DE RUSSISCHE PRESIDENT POETIN EN DE OEKRAINSEPRESIDENT ZELENSKY
Ukrainian refugees crossing the Irpin river on an improvised path under a bridge, that was destroyed.Vadim Ghirda/Copyright 2022 The Associated Press. All rights reserved.
LEVE DE VRIJHEIDSSTRIJD VAN HET OEKRAIENSE VOLK/WEG
MET DE MACHTSSPELLETJES VAN HET KREMLIN EN DE NAVO!
REACTIE OP DE VRAAG:
WAT GAAT RUSLAND DOEN, ZODRA ZE OEKRAINE ZIJN UITGEGOOID?
ZIE REACTIE
Beste Lezers,
”Als Olifanten vechten, wordt het gras vertrapt”
Afrikaans spreekwoord
Het is maar zeer de vraag, of Rusland wel Oekraine uitgegooid wordt.
Let wel:
Ik sta vierkant achter de strijd van het Oekrainse volk, honderd procent
Iedere bezetter moet eruit, of dat nu in Oekraine is, in de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en Gaza [met Israel als bezetter], in de Westelijke Sahara [daar is Marokko de bezetter], in Noord-Ierland [waar Groot-Britannie
al eeuwenlang bezetter is] in Tibet [met China als bezetter]
En waar dan ook ter wereld, waar bezetters de Boel terroriseren
Maar hier wordt in feite een bedekte oorlog gevoerd tussen Rusland
en de Westerse NAVO landen, over de ruggen van het Oekraiense volk!
Want bet your life, dat de Oekraieners op de lange of korte termijn
een prijs moeten betalen voor die zogenaamde NAVO steun, politiek,
economisch of anderszins.
Zowel het Kremlin als de NAVO hebben in Oekraine niets te zoeken
Ollongren: ‘Zonder VS in NAVO moeten defensie-uitgaven naar 4 procent’In het geval dat Donald Trump later dit jaar opnieuw president wordt van de Verenigde Staten én er voor kiest om…
Ollongren: ‘Zonder VS in NAVO moeten defensie-uitgaven naar 4 procent’In het geval dat Donald Trump later dit jaar opnieuw president wordt van de Verenigde Staten én er voor kiest om…
Dus alles is zo zeker nog niet
En vlak Rusland’s eigen militaire potentieel niet uit!
Laten we dus niet te vroeg juichen
Zo gauw wordt de Russische Beer niet uit Oekraine gegooid
En dat zie ik eigenlijk het liefst gebeuren door het Oekraiense
volk zelf, zonder buitenlandse inmenging of zogenaamde
”hulp”
Maar dat is, erken ik, welhaast een illusie
LEVE EEN VRIJ OEKRAINE!
ASTRID ESSED
Reacties uitgeschakeld voor Reactie Astrid Essed op Quora Vraag/”Wat gaat Rusland doen zodra ze Oekraine zijn uitgegooid?”
Nr. 3175 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS EN MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,
10 november 2023
Om het draagvlak voor opvang te behouden, is het van blijvend belang om overlastgevend en crimineel gedrag gericht aan te pakken. Steekpartijen, winkeldiefstallen en straatintimidatie waar asielzoekers bij betrokken zijn, dragen bij aan onveiligheid en een onveilig gevoel over asielopvang
Inmiddels ligt er met een nationale aanpak een stevig pakket aan landelijke en lokale maatregelen om overlast te voorkomen en aan te pakken. In de praktijk zien we dat deze maatregelen effect sorteren, zoals blijkt uit het recente bericht dat buschauffeurs in Ter Apel blij zijn met de maatregelen tegen overlastgevers1 en het bericht dat de gevreesde overlast van de crisisnoodopvang zich in Sittard niet voordoet.2
Tegelijkertijd zien we dat ondanks de ingezette maatregelen, en ondanks de grote groep asielzoekers die zich wel gewoon weet te gedragen, nog steeds incidenten met grote impact plaatsvinden, zoals recent in Ter Apel, Maarheeze en Utrecht. Dat sterkt onze ambitie om de bestaande nationale aanpak verder te versterken.
Daarbij is het afgelopen jaar de inzet van de Coördinator Nationale Aanpak Overlast van grote betekenis geweest om tot een sluitende aanpak te komen die door alle partijen met prioriteit wordt op pgepakt. In deze brief lichten we de voortgang op de maatregelen toe.
Voorts gaan we in deze brief in op de motie van het lid Van der Plas omtrent de veiligheid in en rondom de asielzoekerscentra3 ; de motie van het lid Brekelmans omtrent de handhaving- en toezichtlocatie (htl),
Tweede Kamer, vergaderjaar 2023–2024, 19 637, nr. 3175
BLADZIJDE 2
aangiftes, de reprimanderegeling en lik-op-stuk beleid4 ; de toezegging aan het lid Wilders5 omtrent de effectiviteit van de aanpak van de Coördinator Nationale Aanpak Overlast, de toezegging aan het lid Brekelmans omtrent gegevensuitwisseling met Duitsland en België inzake overlastgevers6 en de toezegging aan het lid Brekelmans omtrent de uitbreiding van de capaciteit van de procesbeschikbaarheidslocatie7 .
Nationale aanpak
Met landelijke en lokale maatregelen bundelen het Rijk en gemeenten hun krachten om tot een gezamenlijke aanpak van overlast te komen. De nationale aanpak, waar het kabinet structureel 45 miljoen euro per jaar voor heeft vrijgemaakt8 , is te onderscheiden in vier pijlers: snel beslissen in de asielprocedure, maatwerk bieden in de opvang, lik-op-stuk beleid toepassen in de openbare ruimte en inzetten op terugkeer.
Asielprocedure
Snel beslissen
De Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) onderkent met de pilot procesoptimalisatie al aan de voorkant van de asielprocedure of sprake is van een (potentiële) overlastgever met een kansarme aanvraag. In zo’n geval wordt de asielaanvraag met voorrang en zo snel mogelijk behandeld door bijvoorbeeld daar waar mogelijk de rust- en voorbereidingstijd te onthouden. Door deze snelle werkmethode wordt de opvang en het asielsysteem zoveel mogelijk ontlast.
Sinds de start van de pilot in november 2022 zijn ongeveer 480 aanvragen versneld behandeld, hiervan is er in 400 zaken versneld beslist. Hierbij gaat het overwegend om asielzoekers met de Algerijnse, Marokkaanse en Tunesische nationaliteit. Van deze groep hebben minder dan 10 asielzoekers zich later opnieuw gemeld.
De werkmethode wordt nu ook ingezet in de sobere opvang voor asielzoekers met een kansarme aanvraag. Gezien het succes van deze pilot wordt onderzocht hoe deze pilot breder uitgerold kan worden.
Sobere opvang kansarme asielzoekers
Uw Kamer is reeds geïnformeerd over de nieuw in te richten vorm van versoberde opvang, bedoeld voor asielzoekers met een kansarme aanvraag.9 Het doel van deze zogeheten procesbeschikbaarheidslocaties is dat asielzoekers met een kansarme aanvraag permanent beschikbaar zijn voor de asiel-, vertrek- en beroepsprocedure, zodat deze procedures zo efficiënt en vlot als mogelijk worden doorlopen.
Voor deze opvanglocaties geldt een sober opvangregime. Inzet is om op die manier Nederland minder aantrekkelijk te maken voor asielzoekers met een kansarme aanvraag. Onder de groep asielzoekers met een kansarme aanvraag bevindt zich een groep overlastgevende asielzoekers die met deze werkwijze ook snel afgedaan kan worden waardoor deze maatregel bijdraagt aan vermindering van overlastgevende asielzoekers. De
4 Kamerstukken II, 2022/23, 19 637, nr. 3081, TZ202304–025.
5 Deze toezegging is gedaan door de Minister van Justitie en Veiligheid tijdens het vragenuur van 27 juni 2023.
6 TZ202307–100.
7 TZ202310–117.
8 Kamerstukken II, 2021/22, 19 637, nr. 2992.
9 Kamerstukken II, 2021/22, 19 637, nr. 2992.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2023–2024, 19 637, nr. 3175 2
BLADZIJDE 3
procesbeschikbaarheidslocatie is een opvangmodaliteit in ontwikkeling. In Ter Apel is gestart met een pilot voor een pré-PBL. Er worden nu ervaringen opgedaan met dit concept zodat deze modaliteit verder ontwikkeld en aangepast kan worden indien dat noodzakelijk is. Het verder opschalen van de pilot gaat niet zonder slag of stoot en de beoogde snelheid is nog niet gerealiseerd.
De Staatssecretaris is daarom in voortdurend overleg met de betrokken bestuurders om met duidelijke afspraken de opschaling nu voortvarend te realiseren. Het COA en de ketenpartners werken hard om de locatie in Ter Apel zo spoedig mogelijk uit te breiden.
Per 1 oktober jl. zijn 30 plekken gerealiseerd. Zoals reeds besproken met het lokale bestuur in Ter Apel op 12 oktober jl. wordt de capaciteit verhoogd naar 50 plekken op 29 november a.s. Vervolgens wordt gefaseerd opgebouwd, zodat op 29 januari 2024 100 plekken zijn gerealiseerd.
Het streven is dat in november 2023 ook in Budel gestart wordt met een pré-procesbeschikbaarheidslocatie. Het is de bedoeling dat in Budel gefaseerd opgeschaald wordt naar circa 50 plekken. Voorts vinden er constructieve gesprekken plaats met de gemeente Almere over een eventuele ingebruikname van de penitentiaire inrichting. De Staatssecretaris blijft zich onverminderd inzetten voor het realiseren van meer van dit soort locaties.
Opvang
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft de afgelopen maanden verschillende pilots ingezet om overlast te voorkomen en de opvangvoorzieningen veilig te houden voor asielzoekers en COA-medewerkers.
Wanneer asielzoekers toch (ernstige) overlast veroorzaken past het COA maatregelen toe10 en kunnen de overlastgevers bijvoorbeeld naar een handhaving- en toezichtlocatie worden overgeplaatst.
Pilot (potentiële) overlastgever vroegtijdig in beeld
Op 13 COA-locaties begeleiden en activeren medewerkers intensief de asielzoekers die (potentieel) overlastgevend gedrag vertonen. De evaluatie van de pilot is positief. Medewerkers en locatiemanagers van de pilotlocaties geven unaniem aan dat de impact van de incidenten is afgenomen.
Daarnaast hebben zij gevoelsmatig meer controle op locatie en is het rustiger. De positieve resultaten hebben ertoe geleid dat het COA gaat bekijken hoe zij de werkwijze van de pilot landelijk kan uitbreiden.
Ambulant Ondersteunings Team
Het Ambulant Ondersteunings Team (AOT) is als pilot opgericht om COA-medewerkers op de locaties te ontlasten en te ondersteunen wanneer sprake is van veel incidenten of een incident met zeer hoge impact plaatsvindt. Daarbij is zowel aandacht voor toerusting van het team als intensieve praktijkbegeleiding.
COA-werknemers en locatiemanagers waarderen het positief om door deze ervaren medewerkers met hun expertise te worden ondersteund. Daarom is de inzet nu om deze pilot structureel in te richten.
Handhaving- en toezichtlocatie (htl)
Asielzoekers die (ernstige) overlast veroorzaken, kunnen op de handhaving- en toezichtlocatie in Hoogeveen worden geplaatst. Daarbij
Tweede Kamer, vergaderjaar 2023–2024, 19 637, nr. 3175 3
BLADZIJDE 4
krijgt de asielzoeker een vrijheidsbeperkende maatregel als bedoeld in artikel 56 van de Vreemdelingenwet opgelegd.
Op 11 augustus jl. heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een brief gepubliceerd over haar vervolgbezoek aan de htl. De IGJ constateert dat alle onderwerpen waar de Inspectie eerder aandacht voor vroeg, nu voldoende onder de aandacht zijn gebracht en door de managers van het COA worden gemonitord.11
Tijdens het commissiedebat van de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid van 28 juni jl. (Kamerstuk 19 637, nr. 3157) is toegezegd te onderzoeken of de htl ook kan worden gebruikt voor ontheemden uit Oekraïne die in gemeentelijke opvanglocaties herhaaldelijk voor overlast zorgen.
De mogelijkheden hiertoe worden op dit moment onderzocht. Daarbij wordt allereerst gekeken of plaatsing van ontheemden uit Oekraïne in de htl een adequate oplossing vormt voor de problematiek zoals gemeenten die ervaren. Voor het einde van dit jaar wordt uw Kamer nader geïnformeerd over de resultaten van deze verkenning.
Openbare ruimte
Lik-op-stuk
Asielzoekers die een misdrijf plegen, mogen daar niet ongestraft mee wegkomen. Daarom is het afgelopen jaar de aansluiting tussen de vreemdelingenketen en de strafrechtketen nadrukkelijk versterkt. Dit heeft geleid tot kortere afstemmingslijnen tussen het openbaar ministerie en de betrokken partners. Daarnaast heeft het delen van kennis en ervaring wederzijds tot inzicht en begrip geleid in de problematiek en kon men elkaar aanspreken op mogelijke verbeteringen in werkwijzen.
Uit de WODC incidentenrapportage blijkt dat in 2022 3% van de asielzoekers verdacht werd van een misdrijf. Het meest voorkomende type misdrijf waar asielzoekers van verdacht worden is vermogensmisdrijven.
12 Daarbij gaat het overwegend om diefstal/verduistering en inbraak
.13 Het openbaar ministerie heeft geïnvesteerd in het verbeteren van de (snelle) afdoening van strafbare feiten door overlastgevende asielzoekers die binnenstromen op de zogeheten ZSM-locaties (Zorgvuldig, Snel, Maatwerk). Dit gebeurt door in te zetten op lik-op-stuk, zodat snel duidelijk is voor de verdachte asielzoeker welke sanctie wordt opgelegd. Denk daarbij aan de inzet van (super)snelrecht en directe uitvoering van de sanctie.
Op deze manier is voor een criminele asielzoeker duidelijk dat het plegen van een misdrijf zoals een winkeldiefstal, directe gevolgen heeft en niet ongestraft blijft. Per 1 november jl. is een pilot in Noord-Nederland gestart om naast snelrecht, ook supersnelrecht in te zetten. Op deze manier wordt voorkomen dat de asielzoeker zijn straf kan ontlopen.
11 De IGJ heeft in haar vorige bericht gerapporteerd dat over het algemeen sprake was van een goede toegang tot, en kwaliteit van de zorgverlening in de htl. Zij heeft toen aandacht gevraagd voor een aantal onderwerpen. Naar aanleiding hiervan is een aantal verbetermaatregelen ingevoerd, zoals opgenomen in de beleidsreactie op het rapport van 26 januari jl.
13 In 2022 werden er 2.320 unieke verdachten van misdrijven geregistreerd. Het gaat het hierbij vooral om vermogensmisdrijven (77%). Het overgrote deel daarvan (70% van het totaal) betreft diefstal/verduistering en inbraak, de grootste subgroep binnen deze categorie is winkeldiefstal (43% van het totaal).
Tweede Kamer, vergaderjaar 2023–2024, 19 637, nr. 3175 4
BLADZIJDE 5
Openbaar vervoer
De Ministeries van JenV en IenW, COA, politie en vervoerders werken aan een integraal plan van aanpak om overlastgevend gedrag van asielzoekers in het openbaar vervoer aan te pakken. Dit plan van aanpak is onderdeel van een bredere aanpak van het Ministerie van IenW om de sociale veiligheid in het openbaar vervoer te verbeteren.
Hier heeft de Staatssecretaris van IenW uw Kamer bij brief van 26 juli jl. over geïnformeerd.14
De aanpak van overlastgevende asielzoekers in het openbaar vervoer, ziet op drie verschillende thema’s: betalingsproblematiek, dossieropbouw en identificatie. Zo onderzoekt het Ministerie van Justitie en Veiligheid samen met NS en COA de mogelijkheden van het op naam zetten van dagkaarten die asielzoekers ontvangen van het COA om bijvoorbeeld een reis te maken in het kader van de asielprocedure.
Dit voorkomt dat kaarten doorverkocht kunnen worden, wat mogelijk zwartrijden tegengaat. Daarnaast heeft COA met input van vervoerders de voorlichting aan asielzoekers over de werking van het openbaar vervoer verbeterd. Dit voorlichtingsmateriaal wordt in het najaar gepubliceerd op de informatiesite voor COA-bewoners
Verder voert het COA begin 2024 op alle COA-locaties een nieuw betaalmiddel in, waarmee asielzoekers in het openbaar vervoer gemakkelijker vervoersbewijzen kunnen kopen. Ook dit moet bijdragen aan het verminderen van reizen zonder geldig vervoersbewijs. Vooruitlopend hierop zijn pilots gestart met dat nieuwe betaalmiddel, waarmee nu in ieder geval al online tickets gekocht kunnen worden.
Om overlastgevers in het openbaar vervoer sneller en effectiever aan te pakken, worden de mogelijkheden voor dossieropbouw en gegevensdeling met inachtneming van privacyregelgeving onderzocht. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid werkt samen met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan het verbeteren van de mogelijkheden die boa’s hebben om personen die overlast veroorzaken te identificeren.
Terugkeer
Zoals eerder gemeld aan de Kamer heeft het kabinet structureel 15 miljoen euro gereserveerd voor het bevorderen van terugkeer, met specifieke aandacht voor afgewezen asielzoekers die overlastgevend gedrag vertonen.15
Een deel van dit budget wordt gebruikt om het terugkeerproces wendbaarder en slagvaardiger te maken. Voorbeelden hiervan zijn het organiseren van meer capaciteit op het proces van inbewaringstelling, de uitbreiding van het soort zaken waarin de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) een bewaringsmaatregel oplegt en de inbedding van specialistische functies in de operatie van de DT&V.
De nadere uitwerking hiervan vindt momenteel plaats en omvat onder andere de opvolging van een al uitgevoerde uitvoeringstoets
Aanvullend hierop vinden ook investeringen plaats om de bestaande kabinetsinzet ten aanzien van migratiepartnerschappen met belangrijke transit- en herkomstlanden te verdiepen en verbreden. De verwachting is dat de eerste plannen eind dit jaar en begin volgend jaar in uitvoering gebracht kunnen worden.
14 Kamerstukken II, 2022/23, 28 642, nr. 110.
15 Kamerstukken II, 2021/22, 19 637, nr. 2992.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2023–2024, 19 637, nr. 3175 5
BLADZIJDE 6
Lokale maatregelen
Als Rijk doen we er alles aan om overlast veroorzaakt door asielzoekers beheersbaar te houden. Overlast wordt op lokaal niveau ervaren. Daarom is naast een nationale aanpak aanvullend lokaal maatwerk nodig.
Financiering voor lokale maatregelen
Gemeenten kunnen een beroep doen op de SPUK-regeling voor een financiële compensatie voor (preventieve) maatregelen voor de aanpak van overlastgevend gedrag door asielzoekers. Het Ministerie van JenV stelt op deze manier ieder jaar budget beschikbaar voor de financiering van lokale (kleinschalige) maatregelen tegen overlast buiten de opvanglocaties. Hierdoor hebben gemeenten zelf de mogelijkheid te bepalen welke aanpak het beste bij hun problematiek past.
De maatregelen waarvoor dit budget wordt gebruikt verschillen per gemeente. Hierbij valt te denken aan preventieve maatregelen zoals het organiseren van gemeenschappelijke activiteiten met buurtbewoners, maar ook aan de inzet van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s), bodycams of extra cameratoezicht. De nieuwe regeling, waarmee 2 miljoen euro beschikbaar wordt gesteld, is op 1 oktober jl. gepubliceerd.16
Toolbox
Om gemeentes op weg te helpen in een lokale aanpak, is in de Toolbox17 een groot aantal maatregelen verzameld die gemeenten in kunnen zetten. Het is een mix van bestuurlijke en praktische, vaak creatieve oplossingen die met elkaar samenhangen en helpen om overlast door asielzoekers te voorkomen en aan te pakken.
Het kan variëren van het inrichten van een lokale projectgroep en het organiseren van (gemeenschappelijke) activiteiten met asielzoekers en bewoners van de gemeente tot en met het inzetten van extra beveiliging, cameratoezicht en gebiedsverboden.
Daarbij worden ook enkele praktijkvoorbeelden uit verschillende gemeentes uitgelicht. Deze Toolbox is een update van de Toolbox die in 2020 is gepubliceerd.
Mobiele toezichtteams
Op verschillende locaties in het land waar veel overlast werd ervaren, zijn mobiele toezichtteams aangesteld. Met hun zichtbaarheid en aanwezigheid zetten de toezichthouders zich in om bepaalde vormen van overlast te voorkomen.
Na de succesvolle start van het toezichtteam in Ter Apel, is dit concept uitgebreid naar Cranendonck, Hardenberg, Weert, Maarheeze, Zweeloo en Delfzijl. In al deze gemeenten is nog sprake van een pilot, maar de inzet is om toezichtteams structureel in te zetten.
De inzet van de teams blijkt succesvol te zijn. Door tijdig te interveniëren weten de toezichthouders vaak de angel uit conflictsituaties te halen en zo overlastsituaties te voorkomen. Lokale ondernemers en buurtbewoners waarderen deze inzet.
Motie Van der Plas
In de motie van het lid Van der Plas wordt de regering verzocht in en rondom asielzoekerscentra meer veiligheidspersoneel in te zetten ter bescherming van hunzelf en omwonenden.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2023–2024, 19 637, nr. 3175 6
BLADZIJDE 7
Uitgangspunt is dat asielzoekers, COA-personeel en omwonenden een veilige werk- en leefomgeving dienen te hebben. Dit bereiken we door te voorkomen dat er overlast op de opvanglocatie ontstaat, door mensen die ernstige overlast veroorzaken persoonsgericht aan te pakken en door overlastgevers over te plaatsen naar de htl.
Voor zover met veiligheidspersoneel de politie wordt bedoeld is de regeling van toepassing zoals beschreven in bijgaande Toolbox. Politiecapaciteit is per definitie schaars en alle eenheden voelen die schaarste. Binnen regionale politie-eenheden wordt doorlopend bezien waar de prioriteiten liggen voor inzet van de politie.18
Motie Brekelmans
In de motie van het lid Brekelmans wordt de regering (a) verzocht zo veel mogelijk gebruik te blijven maken van de inzet van de handhaving- en toezichtlocatie, en bij de keuze tot een doorverwijzing ook overlastgevend gedrag buiten het azc mee te nemen;
(b) wordt de regering verzocht te onderzoeken hoe het doen van aangifte in gemeenten met veel overlast kan worden vergemakkelijkt; en (c) wordt de regering verzocht zich ervoor in te zetten dat de reprimanderegeling in gebieden met veel overlast buiten werking wordt gesteld, en er juist wordt ingezet op lik-opstukbeleid door inzet van strafrecht in de vorm van snelrecht en/of een stelselmatige aanpak van daders
(a) Handhaving- en toezichtlocatie
Het is reeds staand beleid dat vreemdelingen die (ernstige) overlast veroorzaken, op de handhaving- en toezichtlocatie worden geplaatst. In 2021 is de Regeling verstrekkingen asielzoekers aangepast om buiten twijfel te stellen dat incidenten die buiten de opvangvoorziening hebben plaatsgevonden, ook kunnen worden meegenomen bij een htl-plaatsing.
(b) Doen van aangifte vergemakkelijken
Er bestaat een algemene regeling rondom civiele schadeloosstelling van winkeldiefstal. Politie werkt in dat kader samen met een organisatie als SODA, maar ook met andere organisaties, zoals Overlast Registratie Nederland (ORN) en de Landelijke Associatie van Gerechtsdeurwaarders (LAVG). Winkeliers kunnen contracten afsluiten met deze organisaties, die vervolgens als tussenpersoon kunnen fungeren in opdracht van de getroffen winkeleigenaar.
Wanneer bijvoorbeeld sprake is van winkeldiefstal kan een winkeleigenaar via een tussenpersoon een verzoek om schadeloosstelling indienen.
n. De samenwerkingen met deze tussenpersonen zijn over het algemeen positief.
. Een aanvraag is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de specifieke situatie van de aanvraag (welke specifieke informatie is er nodig) wat soms maatwerk vergt, maar ook hoe ver een tussenpersoon is in de digitale informatisering en de mate waarop deze aansluit op de systemen van politie.
. De applicaties die de tussenpersonen hiervoor kunnen gebruiken, zoals de 310-winkel-app19, waar het lid Brekelmans aan refereert in het debat van 6 april jl., moeten echter wel kunnen communiceren met het digitale aangifte systeem van de politie,
19 De 310-winkel-app is een commerciële-applicatie die een ondernemer kan aanschaffen om bv een aangifte te verwerken.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2023–2024, 19 637, nr. 3175 7
BLADZIJDE 8
dat leidend is in het doen van aangifte20. Omdat gebleken is dat de communicatie van bepaalde commerciële applicaties nog niet altijd goed communiceert met het systeem van de politie, wordt in het kader van een verbeterde dienstverlening en de inzet op een verbeterde publiek-private samenwerking momenteel bekeken hoe politie dit beter zou kunnen faciliteren
. De politie experimenteert via de pilot gegevensuitwisseling in de regio Rotterdam en Noord-Holland met een koppeling tussen de software applicatie van verschillende retailers en de politiesystemen.
Wanneer succesvol, zal dit op termijn de aangifte of het proces van schadeloosstelling via verschillende applicaties makkelijker maken.
(c) Reprimande en lik-op-stuk
Het OM vindt het belangrijk om duidelijk uit te leggen wat de reikwijdte is van de reprimanderegeling en hoe deze wordt toegepast. Om die reden vinden gesprekken plaats met ondernemers in Ter Apel en het gemeentebestuur.
In die gesprekken wordt onder meer aangegeven dat een reprimande alleen kan worden opgelegd als wordt voldaan aan de daarvoor gestelde voorwaarden.
De reprimanderegeling voor meerderjarige first offenders geldt alleen voor een zogeheten eenvoudige winkeldiefstal, waarbij de waarde van de weggenomen goederen onder de 50 euro ligt.
De verdachte dient de diefstal te bekennen en het gestolen goed terug te geven. In veel gevallen is een reprimande dan ook niet mogelijk. Als een reprimande wordt opgelegd wordt de verdachte geregistreerd in de landelijke politiesystemen. Een reprimande wordt bovendien altijd gegeven in combinatie met een winkelverbod.
Overtreding van een winkelverbod is een misdrijf, waarop politie kan acteren. Bij een volgende aanhouding wordt er dan ook geen reprimande meer opgelegd. De lik-op-stuk aanpak zoals hiervoor toegelicht geldt dan onverkort.
Toezegging Wilders
De toezegging aan het lid Wilders ziet toe op het inzichtelijk maken hoe effectief de aanpak van de Coördinator Nationale Aanpak Overlast is
In september 2022 bent u geïnformeerd over de aanstelling van een Coördinator Nationale Aanpak Overlast (CNAO). Het afgelopen jaar heeft hij met verschillende actielijnen de aanpak van overlastgevende asielzoekers versterkt.
Deze drie actielijnen zien op het verbeteren van de aansluiting van de vreemdelingenketen met de strafrechtketen, het aanjagen van de pilot procesoptimalisatie en het inzetten van mobiele toezichtteams.
De voortgang op deze drie actielijnen is hierboven toegelicht (onder de kopjes snel beslissen, lik-op-stuk en mobiele toezichtteams).
De Coördinator heeft zijn opdracht in augustus jl. afgerond. We zijn de Coördinator erkentelijk voor de voortvarendheid waarmee hij zijn opdracht heeft uitgevoerd en dankbaar voor de resultaten. Zijn aanbevelingen sterken onze ambitie om zijn actielijnen als onderdeel van de nationale aanpak te continueren.
Toezegging Brekelmans
Tot slot ga ik in op de toezegging aan het lid Brekelmans om de Kamer te informeren over gegevensuitwisseling met Duitsland en België inzake
)Als elektronische voorziening als bedoeld in artikel 2, eerste lid, sub a, onder vier, van het Besluit digitale stukken strafvordering wordt aangewezen het digitale aangiftesysteem van de politie.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2023–2024, 19 637, nr. 3175 8
BLADZIJDE 9
overlastgevers om de asielprocedure te kunnen versnellen, wanneer er sprake is van overlast.
De Top-X aanpak is een van de instrumenten bij de Nederlandse aanpak van overlastgevend en/of crimineel gedrag van asielzoekers. Het doel van de Top-X aanpak is het verkrijgen van zicht op de omvang en aard van de zwaarste groep overlastgevende en/of criminele asielzoekers o.a. middels het opstellen van de Top-X lijst.
In het lokaal ketenoverleg (LKO) worden bewoners die op de Top-X lijst staan besproken met de ketenpartners en wordt in gezamenlijkheid een persoonsgerichte aanpak opgesteld. Ketenpartners kunnen maatregelen treffen zoals het inhouden van leefgeld, het versneld afdoen van de asielprocedure of met prioriteit inzetten op terugkeer
Zoals eerder aangehaald wordt in Ter Apel via de pilot procesoptimalisatie ingezet op het versneld afdoen van asielprocedures van overlastgevers door bijvoorbeeld de rust- en voorbereidingstijd te onthouden, die normaal gesproken wordt gegeven om uit te rusten van de reis en zich voor te bereiden op de asielprocedure.
Navraag leert dat Duitsland niet een gelijksoortige lijst heeft als de Nederlandse Top-X.
. In België is van een dergelijke lijst evenmin sprake, wel kan het agentschap dat verantwoordelijk is voor de opvang van asielzoekers n.a.v. ernstige incidenten zoals fysiek of seksueel geweld een verzoek doen om te bekijken of er andere meldingen bekend zijn bij bijvoorbeeld politie en aan de hand daarvan bezien of een versnelling in procedures mogelijk is.
Indien er concrete aanknopingspunten zijn dat er sprake is van een strafrechtelijke veroordeling in een andere lidstaat, kan de IND deze gegevens opvragen.
Wanneer dit het geval is, kan dit gevolgen hebben voor de asielaanvraag. Dit geldt ook voor strafrechtelijke gegevens uit Duitsland en België.
Voor het overige geldt dat de Top-X een nationale lijst is, die helpt bij het treffen van maatregelen op nationaal niveau. De Top-X-lijst is gebonden aan wet- en regelgeving zoals de AVG en mag, mede gelet op de eisen die worden gesteld aan de verdere verwerking van persoonsgegevens en de gevoeligheid van de onderhavige persoonsgegevens daarom niet zomaar gedeeld worden met andere lidstaten.
Ondanks de beperkingen ten aanzien van gegevensdeling, blijf ik in gesprek met de andere EU-lidstaten over het voorkomen en aanpakken van overlast door asielzoekers.
Hoewel incidenten nooit honderd procent voorkomen kunnen worden, is onze inzet er blijvend op gericht om overlastgevend gedrag van asielzoekers maximaal te voorkomen en aan te pakken.
Met de versterking van de nationale aanpak houden we koers.
De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
C.A. van der Maat
De Minister van Justitie en Veiligheid,
D. Yesilgöz-Zegerius
Reacties uitgeschakeld voor BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS EN MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID AAN DE TWEEDE KAMER DD 10 NOVEMBER 2023/VOORTGANG AANPAK OVERLASTGEVEND EN CRIMINEEL GEDRAG DOOR ASIELZOEKERS-VREEMDELINGENBELEID
Nr. 3104 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS EN MINISTER VAN JUSTITIE
EN VEILIGHEID
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 9 mei 2023
Een toename van winkeldiefstallen in Ter Apel, de bus die niet meer stopt bij azc Budel en de eigenaar van de pompwinkel in Nieuw-Weerdinge die haar winkel op slot houdt: het is een greep uit het nieuwsoverzicht van de afgelopen periode in relatie tot overlastgevende asielzoekers.
Overlast die het veiligheidsgevoel van bewoners en ondernemers in de samenleving onder druk zet en afbreuk doet aan de bereidheid om vluchtelingen op te vangen, is absoluut onaanvaardbaar.
Zoals aangegeven in de brief van 26 augustus jl., heeft het kabinet aanvullend 45 miljoen euro structureel beschikbaar gesteld voor de aanpak van overlast.1
Dit geld investeren we via twee sporen. Tegen asielzoekers die de gastvrijheid van Nederland misbruiken en voor overlast zorgen, past een harde aanpak. Onze gastvrijheid mag nooit ten koste gaan van onze veiligheid.
Tegelijk zet ik in op het voorkomen van overlast; de preventieve aanpak. In deze brief licht ik, zoals toegezegd in het mondelinge vragenuur van 6 december 2022, de maatregelen van beide sporen toe, zodat u een goed beeld krijgt van de voortgang in dit dossier.
Tot slot wordt in deze brief ingegaan op de motie van de leden Bisschop en Peters om snel met maatregelen te komen om criminele activiteiten en overlast van asielzoekers uit veilige landen van herkomst2 en dak- en thuislozen uit Midden- en Oost-Europa tegen te gaan3 .
Lik-op-stuk
In nauwe samenwerking met het Openbaar Ministerie en de Ketenmariniers bevordert de Coördinator Nationale Aanpak Overlast de aandacht
Tweede Kamer, vergaderjaar 2022–2023, 19 637, nr. 3104 1
BLADZIJDE 2
voor de strafrechtelijke aanpak van overlast en criminaliteit door asielzoekers. Het doel van deze samenwerking is om het voor de harde kern overlastgevers onmogelijk te maken door Nederland rond te trekken en daarbij ongrijpbaar te blijven.
Door een nationale, intensieve samenwerking tussen de strafrechtketen en de vreemdelingenketen, wordt het net rond deze groep gesloten. Vervolgens wordt iedere overlastgever effectief aangepakt. Dat betekent een lik-op-stuk beleid, gericht op het snel afhandelen van zaken door politie en justitie.
Procesoptimalisatie overlastgevende asielzoekers
Asielzoekers die strafbare feiten plegen, worden zowel strafrechtelijk als vreemdelingrechtelijk aangepakt. Om overlastgevers in Ter Apel zo snel mogelijk door ons asiel- en opvangstelsel te halen en bij afwijzing te werken aan terugkeer, is Ter Apel gestart met een pilot procesoptimalisatie. Aanvragen van asielzoekers die overlast veroorzaken, worden in deze pilot snel afgehandeld.
In bepaalde gevallen van overlast – zoals agressie tegen medewerkers – wordt binnen de algemene asielprocedure bijvoorbeeld de rust- en voorbereidingstijd, die normaal gesproken wordt gegeven om uit te rusten van de reis en voor te bereiden op de asielprocedure, onthouden. Dit biedt snelheid in de procedure en is een duidelijk signaal dat overlast niet wordt getolereerd en dit gedrag gevolgen kan hebben voor de asielaanvraag.
Daarnaast geven politie (AVIM), IND en andere partijen in nauwe samenwerking waar mogelijk lik-op-stuk bij aanhouding van overlastgevende asielzoekers in de publieke ruimte, door bijvoorbeeld gebruik te maken van het supersnelrecht. Deze ketenbrede aanpak en persoonsgerichte prioritering is de sleutel tot een succesvolle effectieve vreemdelingrechtelijke aanpak.
Overlastgevende asielzoekers moeten zo snel mogelijk gestraft worden en uit ons opvangstelsel. Een strenge aanpak moet kwaadwillende asielzoekers ontmoedigen om naar Nederland te komen.
Inspanningen van het OM
Het Openbaar Ministerie heeft vorig jaar een werkgroep opgericht onder aansturing van een landelijke Vreemdelingen-in-de-Strafrechtketen (VRIS)-officier bestaande uit (gebieds)officieren van justitie en andere OM-medewerkers die nauw betrokken zijn bij vraagstukken waar de strafrechtketen en vreemdelingenketen elkaar raken.
De opdracht van de werkgroep is het versterken van de aanpak van misdrijven, gepleegd door overlastgevende vreemdelingen in de asielketen die worden verdacht van bijvoorbeeld (winkel)diefstal, vernieling of verduistering of van zogenoemde (lichte) High Impact Crimes als overvallen, straatroven, woninginbraken en geweld.
Het doel is dat het OM, samen met de politie, door adequate inzet van het strafrecht, een bijdrage levert aan het behoud van landelijk en lokaal draagvlak voor de (nood)opvang van asielzoekers. Daarbij geldt dat het OM alleen in actie komt als sprake is (van verdenking) van strafbare feiten. De focus ligt daarbij op misdrijven.
Het strafvervolgingsbeleid gericht op overlastgevende asielzoekers die misdrijven plegen, wordt in heldere stappen beschreven en binnen het OM gecommuniceerd voor toepassing binnen de reguliere Zorgvuldig Snel Maatwerk (ZSM)-aanpak. Zo is steeds voor iedereen duidelijk welke strafrechtelijke interventies bij voorkeur worden opgelegd.
Voor de verdachte zal duidelijk zijn dat het plegen van misdrijven direct strafrechtelijke gevolgen heeft (lik-op-stuk). Onder lik-op-stuk beleid wordt verstaan een snelle interventie na aanhouding van de verdachte tot en met de succesvolle tenuitvoerlegging van de straf. Dat zijn voor bovengenoemde
Tweede Kamer, vergaderjaar 2022–2023, 19 637, nr. 3104 2
BLADZIJDE 3
feiten bij voorkeur de supersnelrechtzitting bij de politierechter, waarbij de verdachte binnen 72 uur na aanhouding vanuit de inverzekeringstelling wordt berecht en de snelrechtzitting bij de politierechter waarbij de verdachte binnen 17 dagen na aanhouding vanuit de bewaring wordt berecht.
In beide situaties wordt een verdachte berecht vanuit de voorlopige hechtenis en kan de rechter bevelen dat de resterende straf direct aansluitend wordt uitgezeten. Zo wordt voorkomen dat veroordeelde vreemdelingen zich aan de tenuitvoerlegging onttrekken door naar elders af te reizen en zo onvindbaar zijn.
Het OM wil daarmee ook aan het lokaal bestuur, de asielketen en de samenleving laten zien dat wangedrag niet getolereerd wordt. De landelijke VRIS-officier werkt nauw samen met de Coördinator Nationale Aanpak Overlast en staat in goed contact met de organisaties binnen de asielketen, met name COA, DT&V, politie (AVIM) en IND.
Maatregelen in het openbaar vervoer
Reizigers en medewerkers van vervoerders ondervinden last van asielzoekers die zwartrijden in het openbaar vervoer rondom asielzoekerscentra en daar agressie en intimidatie veroorzaken. Dit is onaanvaardbaar.
De ministeries van JenV en IenW, COA, politie, OM en vervoerders werken aan een integraal plan van aanpak om de overlast in het OV terug te dringen. De maatregelen zien op drie verschillende thema’s: betalingsproblematiek, dossieropbouw en identificatie.
. Zo onderzoek ik de mogelijkheden van het op naam zetten van dagkaarten die asielzoekers ontvangen van het COA voor reizen die zij maken in het kader van hun procedure.
Het op naam zetten voorkomt dat asielzoekers de kaart doorverkopen en zelf gaan zwartrijden, wat voor overlast zorgt. Daarnaast wordt ingezet op het verbeteren van de voorlichting aan asielzoekers over de werking van het openbaar vervoer.
Verder voert het COA begin 2024 op alle COA-locaties een nieuw betaalmiddel in, waarmee asielzoekers ook in het openbaar vervoer kunnen reizen. Ook dit moet bijdragen aan het verminderen van zwartrijden.
Om overlastgevers in het openbaar vervoer sneller en effectiever aan te pakken verbeter ik de mogelijkheden voor dossieropbouw en gegevensdeling met inachtneming van privacyregelgeving. Met het Ministerie van IenW verbeter ik de mogelijkheden die boa’s hebben om personen die overlast veroorzaken te identificeren.
Naar aanleiding van overlast op buslijn 73 tussen Emmen en Ter Apel, wordt sinds 2019 een pendelbus ingezet die tussen het station van Emmen en het aanmeldcentrum Ter Apel rijdt.
De inzet van de pendelbus is effectief gebleken en heeft geleid tot minder overlast op lijn 73. De inzet van de pendelbus is tijdelijk van aard. Het integrale plan van aanpak overlastgevende asielzoekers in het openbaar vervoer moet leiden tot een structurele oplossing voor het overlastprobleem, wat de pendelbus overbodig dient te maken.
Handhaving- en toezichtlocatie (HTL)
Asielzoekers die (ernstige) overlast veroorzaken, kunnen in de Handhaving- en toezichtlocatie worden geplaatst. Een asielzoeker kan hier in beginsel maximaal 3 maanden worden geplaatst.
. Door plaatsing op de Handhaving- en toezichtlocatie worden reguliere locaties ontlast van overlastgevers. In deze locatie gelden strengere huisregels. De asielzoeker mag het terrein van de Handhaving- en toezichtlocatie beperkt verlaten. Ook ontvangen asielzoekers hier geen eet- en leefgeld, maar worden maaltijden en verzorgingsproducten in natura verstrekt.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2022–2023, 19 637, nr. 3104 3
BLADZIJDE 4
De Inspectie JenV en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd hebben een aantal aanbevelingen gedaan over het verbeteren van de leefomstandigheden op de HTL. Ik verwijs graag naar de beleidsreactie d.d. 5 april jl. voor de voortgang van de aanbevelingen op de HTL en het vervolgonderzoek van de Inspectie JenV over de bevoegdheden van de boa’s die onder andere op de HTL werken.4
Preventie
Door samen te werken met partners uit de keten, de ketenmariniers en de Coördinator Nationale Aanpak Overlast zetten we ons in om overlast te voorkomen door het nemen van preventieve maatregelen. Hierbij zoeken we naar de optimale ruimte binnen bestaande wet- en regelgeving.
Mobiel toezichtsteam
In november 2022 is in Ter Apel gestart met een nieuwe vorm van toezicht in de publieke ruimte. Vier toezichthouders houden toezicht op straat, in het openbaar vervoer en op het terrein van het azc. De toezichthouders zetten in op persoonlijk contact met de doelgroep.
Daarnaast onderhouden zij nauw en frequent contact met de lokale bewoners, winkeliers en ondernemers, de politie, het COA en vervoerders.
De eerste resultaten van de pilot zijn positief. Met hun zichtbaarheid en aanwezigheid weten de toezichthouders bepaalde vormen van overlast te voorkomen.
Door persoonlijk contact met de doelgroep, weten zij in situaties waar onrust heerst of onenigheid dreigt, vaak de angel eruit halen voordat de spanning escaleert.
Daarom is besloten de pilotfase in Ter Apel die in november 2022 voor drie maanden van start ging, nog eens met negen maanden te verlengen tot en met oktober 2023.
Parallel daaraan worden sinds 6 maart 2023 vier toezichthouders ingezet in de gemeente Cranendonck. Zij werken volgens dezelfde methodiek en begeven zich op alle domeinen waar de groep overlastgevers zich ophoudt.
Dat is onder meer in de openbare ruimte, het winkelgebied, het stationsgebied en in het openbaar vervoer
De pilot duurt tot en met 31 december 2023
. Verder is de Nationaal Coördinator in gesprek met enkele andere gemeenten om te verkennen in hoeverre de inzet van deze werkmethode elders gewenst en mogelijk is. De komende maanden wordt de werkmethode van de pilot geëvalueerd. Afhankelijk van de bevindingen wordt besloten of en hoe de inzet volgend jaar wordt gecontinueerd.
Opvang
Om opvanglocaties veilig en leefbaar te houden voor zowel asielzoekers, medewerkers als omwonenden en overlastgevend gedrag effectief aan te pakken, blijft een gerichte aanpak in de opvang van (overlastgevende) asielzoekers en het adequaat begeleiden van asielzoekers noodzakelijk.
Vluchtelingen die huis en haard hebben verlaten om in Nederland bescherming te zoeken moeten zich veilig voelen. Dit mag niet onmogelijk gemaakt worden door een groep asielzoekers die kwaadwillend is.
4 Beleidsreactie onderzoek IJenV naar de leefomstandigheden en de veiligheid op de handhaving- en toezichtlocatie (HTL) d.d. 5 april 2023, Beleidsreactie onderzoek IJenV naar de leefomstandigheden en de veiligheid op de handhaving- en toezicht locatie (htl) | Kamerstuk 19 637, nr. 3090.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2022–2023, 19 637, nr. 3104 4
BLADZIJDE 5
Pilot (potentiele) overlastgever vroegtijdig in beeld
Op 11 pilotlocaties houden twee medewerkers zich als duo bezig met het begeleiden en activeren van de bewoners die (potentieel) overlastgevend gedrag vertonen. De duo’s geven aan dat het rustiger is op locatie dan voor de start van de pilot.
. Er worden steeds meer initiatieven met positieve impact ontplooid. Deze worden gedeeld op het intranet van het COA, zodat ook andere locaties van deze good practices kunnen leren.
Eind 2023 vindt een evaluatie plaats van de pilot.
Ambulant Ondersteunings Team
Het Ambulant Ondersteunings Team is opgericht om collega’s op de locaties te ontlasten, helpen en ondersteunen in perioden dat er veel incidenten zijn of wanneer er een incident met zeer hoge impact heeft voorgedaan, zowel voor reguliere locaties als voor locaties voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen.
Het team is meermaals ingezet op aanvraag van de locaties
Locatiemanagers zijn zeer positief over de inzet van het team, zoals de overdracht van kennis naar hun medewerkers over hoe om te gaan met problematisch gedrag.
. Door een grote vraag naar inzet van het Ambulant Ondersteunings Team wordt het team de komende maanden uitgebreid. De pilot wordt eind 2023 geëvalueerd.
Nieuwe maatregel COA
Het COA heeft voor overlastgevende asielzoekers een nieuwe maatregel genomen die per maart 2023 is ingegaan: de zogeheten gedragsbeïnvloedingsmaatregel. Deze maatregel ziet op het aangepast opvangen van asielzoekers die overlast veroorzaken tijdens hun verblijf op de locaties in Ter Apel of in Budel.
Op deze locaties vindt de eerste opvang plaats en krijgen asielzoekers geen leefgeld. Daardoor kan het COA hier geen leefgeld inhouden als onderdeel van het COA-maatregelenbeleid5 , wanneer een asielzoeker zich niet houdt aan de huisregels.
Om toch te kunnen werken aan een positieve gedragsverandering, is op deze locaties de gedragsbeïnvloedingsmaatregel opgesteld waarbij de overlastgevende bewoner wordt geplaatst op een zogenaamde prikkelarme omgeving.
Op de prikkelarme omgeving worden maaltijden en verzorgingsproducten in natura verstrekt, is een dagelijks coaching gesprek, geldt een verbod op drugs en alcohol en dienen de asielzoekers tussen 22.00–8.00 uur binnen te zijn
. Op deze manier wil het COA ontmoedigen dat asielzoekers overlast veroorzaken en het gedrag van asielzoekers die wel overlast veroorzaken tijdig op een effectieve manier beïnvloeden.
Sobere opvanglocaties voor kansarme asielzoekers
Bij brief van 29 juni jl. (Kamerstuk 19 637, nr. 2908) heb ik u geïnformeerd over een nieuw in te richten vorm van versoberde opvang bedoeld voor vreemdelingen met een asielaanvraag met een hoog afwijzingspercentage, de zogenaamde kansarme asielzoekers.
Momenteel vinden er gesprekken plaats met de gemeente Almere over een eventuele ingebruikname van de Penitentiaire Inrichting
Voor deze opvanglocaties zal een sober opvangregime gelden.
Daarnaast zal op deze locaties worden ingezet op een vlotte en efficiënte afhandeling van de asielaanvraag. Hiervoor wordt nauw samengewerkt tussen de ketenpartners en de Ketenmariniers.
Bij een afwijzing kan de vertrekprocedure naar het land van herkomst of het land dat verantwoordelijk is voor de behandeling van
Tweede Kamer, vergaderjaar 2022–2023, 19 637, nr. 3104 5
BLADZIJDE 6
de asielaanvraag in het kader van de Dublinverordening spoedig gestart worden. Naast gesprekken met Almere, verken ik ook welke andere gemeenten sobere opvanglocaties kunnen verzorgen.
Overige maatregelen
Terugkeer
De aanpak van overlastgevende vreemdelingen bestaat uit verschillende onderdelen
Een effectief terugkeerproces voor overlastgevers met een vertrekplicht is daar één van. In die gevallen moet ook steeds worden gekeken of er voldoende redenen zijn om vreemdelingenbewaring toe te passen.
Daarbij is van belang dat voor de oplegging van bewaring, in de juridische doctrine alleen in ernstige openbare orde gevallen aanleiding bestaat
Een asielzoeker die door zijn negatieve gedrag in contact komt met de politie, kan ook om andere redenen in bewaring worden gesteld, bijvoorbeeld omdat blijkt dat er een risico op onttrekken aan het toezicht is.
Vanuit bewaring – maar uiteraard ook vanuit een open locatie, wordt na afloop van de procedure gewerkt aan terugkeer
Het kabinet heeft 15 miljoen euro beschikbaar gesteld om in te zetten voor terugkeer van vertrekplichtige vreemdelingen, met bijzondere aandacht voor personen die overlastgevend gedrag vertonen.
De planvorming voor de besteding van deze middelen bevindt zich in de afrondende fase en ziet op een set aan nationale investeringen, aangevuld met separaat budget waarmee de Nederlandse inzet op migratiepartnerschappen verder versneld kan worden.
Financiering lokale maatregelen
Een gemeente die last heeft van overlast van asielzoekers, kan een beroep doen op de SPUK-regeling, om zo financieel gecompenseerd te worden voor maatregelen tegen overlast van asielzoekers.
. Ieder jaar stelt het Ministerie van JenV een budget beschikbaar voor de financiering van lokale (kleinschalige) maatregelen tegen overlast buiten de opvanglocaties.
Deze regeling geeft gemeenten de mogelijkheid om zelf te bepalen welke aanpak het beste bij hun problematiek past
De maatregelen waarvoor dit budget wordt gebruikt verschillen per gemeente.
Hierbij valt te denken aan de inzet van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s), bodycams, extra cameratoezicht maar ook preventieve maatregelen zoals het organiseren van extra (sport)activiteiten.
. Ik verwacht op korte termijn de SPUK voor 2023–2024 open te stellen.
Motie van de leden Bisschop en Peters
Tot slot ga ik in op de gewijzigde motie van de leden Bisschop en Peters. In deze motie wordt de regering verzocht snel met maatregelen te komen om criminele activiteiten en overlast van veiligelanders en dak- en thuislozen uit Midden- en Oost-Europa tegen te gaan.
Zoals reeds is aangegeven heeft het kabinet 45 miljoen beschikbaar gesteld voor de intensivering van de aanpak van overlastgevend en crimineel gedrag door asielzoekers.
. Onderdeel van deze intensivering is het beschikbaar stellen van toezichthouders op straat die zich richten op alle overlastgevende asielzoekers en de intensivering van de inzet op terugkeer middels de 15 miljoen die voor terugkeer beschikbaar is gesteld.
Ten aanzien van het op niveau brengen van de AVIM-capaciteit kan ik u melden dat de politie voortdurend personeel werft om de benodigde formatie op orde te krijgen en te houden. Inzet van lokale AVIM-eenheden
Tweede Kamer, vergaderjaar 2022–2023, 19 637, nr. 3104 6
BLADZIJDE 7
op de verschillende gebieden in het vreemdelingendomein gebeurt op basis van prioritering
Het tegengaan van overlast en het bestrijden van criminaliteit zijn onderdeel van deze prioritering.
Daarnaast wordt tevens verkend of taken in de migratieketen optimaler belegd kunnen worden.
Deze verkenning helpt mogelijk om de druk op de capaciteit van de politie te verlichten
Een oplossing voor overlast en het tegengaan van criminaliteit is echter niet enkel afhankelijk van de capaciteit van de AVIM-afdelingen
Zo spelen ook de naleving van afspraken tussen partners in de migratieketen, vigerende wet- en regelgeving, en de (on)mogelijkheden om vreemdelingen van wie een asielaanvraag is afgewezen gedwongen te laten terugkeren naar het land van herkomst tevens een belangrijke rol hierin.
. Ik blijf mij inzetten voor een goede samenwerking tussen de ketenpartners op deze gebieden.
In de motie wordt tevens verwezen naar overlast veroorzaakt door dakloze EU-burgers.
Het is hier van belang om het onderscheid te maken dat een (dakloze) EU-burger geen verzoek tot asiel heeft gedaan en daarom buiten de aanpak van overlast door asielzoekers valt.
Het voorkomen en aanpakken van overlast door kwetsbare dakloze EU burgers maakt onderdeel uit van het Plan van Aanpak Kwetsbare Dakloze Unieburgers.6
Dit Plan van Aanpak, mede als reactie op de motie van de leden Segers en Marijnissen,7 en de uitvoering daarvan vindt plaats met de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Sociale Zaken en Werkgelegenheid en enkele gemeenten.
De groep dakloze EU-burgers bestaat volgens een eerste schatting uit het IVO-onderzoek uit totaal zo’n 2.500 tot 3.000 dakloze EU-burgers8 in heel Nederland9 , waarvan een deel overlast veroorzaakt.
Voor EU-burgers geldt dat zij een andere rechtspositie hebben dan asielzoekers.
Dat een EU-burger dakloos is geraakt, betekent niet automatisch dat diegene geen rechtmatig verblijf in Nederland meer heeft.
Het Plan van Aanpak gaat uit van een gedifferentieerde aanpak om dakloosheid bij verschillende groepen EU-burgers te voorkomen en terug te dringen, afhankelijk van de situatie van de EU-burger
Er wordt ingezet op beter inzicht in de verblijfsstatus van kwetsbare dakloze EU-burgers10, zorg en begeleiding (terug naar werk) voor degenen die daar recht op hebben en terugkeer van EU-burgers die onrechtmatig in Nederland verblijven, vooral als zij overlast geven en crimineel gedrag vertonen.
Samen met maatschappelijke organisaties, zoals de stichting Barka, lukt het goed om EU-burgers op vrijwillige basis terug te begeleiden naar hun land van herkomst.
Het Rijk en enkele grote gemeenten ondersteunen Barka hierbij financieel. Alle betrokken partijen zijn erg tevreden over de resultaten die met vrijwillige terugkeer zijn bereikt.
Als vrijwillige terugkeer niet lukt, kan – als vast is komen te staan dat de EU-burger niet meer voldoet aan de voorwaarden voor rechtmatig verblijf – ook gedwongen terugkeer aan de orde zijn.
9 Ten opzichte van een totaal van ongeveer 842.470 EU-burgers die in Nederland verblijven uit de EU-27 lidstaten. Zie: Migrantenmonitor 2018, Kamerstukken 29 407 en 29 861, nr. 213.
10 Vanuit het Ministerie van Justitie en Veiligheid loopt momenteel samen met de IND en enkele gemeenten een verkenning op welke wijze de verblijfsrechtelijke beoordeling van dakloze EU burgers zo efficiënt mogelijk kan worden ingericht en onder welke randvoorwaarden. Zo’n beoordeling kan alleen plaatsvinden als er gerede twijfel bestaat of de EU burger hier rechtmatig verblijf heeft.
Tweede Kamer, vergaderjaar 2022–2023, 19 637, nr. 3104 7
BLADZIJDE 8
In de motie wordt tevens verwezen naar de aanpak van mobiel banditisme.
Mobiel banditisme is een vorm van internationale georganiseerde criminaliteit.
De leden van deze bendes hebben meestal geen vaste woonof verblijfplaats in Nederland en zijn over het algemeen geen asielzoekers.
De opdrachtgever van de bendes opereert meestal vanuit het buitenland. De aanpak van mobiel banditisme is onderdeel van het Actieprogramma Veilig Ondernemen 2023–2026 van het Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing.11
De afgelopen jaren is middels onderzoek zicht verkregen op de modus operandi van mobiele bandieten, waaronder onderzoeken naar vroegtijdige signalering en recentelijk naar e-bike en gps-diefstallen door mobiele bendes.
Onder andere middels deze wetenschappelijke inzichten is een barrièremodel tot stand gekomen, om zo in elke fase de criminele activiteiten van mobiele bandieten te verstoren.
Tijdige informatieuitwisseling tussen winkeliers en politie, met het doel heterdaadkracht te vergroten, is een belangrijk onderdeel van deze publiek-private aanpak.
Politie en brancheorganisaties wisselen daarnaast actief informatie uit over de modus operandi van mobiele bandieten
Ook is Nederland vertegenwoordigd in EMPACT Organised Property Crime, waar Europese landen samenwerken bij de aanpak van mobiel banditisme.
In aanvulling op bovengenoemde maatregelen geldt dat het WODC momenteel onderzoek doet naar rondreizende alleenstaande minderjarige vreemdelingen met multiproblematiek
Daarbij wordt gekeken, met een internationale focus, naar de kenmerken en drijfveren van deze groep jongeren, of er sprake is van betrokkenheid in criminele netwerken en wat er geleerd kan worden van de ervaringen van andere Europese landen die met soortgelijke problematiek te maken hebben.
Dit rapport wordt naar verwachting voor de zomer opgeleverd.
De aanbevelingen die hieruit volgen worden betrokken in de aanpak van overlastgevend en crimineel gedrag van asielzoekers.
De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
E. van der Burg
De Minister van Justitie en Veiligheid,
D. Yes¸ilgöz-Zegerius
ZIE BRON:
ZIE DE BRON WAARUIT IK BOVENSTAANDE BRIEF HEB GEHAALD:
PARLEMENTAIRE MONITOR
BRIEF REGERING; VOORTGANG AANPAK
OVERLASTGEVEND EN CRIMINEEL GEDRAG DOOR ASIELZOEKERS-
Nr. 3104 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS EN MINISTER VAN JUSTITIE
EN VEILIGHEID
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 9 mei 2023
Een toename van winkeldiefstallen in Ter Apel, de bus die niet meer stopt bij azc Budel en de eigenaar van de pompwinkel in Nieuw-Weerdinge die haar winkel op slot houdt: het is een greep uit het nieuwsoverzicht van de afgelopen periode in relatie tot overlastgevende asielzoekers. Overlast die het veiligheidsgevoel van bewoners en ondernemers in de samenleving onder druk zet en afbreuk doet aan de bereidheid om vluchtelingen op te vangen, is absoluut onaanvaardbaar.
Zoals aangegeven in de brief van 26 augustus jl., heeft het kabinet aanvullend 45 miljoen euro structureel beschikbaar gesteld voor de aanpak van overlast.1 Dit geld investeren we via twee sporen. Tegen asielzoekers die de gastvrijheid van Nederland misbruiken en voor overlast zorgen, past een harde aanpak. Onze gastvrijheid mag nooit ten koste gaan van onze veiligheid. Tegelijk zet ik in op het voorkomen van overlast; de preventieve aanpak. In deze brief licht ik, zoals toegezegd in het mondelinge vragenuur van 6 december 2022, de maatregelen van beide sporen toe, zodat u een goed beeld krijgt van de voortgang in dit dossier.
Tot slot wordt in deze brief ingegaan op de motie van de leden Bisschop en Peters om snel met maatregelen te komen om criminele activiteiten en overlast van asielzoekers uit veilige landen van herkomst2 en dak- en thuislozen uit Midden- en Oost-Europa tegen te gaan3.
Lik-op-stuk
In nauwe samenwerking met het Openbaar Ministerie en de Ketenmariniers bevordert de Coördinator Nationale Aanpak Overlast de aandacht
1 Kamerstuk 19 637, nr. 2992.
2 Voor de actuele lijst veilige landen van herkomst zie https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ asielbeleid/vraag-en-antwoord/lijst-van-veilige-landen-van-herkomst.
voor de strafrechtelijke aanpak van overlast en criminaliteit door asielzoekers. Het doel van deze samenwerking is om het voor de harde kern overlastgevers onmogelijk te maken door Nederland rond te trekken en daarbij ongrijpbaar te blijven. Door een nationale, intensieve samenwerking tussen de strafrechtketen en de vreemdelingenketen, wordt het net rond deze groep gesloten. Vervolgens wordt iedere overlastgever effectief aangepakt. Dat betekent een lik-op-stuk beleid, gericht op het snel afhandelen van zaken door politie en justitie.
Procesoptimalisatie overlastgevende asielzoekers
Asielzoekers die strafbare feiten plegen, worden zowel strafrechtelijk als vreemdelingrechtelijk aangepakt. Om overlastgevers in Ter Apel zo snel mogelijk door ons asiel- en opvangstelsel te halen en bij afwijzing te werken aan terugkeer, is Ter Apel gestart met een pilot procesoptimalisatie. Aanvragen van asielzoekers die overlast veroorzaken, worden in deze pilot snel afgehandeld.
In bepaalde gevallen van overlast – zoals agressie tegen medewerkers -wordt binnen de algemene asielprocedure bijvoorbeeld de rust- en voorbereidingstijd, die normaal gesproken wordt gegeven om uit te rusten van de reis en voor te bereiden op de asielprocedure, onthouden. Dit biedt snelheid in de procedure en is een duidelijk signaal dat overlast niet wordt getolereerd en dit gedrag gevolgen kan hebben voor de asielaanvraag. Daarnaast geven politie (AVIM), IND en andere partijen in nauwe samenwerking waar mogelijk lik-op-stuk bij aanhouding van overlastgevende asielzoekers in de publieke ruimte, door bijvoorbeeld gebruik te maken van het supersnelrecht. Deze ketenbrede aanpak en persoonsgerichte prioritering is de sleutel tot een succesvolle effectieve vreemdelingrechtelijke aanpak. Overlastgevende asielzoekers moeten zo snel mogelijk gestraft worden en uit ons opvangstelsel. Een strenge aanpak moet kwaadwillende asielzoekers ontmoedigen om naar Nederland te komen.
Inspanningen van het OM
Het Openbaar Ministerie heeft vorig jaar een werkgroep opgericht onder aansturing van een landelijke Vreemdelingen-in-de-Strafrechtketen (VRIS)-officier bestaande uit (gebieds)officieren van justitie en andere OM-medewerkers die nauw betrokken zijn bij vraagstukken waar de strafrechtketen en vreemdelingenketen elkaar raken. De opdracht van de werkgroep is het versterken van de aanpak van misdrijven, gepleegd door overlastgevende vreemdelingen in de asielketen die worden verdacht van bijvoorbeeld (winkel)diefstal, vernieling of verduistering of van zogenoemde (lichte) High Impact Crimes als overvallen, straatroven, woninginbraken en geweld. Het doel is dat het OM, samen met de politie, door adequate inzet van het strafrecht, een bijdrage levert aan het behoud van landelijk en lokaal draagvlak voor de (nood)opvang van asielzoekers. Daarbij geldt dat het OM alleen in actie komt als sprake is (van verdenking) van strafbare feiten. De focus ligt daarbij op misdrijven.
Het strafvervolgingsbeleid gericht op overlastgevende asielzoekers die misdrijven plegen, wordt in heldere stappen beschreven en binnen het OM gecommuniceerd voor toepassing binnen de reguliere Zorgvuldig Snel Maatwerk (ZSM)-aanpak. Zo is steeds voor iedereen duidelijk welke strafrechtelijke interventies bij voorkeur worden opgelegd. Voor de verdachte zal duidelijk zijn dat het plegen van misdrijven direct strafrechtelijke gevolgen heeft (lik-op-stuk). Onder lik-op-stuk beleid wordt verstaan een snelle interventie na aanhouding van de verdachte tot en met de succesvolle tenuitvoerlegging van de straf. Dat zijn voor bovengenoemde feiten bij voorkeur de supersnelrechtzitting bij de politierechter, waarbij de verdachte binnen 72 uur na aanhouding vanuit de inverzekeringstelling wordt berecht en de snelrechtzitting bij de politierechter waarbij de verdachte binnen 17 dagen na aanhouding vanuit de bewaring wordt berecht. In beide situaties wordt een verdachte berecht vanuit de voorlopige hechtenis en kan de rechter bevelen dat de resterende straf direct aansluitend wordt uitgezeten. Zo wordt voorkomen dat veroordeelde vreemdelingen zich aan de tenuitvoerlegging onttrekken door naar elders af te reizen en zo onvindbaar zijn.
Het OM wil daarmee ook aan het lokaal bestuur, de asielketen en de samenleving laten zien dat wangedrag niet getolereerd wordt. De landelijke VRIS-officier werkt nauw samen met de Coördinator Nationale Aanpak Overlast en staat in goed contact met de organisaties binnen de asielketen, met name COA, DT&V, politie (AVIM) en IND.
Maatregelen in het openbaar vervoer
Reizigers en medewerkers van vervoerders ondervinden last van asielzoekers die zwartrijden in het openbaar vervoer rondom asielzoekerscentra en daar agressie en intimidatie veroorzaken. Dit is onaanvaardbaar.
De ministeries van JenV en IenW, COA, politie, OM en vervoerders werken aan een integraal plan van aanpak om de overlast in het OV terug te dringen. De maatregelen zien op drie verschillende thema’s: betalingspro-blematiek, dossieropbouw en identificatie. Zo onderzoek ik de mogelijkheden van het op naam zetten van dagkaarten die asielzoekers ontvangen van het COA voor reizen die zij maken in het kader van hun procedure. Het op naam zetten voorkomt dat asielzoekers de kaart doorverkopen en zelf gaan zwartrijden, wat voor overlast zorgt. Daarnaast wordt ingezet op het verbeteren van de voorlichting aan asielzoekers over de werking van het openbaar vervoer. Verder voert het COA begin 2024 op alle COA-locaties een nieuw betaalmiddel in, waarmee asielzoekers ook in het openbaar vervoer kunnen reizen. Ook dit moet bijdragen aan het verminderen van zwartrijden. Om overlastgevers in het openbaar vervoer sneller en effectiever aan te pakken verbeter ik de mogelijkheden voor dossieropbouw en gegevensdeling met inachtneming van privacyregelgeving. Met het Ministerie van IenW verbeter ik de mogelijkheden die boa’s hebben om personen die overlast veroorzaken te identificeren.
Naar aanleiding van overlast op buslijn 73 tussen Emmen en Ter Apel, wordt sinds 2019 een pendelbus ingezet die tussen het station van Emmen en het aanmeldcentrum Ter Apel rijdt. De inzet van de pendelbus is effectief gebleken en heeft geleid tot minder overlast op lijn 73. De inzet van de pendelbus is tijdelijk van aard. Het integrale plan van aanpak overlastgevende asielzoekers in het openbaar vervoer moet leiden tot een structurele oplossing voor het overlastprobleem, wat de pendelbus overbodig dient te maken.
Handhaving- en toezichtlocatie (HTL)
Asielzoekers die (ernstige) overlast veroorzaken, kunnen in de Handhaving- en toezichtlocatie worden geplaatst. Een asielzoeker kan hier in beginsel maximaal 3 maanden worden geplaatst. Door plaatsing op de Handhaving- en toezichtlocatie worden reguliere locaties ontlast van overlastgevers. In deze locatie gelden strengere huisregels. De asielzoeker mag het terrein van de Handhaving- en toezichtlocatie beperkt verlaten. Ook ontvangen asielzoekers hier geen eet- en leefgeld, maar worden maaltijden en verzorgingsproducten in natura verstrekt.
De Inspectie JenV en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd hebben een aantal aanbevelingen gedaan over het verbeteren van de leefomstandigheden op de HTL. Ik verwijs graag naar de beleidsreactie d.d. 5 april jl. voor de voortgang van de aanbevelingen op de HTL en het vervolgonderzoek van de Inspectie JenV over de bevoegdheden van de boa’s die onder andere op de HTL werken.1
Preventie
Door samen te werken met partners uit de keten, de ketenmariniers en de Coördinator Nationale Aanpak Overlast zetten we ons in om overlast te voorkomen door het nemen van preventieve maatregelen. Hierbij zoeken we naar de optimale ruimte binnen bestaande wet- en regelgeving.
Mobiel toezichtsteam
In november 2022 is in Ter Apel gestart met een nieuwe vorm van toezicht in de publieke ruimte. Vier toezichthouders houden toezicht op straat, in het openbaar vervoer en op het terrein van het azc. De toezichthouders zetten in op persoonlijk contact met de doelgroep. Daarnaast onderhouden zij nauw en frequent contact met de lokale bewoners, winkeliers en ondernemers, de politie, het COA en vervoerders. De eerste resultaten van de pilot zijn positief. Met hun zichtbaarheid en aanwezigheid weten de toezichthouders bepaalde vormen van overlast te voorkomen. Door persoonlijk contact met de doelgroep, weten zij in situaties waar onrust heerst of onenigheid dreigt, vaak de angel eruit halen voordat de spanning escaleert. Daarom is besloten de pilotfase in Ter Apel die in november 2022 voor drie maanden van start ging, nog eens met negen maanden te verlengen tot en met oktober 2023.
Parallel daaraan worden sinds 6 maart 2023 vier toezichthouders ingezet in de gemeente Cranendonck. Zij werken volgens dezelfde methodiek en begeven zich op alle domeinen waar de groep overlastgevers zich ophoudt. Dat is onder meer in de openbare ruimte, het winkelgebied, het stationsgebied en in het openbaar vervoer. De pilot duurt tot en met 31 december 2023. Verder is de Nationaal Coördinator in gesprek met enkele andere gemeenten om te verkennen in hoeverre de inzet van deze werkmethode elders gewenst en mogelijk is. De komende maanden wordt de werkmethode van de pilot geëvalueerd. Afhankelijk van de bevindingen wordt besloten of en hoe de inzet volgend jaar wordt gecontinueerd.
Opvang
Om opvanglocaties veilig en leefbaar te houden voor zowel asielzoekers, medewerkers als omwonenden en overlastgevend gedrag effectief aan te pakken, blijft een gerichte aanpak in de opvang van (overlastgevende) asielzoekers en het adequaat begeleiden van asielzoekers noodzakelijk. Vluchtelingen die huis en haard hebben verlaten om in Nederland bescherming te zoeken moeten zich veilig voelen. Dit mag niet onmogelijk gemaakt worden door een groep asielzoekers die kwaadwillend is.
Pilot (potentiele) overlastgever vroegtijdig in beeld
Op 11 pilotlocaties houden twee medewerkers zich als duo bezig met het begeleiden en activeren van de bewoners die (potentieel) overlastgevend gedrag vertonen. De duo’s geven aan dat het rustiger is op locatie dan voor de start van de pilot. Er worden steeds meer initiatieven met positieve impact ontplooid. Deze worden gedeeld op het intranet van het COA, zodat ook andere locaties van deze good practices kunnen leren. Eind 2023 vindt een evaluatie plaats van de pilot.
Ambulant Ondersteunings Team
Het Ambulant Ondersteunings Team is opgericht om collega’s op de locaties te ontlasten, helpen en ondersteunen in perioden dat er veel incidenten zijn of wanneer er een incident met zeer hoge impact heeft voorgedaan, zowel voor reguliere locaties als voor locaties voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Het team is meermaals ingezet op aanvraag van de locaties. Locatiemanagers zijn zeer positief over de inzet van het team, zoals de overdracht van kennis naar hun medewerkers over hoe om te gaan met problematisch gedrag. Door een grote vraag naar inzet van het Ambulant Ondersteunings Team wordt het team de komende maanden uitgebreid. De pilot wordt eind 2023 geëvalueerd.
Nieuwe maatregel COA
Het COA heeft voor overlastgevende asielzoekers een nieuwe maatregel genomen die per maart 2023 is ingegaan: de zogeheten gedragsbeïnvloe-dingsmaatregel. Deze maatregel ziet op het aangepast opvangen van asielzoekers die overlast veroorzaken tijdens hun verblijf op de locaties in Ter Apel of in Budel.
Op deze locaties vindt de eerste opvang plaats en krijgen asielzoekers geen leefgeld. Daardoor kan het COA hier geen leefgeld inhouden als onderdeel van het COA-maatregelenbeleid2, wanneer een asielzoeker zich niet houdt aan de huisregels. Om toch te kunnen werken aan een positieve gedragsverandering, is op deze locaties de gedragsbeïnvloe-dingsmaatregel opgesteld waarbij de overlastgevende bewoner wordt geplaatst op een zogenaamde prikkelarme omgeving. Op de prikkelarme omgeving worden maaltijden en verzorgingsproducten in natura verstrekt, is een dagelijks coaching gesprek, geldt een verbod op drugs en alcohol en dienen de asielzoekers tussen 22.00-8.00 uur binnen te zijn. Op deze manier wil het COA ontmoedigen dat asielzoekers overlast veroorzaken en het gedrag van asielzoekers die wel overlast veroorzaken tijdig op een effectieve manier beïnvloeden.
Sobere opvanglocaties voor kansarme asielzoekers
Bij brief van 29 juni jl. (Kamerstuk 19 637, nr. 2908) heb ik u geïnformeerd over een nieuw in te richten vorm van versoberde opvang bedoeld voor vreemdelingen met een asielaanvraag met een hoog afwijzingsper-centage, de zogenaamde kansarme asielzoekers. Momenteel vinden er gesprekken plaats met de gemeente Almere over een eventuele ingebruikname van de Penitentiaire Inrichting Voor deze opvanglocaties zal een sober opvangregime gelden. Daarnaast zal op deze locaties worden ingezet op een vlotte en efficiënte afhandeling van de asielaanvraag. Hiervoor wordt nauw samengewerkt tussen de ketenpartners en de Ketenmariniers. Bij een afwijzing kan de vertrekprocedure naar het land van herkomst of het land dat verantwoordelijk is voor de behandeling van de asielaanvraag in het kader van de Dublinverordening spoedig gestart worden. Naast gesprekken met Almere, verken ik ook welke andere gemeenten sobere opvanglocaties kunnen verzorgen.
Overige maatregelen
Terugkeer
De aanpak van overlastgevende vreemdelingen bestaat uit verschillende onderdelen. Een effectief terugkeerproces voor overlastgevers met een vertrekplicht is daar één van. In die gevallen moet ook steeds worden gekeken of er voldoende redenen zijn om vreemdelingenbewaring toe te passen. Daarbij is van belang dat voor de oplegging van bewaring, in de juridische doctrine alleen in ernstige openbare orde gevallen aanleiding bestaat. Een asielzoeker die door zijn negatieve gedrag in contact komt met de politie, kan ook om andere redenen in bewaring worden gesteld, bijvoorbeeld omdat blijkt dat er een risico op onttrekken aan het toezicht is. Vanuit bewaring – maar uiteraard ook vanuit een open locatie, wordt na afloop van de procedure gewerkt aan terugkeer.
Het kabinet heeft 15 miljoen euro beschikbaar gesteld om in te zetten voor terugkeer van vertrekplichtige vreemdelingen, met bijzondere aandacht voor personen die overlastgevend gedrag vertonen. De planvorming voor de besteding van deze middelen bevindt zich in de afrondende fase en ziet op een set aan nationale investeringen, aangevuld met separaat budget waarmee de Nederlandse inzet op migratiepartnerschappen verder versneld kan worden.
Financiering lokale maatregelen
Een gemeente die last heeft van overlast van asielzoekers, kan een beroep doen op de SPUK-regeling, om zo financieel gecompenseerd te worden voor maatregelen tegen overlast van asielzoekers. Ieder jaar stelt het Ministerie van JenV een budget beschikbaar voor de financiering van lokale (kleinschalige) maatregelen tegen overlast buiten de opvanglocaties. Deze regeling geeft gemeenten de mogelijkheid om zelf te bepalen welke aanpak het beste bij hun problematiek past. De maatregelen waarvoor dit budget wordt gebruikt verschillen per gemeente. Hierbij valt te denken aan de inzet van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s), bodycams, extra cameratoezicht maar ook preventieve maatregelen zoals het organiseren van extra (sport)activiteiten. Ik verwacht op korte termijn de SPUK voor 2023-2024 open te stellen.
Motie van de leden Bisschop en Peters
Tot slot ga ik in op de gewijzigde motie van de leden Bisschop en Peters.
In deze motie wordt de regering verzocht snel met maatregelen te komen om criminele activiteiten en overlast van veiligelanders en dak- en thuislozen uit Midden- en Oost-Europa tegen te gaan.
Zoals reeds is aangegeven heeft het kabinet 45 miljoen beschikbaar gesteld voor de intensivering van de aanpak van overlastgevend en crimineel gedrag door asielzoekers. Onderdeel van deze intensivering is het beschikbaar stellen van toezichthouders op straat die zich richten op alle overlastgevende asielzoekers en de intensivering van de inzet op terugkeer middels de 15 miljoen die voor terugkeer beschikbaar is gesteld.
Ten aanzien van het op niveau brengen van de AVIM-capaciteit kan ik u melden dat de politie voortdurend personeel werft om de benodigde formatie op orde te krijgen en te houden. Inzet van lokale AVIM-eenheden op de verschillende gebieden in het vreemdelingendomein gebeurt op basis van prioritering. Het tegengaan van overlast en het bestrijden van criminaliteit zijn onderdeel van deze prioritering. Daarnaast wordt tevens verkend of taken in de migratieketen optimaler belegd kunnen worden. Deze verkenning helpt mogelijk om de druk op de capaciteit van de politie te verlichten.
Een oplossing voor overlast en het tegengaan van criminaliteit is echter niet enkel afhankelijk van de capaciteit van de AVIM-afdelingen. Zo spelen ook de naleving van afspraken tussen partners in de migratieketen, vigerende wet- en regelgeving, en de (on)mogelijkheden om vreemdelingen van wie een asielaanvraag is afgewezen gedwongen te laten terugkeren naar het land van herkomst tevens een belangrijke rol hierin. Ik blijf mij inzetten voor een goede samenwerking tussen de ketenpartners op deze gebieden.
In de motie wordt tevens verwezen naar overlast veroorzaakt door dakloze EU-burgers. Het is hier van belang om het onderscheid te maken dat een (dakloze) EU-burger geen verzoek tot asiel heeft gedaan en daarom buiten de aanpak van overlast door asielzoekers valt. Het voorkomen en aanpakken van overlast door kwetsbare dakloze EU burgers maakt onderdeel uit van het Plan van Aanpak Kwetsbare Dakloze Unieburgers.3 Dit Plan van Aanpak, mede als reactie op de motie van de leden Segers en Marijnissen,4 en de uitvoering daarvan vindt plaats met de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Sociale Zaken en Werkgelegenheid en enkele gemeenten.
De groep dakloze EU-burgers bestaat volgens een eerste schatting uit het IVO-onderzoek uit totaal zo’n 2.500 tot 3.000 dakloze EU-burgers5 in heel Nederland6, waarvan een deel overlast veroorzaakt. Voor EU-burgers geldt dat zij een andere rechtspositie hebben dan asielzoekers. Dat een EU-burger dakloos is geraakt, betekent niet automatisch dat diegene geen rechtmatig verblijf in Nederland meer heeft. Het Plan van Aanpak gaat uit van een gedifferentieerde aanpak om dakloosheid bij verschillende groepen EU-burgers te voorkomen en terug te dringen, afhankelijk van de situatie van de EU-burger. Er wordt ingezet op beter inzicht in de verblijfsstatus van kwetsbare dakloze EU-burgers7, zorg en begeleiding (terug naar werk) voor degenen die daar recht op hebben en terugkeer van EU-burgers die onrechtmatig in Nederland verblijven, vooral als zij overlast geven en crimineel gedrag vertonen. Samen met maatschappelijke organisaties, zoals de stichting Barka, lukt het goed om EU-burgers op vrijwillige basis terug te begeleiden naar hun land van herkomst. Het Rijk en enkele grote gemeenten ondersteunen Barka hierbij financieel. Alle betrokken partijen zijn erg tevreden over de resultaten die met vrijwillige terugkeer zijn bereikt. Als vrijwillige terugkeer niet lukt, kan – als vast is komen te staan dat de EU-burger niet meer voldoet aan de voorwaarden voor rechtmatig verblijf – ook gedwongen terugkeer aan de orde zijn.
In de motie wordt tevens verwezen naar de aanpak van mobiel banditisme. Mobiel banditisme is een vorm van internationale georganiseerde criminaliteit. De leden van deze bendes hebben meestal geen vaste woon-of verblijfplaats in Nederland en zijn over het algemeen geen asielzoekers. De opdrachtgever van de bendes opereert meestal vanuit het buitenland. De aanpak van mobiel banditisme is onderdeel van het Actieprogramma Veilig Ondernemen 2023-2026 van het Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing.8 De afgelopen jaren is middels onderzoek zicht verkregen op de modus operandi van mobiele bandieten, waaronder onderzoeken naar vroegtijdige signalering en recentelijk naar e-bike en gps-diefstallen door mobiele bendes. Onder andere middels deze wetenschappelijke inzichten is een barrièremodel tot stand gekomen, om zo in elke fase de criminele activiteiten van mobiele bandieten te verstoren. Tijdige informatie-uitwisseling tussen winkeliers en politie, met het doel heterdaadkracht te vergroten, is een belangrijk onderdeel van deze publiek-private aanpak. Politie en brancheorganisaties wisselen daarnaast actief informatie uit over de modus operandi van mobiele bandieten. Ook is Nederland vertegenwoordigd in EMPACT Organised Property Crime, waar Europese landen samenwerken bij de aanpak van mobiel banditisme.
In aanvulling op bovengenoemde maatregelen geldt dat het WODC momenteel onderzoek doet naar rondreizende alleenstaande minderjarige vreemdelingen met multiproblematiek. Daarbij wordt gekeken, met een internationale focus, naar de kenmerken en drijfveren van deze groep jongeren, of er sprake is van betrokkenheid in criminele netwerken en wat er geleerd kan worden van de ervaringen van andere Europese landen die met soortgelijke problematiek te maken hebben. Dit rapport wordt naar verwachting voor de zomer opgeleverd. De aanbevelingen die hieruit volgen worden betrokken in de aanpak van overlastgevend en crimineel gedrag van asielzoekers.
De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
E. van der Burg
De Minister van Justitie en Veiligheid,
D. Yesilgöz-Zegerius
Tweede Kamer, vergaderjaar 2022-2023, 19 637, nr. 3104 8
Beleidsreactie onderzoek IJenV naar de leefomstandigheden en de veiligheid op de handhaving- en toezichtlocatie (HTL) d.d. 5 april 2023, Beleidsreactie onderzoek IJenV naar de leefomstandigheden en de veiligheid op de handhaving- en toezicht locatie (htl) | Kamerstuk 19 637, nr. 3090.
Ten opzichte van een totaal van ongeveer 842.470 EU-burgers die in Nederland verblijven uit de EU-27 lidstaten. Zie: Migrantenmonitor 2018, Kamerstukken 29 407 en 29 861, nr. 213.
Vanuit het Ministerie van Justitie en Veiligheid loopt momenteel samen met de IND en enkele gemeenten een verkenning op welke wijze de verblijfsrechtelijke beoordeling van dakloze EU burgers zo efficiënt mogelijk kan worden ingericht en onder welke randvoorwaarden. Zo’n beoordeling kan alleen plaatsvinden als er gerede twijfel bestaat of de EU burger hier rechtmatig verblijf heeft.
Reacties uitgeschakeld voor BRIEF REGERING AAN DE TWEEDE KAMER: VOORTGANG AANPAK OVERLASTGEVEND EN CRIMINEEL GEDRAG DOOR ASIELZOEKERS-VREEMDELINGENBELEID
REACTIE ASTRID ESSED OP QUORA/LAAT JE NIET BEDOTTEN/EEM FASCISTENKABINET IS EEN GEVAARLIJKE GRAP
Dit naar aanleiding van een Quora Post van Fedor van Eldijk,
die zich afvroeg of een ”kabinet Wilders” niet een optie
zou zijn
Overigens WEL met ironie, want hij schrijft in zijn Eindzinnen
”Wie weet lost ie wel eindelijk de problemen in de zorg, op straat en in de huisvesting op – dan zijn we er echt wat mee opgeschoten, hoewel ik die kans erg klein acht. Veel waarschijnlijker is het dat ie er niks van bakt, allemaal minkukels in het kabinet zet en binnen een paar maanden met knallende ruzie de boel opblaast.
Dat zou ook mooi zijn, dan is het voor iedereen duidelijk dat dit ook niet werkt en dan zijn we eindelijk af van al die mafketels in de extreem rechtse hoek.”
Ik denk dat dat goed zou zijn, ik vrees dat we daar even doorheen moeten met z’n allen. En ik denk eerlijk gezegd dat het alleen maar goed uit kan pakken voor Nederland.
We hoeven niet heel bang te zijn dat hij een Nexit voor elkaar krijgt, daarvoor is zowel parlementair als maatschappelijk onvoldoende draagvlak te vinden. Hij zal mogelijk de immigratie terugdringen, maar we zullen onze internationale verplichtingen als het gaat om het opvangen van asielzoekers moeten nakomen. En ook Europese arbeidsmigranten gaat ie niet tegenhouden, en dat is maar goed ook voor zijn aarbeien- en aspergeminnende aanhang.
Wie weet lost ie wel eindelijk de problemen in de zorg, op straat en in de huisvesting op – dan zijn we er echt wat mee opgeschoten, hoewel ik die kans erg klein acht. Veel waarschijnlijker is het dat ie er niks van bakt, allemaal minkukels in het kabinet zet en binnen een paar maanden met knallende ruzie de boel opblaast.
Dat zou ook mooi zijn, dan is het voor iedereen duidelijk dat dit ook niet werkt en dan zijn we eindelijk af van al die mafketels in de extreem rechtse hoek.
Geschreven voor Konfrontatie, en daar ook al verschenen, waarvoor weer dank. Ga er trouwens eens kijken, op Konfrontatie dus, staat beslist aardig spul op.
Meer dan twee maanden geleden veroverde Wilders met zijn PVV via verkiezingen een dominante positie in de parlementaire politiek. De PVV kreeg de grootste fractie in de Tweede Kamer, en al snel kwam er een formatie op gang van een fascistenkabinet. BBB en NSC schoven aan, VVD ook. Onder leiding van Plasterk (PvdA, ook dat nog) kwamen er gesprekken. Wilders deed zich hierbij voor als welwillend en inschikkelijk. De coalitiepartners gingen mee in die voze pretentie.
De gesprekken bleken te gaan over de vraag of de Grondwet en de rechtstaat intact zouden blijven. Alleen al het feit dat er over zoiets onderhandeld zou moeten worden, is al hoogst verontrustend. Nee, als anarchist heb ik met geen enkele staat iets, en met de wettelijke grondslag van zo’n staat al evenmin. Maar het is duidelijk dat het in de formatiegesprekken niet om het repressieve en autoritaire karakter van rechtsstaat en grondwet gaat, maar juist om enkele waardevolle beginselen die er binnen als rechtmatig zijn erkend (maar daarmee allerminst gegarandeerd…).
Het gaat dan boven alles om gelijkwaardigheid van mensen. En de erkenning of ontkenning daarvan is wezenlijk, ook voor mensen die de instituties en het wettelijk kader waarbinnen die erkenning plaatsvindt, op zichzelf niet als legitiem erkennen. Ik hoef de rechtsstaat en de grondwet niet. Maar ik verdedig de erin verankerde grondrechten wel met hand en tand. Dat die grondrechten nu gewoon discussiepunt zijn in formatiebesprekingen, duidt aan uit welke fascistische, de gelijkwaardigheid ontkennende hoek de wind in politiek Den Haag waait.
Er is weinig reden om over dit alles al te verbaasd te zijn. De PVV won haar grote aanhang immers op basis van precies de ontkenning van gelijke rechten. Pogingen om dat te ontkennen of relativeren, stranden op keiharde feiten. PVV-stemmers noemden in onderzoek naar kiezersmotivatie heel duidelijk migratie op nummer een. Dat is anders dan het praatje over de rechtmatig ontevreden kiezers die dus maar PVV kozen, doet geloven.
‘Een stem op radicaal-rechts, was ook wel de redenering, zou immers vaak een schreeuw om zijn bij het oplossen van problemen als bestaanszekerheid en woningnood.’ Dat is dus gecheckt. ‘Wat blijkt: het argument bestaanszekerheid is zo goed als afwezig als argument om op de PVV te stemmen. Ook de woningmarkt wordt nauwelijks genoemd, en dan uitsluitend gekoppeld aan migratie’. Dit blijkt uit het Nationaal Kiezersonderzoek, waar de Volkskrant op 21 december 2023 aandacht aan besteedde en waar ik hier uit citeer.(1)
Afkeer van migranten trok mensen naar de PVV. Die mensen zagen in een stem voor Wilders een mogelijkheid om hun racisme van een enorme megafoon te voorzien. Woningnood is geen reden om PVV te stemmen, hooguit een handvat om de racistische haat van een smoes te voorzien. Ginnoy Mooy formuleert het scherp in de kop van een prachtig artikel: ‘Eigen volk eerst, dat is wat ze willen’.(3) Inderdaad. Geen illusies, geen verhulling van het racistische karakter van de Wilders-support-base!
Dat sommige van die mensen gefrustreerd zijn over woningtekort en magere inkomens, zal waar zijn. Niet die frustratie op zich dreef ze echter naar Wilders. De behoefte om hun frustratie af te reageren om migranten, vluchtelingen, niet-witte mensen, dat dreef ze naar Wilders. Wie bijvoorbeeld echt wat aan het echte probleem wil doen dat dat woningnood of wooncrisis heet, heeft opties. De Bond Precaire Woonvormen kan dan je plek zijn.(2) Die heeft al in acht steden plaatselijke groepen en spreekuren. Nee, daar kun je niet op stemmen, maar die plegen dan ook geen verkiezingsbedrog. Die gaan samen met je aan de slag waar mogelijk, als je dat wilt.
Racisme verklaart dus de grote PVV-overwinning, er is geen goede reden om dat te ontkennen, te verhullen of te bagatelliseren. En precies dit racisme dreigt dus regeringsbeleid te worden. Niet dat eerdere kabinetten vrij van racisme waren trouwens! Maar met Wilders in een hoofdrol en de machtspositie die de PVV in een nieuw kabinet te krijgen, is er wel sprake van een levensgevaarlijke sprong. Een kabinet-Wilders is niet zomaar een rechts kabinet met de helaas veel te gangbare bureaucratische uitsluiting van en repressie tegen vluchtelingen als vaste prik in een omhulsel van gelijke rechten die met voeten getreden worden, maar niet al te openlijk. Een kabinet-Wilders wordt een kabinet van ongelijke rechten, een openlijk autoritair kabinet, een extreem nationalistisch kabinet, een fascistenkabinet.
Daarmee is Nederland weliswaar nog niet meteen een regelrechte dictatuur: een fascistische staat is nog iets meer dan een regering met fascisten er in. Maar een gevaarlijke stap die kant op is het wel. Wilders in de regering kan her en der fascisten benoemd krijgen op posten in bestuur, rechtspleging en politie. Bo Salomons laat in serieuze en stevig onderbouwde artikelen zien hoe bros , breekbaar en kwetsbaar voor autoritaire manipulatie het (staats)recht en het overheidsbestel is, hoe relatief makkelijk dat in openlijk autoritaire richting kan worden omgevormd, en hoe snel dat eventueel kan gaan.(4)
De retoriek van het kabinet zal intussen straatfascisten aanmoedigen, zoals de PVV-verkiezingszege dat ook al deed. Die praten en gedragen zich al extra arrogant en agressief, alsof hun grote dag gekomen is, en in zekere zin is dat ook zo. Het wordt tijd om ervoor te zorgen dat hun dag kort duurt. Het is tijd om ervoor te zorgen dat deze stap richting een fascistisch Nederland niet kan worden gezet, en dus dat dit Wilders-kabinet er niet komt.
Hoe gaan we dat doen? Een beroep op politici redt ons niet: een deel schuift al keurig aan bij Wilders en Plasterk. Een ander deel gaat keurig construtief oppositievoeren, oftewel collaboreren-op-afstand. Ons verschuilen achter rechtsstaat en Grondwet biedt weinig bescherming: lees Bo Salomons! Niemand gaat ons van deze rechtse machtsreep redden als we het zelf niet doen. Wij allemaal, ongeacht afkomst, gender en seksuele voorkeur, religieuze achtergrond en huidskleur. Wij allemaal samen.
Hoe? Kijk naar Duitsland, waar grote demonstraties tegen de fascistische AfD plaatsvonden. Goede voorbeelden, al dienen we de grote problemen binnen die protestbeweging daarbij onder ogen te zien.(5) Kijk ook naar Oostenrijk, waar vrijdag 26 januari 2024,zo’n 80.000 mensen in de hoofdstad Wenen tegen extreem-rechts protesteerden.(6) Waarom gaan we in Nederland niet in grote aantallen de straat op tegen de dreiging van een fascistenregering? Wie neemt het voortouw, wie neemt initiatief?
Nee, ik geloof niet dat zulke demonstraties de aanhang van de PVV op andere gedachten gaan brengen. Haters gonna hate, we moeten de invloed ervan zien te breken, maar het tot fatsoenlijker inzichten doen komen van fascisten is niet wat ik met straatprotesten beoog. Ik geloof ook niet dat PVV, NSC en/of BBB bij het zien van verontwaardigde menigten gaan denken : ‘O, we doen iets onfatsoenlijks!’ Ze weten wat ze doen, en ze doen het gewoon, als ze er mee weg komen.
Maar ik hoop wel dat, als deze partijen zien met hoeveel we zijn en hoe boos we aan het worden zijn, ze een beetje bang beginnen te worden. Bang voor hun politieke machtspositie als ze de antifascistische woede trotseren. Bang dat de orde die ze samen met openlijke fascisten zouden willen besturen, van onderop uitgedaagd en bedreigd wordt, precies ook omdat ze met fascisten willen gaan besturen. Bang voor ons allemaal samen. Zodat ze beginnen te zien dat ze er niet mee wegkomen.
Door ze zo bang te maken dat ze beginnen te snappen dat een kabinet-Wilders een hele slechte career-move is, geven we dit slag politici een motief om toch maar niet met die formatie door te gaan. Komt zo’n kabinet er toch, dan zijn we in ieder geval goed begonnen met het op de been brengen van tegenkrachten die we dan – juist ook dan – hard nodig hebben. Nou, gaan we aan de slag of niet?
Een golf van antifascistische demonstraties spoelt door Duitsland. Een ware massabeweging tegen de AfD, de fascistische partij die de afgelopen jaren gevaarlijk groot en sterk is geworden. Het is goed nieuws! Het verdient aandacht, en dat het goede voorbeeld dat er in steekt, maar gevolgd mag worden in Nederland. De aandacht kan echter beter niet vrij zijn van kritische observaties, want probleemloos is deze protestgolf niet. Maar eerst: die protestgolf zelf.
1 Wat?
Wanneer het precies begon? In ieder geval maakte Nu.nl op 14 januari 2024 melding van protest die zondag in twee steden: ‘Duizenden mensen in Berlijn en Potsdam hebben zondag geprotesteerd tegen extreemrechts’.(1) De NOS noemde naast die twee steden ook Kiel als stad waar zo’n demonstratie plaatsvond. Dat niet alleen: de dag ervoor wewas het al raak. ‘Gisteren waren er ook demonstraties in Duisburg en Hamburg’.(2) Op 16 januari meldt de Guardian dat de betogingen dan al vier dagen bezig zijn. ‘Protesten hebben plaatsgevonden in Leipzig, Essen en Berlijn’.(3)
Dan wordt het vrijdag in Hamburg, met volgens Nu.nl ‘zeker 50.000 mensen’ aan het demonstreren.(4) Het kunnen er ook veel meer geweest zijn, en het is ver boven verwachting van organisatoren, die zelf van 80.000 deelnemers spreken. Zo groot was de demonstratie dat de zaak werd afgebroken: ‘Hulpdiensten zouden mensen die flauwvielen niet meer hebben kunnen bereiken.(5)
Zaterdag, 20 januari was het de beurt aan een hele reeks steden. De NOS noemt Frankfurt en Hannover en spreekt van ‘in totaal meer dan 300.000 mensen’ die aan het demonstreren waren ‘tegen extreemrechts en de rechts-radicale partij Alternative für Deutschland’, die fascistische AfD dus.(6) Al Jazeera noemt Frankfurt met 35.000 demonstranten, Hannover met ‘een dergelijk aantal’, en Dortmund met 30.000 actievoerders. ‘Protesten werden ook gehouden in steden waaronder Braunschweig, Erfurt, Kassel en veel kleinere plaatsen.’(7)
Aardig is een stukje berichtgeving ui het niet als radicaal antifascistisch vbeikend staande beieren. Daar ging het ook goed los.Een demonstratie in Neurenberg bijvoorbeeld, met 15.000 deelnemers. Duizend demonstranten in Ansbach, een paar duizend in Bamberg, 4000 in Erlangen. Mooi waren de “Omas gegen Rechts’ (oma’s tegen rechts), die in Würzburg de straat op gingen met (volgens politiecijfers) 3000 mensen.(8) Dat pluk ik uit een artiikel van een regionale omroep dat ik min of meert toevallig tegenkwam. Alle kans dat er uit andere deelstaten soortgelijke taferelen te melden zijn.
Deutsche Welle vertelt nog dat onder meer in Kalrsruhe en Wuppertal werd gedemonstreerd. Wat aantallen per stad: ‘12.000 in Kassel, 7000 elk in Dortmund en Wuppertal, 20.000 in Karlsruhe, minstens 10.000 in Neurenberg, ongeveer 16.000 en Halle/Saale, 5000 in Koblenz en meerdere duizenden in Erfurt’. Het betreffende artitel spreekt van in totaal ruimschoots 200.000 protesterende mensen. (9) Vandaag, zondag 21 januari, was München aan de beurt, en hoe! Ook hier is de demonstratie stilgelegd wegens overweldigende opkomst. ‘Volgens de politie waren er zo’n 90.000 mensen op de been, de organisator houdt het op 250.000 mensen.’ (10) Een kwart miljoen!
2 Waarom?
Waar komt dit zo opeens vandaan, deze aanstekelijke en zeer welkome uitbraak van antifascistisch straatprotest? De aanleiding is het bekend worden van een geheime bijeenkomst in november 2023 waar AfD-figuren, fascisten van andere achtergronden waaronder uit Oostenrijk een woordvoerder van de Identitairen, en zelf enkele mensen van de christendemocratische CDU, praatten over het uitzetten van immigranten uit Duitsland. Over het deporteren van mensen dus. Over een stukje etnische zuivering. Ze bespraken soort van een plan in die richting.
Correktiv, een soort onderzoeksjournalistiek project, deed er verslag van, en het nieuws sloeg nogal in. Dat de AfJ extreem-rechts en anti-immigranten was, wisten veel mensen al. Hoe ver die partij daarin ging, en in wat voor gezelschap AfD-kopstukken verkeerden, werd met het bekend worden van deze enge samenkomst extra duidelijk. De Duitse publicatie van het Correktiv-verslag dateert van 10 januari 2024.(11) Kort erna, 13 en 14 januari, kwamen de protesten op gang, zoals we hierboven zagen.
Natuurlijk speelt er meer. Later dit jaar zijn er verkiezingen in drie deelstaten, en het kan zomaar zijn dat de AfD langs die weg een boel extra invloed en macht vergaart. Ook in Duitsland werkt de fascistentruc: bestaande onvrede bespelen en aanjagen, en stelselmatig naar migranten, vluchtelingen wijzen als ‘probleem, terwijl links en ‘woke’ neergezet wordt wegkijkers en vijand van alles wat veilig en vaderlandslievend is. Economische misère en ene dure oorlog in Oekraïne worden aangegrepen door deze fascisten. Maar dat werkt alleen maar zo sterk omdat een serieus links-en-van-onderop verhaal over deze kwesties zo immens weinig invloed en uitstraling heeft is zodat de onvrede makkelijk van een rechts verhaal en fascistische stootrichting wordt voorzien.
Er is al met al sprake van een serieus fascistisch gevaar in Duitsland, en de onthullingen van Correctiv over de AfD en de genoemde deportatie-bespreking waar AfD-ers aan deelnamen, was kennelijk een druppel waar de emmer vol antifascistische bezorgdheid door overliep. Van bezorgdheid naar wijdverbreid straatprotest: het is een stap die de affgelopen weken in Dyuitsland op grote schaal is gezet. Het is een grote stap vooruit, een stap die we in Nederland na de grote PVV-overwinning maar niet weten door te zetten, ook niet na veelbelovende beginnetjes in de eerste twee weken na verkiezingsdag. Hopelijk moedigen de protesten in Duitsland mensen in Nederland weer een beetje aan. De nadering van ween Wilders-regering passief en moppertwitterend blijven afwachten is een recept voor een ramp.
3 (Nog?) wel beperkt, (nog?) wel nalatig
Bij alle vreugde die we – terecht! – aan de antifascistische demonstraties in Duitsland weten te ontlenen, horen enkele kritische kanttekeningen echter niet te ontbreken. Allereerst: de demonstraties zijn dus zeer wijdverbreid en opvallend groot ook. Dat is een kracht: om het fascisme te stuiten hebben we inderdaad menigten nodig, niet slechts handjesvol. Maar de breedte van het protest omvat tegelijk een zwakte: de invloed die de politieke mainstream er in en ermee tot uiting brengt. Bondskanselier Scholz deed in Potsdam op 14 januari mee aan een demonstratie! Hij prees de demonstranten ook, en wees op het gevaar van de ‘etno-nationalistische ideologie van van de Nationaal-Socialisten’, waarmee hij het deportatieplan en de AfD dus in verband bracht.(12) Dat verband is er natuurlijk ook. En Scholz was niet het enige politieke en bestuurlijke kopstuk dat lof had voor de demonstraties en de AfD de wacht aanzegde. ‘CDU-leider Friedrich Merz noemde de landelijke protesten bemoedigend”, lees ik op de NOS in een bericht van gisteren. ‘ “De zwijgende meerderheid verheft haar stem en laat zien dat zij in een land wil leven dat kosmopolitisch en vrij is”, zei hij vanochtend tegen DPA’.(13)
Zoveel lof uit deze hoek verdient argwaan. Het verband dat Scholz aanduiddee – tussen de AfD-politiek en datgene waar de nazi’s destijds voor stonden – is er natuurlijk. Maar Scholz en zijn collega’s zijn niet bepaald geloofwaardig als antifascist, ook niet als ze iets zeggen dat op zichzelf klopt. Het zijn immers politici uit een bestel dat zelf niet te beroerd is om op racistische sentimenten in te spelen. Het betreft kopstukken van een staat die zij aan zij met andere Europese staten een menselijke opvang van vluchtelingen steeds verder frustreert, daartoe grensbewakingsinstantie Frontex overeind houdt, zonder blikken of blozen mensen in de Middellandse Zee laat verzuipen en akkoorden met autocraten sluit om vluchtelingen uit Europa weg te houden.
Het zijn ook kopstukken van een politiek bestel die opkomst van het fascisme ervaart als dreiging ervaren voor hun machtspositie. Het antifascistisch protest geeft ze de kans om zich progressiever en humaner voor te doen dan ze zijn. Zulk protest biedt ze een welkom tegenwicht tegen hun extreem-rechtse concurrenten. Maar het zou funest zijn als de demonstranten zich zouden beperken tot wat de gevestigde politici verwelkomen. Een serieuze antifascistische strijd betekent: opkomen voor vluchtelingen, voor verblijfsrecht voor iedereen, voor vrijheid van migratie. Alleen zo snijden we de weg naar verdeel-en-heers, dat fasco-trucje, effectief af. Waar antifascisten zich matigen uit angst om die aardige meneer Scholz niet weg te jagen, ondermijnen ze de noodzakelijke inhoudelijke scherpte die de antifascistische strijd nodig heeft.
Vroeg of laat zullen we meer nodig hebben dan keurige protesten. De AfD is met alleen d keurige demonstraties niet terug te slaan. Ze zal, waar ze samenkomt en congresseert, stevig gedwarsboomd dienen te worden. Gaan al die politici die nu de antifascisten prijzen, dan ook meehelpen? Of stuurt burgemeester Schubert van Potsdam, die nota bene ‘had opgeroepen tot die demonstratie’ – die van vorige week zondag aldaar(14) – in zo’n geval toch de oproerpolitie op antifascisten af? Ik zou als antifascist zeer serieus rekening houden met dat laatste. In laatste instantie verdedigen bestuurders een orde waarmee effectieve antifascistische strijd vroeg of laatst openlijk mee botst. Die noodzakelijke confrontatie kunnen we maar beter on der ogen zien, niet ontwijken.
En er is nog iets. De AfD laat zich in met openlijke deportatiepolitiek, in nazi-stijl. Mensen van die partij gaan daarover in gesprek met mede-fascisten, alsof zoiets serieus aanvaardbaar regeringsbeleid kan zijn. Dat antifascisten daartegen protesteren, in grote aantallen en met grote felheid, is goed en mooi en nodig. Maar intussen worden er daadwerkelijk deportaties … niet besproken, maar uitgevoerd, met actieve Duitse regeringssteun. Die deportaties, die omvangrijke etnische zuiveringen, vinden plaats in Gaza, met Palestijnen als doelwit, het Israëlische leger als dader, en onverkorte support van bondskanselier Scholz en zijn regering.
Het AfD-gepraat over etnische zuivering aanvallen en een daadwerkelijke, met Duitse regeringssteun plaatsvindende etnische zuivering onbesproken laten, is meer dan een beetje nalatig. Te meer daar de Duitse staat en regering mensen die zich wel actief tegen de genocide uitspreken, zo ongeveer als criminelen bejegent en een vrijwel absolute loyaliteit aan Israël eist. Tegen racisme protesteren en tegelijk een racistische apartheidsstaat de hand boven het hoofd houden kan gewoon niet goed gaan als je een serieuze en geloofwaardige antifascistische beweging op gang wilt krijgen.
Ter afsluiting. Ja, ik ben blij met de anti-AfD-protesten in Duitsland. We kunnen daar een voorbeeld aan nemen. Tegelijk: waar zien we in dat protest de solidariteit met de door etnische zuivering en genocidaal racisme bedreigde Palestijnse bevolking? Een genocidaal doorgevoerde etnische zuivering door een Israëlische staat die met grote steun vanuit de Joods-Israëlische bevolking steeds openlijker in fascistische stijl opereert en kan rekenen op onverholen officiële Duitse steun door dik en dun?
VOORAFGAANDE AAN HET DOCUMENT VAN DE HEER VOERMANS
TER INFORMATIE
WIKIPEDIA
WIM VOERMANS
https://nl.wikipedia.org/wiki/Wim_Voermans
” Wim Voermans is hoogleraar Staats- en bestuursrecht bij de Afdeling staats- en bestuursrecht van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden.”
RECHTSSTATELIJKE DOORREKENING VAN HOOGLERAAR VOERMANS
MAAR NU EERST HET DOCUMENT VAN WIM VOERMANS:
RECHTSTATELIJKE DOORREKENING PVV PROGRAMMA
WIM VOERMANS
NOVEMBER-DECEMBER 2023
Grondwettelijke en rechtsstatelijke doorrekening van het PVV-programma op punten die strijd opleveren met de Grondwet, de EU-verdragen en wetten (verordeningen en richtlijnen) en Europese en internationale verdragen.
Grondwettelijke en rechtsstatelijke doorrekening van het PVV-programma op punten die strijd opleveren met de Grondwet, de EU-verdragen en wetten (verordeningen en richtlijnen) en Europese en internationale verdragen.
De paginanummers verwijzen naar die van het PVV-verkiezingsprogramma Nederlanders weer op 1 2023.
Met excuses voor de telegramstijl.
Ik ben graag bereid het verder toe te lichten.
Wim Voermans, november/december 2023
BLADZIJDE 2
1. (p. 7) De PVV kiest wél voor Nederland en maakt een einde aan de discriminatie van Nederlanders. Wij zetten Nederlanders op 1! Dat kan alleen met substantiële maatregelen. Zoals het invoeren van een asielstop. We hebben ons maximum aan asielzoekers inmiddels ruimschoots bereikt (asielstop).
Commentaar: Dit lijkt me in strijd met internationale asielverdragen en EU-regels ter zake.
De vraag is natuurlijk of eerst de verdragen worden opgezegd (dat kan niet zomaar in een keer). Onder de EU regels (o.a. Dublin verordeningen) kan je niet zomaar uit. De verordening is een Europese wet die als wet in Nederland verbindt. Uit de EU stappen om alleen een tijdelijke asielstop te realiseren lijkt me wat draconisch. Een asielstop doorvoeren in strijd met (vooral) de EU regels zou tegen-rechtsstatelijk zijn en ook met de Gw (met name met de artikelen 91 e.v. Gw.)
Naast het indammen van de instroom moet de uitstroom van migranten juist worden vergroot. Illegalen moeten worden vastgezet of uitgezet. En criminelen worden – desnoods na denaturalisatie – gedwongen ons land uitgezet.
Commentaar: Dit lijkt – vooral ook op het punt van de denaturalisatie – in strijd te komen met art. 8 van het Verdrag tot beperking der staatloosheid (1961)1
Artikel 8 1. Een Verdragsluitende Staat ontneemt een onderdaan de nationaliteit van die Staat niet, indien dit voor die onderdaan staatloosheid met zich zou brengen.
2. Ongeacht de bepaling van het eerste lid van dit artikel kan iemand de nationaliteit van een Verdragsluitende Staat worden ontnomen:
a) in de gevallen waarin het, krachtens de leden 4 en 5 van artikel 7, toegelaten is te bepalen, dat iemand zijn nationaliteit verliest
b) indien hij die nationaliteit door middel van een valse verklaring of bedrog heeft verkregen
3. Ongeacht het bepaalde in het eerste lid van dit artikel behoudt een Verdragsluitende Staat het recht iemand zijn nationaliteit te ontnemen, indien die Staat ten tijde van de ondertekening of de bekrachtiging van of de toetreding tot dit Verdrag een daartoe strekkende verklaring aflegt onder opgave van de gronden, welke zijn nationale recht voor die ontneming kent en waarvoor de beweegreden is geweest:
a) dat betrokkene, op een wijze die onverenigbaar is met zijn plicht tot trouw aan de Verdragsluitende Staat
(i) in weerwil van een uitdrukkelijk verbod van de Verdragsluitende Staat aan een andere Staat diensten heeft verleend of is blijven verlenen, of van een andere Staat emolumenten heeft ontvangen of is blijven ontvangen, of
(ii) zich dusdanig heeft gedragen, dat daardoor aan de wezenlijke belangen van de Staat ernstig afbreuk wordt gedaan;
b) dat betrokkene hetzij een eed, hetzij een stellige verklaring van trouw aan een andere Staat heeft afgelegd, dan wel door zijn gedrag onweerlegbaar heeft doen blijken van zijn besluit de trouw aan de Verdragsluitende Staat op te zeggen
4. Een Verdragsluitende Staat maakt van de mogelijkheid om iemand met inachtneming van de leden 2 en 3 van dit artikel zijn nationaliteit te ontnemen geen gebruik dan met eerbiediging van de wet, waarbij de betrokkene recht heeft op een onpartijdige behandeling van zijn zaak, hetzij door een rechtbank, hetzij door een ander onafhankelijk orgaan
3. (p.7) Daarnaast moet Nederland de instroom van zowel arbeids- als studiemigranten fors worden beperkt. De PVV introduceert ook voor werknemers van binnen de EU weer de plicht tot het hebben van tewerkstellingsvergunningen.
Commentaar: Dit zou op deze manier in strijd brengen met het vrije verkeer van werknemers zoals gewaarborgd in het Verdrag betreffende de EU (VEU) en het EU werkingsverdrag (VWEU). Werknemers
1 En ook het Europees Verdrag van 6 november 1997 inzake nationaliteit.
BLADZIJDE 3
met de Nederlandse nationaliteit of de nationaliteit van een ander land van de EER (i.e. alle EU-landen plus Liechtenstein, Noorwegen en IJsland) of Zwitserland mogen in Nederland werken. Voor hen is geen werkvergunning nodig. Werknemers uit overige landen mogen onder bepaalde voorwaarden in Nederland werken
4. (p. 8) Opt out EU-regelgeving asiel en migratie, opzeggen VN-Vluchtelingenverdrag
Commentaar: Een eenzijdige opt0-out uit EU-regelgeving of delen van is niet mogelijk. Dat Denemarken enkele opt outs voor elkaar heeft gekregen voor een paar onderdelen van de verdragen, betekent nog niet dat Nederland dat ook zou kunnen. Dat heeft te maken met het moment waarop Denemarken de opt outs inbracht: dat was vóór het aangaan van de verdragen. Als je eenmaal hebt ingestemd met de EUverdragen, dan kan je daarin niet eenzijdig gaan winkelen op een later moment en het betekent ook dat je gebonden bent aan de EU-regelgeving die de EU-instellingen (waarin de lidstaten een hele grote stem hebben) vaststelden en vaststellen op basis van die verdragen. Die gelden als wet. De enige manier om EU-regels uit verdragen of verordeningen en richtlijnen te veranderen is door ze, volgens de in de verdragen neergelegde procedures, te wijzigen en dat zal heronderhandelingen betekenen. Als je van bepaalde EU-verdragsverplichtingen af wil dan zal je daar ook over moeten heronderhandelen (en dat kan zomaar jaren duren als de andere verdragspartners al willen praten). Wil je eenzijdig niet meer gebonden aan EU-verdragsverplichtingen dan kan dat alleen via uittreding (art. 50 Verdrag betreffende de EU – de terugtrekking). Ergo, alleen via een Nexit. Het opzeggen van het VN-vluchtelingenverdrag (1951) zou technisch kunnen, maar het vormt wel een onderdeel van het Europese asielbeleid. Alleen het verdrag opzeggen verandert weinig aan de EU-verplichtingen (en de andere verdragen die werden gesloten in Europa en de Raad van Europa) en de jurisprudentie van het Hof van Justitie in Luxemburg en die van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.
5. (p. 8) De Nederlandse grensbewaking wordt in ere hersteld, pushbacks van asielzoekers die uit onze veilige buurlanden Nederland in willen komen
Commentaar: Volgens het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties en veel andere mensenrechtenverdragen mag je niet zomaar mensen terug de grens over zetten als er een kans is dat ze daar gevaar lopen. Dit heet het verbod van refoulement. Of iemand gevaar loopt, wordt onderzocht in een asielprocedure. Iedereen moet daarom altijd de kans krijgen om asiel aan te vragen. Met pushbacks krijgen vluchtelingen mogelijk niet de bescherming waar ze recht op hebben
Grenscontroles passen in beginsel niet onder het Schengenverdrag (Akkoord van Schengen 1985). Sinds 2011 mogen in drie gevallen tijdelijke grenscontroles plaatsvinden binnen de Schengenzone
Bij te voorziene omstandigheden zoals een sportevenement of politieke demonstratie
In urgente gevallen kunnen grenscontroles met een termijn van tien dagen worden ingevoerd. Daarna kan men telkens besluiten tot een verlening van twintig dagen, maar met een periode van maximaal twee jaar
Bij aanhoudende tekortkomingen. Dit kan worden vastgesteld in een evaluatierapport over een lidstaat. Een lidstaat heeft drie maanden om adviezen uit het rapport te implementeren. Wanneer er dan nog steeds sprake is van tekortkomingen, kan de Europese Commissie besluiten om artikel 26 van het Schengenverdrag in werking te laten treden. Grenstoezicht kan dan voor zes maanden worden ingevoerd, deze periode mag ten hoogste driemaal met een lengte van zes maanden worden verlengd
6. (p. 8) Nederland is geen islamitisch land: geen islamitische scholen, korans en moskeeën
BLADZIJDE 4
Commentaar: Strijd met art. 6 Grondwet en art. 23 Grondwet (en eigenlijk ook met artikel 1 en 7 van de Grondwet)
7. (p. 8) We willen minder islam in Nederland en dat bereiken d.m.v. minder niet-westerse immigratie en de introductie van een algehele asielstop
Commentaar: Mogelijk in strijd met artikel 6 Grondwet (hangt ervan af hoe het wordt vormgegeven en geformuleerd). Asielstop is in strijd met de VN en Europese vluchtelingenverdragen, alsook met de Dublinverordening van de EU
8. (p. 8): Verbod dubbele nationaliteit
Commentaar: Sommige landen staan het gewoonweg niet toe dat je afstand doet van je oorspronkelijke nationaliteit zoals Marokko (en nog heel wat andere landen in de wereld). Dat je buiten je schuld of eigen toedoen als Nederlander toch een dubbele nationaliteit hebt is niet op te lossen door of in Nederland alleen. Je kunt een dubbele nationaliteit dan ook niet zomaar verbieden – zie de artikelen 4 en 17 van het Europees Verdrag van 6 november 1997 inzake nationaliteit
Artikel 4. Beginselen
De regels inzake nationaliteit van elke Staat die Partij is, moeten zijn gebaseerd op de volgende beginselen
a. iedereen heeft recht op een nationaliteit
b. staatloosheid dient te worden vermeden
c. aan niemand mag willekeurig zijn of haar nationaliteit worden ontnomen
d. noch een huwelijk noch de ontbinding van een huwelijk tussen een onderdaan van een Staat die Partij is en een vreemdeling, noch de wijziging van nationaliteit door een van de echtgenoten tijdens het huwelijk tast automatisch de nationaliteit van de andere echtgenoot aan
Artikel 17. Rechten en plichten inzake meervoudige nationaliteit
1. Onderdanen van een Staat die Partij is, die in het bezit zijn van een andere nationaliteit, hebben, op het grondgebied van die Staat die Partij is en waarop zij verblijven, dezelfde rechten en plichten als andere onderdanen van die Staat die Partij is
2. De bepalingen van dit hoofdstuk doen geen afbreuk aan:
a. de regels van het internationaal recht inzake diplomatieke of consulaire bescherming door een Staat die Partij is, van een van zijn onderdanen die tegelijkertijd een andere nationaliteit bezit;
b. de toepassing van de regels van het internationaal privaatrecht van elke Staat die Partij is, in gevallen van meervoudige nationaliteit
Het strijdt tevens met het discriminatieverbod van art. 1 van de Grondwet
9. (p. 8) Verbod op het dragen van islamitische hoofddoekjes in overheidsgebouwen inclusief de Staten-Generaal
Commentaar: in strijd met art. 6 Grondwet (godsdienstvrijheid) en art. 1 (gebod gelijke behandeling/discriminatieverbod) als je het zo algemeen door zou willen voeren (je kunt wel beperkingen aanleggen, kledingvoorschriften stellen voor overheidsfunctionarissen/ambtenaren e.d.)
BLADZIJDE 5
10. (p. 11) Geen EU-bemoeienis met Nederlandse sociale zekerheid en arbeidsmarkt
Commentaar: Via het vrije verkeer van werknemers, geregeld in de EU verdragen, is er altijd enige vorm van bemoeienis met de arbeidsmarkt. Die bemoeienis wegnemen kan alleen via een Nexit (uittreding art. 50 VEU)
11. (p. 14) Jihad-sympathisanten preventief opsluiten via administratieve detentie
Commentaar: dit is in strijd met artikelen 15 en 16 Grondwet (geen straf – detentie is dat – zonder voorafgaande strafbepaling, onschuldpresumptie (we gaan uit van iemands onschuld tot het tegendeel is bewezen), artikel 17 Grondwet (recht op eerlijk proces bij een onafhankelijke, onpartijdige rechter)
12. (p. 14) Vanaf 14 jaar altijd volwassenstrafrecht toepassen bij zeden en geweldsdelicten
Commentaar: Strijd met artikel 40 van Verdrag inzake de rechten van het kind, New York, 20-11-1989 (een ‘kind’ in dit verdrag is iedere persoon onder de 18 jaar)
Artikel 40
1. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van ieder kind dat wordt verdacht van, vervolgd wegens of veroordeeld ter zake van het begaan van een strafbaar feit, op een wijze van behandeling die geen afbreuk doet aan het gevoel van waardigheid en eigenwaarde van het kind, die de eerbied van het kind voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden van anderen vergroot, en waarbij rekening wordt gehouden met de leeftijd van het kind en met de wenselijkheid van het bevorderen van de herintegratie van het kind en van de aanvaarding door het kind van een opbouwende rol in de samenleving
2. Hiertoe, en met inachtneming van de desbetreffende bepalingen van internationale akten, waarborgen de Staten die partij zijn met name dat
a. geen enkel kind wordt verdacht van, vervolgd wegens of veroordeeld terzake van het begaan van een strafbaar feit op grond van enig handelen of nalaten dat niet volgens het nationale of internationale recht verboden was op het tijdstip van het handelen of nalaten
b. ieder kind dat wordt verdacht van of vervolgd wegens het begaan van een strafbaar feit, ten minste de volgende garanties heeft:
(i) dat het voor onschuldig wordt gehouden tot zijn of haar schuld volgens de wet is bewezen;
n kennis wordt gesteld van de tegen hem of haar ingebrachte beschuldigingen, indien van toepassing door tussenkomst van zijn of haar ouders of wettige voogd, en dat het juridische of andere passende bijstand krijgt in de voorbereiding en het voeren van zijn of haar verdediging;
(iii) dat de aangelegenheid zonder vertraging wordt beslist door een bevoegde, onafhankelijke en onpartijdige autoriteit of rechterlijke instantie in een eerlijke behandeling overeenkomstig de wet, in aanwezigheid van een rechtskundige of anderszins deskundige raadsman of -vrouw, en, tenzij dit wordt geacht niet in het belang van het kind te zijn, met name gezien zijn of haar leeftijd of omstandigheden, in aanwezigheid van zijn of haar ouders of wettige voogden;
(iv) dat het er niet toe wordt gedwongen een getuigenis af te leggen of schuld te bekennen; dat het getuigen à charge kan ondervragen of doen ondervragen en dat het de deelneming en ondervraging van getuigen à decharge op gelijke voorwaarden kan doen geschieden;
BLADZIJDE 6
(v) indien het schuldig wordt geacht aan het begaan van een strafbaar feit, dat dit oordeel en iedere maatregel die dientengevolge wordt opgelegd, opnieuw wordt beoordeeld door een hogere bevoegde, onafhankelijke en onpartijdige autoriteit of rechterlijke instantie overeenkomstig de wet
(vi) dat het kind kosteloze bijstand krijgt van een tolk indien het de gebruikte taal niet verstaat of spreekt;
(vii) dat zijn of haar privéleven volledig wordt geëerbiedigd tijdens alle stadia van het proces
3. De Staten die partij zijn, streven ernaar de totstandkoming te bevorderen van wetten, procedures, autoriteiten en instellingen die in het bijzonder bedoeld zijn voor kinderen die worden verdacht van, vervolgd wegens of veroordeeld terzake van het begaan van een strafbaar feit, en, in het bijzonder
a. de vaststelling van een minimumleeftijd onder welke kinderen niet in staat worden geacht een strafbaar feit te begaan;
b. de invoering, wanneer passend en wenselijk, van maatregelen voor de handelwijze ten aanzien van deze kinderen zonder dat men zijn toevlucht neemt tot gerechtelijke stappen, mits de rechten van de mens en de wettelijke garanties volledig worden geëerbiedigd.
4. Een verscheidenheid van regelingen, zoals rechterlijke bevelen voor zorg, begeleiding en toezicht; adviezen; jeugdreclassering; pleegzorg; programma’s voor onderwijs en beroepsopleiding en andere alternatieven voor institutionele zorg dient beschikbaar te zijn om te verzekeren dat de handelwijze ten aanzien van kinderen hun welzijn niet schaadt en in de juiste verhouding staat zowel tot hun omstandigheden als tot het strafbare feit.
13. (p. 27) Geen verbod pulsvisserij
Commentaar: Dat is een EU-regel (Visserij is een zowat geheel door de EU gereguleerde bedrijfstak – daar kan je niet eenzijdig en eind aan maken) – het Europees parlement heeft daarover besloten in 2019 en het Hof van Justitie EU heeft in 2021 beslist dat dat verbod in stand kan blijven
14. (p. 27) Verbod op ritueel slachten
Commentaar: Daar heeft de Raad van State al een paar keer eerder van gezegd dat dat in strijd komt met o.a. art. 6 van de Grondwet (dat was indertijd in aanloop naar de wet op bedwelmd slachten – initiatiefvoorstel Thieme 2019)
15. (p. 34) Politieke neutraliteit van de leraren
Commentaar: Strijd met de artikelen 1, 3 en 23 van de Grondwet
16. (p. 34) Forse beperking van het aantal buitenlandse studenten
Commentaar: Mogelijke strijd met EU regels: EU-studenten en derdelanders kan je hier niet over een kam scheren
17. (p. 43) Inzetten op intensieve samenwerking met andere landen met behoud van nationale soevereiniteit en dus zonder een politieke Unie als de EU is
Commentaar: bepaalde onderdelen van het buitenlands beleid binnen de EU behoren, op grond van de verdragen (verdrag van Lissabon 2009), exclusief tot de bevoegdheid van de EU organen. Die verdragen kan Nederland niet eenzijdig wijzigen. De EU is sinds 1992 (Verdrag van Maastricht) ook een politieke unie. Als je het door zou willen zetten leidt dat of tot een nietszeggend gebaar (we gaan
BLADZIJDE 7
er niet over) of een tot Nexit. De uitleg heeft het over een referendum. Dat bestaat nog niet op landelijk niveau in Nederland. Toch zo’n referendum organiseren leidt tot strijd met de artikelen 81 tot en met 89 van de Grondwet (er is wel een grondwetsherzieningsvoorstel in voorbereiding dat een bindend correctief referendum mogelijk zou gaan maken, maar zover is het nog niet)
(p.43) – 4 punten
18. Zetten wij in op het terughalen van onze miljarden uit Brussel en een fors lagere EU-afdracht. Nederland wordt netto-ontvanger in plaats van betaler
Commentaar: de afdracht zelf is een verdragsverplichting. Eenzijdig bepalen dat je netto-ontvanger zult worden kan niet. Hierover gaat de Europese Raad, samen met de Raad van Ministers (en de EU commissie) en ook het Europees Parlement
19. Geen overdracht van bevoegdheden aan de EU, maar het terughalen ervan
Commentaar: Als je bevoegdheden terug zo willen dan moeten daar de EU-verdragen voor worden gewijzigd (een opt out is alleen mogelijk bij het aangaan van de verdragen – als een soort voorwaarde. Dat kan niet tijdens de rit). Daar zullen dan de andere EU-lidstaten in mee moeten gaan. In 2008 en 2009 hebben we gezien hoe moeilijk dat is. Wil je eenzijdig niet meer gebonden zijn dan kan dat alleen via uittreding (art. 50 Verdrag betreffende de EU – de terugtrekking). Ergo, alleen via een Nexit
20. Behouden en in ere herstellen van al onze vetorechten
Verkenner Ronald Plasterk adviseert de PVV, VVD, NSC en BBB met elkaar te spreken over de vorming van een nieuw kabinet. Maar eerst moeten ze elkaar wel kunnen vinden op het gebied van de rechtsstaat en de grondrechten. NSC en VVD willen garanties van de PVV, zodat grondrechten gegarandeerd zijn. Drie hoogleraren staats- en bestuursrecht leggen uit waarom zo’n gesprek belangrijk is.
Uit het verslag van verkenner Ronald Plasterk is duidelijk geworden dat NSC-voorman Pieter Omtzigt pleit voor een ‘nadere verkenning ten aanzien van de rechtsstatelijkheid’. De partij van Omtzigt heeft moeite met voorstellen in het PVV-verkiezingsprogramma, bijvoorbeeld om de Koran, moskeeën en islamitisch onderwijs te verbieden. Ook de VVD heeft soortgelijke zorgen geuit.
In de ijskast?
Wilders heeft tijdens de verkiezingscampagne al gezegd dat hij bereid is deze wensen ‘in de ijskast’ te zetten. Omtzigt wil zeker weten dat ze daar dan ook blijven.
Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans is uitgesproken over de rechtsstatelijkheid van een aantal programmapunten van de PVV. Dat zijn ze niet, zegt de Leidse hoogleraar. “Door zaken uit de grondwet te halen, verander je het karakter en de ziel van de Grondwet. Dat kan niet. Dat wordt duidelijk uit de algemene bepaling die voorafgaat aan de Grondwet. Daar staat sinds een paar jaar het volgende: ‘De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat.'”
Als Wilders de Grondwet wil aanpassen, om bijvoorbeeld een verbod mogelijk te maken op islamitische scholen, korans en moskeeën, dan zou dat volgens Voermans direct in strijd zijn met artikel 6 en artikel 23 van de grondwet.
Eerlijk proces
Een ander PVV-programmapunt is jihad-sympathisanten preventief opsluiten via administratieve detentie. Volgens Voermans druist dat in tegen de artikel 15 en 16 van de grondwet. Die bepalen dat mensen geen straf kunnen krijgen zonder de strafbepaling en de zogenoemde onschuldpresumptie, waarbij wordt uitgegaan van iemands onschuld tot het tegendeel is bewezen. Ook is dat in strijd met artikel 17, die bepaalt dat mensen recht hebben op eerlijk proces bij een onafhankelijke, onpartijdige rechter.
Ingrid Leijten is hoogleraar staatsrecht aan Tilburg University. Ze wijst erop dat de rechtsstatelijkheid van de PVV van Geert Wilders niet alléén draait om de voorstellen die daarmee in strijd zijn. “We moeten ook kijken naar de houding van de PVV. Dat is van fundamenteel belang. Want het gaat eigenlijk ook om het niet helemaal serieus nemen van de spelregels die we in Nederland hebben afgesproken: de rechtsstaat.”
Leijten wijst bijvoorbeeld op eerdere opmerkingen van Wilders over rechters die hem geen eerlijk proces zouden geven. Daarmee zette hij de rechterlijke macht in een kwaad daglicht. En ook opmerkingen van Wilders over het verbod op moskeeën, waardoor het grondrecht vrijheid van godsdienst niet geldt voor moslims. “Het is een gebrek aan rechtsstatelijk bewustzijn”, zegt Leijten.
Grens overschreden
Dat Pieter Omtzigt er nu zo’n punt van maakt – spreken over rechtsstatelijkheid voordat er serieuzere inhoudelijke gesprekken worden gevoerd – is volgens Leijten dus goed. “Je moet een signaal geven dat er een bepaalde grens is overschreden, en dat we dat niet moeten willen.”
Hoogleraar Fundamentele Rechten Janneke Gerards wijst er net als haar twee collega’s op dat zo’n gesprek tussen politieke partijen over rechtsstatelijkheid verstandig is. “Het hele PVV-programma ademt ideeën die strijdig zijn met de rechtsstaat. Het is bij uitstek een goed idee om er eerst over te spreken, want als je het over rechtsstatelijkheid niet eens bent, dan kan je niet spreken over een regeerakkoord. Dat zijn zulke wezenlijke dingen, dan kan je niet verder.”
Diep gezonken
Gerards vindt het wel opmerkelijk dat het nodig is. “We zijn best wel diep gezonken als je het hierover moet hebben. Ik vind het heel erg dat het noodzakelijk is.”
Binnen de academische juridische wereld bestaan er volgens Gerards zorgen over het sentiment dat rechtsstatelijkheid volgens veel kiezers blijkbaar minder belangrijk is. “Grondrechten en de rechtsstaat zijn mooie verworvenheden van de afgelopen twee eeuwen. Daar kunnen we heel trots op zijn. En we vragen ons dus af wat er is misgegaan waardoor veel kiezers dit zo veel minder belangrijk vinden.”
EINDE BERICHT
Reacties uitgeschakeld voor [Document Wim Voermans, hoogleraar Staats en Bestuursrecht aan de Universiteit Leiden]/Rechtsstatelijke doorrekening PVV Programma
Drie dagen geleden zag ik een bericht van De Telegraaf langskomen over een kerel in Weiteveen die twee moorden had gepleegd, zijn gefilmde bekentenis op Facebook had geplaatst, waarna zijn vrouw ook een filmpje plaatste waarin ze één en ander toelichtte, dat ze door de slachtoffers waren “getergd tot op het bot”.
Ik vond het vooral heel raar allemaal, een extreem voorbeeld van de exhibitionistische hunkering naar de fifteen minutes of fame waarvoor iedereen en z’n hond bereid zijn de gekste toeren uit te halen.
Ik had echt niet verwacht dat in de twee dagen daarna, waarin ik zo druk was dat ik zelfs geen tijd had voor een update van Uw Favoriete Fundamentalistisch-Hedonistische Webmagazine, een ware cultus rond de moordenaar zou ontstaan. Dat de media, waaronder het Algemeen Dagblad en OP1, een martelaar van hem zouden maken, een man die was gemangeld door het systeem, gekgemaakt door een Pool, een buitenlander natuurlijk weer, en zijn Randstedelijke vrouw (Haarlem) die maar bleven zeiken over een paar pietluttige verborgen gebreken aan het huis dat ze van hem hadden gekocht.
Steunbetuigingen
Dat “tot op het bot getergd” van De Telegraaf was natuurlijk het startschot. In combinatie met die twee exhibitionistische jankfilmpjes (van tevoren gepland, vermoed ik nu) is daarmee de chronische onvrede van de Bezorgde Burger aangeboord. Die herkent zich onmiddellijk in de dader, Richard K., en voelt zich gelegitimeerd door de steunbetuigingen van K.’s dorpsgenoten, in geuren en kleuren voor het voetlicht gebracht door het AD en door van Tijs van den Brink en Carrie ten Napel, van de Trumpiaanse omroep EO.
GeenStijl doet uiteraard een duit in het zakje met de “noodkreet” van K. en screenshots van berichten dat het stel K. en zijn gezin zouden hebben bedreigd zonder dat de politie iets deed.
Nou, en dan kun je oogsten, natuurlijk. Mensen vinden dat K. geen straf maar een lintje verdient, een medaille, er is zelfs een crowdfunding voor ‘m gestart.
Een fascistische psychopaat met een obsessie voor immigranten post een lap tekst op Twitter waarin hij zichzelf met K. identificeert, want het had niet veel gescheeld of ook hij had eens een vervelende buurman in elkaar getrimd. Omdat de politie niks doet. 1600 hartjes krijgt hij ervoor. In de reacties eronder gaat het al snel over asielzoekers.
Dédain
Gaandeweg wordt duidelijk dat K. zelf niet vies was van een beetje dreigen en intimideren. Hij zou zelfs de 12-jarige zoon van het stel hebben geterroriseerd. Die zoon was erbij toen K. zijn vader met een mes vermoordde. Lijkt zijn fans weinig te doen, want K. is wit en één van de slachtoffers is een “kut-Pool“, een buitenlander, het komt door de spreidingswet, het is de schuld van de politie, van Rutte, die altijd alleen maar voor de zwakkeren opkomt. En daarom is de “dader in dit geval het slachtoffer“.
U ziet al waar ik heen wil. In mijn hoofd begint zich een venndiagram af te tekenen. Er lijkt een flinke overlap te zijn tussen de kiezers die Wilders zijn Monsterzege hebben bezorgd en de fans van Richard K.. Ik verwacht in de Volkskrant zeer binnenkort een pleidooi van Josse de Voogd om ons iets meer te verdiepen in de belevingswereld van al die Nederlanders die een dubbele moord verheerlijken. Nausicaa Marbe zal ons kapittelen om het dédain waarmee wij een hele grote groep Nederlanders wegzetten als bloeddorstige horde.
D66-rechters
Want het is lekker makkelijk natuurlijk, om vanuit onze veilige Randstad, waar nooit iets gebeurt, waar de mensen nog een touwtje uit de brievenbus hebben hangen om de deur mee open te doen, voor anderen te bepalen wat zij van een dubbele moord moeten vinden. En het is toch ook zo dat die Polen onze huizen opkopen, met onze vrouwen trouwen en nog gaan zitten klagen, ook. Klagen over een paar gebreken aan je huis, dat zouden echte Nederlanders nou echt nooit doen. Zeurpieten verdienen de doodstraf en als de elite daar niet aan wil, dan lost de hardwerkende Nederlander het zelf wel op.
En o wee als hij daarvoor wordt gestraft! Dan is dat in de ogen van deze Bezorgde Burgers die 24/7 zitten te zeiken over lage straffen door D66-rechters voor mensen die demonstreren voor maatregelen tegen de klimaatopwarming, een bewijs van het falen van ons rechtssysteem. Dat je als tot waanzin gedreven dubbele mordenaar zomaar even een paar jaar de bak in zou draaien, zeg!
Och, als Richard K. maar Hassan B. had geheten, dan zou er uit dezelfde lieden een heel ander geluid klinken.
Biertje drinken
Ik heb gisteren al doomscrollend een shitload aan mensen voorbij zien komen die het volkomen terecht vinden dat K. het “recht” in eigen handen heeft genomen en hetzelfde zouden hebben gedaan. Die vinden dat K. vrijuit moet gaan omdat je met hem “prima een biertje kunt drinken“. Ik moest denken aan het recente onderzoek, waaruit blijkt dat zes procent van de Nederlanders het gebruik van geweld uit verzet tegen de gevestigde orde gerechtvaardigd vindt. We klijken het Beest recht in zijn grote muil.
Mensen, ik zeg het maar zoals het is: we hebben een enorm domrechts probleem
EINDE ARTIKEL
Reacties uitgeschakeld voor [Artikel Frontaal Naakt]/Richard K., martelaar van de Afgehaakten
That’s how I call the monster victory of anti-Islam populist leader Geert Wilders, who won with his Party for Freedom [PVV] 37 seats in Parliament at the recent 22 november Dutch General elections.
In the opinion polls before the elections Wilders scored high.
But this tsunami of seats was a big surprise for almost everyone, including
the political analysts.
For various reasons this PVV victory is a big disaster.
Firstly because of their points of view:
The PVV of Wilders is a far right wing party, which wages for about
17 years a hate campaign against the Islam as a religion, muslims,”non western” migrants in the Netherlands and refugees, and all those groups are blamed by Wilders for almost everything that goes wrong in the Netherlands.
According to Wilders they are all criminals.
He also dehumanizes migrants, by comparing them with ”hyena’s in
a parliamentary speech.
And as known, comparing human beings with animals is fascistic rhetoric.
He also mentioned male Syrian refugees ”testosterone bombs”, branding
them as rapists of western women….
That’s the man who won the Dutch elections with an overwhelming majority!
The same Wilders who spoke of ”Fewer Moroccans” in the Netherlands and was therefore
convicted by the judge.
And to add insult to injury:
His colleague PVV politician Markuszower speaks regularly in Parliament about
African refugees as ”intruders” or ”infiltrators”
However, the great problem with Wilders is not his referring to criminality in
connections with migrants/of course there is criminality under migrants-
Problem is, that according tothe Wilders rhetoric, non-western migrants,
muslims, Moroccans and other ”non-white” people are criminals as
a collective, as if there are no ”white” criminals.
The ironic thing is, that during the last Dutch election campaign Wilders
wanted to give the impression, that he was prepared to strike a more
milder tone regarding Islam and even ”’put in the fridge” fanatical anti-Islam
points of view like banning Mosques and Islamic schools.
He even declared to be ”prime minister of all Dutch people regardless
belief or etnicity”.
How ”mild” he really was just showed his recent visit toan anti-refugee
protest at Kijkduin, repeating he wants a total stop on refugees coming to
the Netherlands”
How mild!
Wilders didn’t become ”mild”, but is as extreme as he ever was
His Party Election Program: ”Dutch people on the first Place again”
is still existing, full of xenophobia and racism.
Therefore it would be super dangerous if the PVV, violating values
of equality and freedom of religion, would lead a government.
As dangerous if the Ring of Power, described by writer Tolkien in
the famous ”Lord of the Rings”, would return tothe Hand of the
Evil Lord Sauron.
Astrid Essed
Amsterdam
The Netherlands
Reacties uitgeschakeld voor Mail Astrid Essed to the Chinese Media Xinhua Net dd 31 december 2023/PVV victory at Dutch Elections a disaster to democracy
Onderstaand artikel schreef ik voor de het nummer van de Buiten de Orde dat afgelopen week is verschenen. daar kun je het dus al lezen, en nu dus ook hier. Een enkeling zal hetonderstaande betoog bekend voorkomen. dat kan: de tekst geeft ij grote lijnen gedachten weer die ik in een lezing op een antifascisme-bijeenkomst in Arnhem om 30 september 2023 heb gehouden.
Het daadwerkelijk schrijven van het artikel deed ik op 1 november 2023. Dat zeg ik er eventjes bij want sindsdien hebben we dus de dramatische verkiezingen van 22 november gehad, waarvan ik de betekenis in het stuk dus nog niet kon bespreken. Die uitslag onderstreept wat mij betreft de urgentie van het pleidooi dat ik hieronder houd.
Terug naar de tekentafel en stug doorgaan Opmerkingen over antifascistische strijd
De strijd tegen fascisme vergt vandaag de dag minstens drie dingen. 1 alertheid 2 volharding maar vooral ook 3: een serieuze heroverweging, of zelfs reeksen van heroverwegingen. Doorgaan hoe we veelal bezig zijn betekent vasthouden aan een strategie van achterhoedegevechten tegen een steeds verder oprukkende vijand, met vrij weinig uitzicht op een draai die er zo voor zou zorgen dat achterhoedegevechten serieuze tegenaanvallen worden en we het fascisme daadwerkelijk terugdringen. We dienen als antifascisten, en zeker ook als antifascisten vanuit anarchistische inspiratie, terug naar de tekentafel te gaan en een aantal van onze methoden, onze gangbare aanpak nog eens goed te doordenken en op zoek te gaan naar nieuwe methoden, naast de delen van de huidige aanpak die onverkort geldig en nodig blijven.
Laat ik eerst eens iets over de gangbare huidige aanpak zeggen. Die heeft gewerkt! Tegen kleine fascistische groepen, vooral tegen groepen die zelf openlijk neonazi zijn, werkt deze aanpak nog steeds. Het komt keer op keer op het volgende neer. Fascistische groep kondigt optocht, manifestatie, publieke samenkomst aan, om daarmee een stuk publieke ruimte te veroveren en zichzelf te versterken. An6tifascisten mobiliseren, onder het motto ‘Laat ze niet lopen!’ of varianten daarvan. Het idee is dat de fascistische actie onder zo zware druk komt te staan dat die niet doorgaat. Optimaal is als we zelf een nazi-mars blokkeren en uit elkaar weten te jagen. Nog leuker is als het niet alleen als zodanig georganiseerde antifascisten zijn die de nazi’s dwarsbomen, maar ook verontwaardigde buurtbewoners, groepen boze migranten die hun woede komen koelen, soms op verheugend hardhandige wijze. Zo wordt antifascisme wat het hoort te zijn: zelfverdediging vanuit gemeenschappen, niet louter het project van kleine groepen goed voorbereide doorgaans radicaal linkse actievoerders. Iets minder optimaal, is het als antifascistische mobilisatie het gezag zenuwachtig maakt, waarna dat gezag de bewegingsruimte van de fascisten sterk inperkt. Bijvoorbeeld door fascistische zowel als antifascistische manifestatie te verbieden: een hachelijk succesje, want hoewel we de fascisten alle mogelijke moeilijkheden gunnen, vertrouwen we maar beter niet op het gezag om de klus voor ons te klaren. Alleen onze eigen slagkracht garandeert iets, en juist die wordt door zo’n beide-kanten-verbod ook ondermijnd. Dat van dit alles fascisten toch ook last hebben is intussen wel mooi meegenomen.
Ik noem deze methode – rechtstreekse antifascistische tegenmobilisatie, inclusief de optie tot confrontatie met de fascisten – in grote lijnen succesvol. Jaar na jaar zijn we er langs deze weg in geslaagd de NVU te belagen en erg kort te houden. Jaar na jaar lukt het om Pegida – een club die met haar nadruk breed geaccepteerde moslimhaat een kanshebber leek als opkomend breed gevaarlijk fascistisch fenomeen – in de marge te duwen en van samenhang en slagkracht te beroven. Meer dan een rondtrekkend Circus Wagensveld met een club van vijf fans is er eigenlijk niet van over. Er zijn meer van dit soort fasco-clubs, doorgaans steeds nieuwe edities van eerdere soortgelijke clubs. Daarom heen huppelen loslopende nazi’s als Peter van Vliet, geen iemand die je in een donkere steeg tegen wilt komen maar ook niet iemand die een serieus nazi-project op poten weet te krijgen. Waakzaamheid, volharding en keer op keer bereid zijn, om, in wisselende vormen, de nazi’s de weg te versperren, in de verdediging te duwen, te dwingen zich achter de politie te verschuilen en zo mogelijk gewoon uiteen te jagen. Het heeft gewerkt. Het werkt nog steeds. Het blijft werken, als we daarbij steeds wel blijven nadenken over de beste vorm waarin we deze aanpak keer op keer gieten.
Maar intussen is er de laatste dertig jaar – terwijl we dus keer op keer met redelijk resultaat neonazi’s en aanpalende splinters kort wisten te houden – iets heel dramatisch ten kwade veranderd. Terwijl de expliciete fasco-groepjes klein bleven, mede door onze antifascistische pressie, groeide het fascisme in bredere zin als kool. Ik doel daarbij op de groei van stromingen en partijen die we doorgaans met dat verhullende woord ‘rechts-populistisch’ aanduiden. Eerst Fortuyn en zijn fameuze Lijst Pim. Daarna al gauw Geert Wilders en zijn PVV, en vervolgens ook nog het FvD van Thierry Baudet. Bij Fortuyn en Wilders was de fascistische insteek veelal verhuld. Bij Baudets operatie was het veel en veel duidelijker allemaal. En waar Wilders gezien kan worden als opvolger van Fortuyn, daar kwam Baudet op naast de al veel langer actieve Wilders, die tegelijk gewoon door bleef gaan. Meerdere grote parlementaire fascistische formaties, samen ‘goed’ voor tientallen zetels in de Tweede Kamer, met indirecte maar soms ook directe bestuurlijke invloed (Wilders’ gedoogsteun voor Rutte in 2010-2012; FvD deelname aan het provinciebestuur in Noord Brabant enkele jaren terug). Het fascisme heeft wortel geschoten in het gevestigde politieke bestel, en andere partijen, rechtse maar ook zich links noemende, praten deze fascisten op het vlak van bijvoorbeeld vluchtelingen en arbeidsmigranten maar al te vaak naar de mond. Intussen zien we ook in media-land verwante ontwikkelingen. Eerst de rechtse haatsite Geen Stijl. Al snel ook de rechtse haatzender Powned en inmiddels ook omroep Ongehoord. Er heeft zich, naast een sterke parlementaire positie voor het fascisme, intussen ook een fascistische vleugel in de media ontwikkeld, voor een flink deel trouwens letterlijk uit belastinggeld, dus ook betaald door jou en door mij.
Welnu, deze groei van fascistische invloed en macht heeft geen enkele effectieve antifascistische tegenwerking ontmoet in ruim 22 jaar (ik reken vanaf Fortuyn). Zeker, er waren tegengeluiden, bezorgde artikelen, protesten voor congrescentra waar het Forum samenkwam en waar Wilders flyers uitdeelde, demonstraties tegen racisme en fascisme. Het is verdedigbaar om te zeggen dat zonder zulke activiteiten de situatie nog veel dramatischer zou zijn dan die is. Maar aantoonbare daadwerkelijke impact op de groei van PVV, Forum, ja21, noem maar op? Ik zie het niet. Die clubs hebben schade ondervonden van intern gedonder, ruzie, uitlekkende appjes. Niet van doelgerichte antifascistische activiteiten. Terwijl we het kleine expliciete fascisme klein hielden, heeft het grote, vaak veel verdekter fascisme bijna zonder weerstand haar opmars kunnen houden. Het is beter om dat – een vrijwel volledig falen van antifascistische strijd waar het de groter fascistenclubs betreft – onder ogen te zien. Het is van daaruit nodig om terug naar de tekentafel te gaan en te overdenken wat we hier aan gaan doen – terwijl we doorgaan het kleine fascisme kort te houden. Dat laatste blijft belangrijk. Want die kleine clubs kunnen, onder bepaalde omstandigheden, precies de kiemen vormen van grotere bewegingen die de grote parlementaire fascistenclubs van slagkracht op straat kunnen voorzien. En slagkracht op straat is precies dat bestanddeel van de fascistische strategie die in Nederland gelukkig nog niet zeer sterk ontwikkeld is. Het klein en geïsoleerd houden van mogelijke kiemen van die slagkracht helpt om in ieder geval dat zo te houden.
Die grote parlementaire clubs en de fascistische media hebben we daarmee echter geenszins effectief te pakken. Waarom is dat zo moeilijk? Ik denk dat er meerdere redenen zijn.
De eerste reden is een ideologische. Haat tegen vooral moslims en tegen vluchtelingen is de afgelopen decennia mainstream gemaakt. Niet door Wilders en niet door Baudet, maar door zitte4nde regeringen van welke samenstelling dan ook. Het beleid tegen vluchtelingen wordt alsmaar hardvochtiger, gericht op maximale ontmoediging en uitsluiting, niet op menselijke opvang. In het kielzog van 9/11 en de Oorlog tegen Terrorisme is het beeld van de moslim als bedreiging door vrijwel de hele gevestigde politiek naar voren geschoven. Dit maakt het voor Wilders en Baudet erg makkelijk om hun polit8ieke operaties te presenteren als vrijwel mainstream, maar consequent daar waar gevestigde politici nog wel eens een humanitaire aarzeling vertonen. PVV, FvD, en ook al BBB: het ziet er oppervlakkig gezien uit als een wat ruwer soort VVD. Dat die VVD zelf steeds meer naar PVV-contreien beweegt helpt hier bepaald niet. Hoe dan ook, waar PVV en FvD zich zo mainstream kunnen opstellen, is het buitengewoon moeilijk om ze in een isolement te duwen en ze als fascistisch ter brandmerken. Dat vereist inhoudelijke, ideologische scherpte. Dat vereist het inzicht dat fascisme niet enkel bestaat uit racistische haat en het uitsluiten van vluchtelingen, fascisme krijg je waar deze haat en deze uitsluiting handvatten worden om te mobiliseren voor een hardhandige operatie ter redding van de natie. Kernidee van het fascisme is immers; de natie, als hoogste object van loyaliteit, is in existentieel gevaar, en er zijn hele harde ingrepen nodig om dat gevaar te verslaan, De bedreiging? Alles wat de eenheid en daarmee de kracht van de natie kan bedreigen, van de aanwezigheid van me4nsen van buiten die natie tot en met diegenen die tegenstellingen binnen de natie – arm tegen rijk bijvoorbeeld – aan de orde willen stellen en uitvechten. Daarom staat het fascisme altijd en overal haaks op welke vorm van links dan ook, en haaks op solidariteit van onderkant tegen bovenkant.
Bedreigend voor die patriarchaal gedachte natie – niet voor niets spreekt men van het vaderland! – is volgens fascisten ook alles wat haaks staat op het standaard-hetero-cis-patroon van gezins- en relatievorming. Gezinnen zijn man plus vrouw, man als baas, vrouw als ondergeschikte, kinderen als voetvolk. Wat daar buiten valt, mag niet bestaan. Dat haat tegen transgender personen en hun rechten in fascistische bewegingen standaard een bondgenoot vindt, pas hierin. Al deze patronen zijn bij PVV en zeker bij Baudets club te vinden, als je een beetje zoekt, De toon verraadt veel: ‘Wij gaan het Vaderland redden’ dat door de andere partijen wordt ‘verkwanseld”, dat is de toon. Zo’n redding vraagt natuurlijk om een redder. Het Fuhrerprincipe is nooit ver weg hier.
Het fascistische karakter van deze clubs is er dus. Maar het springt lang niet zo makkelijk in het oog als bij clubs die zelf met hakenkruizen en dergelijke lopen te zwaaien en expliciet naar Hitler of Mussolini als rolmodel verwijzen.. Dit maakt de aanpak ‘Kijk! Fascisten! Laat ze niet lopen!’ tegen de PVV helemaal niet zo aannemelijk als tergen de NVU. Je moet veel te veel uitleggen voor je zelfs maar met mobilisatie kunt beginnen. Verder heeft de PVV intussen een zo brede aanhang, een zo hoge mate van acceptatie ook, dat het daadwerkelijk verstoren van een PVV-samenkomst zich heel makkelijk tegen antifascisten kan keren. Dat is op zichzelf geen reden om er van af te zien. Maar het is wel een factor om mee te wegen. Wat tegen de NVU een prachtige aanpak is, is dat tegen PVV en FvD – en BBB, en JA21… – bepaald niet automatisch.
Er is een tweede reden dat antifascistische strijd zo weinig effectief is, en die geldt breder dan alleen waar het de grote parlementaire clubs betreft. Die reden is historisch van aard. Het historisch besef van wat fascisme is en waarom je het tot iedere prijs dient te bestrijden, is heel erg aan het vragen. Toen ik in de jaren 1980 en 1990 mijn eerste stappen zette als deelnemer aan min of meer militante antifascistische activiteit, kon ik mijn ouders uitleggen wat ik deed, en waarom. Dat lukte omdat ze wisten wat natio0nhaal-socialisme betekende: ze hadden het tussen 1940-1945 zelf ondervonden. Ik hoefde mijn moeder niet uit te leggen waarom Wilders fout was, de man deed haar aan de NSB denken, en die herinnerde ze zich. Ik groeide op in een tijd waarin herdenken betekenis had omdat nabestaanden de zaak konden uitleggen, op basis van eigen ervaringen. Er was een heel wijd verbreid idee: nationaal socialisme? Dat willen we nooit meer meemaken! En mensen uit de generaties voor wie dat idee op ervaring stoelde, waren springlevend en lieten van zich zich horen. Als je deelnam aan een actie tegen nazi’s, moest je misschien uitleggen waarom een militanter aanpak nodig was. Maar je hoefde niet uit te leggen dat je iets tegen nazisme wilde doen, want dat snapten ook niet heel linkse mensen doorgaans uitstekend.
Welnu, dat is dus veranderd. De mensen die de bezetting hebben meegemaakt zijn hoogbejaard of dood. De generatie die uit ervaring kan spreken, sterft uit. Wat brede lagen van de bevolking van fascisme en nationaal-socialisme weten, is gestoeld op wat ze op school, in de media, soms vanuit een bibliotheek, te zien, te horen, te lezen krijgen. Het stoelt niet op eigen ervaringen of op ervaringen van familieleden en bekenden. De noodzaak tot antifascistische educatie is daarmee veel en veel groter dan dertig jaar terug. En bij die antifascistische educatie kunnen we steeds minder rekenen op het officiële onderwijs, gevestigde media en noem maar op. Die buigen immers steeds meer met de rechtse winden mee, als ze die zelf niet helpen aanblazen, hier versterkt de groei van breed parlementair fascisme en de teloorgaan van historisch antifascistisch bewustzijn elkaar.
Wat staat ons te doen? Terug naar de tekentafel dus – en tegelijk stug doorgaan! We kunnen ons geen gevechtspauze permitteren terwijl we gaan bedenken hoe we effectiever worden, dus we houden stuk vol. Maar het is wel zaak dat we samen dingen bedenken om effectiever te worden, vooral tegen die brede fascistische stroom in de parlementaire politiek en in de media. Ik zie een tweetal punten om aan te werken. Allereerst antifascistische educatie! Waar we niet meer op oudere generaties kunnen bouwen, waar media en onderwijs ons niet inenten tegen fascistisch vergif, is het des te belangrijker dat we die inentingen zelf verzorgen. Antifascistische bewustwording, via artikelen, presentaties op samenkomsten, eigen media en ingezonden stukken in gevestigde media, gecombineerd met gerichte actie zodra media een verdraaide, verhullende of zelfs apologetische weergave van fascistische politiek geven. Er is vast meer te bedenken.
Naast werk rond bewustwording – ideologische strijd, als je dat woord wilt hanteren – zijn er ook praktische zaken nodig. We zagen al: directe mobilisatie tegen PVV en dergelijke zijn niet zo’n vruchtbaar idee. Wel vruchtbaar: activiteiten organiseren waarin we precies die dingen cultiveren die fascisten haten, en voor die activiteiten maximale aandacht vragen. Wat fascisten haten is de solidariteit van gelijkwaardige mensen. Wat fascisten dus haten, en waar de ze last van hebben is van acties waarin arme mensen – woningzoekenden, arbeiders – opkomen voor hun rechten. Wat fascisten haten is: opkomen voor onderdrukte mensen, voor de mensen die door fascisten tot doelwit van hun haat worden gemaakt. Wat fascisten dus haten is: zij aan zij met transgender mensen de terfs – ik weiger om uit te leggen wat voor tuig dat is, zoek het maar op – uit de jouwen en tot een smadelijke aftocht te dwingen.
Wat fascisten ook haten is: plekken waar mensen in vrijheid en solidariteit op basis van gelijkwaardigheid samen komen, sociale centra, al dan niet in een kraakpand. Dat soort centra opbouwen is op zichzelf van antifascistische waarde. Plekken opbouwen waar dingen precies zo toegaan als geen fascist kan waarderen, die plekken zo toegankelijk en aantrekkelijk mogelijk maken voor zo veel mogelijk mensen – zo bouwen we iets waardoor de aantrekkingskracht van fascistische schijnoplossingen kleiner wordt, omdat mensen zien dat er veel fijnere manieren zijn om samen te leven dan enkel op basis van krampachtige, benauwende haat jegens mensen die het nog wat moeilijker hebben dan jij zelf. Laten we dus uitnodigende eilanden van solidariteit bouwen! Laten we die met elkaar verbinden, zodat we elkaar ondersteunen en de eilanden kunnen uitgroeien tot hele continenten.
Maar ook: laten we bereid zijn die eilanden hardhandig te verdedigen, zowel tegen de staat als tegen de fascisten. En bij dit alles blijft de noodzaak van militante directe actie tegen nazi-knokploegen en optochten onverkort bestaan. Maar het opbouwen van stukken samenleving waar vrijheidsliefde, solidariteit en gelijkwaardigheid de gebruikelijke gang van zeiken zijn, heeft een zelfstandige waarde in de strijd tegen het fascisme, eentje die belangrijker is dan we ons mogelijkerwijs realiseren.
Tot zover maar eventjes. Ik zie jullie – aan de tekentafel, en op de barricades zelf.
Peter Storm
Reacties uitgeschakeld voor [Artikel Peter Storm]/Terug naar de tekentafel en stug doorgaan
Ukrainians and foreign residents shout slogans during an anti-racism rally in front of the Ukrainian Parliament in Kiev.GENYA SAVILOV/AFP
Geert Wilders woensdagavond op de partijbijeenkomst van de PVV in Scheveningen.
