altijd voort uit het feit dat mensen besmet zijn geweest en op het moment dat je iets zou willen doen aan ziekenhuisopnames, dan zal je toch wel degelijk maatregelen moeten treffen die het aantal besmettingen verlaagt. Dat kan niet anders.

VRAAG

De afgelopen tijd hoor ik u vooral proberen code zwart te voorkomen hè. Dat is echt sturen op ziekenhuisopnames op het moment.

DE JONGE

Nee maar de indicator die we op dit moment hebben, dat gaat over ziekenhuisopnames, nieuwe ziekenhuisopnames per dag en nieuwe IC-opnames per dag. Dat is de indicator die we ook echt hebben voorzien van een grenswaarde en als die grenswaarde zou zijn overschreden, dan nemen we maatregelen totdat we weer terug onder die grenswaarde zijn. Nou, de hele maatregelenset die we nu treffen, is bedoeld om weer onder die grenswaarde te komen en als we de daling in ogenschouw nemen die we nu denken te zien, en die moet zich ook nog even voortzetten en daarom zetten we het maatregelenpakket ook voort. Dan zitten we in de eerste helft van januari, zitten we weer onder de grenswaarde, naar verwachting, onder de grenswaarde die we onszelf hadden gesteld van 25 IC-opnames nieuw per dag en 100 ziekenhuisopnames nieuw per dag. En dat is belangrijk want je beoordeelt natuurlijk nooit die ziekenhuisopnamen los van de totale context daaromheen dus  we hebben een aantal contextfactoren benoemd. Wel en niet-gevaccineerd in de ziekenhuizen. Door rioolwatersurveillance bijvoorbeeld. Nou heel veel andere indicatoren waaronder dus ook het aantal besmettingen, dat kan niet anders, maar de grenswaarde om de interventie in te zetten, die is 25 IC en 100 ziekenhuisopnamen. En de interventie die je inzet, zet je in totdat je weer onder die grenswaarde komt en zo zit de aanpak in elkaar en zo werkt die ook en zo zouden we in de eerste helft van januari onder onze grenswaarde uit moeten komen. Punt is Omikron die roet in het eten gooit en een golf gaat opbouwen die daar weer achter vandaan komt. En ons waarschijnlijk in de loop van januari, ja, een golf gaat laten zien waarvan we de impact nog niet kunnen inschatten. Maar die golf is wel waarschijnlijk. Nou wat het punt is met die indicatoren en met die interventiesystematiek is dat er veel discussie over is, in de Kamer, van zou je nou naast die indicatoren die op ziekenhuisopnamen gelden. Ik word gebeld, dat zal niet iemand zijn die erg met me meeleeft voor wat zou De Jonge aan het doen zijn vandaag, want… Maar wat we doen in die herijking van de aanpak en de actualisatie van de aanpak als eerste onderwerp is de interventiesystematiek tegen het licht houden en die interventiesystematiek die bestaat nu dus uit een set aan indicatoren, een totale set aan indicatoren. Het is ook een heel vasthoudend iemand. Wopke misschien (die belt) je weet het niet. En we houden die totale set tegen het licht en we kijken of de indicator waarop we nu de grenswaarde hebben gesteld, dat die moet worden aangevuld naar een andere indicator. En misschien is het deze, misschien is wel een indicator die gaat over de uitgestelde zorg bijvoorbeeld. Misschien is dat wel juist een indicator die je echt zou willen betrekken bij de besluitvorming, dus ik laat het nog even open. Het is onderdeel, het is een van de, het is de eerste zelfs van de vijf thema’s in de actualisatie, in de herijking van de aanpak. Dus eind januari willen we hierop terugkomen.

VRAAG

Ook over de langere termijn. Er zijn ook, de burgemeester van Breda bijvoorbeeld, heeft ook geadviseerd om dingen maar anders te doen in de toekomst hè, als je misschien de volgende winters opnieuw te maken hebt met besmettingsgolven. Waarom vier je dan geen carnaval in de zomer of houd je een uitgebreidere winterstop voor het voetbal in de winter? Zijn dat ook dingen waar u over nadenkt?

DE JONGE

Zeker, dat zal zeker moeten. Kijk we hebben, een van de andere thema’s in die herijking van onze aanpak is welke maatregelen tref je nou? En dat gaat over de mate waarin je bijvoorbeeld 2G wilt gebruiken om zo open mogelijk door de winter te komen. Maar het gaat bijvoorbeeld ook over: ‘Moeten we niet überhaupt de samenleving klaar maken voor een situatie dat corona voorlopig niet weg is?’ En we ook in een volgende winter te maken krijgen met een golf die als we onszelf daar niet anders op inrichten, ja weer leidt tot een vergelijkbare set aan maatregelen waar we natuurlijk ook al ongelofelijk klaar mee zijn en dus dat virus gaat zich niet aan ons aanpassen. Wij zullen dat echt toch een beetje, wij zullen ons aan het virus aan moeten passen en dat vraagt niet alleen een overheid die maatregelen treft en die adviezen geeft over hoe je je wel en niet moet gedragen maar dat vraagt überhaupt, ja hoe we ons maatschappelijk leven inrichten. En dat is een opdracht denk ik aan ons allemaal, natuurlijk. Aan de overheid in de eerste plaats omdat de overheid een beschermende taak heeft, maar zeker ook een taak aan de samenleving en al zijn actoren.

VRAAG

Dus Nederlanders moet zich gaan voorbereiden op een soort winterslaap de komende jaren?

DE JONGE

Ja, dat is wel heel somber. Dus ik zou zeggen: ‘Doe mee met dat gesprek, breng dit idee in’. En ik hoop dat hem dan niet wordt maar ik hoop dat we onszelf iets beter daartoe kunnen verhouden, dat we in ieder geval zo, want ik denk dat dat het moet zijn hè, de norm moet zijn, zo open mogelijk. Ik heb dat pas ook gehoord, een ferm pleidooi gehoord vanuit de sociale partners, VNO-NCW, FNV, CNV heeft dat ook naar voren gebracht. De norm moet zijn: ‘Zo open mogelijk’. En daar ben ik het van harte mee eens. Zo open mogelijk. En ja ook veilig, want je wil voorkomen dat de zorg overrompeld wordt. Ja en dat maakt dat je alle maatregelen moet nemen die daarbij passen. Dat is de inzet.

VRAAG (AD)

Meneer de Jonge een vraag voor u. U bekort de periode van zes naar drie maanden hè, na de laatste prik om opnieuw die boosterprik te vragen. Wat doet u met de mensen die nu net die afspraak hebben gemaakt en later in de tijd. Mogen die opnieuw contact…?

DE JONGE

Nou nee, is niet een afspraak al gemaakt hebben, want je mag pas een afspraak maken op het moment dat je die zes maanden over bent. Dat was tot op heden zo. Nou alle zestig plussers die over die zes maandengrens heen zijn, hebben vandaag een afspraak kunnen maken, dus die zijn vandaag uitgenodigd. En morgen en overmorgen zullen we alle zestigplussers doen die korter dan die zes maanden hun laatste prik hebben gehad. Of de laatste corona infectie hebben doorgemaakt. En tot aan drie maanden, dus tussen de zes en de drie maanden, die worden de komende dagen in de gelegenheid gesteld om alsnog een afspraak te maken dus die zijn als eerst aan de beurt.

VRAAG

Even over de langere kerstvakantie. Zit er ouderschapsverlof in bijvoorbeeld voor ouders die ineens in allerijl moeten regelen? Heeft u erover nagedacht? In andere landen gebeurt dat wel.

RUTTE

Nee, vorige keer ook niet gedaan. Nee wat we doen is noodopvang voor de essentiële beroepen en verder vragen wij ouder zo veel mogelijk te kijken hoe men het in het gezin kan oplossen en ik snap dat dat een enorme ingewikkelde opgave is maar we zitten natuurlijk ook met een ernstige epidemie.

VRAAG

Dus dat is geen optie?

RUTTE

Nee.

VRAAG

Ergens in de bijzin van de plannen volgens mij, staat ook over de toekomst. Ja, je moet je afvragen hoe lang je dit soort lockdowns ook kunt financieren met steunpakketten. Hoe lang kan dat eigenlijk? Hoe veel geld is er?

RUTTE

Nou Nederland heeft een hele gezonde overheidsfinanciën gelukkig. Wij hebben een van de laagste staatsschulden van Europa. Wij behoren tot de twee landen of drie landen in de wereld die nog negatieve rente betaalt op zo’n tienjaarslening dus we staan er financieel heel gezond voor. Dus we kunnen echt een stevige klap hebben, maar het is natuurlijk niet oneindig. En je wilt ook dat in de economie je de normale aanpassingen ook weer kunnen plaatsvinden, dus dit is geen gezonde situatie en het is voor de ondernemers zelf natuurlijk in de eerste plaats verschrikkelijk om steun te vragen terwijl ze gewoon willen ondernemen. Dus je wilt er eigenlijk zo gauw mogelijk vanaf, maar ik denk dat we echt nog wel iets aan kunnen als het nodig zou zijn, maar ik hoop het niet dat het nodig is.

VRAAG

Wanneer is dat lange termijn perspectief klaar, want eigenlijk is sinds september al een schets gemaakt door de WRR en de KNAW. Voor het Kamerdebat werd ook beloofd, nou daar komen we snel mee. En nu komt er weer een uitstelbericht, ‘ja daar komen we begin volgend jaar mee’. Wanneer is dat leven met corona, wanneer hebben we daar…?

RUTTE

Geen uitstelbericht.

DE JONGE

Zeker geen uitstelbericht, in tegendeel. Nee wat we hebben gedaan in september al, 14 september, is de brief aan de Kamer gegaan met een eerste reactie op de KNAW en WRR. KNAW en WRR is van begin september, wij hebben op 14 september onze eerste reactie gestuurd en toen hebben we gezegd, kijk er is een aantal scenario’s voor dit najaar. Die vijf die de KNAW en de WRR op papier hadden gezet, daar zijn er drie hoofdscenario’s eigenlijk. Namelijk versneld endemisch, nou dat was niet heel erg waarschijnlijk. Een escape-mutatie die betekent dat we all over again. Nou dat was ook niet heel erg waarschijnlijk volgens de meeste experts, maar een scenario waarin we oplevingen zouden hebben deze winter, dat was wel heel erg waarschijnlijk. Want er was nog een serieus deel van de mensen niet-gevaccineerd. Die zouden eerste immuniteit op moeten bouwen, ofwel door vaccinatie ofwel door ziek te worden en daardoor zouden we nog voorlopig met oplevingen te maken hebben dus het hele maatregelenpakket is uitgewerkt. De aanpak najaar is uitgewerkt op dat middelste scenario, namelijk van oplevingen. We zitten nog steeds in die aanpak. Maar die aanpak betekent dat we dus een interventie moesten doen vanaf die grenswaarde van 25 IC, 100 ziekenhuisopnamen totdat we daar weer onder zitten en we hebben daarvan een aantal dingen gezegd, namelijk zou je nou niet op enig moment ook ander type maatregelen willen nemen die ons opener door de winter zouden kunnen helpen? We hebben ook gezegd, zou je niet opnieuw moeten kijken naar vanaf wanneer wil je die interventies dan inzetten. Kortom, er is echt reden om die aanpak te actualiseren. Een ander punt is, hoe wil je eigenlijk je COVID-zorg georganiseerd hebben zodat opschalen niet ook onmiddellijk afschalen van de rest betekent. Nou dat zijn allemaal vragen…

VRAAG

Maar daar gaat het al over sinds het najaar hè. De geclusterde COVID-hospitalen al in september in Kamerbrieven. Opschalen structureel IC-capaciteit al in september en nu is er weer het bericht, we komen daar volgend jaar mee.

DE JONGE

En dat betekent dat de lange termijnaanpak, dat die ontwikkeld zal worden, voor de tweede helft van deze winter met een eerste brief aan de Kamer, in eind januari. Nou is in het vorige debat aangekondigd. Eind januari leek me niet, leek me niet een enorme lange tijd eerlijk gezegd. Eind februari willen we de aanpak maken voor het volgende seizoen. Dus de aanpak, lange termijnaanpak voor de daadwerkelijk lange termijn. En daarnaast zijn we bezig natuurlijk met het plan van aanpak voor de pandemische paraatheid, dus om daadwerkelijk paraat te staan voor een volgende pandemie en de lessen te leren, die lessen zullen we toch ook voor een deel moeten ophalen uit de evaluaties van de OVV.

VRAAG

Laatste vraag voor u. Ik begrijp uit de plannen dat u ook af wil van het beetje hijgerige kritische structuur van Catshuis en informeel en dit soort persconferenties worden ook tegen het licht gehouden. Neemt u ons eens mee. Wat kunnen we dan verwachten?

DE JONGE

Nou meer een orde, rust en regelmaat in de besluitvormingssystematiek. Als je die te kort-cyclisch doet, met een Kamer die ook sterk de behoefte voelt om ieder besluitvormingsmoment ook een debat te organiseren, dan vergt dat een enorme intensiteit van het departement van VWS maar niet alleen van het departement van VWS. Zeker ook van de NCTV en eigenlijk van alle departementen op dit moment dus die intensiteit in de crisisorganisatie, ook op het RIVM bijvoorbeeld, is veel te groot. Daar zou je echt na 21 maanden naar een, meer orde, rust en regelmaat toe moeten willen en ik denk dat het ook wel, heer Riemers gaf dat zojuist aan, van SBS, ik denk dat het ook kan helpen in de communicatie, in de voorspelbaarheid ook van de communicatie. Dat je met vaste besluitvormingsmomenten werkt. Punt alleen daarbij is, zeg ik gelijk wat ik ook het moeilijkste vind bij de uitwerking daarvan is dat dat virus zich van al die voorspelbaarheid helemaal niets aantrekt. Het virus blijft namelijk gewoon even voorspelbaar en wij moeten ons toch echt aan het virus aanpassen want het virus gaat zich niet aan ons aanpassen, er valt niet mee te onderhandelen. We hebben het echt geprobeerd, 21 maanden lang, maar er valt niet mee te onderhandelen. Kortom, wij zullen ons moeten verhouden tot die onvoorspelbaarheid en dan is de vraag, kun je een besluitvormingsstructuur zo inrichten, zes weken bijvoorbeeld, of vier weken en een van die twee zal het denk ik worden. Duitsland doen ze zes weken. Kun je die besluitvormingssystematiek zo inrichten dat er meer rust in komt en dat het minder intensiteit vergt en dat er bijvoorbeeld in het politieke debat daar ook veel ruimte is voor al die andere onderwerpen die ook van belang zijn op het prachtige departement van VWS.

VRAAG (NU.nl)

Meneer Rutte, er is veel onduidelijk hè, over die Omikronvariant. Dat is nu al vaak genoeg gezegd. 2G en 3G op de werkvloer is uitgesteld. Is er eigenlijk nog wel een exit-strategie uit deze lockdown?

RUTTE

Ja, een exit-strategie is dat we eerst, en dat is precies wat Huge De Jonge net zei, wij moeten weer onder die waarde komen en zou Omikron ons niet overvallen, dan was dat ook zichtbaar geworden, zo’n beetje half januari, tweede helft januari, vandaar ook de doorgetrokken avondlockdown. En je hebt daarna wel een waakvlam nodig, dus je moet dan met elkaar afspraken gaan maken welke basisregels houd je aan, wat doe je met de anderhalve meter? Maar ook wat doe je met de toegang tot sectoren en dat is de hele discussie over CTB op de werkvloer, ja/nee? De 2G, de 3G et cetera.

VRAAG

Beetje op de lange termijn gesproken, volgens mij zou er vandaag een brief komen over die lange termijnstrategie. Ik hoor net dat het niet is uitgesteld maar ik had toch echt begrepen in het debat op 1 december dat dat vandaag zou komen.

DE JONGE

Nee, vandaag zouden wij het proces schetsen, hoe we tot die aanpak zouden willen komen. En nogmaals, de aanpak voor de korte lange termijn namelijk voor de tweede helft van deze winter, die komt eind januari. Voor de lange lange termijn, die komt eind februari. En in maart willen we het plan van aanpak voor de pandemische paraatheid, dus wat kun je leren van deze pandemie, ook voor volgende pandemieën willen we eind maart presenteren.

VRAAG

Toch een beetje vooruitlopend daarop. Want ik hoorde u, meneer Rutte, zojuist zeggen van u vaart nog steeds heel strak op die OMT-adviezen en ook op de adviezen van de Gezondheidsraad. En natuurlijk is dat te begrijpen in het begin maar inmiddels heeft het kabinet toch behoorlijk wat ervaring met deze crisis dus kun je ook wel op een gegeven moment politieke afwegingen maken. Om een voorbeeld te noemen, de PvdA die roept bijvoorbeeld al weken: ‘Neem nu strenge maatregelen om schoolsluiting te voorkomen’, dus zo strak hoeft u toch ook niet te houden aan die wetenschappelijke adviezen? 

RUTTE

Nee dat klopt. Strikt genomen is dat waar. We hebben, we kijken daarbij overigens al naar de adviezen van de grote planbureaus, Centraal Planbureau en Sociaal en Cultureel Planbureau. Dus er wordt al breder, wordt dat betrokken bij wat we doen en ook bij de adviezen van de communicatie-experts uiteraard, worden erin betrokken. Maar dit is ook waar. Je zou dat soort besluiten kunnen nemen, maar dan zou ik toch altijd wel ook weer willen weten, wat vinden de epidemiologen ervan? Want het is niet zo dat het eerder in volledige lockdown gaan, altijd een goed idee is. Dat hangt er ook vanaf, op dat moment, hoe staat het in principe met de verspreiding van het virus, wat heeft dat voor effect op het snel of niet terugkeren van de normale situatie. Maar u hebt helemaal gelijk. Uiteindelijk is elk besluit wat Huge de Jonge en ik met het kabinet nemen, is een politiek besluit maar als het echt gaat om het virus dan moet daar wel onder liggen vind ik, tenminste een wetenschappelijk advies.

VRAAG

U durft er toch niet te veel van af te wijken, merk ik, want het is toch steeds weer dat wetenschappelijk advies terwijl je zou toch ook kunnen verwachten van het kabinet dat ze iets meer leiding nemen na bijna twee jaar dat we dat virus hebben, of ruim anderhalf jaar dat we met dat virus zijn. Dan kun je als leider van het land toch ook op een gegeven moment zeggen: ‘Ik hak snel, ik hak zelf sneller die knoop door’.

RUTTE

Er is een soort gevoel aan het ontstaan bij sommige mensen dat leiderschap betekent ‘de hele dag knopen doorhakken’. Als het dat het is, kan ik u dat leveren, ik kan de hele dag knopen doorhakken en besluiten nemen. Dat is niet moeilijk. Wat veel moeilijker is, is de goede besluiten te nemen en zeker onder normale omstandigheden weet je als voorman van een operatie, zoals een kabinet is hè, van een regering, dat van alle tien besluiten die je neemt, er waarschijnlijk een fout is, een hersteld moet worden en acht goed zijn. Dan heb je al een hele goede score, als leider, als je dat voor elkaar krijgt, maar dit is geen gewone situatie. We hebben hier te maken met een pandemie, een epidemie, een kwestie waarbij je absoluut moet varen op ook deskundige advisering maar uiteindelijk ook op basis van deskundige advisering wel politieke besluiten moet nemen. Dus hoed je voor de kreten krachtdadig leiderschap, knopen doorhakken, het is zo gauw gezegd, maar ik verzeker u, leiderschap is vooral ook de verstandige besluiten nemen. Dat probeer ik te doen, met het kabinet, met Huge de Jonge, zeker als het gaat om de bestrijding van het virus. Daar worden ook fouten in gemaakt. Die zullen we altijd toegeven. Dus we delen met jullie wat we weten, maar als je bij een gezondheidszorgcrisis niet meer je, in belangrijke mate zou baseren op de wetenschappelijke adviezen, dan ben je pas echt ver van huis.

VRAAG

Tot slot dan, je zou ook kunnen zeggen dat de breed gedragen kritiek, zeg maar, van deze lockdown ook weer is dat het te weinig en in ieder geval te laat is want als er eind november al door een oppositielid wordt gezegd: ‘Neem nu strengere maatregelen om schoolsluiting te voorkomen’, dan kun je toch zeggen dat ze daar gelijk in had?

RUTTE

Maar ik kan nu ook roepen, als ik in de oppositie zou zitten: ‘Neem nu al maatregelen waarvan ik helemaal niet weet of die op dit moment ook zinvol zijn’. Ik zeg niet dat dat oppositielid, ik denk dat u Lillian, nee dat zeg ik helemaal niet, dat zou je moeten terugkijken, of zij op dat moment achteraf gezien wel gelijk had of niet. Ik denk dat het Lillian Ploumen is hè, PvdA dacht ik die dat zei.

VRAAG

Ja, Attje Kuiken, ook…

RUTTE

Ja Attje Kuiken van de PvdA, ik zeg niet dat ze ongelijk heeft. Dat weet ik nu niet, dat zouden we moeten nakijken. Het kan wel degelijk zo zijn dat zij with hindsight op dat moment een goed punt had. Dat zou je echt moeten bekijken, dat durf ik nu niet te zeggen. Wat ik wel weet is dat toen wij besloten op basis van die indicatoren in de zorg dat wij moesten besluiten om extra maatregelen te gaan nemen, dat ook gedaan hebben op 12 november, eind november en eind november moesten we vaststellen dat het pakket van 12 november waarschijnlijk niet genoeg deed, dat kan altijd. Nou is er een ding verschrikkelijk lastig. Als je er altijd voor zal kiezen om veel meer te doen dan de deskundigen je adviseren en dat zou ik gedaan hebben, zouden we gedaan hebben als we de scholen, oh sorry als we eerder een grotere lockdown maatregelen hadden genomen. Heeft ook dat vergaande maatschappelijke effecten. En dan zou een ander deel van de Tweede Kamer terecht gezegd hebben ‘Hé je doet nu veel meer dan de advisering. Wat heeft dat voor effecten op de economie. Op het psychisch welbevinden in de samenleving’. Want dat betekent dat de sport, theaters, bioscopen, die zouden allemaal veel eerder volledig zijn dicht gegaan, waarschijnlijk. Ik weet niet precies wat Attje Kuiken toen voorstelde, maar stel nou dat er van iemand zo’n voorstel lag. Wij moeten altijd die brede afweging maken en je moet uiteindelijk ook de mate waarin je lockdownachtige maatregelen neemt, wel kunnen, in zijn proportionaliteit moet je die kunnen baseren, ook op wetenschappelijke onderliggende adviezen. En niet op basis van wat op dat moment je denkt misschien verstandig zou kunnen zijn.

VRAAG (NRC)

Meneer Rutte, ik denk dat veel ouders toch niet erg gerust gesteld zijn, als u zegt dat u niet de garantie kan geven dat scholen op 10 januari weer open gaan. Waarom kunt u dat niet? U kunt toch beloven dat desnoods andere sectoren worden gesloten?

RUTTE

Wat ik kan zeggen is, dat op dit moment, er een besluit is genomen wat een looptijd heeft tot 14 januari. Dat dat betekent dat na de kerstvakantie de scholen open gaan. Dat is op dit moment de aanname die we hebben. Dat is het besluit wat we hebben genomen. Maar het is ook mijn taak, met Hugo de Jonge, u bij te praten, Nederland via jullie bij te praten over wat we op ons af zien komen en onzekerheden die er zijn. En er is een grote nieuwe onzekerheid en dat is die Omikronvariant en gegeven die Omikronvariant zou ik, was hij er niet geweest, had ik gezegd, nou garantie kan ik nooit geven, maar gegeven de ontwikkeling van de Delta-variant en alle prognoses is de kans heel erg groot dat wat we nu besluiten, op 14 januari zal leiden tot een verdere afbouw van de maatregelen. Dat kan ik thans met de onzekerheden die er zijn over de Omikronvariant niet doen. Dat zou echt onverstandig zijn.

VRAAG

Nee maar u gebruikt zelf nu Omikron als een reden ook om de basisscholen die week eerder te sluiten, dus dan zou het heropenen als Omikron de komende weken wel gaat stijgen wellicht, zou een enorm risico betekenen, toch?

RUTTE

Ook dat kun je zo niet zeggen. Wat je wel moet vaststellen nu is dat er naast de avondlockdown vanwege de grote mate van verspreiding van het virus onder kleine kindjes, het verstandig wordt geoordeeld om nu wel een week extra kerstvakantie te nemen. Juist ook omdat die kerstvakantie zo direct aansluit op de kerst zelf, namelijk 24 december laatste schooldag, 25 december Eerste Kerstdag en daarom moeten we het nog eens een keer extra zeggen, probeer toch zoveel mogelijk contact tussen 70-plussers en kleine kinderen te vermijden. En als het onvermijdelijk is, laat je testen, zorg voor de anderhalve meter et cetera. Maar je kunt nu niet voorspellen wat er gegeven Omikron nodig is. A omdat we daar zelf nog te weinig van weten om alle redenen die Hugo de Jonge net noemde, over besmettelijkheid, escape, in mate het zich onttrekt aan de vaccins et cetera. Maar ook omdat je, als dat heel slecht nieuws zou zijn, ook nog niet weet wat er op dat moment het beste maatregelenpakket is, en of het onderwijs daar wel of niet inzit. Die garantie kun je niet geven.

VRAAG

Nog een vraag voor meneer De Jonge, de boostercampagne, die kan nu veel verder worden versneld, zegt u. De ambitie is nu opeens half januari dus al iedereen die booster die dat wil, te hebben gegeven, in plaats van….

DE JONGE

2e helft van januari. Ik weet dat jullie de mijlpalen altijd heel goed bijhouden, dus laten we heel strak notuleren.

VRAAG

Dat kan dus blijkbaar twee maanden eerder dan tot nu toe het plan was en de GGD ook had gezegd dat mogelijk is. Waarom kan dat nu wel twee maanden sneller?

DE JONGE

De urgentie is wel heel even anders, en laat ik zeggen: als je kijkt wat er allemaal voor uit de kast getrokken moet worden om dit voor elkaar te krijgen. Miljoenen prikken in een aantal weken tijd, in zes weken, dat is de timeline die de GGD zichzelf heeft gegeven. Dat is waanzinnig, dat is echt waanzinnig. En de noodzaak is ook heel groot. Is echt anders dan de snelheid die je moest maken vanwege Delta. De noodzaak is nu zodanig, dat je ziet dat de bescherming gewoon enorm gekelderd is voor mensen die twee prikken hebben gehad, dat was bij Delta echt wezenlijk anders. Daar zag je wel bij ouderen die afgenomen vaccineffectiviteit tegen ziekenhuisopname, maar dit is echt een serieuze afgenomen bescherming tegen infectie, die gaat zorgen voor een enorme versnelling van de verspreiding. En die enorme versnelling van de verspreiding die kunnen we niet aan, want we hebben namelijk nog steeds 11 procent van de mensen die zich niet hebben laten vaccineren. Daar helpt ook een booster niet, dat is toch op dit moment nog steeds verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de ziekenhuisopnames en 70 procent van de IC-opname. En daar waren we al beducht voor dat die onze deze winter allemaal, dat we die allemaal aan ons netvlies voorbij zouden zien trekken in de ziekenhuizen. Dat gaat dus nu in een heel veel kortere tijd gebeuren, dat is de ene groep waar je je zorgen over maakt. En de andere groep is, als we zien, en we weten nog niet exact hoe ziekmakend het virus is, we zien allemaal dat die antistoffen op dit moment te weinig neutraliserende werking hebben op deze nieuwe variant. En als dat betekent dat ook mensen die wel gevaccineerd zijn een grotere kans hebben, bijvoorbeeld ouderen om ook in het ziekenhuis te komen, nou, berg je dan maar. Dat betekent het heel erg versnellen van die boostercampagne, want daarmee prepareer je een belangrijk deel van die bescherming. En het is wezenlijk, een wezenlijk andere reden van het willen organiseren van de versnelling, overigens hadden we die versnelling al gerealiseerd. Dus we hadden al een deel van de versnelling gerealiseerd, maar dan op zes maanden, dat was het beste volgens alle adviseurs, en daarmee kwamen we op begin maart en we laten nu bewust die zes maanden los. Nog steeds is die zes maanden het beste om het meeste effect te hebben van je booster, maar er is iets anders dan nog belangrijker is, en dat is zorgen dat je kort op de bal zit als we nu zitten.

VRAAG

En organisatorisch is dat mogelijk, zijn er genoeg prikkers? Dat bedoelde ik eigenlijk.

DE JONGE

Het is waanzinnig wat de hulp is, het hulpaanbod is, het is nog waanzinniger wat er allemaal moet worden georganiseerd. Het is niet alleen prikkers, maar het is ook de administratie op alle die locaties en er wordt enorm opgeschaald, ook in het aantal locaties. Het zijn 140 locaties straks, waarvan 40 satellieten die wat mobieler zijn. Honderd waarvan tien XXL-locaties, die heel groot zijn, we proberen nog ziekenhuislocaties in te schakelen. Dus het is echt hausse. Dat zou je liever allemaal in een iets ordentelijker proces willen inregelen, zeker voor de mensen met wie je alle dagen in de call zitten, wiens wallen onder de ogen steeds groter worden, maar het is wel waanzinnig als dat lukt. Dan hebben we onszelf ook een geweldig cadeau gedaan als het lukt, want dan zijn we gewoon wezenlijk beter beschermd tegen een variant waar we gewoon heel veel zorgen over hebben.

VRAAG (NIEUWSUUR)

Meneer Rutte, ik hoor u net vertellen hoe lastig om besluiten, de juiste besluiten te nemen, maar toch omschrijft u Omikron ook als een golf die nu over Europa gaat. Die komen in een paar dagen in Nederland zijn. Waarom trapt u dan toch nu niet alvast preventief op rem, als u ziet dat ze in landen zoals Noorwegen en Engeland worden overvallen door de situatie?

RUTTE

Ik weet niet of ze worden overvallen, maar daar worden nu de maatregelen genomen op basis van de adviezen die daar gegeven worden en dat zijn overigens landen met aanzienlijk minder vergaande lockdowns dan Nederland heeft. Dus wij hebben een van de zwaarste lockdowns van Europa al met de avondlockdown, die vind je eigenlijk in geen enkel land. Ik denk dat Oostenrijk een tijdje vergelijkbaar was, maar daar is ook weer afgeschaald. Dus we hebben hele stevige lockdownachtige maatregelen, dat is op zichzelf nu een bijkomend voordeel bij alle ellende die de avondlockdown natuurlijk met zich mee brengt. Wij krijgen de komende dagen nader inzicht in de snelheid van de verspreiding, dan weten we ook nader wat er in andere landen gebeurt. En dan zullen we uiteraard als dat nodig is heel snel besluiten nemen.

VRAAG

Als u zegt over een paar dagen krijgen we advies en over een paar dagen kunnen we ook Omikron in grote getalen zijn, dan ben je toch per definitie al te laat met ingrijpen?

RUTTE

Nee, dat geloof ik niet omdat we op dit moment al heel erg vertragende maatregelen hebben, dat zijn dus de lockdownachtige maatregelen. De grote vraag is: zijn er meer nodig? Is er meer nog om de verdere verspreiding te vertragen? De piek te verlagen? En daarmee ook de druk op de zorg te verminderen en daar gaan we de komende dagen naar kijken.

VRAAG

Zo’n vertragende maatregel is nu ook een extra week vakantie voor kinderen. Maar waarom mogen wij dan als volwassenen wel volgende week overdag de kroeg in en kunnen kinderen in diezelfde week overdag niet aan hun toekomst werken aan school?

RUTTE

Dat is een goede vraag en daar is het eigenlijke simpele antwoord op dat wij als volwassenen en ook kinderen te maken hebben met de avondlockdown. Die gaat al heel ver, dus het hele maatschappelijk leven ligt stil op dit moment tussen 17u en 5u, behalve wat je thuis nog doet en een paar mensen misschien nog ontvangt. Verder ligt het maatschappelijk leven grotendeels stil, kijk ook naar de binnensteden, die zijn uitgestorven vanaf 17u. We zien überhaupt dat mensen zich veel minder verplaatsen, dat mensen zich veel meer houden gelukkig aan alle regels en alle gedragsadviezen, dat is het goede nieuws bij alle ellende. Bij kinderen speelt iets heel specifieks, omdat ze niet gevaccineerd zijn, logisch, het virus zich op een veel grotere schaal verspreid, daar hebben ze zelf gelukkig weinig last, maar er is wel een risico dat ze het verspreiden naar ouderen.

VRAAG

Tot slot meneer De Jonge. U zegt: we werken aan een scenario hoe om te gaan met corona na deze winter. Is deze winter dan al helemaal afgeschreven?

DE JONGE

Nee, zeker niet. We werken inderdaad aan een scenario hoe we de zorg op een andere manier, een veel flexibelere manier kunnen opschalen, zodat opschalen niet ook onmiddellijk betekent heel veel afschalen, maar we hebben ook tegen dit expertteam gezegd: we willen eigenlijk in zoveel mogelijk regio’s in ieder geval een stuk of twee, drie, alvast uitproberen die dingen waarvan we volgend jaar, in een volgende winter, die zullen we dan nodig hebben, dus we willen daar deze winter al van leren. En nog los daarvan, eigenlijk los van dat expertteam, nog los van dat langetermijnverhaal… We kunnen ook niet wachten tot we achter de komma exact weten wat Omikron met ons gaat doen, we zullen ons wat dat betreft echt op noodscenario’s moeten voorbereiden en ook dat is in gang gezet.

VRAAG

Maar als premier Rutte zegt: ik kan niet garanderen dat op 10 januari de basisscholen weer opengaan en Omikron komt daar nog bij, dan kun je nu toch eigenlijk wel uittekenen dat je de hele winter vastzit aan allerlei beperkende maatregelen als lockdowns?

DE JONGE

De premier zei: we kunnen het niet garanderen, en dat klopt ook. Dat is ook wel echt de ervaring, we kunnen niets garanderen, echt niet. En toch weten we het ook niet hoe het zich zal gaan ontwikkelen. Misschien nog even schetsend, die drie elementen die van belang zijn: de mate van besmettelijkheid, de mate waarin de vaccins helpen, werken, en de mate van ziekmakendheid. Die laatste weten we niet, dat gaan we echt ontdekken de komende tijd en ik denk ook echt dat eventjes duurt voordat je daadwerkelijk goed weet. Daar zullen we echt een aantal weken verder voor moeten zijn. Als het gaat over de vaccineffectiviteit, moeten we even afwachten wat die boosters daadwerkelijk doet en hoelang dat boostereffect dan weer aanblijft. Als je daarmee daadwerkelijk je bescherming goed op peil zou kunnen brengen, dan is dat een heel ander perspectief dan als dat eigenlijk maar matig lukt. Ook van de booster zakt het effect weer af. De mate van besmettelijkheid, ja, dat is op dit moment heel moeilijk te ontrafelen van de mate van afname van vaccineffectiviteit, maar ook daar ga je meer van leren. Kortom, we don’t know yet. Maar we maken ons wel zorgen, want als we de sommetjes maken met wat we wel weten, dan gaat het over zulke grote getallen, dat we ons echt grote zorgen hebben te maken, dus bereiden we noodscenario’s voor, natuurlijk doen we dat. En dus zetten we alles op alles om echt die boostercampagne te versnellen, want daarvan lijken we in ieder geval te zien dat dat werkt. Dus dat doen we en natuurlijk maken we afspraken met Pfizer en met Moderna om zo snel mogelijk hun vaccins aan te passen. Van Pfizer hebben we het bericht dat men verwacht dat dat begin tweede kwartaal zou moeten kunnen lukken. In honderd dagen zou dat moeten kunnen lukken, de vaccins die we nu gebruiken die zijn inmiddels van drie variant terug. Dus het is ook echt nodig dat we vaccins krijgen die ook echt aangepast zijn aan die Omikron-variant, dat zou fanatisch zijn als we die kunnen zetten. Dat dat ons goede bescherming biedt. Kortom, we doen alles wat er mogelijk om zo open mogelijk en zo veilig mogelijk het jaar door te komen.

VRAAG (BRUSSELSE NIEUWE)

Meneer De Jonge, u noemde net de booster een noodzakelijkheid om te hebben. Tegelijkertijd is het een noodzakelijkheid die u de burgers op dit moment niet kunt bieden. Wat je ziet is dat burgers ook in het buitenland hun booster gaan halen. Ik neem aan dat u daar dan ook wel blij mee bent, dan mensen die niet willen wachten op de Nederlandse booster de gelegenheid nemen om dat in het buitenland te doen?

DE JONGE

Ik meen dat volgens mij burgers juist op een hele snelle manier nu de gelegenheid geven om een booster te halen. Vandaag zijn dus de 60-ers aan de beurt, wiens laatste prik zes maanden geleden was. De komende dagen de 60-ers wiens laatste prik drie maanden geleden was, dat is weer best een grote groep. En daarna gaat het heel rap naar beneden en hoewel u en ik nog beide heel jeugdig zijn, zullen we ook heel snel aan de beurt zijn. En dat geldt eigenlijk voor iedereen, want in de tweede helft van januari zijn we allemaal aan de beurt geweest. Volgens mij doen we het heel rap en ondertussen proberen we die Omikrongolf te vertragen en daarmee proberen we juist wel mensen de bescherming te bieden die ze ook nodig hebben.

VRAAG

De boosters in het buitenland was mijn vraag, want vindt u daarvan?

DE JONGE

Ik hou mensen niet tegen, het mag, maar ik vind het mijn taak om ervoor te zorgen dat dat zo snel mogelijk in Nederland ook geregeld is en dat doen we ook.

VRAAG

Ik heb u eigenlijk helemaal niks horen zeggen vanavond over dat er een wintersportseizoen aan zit te komen, ook heel veel in de kerstvakantie naar het buitenland gereisd wordt. Is er nog een overweging geweest bij u om internationale reisadviezen nog aan te passen of iets mee te doen?

DE JONGE

De OMT komt vrijdag weer bijeen over de maatregelen die ons te doen staan, mogelijk, op basis van de nieuwe analyse en natuurlijk is in het totale arsenaal van maatregelen is reismaatregelen ook onderdeel. Overigens ten aanzien van die Omikron-maatregelen, die we een aantal weken geleden hebben moeten nemen toen we zagen dat uit Zuidelijk Afrika het deze kant op kwam, die hebben onmiddellijke ook overnight genomen. De reismaatregelen. En als het gaat over de binnen Europese reismaatregelen, daar hebben we voorlopig afgesproken met de collega’s in Europa dat we het doen met de huidige DCC, dus het Digitaal Corona Certificaat, dat is de reismaatregel, en ik vind het belangrijk om in heel Europa gezamenlijk op te trekken. Dat was ook de reden dat we elkaar vorige week troffen, toen ik daar was met mijn collega’s in Brussel en ook toen heb ik toegelicht dat we dit echt samen in Europa moeten doen, het is onmogelijk om via reismaatregelen in Nederland, het is zo onderdeel van de EU-27, om het virus in Nederland via reismaatregelen binnen Europees buiten de deur te houden.

VRAAG

Ik heb nog een vraag voor meneer Rutte, ik heb toch ergens het gevoel dat er iets niet klopt met uw besluit over basisscholen. U zegt: de kinderen moeten eigenlijk binnen blijven in de bubbel van het gezin blijven, ook om de opa’s en oma’s met de Kerst te kunnen ontmoeten. Terwijl er tegelijkertijd diezelfde opa’s en oma’s naar het museum kunnen of naar het theater gaan. Actief zijn in het land. Dat heeft toch ergens een merkwaardig soort gevoel. Dat, we moeten de zeventigjarigen beschermen, maar de zeventigjarige zelf, daar wordt eigenlijk niks aan beperkende maatregel opgelegd. Die kunnen gewoon hun ding blijven doen de komende weken.

RUTTE

Nee, die vragen wij natuurlijk ook om verstandig zich te bewegen in de samenleving. Drukte te vermijden en zich te realiseren dat je als zeventigplusser gemiddeld genomen, na een besmetting met corona, veel groter risico hebt dat je in het ziekenhuis komt, ernstig ziek wordt, dan wat jongere mensen. Dus ook tegen zeventigplussers zeggen we dat en het is niet zo dat we de scholen sluiten zodat de kinderen dan naar opa en oma kunnen met de kerst. Nee we zeggen, het is verstandig om met de kerst echt dat te beperken en als het niet anders kan, in ieder geval anderhalve meter en testen en noem maar op. We doen dit omdat we weten dat niet alle kindjes opa en oma zullen vermijden. Dus daar is altijd een risico dat het toch gebeurt en dat is ook een keuze die mensen maken. En naast de Delta-variant, de risico’s van Omikron en de noodzaak om verspreiding te vertragen. Het noodzakelijk is om deze maatregel te nemen.

Zie ook

Verantwoordelijk

Reacties uitgeschakeld voor Noot 9/Rutte,Gevaarlijke Gek/Deel Negen

Opgeslagen onder Divers

Noot 10/Rutte, Gevaarlijke Gek/Deel Negen

[10]

RIJKSOVERHEID

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/vraag-en-antwoord/persconferentie-14-december-2021-in-eenvoudige-taal

Persconferentie coronavirus 14 december 2021 in eenvoudige taal

Op dinsdag 14 december 2021 was er weer een persconferentie. 
Mark Rutte en minister Hugo de Jonge waren op televisie.
Ze vertelden over hoe het nu gaat met het coronavirus.

De belangrijkste dingen leggen we uit.

Veel besmettingen

Er zijn de laatste weken veel besmettingen.
Ziekenhuizen hebben het daardoor druk.
Te veel operaties kunnen niet doorgaan.
Daarom blijven maatregelen nodig.
Deze regels gelden tot en met 14 januari 2022.

Basisscholen eerder dicht

Basisscholen gaan eerder dicht.

Scholen voor speciaal basisonderwijs ook.
Zij sluiten een week voor de kerstvakantie.

Kinderen van ouders met bijvoorbeeld een zorgberoep mogen wel naar school.
Voor die kinderen blijven scholen open.
Op maandag 10 januari 2022 mogen alle kinderen weer naar school.

BSO open tijdens kerstvakantie

De BSO is de week voor de kerstvakantie dicht.
Dat is van 20 december tot en met 24 december.
Tijdens de kerstvakantie is de BSO wel open.

Blijf zoveel mogelijk thuis

Gaat u bij anderen op bezoek? Of krijgt u bezoek?
Doe dan eerst een zelftest.

Oudere mensen moeten niet te veel andere mensen ontmoeten.

Wees extra voorzichtig als oudere mensen en kinderen bij elkaar zijn.
Het gaat dan om mensen van 70 jaar en ouder.

Werk thuis.
Kan dat niet? Houd op het werk 1,5 meter afstand.

Sluitingstijden

Bijna alles sluit om 5 uur ’s middags.
Ook evenementen en amateursport (trainingen en wedstrijden).

Uitzonderingen:

  • Noodzakelijke winkels zijn open tot 8 uur ’s avonds.
    Zoals de supermarkt en de drogist.
  • Voor advocaten, notarissen, dokters en fysiotherapeuten geldt: dezelfde openingstijden als altijd.
  • Topsport (trainen en wedstrijden) mag na 5 uur ’s middags.
    Zonder publiek.

Betaalde zangers en acteurs mogen na 5 uur ’s middags oefenen.
Zonder publiek.

1,5 meter afstand en mondkapje

Iedereen van 18 jaar of ouder moet 1,5 meter afstand houden.

Draag op deze plekken ook een mondkapje:

  • Overal waar u een vaste zitplaats hebt.
    Bijvoorbeeld in cafés, restaurants, bioscopen en theaters.
  • Alle overdekte plekken waar u doorheen loopt.
    Bijvoorbeeld scholen of beurzen.

Onderwijs

Op scholen zijn looproutes.

Op de basisschool:

  • Leerlingen zijn in de week voor de kerstvakantie vrij.
  • Leerlingen van groep 6, 7 en 8 dragen een mondkapje op de gang.
  • Leerlingen van groep 6, 7 en 8 doen vaak een zelftest.
  • Leerlingen die verkouden zijn, blijven thuis.
    En zij laten zich bij de GGD testen.
  • Leraren dragen een mondkapje op de gang.
  • Leraren doen vaak een zelftest.

Op de middelbare school:

  • Alle leerlingen en leraren dragen een mondkapje op de gang.
  • Alle leerlingen en leraren doen vaak een zelftest.

Extra prik

Zo veel mogelijk 18-plussers krijgen een boosterprik in januari.
Er moeten 3 maanden tussen de laatste prik en de boosterprik zitten.

Zo veel mogelijk 60-plussers krijgen een boosterprik.
Het liefst nog dit jaar.

Regels die blijven

Veel regels blijven hetzelfde:

  • Dringend advies: ontvang niet meer dan 4 bezoekers per dag.
  • Neem uw coronatoegangsbewijs en id-bewijs mee naar cafés en restaurants.
    U krijgt een vaste zitplaats.
  • Geen publiek bij sport.
  • In grote zalen mogen niet meer dan 1250 mensen.

Niet vergeten

  • Was vaak uw handen.
  • Hoest en nies in uw elleboog.
  • Geef niemand een hand.
  • Bij klachten: blijf thuis en laat u testen bij de GGD.
  • Zorg af en toe voor frisse lucht in huis.
    Zeker als er mensen op bezoek zijn geweest.

Volgende stap

De maatregelen gelden tot en met 14 januari.

Op 14 januari kijkt het kabinet hoe het gaat.
En welke regels dan nodig zijn

Bellen met vragen over het coronavirus

Heeft u vragen over het coronavirus?
Bel naar 0800 – 1351.

Of naar +31 20 205 1351.
Als u in het buitenland bent.

Zie ook

Zie ook

Verantwoordelijk

Reacties uitgeschakeld voor Noot 10/Rutte, Gevaarlijke Gek/Deel Negen

Opgeslagen onder Divers

Noten 11 t/m 16/Rutte, Gevaarlijke Gek/Deel Negen

[11]
RIVM

OMIKRONVARIANT B.1.1.529
https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/virus/varianten/omikronvariant

De coronavariant Omikron (B.1.1.529) werd eind november 2021 voor het eerst gemeld in Zuid-Afrika. De omikronvariant neemt wereldwijd snel in aandeel toe. Ook in Nederland. 

De snelle verspreiding van de omikronvariant zou tot een hoge piek in ziekenhuis- en ICintensive care-opnames kunnen leiden. Een piek die de zorgcapaciteit ruim kan overschrijden. Om dit voor te zijn adviseerde het OMT op 17 december 2021 een uitbreiding van de maatregelen. Het kabinet besloot daarom een lockdown aan te kondigen. 

Verspreiding in Nederland

Vanaf week 47 (de week van 21 november) wordt de omikronvariant ook gevonden in de Nederlandse kiemsurveillance. De gegevens uit de kiemsurveillance worden iedere vrijdagmiddag bijgewerkt. 

Resultaten kiemsurveillance

In onderstaande tabel staan de resultaten uit de kiemsurveillance voor de VOC en VOI van de WHO en het ECDCEuropean Centre for Disease Prevention and Control. Het totaal aantal onderzochte monsters in de kiemsurveillance omvat naast de varianten in deze tabel alle andere varianten. Het gaat hierbij om de monsters die succesvol zijn geanalyseerd. De monsters die niet succesvol zijn geanalyseerd, staan niet in deze tabel. De onderliggende data zijn openbaar. Daarin staan ook de gegevens van de actuele VUM.  

WeeknummerTotaal2021/492021/482021/472021/462021/452021/442021/432021/422020/49 t/m 2021/41
Aantal onderzochte monsters720301162183218721891180319941912151458050
Alfa (B.1.1.7) 262650000000026265
Beta (B.1.351) 43900000000439
Gamma (P.1) 38400000000384
Delta (B.1.617.2)396561148182418681891180319941911151425703
AY.4.2*330404850444242231130
Mu (B.1.621)460000000046
Lambda (C.37)110000000011
Omikron (B.1.1.529)251384000000

Download uitgebreide tabel

De data uit de kiemsurveillance worden wekelijks bijgewerkt. Er kunnen t/m week 48 van 2021 af en toe nog nieuwe meldingen komen vanuit de inzendingen van de laboratoria die (nieuw) meedoen in de kiemsurveillance. Week 49 is nog niet compleet. Daarnaast kunnen aantallen per week afwijken ten opzichte van voorgaande publicaties door updates van afname datum van monsters of door een andere classificering van het monster (bron- en contactopsporing i.p.v. aselecte steekproef) in het registratiesysteem. Deze weekcijfers worden achteraf steeds bijgewerkt.            

Met ingang van 26 November 2021 is B.1.1.529 geëscaleerd door ECDC en WHO naar VOC  en wordt daarom vanaf nu meegenomen in deze tabel. B.1.616, B.1.620, B.1.427/429 (Epsilon), P.3 (Theta), B.1.525 (Eta), B.1.526 (Iota), B.1.617.1 (Kappa) en  P.2 (Zeta) zijn door zowel WHO en ECDC gedeëscaleerd en worden daarom niet meer vermeld. 

*De aantallen van AY.4.2 zijn ook opgenomen in de totale aantallen van de Delta variant (B.1.617.2).                                                                                                        

Toename omikronvariant

De omikronvariant werd in eerste instantie aangetroffen bij reizigers uit zuidelijk Afrika. Inmiddels verspreidt de variant zich zo snel dat het waarschijnlijk nog voor de jaarwisseling de meest voorkomende, dominante variant in Nederland zal zijn. Het RIVMRijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu kan op basis van data van de laboratoria en informatie uit de kiemsurveillance de toename van de omikronvariant op nationaal niveau inschatten en vergelijken met de deltavariant.

Variantverdeling Delta Omikron 22-12-2021

Grafiek 1. In de grafiek zijn de deltavariant en de omikronvariant van het coronavirus SARSsevere acute respiratory syndrome-CoVcoronavirus-2 te zien. 

Speciale PCRpolymerase chain reaction-test geeft aanwijzing omikronvariant

Naast de kiemsurveillance krijgt het RIVMRijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu gegevens van laboratoria in Nederland die met een speciale PCR-test de mogelijke aanwezigheid van de omikronvariant kunnen aantonen. De labs, Saltro, Synlab en een samenwerkingsverband tussen GGDGemeentelijke Gezondheidsdienst Amsterdam, AmsterdamUMC en Inbiome, delen hun gegevens met het RIVM. Zo kan het RIVM het aandeel van besmettingen met de omikronvariant ook inschatten. Deze data publiceert het RIVM iedere vrijdagmiddag. 

 SYNLAB
Datum*Totaal aantal positieve monstersAanwijzing omikron% aanwijzing omikron
1-dec262210.0%
2-dec3345 0.0%
3-dec350010.0%
4-dec392150.1%
5-dec366530.1%
6-dec263550.2%
7-dec366950.1%
8-dec2941130.4%
9-dec3155110.3%
10-dec2724230.8%
11-dec2563180.7%
12-dec1868221.2%
13-dec1940231.2%
14-dec2667722.7%
15-dec2137743.5%
16-dec25131616.4%
17-dec1027817.9%
18-dec19891959.8%
19-dec128413510.5%
20-dec166023714,3%
21-dec154530319,6%
22-dec95422223,3%
 SALTRO
Datum*Totaal aantal positieve monstersAanwijzing omikron% aanwijzing omikron
1-dec88500.0%
2-dec91610.1%
3-dec88840.5%
4-dec112130.3%
5-dec51420.4%
6-dec79820.3%
7-dec85220.2%
8-dec81110.1%
9-dec104100.0%
10-dec82130.4%
11-dec55371.3%
12-dec65660.9%
13-dec26300.0%
14-dec16853.0%
15-dec775303.9%
16-dec964454.7%
17-dec922646.9%
18-dec7518210.9%
19-dec7779211.8%
20-dec5046412,7%
 Samenwerking regio Amsterdam 
Datum*Totaal aantal positieve monstersAanwijzing omikron% aanwijzing omikron
1-dec   
2-dec20010.5%
3-dec   
4-dec   
5-dec17021.2%
6-dec18952.7%
7-dec19042.1%
8-dec18963.2%
9-dec19163.1%
10-dec   
11-dec   
12-dec18973.7%
13-dec1882211.7%
14-dec1922714.1%
15-dec1894724.9%
16-dec1893317.5%
17-dec601321.7%
18-dec511835.3%
19-dec943335.1%
20-dec954648,4%
21-dec 106 63 59,4%
22-dec 89 56 62,9%

Het RIVM publiceert wekelijks op vrijdagmiddag de data van Synlab, Saltro en het samenwerkingsverband in de regio Amsterdam. De gegevens kunnen in de loop van de week nog veranderen omdat ze door de labs dagelijks worden bijgewerkt. De aantallen van de laatste dagen zijn in sommige gevallen nog niet volledig.

*datum in bovenstaande tabellen kan zijn datum van monstername en/of datum van testuitslag.

Omikronvariant ook in het rioolwater gevonden

Ook het rioolwater wordt onderzocht op de aanwezigheid van verschillende varianten van het coronavirus. Sinds week 48 (29 november tot en met 5 december) wordt de omikronvariant ook in het rioolwater gevonden. 

Wat maakt de variant Omikron anders dan eerdere varianten?

Eerdere varianten die in Nederland aangetroffen werden, zoals de alfa- en de deltavariant, waren besmettelijker dan de oorspronkelijke variant van het coronavirus. Dat kwam onder andere omdat ze veranderingen aan het spike-eiwit van het virus hadden: de stekeltjes van het virus. De omikronvariant heeft ook veranderingen aan dit eiwit. Maar het zijn er veel meer dan bij de alfa- en de deltavariant. 

Bescherming na ziekte of vaccinatie 

De eerste onderzoeken laten zien dat mensen minder goed beschermd zijn tegen de omikronvariant. Mensen kunnen de omikronvariant van het virus krijgen terwijl zij het coronavirus al eerder hebben gehad of al zijn gevaccineerd. De effectiviteit van de vaccins tegen besmetting is zonder boostervaccinatie aanzienlijk lager dan bij de deltavariant

Over de effectiviteit van de huidige vaccins tegen opname in het ziekenhuis of op de ICintensive care is nog weinig bekend. Daar wordt (inter)nationaal veel onderzoek naar gedaan. Het RIVM volgt dit via internationale netwerken. 

Boosterprik

De hoogte van de piek en het aantal zieken en ziekenhuisopnames kunnen teruggebracht worden door zo veel mogelijk gevaccineerde mensen zo snel mogelijk hun boosterprik te geven. Bescherming tegen een besmetting met de omikronvariant neemt na een boosterprik fors toe. Zo blijkt uit onderzoek uit Engeland. 

Kunnen we met PCR-testen de omikronvariant goed vaststellen?

Ja. Verschillende laboratoria, waaronder het referentielaboratorium van de WHO, hebben hier onderzoek naar gedaan en dit bevestigd. PCR-testen tonen de aanwezigheid van een stukje genetisch materiaal van het coronavirus SARSsevere acute respiratory syndrome-CoVcoronavirus-2aan in neus- en keelslijm. PCR-testen worden gebruikt om te bepalen of je het virus bij je draagt. Je krijgt bij de uitslag van een test niet te horen met welke variant van het coronavirus je besmet bent. Om dat te kunnen bepalen is verder onderzoek nodig. Het zogenaamde sequentieonderzoek. Dat betekent dat het virus, dat is afgenomen met een wattenstok in de neus en keel, verder wordt onderzocht. We kijken dan naar de bouwstenen van het virus. Door te kijken hoe het virus is opgebouwd kun je kenmerkende ‘bouwsteentjes’ van een variant herkennen. 

Werken de zelftesten ook goed bij de omikronvariant?

Ja, antigeentesten zijn ook goed om de omikronvariant vast te kunnen stellen. Dat geldt dus ook voor de zelftesten. Ook hier hebben verschillende laboratoria onderzoek naar gedaan en dit bevestigd. Het RIVM heeft dit gedaan voor een 6-tal zelftesten, zie onderzoek naar zelftesten bij de omikronvariant en voorgaand onderzoek van dezelfde zelftesten met wildtype virus.  Een zelftest is een antigeentest die geschikt is voor thuisgebruik. Antigeentesten kijken, net als PCR-testen, alleen of je het virus op dat moment bij je draagt. De test kijkt niet met welke variant van het coronavirus je besmet bent. Om dat te kunnen bepalen is verder onderzoek nodig. Hiervoor moet dan een nieuw monster afgenomen worden voor een PCR-test, waarna het zogenaamde sequentieonderzoek volgt. Dat betekent dat het virus, dat is afgenomen met een wattenstok in de neus en keel, verder wordt onderzocht. We kijken dan naar de bouwstenen van het virus. Door te kijken hoe het virus is opgebouwd kun je kenmerkende ‘bouwsteentjes’ van een variant herkennen. Informatie voor reizigers uit zuidelijk AfrikaMeer informatie


Meer informatie


This information in English

UMC UTRECHT30 NOVEMBER 2021WAT WETEN WE OVER DE OMIKRONVARIANT?
https://www.umcutrecht.nl/nieuws/wat-weten-we-over-de-omikronvariant

De nieuwe variant van het coronavirus, omikron, is met veertien gevallen definitief vastgesteld in Nederland. Over de impact van deze variant die ontdekt is in Zuid-Afrika, is nog weinig bekend en veel onzeker. Wel zijn er grote zorgen over de gevolgen ervan. Een korte toelichting van Monique Nijhuis, universitair hoofddocent van de afdeling medische microbiologie van het UMC Utrecht en hoogleraar aan de Universiteit van Witwatersrand in Johannesburg, Zuid-Afrika. 

Is deze virusvariant besmettelijker dan de deltavariant?

Volgens het RIVM lijkt het erop dat de variant zich snel verspreidt. Dat kan betekenen dat deze variant besmettelijker is. Monique Nijhuis: “De cijfers zijn nog maar net bekend, maar afgelopen week ging het aantal besmettingen in Zuid-Afrika van 600 gevallen per dag naar 2.400 per dag. Deze stijging gaat voor een groot deel samen met de opkomst van de omikronvariant. Daar waar eerst de al relatief besmettelijke deltavariant dominant was in Zuid-Afrika, is daar nu omikron de meest voorkomende variant. Dat is heel zorgelijk. In Nederland is het (nog) steeds de deltavariant die het meeste voorkomt.”

Wat is er opvallend aan deze variant?

De omikronvariant heeft een ongewoon groot aantal veranderingen in de gehele genetische code, waaronder in de stekeltjes (het spike-eiwit) van het coronavirus. “Tot nu toe waren er vooral varianten met een of twee veranderingen ten opzichte van alle virussen die we kennen. De omikronvariant heeft er 32 extra. Dit kan betekenen dat deze variant mogelijk nog besmettelijker is dan andere varianten van het coronavirus. Of dat dit zich vertaalt naar verminderde immuniteit, dus dat we minder beschermd zijn door een coronavaccin of bij mensen die corona hebben doorgemaakt. Dat weten we nu echt nog niet.” 

Kan het virus een ander effect hebben in Zuid-Afrika dan Nederland? 

“Er zit bijvoorbeeld tussen Zuid-Afrika en Nederland een verschil in de opbouw van de bevolking. In Zuid-Afrika zijn er relatief veel jonge mensen van 23-35 jaar, terwijl wij in Nederland een grote bevolkingsgroep hebben die 60-70 jaar en ouder zijn. Zij hebben een verhoogd risico op een ernstig verloop van COVID-19. Dit betekent dat we goed moeten onderzoeken in hoeverre dit ook geldt bij de nieuwe omikronvariant.”

Weten we al meer over het ziekteverloop? 

In Zuid-Afrika lijken mensen mildere klachten te hebben dan bij de deltavariant waaronder spierpijn en vermoeidheid. Ook is niet bekend hoe omikron reageert bij mensen die al eerder het coronavirus hebben gehad. “Het is nog te vroeg om iets te zeggen over het ziekteverloop. Het kost tijd en hiervoor is geduld nodig.”

Beschermen de huidige vaccins nog wel tegen omikronvariant? 

Vooralsnog is ook niet duidelijk wat het effect van de bestaande vaccins is op omikron. “Het is te vroeg om hier iets over te zeggen. Pfizer/BioNTech en Moderna kijken natuurlijk ook of de boosterprikken die nu gezet aangepast moeten worden. Als dat nodig mocht zijn, kunnen zij binnen twee a drie maanden de vaccins aanpassen. Het is en blijft belangrijk om je te beschermen door middel van vaccinatie!” 

Wanneer weten we meer over de variant?

“Binnen nu en twee/drie weken weten we meer over bijvoorbeeld of we voldoende beschermd zijn tegen deze variant van het coronavirus. Dat weten we op basis van laboratoriumuitslagen en natuurlijk uit de praktijk: hoe gaat dit virus zich gedragen bij mensen die wel of niet gevaccineerd zijn of een eerdere infectie hebben doorgemaakt? Dat is afwachten.” 

[12]

RIJKSOVERHEID

Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president 

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/mediateksten/2021/12/18/letterlijke-tekst-persconferentie-coronavirus-minister-president-rutte-minister-de-jonge-en-omt-voorzitter-van-dissel-18-december-2021

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 8

[13]

ZIE VOOR ”AVONDLOCKDOWN”, NOTEN 9 EN 10

NU.NLAVONDLOCKDOWN VERLENGD TOT EN MET 14 JANUARIDEZE MAATREGELEN BLIJVEN ACTIEF14 DECEMBER 2021

De geldende maatregelen, zoals de avondlockdown, blijven tot zeker 15 januari van kracht. Dat maakte het demissionaire kabinet dinsdag bekend.

Niet-essentiële sectoren moeten tussen 17.00 uur en 5.00 uur dicht

Alle niet-essentiële sectoren moeten tussen 17.00 uur en 5.00 uur gesloten zijn. De avondlockdown geldt voor onder meer evenementen, restaurants, theaters en bioscopen. Professionele beoefening van kunst en cultuur mag wel na 17.00 uur, maar daarbij mag geen publiek aanwezig zijn.

Essentiële winkels, denk daarbij aan supermarkten en drogisterijen, blijven open tot 20.00 uur. Ook dienstverlening die als essentieel is aangemerkt, zoals een advocaat, een hypotheekadviseur of medische contactberoepen, kunnen hun normale openingstijden houden.

De avondlockdown geldt ook voor amateursport. Tussen 17.00 uur en 5.00 uur mogen er geen trainingen en wedstrijden plaatsvinden. Een uitzondering geldt voor topsporters. Zij mogen wel trainen en wedstrijden spelen, maar dan zonder publiek.

Extra maatregelen in het onderwijs

Alle basisscholen gaan een week eerder dan gepland met kerstvakantie. De kerstvakantie zou op vrijdag 24 december beginnen, maar de vrees is dat de basisschoolkinderen dan familieleden besmetten tijdens kerstbezoek. Ook maakt het kabinet zich zorgen over de besmettelijkere omikronvariant van het coronavirus.

Kinderen hoeven tijdens die week geen online les te krijgen, heeft demissionair premier Mark Rutte dinsdag bekendgemaakt. Scholen moeten wel opvang regelen voor kwetsbare kinderen en kinderen van ouders met een cruciaal beroep. Ook de buitenschoolse opvang gaat komende week dicht.

Na de kerstvakantie gelden de regels die op dit moment ook van kracht zijn. Leerlingen vanaf groep 6 moeten mondkapjes dragen in de gang. Ook in middelbare scholen moeten leerlingen in de gang mondkapjes dragen.

In de scholen worden looproutes gehanteerd. Daarnaast raadt het kabinet leerlingen vanaf groep 6, docenten en het hele voortgezet onderwijs aan twee keer per week een zelftest te doen.

Mondkapje en 1,5 meter afstand ook verplicht in bioscoop en doorstroomlocaties

Niet alleen in het onderwijs moet het mondkapje vaker op. Ook op plaatsen waar een vaste zitplaats geldt, zoals horeca, bioscopen en theaters, moeten mensen nu een mondkapje dragen én 1,5 meter afstand houden. Het mondkapje hoeft alleen op als je loopt.

De aanscherping geldt ook voor doorstroomlocaties. Dat betekent dat mensen op bijvoorbeeld beurzen afstand moeten houden en een mondkapje moeten dragen. In beide gevallen zorgt de aanscherping ervoor dat er minder mensen toegelaten kunnen worden.

Iedereen moet zo veel mogelijk thuisblijven

Het kabinet benadrukt dat iedereen zo veel mogelijk moet thuisblijven. Mocht je op bezoek gaan bij iemand, of bezoek ontvangen, dan geldt het advies een zelftest te doen. Daarbij wordt ook gevraagd extra op te letten wanneer je contact hebt met iemand van ouder dan zeventig jaar of een kind jonger dan twaalf.

Er gold al een dringend advies om thuis maximaal vier gasten te ontvangen. Daar wordt nu het advies om bij maximaal één huishouden op bezoek te gaan aan toegevoegd. Dit advies wordt niet aangepast tijdens de kerstdagen.

Thuiswerken moet de norm blijven. Mocht dat niet kunnen, dan moet op werk 1,5 meter afstand worden gehouden.

EINDE BERICHT NU.NL

[14]ZIE NOOT 8

[15]
ZIE NOOT 13

[16]

ZIE NOOT 13

Reacties uitgeschakeld voor Noten 11 t/m 16/Rutte, Gevaarlijke Gek/Deel Negen

Opgeslagen onder Divers

Noot 17/Rutte,Gevaarlijke Gek/Deel Negen

[17]

RIJKSOVERHEIDMAART 2020: MAATREGELEN TEGEN VERSPREIDINGCORONAVIRUS, INTELLIGENTE LOCKDOWN
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-tijdlijn/maart-2020-maatregelen-tegen-verspreiding-coronavirus

Maart 2020: Maatregelen tegen verspreiding coronavirus, intelligente lockdown

In maart 2020 maakt het kabinet de eerste algemene maatregelen bekend om het coronavirus te bestrijden zoals de handen wassen, in de elleboog niezen, en geen handen meer schudden. Halverwege maart gaat Nederland in gedeeltelijke lockdown en sluiten horeca, scholen en kinderopvang. Gelijktijdig wordt een noodpakket aan maatregelen aangekondigd om banen en inkomens te beschermen

Maatregelen tegen verspreiding coronavirus, intelligente lockdown

Overzicht gebeurtenissenOverzicht inklappenPeriode maart 20201 maart 2020Onder andere: nieuwe corona patiënten, advies thuisblijven2 maart 2020Onder andere: stand van zaken besmettingen COVID-193 maart 20206 nieuwe patiënten met COVID-194 maart 2020Onder andere: extra Eurogroep, nieuwe patiënten5 maart 2020Kamerdebat6 maart 2020Onder andere: eerste coronapatiënt overleden7 maart 202060 nieuwe patiënten met coronavirus8 maart 2020Onder andere: sluiting scholen Brabant9 maart 2020Onder andere: Nationale Crisisstructuur actief, persconferentie premier Rutte, nieuwe patiënten10 maart 2020Onder andere: coördinatie aanpak EU, verbod grote evenementen11 maart 2020Onder andere: COVID-19 is pandemie12 maart 2020Onder andere: persconferentie, nieuwe maatregelen13 maart 2020Onder andere: persconferentie, tijdelijk vliegverbod14 maart 2020Onder andere: geen vluchten naar Bonaire, Sint-Eustatius en Saba15 maart 2020Onder andere: persconferentie, aanvullende maatregelen16 maart 2020Onder andere: toespraak minister-president, uitbreiding vliegverbod17 maart 2020Onder andere: persconferentie, openbaar vervoer, examens voortgezet onderwijs18 maart 2020Onder andere: mondkapjes en handschoenen naar Nederland, EU sluit buitengrenzen19 maart 2020Onder andere: minister Bruins treedt af, sluiting verpleeghuizen20 maart 2020Onder andere: toespraak koning, meer IC-capaciteit21 maart 2020Onder andere: aankomst mondmaskers, ondersteuning van Defensie22 maart 2020Onder andere: NL-alert, Defensie helpt bij oprichting ‘zorghotel’23 maart 2020Onder andere: persconferentie intelligente lockdown, uitbreiding vliegverbod24 maart 2020Onder andere: centrale eindexamens gaan niet door25 maart 2020Onder andere: oprichting LHC, vouchers vliegtickets, afstand openbaar vervoer26 maart 2020Onder andere: verbod groepsvorming, maatregelen tegen medicijntekort27 maart 2020Onder andere: eerste inzet militair geneeskundig personeel, wereldwijd reisadvies28 maart 2020Onder andere: uitbreiding TOGS, extra beademingsapparatuur30 maart 2020Onder andere: OMT adviezen, maatschappelijke diensttijd, verruiming ’timeslots’31 maart 2020Onder andere: verlening coronamaatregelen, NOW-regeling, tests voor zorgpersoneelOverzicht inklappen

Tijdlijn coronavirus

Februari 2020: Eerste coronabesmetting in NederlandApril 2020: Aankondiging uitbreiding testbeleid

Reacties uitgeschakeld voor Noot 17/Rutte,Gevaarlijke Gek/Deel Negen

Opgeslagen onder Divers

Noten 18 en 19/Rutte, Gevaarlijke Gek, Deel Negen

[18]

PERSMOMENT RUTTE/IS RUTTE EEN GEVAARLIJKE GEK?ASTRID ESSED28 OCTOBER 2020

RIJKSOVERHEID
VERMIJD DRUKTE, HOUDT 1.5 METER AFSTAND

6 MEI 2020
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/05/06/vermijd-drukte-houd-15-meter-afstand

Vanaf maandag 11 mei kunnen we elkaar in Nederland iets meer ruimte geven, en daarbij het coronavirus onder controle houden. Naleving van de belangrijkste basisregels is dan wel belangrijker dan ooit.

Lees de informatie over de stappen na 11 mei in eenvoudige taal.

Daarom blijft voor iedereen gelden:

  • Was vaak uw handen.
  • Hoest en nies in de binnenkant van uw elleboog.
  • Gebruik papieren zakdoekjes om uw neus te snuiten en gooi deze daarna weg.
  • Schud geen handen.
  • Houd 1,5 meter afstand (2 armlengtes) van anderen.
  • Werk zoveel mogelijk thuis 

Bent u ziek?

  • Blijf thuis bij verkoudheidsklachten, zoals neusverkoudheid, loopneus, niezen, keelpijn, lichte hoest of verhoging tot 38 graden Celsius.
  • Heeft u ook koorts en/of benauwdheid? Dan blijven ook huisgenoten thuis. Als u 24 uur lang geen klachten heeft, mag u weer naar buiten. 

Bent u 70 jaar of ouder of heeft u een kwetsbare gezondheid?

  • Wees extra voorzichtig. Het kan verstandig zijn om voorlopig nog zoveel mogelijk thuis te blijven.

Vermijd drukte en geef elkaar de ruimte

  • Zorg dat u altijd op 1,5 meter afstand van anderen kunt blijven.
  • Is dat niet mogelijk, ga dan ergens anders heen.

Stap voor stap

De Nederlandse aanpak van corona heeft goed gewerkt om de gevolgen van het virus onder controle te krijgen. Het risico is zeker nog niet weg, maar als we ons aan de belangrijkste maatregelen houden, komt er wel stapsgewijs meer ruimte.

Het kabinet begint met het aanpassen van maatregelen in de buurt, lokaal. Dat geeft weinig drukte op straat, in het verkeer en in het openbaar vervoer. Dan volgen aanpassingen op regionaal niveau, dan op landelijk niveau. Het toestaan van groepen gaat van klein naar groot om alles zo beheersbaar en georganiseerd mogelijk te laten verlopen. De komende tijd worden hiervan de details verder uitgewerkt. Vanaf 11 mei geldt:

School

  • Scholen in het basisonderwijs, inclusief het speciaal (basis)onderwijs, de dag- en gastouderopvang openen op 11 mei.

Sport en spel

  • Kinderen tot en met 12 jaar kunnen onder begeleiding buiten samen sporten, bewegen en activiteiten volgen.
  • Jongeren van 13 tot en met 18 jaar mogen onder begeleiding buiten sporten met elkaar, maar dan met 1,5 meter afstand ertussen.
  • Buiten sporten in groepen is voor alle leeftijden toegestaan met ingang van 11 mei, als er 1,5 meter afstand tot elkaar kan worden gehouden. Geen wedstrijden, geen gezamenlijke kleedkamers of douches.

Aanvulling 11 mei: jongeren van 13 tot en met 18 jaar mogen naast samen sporten ook samen activiteiten volgen (zoals naar scouting). Wel met 1,5 meter afstand. Bekijk veelgestelde vragen over het coronavirus en sport.

Contactberoepen

  • Het uitoefenen van de meeste contactberoepen is weer mogelijk. Het gaat om rij-instructeurs, (para)medische beroepen (diëtist, masseur, ergotherapeut, tandprotheticus, enz.), medewerkers in uiterlijke verzorging (kapper, schoonheidsspecialist, pedicure, enz.) en alternatieve geneeswijzen (acupuncturist, homeopaat, enz.).
  • Het werk wordt zoveel mogelijk op anderhalve meter afstand georganiseerd.
  • Er wordt gewerkt op afspraak, waarbij de ondernemer/medewerker en de klant samen vooraf bespreken of het bezoek een risico oplevert.

Bibliotheken

  • Bibliotheken openen hun deuren weer voor publiek en nemen maatregelen zodat bezoekers 1,5 meter afstand tot elkaar kunnen houden.

Openbaar vervoer

  • Gebruik alleen het openbaar vervoer als dat echt nodig is, vermijd de spits en geef elkaar de ruimte.
  • In trein, bus en metro wordt u geadviseerd om niet-medische mondkapjes te dragen. Vanaf 1 juni is dit verplicht.

Over mondkapjes

In een aantal situaties is het niet mogelijk de 1,5 meter afstand te bewaren. Voor reizigers en medewerkers in het openbaar vervoer is het daarom per 1 juni verplicht niet-medische mondkapjes te dragen. Om schaarste in de zorg te voorkomen, mogen dit dus geen mondkapjes zijn die bedoeld zijn voor de zorg. Voor contactberoepen neemt een check vooraf veel risico’s weg. Het dragen van mondkapjes is dan niet nodig, maar het staat ieder natuurlijk vrij er gebruik van te maken.

Hoe verder

De verruimingen per 11 mei zijn mogelijk omdat de klanten van deze sectoren vooral uit de buurt komen. Er komt dus geen druk op het openbaar vervoer. Ook kunnen bij kappers, opticiens, pedicures en dergelijke gemakkelijk de gezondheidsadviezen worden opgevolgd, zoals handen wassen. Tot slot is bij deze verruimingen de kans op groepsvorming in de publieke ruimte klein.

Ook in andere sectoren, zoals de horeca, is de roep om versoepeling van maatregelen groot. Dat begrijpt het kabinet heel goed, want de maatregelen vergen veel van ons en de gevolgen zijn groot. Daarom wil het kabinet stap voor stap verder gaan, samen met bedrijven en organisaties die plannen hebben gemaakt voor de 1,5 meter samenleving.

Het versoepelen van maatregelen kan alleen als het virus onder controle blijft. De 1,5 meter afstand blijft altijd van kracht. Als het echt nodig is, dan kan en moet een besluit om meer ruimte te geven weer worden teruggedraaid.
 

Verwachting per 1 juni

Als het virus onder controle blijft, is het de bedoeling dat het volgende wordt toegestaan:

  • Voortgezet onderwijs (de manier waarop wordt nog verder uitgewerkt);
  • Terrassen met zitplaatsen waarbij 1,5 meter afstand tot elkaar wordt gehouden;
  • Bioscopen, restaurants en cafés, en culturele instellingen (zoals concertzalen en theaters), mogen open, onder voorwaarden: 
    • een maximum van 30 personen (incl. personeel) en 1,5 meter afstand;
    • bezoekers moeten reserveren;
    • in een gesprek vooraf tussen ondernemer en klant wordt ingeschat of een bezoek risico’s oplevert.
  • Musea en monumenten mogen open als bezoekers kaartjes vooraf kopen, zodat er gestuurd kan worden op de 1,5 meter afstand.

Omdat het rond 1 juni waarschijnlijk drukker wordt in het openbaar vervoer, wordt het op enig moment lastiger om 1,5 meter afstand te houden. Daarom is iedereen per 1 juni verplicht in het openbaar vervoer niet-medische mondkapjes te dragen.

Verwachting per 15 juni

Als we het virus onder controle houden, kan het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) weer examens afnemen en praktijklessen geven. Er wordt een plan gemaakt om te zijner tijd het mbo verder open te stellen en ook het hoger onderwijs weer te openen.

Verwachting per 1 juli

Als het virus onder controle blijft, kunnen per 1 juli de gemeenschappelijke wc’s en douches op de campings en vakantieparken weer open. Ook kan het maximum aantal bezoekers hopelijk worden uitgebreid naar 100 personen voor bioscopen, restaurants en cafés, culturele instellingen. Dit geldt dan ook voor georganiseerde samenkomsten, zoals kerkdiensten, bruiloften en uitvaarten.

Verwachting per 1 september

Als het virus onder controle blijft, gaat ook de deur van het slot voor de fitnessclubs, sauna’s en wellness centra, verenigingskantines, coffeeshops, casino’s en sekswerkers.

Alle contactsporten en binnensporten zijn weer mogelijk voor alle leeftijden. Sportwedstrijden kunnen plaatsvinden zonder publiek. Dit geldt ook voor het betaald voetbal.

Over evenementen met veel publiek, zoals festivals en grote concerten wordt voorafgaand aan 1 september een besluit genomen.
EINDE BERICHT

[19]
PERSMOMENT RUTTE/IS RUTTE EEN GEVAARLIJKE GEK?ASTRID ESSED28 OCTOBER 2020

Reacties uitgeschakeld voor Noten 18 en 19/Rutte, Gevaarlijke Gek, Deel Negen

Opgeslagen onder Divers

Noten 20 t/m 30/Rutte, Gevaarlijke Gek, Deel Negen

[20]

PERSMOMENT RUTTE/IS RUTTE EEN GEVAARLIJKE GEK?ASTRID ESSED28 OCTOBER 2020

[21]

PERSMOMENT RUTTE/IS RUTTE EEN GEVAARLIJKE GEK?ASTRID ESSED28 OCTOBER 2020

[22]

PERSMOMENT RUTTE/IS RUTTE EEN GEVAARLIJKE GEK?ASTRID ESSED28 OCTOBER 2020

[23]

LOCKDOWN TOT EN MET 19 JANUARI/SOME COMMON SENSEAT LAST/OVER VACCINS, MUTATIES EN ANDERE VERHALENASTRID ESSED4 JANUARI 2021

[24]

HET AVONDKLOKDRAMA/RUTTE EN VIRUSWAARHEID/RUTTEALS ”GEVAARLIJKE GEK”, DEEL TWEE/OVER RUTTE,DIE DE WET VERZETASTRID ESSED23 FEBRUARI 2021

[25]

” Premier Mark Rutte is ‘weinig optimistisch’ over of er versoepelingen mogelijk zijn aan het einde van de huidige lockdown op 2 maart.”

AD

PREMIER RUTTE:

”WEINIG OPTIMISTISCH OVER VERSOEPELING

CORONAMAATREGELEN”

19 FEBRUARI 2021

https://www.ad.nl/dossier-coronavirus/premier-rutte-weinig-optimistisch-over-versoepeling-coronamaatregelen~a95e6906/

Premier Mark Rutte is ‘weinig optimistisch’ over of er versoepelingen mogelijk zijn aan het einde van de huidige lockdown op 2 maart. ,,Ik ben er niet heel vrolijk over’’, zei hij vanmiddag in de Tweede Kamer.

Het kabinet maakt volgende week dinsdag bekend hoe het verder moet na die datum. ,,Ik ben weinig optimistisch over wat ons te doen staat de komende weken’’, aldus de premier tijdens het debat over de avondklok. ,,Het ziet er niet hoopvol uit.

De premier is bezorgd over de oplopende besmettingscijfers, met name van de Britse variant die besmettelijker is dan het al bestaande virus. ,,Deskundigen zeggen dat 70 procent van de nieuwe besmettingen met die mutant is’’, zegt Rutte. Alle modellen wijzen er volgens hem op dat de derde coronagolf eraan komt, zij het iets later dan gedacht. ,,Het is razend spannend.’’ 

OVERLEG

Rutte zei wel dat er nog wordt gekeken naar het voortgezet onderwijs en of er iets mogelijk is voor de economie, ‘maar het is de vraag of dat kan vanaf 2 maart’. ,,Ik ben er niet heel vrolijk over.’’ Ook kijkt het kabinet dinsdag of de avondklok van kracht moet blijven tot 3 maart. Het straatverbod in de avond en nacht heeft samen met de bezoekregeling van hooguit één persoon per dag een dempend effect, zegt de premier.

De komende dagen is er nog allerlei overleg van deskundigen van het Outbreak Management Team (OMT), het Veiligheidsberaad van burgemeesters en van het kabinet. Vrijdag is er crisisoverleg met de meest bij de coronacrisis betrokken ministers. Ook zondag komen zij weer bij elkaar in het Catshuis.

ONDERWIJS

Het kabinet zit met de opening van de scholen in de maag. Betrokkenen melden aan deze redactie dat als middelbare scholen weer open kunnen op 1 maart, dat niet gebeurt op de oude vertrouwde manier. Een ingewijde noemt het ‘niet onwaarschijnlijk’ dat de scholen weer gedeeltelijk open kunnen op 1 maart: ,,Er is breed besef dat hier snel een ei over moet worden gelegd.’’

EINDE AD BERICHT

PERSCONFERENTIE RUTTE 23 FEBRUARI 2021/RUTTE, GEVAARLIJKEGEK, SLAAT WEER TOEASTRID ESSED24 FEBRUARI 2021

[26]

PERSCONFERENTIE RUTTE 23 FEBRUARI 2021/RUTTE, GEVAARLIJKEGEK, SLAAT WEER TOE, DEEL DRIEASTRID ESSED24 FEBRUARI 2021

[27]

PERSCONFERENTIE 20 APRIL 2021/HET IS WEER RAAK!/RUTTE, GEVAARLIJKE GEK, SPEELT OPNIEUW RUSSISCHE ROULETTE MET MENSENLEVENS!/DEEL VIERASTRID ESSED23 APRIL 2021

[28]

PERSCONFERENTIE 20 APRIL 2021/HET IS WEER RAAK!/RUTTE, GEVAARLIJKE GEK, SPEELT OPNIEUW RUSSISCHE ROULETTE MET MENSENLEVENS!/DEEL VIERASTRID ESSED23 APRIL 2021

[29]

Kort nadat ik onderstaand artikel geschreven had, dat u zo zult lezen, kwam het volgende nieuwsbericht door, dat mijn mening over de onverantwoordelijke Gevaarlijke Gekte van minister president Rutte, tav zijn Coronabeleid, nog ondersteunde en bevestigde
Lezers, lees dit dus eerst, alvorens mijn eerder geschreven artikel te lezen

NOS
ZORGEN BIJ GOMMERS OVER AANTAL IC-OPNAMES,  VREES
VOOR ”CODE ZWART”
23 APRIL 2021

https://nos.nl/artikel/2377898-zorgen-bij-gommers-over-aantal-ic-opnames-vrees-voor-code-zwart.html

TEKST

Voorman van de intensivecare-vereniging Diederik Gommers maakt zich zorgen over het toenemend aantal coronapatiënten in het ziekenhuis. “Vanochtend in ons landelijk overleg gaven collega’s aan ‘Diederik, we stevenen af op code zwart, we verwachten als het zo doorgaat dat we daar volgende week in zitten’. Dan voelt het besluit om te versoepelen zo raar”, zegt hij in een aflevering van de podcast Virusfeitendie gisteren werd opgenomen.
Gommers wil het kabinetsbesluit om te versoepelen niet ter discussie stellen. Hij vindt het goed dat het kabinet niet alleen de OMT-adviezen maar ook andere belangen meeweegt. “Ik hoop wel dat er ergens een rode stopknop zit en dat we die voor dinsdag nog kunnen gebruiken als het echt niet goed gaat”, aldus Gommers.
Bij het scenario code zwart wordt aan de hand van criteria een selectie gemaakt wie wel en niet in aanmerking komt voor een plek op de intensive care. In Nederland is dat tijdens de coronapandemie nog niet voorgekomen.
Chemokuren en openhartoperaties
Gommers hoopt dat het zover niet komt en dat de piek in het aantal ziekenhuisopnames de komende dagen wordt bereikt en dat er daarna een daling volgt. “Maar op dit moment moeten we de ziekenhuizen aanpassen en zorg uitstellen. Chemokuren, kankeroperaties en openhartoperaties worden afgezegd. Zo ver zijn we nog niet geweest in de tweede en derde golf. De collega’s zijn bezorgd over hoe weinig IC-bedden er beschikbaar zijn.”
Het kabinet kondigde afgelopen dinsdag aan dat de coronaregels vanaf volgende week woensdag voor een deel worden losgelaten. Die dag gaat de avondklok van tafel en mogen winkels weer zonder afspraak klanten ontvangen. Ook mogen de terrassen onder voorwaarden ’s middags open en wordt het bezoekadvies verruimd. De Tweede Kamer stemde gisteren in met de wijzigingen.
Veel onzekerheden in modellen
De versoepelingen zijn onder meer gebaseerd op data van het RIVM van vorige week vrijdag. Daarin was een plateau te zien in het aantal ziekenhuisopnames en, in de nasleep daarvan, ook bij het aantal IC-opnames. Dat kwam ook naar voren bij de presentatie van Jaap van Dissel van het RIVM, gisteren in de Tweede Kamer. Het plateau zou op korte termijn kunnen leiden tot een daling van die getallen.
Van Dissels presentatie was gebaseerd op de vergadering van het Outbreak Management Team van vorige week vrijdag. Hij benoemde wel dat er nog veel onzekerheden zijn.
Dat werd ook benadrukt in het 109e OMT-advies van vrijdag 16 april, waarin staat: “Het OMT adviseert met klem om de stap-1-versoepelingen pas uit te voeren nadat vast is komen te staan dat de piek inderdaad achter ons ligt, en niet op het plateau al door te voeren. Dit geeft de garantie dat de gunstige onderliggende aannames (en modellering) inderdaad correct zijn, en niet een te rooskleurig beeld hebben geschetst.”
“We hebben allemaal die grafieken gezien en die zagen er best goed uit. Daar is nu beleid op gemaakt,” zegt Gommers. “Alleen neemt sinds zaterdag 17 april het aantal ziekenhuisopnames weer toe en de besmettingen zien we ook nog niet dalen.”

EINDE BERICHT

EINDE NOS BERICHT

[30]

OP WEG NAAR EEN MOOIE ZOMER PREMIER RUTTE/EN DAARNA?/RUTTE, GEVAARLIJKE GEK, DEEL VIJFASTRID ESSED21 JUNI 2021

Reacties uitgeschakeld voor Noten 20 t/m 30/Rutte, Gevaarlijke Gek, Deel Negen

Opgeslagen onder Divers

Noten 31 t/m 33/Rutte, Gevaarlijked Gek, Deel Negen

[31]

,De cijfers stijgen erg hard, er is sprake van een verzevenvoudiging van het aantal besmettingen. Als we niets doen, dan loopt dat nog verder op. We moeten de stijging afremmen”, aldus Rutte. ,,Bij de laatste persconferentie op vrijdag 18 juni stonden Hugo en ik stil bij de gunstige ontwikkeling van coronacijfers. Alles wees op een mooie zomer. Daar hopen we nog steeds op. Maar er is een wolk voor de zon geschoven. Mede dankzij de deltavariant stijgen de cijfers erg hard.”
ADKABINET LEGT HET UITGAANSLEVEN AAN BANDEN:”WE MOETEN DE BESMETTINGEN AFREMMEN”9 JULI 2021

https://www.ad.nl/politiek/kabinet-legt-het-uitgaansleven-aan-banden-we-moeten-de-besmettingen-afremmen~af730aa3/

Het kabinet trapt op de rem: om het coronavirus terug te dringen gaat het uitgaansleven weer flink aan banden. Dat heeft demissionair premier Mark Rutte zojuist bekend gemaakt. Hij vindt niet dat het kabinet drie weken geleden te snel heeft versoepeld: ,,De toename van het aantal besmettingen gaat sneller dan we hadden ingeschat.”

,,De cijfers stijgen erg hard, er is sprake van een verzevenvoudiging van het aantal besmettingen. Als we niets doen, dan loopt dat nog verder op. We moeten de stijging afremmen”, aldus Rutte. ,,Bij de laatste persconferentie op vrijdag 18 juni stonden Hugo en ik stil bij de gunstige ontwikkeling van coronacijfers. Alles wees op een mooie zomer. Daar hopen we nog steeds op. Maar er is een wolk voor de zon geschoven. Mede dankzij de deltavariant stijgen de cijfers erg hard.”

EINDE BERICHT AD


[32]

O WAT EEN FEEST!DANSEN MET JANSSENMaar er kwam nog een schandelijk na Treurspel, met de affaire”Dansen met Janssen”:
Want Grapjas en Dansfanaat minister de Jonge [Volksgezondheid]achtte het ”verantwoord” om al na een dag een QR Code [Sein Veilig]te verstrekken, waarmee jongeren, die met het Janssen vaccin warengevaccineerd, vrolijk weer de discotheek in konden.Dan was testen niet meer nodig en kon de anderhalve meter maatregelworden losgelaten.Maar dat Janssen vaccin werkt pas optimaal na vier weken! [14]Trots sprak deze Onverantwoordelijke Gek over”Dansen met Janssen!” [15]
MET ALS GEVOLG!Jongeren gingen ”dansen met Janssen” en raakten besmet! [16]RUTTE, DE JONGE, BEDANKT!
Toegegeven, Rutte ging door het stof, bood excuses aan, refereerdeaan ”inschattingsfout” [17]Maar daarmee draai je de aangerichte Ellende niet terug!En wat hij of andere kabinetsleden ook zeggen:Hij als minister president en hier ook de minister van Volksgezondheid,zijn en blijven verantwoordelijk voor de ernstige, gemaakte fouten!
Als ik die jongeren was, zou ik eventueel Coronaletsel mooi verhalenop de Nederlandse Staat.Volgens juristen maken ze een goede kans! [18]”
RUSSISCHE ROULETTE AGAIN/PERSCONFERENTIE 13 AUGUSTUS/RUTTE, GEVAARLIJKE GEK/DEEL ZEVEN24 AUGUSTUS 2021

[33]

”Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit hoe Nederland vanaf 25 september weer verder open gaat. Zo wordt onder meer de verplichte 1,5 meter maatregel losgelaten.”
RIJKSOVERHEIDLETTERLIJKE TEKST PERSCONFERENTIE MINISTER-PRESIDENT RUTTE EN MINISTER DE JONGE (14 SEPTEMBER 2021)
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/mediateksten/2021/09/14/letterlijke-tekst-persconferentie-minister-president-rutte-en-minister-de-jonge-14-september-2021

Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit hoe Nederland vanaf 25 september weer verder open gaat. Zo wordt onder meer de verplichte 1,5 meter maatregel losgelaten.

Inleidend statement minister-president Mark Rutte

Goedenavond,

Ik begreep laatst dat het woord ‘anderhalvemetersamenleving’ inmiddels een eigen pagina heeft op Wikipedia. En dat zegt eigenlijk in een notendop wel hoe dat begrip ons leven is gaan beheersen.

We zijn er bijna aan gewend geraakt. En toch ook niet. Want geen handen schudden of afstand houden in de supermarkt, dat wende misschien nog redelijk snel. Maar hoe moeilijk was het niet op al die momenten dat iemand om je heen of jijzelf een arm om de schouder nodig had. Juist op die ogenblikken is die anderhalve meter lastig en vaak ook emotioneel. Juist in een tijd waarin veel mensen verdriet hadden, moesten we afstand houden. En iemand opbeuren of troosten op anderhalve meter, dat past gewoon niet bij elkaar. Ik denk dat we daar in ons persoonlijk leven allemaal genoeg voorbeelden van hebben meegemaakt. Daarom ben ik blij dat we vandaag kunnen aankondigen dat we per zaterdag 25 september die anderhalve meter afstand als verplichting overal kunnen afschaffen.

Natuurlijk blijft het verstandig elkaar de ruimte te geven en blijft anderhalve meter nog steeds ook de veilige afstand. Maar het móet straks niet meer. Het OMT, het Outbreak Management Team, vindt dat verantwoord als we tegelijkertijd in risicovolle situaties voorlopig nog wel extra voorzichtig zijn door met een coronatoegangsbewijs te werken. Zo’n coronatoegangsbewijs is in veel landen om ons heen al gebruikelijk. Dat betekent dat je op sommige plekken moet kunnen laten zien, ofwel dat je volledig gevaccineerd bent, ofwel dat je corona hebt gehad en daardoor immuun bent, ofwel dat je minder dan 24 uur geleden negatief bent getest. Dat kan via een QR-code op je telefoon, of met een code die je ook op papier kunt krijgen.

Ik zal u zo meteen eerst schetsen wat er op zaterdag 25 september concreet verandert, dus wat kan er dan weer en welke beperkingen blijven nog even gelden? En vervolgens neemt Hugo de Jonge u mee verder het najaar in: hoe staat het in de zorg en met de vaccinaties, en met welke dilemma’s moeten we rekening houden?

Maar eerst dus die datum van 25 september. En laat ik maar meteen duidelijk zijn: dat is niet de dag waarop alles weer helemaal is zoals voor corona. Daarvoor zijn er nog elke dag teveel nieuwe besmettingen en opnames in het ziekenhuis. Daarvoor is de groep mensen die niet immuun is, meestal omdat ze niet gevaccineerd zijn, nog te omvangrijk. En daarvoor zijn ook de onzekerheden voor het najaar gewoonweg  nog te groot. Dat maakt afscheid nemen van de anderhalve meter tot een spannende stap. Maar ook een grote en positieve stap: symbolisch én in praktische zin. Het betekent namelijk voor de hele horeca dat de zitplaatsverplichting op anderhalve meter vervalt en dat er dus meer mensen tegelijkertijd in een café of restaurant kunnen zijn. Het betekent dat theaters, bioscopen en concertzalen waar mensen zitten de zalen weer op 100 procent kunnen vullen. Het betekent dat festivals, sportwedstrijden en andere evenementen buiten weer op volle capaciteit georganiseerd kunnen worden, net als alle evenementen binnen waar mensen een vaste zitplaats hebben.

En voor evenementen binnen waar mensen geen vaste zitplaats hebben, betekent het dat die ook weer door kunnen gaan, maar met een maximum van 75% van het aantal gasten dat in de zaal past en niet tussen 12 uur ’s nachts en 6 uur ‘s ochtends. Over die evenementen zeggen de deskundigen van het OMT: ben daar nou nog even voorzichtig, vanwege het grotere gevaar op besmetting. Een andere belangrijke restrictie die om dezelfde reden voorlopig blijft gelden, is dat alle horeca tussen 12 uur ‘s nachts en 6 uur ’s ochtends ook gesloten blijft. Deze maatregelen raken natuurlijk vooral poptempels en de nachthoreca, dus de discotheken en de clubs. En daarom gaan we opnieuw, en daar zijn we mee bezig, heel precies kijken wat dat betekent voor steun aan ondernemers die hierdoor worden getroffen. Door grote omzetverliezen te compenseren. Maar ook door te kijken of bepaalde evenementen toch door kunnen gaan met een tegemoetkoming voor de kaartjes die vanwege de 75%-regel niet verkocht kunnen worden.

En dan is de volgende vraag natuurlijk: waar geldt het coronatoegangsbewijs dan precies vanaf zaterdag 25 september? Het korte antwoord is: bij elk horecabezoek, bij alle festivals en andere evenementen, bij elk theater-, concert of bioscoopbezoek, en bij alle professionele sportwedstrijden.

Binnen én buiten. Vanaf de leeftijd van 13 jaar. Vanaf 14 jaar moeten mensen ook een identiteitsbewijs kunnen laten zien. En voor meerdaagse evenementen geldt daarbij verder de verplichting het coronatoegangsbewijs iedere dag te controleren.

Zoals u misschien nog weet, dachten en hoopten we ten tijde van de vorige persconferentie dat het coronatoegangsbewijs misschien pas vanaf een groepsgrootte van 75 mensen nodig zou zijn. Maar de risico’s daarvan blijken nu toch te groot, en dus wordt het straks een verplichting voor iedereen die naar het café, het theater of een van die andere plekken gaat die ik net noemde, om inderdaad zo’n toegangsbewijs te laten zien. Wel willen we dat zo makkelijk mogelijk maken. Dus wie zich voor het coronatoegangsbewijs moet laten testen, hoeft voorlopig geen eigen bijdrage te betalen. Uiteraard is het aan de ondernemers zelf om daadwerkelijk werk te maken van de controle. En we begrijpen daarbij heel goed dat heel veel gemeenten zeggen: hoe moeten we dat in vredesnaam allemaal weer handhaven? En daarom komt er voor de gemeenten geld beschikbaar voor extra toezichthouders, om te zorgen dat het systeem van de coronatoegangsbewijzen, dat dat systeem goed gaat werken.

Een belangrijke overweging bij alles wat we doen, is dat zoveel mogelijk mensen zich veilig genoeg voelen de deur uit te gaan en mee te doen aan het sociale leven. Ook mensen die zich vanwege hun gezondheid kwetsbaar voelen. Dat speelt mee in een ander besluit dat we vandaag hebben genomen, namelijk dat de mondkapjesplicht voorlopig blijft gelden in de trein, tram, bus, metro en taxi’s.

Dus in de voertuigen, niet meer op de stations en perrons. Daarnaast blijven mondkapjes voorlopig ook nog verplicht op Schiphol en de andere luchthavens, na de security. Dat geeft extra bescherming op plekken waar mensen onvermijdelijk langer dicht bij elkaar zijn en waar het coronatoegangsbewijs niet geldt. En dat geeft weer extra zekerheid aan mensen die anders misschien minder makkelijk de deur uit zouden gaan.

Voor het onderwijs geldt juist dat het OMT adviseert daar de paar laatste restricties per zaterdag 25 september los te laten en dat advies nemen we ook over. Concreet betekent dat voor het hoger onderwijs dat de maximale groepsgrootte van 75 vervalt. Hoorcolleges voor grote groepen kunnen binnenkort dus weer. De mondkapjesplicht in het hoger onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs en het voortgezet onderwijs, die bijvoorbeeld nog gold in de gangen, die verplichting wordt afgeschaft. Wel blijft het advies regelmatig, bijvoorbeeld twee keer per week, een zelftest te doen, om zo de risico’s op besmetting kleiner te maken. Voor het primair onderwijs, dus de basisscholen, vervalt vanaf maandag 20 september de quarantaineregel voor de hele klas als een kind positief wordt getest. Dat betekent dus dat niet automatisch hele klassen naar huis worden gestuurd, maar dat alleen kinderen die positief zijn getest of die klachten hebben, dat die thuis blijven.

Ik wil benadrukken dat een aantal algemene adviezen belangrijk blijft. Ik zei al, geef elkaar de ruimte, want anderhalve meter blijft natuurlijk een veilige afstand. Was je handen zo vaak je kunt. Blijf thuis en laat je direct testen bij klachten. Schudt geen handen. Zorg voor voldoende ventilatie en frisse lucht. Doe een zelftest als je terugkomt uit het buitenland of als je een afspraak in een groep hebt.

En het thuiswerkadvies wordt licht versoepeld: werk thuis als het kan en op kantoor als het nodig is.

Werkgevers en werknemers regelen dit samen. En het allerbelangrijkste advies blijft natuurlijk: gun elkaar wat. Als iemand bijvoorbeeld toch afstand wil houden of een mondkapje wil dragen in de supermarkt, respecteer die keuze dan.

Tot slot nog dit. Het is niet onze ambitie dat het woord coronatoegangsbewijs ook een eigen pagina op Wikipedia gaat krijgen. Met andere woorden: ook deze maatregel is tijdelijk. En hopelijk zéér tijdelijk, maar we hebben inmiddels geleerd dat we bij de verwachtingen over corona altijd een slag om de arm moeten houden. 1 November krijgen we een nieuw advies van het OMT en dan is er een nieuw weegmoment. Ongetwijfeld zien we elkaar dan kort daarna weer voor een volgende persconferentie. Over de weg daar naartoe en alles daar omheen geef ik nu graag het woord aan Hugo de Jonge.

Inleidend statement minister De Jonge

Precies anderhalf jaar hebben we met de anderhalve meter geleefd en is er een groot beroep gedaan op onze solidariteit. We hebben veel moeten doen en nog meer moeten laten om elkaar te beschermen. Die anderhalve-meter-maatregel was misschien wel hét symbool van alle beperkingen die we onszelf moesten opleggen. Dat we daar nu zonder kunnen, is een grote stap vooruit. Het markeert dat we in een nieuwe fase van de crisis-aanpak terecht zijn gekomen. Die nieuwe fase gaat gepaard met nieuwe dilemma’s en ook met nieuwe onzekerheden. Wat we zeker weten, is dat corona onder ons blijft. We moeten met het virus zien te leven. En dat lukt alleen als we rekening blijven houden met elkaar en gelukkig kan dat nu met minder maatregelen. Maar die solidariteit, die moeten we ook de komende tijd echt nog vasthouden. De hele crisis is ons doel geweest: kwetsbare mensen beschermen en zorgen dat de zorg het aan kan. Dankzij onze hoge vaccinatiegraad, inmiddels een opkomst van 85,6% onder de 18-plussers, hebben we dat doel in zicht. En toch, we hebben nog stappen om te zetten. De inschatting van het OMT is dat er op dit moment een groep van 1.8 miljoen mensen is, die nog niet beschermd is door vaccinatie en ook nog geen bescherming heeft opgebouwd door infectie. Met de besmettelijke deltavariant die nu rondgaat, is het niet de vraag of, maar wanneer deze mensen besmet raken als ze zich niet laten vaccineren. Worden ze in groten getale en in korte tijd besmet, dan kunnen we opnieuw een groot probleem krijgen in de zorg. Dan moeten er opnieuw te veel mensen in het ziekenhuis en op de ic’s worden opgenomen. En dat kan niet. De rek is er al heel lang uit in de zorg. Weer een nieuwe golf corona-patiënten, maakt gewoon dat andere mensen geen toegang meer hebben tot zorg, die net zo goed nodig is. Met de paar maatregelen die straks nog over blijven, proberen we dat te voorkomen. Dus: zoveel mogelijk ruimte, maar ook zorgen dat het virus niet te snel kan rondgaan onder mensen die niet gevaccineerd zijn.

En dat brengt me bij het waarom van de inzet van het coronatoegangsbewijs: de eerste en de belangrijkste reden is een snelle verspreiding van het virus af te remmen. Nu we de verplichte anderhalve meter loslaten, komen er weer veel meer mensen bij elkaar. En in groepen is de kans op een besmetting groter. Het coronatoegangsbewijs maakt die kans niet 0, maar verkleint die kans aanzienlijk. Want iedereen die er mee binnenkomt is gevaccineerd, getest, of genezen. En daarmee komen we meteen bij de tweede reden waarom we dat coronatoegangsbewijs nu kan worden vervangen door die anderhalve meter. Excuus, daarmee komen we bij de tweede reden waarom we dat toegangsbewijs nu als vervanging voor de anderhalve-meter-maatregel zien. Zo moet ik het zeggen. Er is een groep mensen die wél gevaccineerd is, maar bij wie de vaccins mogelijk niet, of zelfs minder goed werken of zelfs helemaal niet werken. De inschatting is dat het om zo’n 5% van de gevaccineerde mensen gaat. Daarnaast is er nog een heel kleine groep mensen die kan zich niet laten vaccineren. Mensen die kwetsbaar zijn hebben zichzelf al behoorlijk wat beperkingen op moeten leggen de afgelopen tijd en die zullen dat voor een deel ook nog wel de komende tijd gaan doen. Maar ook zij willen graag weer zoveel mogelijk mee kunnen doen aan het dagelijks leven. Met een coronatoegangsbewijs kan dat. En ja, het is zo dat we in de ons omringende landen zien dat een coronatoegangsbewijs ook een positief effect heeft op de vaccinatiegraad. Gebeurt dat hier, dan is dat natuurlijk mooi meegenomen.

Het coronatoegangsbewijs is een maatregel, de premier zei het zojuist al, die zo tijdelijk mogelijk wordt ingezet. En nee, het werken met coronatoegangsbewijzen dwingt niemand tot vaccinatie.

Je kunt ook testen om ergens naar binnen te komen. En dat blijft voorlopig gratis. De afgelopen dagen wordt vaak gezegd dat het coronatoegangsbewijs voor mensen die niet gevaccineerd zijn, een grotere beperking betekent dan voor mensen die zich wel hebben laten vaccineren. Want zij moeten zich elke keer opnieuw laten testen als ze op stap gaan. Een grotere beperking van hun vrijheid dus. En zeker, dat is zo, zij moeten meer moeite doen, maar die kleine moeite, laten we eerlijk zijn, valt echt in het niet bij de beperkingen die aan de hele samenleving worden opgelegd door de keuze van een kleine groep om zich niet te laten vaccineren. Laat ik het nog maar eens heel duidelijk zeggen: er komt geen vaccinatieplicht. Of je je wel of niet laat vaccineren is een vrije keuze. Maar de verstandige keuze is om het wél te doen. Een paar feiten wil ik noemen. Allereerst, vaccinatie beschermt heel goed tegen ziekenhuisopname. Voor 95% en voor 97% tegen opname op de IC. Het overgrote deel van de patiënten in de ziekenhuizen is níet gevaccineerd. Hadden zij dat wel gedaan, dan hadden ze daar hoogstwaarschijnlijk niet gelegen. Dat is een werkelijkheid waar we niet omheen kunnen met elkaar. Twee, vaccinatie beschermt tegen de verspreiding van het virus. ‘Ja maar,’ wordt vaak gezegd, ‘ook mensen die gevaccineerd zijn kunnen anderen nog besmetten toch?’. Dat klopt, maar gevaccineerden zijn veel minder en veel korter besmettelijk. En dus: door te vaccineren bescherm je anderen, bijvoorbeeld de mensen met een zwak immuunsysteem, bij wie het vaccin niet werkt. Het derde feit wat ik niet onbenoemd wil laten. Dat is dat vaccineren de weg is naar de vrijheid. Hoe hoger de vaccinatiegraad, hoe minder beperkende maatregelen er nodig zijn. Veel mensen vinden het moeilijk te vatten dat we bij een vaccinatiegraad van zo’n 85% onder volwassenen, nog steeds maatregelen nodig hebben. En toch is het met de besmettelijker Delta-variant onvermijdelijk dat nog meer mensen gevaccineerd zullen moeten zijn om echt zonder beperkingen ons oude leven weer te kunnen hervatten. De ambitie is om boven de 90% uit te komen. En daar gaan we alles aan doen; iedere groep waar de vaccinatiegraad laag is wordt gericht benaderd. We doen er alles aan om alle twijfels, alle vragen, alle drempels weg te nemen om een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad te bereiken. Tot die tijd houden we het risico dat de zorg overbelast raakt door de mensen die niet gevaccineerd zijn en dus dat het ziekenhuisbed niet beschikbaar is dat jij, of je partner, jouw moeder, jouw broer – nodig heeft voor die operatie waarop al een tijd wordt gewacht.

Kortom, we moeten eerlijk zijn naar elkaar, keuzes hebben consequenties. Niet alleen voor jezelf, ook voor anderen. Vrijheid is nooit onbegrensd, komt nooit zonder de verantwoordelijkheid om verstandig met die vrijheid om te gaan. De vrijheid van de kleine groep die zich niet heeft laten vaccineren, beperkt de vrijheid van een overgrote meerderheid die dat wel heeft gedaan. Laten we daarom allemaal als we iedere keer als we aan de keukentafel of op het werk, in het maatschappelijk debat horen dat wordt benadrukt dat vaccinatie een vrije keus is – wat ook zo is en ook zo blijft – ook benadrukken dat de prijs van die vrijheid wel heel hoog is. De prijs van die vrijheid om je niet te laten vaccineren is dat de toegang tot zorg onder druk staat en dat we ook na anderhalf jaar nog steeds niet zonder beperkende maatregelen kunnen. Vrijheid mag dus nooit een vrijbrief voor vrijblijvendheid zijn.

Nog een paar concrete punten. Want wat mag er nou wel en wat mag er nou niet als het gaat om het gesprek over vaccineren op de werkvloer. Vooropgesteld, daar gaan we veel te terughoudend mee om, natuurlijk mag dat gesprek gevoerd worden, het is juist goed om het gesprek te voeren. Natuurlijk mogen werkgevers vragen of je gevaccineerd bent. Alleen, werknemers hoeven op die vraag geen antwoord te geven. En vervolgens is het de werkgever die aan zet is om te doen wat er nodig is voor een veilige werkomgeving. Of, in de zorg: wat er nodig is voor een veilige zorgomgeving voor patiënten. Dat kan betekenen dat afspraken gemaakt kunnen worden over testen of over persoonlijke beschermingsmiddelen. Wat alleen niet mag is het vastleggen of je gevaccineerd bent. Maar in de zorg wordt vaak gewerkt met kwetsbare mensen. Daarom willen we die werkgevers wel de mogelijkheid bieden om vast te leggen of iemand gevaccineerd is. Dat kan bijvoorbeeld helpen bij het maken van roosters. Dat wordt geen plicht, maar kan gebruikt worden als dat behulpzaam is en alleen in de zorg. Daarnaast willen we verkennen of en hoe het coronatoegangsbewijs in de zorg, maar ook in andere werksituaties gebruikt zou kunnen worden.

Dan de derde prik en de booster. Mensen die een zeer ernstige immuunstoornis hebben, hebben soms met twee prikken niet voldoende immuunrespons opgebouwd om echt goed beschermd te zijn.

Het gaat bijvoorbeeld over mensen die een orgaantransplantatie hebben gehad. De mensen die voor die derde prik in aanmerking komen, zullen vanaf oktober door hun eigen behandelend medisch specialist worden uitgenodigd. Het gaat dan in totaal om een groep tussen de 200.000 en 400.000 patiënten. Daarmee volgen we het advies van de Gezondheidsraad. Ten aanzien van de boostervaccins, een booster is een oppepper om de bescherming weer op peil te krijgen als die zou gaan afnemen. Maar het goede nieuws is dat we zien dat de effectiviteit van alle vaccins hoog is. Ook voor ouderen, en ook tegen de deltavariant. Daarom heeft de Gezondheidsraad ons geadviseerd om voorlopig nog geen boostervaccin aan te bieden. Maar we staan wel klaar voor als dat wel nodig is. RIVM houdt nauwlettend in de gaten of de bescherming afneemt. Zodra het moet, starten we met een boostercampagne, te beginnen in de groep die dat het meest nodig heeft.

Tot slot. Ook de komende tijd zullen we een beroep moeten doen op elkaars solidariteit.

Nu die anderhalvemeter-regel komt te vervallen, zullen we op andere manieren elkaar de ruimte moeten geven om mee te doen. En ook vaccineren is een daad van solidariteit: door jezelf te beschermen, bescherm je ook elkaar, en de vrijheid die we met elkaar herwonnen hebben.

Beantwoording van vragen

VRAAG (NOS)

Meneer Rutte, u noemt bewust eigenlijk geen einddatum voor die coronapas. Maar wat is nu uw verwachting, hoelang gaan we daar aan vastzitten?

RUTTE

Ik durf dat echt niet te zeggen. Je hoopt natuurlijk kort, zoals ik al zei, we hebben afgesproken, rond 1 november leggen we alles weer een keer op de zeef. Wegen we het op de hand, proeven we het op de tong en dan komen we bij jullie terug. Maar dat betekent niet dat we ook kunnen zeggen: het is voorbij op 1 november. Dat kan ik echt niet beloven, want we gaan de cijfers heel nauwkeurig bekijken.

VRAAG

Wat zijn de criteria daar dan voor?

RUTTE

Het belangrijkste is waar we naar kijken… We hebben altijd gezegd, we sturen op kwetsbaren beschermen en ervoor zorgen dat de zorg het aankan. Onze grootste zorg nu is die zorg. De zorg is namelijk dat met, nou, 1,8 miljoen mensen die nog niet gevaccineerd dus, en ook een groep mensen bij wie het onvoldoende werkt, dat als we nu alles los zouden laten, dat er dan zo’n snelheid zou komen van mensen die besmet raken, dat daarmee ook die zorg overbelast zou raken. Dus je moet proberen dat in de tijd te spreiden. En met de maatregelen die je nu neemt, spreid je dat in de tijd. Dus we zullen heel goed kijken natuurlijk naar alle cijfers, u kunt dadelijk ook zien, dacht ik, Hugo, vandaag al brengen we dat naar buiten, hoe we ook na dit najaar verder gaan kijken. En dan ziet u ook op welke criteria we letten. Maar als je mij heel eerlijk vraagt: waar kijk je nou het meeste naar? Dan is dat toch die vraag of die zorg het aankan. En niet dat die zorg het niet aankan, want die kunnen alles aan, maar of die zorg in staat is om ook nog de mensen op te vangen die daar komen voor andere ingrepen dan operaties.

VRAAG

Maar dat klinkt, zeker met het najaar en met de winter op komst, dat je daar zeker nog een aantal maanden aan vast zit?

RUTTE

Nee, dat is niet te zeggen. Dat weten we gewoon niet zeker, daarom gaan we dat per 1 november bekijken. En we zouden het liefste dit gewoon ook loslaten allemaal per 1 november, alle maatregelen. Maar of dat kan is echt niet met zekerheid te zeggen. Nogmaals, belangrijk dat we die groep mensen, die nog niet gevaccineerd is, dat we met elkaar stimuleren om die vaccinatiegraad verder omhoog te krijgen, dat gaat natuurlijk enorm helpen. Maar tegelijkertijd ook ervoor te zorgen dat we niet mensen allemaal tegelijkertijd in het ziekenhuis krijgen.

VRAAG

U noemt dit een versoepeling, ik kan me ook voorstellen dat dit voor sommige mensen een verzwaring is. Nu kun je bijvoorbeeld een terras op om een kopje koffie te drinken of iets, maar straks moet dat met die pas. Waarom is dat buiten ook?

RUTTE
Ja, het is helaas ook buiten. Het is overal, ook omdat het anders niet te handhaven is. Dus in de hele horeca, binnen en buiten, moet het. En waarom doen we het? Omdat we zien dat de 1,5-meter ook heel ingrijpend is. Maar wil je de 1,5-meter loslaten, dan moet je deze maatregel nemen, die ervoor zorgt dat je de risico’s enigszins beperkt. We zorgen ervoor dat de testen gratis blijven voorlopig. En verder is het gelukkig zo dat het grootste deel van de mensen natuurlijk gevaccineerd is, en dus die QR-code al heeft zonder zich te hoeven laten testen, dan wel het virus heeft doorgemaakt.

VRAAG

Maar u zegt terecht al, de handhaving, een grote zorg in ieder geval bij burgemeesters, ook bij horecaondernemers. U zegt: er komt extra geld voor handhaving. Hoe gaat dat eraan toe? Gaan daar handhavers het terras op om QR-codes …

RUTTE

Er komt geen extra geld, de handhaving is gewoon voor de ondernemer, die moet het zelf doen. Waar extra geld voor komt is de controle op de handhaving.

VRAAG

Maar gaan dan mensen het terras op om QR-codes te scannen?

RUTTE

Nee, dat moet de ondernemer doen. Maar wat de gemeente moet doen, is ervoor zorgen dat er controle is of er gehandhaafd wordt. En daarvoor gaan we de gemeente ondersteunen met extra …

VRAAG

Ja, hoe gaat die controle dan?

RUTTE

Nou dat betekent dat de gemeente geld krijgt om daarvoor extra mensen in dienst te nemen. Dat is natuurlijk ook een taak van politie en boa’s thans al. Maar de gemeenten hebben heel veel op het bord liggen, dus we trekken extra geld uit zodat de gemeente extra handjes krijgt om ervoor te zorgen, mensen die dat goed kunnen, die kunnen controleren of de cafés controleren.

VRAAG

Maar even concreet: die handhavers gaan ergens heen. Gaan die dan van een afstand kijken of er gecontroleerd wordt?

RUTTE

Dat is aan de gemeente hoe zij dat doen. Daar gaan wij als Rijksoverheid niet over. De gemeente heeft de taak om ervoor te zorgen …

VRAAG

U schuift het af op …

RUTTE

Nee nee. Dat is nou eenmaal, dat kan ik niet vanuit Den Haag doen. De gemeenten hebben natuurlijk de taak in Nederland om ervoor te zorgen dat maatregelen op een goede manier worden uitgevoerd. Die zijn er ook voor gemotiveerd. En het is ook belangrijk dat we dat doen, omdat, naarmate we daar beter in slagen, we die druk op de zorg, of nogmaals, verkeerde term, want het gaat niet om de druk op de zorg, het gaat mij erom dat die zorg toegankelijk blijft voor als u of ik ziek zouden worden van iets anders.

VRAAG

Tot slot nog één vraag, die sluitingstijd bij de horeca. U houdt vast aan middernacht. Waarom is dat? Want ja, iedereen heeft nou die coronapas. Dan kan dat toch 1 uur of 2 uur of 3 uur zijn?

RUTTE

Nee, het is niet zonder risico. Omdat je, ook als mensen getest zijn, dan kunnen ze nog steeds ziek worden. Het is ook niet zo dat testen altijd helemaal sluitend zijn. Het is ook zo dat mensen die gevaccineerd zijn nog steeds risico’s lopen. Heel beperkt, maar het is er. En wat je wil doen nu, is voorzichtig verder versoepelen. Stap voor stap. Het is een grote stap die we zetten, maar het is wel stap voor stap. Zou je nu alles loslaten, dus ook de discotheken opendoen en zou je de nachthoreca opendoen. Zou je zeggen in de poptempels, waar je door elkaar kunt lopen, kan de volle 100 procent, dat kan dus niet, dat is 75 procent. Maar zou je het wel doen, dan is die optelsom, brengt teveel risico’s met zich mee, waardoor het gevaar bestaat dat die 1,8 miljoen mensen, te snel allemaal, en de kans dat zij ziek worden is heel groot, voor een belangrijk deel zullen zij corona krijgen die mensen, maar wat je wilt voorkomen is dat dat allemaal in een paar weken gebeurt.

VRAAG (RTL)

Ja, nog even doorgaand op die handhaving, in Frankrijk, meneer Rutte, krijgen horecaondernemers een boete van 1500 euro als ze die controle niet goed doen. Hoe hoog wordt die in Nederland?

RUTTE
Ik heb niet precies paraat hoe hoog die boete is. Maar dat zijn gewoon de bestaande regels, zoals ze ook nu gelden. Ik heb niet precies paraat hoe hoog die bedragen zijn. Maar een café loopt ook het risico gesloten te worden als dat echt niet goed zit.

VRAAG

De testcapaciteit, meneer De Jonge, daar gaat nog wel iets van gevraagd worden straks, als we Testen voor Toegang weer zo groot uit gaan breiden. Dat liep de vorige keer niet helemaal soepel. Wordt dat nu uitgebreid?

DE JONGE

Zeker. Er is heel veel gedaan natuurlijk met de lessen natuurlijk van 26 juni. Om te beginnen is natuurlijk het belangrijkste verschil dat ongeveer het dubbele aantal mensen is gevaccineerd sinds toen. Dus waar toen nog heel veel mensen leunden op een negatieve test om naar binnen te kunnen, is het nu vooral eigenlijk een vaccinatie die leidt tot een QR-code. Maar inderdaad, ook de testcapaciteit wordt aangepast op de gevraagde hoeveelheid testen. Wat natuurlijk wel kan, in het begin, is niet zo makkelijk in te schatten hoeveel mensen naar binnen zullen moeten met een negatieve test, dus wat zou kunnen, de capaciteit is enorm, maar wat zou kunnen is dat in het begin vraag en aanbod zich ook nog een beetje op elkaar moeten afstemmen. Op zijn minst regionaal. Dus dat je misschien wat verder, als je met een test naar binnen moet, wat verder moet reizen. Dat kan. Dus dat zal ook een kwestie zijn van inoefenen. Maar we gaan inderdaad een grote stap zetten. Maar we hebben natuurlijk ook alle lessen van 26 juni goed geleerd.

VRAAG

Maar het doel is wel dat mensen, neem ik aan, voor een kopje koffie op het terras niet een halfuur hoeven te rijden naar de teststraat?

DE JONGE

Nou ik hoop eigenlijk dat mensen gewoon met een vaccinatiebewijs naar binnen kunnen. Dus een QR-code kunnen krijgen omdat ze gevaccineerd zijn. Ik denk dat dat voor iedereen het meest praktisch is. En als dat niet zo is, zullen we zorgen voor een test die beschikbaar is. En als het even kan zo dichtbij mogelijk. Maar het zou kunnen dat, zeker in het begin waar vraag en aanbod zich nog een beetje op elkaar moeten afstemmen, dat dat ietsje verder rijden is. Dat zou kunnen.

VRAAG

Dan daarop aansluitend. Ik hoor u zeggen dat het zo zou kunnen zijn dat in de zorg en ook in andere werksituaties gebruik gemaakt gaat worden van het coronatoegangsbewijs. Hoe gaat dat eruitzien en over werksituaties gaat het dan?

DE JONGE

Ik haal ze even uit elkaar. Allereerst de zorg. Kijk in de zorg speelt natuurlijk nog iets extra’s ten opzichte van andere werksituaties. Namelijk je bent als werkgever niet alleen verantwoordelijk voor je mensen, maar je bent daarnaast ook verantwoordelijk voor de patiënten die aan je zijn toevertrouwd. Er zijn natuurlijk patiëntengroepen die echt heel kwetsbaar zijn. Mensen in een verpleeghuis, mensen op de oncologieafdeling bijvoorbeeld. Dus dat betekent dat het heel logisch is eigenlijk, dat je niet alleen als werkgever vraagt: ben je gevaccineerd? En als het antwoord niet ja is, maar ‘dat zeg ik liever niet’ is, wat het recht is van werknemers, dat vervolgens zo’n werkgever wel maatregelen moet treffen om te zorgen dat de patiëntenzorg gewoon wel veilig blijft. Dat gebeurt nu ook, nu zijn er verschillende manieren om dat te vragen en om dat op teamniveau duidelijk te krijgen. Dat kan via de bedrijfsarts, het kan via een derde partij die in opdracht van de afdeling personeelszaken kijkt in welke teams welke vaccinatiegraad is opgebouwd. Maar dat is heel omslachtig. Dus ik zou vinden eigenlijk, dat een werkgever dat ook direct moet kunnen vragen. En eigenlijk ook de mogelijkheid moet hebben, als ie dat wil, om daarvan een registratie te maken. Dan moet je vervolgens natuurlijk zeggen, als mensen niet gevaccineerd zijn, dan moet je je eigenlijk gewoon elke dag laten testen, om te kunnen werken. Dat zou je moeten kunnen zeggen als werkgever. Hoe controleer je dat dan vervolgens? Dan kom je al vrij snel uit bij ‘hé, daar hadden we iets heel praktisch voor, namelijk die coronatoegangsbewijzen.’ Maar dat kan niet zomaar op basis van de huidige wet. Want dat is namelijk een vorm van registratie, en registratie mag gewoon niet op grond van de huidige wet. Dus dat zou een wetswijziging betekenen. Ik wil graag met partijen ook in het veld verkennen op welke manier die wetswijziging eruit zou moeten komen te zien. Zodat die ook praktisch bruikbaar is voor de zorg en dan gaan we daarmee aan de slag. Als een mogelijkheid en niet als een verplichting. Want ik wil werkgevers niet daartoe verplichten.

Twee is, ja zo’n coronatoegangsbewijs, nog even los van al die andere dingen die wel voor de zorg gelden maar niet voor andere werkgevers, zo’n coronatoegangsbewijs is denk ik voor meerdere werkgevers heel praktisch. Als zij zouden willen weten, in het kader van hun werkgeverstaak, van hoe creëer ik een veilige werkomgeving, bijvoorbeeld voor iemand die ernstig ziek is geweest en die moet re-integreren, hoe creëer ik dan een veilige werkomgeving? Maar dat kan niet, op basis van de huidige wet kan dat niet. En of we dat willen doen, en ook hoe we dat zouden moeten willen doen, wil ik graag met werkgevers, maar ook met vakbonden in gesprek. En willen we ook wetstechnisch kijken wat daar mogelijk is. We hebben het besluit nog niet genomen dat we het gaan doen, maar ik vind de vraag die werkgevers hebben gesteld wel reëel. Met oog op: hoe beschermt zo’n werkgever al zijn werknemers tegen infectie op de werkvloer.

VRAAG

Maar dat gaat ook wel een stuk verder dan alles wat u tot nu toe heeft gedaan. Want een werknemer kan niet zeggen: ik kom morgen niet naar mijn werk, succes ermee, omdat ik niet wil zeggen dat ik gevaccineerd ben.

DE JONGE

Stap voor stap. Allereerst geldt dat we de verkenning doen óf. We hebben het besluit nog niet genomen dat we het ook gaan doen. Ik vind dat het nodig is om de verkenning te doen of we het ook willen doen. Werkgevers hebben daar ook om gevraagd en dat begrijp ik. Werkgevers hebben ook een arbo-verantwoordelijkheid. Hebben ook een verantwoordelijkheid voor kwetsbare mensen die weer re-integreren na een periode van ziekte. Dus ik begrijp de vraag, ik constateer alleen ook dat de huidige wet daar geen ruimte voor biedt. We hebben dat gesprek met de Tweede Kamer ook nog helemaal niet gehad. Ik wil verkennen óf, en zo ja dan hoe, we eventueel het gebruik gaan mogelijk maken. En dat zou best kunnen zijn dat je zegt: in een deel van de situaties is dat te verantwoorden, maar niet in alle werksituaties is dat te verantwoorden. Dat zou ook een uitkomst kunnen zijn. Dus ik wil niet vooruitlopen op die uitkomst. Ik wil wel de verkenning kunnen doen.

VRAAG

Zou het een optie zijn voor de horeca? Want nu moet daar getest worden voor toegang, of je moet een vaccinatiebewijs laten zien. Maar dat geldt niet voor het personeel.

DE JONGE

Klopt. En dat is omdat de horeca in een werkgever-werknemer relatie zich aan dezelfde regels heeft te houden als iedere andere werkgever. En dan geldt de AVG die zegt: er zijn geen registraties van iemands vaccinatiestatus, althans iemands medische status en vaccinatie zou je als onderdeel daarvan kunnen zien. Daar zijn hele goede redenen voor overigens om dat niet te doen. Dus ik wil daar ook eigenlijk niet aan tornen. Maar ik zou me kunnen voorstellen dat in sommige werksituaties het toch nuttig kan zijn, toch van toegevoegde waarde kan zijn om dat coronatoegangsbewijs wél te vragen. Maar nogmaals, dat besluit hebben we nog niet genomen. Die verkenning gaan we wel doen, omdat ik het een hele reële vraag vind van de werkgevers.

VRAAG (SBS)

Meneer Rutte, u kiest ervoor om om twaalf uur ’s nachts de nachtclubs en de horeca te sluiten omdat u niet te veel risico in één keer wil lopen. Waarom is er meer risico op verspreiding na twaalf uur ’s nachts?

RUTTE
Wat je natuurlijk ziet is dat, je probeert de tijden waarop dingen open zijn te beperken. Dat beperkt het risico. Het tweede is natuurlijk dat een extra groot risico is in de nachthoreca en dan vooral bij de discotheken. Maar goed, ook in de overige horeca loop je natuurlijk het risico dat het na twaalf uur minder op eten gericht is en meer op muziek, drinken, dansen. Logisch. Dus vandaar dat we hebben gezegd: we moeten het stap voor stap doen. En dan is het echt verstandig om de discotheken dicht te laten tussen twaalf en zes, maar ook helaas de overige horeca.

VRAAG
Maar voor twaalf uur mogen ze gewoon open, de nachtclubs?

RUTTE
Jazeker, dus wat je doet is ervoor zorgen dat je tussen twaalf en zes deze risico’s niet loopt.

VRAAG
Maar bent u de afgelopen jaren wel eens in een nachtclub geweest?

RUTTE
Ja, inderdaad, dat ben ik geweest ja.

VRAAG
Wat denkt u dat de mensen doen om twaalf uur ’s nachts?

RUTTE
Ik ga niet, ik ben nu in een serieuze persconferentie, dus…

VRAAG
Ja, maar ik ben serieus aan het inzoomen op de risico’s. Als de nachtclubs om twaalf uur ’s nachts dicht moeten, dan gaan mensen door feesten thuis. Dat mag ook gewoon. Dan is dat risico toch net zo groot? Dan is deze regel toch in praktijk…

RUTTE

Wat we geleerd hebben van 26 juni is dat we er echt een behoorlijk risico ligt in die nachthoreca en vooral in de nachtclubs. Naast bepaald soort evenementen. Maar een van de redenen waarom we toen die enorme oploop zagen had te maken met de nachthoreca. En vooral in die discotheken. En er is natuurlijk een andere situatie. Veel meer mensen zijn gevaccineerd. Dus je kunt wat dat betreft meer risico’s nemen. Dat doen we ook met deze verruimingen. Maar je moet het wel stap voor stap doen. En wat wij niet willen en waar het OMT ons ook strak op adviseert, en die adviezen nemen we op dit moment ook over, is te veel risico nemen waardoor je zou zien dat die zorg in een paar weken tijd te maken krijgen met een heel groot aantal ge-infecteerden waarvan een deel helaas in de ziekenhuizen terecht komt.

VRAAG
U denkt in dat geval…

RUTTE
En dat kunnen we niet aan want dat betekent dat mensen die de zorg ook nodig hebben vanwege andere medische oorzaken daar niet terecht kunnen.

VRAAG
U denk dus dat mensen om 12 uur ’s nachts als ze in de nachtclub hebben gestaan dat ze dan lekker naar bed gaan.

RUTTE
Ik denk helemaal niets. Mensen moeten vooral hun leven leven, maar de oproep die wij doen aan mensen is om met z’n allen corona te bestrijden. Dat betekent dat in ieder geval die discotheken waar je boven op elkaar staat en in bedompte ruimte met slechte ventilatie, dat is onvermijdelijk, je hangt natuurlijk om elkaar heen en het is daar heel gezellig. Dat kunnen we echt nu niet hebben.

VRAAG
De festivals, dan krijg je wel de situatie dat festivals en evenementen buiten wel tot diep in de nacht door mogen gaan. Maar dat de horeca daar om twaalf uur ’s nachts moet stoppen, toch? Dat er dus niet meer geschonken mag worden.

RUTTE
Alle horeca is inderdaad dicht. Dus dat betekent het concertgebouw kan ’s nachts doorgaan met een Beethoven symfonie spelen, maar u kunt geen koffie krijgen.

VRAAG
Maar feesten, festivals, kunnen wel tot diep in de nacht doorgaan, alleen dan even geen drank?

RUTTE
Geen drank.

VRAAG
Is dat een soort stimulering voor de branche van drugsdealers?

RUTTE
Nee hoor. Luister, we proberen met z’n alleen een virus te bestrijden. Dan probeer je ook lessen te trekken uit wat we gedaan hebben op 26 juni. En één van de lessen is dat we vreselijk moeten oppassen, zeker in situaties waarin de alcohol toeneemt en het op elkaar staan ook toeneemt. Want die situaties kunnen we nu nog niet allemaal toestaan. Maar nogmaals, we hopen natuurlijk zo snel mogelijk dat het ook weer normaal wordt.

VRAAG

Meneer De Jonge, nog een vraag. U had gisteren een gesprek met de evenementenbranche en u vroeg daar of ze misschien wel even zouden kunnen wachten met die dansfeesten. Waarom vroeg u dat?

DE JONGE
OMT-advies. Het OMT-advies zegt: we moeten leren van die disco-piek op de rand van eind juni. En dus zegt het OMT: je moet die nachthoreca moet je sowieso nog even niet willen. Vandaar ook, nou horeca in de nacht, vandaar dat tijdslot van 12 tot 6. Zegt ook: je moet die grotere zalen moet je niet willen afvullen op meer dan 75 procent van de capaciteit. Nou, een enorme sprong voorwaarts. Maar ik snap natuurlijk wel voor de evenementensector niet makkelijk om dan de dingen nog te organiseren. Maar wel een enorme sprong voorwaarts in de mogelijkheden. Maar nog wel echt een maatregel om het daar wel veiliger te laten zijn. Het derde is dat het OMT-advies zegt: je moet eigenlijk die vergelijkbare settings als in de nachthoreca, moet je eigenlijk niet willen. Bijvoorbeeld dancefestivals. En ook uit solidariteit natuurlijk met die horecasector leek het mij niet meer dan logisch, zo hebben we er ook in het Catshuis over gesproken, lijkt het mij niet meer dan logisch om ook die vraag te stellen. Het is namelijk een alternatief om aan dit OMT-advies tegemoet te moeten komen, dat je op een juridische manier probeert te beschrijven wat er dan allemaal niet meer kan. Maar er zijn natuurlijk veel meer partijen die daar dan onder gebukt gaan dan dat je gewoon zou zeggen: dan maar de dance-events niet. Uiteindelijk hebben we er overigens vanaf gezien. Omdat ik denk dat, we doen in ieder geval de belangrijke twee stappen die het OMT adviseert, die doen we. Dus de nachthoreca dicht, 12 tot 6, en ook de 75 procent van de zaalcapaciteit. En dat zou, heeft de sector ook uitgelegd aan ons, dat zou waarschijnlijk leiden tot het weg komen vallen van een aantal van dat type evenementen. Dat compenseert dan weer zou ik denken voor dit deel van het advies. En ook, nou goed, je denkt toch ook na van wat zou eigenlijk de schade zijn op het moment dat je dat in juridische taal probeert te vertalen wat er dan allemaal niet meer mogelijk is? Daar gaan dan bijvoorbeeld ook poppodia onder lijden, dus dat moet je dan niet willen. Maar het leek mij logisch om de sector te vragen ook solidair te zijn met de nachthoreca.

VRAAG
Maar het is dus niet doorgegaan. We horen nu ook de demonstranten hier buiten. Het vertrouwen in het coronabeleid is historisch laag. De evenementensector zegt ook dat u die vraag stelt van willen jullie even wachten met dansfeestjes, dat laat eigenlijk zien dat u geen idee heeft wat er leeft in de maatschappij.

RUTTE
Begreep uit de peiling gisteren dat er wel begrip was voor het vragen van een coronatoegangsbewijs. En dat is natuurlijk de kernmaatregel die we nemen. En dan snap ik ook omdat heel veel mensen natuurlijk het vaccin hebben of de ziekte helaas hebben doorgemaakt en ook het belangrijk vinden dat, ja weet je, ieder z’n keuze, maar we willen toch als samenleving ook weer een beetje vrijheid. Dus ik begrijp ook de steun voor de maatregel die ik in de peilingen gisteren terug zag.

VRAAG
Het gaat over die vraag die u aan de evenementenbranche stelt en de kritiek die zij daarop geven en zeggen van ja, dat u die vraag stelt, u heeft geen idee, u heeft niet gezien wat er de afgelopen weken voor protesten zijn geweest.

DE JONGE
Die hebben we natuurlijk wel gezien…

VRAAG
Heeft u zelf wel het gevoel dat u weet wat er leeft in de maatschappij?

DE JONGE
Die protesten hebben we natuurlijk wel gezien, maar het punt is: je kunt nooit naar één deelgroep luisteren en daar je beleid op baseren. Dat er pijn is in de sector begrijp ik ongelooflijk goed, want dit is een sector die ja, als ze hun normale mooie werk doen een ideale gelegenheid biedt voor het virus en daarom moet je er beperkingen op loslaten. En tegelijkertijd betekent dat voor die sector natuurlijk wel: ze hebben niet zo heel veel geleden onder het virus, ze hebben vooral geleden onder de maatregelen tegen het virus. Dus ik begrijp heel goed, dat daar veel pijn zit en tegelijkertijd kan dat niet de enige reden zijn om dan maar dingen te doen die eigenlijk niet verantwoord zijn, dat kan niet. Dus je hebt het OMT-advies serieus te nemen. Je hebt de situatie serieus te nemen van het risico dat we lopen richting het najaar. Die 1,8 miljoen mensen die niet beschermd zijn, en die als ze in een te korte tijd ziek worden, de zorg dusdanig gaan belasten, dat er als u en ik zorg nodig hebben eigenlijk geen plek meer is. Nou, dat kunnen we ons gewoon niet veroorloven. We zitten in de situatie waarbij een deel van de mensen zich niet heeft gevaccineerd. Dat is een heel klein deel van de mensen, maar die zorgt momenteel echt nog voor de noodzaak om nog een aantal beperkende maatregelen te doen. En dan denk ik, ook even kijkend naar de evenementensector, als je kijkt welke enorme stap voorwaarts we maken, dat buiten ongeveer alles weer mogelijk is met die coronatoegangsbewijzen, dat binnen weer op 75 procent van de zaalcapaciteit er weer dingen mogelijk zijn, dan denk ik dat we een hele grote stap hebben gezet. En voor de rest hebben we steun georganiseerd. En meer in het algemeen denk ik dat mensen heel goed begrijpen dat als je die grote stap zet die we zetten dat je daar nog iets voor nodig hebt om dat op een veilige en verantwoorde manier te laten lopen. Dat zijn die coronatoegangsbewijzen. Er worden hele grote woorden voor gebruikt. Een hele beperking van de vrijheden en zo voor mensen die zich niet hebben laten vaccineren. Daar wil ik niet aan. Het is een kleine moeite die je moet doen inderdaad als je je niet hebt laten vaccineren. Maar die valt echt in het niet bij de beperkingen die we ons als samenleving moeten getroosten omwille van die kleine groep die zich niet wil laten vaccineren.

VRAAG (DE TELEGRAAF)

Meneer De Jonge, hierop aansluitend, er moet toch ook een zeker perspectief geboden worden. De datum van 1 november werd al genoemd, die wordt waarschijnlijk niet gehaald. Maar kunt u aangeven, bijvoorbeeld met signaalwaardes in het dashboard bij hoeveel ziekenhuisopnames, IC-opnames, u kunt versoepelen. Wanneer we weer van de coronatoegangsbewijzen afkunnen, of wanneer u weer op de rem denkt te moeten trappen?

DE JONGE
Ja, het nieuwe plan van aanpak voor het najaar zal vanavond als bijlage ook in de richting van de Kamer worden gestuurd. En dan zult u dat ook kunnen lezen. Maar laat ik er een aantal dingen over zeggen. Het eerste is dat het sturen op besmettingscijfers zoals we dat deden heel lang, dat doen we niet meer de komende periode. Omdat dat eigenlijk niet meer zinvol is. Die besmettingscijfers vertellen een heel ander verhaal dan ze deden. We kijken er nog wel naar, we gebruiken het zeker als achtergrond, als context om de beslissingen te nemen. Maar het is geen indicator meer om op te sturen. Waar we echt naar kijken, dat is naar de ziekenhuisopnames. Omdat dat eigenlijk het belangrijkste is voor de komende tijd. We hebben allemaal de kans gehad om onszelf te laten vaccineren, een deel van de mensen heeft dat nog niet gedaan. Die gaan we absoluut proberen te overtuigen, we weten nog niet of dat lukt. Maar we proberen een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad te bereiken. En ondertussen te voorkomen dat de zorg z’n werk niet meer aan kan. Want als dat gebeurt dan komt de toegankelijkheid van de zorg in het gedrang. Daar hebben we eigenlijk … van vier risico niveaus zijn we terug naar drie risiconiveaus waarbij we op dit moment eigenlijk in het middelste van die drie zitten, waarbij we zeggen: als je meer dan tien IC-opnames, in een zevendaagse gemiddelde, meer dan tien IC-opnames per dag hebt tot het moment dat je tussen de ongeveer  25 ic-opnames op een dag hebt als zevendaags gemiddelde, gelden ongeveer de maatregelen die we op dit moment nemen. Je zult altijd in de context moeten kijken. Wat de verwachting is ten aanzien van de ontwikkeling van die ziekenhuisopnames, daar moeten we ook eerlijk in zijn, is dat die misschien iets zullen gaan dalen de komende weken. Want dat is namelijk het effect van de iets dalende besmettingsgraad van de afgelopen weken, iets maar. Maar dat die vervolgens echt wel weer zullen stijgen als gevolg van de versoepelingen die we nu doen. Dat kan niet anders. Dat is onvermijdelijk, die verspreiding zal plaats gaan vinden. De vraag is hoeveel. Maar die verspreiding zal plaats gaan vinden. Dus die cijfers zullen gaan stijgen. De vraag is echt hoeveel dan? En komt dat in de buurt van het weer overbelast geraken van de zorg? En als dat het geval is, dan kun je niet anders dan een aantal tandjes bij zetten. We willen niet weer terug in die lockdown-achtige maatregelen van waar we vandaan komen. Dat willen we niet meer doen, als dat het niet is, dan willen we dat niet doen. Maar het zou kunnen dat je nog een aantal maatregelen extra zult moeten nemen. Dat hopen we niet. We hopen dat je dit nu een tijdje moet doen. En dat je, dat zullen we altijd zo tijdelijk mogelijk doen, natuurlijk we hebben gewoon afgesproken om het zo proportioneel mogelijk te doen.

VRAAG
Ja, maar het klinkt zo rekbaar, zo tijdelijk mogelijk, zo proportioneel mogelijk.

DE JONGE
Laat ik het preciezer formuleren dan…

VRAAG
Nee, want bij welke, kunt u aangeven bij welke hoeveelheid aan IC-opnames, ziekenhuisopnames, u kunt versoepelen?

DE JONGE
Ja. Het is inderdaad, de indicator op IC-opnames is 10, en op ziekenhuisopnames 40. Als dat zevendaags gemiddelde voor langere tijd aanhoudt en het de verwachting is dat dat ook een consistent beeld is, een consistent epidemiologisch beeld, dan is het verantwoord om bijvoorbeeld te kiezen voor een versmalling van de breedte van het toepassingsbereik van die coronatoegangsbewijzen. Dus dan is het mogelijk om dat te doen. We willen het zelf als eerst volgende weegmoment kiezen die datum van begin november. En begin november ook weer kijken of we een nieuw besluit zullen moeten nemen ten aanzien van de breedte van de toepassing, dat zou kunnen zijn dat we hem versmallen. Dat zou kunnen zijn dat je dus kunt afschalen in maatregelen. Het kan ook zijn dat je hem houdt, het kan ook zijn dat je hem iets verbreedt. Dat zou ook nog kunnen. Dus dat moeten we doen in de eerste week van november. Of zoveel eerder of zoveel later als er aanleiding voor is. Alleen het is onze verwachting dat vanaf 25 september daar echt wel effect zal voortkomen uit de maatregelen die we genomen hebben. En dus wil je dat effect natuurlijk wel eerst eventjes daadwerkelijk zien in de cijfers voordat je kunt afschalen.

VRAAG
Maar ik probeer toch een beetje concreet te krijgen, kunt u aangeven, vanuit de Kamer is dat ook telkens gevraagd. Stoplichten, routekaarten, openingsplan. Bij deze hoeveelheid IC-opnames kunnen we van alle maatregelen af.

DE JONGE
Dat ligt natuurlijk, dat is meer de Deense situatie hè. Dus als je een dusdanig hoge vaccinatiegraad hebt bereikt dat je eigenlijk weinig ziekenhuisopnames meer te verwachten hebt, dan kun je inderdaad van maatregelen af. Er wordt vaker gevraagd: waarom doet Nederland niet net als Denemarken? Als je gewoon even inzoomt op die vaccinatiegraad zie je bijvoorbeeld dat de vaccinatiegraad bij 50-plussers in Denemarken, wat is het, zo’n 97 procent is. Ik geloof dat wij op 86 procent zitten onder de 50-plussers. Kortom, we’ve got work to do. We moeten echt zorgen dat die vaccinatiegraad stijgt. Dus wat helpt is een hoge vaccinatiegraad. En de te verwachten aantal ziekenhuisopnames wat er vervolgens nog reëel is te verwachten. En dat zal bepalend zijn voor de keuzes die je maakt. Wat we hebben gedaan is een aanpak geformuleerd waarbij we een aantal indicatoren hebben, namelijk het zevendaags gemiddelde op de 10 IC-opnames en op de 40 ziekenhuisopnames waaronder je de mogelijkheid hebt tot een afschaling van maatregelen en een zevendaags gemiddelde van 25 en 100. Dus 25 ic-opnames, 100 ziekenhuisopnames, waarna je de opdracht hebt om toch te kijken wat je aan extra maatregelen zult moeten treffen om te zorgen dat je de zorg in bedwang houdt. Die indicatoren, dat zijn eigenlijk de indicatoren die ons richting geven in de besluiten die we nemen. Maar je neemt altijd die besluiten tegen de achtergrond van een aantal context-indicatoren. De vaccinatiegraad is een belangrijke, het zijn de mensen die in de ziekenhuizen komen, zijn dat gevaccineerde patiënten of niet gevaccineerde patiënten? Wat is de achtergrond van besmettingsgraad? En dat zijn de achtergrond context-factoren eigenlijk die je meeweegt in het komen tot maatregelen. En als dan, dit is de besmettingsgraad en dit zijn dus de maatregelen waar we vandaag kwamen eigenlijk op basis van de routekaart, die kan niet meer in deze fase. Daarvoor is de fase te ongewis. Je wilt eigenlijk niet weer terug naar de situatie dat je weer allerlei lockdown-achtige maatregelen moet treffen. Dat gaan we ook dus niet meer doen. Als we in het huidige scenario blijven van te verwachten oplevingen die je zou kunnen verwachten in het najaar. En wat we doen is telkens kijken op basis van met name de vraag lukt het om in de zorg om het werk te doen wat daar nodig is, te komen tot een afschaling van maatregelen. Waarbij wij hopen dat we richting afschaling kunnen op enig moment. En begin november willen we die nieuwe weging doen.

VRAAG
Nog één vraagje, u weet inmiddels tegen wil en dank heel veel van dat coronavirus. Kunt u dan concreet uitleggen wat het verschil is tussen allemaal mensen bij elkaar die in een bedompte ruimte aan het dansen en drinken zijn maar dat gebeurt tussen 6 uur ‘s morgens en 12 ’s nachts en diezelfde bedompte ruimte met diezelfde mensen die dezelfde dingen aan het doen zijn in een ander tijdstip, namelijk vanaf 12 uur ’s nachts tot…

DE JONGE

Of het virus een horloge heeft? Het virus heeft geen horloge. Als u dat bedoelt, het virus heeft geen horloge, nee. Kijk, het punt is, het is eigenlijk andersom. Je weet dat de nachthoreca-setting heeft geleid tot de piek eind juni. De discopiek van eind juni, dat heeft bijna helemaal zijn oorsprong in nachthoreca, deels ook in de evenementen van toen. En deels in een combinatie. In combinatie met het feit dat heel veel mensen niet gevaccineerd waren op dat moment. Dus wat je nu wilt voorkomen is een herhaling van toen. Je wilt het stap voor stap doen, niet te grote stappen, en dat maakt dat het OMT heeft gezegd: je moet eigenlijk die nachthoreca in vergelijkbare settings moet je dicht houden. Als je dan kijkt, probeer dan eens een regeling te bedenken die een goeie definitie biedt van nachthoreca, voor je het weet wordt je dan veel te rigoureus. Dus is het makkelijkste en het meest uitlegbare en het meest handhaafbare om dan maar gewoon te zeggen: dat is de horeca in de nacht van 12 tot 6. Dat was ook het antwoord wat ik zojuist gaf in de richting van meneer Hagens. Want vervolgens krijg je dan natuurlijk een OMT-advies waarbij staat: de nachthoreca in vergelijkbare settings. En probeer je ook toch te kijken van wat zijn dan die vergelijkbare settings. En nog los van de 75 procent van de zaalcapaciteit, wat zijn dan die vergelijkbare settings. Zo zijn we ook in gesprek gegaan met de evenementensector. Waarbij we hebben gezegd dat is misschien ook wel logisch om dan te kijken of je via een bestuurlijke afspraak kunt komen tot een verdere beperking van die nachthoreca. Dat is verder niet gelukt. Er is ook niet een juridische regel te bedenken als alternatief daarvoor. Want dan ben je veel te rigoureus. En dus zijn we hierop uitgekomen.

VRAAG (ANP)

Hoe ziet het beleid ten aanzien van sportwedstrijden er nu concreet uit? Kunnen mensen naar het voetbalstadion? 100 procent capaciteit?

DE JONGE

Ja. Dat is zo’n voorbeeld. Want het voetbalstadion maakt namelijk al maanden gebruik van de coronatoegangsbewijzen en zelden met klachten. Ja, wel over het voetbal maar niet zozeer over de coronatoegangsbewijzen.

VRAAG
De capaciteit mag gewoon helemaal naar 100 procent?

DE JONGE

Ja, 100 procent. Een volle kuip, heerlijk.

VRAAG
En het thuiswerken? Thuiswerken, u zegt dat dat een beetje anders is, maar het klinkt eerlijk gezegd hetzelfde.

RUTTE
Wat we zeggen is: werk thuis, tenzij het voor het werk echt nodig is dat je naar het werk gaat. Dat is een hele kleine versoepeling ten opzichte van het bestaande advies. En ook hiervoor geldt dat we zeggen: laten we het stap voor stap doen. Voorkom nou dat morgen de treinen bomvol zitten, de files allemaal terug zijn. Iedereen weer op weg naar kantoor is. Je ziet overigens ook dat heel veel mensen zelf ervoor kiezen om in en mix van thuiswerken en kantoor verder te gaan. Dus dat voorspelt ook wel enigszins, maar dat is dan de keuze van mensen zelf, dat niet zomaar die oude drukte terug zal zijn in OV en op de wegen in de spitsuren. Dat zien we ook wel een beetje in de cijfers op dit moment. Maar wij zeggen nu: we begrijpen als dit nu de situatie is dat mensen weer meer naar kantoor gaan. Maar bespreek dat goed met elkaar. En laat ze dat ook met elkaar stap voor stap doen.

VRAAG
Maar het beleid was toch al thuiswerken als het kan? Ik begrijp het verschil niet tussen wat de situatie was en wat er nu dan verandert voor werknemers.

RUTTE
Wat we zeggen is we begrijpen heel goed dat mensen meer naar kantoor zullen gaan. Maar we vragen ook aan mensen ook met hun werkgevers te overleggen: voorkom nou dat iedereen morgen weer massaal terug is. Voor een deel zal dat sowieso niet gebeuren omdat een aantal mensen los van corona er nu voor kiest denken we en zien we ook in de cijfers om meer thuis te werken. Ik zie het ook in mijn eigen omgeving. Maar tegelijkertijd wil je ook voorkomen dat alle mensen die eigenlijk ervoor kiezen om toch weer vol op kantoor te werken dat die allemaal morgen weer in de auto stappen of de trein. Dus we zeggen: laten we het een beetje spreiden met elkaar.

VRAAG
De maatregelen komen in een soort complexere fase hè, minister De Jonge heeft dat ook vaker gezegd. We horen dat er wat frustratie ontstaan is met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Er is volgens mij ook vergelijkbare frustratie rond Justitie en er is kennelijk wat geld, wat afspraken gemaakt met gemeenten. Wordt het moeilijk om compromissen te sluiten over het coronabeleid?

RUTTE
Nee. Kijk, het is natuurlijk altijd zo in een kabinet dat we niet zo’n hele zondagmiddag bij elkaar zitten in het Catshuis om elkaar te vertellen hoe goed de ander is. Want dan zouden we liever thuis blijven en leuke dingen doen met familie en vrienden. Je zit daar omdat je het waarschijnlijk niet altijd meteen eens bent. En omdat je ook met elkaar samen wilt kijken: wat is de situatie, wat laten de cijfers zien. Dus ja, dit is een kabinet en dat zijn alle kabinetten waar ik in gezeten heb waarin af en toe fel gediscussieerd wordt. Maar uiteindelijk kom je er samen uit. Het is niet partijpolitiek. De discussies lopen ook door de partijen heen, ministers van dezelfde partijen die soms tegenover elkaar staan. Maar uiteindelijk er met elkaar uitkomen.

VRAAG
En gaat het dan over de praktische invulling of gaat het ook over dingen als kunnen we het eigenlijk wel maken om met die toegangsbewijzen te gaan werken?

RUTTE
Alles, alles. Dat kan gaan over de praktische invulling, maar het kan ook gaan over: kun je dat doen, zo’n CTB vragen. Ook daar speelt natuurlijk de proportionaliteit. De anderhalvemeter is een zwaar ingrijpende maatregel. Als die als eis ligt. Die kun je loslaten zegt het OMT, maar dan moet er wel mitigerend, dus compenserend tegenover staan dat je die CTB breed invoert. Ik denk dat dat heel goed verdedigbaar is. Je ziet ook in de samenleving wat ik ook zelf merk dat mensen zeggen: dat is eigenlijk een logische stap. Want dan is er weer veel meer mogelijk. Maar wel vervelend natuurlijk dat je dat ding moet laten zien. Maar ook weer geen totale ramp geloof ik om even die QR-code te laten zien. En mensen begrijpen natuurlijk dat in zo’n tussenfase waar we nu in zitten je daar even met elkaar slim moet omgaan.

VRAGEN
We horen ook bezwaren uit de Tweede Kamer die bijvoorbeeld zeggen: waarom is dit niet van te voren met ons besproken, mogen wij hier geen uitspraken meer over doen?

RUTTE
Jawel, over alles…

DE JONGE
Dit is door de Tweede Kamer vastgesteld. Al een aantal maanden geleden, daarom wordt ‘ie ook al gebruikt ook al een aantal maanden. Naar grote tevredenheid van mensen die die mogelijkheid gebruiken om weer bij elkaar te zijn. Dus ik heb me ook wel een beetje verbaasd over dit type reacties. Omdat we het al gewoon hebben. Het is niet iets nieuws. Het coronatoegangsbewijs is niet iets nieuws. De wet hebben we in de Kamer uitvoerig besproken, ik was daarbij. Dat waren vele uren in de Tweede en in de Eerste Kamer. Daar is werkelijk … aan alle kanten is die wet beklopt en betast. En hebben we met elkaar vastgesteld: in welke sectoren vinden we het verantwoord om die coronatoegangsbewijzen in te zetten. Dat staat vast gelegd in de wet. En vervolgens is er een regeling die je moet maken. Een ministeriële regeling die je moet maken, die je moet voorhangen aan de Kamer. Dat doen we. Dat doen we namelijk vanavond. Ergens vannacht gaat de brief naar de Kamer met de regeling als bijlage en die gaan we donderdag uitvoerig bespreken.

RUTTE
En vervolgens dus debat, dat betekent dat de Kamer ook alle mogelijkheid heeft, vanzelfsprekend, om daar ook iets van te vinden. Vanzelfsprekend.

VRAAG
Het is wel dat ‘ie nu een stuk breder ingezet wordt natuurlijk hè?

DE JONGE
Ja, maar net zo breed, niet breder. Nee, net zo breed als dat de wet dat toelaat.

VRAAG
Je hebt ‘m vaker nodig, je moet ‘m vaker laten zien. Als je dingen wil doen. Als je naar de kroeg wil.

DE JONGE
Nee, nee, nee. Net zo breed als dat de wet toelaat. Dus in de wet is vastgesteld welke sectoren wel en niet. Bijvoorbeeld niet het onderwijs, want daar zou je een aparte AMvB voor moeten maken. En  niet openbare gebouwen als een gemeentehuis bijvoorbeeld. Geen kerk. Allemaal plekken waar het niet kan worden gebruikt. En ook sectoren waar het wel kan worden gebruikt en de sectoren die we nu kiezen zijn exact de sectoren die ook al in de wet staan.

VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
Meneer Rutte, wat is er eigenlijk veranderd in uw opvatting over het zelf laten meebetalen aan een coronatest. Eerst was daar wel het idee bij van dat moeten we toch vragen, een eigen bijdrage. Die is nu van tafel. Waarom is dat eigenlijk?

RUTTE
Omdat we nu in de horeca en op allerlei andere plekken echt zeggen vanaf bezoeker één is zo’n coronatoegangsbewijs noodzakelijk omdat je daarmee de anderhalvemeter kan loslaten. Maar dat betekent voor mensen die niet gevaccineerd zijn, die niet de ziekte hebben doorgemaakt, corona hebben gehad, dat ze zich moeten laten testen. En we denken dat het dan fair is om voorlopig die testen nog te blijven subsidiëren.

VRAAG
Hoe voorlopig is voorlopig? Want dat blijft dan toch een beetje zo…

RUTTE
We hopen überhaupt natuurlijk dat we op een gegeven moment hier helemaal vanaf zijn. Dat het mogelijk is, zoals Hugo de Jonge dat net schetste in de cijfers, het op en gegeven moment mogelijk is om ook die CTB’s veel minder van toepassing te laten zijn op verschillende, en op momenten helemaal niet meer. Maar we gaan dat even heel goed bekijken. Maar voorlopig is ons plan om daar geen geld voor te vragen.

VRAAG
Nou wordt er ook gesproken over dwang en drang als het aankomt op deze pas. Is het een eerlijk, want er wordt hier koeltjes gesteld dat je altijd een alternatief hebt. Ben je niet gevaccineerd dan kun je die test halen. Nou, geen probleem. Maar als het er praktisch op neer komt dat je misschien dan drie keer in de week 50 kilometer moet reizen voor een test, lang moet wachten, is het dan nog wel eerlijk straks bij een rechter eventueel, is het dan nog wel een eerlijk alternatief dat net zo makkelijk…

DE JONGE
Je moet even vanuit het doel redeneren. Wat is het doel van die coronatoegangsbewijzen? Het doel van die coronatoegangsbewijzen is de verspreiding remmen. Dus als je dit niet zou doen dan zou je de anderhalve meter moet handhaven. Dan kan je nog gewoon niet in zulke grote groepen bij elkaar zitten. En als je wel in zulke grote groepen bij elkaar wil zitten en dat weer verantwoord mogelijk wil maken, en hé er zijn 85 procent van de mensen heeft zich laten vaccineren, wil dat weer graag en waarom ook eigenlijk niet. Want voor hen is het sowieso veilig. Dan is het toch ook logisch dat je zegt: nou, ook de niet-gevaccineerden kunnen die keuze maken. En die geven we ook weer de mogelijkheid om zich in die groep te begeven. Maar dan vragen we van hen wel om als alternatief voor die vaccinatie zich wel te laten testen. Dus dat is inderdaad, die moeten even wat extra moeite doen. En dat wordt best heel groot gemaakt soms. Er wordt gezegd: dat is een enorme beperking van de vrijheid van niet-gevaccineerden. Maar volgens mij is het gewoon een kleine moeite. Want het was makkelijker geweest als ze zichzelf hadden laten vaccineren. Maar we laten ze toe, het is een kleine moeite. Vanuit het doel denk ik buitengewoon goed te legitimeren. En ja, als dit al als een beperking wordt ervaren. Ik denk dat al die gevaccineerden het ook als een beperking ervaren dat er überhaupt nog maatregelen noodzakelijk zijn om veilig met elkaar samen te leven.

VRAAG
Dus u vreest u niet dat bij een rechter eventueel, er worden veel processen gevoerd deze tijd, dat dat als een oneerlijke… Iets anders, u zegt erover, op het werk straks: we gaan het bekijken of je QR-codes ook in de werksetting kan vragen. Straks krijg je een beetje de curieuze situatie dat je in een koffiezaak precies weet van je buren of ze in ieder geval groen hebben op hun QR-code maar op je kantoor waar iedereen naar terug gaat niet. Hoe snel moet die discussie gevoerd worden over QR op het werk?

DE JONGE

Ik ga daar zelf even geen tijdstip op plakken omdat het ook best een ingewikkelde discussie is. Ik denk wel, even toch het verschil met de kroeg en het werk. Werk moet je heen. De kroeg moet je niet heen. Het werk moet je heen. En in de werkgever-werknemer-relatie, behalve als je werkt in de kroeg natuurlijk, dan moet je daar ook heen van je baas. Maar in een werkgever-werknemer-relatie geldt die vraag stellen en die vraag ook moeten beantwoorden en daar ook een registratie van maken, geldt als iets wat niet is toegestaan. De vraag stellen wel. Maar het antwoord mag ook zijn van de werknemer dat hij zegt: dat wil ik liever niet bespreken met mijn baas. Dat is gewoon, dat hoort bij mij en ik wil niet dat dit onderdeel van mijn medische status dat mijn baas dat ook weet. En dat recht hebben werknemers, dat houden ze ook. De vraag is alleen, zou nou zo’n werkgever omwille van de andere collega’s op kantoor niet ook gelegitimeerd zijn in het zo veilig mogelijk willen zijn daar. En wat is nou het mooie van die app. Je ziet aan het vinkje niet of dat is verkregen door vaccinatie of door een test. Maar zegt ook de Autoriteit Persoonsgegevens: je moet het wel zien als een registratie van een persoonsgegeven. Als de verwerking van een persoonsgegeven. Daarom is het op dit moment volgens de wet niet toegestaan. Dus wat ik doe is twee dingen: en met werkgevers en werknemers spreken over  in welke situatie zou dit nou noodzakelijk zijn om een veilige werkomgeving te creëren. Of kan je het ook op een andere manier. Dat is de ene kant, de tweede kant is: als je dat al zou willen regelen, hoe zou je dan de wet moeten aanpassen. Dus die twee verkenningen zullen we moeten doen. Is er echt behoefte aan, kan het echt niet anders? En ook op welke manier zou je de wet moeten aanpassen. En veel belangrijker nog dan die hele juridische discussie vind ik eigenlijk gewoon het normaal stellen van de vraag. Er wordt denk ik veel te terughoudend mee omgegaan. We hebben elkaar toch aangepraat dat het niet mag om die vraag te stellen: ben je gevaccineerd of niet? Waarom eigenlijk niet? Je mag vragen hoe het met je is als werkgever, sterk nog dat is een hele fijne vraag om te krijgen van je werkgever. Waarom niet, ben je gevaccineerd of niet? Je hebt alleen altijd het recht om als werknemer te zeggen: dat wil ik niet beantwoorden.

VRAAG
Nog één vraag over handhaving en vertrouwen. U zei net, meneer Rutte, er was gisteren een onderzoek waaruit blijkt dat er best wel veel draagvlak voor die coronapas is. Maar de laatste meting van het RIVM toont een dieptepunt als het komt om het percentage mensen dat zeer positief is over de aanpak. De burgemeesters stellen nu kritische vragen bij de handhaving. Een aantal horecaondernemers zeggen nu: we gaan dit gewoon niet handhaven. Heeft u dan niet gewoon een probleem?

RUTTE

We moeten ervoor zorgen dat we het virus onder controle houden en zo snel mogelijk de samenleving weer open kunnen doen. En ik vind het echt een reëel besluit om te zeggen: we gaan die anderhalve meter loslaten in ruil voor die maatregel met dat toegangsbewijs omdat je daarmee dat ook kunt doen op een veilige manier. Voorlopig, hopelijk op een gegeven moment vrij snel hoop ik, dat coronatoegangsbewijs los te laten. En dan is het natuurlijk verder de taak van de ondernemers om zich ook daaraan te houden. Zij gaan die controle doen, en de gemeente om daar toezicht op te houden. Maar ik begrijp natuurlijk heel goed dat een horecaondernemer daar niet zo op zit te wachten. Ik ga natuurlijk voetstoots vanuit dat alle horecaondernemers keurig netjes hun restaurants en cafés hebben ingericht de afgelopen tijd op de anderhalve meter. Dus voor hen is het dan ook echt een verruiming. Daar waar dat wellicht niet gebeurde mocht dat niet, maar dan is het ook geen verruiming. Maar ja, ik heb gewoon te maken toch wel met een belang wat we met z’n allen hebben en dat is ervoor te zorgen dat we die samenleving zo snel mogelijk weer van deze ellende af weten te helpen.

VRAAG

Dat moet goed komen. Echt de laatste vraag. We krijgen veel brieven van mensen die wel de krant hebben maar niet een mobiele telefoon of internet, die het dus moeilijk vinden om met de QR-code te werken. Wat moeten zij eigenlijk doen. Het zijn vaak oudere mensen.

DE JONGE

Moeten ze naar coronacheck.nl/print, daar kunnen zij een… En als je geen printer hebt dan kun je daarvoor terecht bij de bibliotheek. En er is ook nog een telefoonnummer als je helemaal niks hebt, dan is er ook een telefoonnummer.

RUTTE
0800 1351.

DE JONGE
En dan bel je dat en dan wordt er zelfs als je gevaccineerd bent, want bij test, dan duurt het langer voordat dat ding thuis is natuurlijk. Maar als je gevaccineerd bent of hersteld bent en daarvan een positieve PCR van de GGD hebt. Dan wordt die thuis bezorgd. Dus het is echt service gericht. Onbegrensd service-gericht.

VRAAG
Geen manier om het niet te regelen.

DE JONGE
Nee.

VRAAG (NRC)

Meneer De Jonge, demonstranten hier buiten proberen al een half uur deze persconferentie te verstoren. Bent u eigenlijk klaar met deze mensen?

DE JONGE
Nee, natuurlijk niet.

VRAAG
Kunt u ze nog overtuigen?

DE JONGE
Dat weet ik niet. Niet in m’n eentje misschien. En kijk, je weet natuurlijk, daar is dit een uiting van en de demonstraties van afgelopen zaterdag waren daar een uiting van en heel veel gesprekken aan de koffietafel zijn daar een uiting van. We zijn toch met elkaar gewoon totaal klaar met dat virus wat ons de hele dag maar in de greep heeft. En het hele jaar maar in de greep heeft. Anderhalf jaar nu. Als je terugkijkt op de kalender, die anderhalve meter heeft ons anderhalf jaar in de greep gehouden, door dat virus. Niemand wilde die anderhalve meter, maar het moet. En iedereen is er klaar mee. De rek is er totaal uit in de samenleving. Maar de rek is er ook totaal uit in de zorg en dat vraagt van ons dat wij dat eerlijk onder ogen zien, en dan de meest proportionele maatregel treffen om eigenlijk het leven zo normaal mogelijk te kunnen hervatten. Dus die 1,5-meter los, en in ruil daarvoor terug, ja een gebruik van die coronatoegangsbewijzen, een vrij kleine ingreep eigenlijk om weer behoorlijk in grote groepen bij elkaar te zitten.

VRAAG

Ja maar ik heb u toch nog niet eerder zo scherp eigenlijk gehoord richting mensen die het vaccin hebben geweigerd tot nu toe. U heeft eerder dit jaar vooral gezegd: de Nederlandse strategie heeft juist goed gewerkt door voor te lichten, door mensen met zachte dwang of middelen te bewegen. Is er nu een andere strategie dus nodig?

DE JONGE

Ik denk dat we gewoon eerlijk moeten zijn en dat we natuurlijk tegen elkaar moeten zeggen: vaccinatie is een vrije keuze en dat blijft ook zo, natuurlijk. Maar daar stopt het niet. En wat ik iets teveel merk is dat het vaccinatie is een vrije keuze wordt: je moet zelf maar weten wat je doet. Maar ieder voor zich is natuurlijk geen samenleving. Je kunt op die manier niet met elkaar een samenleving inrichten en al helemaal niet een samenleving die een ingewikkeld virus te bestrijden heeft. Dus wij mogen, vind ik, heel indringend het gesprek aangaan met mensen die niet kiezen, de mensen die twijfelen, die aarzelen, die zeggen: ik wil nog even wachten, ik kijk het nog even aan, ik weet nog niet wat de langetermijneffecten zijn et cetera. Omdat die groep mensen die zich niet gevaccineerd hebben, een reëel risico vormen voor de toegankelijkheid van de zorg. En ik ben minister van Volksgezondheid. Ik ben niet minister van kijk maar wat je doet, ik ben minister van Volksgezondheid. Dat betekent dat ik vind dat wij met elkaar, dat kan niet alleen van mij afhangen, dat zullen we met elkaar moeten doen, op een indringende manier het gesprek aan moeten met de mensen die zich niet laten vaccineren. Dus ik verwacht ook dat aan iedere talkshowtafel waar iedereen moppert over maatregelen, dat in dat gemopper over maatregelen, dat mag, daar staan we zeer voor open, maar dat vervolgens ook wordt gezegd: weet je wanneer we van al die maatregelen af zouden zijn, als we ons gewoon allemaal zouden laten vaccineren. Want dat hoort er namelijk bij. Je kunt mopperen op een kabinet dat maatregelen neemt, je kunt ook mopperen op het virus, dat laatste helpt sowieso niet. Maar je kunt ook gewoon zeggen: ja jongens, als we ons nou gewoon even allemaal laten vaccineren dan zijn we er vanaf, dan zijn we er gewoon klaar mee.

VRAAG

Tot slot vragen mensen zich misschien wel af, waar eindigt dit? Nu misschien weer de coronapas weer voor een paar maanden. U heeft eerder beloofd: rond 1 september zouden we toch wel van alle maatregelen af kunnen. De sceptici denken misschien ook: we zien elke keer die grens weer opschuiven.

RUTTE

Daar zit toch, kijk nou zelf naar die .. wij hebben toch niet als hobby om hier iedere keer te gaan staan. Wij zijn er allemaal helemaal klaar mee. Jullie ook. Maar het is niet weg. En als je nu kijkt naar die cijfers en je ziet dat er een risico is van tot 3500 IC-opnames die eraan komen, die moet je dus spreiden in de tijd, je moet er toch niet aan denken dat dat in een paar weken gebeurt. Die 1,8 miljoen mensen die geen vaccin nemen, de kans dat zij het krijgen is heel groot. Het enige wat je nu moet proberen is natuurlijk hen stimuleren alsnog het vaccin te nemen, en als ze dat niet doen en ze worden ziek, dat dat niet allemaal tegelijk is, zodat dat deel wat in het ziekenhuis helaas terechtkomt, daar niet allemaal tegelijk terechtkomt. Dat is wat we hier doen. Ingewikkelder is het niet.

VRAAG (NU.NL)

Ja meneer De Jonge, u heeft weleens vaker gezegd: we zijn er bijna, maar nog niet helemaal natuurlijk. Wat is de komende maanden nou het grootste risico dat er toch weer roet in het eten wordt gegooid? En dat er wellicht toch weer maatregelen komen?

DE JONGE

Als je kijkt naar de onzekerheden van dit najaar, dan is dit een zeer terechte vraag. Als je kijkt naar de onzekerheden van dit najaar, dan zijn het er een aantal. Het zijn er al zoveel dat het OMT ook zegt, wat het RIVM ook zegt: het modelleren wordt eigenlijk steeds ingewikkelder. We zitten, hoop je, in de laatste fase van de crisisaanpak omdat we in toenemende mate gevaccineerd zijn. Maar er zijn zoveel onzekere factoren dat het toch niet helemaal goed te voorspellen is hoe het verder gaat. Je weet ook niet hoe dat virus vervolgens onderdeel van ons leven wordt. Sommige mensen zeggen: het wordt een soort griepje. Sommige mensen zeggen: nee je moet echt wel nadenken over, dat er toch wel een soort jaarlijkse vaccinatiecampagne nodig blijft. Dus hoe exact die endemische situatie er  straks uitziet, dat weten we eigenlijk gewoon nog niet helemaal. Er zijn verschillende scenario’s denkbaar. En als je kijkt naar wat speelt ons gewoon nog parten, dan zal ik een aantal voorbeelden noemen. Het eerste is de mate van transmissieremming na vaccinatie. Er zijn verschillende getallen die daarover de ronde doen. Maar als we straks weer in die grote groepen bij elkaar komen, een vol Ahoy dat meezingt met André Hazes, dan maakt het heel erg uit, de snelheid van transmissie die je van het volle Ahoy mag verwachten. Dat is één. Twee, is de hoogte en de homogeniteit van de vaccinatiegraad. Dus de hoogte, maar ook de hoogte in iedere groep. Als het lekker gelijk verdeeld is over het land, dan is dat goed. Als je hele wijken hebt waar de vaccinatiegraad gewoon heel erg laag is, dan gaat het daar natuurlijk volop rond. En dat maakt ook dat je in die wijken ook de meeste ziekenhuisopnames hebt, dat is trouwens ook wat we nu zien. De meeste ziekenhuisopnames komen uit Amsterdam en Rotterdam. Dus dat is een hele belangrijke. Ons gedrag is een hele belangrijke. Het seizoenseffect is een belangrijke. Introductie van een nieuw virus vanuit het buitenland is een belangrijke. Afname van antistoffen, hoewel we daar dan de booster tegenover hebben staan. En een echte gamechanger zou zijn als er een mutatie komt die zich onttrekt aan de immuniteitsopbouw. Nu is dat laatste niet echt de inschatting die de meeste virologen op dit moment maken, maar je hoort al aan wat ik daarover zeg, dat daar veel onzekerheden spelen. Als u aan mij vraagt: wat is het meest waarschijnlijke wat er gaat gebeuren? Dat is dat je eerst de komende weken het aantal ziekenhuisopnames ietsje ziet dalen. Dus in de bezetting zal je echt iets van een daling gaan zien, dat is het effect van de afgelopen weken, om vervolgens een stijging te zien, en dat is het effect van het pakket wat we zojuist hebben toegelicht. Daar zal je gewoon een stijging van ziekenhuisopnames van zien. En hoeveel dat zal zijn, is heel moeilijk te zeggen. Maar wij gaan er vanuit dat die groep van 1,8 miljoen mensen die niet beschermd is door vaccinatie en ook niet beschermd is omdat ze de infectie niet hebben doorgemaakt, dat daaruit echt een serieus aantal ziekenhuisopnames nog gaan voortkomen. En dus, dat we nog niet helemaal zonder maatregelen kunnen. Maar, misschien had ik het al eens gezegd, als we ons nou zoveel mogelijk in hoge mate laten vaccineren, dan kunnen we als de Denen, dan kunnen we er vanaf.

VRAAG

Meneer Rutte, even terug naar de werkvloer. U als grootste werkgever van Nederland, de ambtenaren, die willen op een gegeven moment ook weer terug naar kantoor. Welk perspectief kunt u hen nou bieden? Want u zei zojuist, niet allemaal tegelijk, maar ik snap het wel als mensen een klein beetje weer naar de werkvloer gaan. Wat zegt u nou tegen uw eigen werknemers?

RUTTE

Hetzelfde, namelijk dat ik dat heel goed snap. Want het is ook supergezellig om af en toe even op kantoor te zijn. Ik merk overigens in mijn familie, vriendenkring, maar ook op kantoor met mijn eigen collega’s, dat er ook echt mensen zijn die zeggen, een behoorlijke groep, ik ga toch een mix doen. Ik ga ook wat vaker thuiswerken. In Nederland kan dat gelukkig ook vanwege de goede verbindingen. En dus in die zin zal, en dat staat helemaal los van corona, maar ook door deze ervaring, zal niet iedereen helemaal terugkeren naar kantoor. En wat we eigenlijk zeggen is: weet je, dat hele strakke advies van werk thuis, dat laten we los. Maar laten we het tegelijkertijd toch ook even in stapjes doen.

VRAAG

Is het een idee om überhaupt de vaccinatieplicht op de werkvloer, om dat aan de polder over te laten? We zien bijvoorbeeld, leaseplan had eigen plannen. Shell begon daarmee, KLM zegt ook: we laten stewards die niet ingeënt zijn, niet gevaccineerd zijn, niet vliegen naar landen …

DE JONGE

Er is geen vaccinatieplicht voor de werkvloer, en komt ook geen vaccinatieplicht voor de werkvloer.

VRAAG

Zou dat iets zijn om tussen werkgever en werknemer te laten …

DE JONGE

Nee, want we hebben afgesproken: er komt geen vaccinatieplicht. Daar moeten we echt trouw aan blijven, want anders hebben de mensen gelijk als zij zeggen: hé, je verandert van opvatting en je verandert van opstelling. Dat moeten we niet doen. Er komt geen vaccinatieplicht op de werkvloer. Er komt überhaupt geen vaccinatieplicht.

VRAAG

Wordt het ook geen gespreksonderwerp in de polder, gewoon pertinent niet?

DE JONGE

Wat mij betreft wordt het een gesprek aan iedere koffietafel. Namelijk door te zeggen: wat kunnen we doen om die vaccinatiebereidheid en vaccinatiegraad te verhogen. Dus dat gesprek tussen werkgever en werknemer is een hartstikke goed gesprek om te voeren, absoluut. Vraag is: moet je over willen gaan tot een vaccinatieplicht. Als dat uw vraag is, dan zeg ik: nee daar moet je niet toe over willen gaan. Daar moet je ook duidelijk over zijn: gaan we gewoon niet doen. Gaan we ook niet toestaan.

VRAAG (3FM)

Meneer Rutte, hallo ik ben Luuk van 3FM, ik ben nieuw hier. Mijn collega’s en ik, wij spreken iedere dag de luisteraar van 3FM, die houdt van festivals, die houdt van dancefeesten, van concerten. En die begint het langzaam maar zeker steeds minder goed te begrijpen. Want waarom is inderdaad dansen in een club overdag minder gevaarlijk dan ’s nachts? Waarom zit zo meteen De Kuip tegen NEC weer helemaal vol, maar bij een concert is er maar 75 procent toegestaan. Die zit nu thuis en is gefrustreerd. Wat zou u tegen die luisteraar willen zeggen?

RUTTE

Allereerst dat ik het snap. Dat wij er ook klaar mee zijn en ik het helemaal snap als je het leuk vindt om naar grote evenementen te gaan en grote dancefeesten. Dat het vreselijk vervelend is dat daar zoveel beperkingen op zaten en deels ook nog wel een beetje zitten. Maar tegelijkertijd dat we volgens mij met elkaar gewoon moeten regelen dat als mensen op een gegeven moment naar het ziekenhuis moeten met iets anders dan corona, dat ze daar terecht kunnen. En dat we gewoon de komende weken, en misschien nog wat langer, echt een risico lopen als we nu alles zouden loslaten. Dan vraag ik een tweede begrip en dat is dat wij ook niet een samenleving die in tienduizend jaar ontstaan is, kunnen opknippen in hele precieze partjes en het allemaal helemaal logisch kunnen maken. Dat gaat gewoon niet. Daarvoor is dat land ook te complex. Dus je probeert in een complex land, probeer je zo goed mogelijk uitlegbaar dingen te doen waardoor je de risico’s vermindert. Wat we in ieder geval weten van 26 juni, dat was die vorige, die misser die we hadden, dat als je die discotheken en dergelijke, nachtclubs weer helemaal opendoet, dat daar echt een risico is omdat je daar niet zit, maar door elkaar loopt. Niet alleen loopt, maar danst en gewoon een hele leuke tijd hebt, hoop ik. Dus vandaar dat we daar beperkingen hebben. Maar ook zeggen: in Paradiso, als je naar een popconcert gaat, dan zit je ook niet, en dan is het gewoon beter om niet die hele poptempel vol te zetten maar op driekwart. Op die plekken waar je wel zit, daar zitten geen beperkingen. Dus in een voetbalstadion, daar kun je dan gewoon naar binnen. Maar je zal altijd discussie blijven houden, waarom zij wel, wij niet en hoe zit dat dan. En 100 procent precies kunnen we het ook niet doen, dat gaat gewoon niet.

VRAAG (BNR)

Meneer Rutte, de luisteraar van BNR houdt van andere dingen. Die houdt bijvoorbeeld van ondernemerschap. Sommigen hebben ook een eigen horecazaak. En die kijken toch even naar dat overzichtje wat zojuist op Rijksoverheid is gepubliceerd, met welke sectoren wel een toegangsbewijs moeten vragen en welke niet. Daar zitten toch wat gekke verschillen in. Bijvoorbeeld retail niet, kappers niet. Zwembaden niet, doorstroomlocaties zoals dierentuinen niet, maar horeca wel. Kunt u uitleggen waarom die keuze gemaakt is?

RUTTE

Daar zijn natuurlijk afspraken over gemaakt toen de wet is gemaakt, zoals Hugo de Jonge eerder zei, waar doe je het wel, waar doe je het niet. Dat heeft ermee te maken dat je probeert de plekken te vinden waar bijvoorbeeld niet gevraagd kan worden aan klanten: heb je klachten? Dat is in de horecazaak op een gegeven moment heel erg ingewikkeld. Als er heel veel instroom is. Dat kon nog wel bij de kapper. Dat een doorstroomlocatie wat minder risico’s met zich meebrengt dan als je met z’n allen in de kroeg zit. En wat wij nu mogelijk maken is dat je met z’n allen de kroeg in kan. Dat je met z’n allen naar het restaurant kan. Dat er geen beperkingen meer op zijn. Maar goed, dan is dat wel een plek waar gewoon het risico toeneemt dat er een overdracht is van het virus. En dat is toch wat meer dan in de kappersstoel.

VRAAG

Ja, dat is toch een tegenvaller voor die horecasector. Dan is het toch wel heel moeilijk uit te leggen aan hen dat u hier wel al de maatregelen van 25 september kunt presenteren, maar u kunt hier nog niet presenteren welke steun zij krijgen vanaf 1 oktober. U zegt dat u eraan werkt, maar wat doet dat met het vertrouwen van die ondernemer in de overheid dat hij wel hoort dat hij geen geld kan verdienen als hij bijvoorbeeld een discotheek heeft maar nu nog niet hoort wat zijn compensatie daarvoor wordt.

RUTTE
Nee, dat kunnen we niet nog niet in detail vertellen, maar we zijn een heel eind. Dus dat hopen we heel snel naar buiten te brengen. Daar is ook een gesprek over met de sectoren, om ervoor te zorgen dat er bijvoorbeeld voor discotheken een goede compensatie komt.

VRAAG

Waarom weten we dat nog niet nu? Dat is toch best wel gek, dat u wel alvast de maatregel aankondigt, maar nog niet de compensatie?

RUTTE

Volgens mij wat mensen willen horen is, er komt compensatie, maar de precieze techniek van die compensatie, daar zijn we de laatste hand aan aan het leggen, omdat die complex is. Dat heeft ermee te maken dat bijvoorbeeld zou je een regeling baseren op de TVL, dan wil je hem ook helemaal richten op zo’n sector, en wil je voorkomen dat allerlei andere sectoren ook weer gebruik willen maken van die tegemoetkoming vaste lasten. Kijk je bijvoorbeeld naar die Paradiso’s, dus de grote poppodia en andere plekken waar die begrenzing zit op 75 procent en er kaartjes worden verkocht, dan is het weer wat makkelijker. Want daar kun je heel specifiek kijken: hoe ga je die kaartjes compenseren. Dus het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is daarmee bezig. Maar daar komen we heel snel mee. Misschien vanavond in een brief al het een en ander. En anders in de komende dagen.

VRAAG

Meneer De Jonge, nog heel even, over die coronapas. U zei: het is eigenlijk een kleine moeite voor niet-gevaccineerden om zich niet te laten testen. Eerder zei u, in maart, een negatieve test om een biertje te drinken dat is wel een hoge drempel. Geldt dat nu niet meer voor niet-gevaccineerden?

DE JONGE

Dat is wel een andere situatie natuurlijk. Dat was bij de behandeling van de wet meen ik, dat ik dat heb gezegd. Dat was in de situatie dat we nog niet de deltavariant hadden. Dat is één ding wat echt anders is. Het tweede is dat we nog niet zo’n hoge vaccinatiegraad hadden en ook nog niet iedereen de kans konden bieden op dat moment om zich te laten vaccineren. Inmiddels heeft echt iedereen die kans natuurlijk tien keer gehad. Dus dat maakt, dat je dan ook voor een veel kleinere groep die drempel van het je laten testen inderdaad ook moet aanbrengen. Ja dat is dan zo. Die groep wil ook meedoen in die samenleving, die heeft het recht om zich niet te laten vaccineren. Je wilt wel dat die groepen zich veilig mengen. Ja en dat is de reden om te gaan werken met die coronatoegangsbewijzen. En dat ze zullen zeggen ‘ja dan moet ik dus meer moeite doen dan degene die gevaccineerd is’, laat je dan vaccineren zou ik zeggen. En daarnaast, tuurlijk, het is een kleine beperking, dat is zo, maar het staat echt in geen verhouding tot de beperkingen die we ons allemaal moeten getroosten vanwege die kleine groep die zich niet laat vaccineren.

VRAAG

Maar begrijpt u dan de zorgen in de Tweede Kamer, ook hier buiten in de maatschappij, dat de invoer van die coronapas ook zorgt voor een tweedeling? Voor een verdere tweedeling?

DE JONGE

Nee. Dat vind ik echt een woord wat daar helemaal niet bij past. Kijk we hebben op dit moment een groep mensen, een kleine groep mensen, van zo’n 15 procent. Een deel van die mensen, van die 15 procent, dat niet al geïnfecteerd is geweest, zo’n 1,8 miljoen mensen, die kunnen voor een behoorlijke druk op de zorg zorgen als ze ziek worden. En het is gewoon waarschijnlijk dat ze ziek gaan worden. Kortom: we hebben gewoon maatregelen te treffen. Dat heeft niets met tweedeling te maken, dat heeft juist ermee te maken dat we juist includerend willen zijn en het zo veilig mogelijk willen maken dat als we die 1,5-meter loslaten en we komen in grote groepen bij elkaar, dat dat ook kan. Zonder dat er heel veel mensen ziek gaan worden. En dus moeten we de snelheid van de verspreiding van het virus remmen. Nou daar zijn die coronatoegangsbewijzen voor. En wat juist heel fijn is, als je het hebt over tweedeling, die groep mensen die zichzelf als kwetsbaar ziet en dat vaak ook is, die zichzelf heeft afgezonderd in de afgelopen tijd, zichzelf heel veel beperkingen heeft opgelegd, die wil ook weer naar het theater. Die wil ook weer naar de bioscoop. En door die coronatoegangsbewijzen weten ze dat dat ook behoorlijk veilig kan. De kans dat ze naast iemand zitten die hen die avond gaat besmetten, dat die kans afneemt door het gebruik van die coronatoegangsbewijzen. Daardoor durven zij weer onderdeel uit te maken van de samenleving. Dus juist geen tweedeling zou ik zeggen, juist zorgen dat we als samenleving weer samen kunnen komen.

VRAAG

Maar snapt u dat mensen zich niet willen laten vaccineren?

DE JONGE

Eerlijk gezegd snap ik het niet. Ik weet dat het zo is, ik ken ook de aarzelingen, want daar doen we eindeloos veel onderzoek naar en we brengen heel precies in kaart: wie zijn het en met welke argumenten zouden zij eventueel aan boord te halen zijn. Welke zorgen hebben we weg te nemen? Welke fysieke barrières, welke emotionele barrières hebben we weg te nemen? Al die barrières hebben een gerichte aanpak. Maar als u mij vraagt: snap ik het? Dan snap ik het niet. Het is zo’n prachtkans. Je leeft in een land waarin je de luxe hebt om binnen zo’n korte tijd na zo’n verschrikkelijke pandemie jezelf te laten vaccineren, jezelf te beschermen. De vaccins zijn waanzinnig veilig, waanzinnig effectief, beschermen voor 95 procent tegen ziekenhuisopname, voor 97 procent tegen IC-opname, beschermen enorm ook in de transmissie, dus je remt de transmissie. Dus als je jezelf wil beschermen, als je elkaar wil beschermen, als je de vrijheid wil beschermen, die we inmiddels weer hebben herwonnen op dat virus, moet je jezelf gewoon laten vaccineren.

VRAAG

Maar in Nederland is al een hoge vaccinatiegraad. Je zou kunnen zeggen: er is vertrouwen. Is deze stap naar die coronapas, werkt dat niet averechts?

DE JONGE

Nee. Het werkt niet averechts.

VRAAG

Dus u gelooft dat mensen zich hierna sneller gaan laten vaccineren?

DE JONGE

Nee, dat zou een neveneffect kunnen zijn. Dat zou kunnen. Dat is wel wat we in andere landen hebben gezien. Dat zou hartstikke mooi zijn. Maar het doel is weer veilig in grote groepen bij elkaar komen. En zorgen dat ook kwetsbare mensen mee kunnen, mee kunnen naar het theater, mee kunnen naar het café, mee kunnen naar de bioscoop. Dat wil je. Je wil dat mensen die kwetsbaar zijn weer op een veilige manier deel kunnen nemen in wat grotere groepen als we die 1,5-meter loslaten. Om dat zo veilig mogelijk te kunnen maken, hebben we juist die coronatoegangsbewijzen nodig.

VRAAG

Meneer Rutte, u zei het is een spannende en ook grote stap. We gaan af van de 1,5-meter afstandsregel. Gelooft u dat we daarmee helemaal af zijn van deze verplichte maatregel?

RUTTE

Dat kun je nooit helemaal garanderen. Maar wat we al zeiden, lockdowns proberen we toch echt heel ver achter de horizon weg te duwen. Maar verder kun je geen absolute garanties geven dat een bepaalde maatregel niet weer terugkomt. Maar als we het een beetje slim doen met zijn allen dan hoeft dat niet.

VRAAG (REFORMATORISCH DAGBLAD)

Meneer Rutte, wat is nou deze avond uw boodschap voor al die plekken waar mensen samenkomen, maar waar je geen toegangspas nodig hebt, zoals kerken en andere plekken?

RUTTE

Onze boodschap? Geen boodschap, daar kan dat dus.

VRAAG

Kunnen zij opschalen?

RUTTE

Ja, in de kerk kunnen wij geen .. dat kan niet. En we hebben besloten, waar het wel kan is bij uitvaartcentra, maar daar doen we het niet. Dus bij de uitvaartcentra geldt geen verplichting voor een coronatoegangsbewijs en in kerken hebben we sowieso de bevoegdheid niet om dat te eisen.

VRAAG

En nog een andere vraag: mogen ondernemers, als zij dat willen, niet werken met de toegangspas, maar vasthouden aan die 1,5-meter afstand?

RUTTE

Nee. Helaas niet. Hebben we wel naar gekeken, maar dat gaat heel erg verrommelen. Dus echt: dit is de regel nu.

VRAAG (NEDERLANDS DAGBLAD)

Ja daar allereerst nog even op voortbordurend. Kerken zijn natuurlijk plekken waar veel mensen samenkomen, die nu ook weer dichter bij elkaar mogen. Daar zitten veel oudere mensen tussen, mensen die kwetsbaar zijn. Er zitten straks gevaccineerden en ongevaccineerden door elkaar. Er zijn natuurlijk besturen, kerkraden, die zeggen: dat willen wij voorkomen. Daar willen wij maatregelen voor treffen. Het is verboden bij de ingang om die coronacheck te gebruiken?

DE JONGE

Wij hebben daar gewoon niets over te zeggen. De overheid heeft daar niets over te zeggen. Dus je kunt het niet verbieden als overheid, je kunt het niet verplichten als overheid, daar gaat een kerkgenootschap zelf over. Ik vermoed dat niet zo heel veel kerkgenootschappen ervoor zullen kiezen. Maar het is echt als kerkgenootschap zelf van belang dat je inschat: wat zou ik hiermee willen? En ook, inderdaad, veel kerkgenootschappen hebben veel ouderen, veel kwetsbare mensen. Ik hoop dat kerken ook meehelpen om die vaccinatiegraad verder te verhogen. Je ziet daar nog weleens een wisselend beeld. Mijn eigen kerk, denk ik dat vrijwel iedereen gevaccineerd is. Maar op de Veluwe wil dat nog weleens wat anders zijn. En dan hoop ik dat ook vanuit kerkgenootschappen dat verhaal, die boodschap wordt overgebracht. Bescherm jezelf, bescherm elkaar, we zijn elkaar gegeven, dus bescherm elkaar en verspreid die boodschap alsjeblieft, en niet het virus. Ik hoop dat kerken meehelpen ten goede. Maar een vaccinatiebewijs of een coronatoegangsbewijs opleggen dat kunnen wij niet doen. Maar het verbieden kunnen wij ook niet doen. Het is echt aan kerken zelf.

VRAAG

Ik begreep van uw collega’s van Justitie en Veiligheid dat de coronacheck-app niet vrijwillig mag worden toegepast …

DE JONGE

Klopt ook, maar ledenorganisaties die gaan daar zelf over. Wij kunnen niet uitmaken wie er wel en niet in de kerk mag zitten. Dus je kan ook niet het toelatingsbeleid van een kerk, dat kunnen wij ook niet verordonneren, daar gaan kerken echt zelf over.

VRAAG

Ik weet niet hoe het precies juridisch zit, maar het zou kunnen dat die check-app waarmee je kijkt of iemand een groen vinkje heeft, dat die gewoon niet mag worden ingezet buiten de sectoren die u heeft genoemd? De horeca et cetera.

DE JONGE

Nee sorry. Dat zit iets subtieler. Dus je hebt een aantal sectoren, daar is het niet toegestaan als het niet expliciet in de wet staat. Maar dat kan je voor de kerken niet zeggen. De kerk is een besloten plaats. En in een besloten plaats gaat de eigenaar van die besloten plaats en dat bestuur van de kerk, die gaat over wie daar wel en niet naar binnen mag. En als ik de drie formulieren van enigheid niet heb ondertekend dan ben ik wellicht ook niet welkom. En zo kan dat ook zijn als ik me niet heb laten vaccineren. Dus daar gaan wij gewoon niet over.

VRAAG
Nog even voor de duidelijkheid. Je mag dus bij de ingang dan vragen: bent u gevaccineerd, heeft u of een herstelbewijs of een test. Of je laat die coronacheck zien…

DE JONGE
Dat mag in ieder geval, dat mag… Voordat er nou enorme koppen in de krant komen van de kerken gaan aan de slag met coronatoegangsbewijzen. Ik denk het eerlijk gezegd niet. We gaan ze er sowieso niet toe verplichten. We gaan er gewoon niet over. Verenigingen mogen het zelf weten of ze dat willen doen. Omdat zij zelfs eisen stellen aan wie er bij hen binnen in besloten plaats zit. Dat moet dan non discriminatoir zijn etc.. Nou, dat moet aan een aantal regels voldoen. Maar kerken hebben een grote mate van vrijheid om te bepalen wie er wel er niet naar binnen mag. En de meeste kerken die zetten hun deuren wagenwijd open en willen dat iedereen binnen komt. En zo zitten de meeste kerken in elkaar. Althans, de kerken die ik ken. Dank.

RUTTE
Dank.

Zie ook

Verantwoordelijk

EINDE PERSCONFERENTIE

EINDE TEKST

Reacties uitgeschakeld voor Noten 31 t/m 33/Rutte, Gevaarlijked Gek, Deel Negen

Opgeslagen onder Divers