De oorlog in Oekraïne is ook een conflict tussen twee van ’s werelds grootste graanexporteurs. Tot tekorten leidt dat vooralsnog niet, maar vooral in Afrika wordt gevreesd voor de oplopende marktprijzen.
Oorlog treft ‘graanschuur van de wereld’ en dat merken Egypte en Turkije als eerst
Het conflict tussen Rusland en Oekraïne, de grootste en op vier na grootste graanexporteur van de wereld, leidt tot onzekerheid op de internationale markt voor tarwe – een basisingrediënt voor brood. Rusland wordt waarschijnlijk vooral getroffen door sancties als importverboden en beperkingen van het betalingsverkeer; de oorlog op Oekraïens grondgebied zal gevolgen hebben voor de oogst en de export.
Oekraïne en Rusland sturen tarwe de hele wereld over, maar op het gebied van graan ondervinden Egypte en Turkije de meeste directe gevolgen van het conflict. Egypte, de grootste graanimporteur van de wereld, haalt ruim 85 procent van de tarwe uit Rusland en Oekraïne. Voor nummer drie, Turkije, is dat 75 procent. Beide landen zijn sowieso sterk economisch afhankelijk van Rusland, wat het opleggen van sancties bemoeilijkt.
Buiten Egypte importeren ook andere Afrikaanse landen veel graan uit Rusland en Oekraïne. Voor tekorten wordt nog niet gevreesd, aldus de hoofdeconoom van de Zuid-Afrikaanse brancheorganisatie voor graanbedrijven. Afrikaanse landen kunnen vooralsnog terecht bij andere exporterende landen.
Prijs van tarwe stijgt met meer dan een kwart, maar niet in Oekraïne en Rusland
De grootste angst met betrekking tot het graanaanbod is op dit moment de opgelopen prijs van tarwe. In twee weken tijd is de prijs van een ton tarwe op veel markten met een kwart gestegen. De prijzen van Russisch en Oekraïens graan zijn weliswaar stabiel, maar dat komt hoogstwaarschijnlijk door vraaguitval. Tegelijkertijd is er meer belangstelling voor tarwe uit Duitsland en Frankrijk, waar ook veel van het Nederlandse graan vandaan komt. Ook de Amerikaanse en Canadese prijzen zijn sterk gestegen. In Nederland leidt een hogere graanprijs niet snel tot duurder brood, vanwege afspraken tussen verkopers en de industrie. In Afrikaanse landen is de bezorgdheid groter.
President of Russia Vladimir Putin: Citizens of Russia, friends,
I consider it necessary today to speak again about the tragic events in Donbass and the key aspects of ensuring the security of Russia.
I will begin with what I said in my address on February 21, 2022. I spoke about our biggest concerns and worries, and about the fundamental threats which irresponsible Western politicians created for Russia consistently, rudely and unceremoniously from year to year. I am referring to the eastward expansion of NATO, which is moving its military infrastructure ever closer to the Russian border.
It is a fact that over the past 30 years we have been patiently trying to come to an agreement with the leading NATO countries regarding the principles of equal and indivisible security in Europe. In response to our proposals, we invariably faced either cynical deception and lies or attempts at pressure and blackmail, while the North Atlantic alliance continued to expand despite our protests and concerns. Its military machine is moving and, as I said, is approaching our very border.
Why is this happening? Where did this insolent manner of talking down from the height of their exceptionalism, infallibility and all-permissiveness come from? What is the explanation for this contemptuous and disdainful attitude to our interests and absolutely legitimate demands?
The answer is simple. Everything is clear and obvious. In the late 1980s, the Soviet Union grew weaker and subsequently broke apart. That experience should serve as a good lesson for us, because it has shown us that the paralysis of power and will is the first step towards complete degradation and oblivion. We lost confidence for only one moment, but it was enough to disrupt the balance of forces in the world.
As a result, the old treaties and agreements are no longer effective. Entreaties and requests do not help. Anything that does not suit the dominant state, the powers that be, is denounced as archaic, obsolete and useless. At the same time, everything it regards as useful is presented as the ultimate truth and forced on others regardless of the cost, abusively and by any means available. Those who refuse to comply are subjected to strong-arm tactics.
What I am saying now does not concerns only Russia, and Russia is not the only country that is worried about this. This has to do with the entire system of international relations, and sometimes even US allies. The collapse of the Soviet Union led to a redivision of the world, and the norms of international law that developed by that time – and the most important of them, the fundamental norms that were adopted following WWII and largely formalised its outcome – came in the way of those who declared themselves the winners of the Cold War.
Of course, practice, international relations and the rules regulating them had to take into account the changes that took place in the world and in the balance of forces. However, this should have been done professionally, smoothly, patiently, and with due regard and respect for the interests of all states and one’s own responsibility. Instead, we saw a state of euphoria created by the feeling of absolute superiority, a kind of modern absolutism, coupled with the low cultural standards and arrogance of those who formulated and pushed through decisions that suited only themselves. The situation took a different turn.
There are many examples of this. First a bloody military operation was waged against Belgrade, without the UN Security Council’s sanction but with combat aircraft and missiles used in the heart of Europe. The bombing of peaceful cities and vital infrastructure went on for several weeks. I have to recall these facts, because some Western colleagues prefer to forget them, and when we mentioned the event, they prefer to avoid speaking about international law, instead emphasising the circumstances which they interpret as they think necessary.
Then came the turn of Iraq, Libya and Syria. The illegal use of military power against Libya and the distortion of all the UN Security Council decisions on Libya ruined the state, created a huge seat of international terrorism, and pushed the country towards a humanitarian catastrophe, into the vortex of a civil war, which has continued there for years. The tragedy, which was created for hundreds of thousands and even millions of people not only in Libya but in the whole region, has led to a large-scale exodus from the Middle East and North Africa to Europe.
A similar fate was also prepared for Syria. The combat operations conducted by the Western coalition in that country without the Syrian government’s approval or UN Security Council’s sanction can only be defined as aggression and intervention.
But the example that stands apart from the above events is, of course, the invasion of Iraq without any legal grounds. They used the pretext of allegedly reliable information available in the United States about the presence of weapons of mass destruction in Iraq. To prove that allegation, the US Secretary of State held up a vial with white power, publicly, for the whole world to see, assuring the international community that it was a chemical warfare agent created in Iraq. It later turned out that all of that was a fake and a sham, and that Iraq did not have any chemical weapons. Incredible and shocking but true. We witnessed lies made at the highest state level and voiced from the high UN rostrum. As a result we see a tremendous loss in human life, damage, destruction, and a colossal upsurge of terrorism.
Overall, it appears that nearly everywhere, in many regions of the world where the United States brought its law and order, this created bloody, non-healing wounds and the curse of international terrorism and extremism. I have only mentioned the most glaring but far from only examples of disregard for international law.
This array includes promises not to expand NATO eastwards even by an inch. To reiterate: they have deceived us, or, to put it simply, they have played us. Sure, one often hears that politics is a dirty business. It could be, but it shouldn’t be as dirty as it is now, not to such an extent. This type of con-artist behaviour is contrary not only to the principles of international relations but also and above all to the generally accepted norms of morality and ethics. Where is justice and truth here? Just lies and hypocrisy all around.
Incidentally, US politicians, political scientists and journalists write and say that a veritable “empire of lies” has been created inside the United States in recent years. It is hard to disagree with this – it is really so. But one should not be modest about it: the United States is still a great country and a system-forming power. All its satellites not only humbly and obediently say yes to and parrot it at the slightest pretext but also imitate its behaviour and enthusiastically accept the rules it is offering them. Therefore, one can say with good reason and confidence that the whole so-called Western bloc formed by the United States in its own image and likeness is, in its entirety, the very same “empire of lies.”
As for our country, after the disintegration of the USSR, given the entire unprecedented openness of the new, modern Russia, its readiness to work honestly with the United States and other Western partners, and its practically unilateral disarmament, they immediately tried to put the final squeeze on us, finish us off, and utterly destroy us. This is how it was in the 1990s and the early 2000s, when the so-called collective West was actively supporting separatism and gangs of mercenaries in southern Russia. What victims, what losses we had to sustain and what trials we had to go through at that time before we broke the back of international terrorism in the Caucasus! We remember this and will never forget.
Properly speaking, the attempts to use us in their own interests never ceased until quite recently: they sought to destroy our traditional values and force on us their false values that would erode us, our people from within, the attitudes they have been aggressively imposing on their countries, attitudes that are directly leading to degradation and degeneration, because they are contrary to human nature. This is not going to happen. No one has ever succeeded in doing this, nor will they succeed now.
Despite all that, in December 2021, we made yet another attempt to reach agreement with the United States and its allies on the principles of European security and NATO’s non-expansion. Our efforts were in vain. The United States has not changed its position. It does not believe it necessary to agree with Russia on a matter that is critical for us. The United States is pursuing its own objectives, while neglecting our interests.
Of course, this situation begs a question: what next, what are we to expect? If history is any guide, we know that in 1940 and early 1941 the Soviet Union went to great lengths to prevent war or at least delay its outbreak. To this end, the USSR sought not to provoke the potential aggressor until the very end by refraining or postponing the most urgent and obvious preparations it had to make to defend itself from an imminent attack. When it finally acted, it was too late.
As a result, the country was not prepared to counter the invasion by Nazi Germany, which attacked our Motherland on June 22, 1941, without declaring war. The country stopped the enemy and went on to defeat it, but this came at a tremendous cost. The attempt to appease the aggressor ahead of the Great Patriotic War proved to be a mistake which came at a high cost for our people. In the first months after the hostilities broke out, we lost vast territories of strategic importance, as well as millions of lives. We will not make this mistake the second time. We have no right to do so.
Those who aspire to global dominance have publicly designated Russia as their enemy. They did so with impunity. Make no mistake, they had no reason to act this way. It is true that they have considerable financial, scientific, technological, and military capabilities. We are aware of this and have an objective view of the economic threats we have been hearing, just as our ability to counter this brash and never-ending blackmail. Let me reiterate that we have no illusions in this regard and are extremely realistic in our assessments.
As for military affairs, even after the dissolution of the USSR and losing a considerable part of its capabilities, today’s Russia remains one of the most powerful nuclear states. Moreover, it has a certain advantage in several cutting-edge weapons. In this context, there should be no doubt for anyone that any potential aggressor will face defeat and ominous consequences should it directly attack our country.
At the same time, technology, including in the defence sector, is changing rapidly. One day there is one leader, and tomorrow another, but a military presence in territories bordering on Russia, if we permit it to go ahead, will stay for decades to come or maybe forever, creating an ever mounting and totally unacceptable threat for Russia.
Even now, with NATO’s eastward expansion the situation for Russia has been becoming worse and more dangerous by the year. Moreover, these past days NATO leadership has been blunt in its statements that they need to accelerate and step up efforts to bring the alliance’s infrastructure closer to Russia’s borders. In other words, they have been toughening their position. We cannot stay idle and passively observe these developments. This would be an absolutely irresponsible thing to do for us.
Any further expansion of the North Atlantic alliance’s infrastructure or the ongoing efforts to gain a military foothold of the Ukrainian territory are unacceptable for us. Of course, the question is not about NATO itself. It merely serves as a tool of US foreign policy. The problem is that in territories adjacent to Russia, which I have to note is our historical land, a hostile “anti-Russia” is taking shape. Fully controlled from the outside, it is doing everything to attract NATO armed forces and obtain cutting-edge weapons.
For the United States and its allies, it is a policy of containing Russia, with obvious geopolitical dividends. For our country, it is a matter of life and death, a matter of our historical future as a nation. This is not an exaggeration; this is a fact. It is not only a very real threat to our interests but to the very existence of our state and to its sovereignty. It is the red line which we have spoken about on numerous occasions. They have crossed it.
This brings me to the situation in Donbass. We can see that the forces that staged the coup in Ukraine in 2014 have seized power, are keeping it with the help of ornamental election procedures and have abandoned the path of a peaceful conflict settlement. For eight years, for eight endless years we have been doing everything possible to settle the situation by peaceful political means. Everything was in vain.
As I said in my previous address, you cannot look without compassion at what is happening there. It became impossible to tolerate it. We had to stop that atrocity, that genocide of the millions of people who live there and who pinned their hopes on Russia, on all of us. It is their aspirations, the feelings and pain of these people that were the main motivating force behind our decision to recognise the independence of the Donbass people’s republics.
I would like to additionally emphasise the following. Focused on their own goals, the leading NATO countries are supporting the far-right nationalists and neo-Nazis in Ukraine, those who will never forgive the people of Crimea and Sevastopol for freely making a choice to reunite with Russia.
They will undoubtedly try to bring war to Crimea just as they have done in Donbass, to kill innocent people just as members of the punitive units of Ukrainian nationalists and Hitler’s accomplices did during the Great Patriotic War. They have also openly laid claim to several other Russian regions.
If we look at the sequence of events and the incoming reports, the showdown between Russia and these forces cannot be avoided. It is only a matter of time. They are getting ready and waiting for the right moment. Moreover, they went as far as aspire to acquire nuclear weapons. We will not let this happen.
I have already said that Russia accepted the new geopolitical reality after the dissolution of the USSR. We have been treating all new post-Soviet states with respect and will continue to act this way. We respect and will respect their sovereignty, as proven by the assistance we provided to Kazakhstan when it faced tragic events and a challenge in terms of its statehood and integrity. However, Russia cannot feel safe, develop, and exist while facing a permanent threat from the territory of today’s Ukraine.
Let me remind you that in 2000–2005 we used our military to push back against terrorists in the Caucasus and stood up for the integrity of our state. We preserved Russia. In 2014, we supported the people of Crimea and Sevastopol. In 2015, we used our Armed Forces to create a reliable shield that prevented terrorists from Syria from penetrating Russia. This was a matter of defending ourselves. We had no other choice.
The same is happening today. They did not leave us any other option for defending Russia and our people, other than the one we are forced to use today. In these circumstances, we have to take bold and immediate action. The people’s republics of Donbass have asked Russia for help.
In this context, in accordance with Article 51 (Chapter VII) of the UN Charter, with permission of Russia’s Federation Council, and in execution of the treaties of friendship and mutual assistance with the Donetsk People’s Republic and the Lugansk People’s Republic, ratified by the Federal Assembly on February 22, I made a decision to carry out a special military operation.
The purpose of this operation is to protect people who, for eight years now, have been facing humiliation and genocide perpetrated by the Kiev regime. To this end, we will seek to demilitarise and denazify Ukraine, as well as bring to trial those who perpetrated numerous bloody crimes against civilians, including against citizens of the Russian Federation.
It is not our plan to occupy the Ukrainian territory. We do not intend to impose anything on anyone by force. At the same time, we have been hearing an increasing number of statements coming from the West that there is no need any more to abide by the documents setting forth the outcomes of World War II, as signed by the totalitarian Soviet regime. How can we respond to that?
The outcomes of World War II and the sacrifices our people had to make to defeat Nazism are sacred. This does not contradict the high values of human rights and freedoms in the reality that emerged over the post-war decades. This does not mean that nations cannot enjoy the right to self-determination, which is enshrined in Article 1 of the UN Charter.
Let me remind you that the people living in territories which are part of today’s Ukraine were not asked how they want to build their lives when the USSR was created or after World War II. Freedom guides our policy, the freedom to choose independently our future and the future of our children. We believe that all the peoples living in today’s Ukraine, anyone who want to do this, must be able to enjoy this right to make a free choice.
In this context I would like to address the citizens of Ukraine. In 2014, Russia was obliged to protect the people of Crimea and Sevastopol from those who you yourself call “nats.” The people of Crimea and Sevastopol made their choice in favour of being with their historical homeland, Russia, and we supported their choice. As I said, we could not act otherwise.
The current events have nothing to do with a desire to infringe on the interests of Ukraine and the Ukrainian people. They are connected with the defending Russia from those who have taken Ukraine hostage and are trying to use it against our country and our people.
I reiterate: we are acting to defend ourselves from the threats created for us and from a worse peril than what is happening now. I am asking you, however hard this may be, to understand this and to work together with us so as to turn this tragic page as soon as possible and to move forward together, without allowing anyone to interfere in our affairs and our relations but developing them independently, so as to create favourable conditions for overcoming all these problems and to strengthen us from within as a single whole, despite the existence of state borders. I believe in this, in our common future.
I would also like to address the military personnel of the Ukrainian Armed Forces.
Comrade officers,
Your fathers, grandfathers and great-grandfathers did not fight the Nazi occupiers and did not defend our common Motherland to allow today’s neo-Nazis to seize power in Ukraine. You swore the oath of allegiance to the Ukrainian people and not to the junta, the people’s adversary which is plundering Ukraine and humiliating the Ukrainian people.
I urge you to refuse to carry out their criminal orders. I urge you to immediately lay down arms and go home. I will explain what this means: the military personnel of the Ukrainian army who do this will be able to freely leave the zone of hostilities and return to their families.
I want to emphasise again that all responsibility for the possible bloodshed will lie fully and wholly with the ruling Ukrainian regime.
I would now like to say something very important for those who may be tempted to interfere in these developments from the outside. No matter who tries to stand in our way or all the more so create threats for our country and our people, they must know that Russia will respond immediately, and the consequences will be such as you have never seen in your entire history. No matter how the events unfold, we are ready. All the necessary decisions in this regard have been taken. I hope that my words will be heard.
Citizens of Russia,
The culture and values, experience and traditions of our ancestors invariably provided a powerful underpinning for the wellbeing and the very existence of entire states and nations, their success and viability. Of course, this directly depends on the ability to quickly adapt to constant change, maintain social cohesion, and readiness to consolidate and summon all the available forces in order to move forward.
We always need to be strong, but this strength can take on different forms. The “empire of lies,” which I mentioned in the beginning of my speech, proceeds in its policy primarily from rough, direct force. This is when our saying on being “all brawn and no brains” applies.
We all know that having justice and truth on our side is what makes us truly strong. If this is the case, it would be hard to disagree with the fact that it is our strength and our readiness to fight that are the bedrock of independence and sovereignty and provide the necessary foundation for building a reliable future for your home, your family, and your Motherland.
Dear compatriots,
I am certain that devoted soldiers and officers of Russia’s Armed Forces will perform their duty with professionalism and courage. I have no doubt that the government institutions at all levels and specialists will work effectively to guarantee the stability of our economy, financial system and social wellbeing, and the same applies to corporate executives and the entire business community. I hope that all parliamentary parties and civil society take a consolidated, patriotic position.
At the end of the day, the future of Russia is in the hands of its multi-ethnic people, as has always been the case in our history. This means that the decisions that I made will be executed, that we will achieve the goals we have set, and reliably guarantee the security of our Motherland.
I believe in your support and the invincible force rooted in the love for our Fatherland.
END OF THE STATEMENT OF PUTIN
[8]
”Poetin rechtvaardigt zijn agressie door te wijzen op de uitbreiding van de NAVO tot dicht bij de Russische grenzen. En inderdaad. In 1990 liep de grens van het bondgenootschap dwars door Duitsland. Inmiddels zijn Polen, Roemenië, Bulgarije, Tsjechië, Slowakije, Litouwen, Letland en Estland – allemaal landen die aan de vroegere Sovjet-Unie grensden of er zelfs deel van uitmaakten – NAVO lid. Daarmee is niet de vrede en de democratie gediend, maar vooral de machtspositie van de VS, en tevens de Amerikaanse wapenindustrie, want die nieuwe NAVO-landen werden vervolgens kersverse klanten van die industrie. De uitbreiding van de NAVO was en is een verwerpelijk imperialistisch project”
” Waarom waren al deze landen zo bereid om NAVO-lid te worden? Waarom dromen mensen in Oekraïne – en zeker niet alleen cynische generaals en rechts-liberale politici en zakenlieden in dat land – ervan dat ook dat land ooit NAVO-lid te worden? Zou dat misschien te maken hebben met een door Russische overheersing vele decennia lang aangewakkerde angst voor Rusland, en behoefte aan bescherming tegen die imperialistische mogendheid? Ik wijs het imperialistische project van NAVO-uitbreiding, geregisseerd door vooral de presidentschappen van Clinton en Obama,volledig af. Maar ik snap wel heel goed dat NAVO-lidmaatschap er, in de ogen van regeringen maar vooral ook bevolkingen van Oost-Europese landen, uitzag als een bescherming tegen een Rusland dat haar hegemonie over die landen met tegenzin had prijsgegeven en in die landen helemaal niet werd vertrouwd.”
Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken: ‘Nederland veroordeelt de Russische aanval op Oekraïne ten scherpste. Het is een oorlogsdaad waarvoor Rusland een zware prijs zal betalen. Nederland staat in nauw contact met EU- en NAVO-partners.’
De situatie in Oekraïne
In de nacht van 23 op 24 februari 2022 vielen Russische strijdkrachten Oekraïne binnen. Dit gebeurde nadat president Poetin een ‘speciale militaire operatie’ in de Donbas aankondigde. In verschillende steden in het oosten en zuiden van Oekraïne worden explosies gerapporteerd en raketinslagen in de hoofdstad Kyiv. Ook zijn er berichten van een landingsoperatie vanaf zee.
Advies aan Nederlanders
Reis niet naar Oekraïne. Bent u in het land? Verlaat het land op eigen gelegenheid als dit veilig kan. Kan dit niet, zoek dan een veilige plaats. Van evacuatie door de Nederlandse overheid is geen sprake. Bent u in Oekraïne? Laat uw familie en vrienden weten hoe het met u gaat. Volg altijd de instructies op van de lokale autoriteiten. Lees het reisadvies voor Oekraïne.
Noodhulp
Bent u in Oekraïne en heeft u een consulaire hulpvraag? Het contactcentrum van Buitenlandse Zaken is 24 uur per dag bereikbaar op het nummer +31 247 247 247.
Meer informatie
De situatie is onduidelijk en de ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Meer informatie volgt op de pagina Rusland en Oekraïne.
EINDE BERICHT
BBC
WHY HAS RUSSIA INVADED UKRAINE AND WHAT DOES PUTIN WANT?
9 MAY 2022
https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589
Vladimir Putin unleashed the biggest war in Europe since World War Two with the justification that modern, Western-leaning Ukraine was a constant threat and Russia could not feel “safe, develop and exist”.
Thousands of people have since died, towns and cities such as Mariupol lie in ruins and 13 million people have been displaced. But the questions remain: what was it all for and how will it end?
What was Putin’s original goal?
The Russian leader’s initial aim was to overrun Ukraine and depose its government, ending for good its desire to join the Western defensive alliance Nato. After a month of failures, he abandoned his bid to capture the capital Kyiv and turned his ambitions to Ukraine’s east and south.
Launching the invasion on 24 February he told the Russian people his goal was to “demilitarise and de-Nazify Ukraine“. His declared aim was to protect people subjected to what he called eight years of bullying and genocide by Ukraine’s government. Another objective was soon added: ensuring Ukraine’s neutral status .
Foreign Minister Sergei Lavrov spoke of freeing Ukraine from oppression while foreign intelligence chief Sergei Naryshkin argued “Russia’s future and its future place in the world are at stake”.
Ukraine’s democratically elected president, Volodymyr Zelensky, said “the enemy has designated me as target number one; my family is target number two”. His adviser said Russian troops made two attempts to storm the presidential compound.
Russia’s leader refused to call it an invasion or a war. Moscow continues to coin Europe’s biggest war since 1945 a “special military operation”.
The claims of Nazis and genocide in Ukraine are completely unfounded but part of a narrative repeated by Russia for years. “It’s crazy, sometimes not even they can explain what they are referring to,” complained Ukraine’s foreign minister Dmytro Kuleba.
However, an opinion piece by state-run news agency Ria Novosti made clear that “denazification is inevitably also de-Ukrainisation” – in effect erasing the modern state.
And it is Russia that is now accused by the international community of carrying out war crimes. Several countries including the US and Canada go further and call it genocide.
After so much destruction, the Russian leader’s words ring very hollow now: “It is not our plan to occupy the Ukrainian territory; we do not intend to impose anything on anyone by force.”
How have Putin’s aims changed?
A month into the invasion, Russia pulled back from Kyiv and declared its main goal was the “liberation of Donbas” – broadly referring to Ukraine’s eastern regions of Luhansk and Donetsk. More than a third of this area was already seized by Russian proxy forces in a war that began in 2014, now Russia wanted to conquer all of it.
The Kremlin claimed it had “generally accomplished” the aims of the invasion’s first phase, which it defined as considerably reducing Ukraine’s combat potential. But it became clear from Russia’s withdrawal that it had scaled back its ambitions.
“Putin needs a victory,” said Andrei Kortunov, head of the Russian International Affairs Council. “At least he needs something he can present to his constituency at home as a victory.”
Russian officials are now focused on seizing the two big eastern regions and creating a land corridor along the south coast, east from Crimea to the Russian border. They have claimed control of the southern region of Kherson and a leading Russian general has said they have hopes of seizing territory further west along the Black Sea coast towards Odesa and beyond.
“Control over the south of Ukraine is another way out to Transnistria,” said Maj Gen Rustam Minnekayev, referring to a breakaway area of Moldova, where Russia has some 1,500 troops.
f Russia does capture both eastern regions, it will most likely try to annexe them after a sham vote, as it did with Crimea in 2014. Ukraine also accuses occupying forces in Kherson of planning a referendum on creating separatist entity: they are already introducing Russia’s currency, the rouble, from 1 May.
Capturing Donbas and the land corridor is a mandatory minimum for the Kremlin, warns Tatiana Stanovaya, of analysis firm RPolitik and the Carnegie Moscow Center: “They will keep going. I always hear the same phrase – ‘we have no choice but to escalate’.”
The powerful head of Russia’s security council, Nikolai Patrushev, has spoken of Ukraine disintegrating into “several states”, blaming Ukrainian and Western hatred of Russia.
The question is whether Russian forces have the numbers to press forward. By not declaring this a war, the Kremlin cannot mobilise nationally and military analyst Michael Kofman believes unless that happens Russia’s Donbas offensive is the last it can attempt.
Is there a way out?
There is little sign of any negotiated end to this war in the immediate future.
A few weeks into the war, Russia said it was considering a Ukrainian proposal of neutrality, but there have been no negotiations since the end of March.
President Putin told the UN Secretary General at the end of April “we are negotiating, we do not reject [talks]”, but he earlier declared negotiations at a dead end. After a meeting with the Russian leader, Austrian Chancellor Karl Nehammer gave a very downbeat assessment of a man who had entered into a “logic of war”.
Ukraine’s Volodymyr Zelensky had already accepted that Ukraine would not join Nato: “It’s a truth and it must be recognised.” But after apparent Russian atrocities came to light in Bucha, Mariupol and elsewhere, he made it clear there would be no more talks until Russia withdrew from all territories seized since 24 February.
In its offer of neutrality proposed at the end of March, Kyiv said:
Ukraine would become a non-aligned and “non-nuclear” state, with no foreign military bases or contingents on its territory
Strict, legally binding guarantees would require other countries to protect a neutral Ukraine in the event of attack
Within three days guarantor states would have to hold consultations and come to Ukraine’s defence
Ukraine would be allowed to join the European Union, but would not enter military-political alliances and any international exercises would require consent of guarantor states
The future status of Russian-annexed Crimea would be negotiated over the next 15 years
But neutrality for Vladimir Putin was never likely to be enough.
“Ultimately [Putin] wanted to divide the country and I think it’s becoming more evident that’s what he wants,” says Barbara Zanchetta of King’s College London’s Department of War Studies.
While the Kremlin wants to annex some areas of Ukraine, Tatiana Stanovaya believes “much more important is the fate of Ukraine: Putin wants to end Ukraine as a current state”.
How Putin sees Ukraine
Since Ukraine achieved independence in 1991, as the Soviet Union collapsed, it has gradually looked to the West – both the EU and Nato.
Russia’s leader has sought to reverse that, seeing the fall of the Soviet Union as the “disintegration of historical Russia”. He has claimed Russians and Ukrainians are one people, denying Ukraine its long history and seeing today’s independent state merely as an “anti-Russia project”. “Ukraine never had stable traditions of genuine statehood,” he asserted.
It was his pressure on Ukraine’s pro-Russian leader, Viktor Yanukovych, not to sign a deal with the European Union in 2013 that led to protests that ultimately ousted the Ukrainian president in February 2014.
Russia then seized Ukraine’s southern region of Crimea and triggered a separatist rebellion in the east and a war that claimed 14,000 lives.
As he prepared to invade in February, he tore up an unfulfilled 2015 Minsk peace deal and accused Nato of threatening “our historic future as a nation”, claiming without foundation that Nato countries wanted to bring war to Crimea. He has lately accused Nato of using Ukraine to wage a proxy war against Russia.
What’s Putin’s problem with Nato?
For Russia’s leader the West’s 30-member defensive military alliance has one aim – to split society in Russia and ultimately destroy it. In a Victory Day speech on 9 May he accused Nato of launching an active military build-up on territories adjacent to Russia.
Ahead of the war, he demanded that Nato turn the clock back to 1997 and reverse its eastward expansion, removing its forces and military infrastructure from member states that joined the alliance from 1997 and not deploying “strike weapons near Russia’s borders”. That means Central Europe, Eastern Europe and the Baltics.
In President Putin’s eyes, the West promised back in 1990 that Nato would expand “not an inch to the east”, but did so anyway.
That was before the collapse of the Soviet Union, however, so the promise made to then Soviet President Mikhail Gorbachev only referred to East Germany in the context of a reunified Germany. Mr Gorbachev said later that “the topic of Nato expansion was never discussed” at the time.
And the context in the 1990s was very different, says Barbara Zanchetta: “It was not done as a provocation, there was a partnership for peace.”
Nato maintains it never intended to deploy combat troops on its eastern flank, until Russia annexed Crimea illegally in 2014.
Does Putin have designs beyond Ukraine?
If he has, his military setbacks in Ukraine may have put paid to any wider ambitions beyond its borders. The most immediate threat is to Moldova, which is not part of Nato and has already come under Russian threat.
But President Putin’s ambition to roll Nato back to the late 1990s has taken a hit, with Finland and Sweden looking closely at joining an alliance that now seems as unified as ever. “He has triggered the opposite effect of what he wanted. He wanted to weaken Nato but Nato is now much stronger,” says Barbara Zanchetta.
Nato has warned of a war that could last weeks, months or even years, and said its members need to be prepared for a long haul.
Russia has already punished two Nato members, Poland and Bulgaria, for the West’s support for Ukraine, by cutting off their gas supplies.
Having witnessed Mr Putin’s willingness to lay waste to European cities to achieve his aims, Western leaders are now under no illusion. US President Joe Biden has labelled him a war criminal and German Chancellor Olaf Scholz believes “Putin wants to build a Russian empire… he wants to fundamentally redefine the status quo within Europe in line with his own vision.”
President of Russia Vladimir Putin: Citizens of Russia, friends,
I consider it necessary today to speak again about the tragic events in Donbass and the key aspects of ensuring the security of Russia.
I will begin with what I said in my address on February 21, 2022. I spoke about our biggest concerns and worries, and about the fundamental threats which irresponsible Western politicians created for Russia consistently, rudely and unceremoniously from year to year. I am referring to the eastward expansion of NATO, which is moving its military infrastructure ever closer to the Russian border.
It is a fact that over the past 30 years we have been patiently trying to come to an agreement with the leading NATO countries regarding the principles of equal and indivisible security in Europe. In response to our proposals, we invariably faced either cynical deception and lies or attempts at pressure and blackmail, while the North Atlantic alliance continued to expand despite our protests and concerns. Its military machine is moving and, as I said, is approaching our very border.
Why is this happening? Where did this insolent manner of talking down from the height of their exceptionalism, infallibility and all-permissiveness come from? What is the explanation for this contemptuous and disdainful attitude to our interests and absolutely legitimate demands?
The answer is simple. Everything is clear and obvious. In the late 1980s, the Soviet Union grew weaker and subsequently broke apart. That experience should serve as a good lesson for us, because it has shown us that the paralysis of power and will is the first step towards complete degradation and oblivion. We lost confidence for only one moment, but it was enough to disrupt the balance of forces in the world.
As a result, the old treaties and agreements are no longer effective. Entreaties and requests do not help. Anything that does not suit the dominant state, the powers that be, is denounced as archaic, obsolete and useless. At the same time, everything it regards as useful is presented as the ultimate truth and forced on others regardless of the cost, abusively and by any means available. Those who refuse to comply are subjected to strong-arm tactics.
What I am saying now does not concerns only Russia, and Russia is not the only country that is worried about this. This has to do with the entire system of international relations, and sometimes even US allies. The collapse of the Soviet Union led to a redivision of the world, and the norms of international law that developed by that time – and the most important of them, the fundamental norms that were adopted following WWII and largely formalised its outcome – came in the way of those who declared themselves the winners of the Cold War.
Of course, practice, international relations and the rules regulating them had to take into account the changes that took place in the world and in the balance of forces. However, this should have been done professionally, smoothly, patiently, and with due regard and respect for the interests of all states and one’s own responsibility. Instead, we saw a state of euphoria created by the feeling of absolute superiority, a kind of modern absolutism, coupled with the low cultural standards and arrogance of those who formulated and pushed through decisions that suited only themselves. The situation took a different turn.
There are many examples of this. First a bloody military operation was waged against Belgrade, without the UN Security Council’s sanction but with combat aircraft and missiles used in the heart of Europe. The bombing of peaceful cities and vital infrastructure went on for several weeks. I have to recall these facts, because some Western colleagues prefer to forget them, and when we mentioned the event, they prefer to avoid speaking about international law, instead emphasising the circumstances which they interpret as they think necessary.
Then came the turn of Iraq, Libya and Syria. The illegal use of military power against Libya and the distortion of all the UN Security Council decisions on Libya ruined the state, created a huge seat of international terrorism, and pushed the country towards a humanitarian catastrophe, into the vortex of a civil war, which has continued there for years. The tragedy, which was created for hundreds of thousands and even millions of people not only in Libya but in the whole region, has led to a large-scale exodus from the Middle East and North Africa to Europe.
A similar fate was also prepared for Syria. The combat operations conducted by the Western coalition in that country without the Syrian government’s approval or UN Security Council’s sanction can only be defined as aggression and intervention.
But the example that stands apart from the above events is, of course, the invasion of Iraq without any legal grounds. They used the pretext of allegedly reliable information available in the United States about the presence of weapons of mass destruction in Iraq. To prove that allegation, the US Secretary of State held up a vial with white power, publicly, for the whole world to see, assuring the international community that it was a chemical warfare agent created in Iraq. It later turned out that all of that was a fake and a sham, and that Iraq did not have any chemical weapons. Incredible and shocking but true. We witnessed lies made at the highest state level and voiced from the high UN rostrum. As a result we see a tremendous loss in human life, damage, destruction, and a colossal upsurge of terrorism.
Overall, it appears that nearly everywhere, in many regions of the world where the United States brought its law and order, this created bloody, non-healing wounds and the curse of international terrorism and extremism. I have only mentioned the most glaring but far from only examples of disregard for international law.
This array includes promises not to expand NATO eastwards even by an inch. To reiterate: they have deceived us, or, to put it simply, they have played us. Sure, one often hears that politics is a dirty business. It could be, but it shouldn’t be as dirty as it is now, not to such an extent. This type of con-artist behaviour is contrary not only to the principles of international relations but also and above all to the generally accepted norms of morality and ethics. Where is justice and truth here? Just lies and hypocrisy all around.
Incidentally, US politicians, political scientists and journalists write and say that a veritable “empire of lies” has been created inside the United States in recent years. It is hard to disagree with this – it is really so. But one should not be modest about it: the United States is still a great country and a system-forming power. All its satellites not only humbly and obediently say yes to and parrot it at the slightest pretext but also imitate its behaviour and enthusiastically accept the rules it is offering them. Therefore, one can say with good reason and confidence that the whole so-called Western bloc formed by the United States in its own image and likeness is, in its entirety, the very same “empire of lies.”
As for our country, after the disintegration of the USSR, given the entire unprecedented openness of the new, modern Russia, its readiness to work honestly with the United States and other Western partners, and its practically unilateral disarmament, they immediately tried to put the final squeeze on us, finish us off, and utterly destroy us. This is how it was in the 1990s and the early 2000s, when the so-called collective West was actively supporting separatism and gangs of mercenaries in southern Russia. What victims, what losses we had to sustain and what trials we had to go through at that time before we broke the back of international terrorism in the Caucasus! We remember this and will never forget.
Properly speaking, the attempts to use us in their own interests never ceased until quite recently: they sought to destroy our traditional values and force on us their false values that would erode us, our people from within, the attitudes they have been aggressively imposing on their countries, attitudes that are directly leading to degradation and degeneration, because they are contrary to human nature. This is not going to happen. No one has ever succeeded in doing this, nor will they succeed now.
Despite all that, in December 2021, we made yet another attempt to reach agreement with the United States and its allies on the principles of European security and NATO’s non-expansion. Our efforts were in vain. The United States has not changed its position. It does not believe it necessary to agree with Russia on a matter that is critical for us. The United States is pursuing its own objectives, while neglecting our interests.
Of course, this situation begs a question: what next, what are we to expect? If history is any guide, we know that in 1940 and early 1941 the Soviet Union went to great lengths to prevent war or at least delay its outbreak. To this end, the USSR sought not to provoke the potential aggressor until the very end by refraining or postponing the most urgent and obvious preparations it had to make to defend itself from an imminent attack. When it finally acted, it was too late.
As a result, the country was not prepared to counter the invasion by Nazi Germany, which attacked our Motherland on June 22, 1941, without declaring war. The country stopped the enemy and went on to defeat it, but this came at a tremendous cost. The attempt to appease the aggressor ahead of the Great Patriotic War proved to be a mistake which came at a high cost for our people. In the first months after the hostilities broke out, we lost vast territories of strategic importance, as well as millions of lives. We will not make this mistake the second time. We have no right to do so.
Those who aspire to global dominance have publicly designated Russia as their enemy. They did so with impunity. Make no mistake, they had no reason to act this way. It is true that they have considerable financial, scientific, technological, and military capabilities. We are aware of this and have an objective view of the economic threats we have been hearing, just as our ability to counter this brash and never-ending blackmail. Let me reiterate that we have no illusions in this regard and are extremely realistic in our assessments.
As for military affairs, even after the dissolution of the USSR and losing a considerable part of its capabilities, today’s Russia remains one of the most powerful nuclear states. Moreover, it has a certain advantage in several cutting-edge weapons. In this context, there should be no doubt for anyone that any potential aggressor will face defeat and ominous consequences should it directly attack our country.
At the same time, technology, including in the defence sector, is changing rapidly. One day there is one leader, and tomorrow another, but a military presence in territories bordering on Russia, if we permit it to go ahead, will stay for decades to come or maybe forever, creating an ever mounting and totally unacceptable threat for Russia.
Even now, with NATO’s eastward expansion the situation for Russia has been becoming worse and more dangerous by the year. Moreover, these past days NATO leadership has been blunt in its statements that they need to accelerate and step up efforts to bring the alliance’s infrastructure closer to Russia’s borders. In other words, they have been toughening their position. We cannot stay idle and passively observe these developments. This would be an absolutely irresponsible thing to do for us.
Any further expansion of the North Atlantic alliance’s infrastructure or the ongoing efforts to gain a military foothold of the Ukrainian territory are unacceptable for us. Of course, the question is not about NATO itself. It merely serves as a tool of US foreign policy. The problem is that in territories adjacent to Russia, which I have to note is our historical land, a hostile “anti-Russia” is taking shape. Fully controlled from the outside, it is doing everything to attract NATO armed forces and obtain cutting-edge weapons.
For the United States and its allies, it is a policy of containing Russia, with obvious geopolitical dividends. For our country, it is a matter of life and death, a matter of our historical future as a nation. This is not an exaggeration; this is a fact. It is not only a very real threat to our interests but to the very existence of our state and to its sovereignty. It is the red line which we have spoken about on numerous occasions. They have crossed it.
This brings me to the situation in Donbass. We can see that the forces that staged the coup in Ukraine in 2014 have seized power, are keeping it with the help of ornamental election procedures and have abandoned the path of a peaceful conflict settlement. For eight years, for eight endless years we have been doing everything possible to settle the situation by peaceful political means. Everything was in vain.
As I said in my previous address, you cannot look without compassion at what is happening there. It became impossible to tolerate it. We had to stop that atrocity, that genocide of the millions of people who live there and who pinned their hopes on Russia, on all of us. It is their aspirations, the feelings and pain of these people that were the main motivating force behind our decision to recognise the independence of the Donbass people’s republics.
I would like to additionally emphasise the following. Focused on their own goals, the leading NATO countries are supporting the far-right nationalists and neo-Nazis in Ukraine, those who will never forgive the people of Crimea and Sevastopol for freely making a choice to reunite with Russia.
They will undoubtedly try to bring war to Crimea just as they have done in Donbass, to kill innocent people just as members of the punitive units of Ukrainian nationalists and Hitler’s accomplices did during the Great Patriotic War. They have also openly laid claim to several other Russian regions.
If we look at the sequence of events and the incoming reports, the showdown between Russia and these forces cannot be avoided. It is only a matter of time. They are getting ready and waiting for the right moment. Moreover, they went as far as aspire to acquire nuclear weapons. We will not let this happen.
I have already said that Russia accepted the new geopolitical reality after the dissolution of the USSR. We have been treating all new post-Soviet states with respect and will continue to act this way. We respect and will respect their sovereignty, as proven by the assistance we provided to Kazakhstan when it faced tragic events and a challenge in terms of its statehood and integrity. However, Russia cannot feel safe, develop, and exist while facing a permanent threat from the territory of today’s Ukraine.
Let me remind you that in 2000–2005 we used our military to push back against terrorists in the Caucasus and stood up for the integrity of our state. We preserved Russia. In 2014, we supported the people of Crimea and Sevastopol. In 2015, we used our Armed Forces to create a reliable shield that prevented terrorists from Syria from penetrating Russia. This was a matter of defending ourselves. We had no other choice.
The same is happening today. They did not leave us any other option for defending Russia and our people, other than the one we are forced to use today. In these circumstances, we have to take bold and immediate action. The people’s republics of Donbass have asked Russia for help.
In this context, in accordance with Article 51 (Chapter VII) of the UN Charter, with permission of Russia’s Federation Council, and in execution of the treaties of friendship and mutual assistance with the Donetsk People’s Republic and the Lugansk People’s Republic, ratified by the Federal Assembly on February 22, I made a decision to carry out a special military operation.
The purpose of this operation is to protect people who, for eight years now, have been facing humiliation and genocide perpetrated by the Kiev regime. To this end, we will seek to demilitarise and denazify Ukraine, as well as bring to trial those who perpetrated numerous bloody crimes against civilians, including against citizens of the Russian Federation.
It is not our plan to occupy the Ukrainian territory. We do not intend to impose anything on anyone by force. At the same time, we have been hearing an increasing number of statements coming from the West that there is no need any more to abide by the documents setting forth the outcomes of World War II, as signed by the totalitarian Soviet regime. How can we respond to that?
The outcomes of World War II and the sacrifices our people had to make to defeat Nazism are sacred. This does not contradict the high values of human rights and freedoms in the reality that emerged over the post-war decades. This does not mean that nations cannot enjoy the right to self-determination, which is enshrined in Article 1 of the UN Charter.
Let me remind you that the people living in territories which are part of today’s Ukraine were not asked how they want to build their lives when the USSR was created or after World War II. Freedom guides our policy, the freedom to choose independently our future and the future of our children. We believe that all the peoples living in today’s Ukraine, anyone who want to do this, must be able to enjoy this right to make a free choice.
In this context I would like to address the citizens of Ukraine. In 2014, Russia was obliged to protect the people of Crimea and Sevastopol from those who you yourself call “nats.” The people of Crimea and Sevastopol made their choice in favour of being with their historical homeland, Russia, and we supported their choice. As I said, we could not act otherwise.
The current events have nothing to do with a desire to infringe on the interests of Ukraine and the Ukrainian people. They are connected with the defending Russia from those who have taken Ukraine hostage and are trying to use it against our country and our people.
I reiterate: we are acting to defend ourselves from the threats created for us and from a worse peril than what is happening now. I am asking you, however hard this may be, to understand this and to work together with us so as to turn this tragic page as soon as possible and to move forward together, without allowing anyone to interfere in our affairs and our relations but developing them independently, so as to create favourable conditions for overcoming all these problems and to strengthen us from within as a single whole, despite the existence of state borders. I believe in this, in our common future.
I would also like to address the military personnel of the Ukrainian Armed Forces.
Comrade officers,
Your fathers, grandfathers and great-grandfathers did not fight the Nazi occupiers and did not defend our common Motherland to allow today’s neo-Nazis to seize power in Ukraine. You swore the oath of allegiance to the Ukrainian people and not to the junta, the people’s adversary which is plundering Ukraine and humiliating the Ukrainian people.
I urge you to refuse to carry out their criminal orders. I urge you to immediately lay down arms and go home. I will explain what this means: the military personnel of the Ukrainian army who do this will be able to freely leave the zone of hostilities and return to their families.
I want to emphasise again that all responsibility for the possible bloodshed will lie fully and wholly with the ruling Ukrainian regime.
I would now like to say something very important for those who may be tempted to interfere in these developments from the outside. No matter who tries to stand in our way or all the more so create threats for our country and our people, they must know that Russia will respond immediately, and the consequences will be such as you have never seen in your entire history. No matter how the events unfold, we are ready. All the necessary decisions in this regard have been taken. I hope that my words will be heard.
Citizens of Russia,
The culture and values, experience and traditions of our ancestors invariably provided a powerful underpinning for the wellbeing and the very existence of entire states and nations, their success and viability. Of course, this directly depends on the ability to quickly adapt to constant change, maintain social cohesion, and readiness to consolidate and summon all the available forces in order to move forward.
We always need to be strong, but this strength can take on different forms. The “empire of lies,” which I mentioned in the beginning of my speech, proceeds in its policy primarily from rough, direct force. This is when our saying on being “all brawn and no brains” applies.
We all know that having justice and truth on our side is what makes us truly strong. If this is the case, it would be hard to disagree with the fact that it is our strength and our readiness to fight that are the bedrock of independence and sovereignty and provide the necessary foundation for building a reliable future for your home, your family, and your Motherland.
Dear compatriots,
I am certain that devoted soldiers and officers of Russia’s Armed Forces will perform their duty with professionalism and courage. I have no doubt that the government institutions at all levels and specialists will work effectively to guarantee the stability of our economy, financial system and social wellbeing, and the same applies to corporate executives and the entire business community. I hope that all parliamentary parties and civil society take a consolidated, patriotic position.
At the end of the day, the future of Russia is in the hands of its multi-ethnic people, as has always been the case in our history. This means that the decisions that I made will be executed, that we will achieve the goals we have set, and reliably guarantee the security of our Motherland.
I believe in your support and the invincible force rooted in the love for our Fatherland.
END OF THE STATEMENT OF PUTIN
[2]
POETIN, DE EU EN OEKRAINE/VAN CRIMINELEN, DIE CRIMINELEN BESTRIJDEN/[INGEZONDEN STUK]
Namens De Nederlandsche Bank bied ik vandaag excuses aan. Excuses aan alle nazaten van slaafgemaakten in Nederland, in Suriname, in Bonaire, Sint Eustatius en Saba, in Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Excuses aan alle mensen die door de persoonlijke keuzes van ook mijn voorgangers herleid werden tot hun huidskleur. Excuses aan alle mensen die vandaag nog steeds de gevolgen hiervan dragen.”
Dit zei Klaas Knot op 1 juli 2022, Keti Koti, de jaarlijkse viering en herdenking van de slavernij. Hij beklemtoonde ook dat De Nederlandsche Bank niet alleen voor woorden kiest, maar ook voor daden. Daden die De Nederlandsche Bank op koers zetten naar een inclusievere toekomst.
Datum: 1 juli 2022 Spreker: Klaas Knot Locatie: Slavernijmonument, Amsterdam
Hun naam, hun economische waarde, en een aantekening over hun gezondheid. Zo werden slaafgemaakten bij hun aankoop of verkoop in een inventaris genoteerd. Een inventaris van een Surinaamse suiker- en koffieplantage. Een inventaris die werd bijgehouden voor een van de eigenaren van de plantage: Jan Hodshon. Dezelfde man die in 1816, twee jaar na de afschaffing van de slavenhandel in Nederland, twee jaar na de oprichting van De Nederlandsche Bank, en na twee jaar directeur te zijn geweest, president wordt van De Nederlandsche Bank.
Hij zal dit negen jaar lang blijven. En al die tijd wordt voor hem dit soort inventaris bijgehouden. Al die tijd verdient hij geld aan slavernij. En al die tijd, wanneer hij de directietafel van De Nederlandsche Bank rondkijkt, is hij niet de uitzondering. Aan de directietafel is persoonlijke betrokkenheid bij slavernij eerder de regel.
En wanneer slavernij ernstig ter discussie gesteld wordt in Nederland, proberen bestuurders van De Nederlandsche Bank het politieke proces in tegengestelde richting te beïnvloeden.
Mijn voorgangers aan de directietafel van De Nederlandsche Bank hadden álle tijd om anders te kiezen. Maar ze deden dat niet.
Zo begint de geschiedenis van De Nederlandsche Bank, het instituut dat ervoor moet zorgen dat mensen vertrouwen kunnen hebben in het financiële stelsel – een geschiedenis waar de huidige directie nu duidelijk zicht op heeft, dankzij het onafhankelijke onderzoek van de Universiteit Leiden. Een geschiedenis die de huidige directie een heldere opdracht geeft. Een geschiedenis waarin mijn collega-directieleden en ik weliswaar in de schoenen van onze voorgangers staan, maar er resoluut voor kiezen om een andere weg in te slaan.
Namens De Nederlandsche Bank erken ik dat vele van mijn voorgangers handelswaar zagen waar het om mensen ging. Dat velen het bestaan en het voortbestaan van slavernij verdedigden. En dat velen later lang de gevolgen van slavernij negeerden.
Namens De Nederlandsche Bank erken ik ook onze betrokkenheid als “instituut”. Zo werd het geld waarmee De Nederlandsche Bank werd opgericht, voor een deel verdiend met slavernij. Zo aanvaardde De Nederlandsche Bank producten van de plantages, zoals koffie en suiker, als onderpand voor een lening. En zo betaalde De Nederlandsche Bank bij de afschaffing van slavernij, in opdracht van het Ministerie van Koloniën, compensatie uit aan voormalige plantage-eigenaren. Met onder hen ook bestuurders van De Nederlandsche Bank.
Namens De Nederlandsche Bank bied ik hiervoor vandaag excuses aan. Excuses aan alle nazaten van slaafgemaakten in Nederland, in Suriname, in Bonaire, Sint Eustatius en Saba, in Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Excuses aan alle mensen die door de persoonlijke keuzes van ook mijn voorgangers herleid werden tot hun huidskleur. Tot een bedrag. Tot handelswaar op een inventaris. Excuses aan alle mensen die vandaag nog steeds de gevolgen hiervan dragen.
De voorbije maanden hoorde ik veel persoonlijke verhalen – verhalen over leed, maar ook over verzet en strijd. Wat ik leerde, wat ik hoorde, deed mij pijn. Het bracht het leed van toen en nu heel dichtbij. En tegelijk bleef dat leed ontzettend, onthutsend veraf voor iemand die opgroeide in de Groningse klei. De gesprekken die ik had, maakten duidelijk dat het leed van lang geleden nog lang niet geleden is. Dat die strijd nog lang niet gestreden is.
Daarom kiest De Nederlandsche Bank ervoor om vandaag niet alleen excuses aan te bieden. We kiezen niet alleen voor woorden, maar ook voor daden. Daden die hopelijk bijdragen aan de strijd tegen racisme, ongelijkheid, en onrechtvaardigheid. Daden die De Nederlandsche Bank vandaag kan waarmaken. Daden die ons op koers zetten naar een inclusievere toekomst:
We richten een fonds op waarmee we maatschappelijke projecten zullen financieren – rond educatie, gezondheidszorg, werk, en meer. Projecten in Nederland, in het Caribisch gebied, en in Suriname. Met dit fonds zal over de komende tien jaar vijf miljoen euro verdeeld kunnen worden.
Naast dit fonds dragen we – ook voor vijf miljoen euro – eenmalig bij aan enkele grotere projecten, zoals het Nationaal Slavernijmuseum en Kenniscentrum.
We kijken ook naar onze eigen organisatie. De Nederlandsche Bank moet diverser en inclusiever worden. Daar blijven we aan werken. We willen racisme vandaag beter kunnen herkennen en hier vervolgens op kunnen reageren. En we willen de diversiteit bij De Nederlandsche Bank vergroten via onze werving en selectie, via stages, via het traineeship en bij promoties.
En ons verleden, dat we nu beter kennen, zullen we niet verstoppen. In ons gebouw op het Frederiksplein zal dit in alle openheid een plek krijgen. En dit zal ook steeds een uitnodiging tot gesprek zijn. Een gesprek dat we ook zullen voeren aan de hand van de kunstwerken uit onze collectie. Een collectie die er in de toekomst nog diverser uit zal gaan zien.
De woorden die ik vandaag uitspreek, en de daden die ik vandaag aankondig, markeren voor De Nederlandsche Bank geen eindpunt – maar een ijkpunt.
Voor De Nederlandsche Bank markeert één juli 2022 een toetssteen voor de toekomst. Een toekomst met een inclusievere De Nederlandsche Bank. Een toekomst – hoop ik – met een inclusievere samenleving. Een toekomst mét elkaar.
Dank u dat ik dit, namens de volledige directie van De Nederlandsche Bank, hier heb mogen uitspreken.
EINDE SPEECH
ZIE OOK
NOS
DE NEDERLANDSE BANK BIEDT EXCUSES AAN VOOR SLAVERNIJVERLEDEN
De Nederlandsche Bank biedt excuses aan voor slavernijverleden
President Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) heeft excuses aangeboden voor de rol van de bank in het slavernijverleden. Knot deed dat tijdens de nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij in Amsterdam, waar voor het eerst in drie jaar weer publiek bij aanwezig was. Ook de provincie Noord-Holland greep de jaarlijkse herdenking aan om excuses te maken.
Bij het monument in het Amsterdamse Oosterpark maakte Knot excuses aan alle nazaten van slaafgemaakten in Nederland, Suriname, op Bonaire, Sint Eustatius en Saba, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. “Excuses aan alle mensen die door de persoonlijke keuzes van mijn voorgangers herleid werden tot hun huidskleur,” zei de bankpresident.
De excuses volgen op een onderzoeksrapport dat in februari verscheen. DNB bleek nauw verbonden te zijn geweest bij de Nederlandse slavernij, sinds de oprichting van de bank in 1814, tot 1863. “De voorbije maanden hoorde ik veel persoonlijke verhalen, verhalen over leed, maar ook over verzet en strijd. Wat ik leerde, wat ik hoorde, deed mij pijn. Het bracht het leed van toen en nu heel dichtbij,” zei Knot.
Andere sprekers tijdens de nationale herdenking waren minister voor Rechtsbescherming Weerwind en de Amsterdamse burgemeester Halsema. Amsterdam heeft vorig jaar excuses gemaakt voor het slavernijverleden.
DNB en het slavernijverleden
DNB gaf in 2020 opdracht het slavernijverleden van de centrale bank te onderzoeken. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat DNB nauw betrokken was: het startkapitaal van DNB kwam deels van ondernemers die directe belangen hadden in de plantageslavernij.
Bijna 30 procent van de producten die bij DNB werden aangeboden als onderpand voor leningen bestond uit goederen die door tot slaafgemaakten werden geproduceerd. Verder had een deel van de oprichters en bestuurders van DNB grote persoonlijke belangen in de slavernij en zij bedongen hoge compensaties toen die werd afgeschaft. Vervolgens speelde DNB een belangrijke rol in de uitbetaling van de compensatietegoeden.
De komende tien jaar zal DNB een fonds starten voor meerjarige projecten om de doorwerking van het slavernijverleden te helpen verminderen, meldt de bank in een persbericht. Het gaat om projecten op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg en kennisdeling.
Geld voor educatieve projecten
Ook trekt DNB eenmalig vijf miljoen euro uit voor projecten met een educatief karakter, zoals het Nationaal Slavernijmuseum en een bijbehorend kenniscentrum. Een financiële compensatie voor geleden schade uit het verleden vindt DNB een zaak voor de overheid. De bank gaat daarom niet over tot financiële compensatie voor geleden schade.
Hoe zit het bij andere banken?
ABN Amro maakte afgelopen april al excuses vanwege betrokkenheid bij slavernij van voorgangers van de bank. Dan gaat het om Hope & Co, die een spilfunctie vervulde in de 18e-eeuwse internationale slavernij-economie. Een andere voorganger, Mees & Zoonen, verkocht verzekeringen voor slavenschepen en transport van producten die door slaafgemaakten waren geoogst.
ING laat het slavernijverleden van een van de voorgangers van de bank onderzoeken. Dat gaat om de Britse Barings-bank, die in 1995 werd overgenomen en sinds 1762 bestaat. Het Barings-archief en de Universiteit van Leeds starten dit najaar met dat onderzoek. Andere voorlopers van ING, zoals de Rijkspostspaarbank (1881), zijn van na de afschaffing van de slavernij (1863).
Bij de Rabobank speelt de kwestie niet. De boerenleenbanken waar de Rabobank uit voortkwam ontstonden pas eind 19e, begin 20e eeuw.
Na de uitkomsten van het onderzoeksrapport in februari gaf Knot al aan dat DNB kan bijdragen aan de verwerking van het leed. DNB anno 2022 staat volgens de bankpresident niet los van zijn verleden. “De bevindingen zijn behoorlijk stevig bij ons binnengekomen,” zei Knot eerder dit jaar.
Het is vandaag Keti Koti, wat het verbreken van de ketenen betekent, officieel een Surinaamse feestdag ter viering van de formele afschaffing van de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen in 1863. Uiteindelijk hebben tot slaafgemaakten nog tot 1873 op de plantages in Suriname gewerkt, omdat ze volgens de wet nog onder toezigt van den Staat vielen.
Excuses Noord-Holland
Ook de commissaris van de Koning in de provincie Noord-Holland, Arthur van Dijk, maakte excuses voor de rol van de provincie bij de slavernij. Hij deed dat bij een viering in Paviljoen Welgelegen in Haarlem. “Ook al bestaat het gewest Holland al heel lang niet meer, we hebben net als de toenmalige bestuurders een verantwoordelijkheid te dragen.”
Van Dijk bood excuses aan voor “wat onze gezagsdragers hebben aangericht in het leven van onschuldige mensen”. Het is voor het eerst dat een provincie excuses maakt voor het slavernijverleden, meldt de regionale omroep NH Nieuws.
EINDE BERICHT NOS
EINDE BERICHT
Reacties uitgeschakeld voor De Nederlandsche Bank biedt excuses aan voor slavernijverleden/Grote stap in erkenning internationale misdaad/Speech bankpresident Klaas Knot op Keti Koti
POLITIE TREEDT OP BIJ DEMONSTRATIE IN NOORD/HET PAROOL,
DE BERICHTGEVING EN EEN DEMONSTRATIE VOOR ANARCHIE
BRIEF AAN DE REDACTIE VAN HET PAROOL
AAN
DE REDACTIE VAN HET PAROOL
Onderwerp:
Uw berichtgeving dd 18 juni over een ”demonstratie voor anarchie”
Titel:
Politie treedt op bij demonstratie in Noord
Geachte Redactie
Van nieuwsmedia en kranten mag verwacht EN geeist worden, dat ze
bepaalde belangrijke journalistieke principes hooghouden en verwerken
bij hun berichtgeving, zoals objectiviteit, evenwichtige berichtgeving,
een zo nauwkeurig mogelijke weergave van de feiten en het principe
van hoor en wederhoor.
Wat mij met name aan uw berichtgeving over genoemde ”demonstratie tegen
de anarchie” gestoord heeft is terug te vinden onder A en B
A
het ontbreken van hoor en wederhoor, aangezien
u wel de lezing van de politie vermeldt, maar niet die van de demonstranten
B
Onduidelijkheid in uw berichtgeving
A
HOOR EN WEDERHOOR
Ik schreef het al:
U vermeldt wel de lezing van de politie, maar niet die van de demonstranten:
Ik citeer uit uw berichtgeving:
”De politie heeft zaterdagmiddag kort ingegrepen bij een anarchistische demonstratie in Amsterdam-Noord. Een deel van de circa 150 demonstranten pleegde volgens een politiewoordvoerder vernielingen, plakte stickers op auto’s, gooide met blikjes en spoot graffiti op muren.”
EN
”Toen agenten de demonstranten op hun gedrag en dat spandoek aanspraken, keerde een deel van de betogers zich tegen de politie, aldus de woordvoerder van de politie. Op de kruising van de Schoorlstraat en de Werengouw greep de politie in.” [1]
Om te beginnen gaat het hier om twee dingen:
Het al dan niet aanrichten van de demonstranten van vernielingen
En het gooien van bierblikjes richting politie
Want voor zover de door de demonstranten geroepen
leuzen betreft:
DAT is hun demonstratievrijheid en hun recht op
vrijheid van meningsuiting.Want het inhoudelijke deel van een demonstratie isniet ter beoordeling aan de burgemeester en aan de politieal helemaal niet!Lees er maar op na artikel 9 van de Grondwet [2]Maar dat wist u natuurlijk al. Terug naar de Case:U vermeldt in uw berichtgeving dus echter alleende politielezing.Of die lezing waar is of niet, doet er hier niet toe.U dient beide lezingen te vermelden, die vande politie EN die van de demonstranten.Niet alleen werpt dat vaak een ander Lichtop de zaak, het is niet meer dan eerlijk, beidepartijen te horen.Dat staat voor eerlijke en objectieve berichtgevingHierbij sluit ik in het verslag van iemand, dieerbij geweest is en een heel andere lezing van de gangvan zaken geeft [3]Nu is het mogelijk, dat u deze lezing van een der demonstranten niet kende, of uberhaupt het eigenVerhaal van de demonstranten.Maar dan dient u te vermelden, niet op de hoogtete zijn van de lezing van de demonstranten en dus hun lezing niet erbij te kunnen betrekken.Door dit alles niet te doen, wekt u de indruk, dat uniet alleen geloof hecht aan het Verhaal van de politie,maar ook, dat u impliciet het politiegeweld, dat uin uw berichtgeving hebt erkend [dat is dan weereen pluspunt in uw berichtgeving, eerlijk is eerlijk][4], verdedigt.En dat vind ik geen goede zaak. B ONDUIDELIJKHEID IN UW BERICHTGEVING Maar er is meer:Want in uw berichtgeving bent u ook vaag: Eerst schrijft u het volgende:[Ik citeer]:”
De politie heeft zaterdagmiddag kort ingegrepen bij een anarchistische demonstratie in Amsterdam-Noord. Een deel van de circa 150 demonstranten pleegde volgens een politiewoordvoerder vernielingen, plakte stickers op auto’s, gooide met blikjes en spoot graffiti op muren.
De demonstratie, die was aangekondigd als ‘demonstratie voor anarchie’, ging van de Nieuwendammerdijk naar de Buikslotermeerdijk. De demonstranten schreeuwden antikapitalistische leuzen en hadden spandoeken met anarchistische teksten bij zich. Op één daarvan stonden de letters ACAB, een afkorting voor All Cops Are Bastards.” [5]
En direct daarna:
”Toen agenten de demonstranten op hun gedrag en dat spandoek aanspraken, keerde een deel van de betogers zich tegen de politie, aldus de woordvoerder van de politie.” [6]
Wat hieraan vaag is, maak ik duidelijk:OP WELK GEDRAG heeft de politie de demonstrantennu precies aangesproken?Op de vermeende [want het is slechts de politielezing]vernielingen en het gooien met blikjes bier, ophet
spandoek [ All Cops Are Bastards] EN/OF
DE ANTI-KAPITALISTISCHE LEUZEN?
Uit uw berichtgeving wordt dat niet duidelijk en
juist in dit geval is dat van groot belang, omdat de politie,
zoals ik al heb uitgelegd [7] en u ook hoort te weten, niet
gaat over de inhoud van de geroepen leuzen of meegevoerde
spandoeken.
Dat is dus een Manco in uw berichtgeving en moet u voortaan beter doen.
EPILOOG
Ik kan niet genoeg onderstrepen, hoe belangrijk goede,
eerlijke en objectieve berichtgeving is en vooral
het principe van Hoor en Wederhoor.
Ook is het van het grootste belang, politiegeweld niet
onder het tapijt te schuiven, maar niet alleen te benoemen,
maar dat ook te doen zonder het impliciet de bagatelliseren
Want in de meeste gevallen is de politie de machtigste
partij met alle instrumentaria en wapens, die haar te beschikking staan.
Het is dus zaak, dat u zeker bij politie inzet niet de indruk
wekt, de politie het voordeel van de Twijfel te geven.
Het is de taak van de Pers, om in haar berichtgeving alle
betrokken partijen aan het woord te laten en zo terughoudend en objectief mogelijk te zijn in haar woordkeus en alle feiten en lezingen mee te nemen.
Denk daar een volgende keer aan, svp
Vriendelijke groeten
Astrid Essed
Amsterdam
NOTEN
VOOR UW GEMAK ZIJN DE NOTEN IN LINKS ONDERGEBRACHT
De politie heeft zaterdagmiddag kort ingegrepen bij een anarchistische demonstratie in Amsterdam-Noord. Een deel van de circa 150 demonstranten pleegde volgens een politiewoordvoerder vernielingen, plakte stickers op auto’s, gooide met blikjes en spoot graffiti op muren.
De demonstratie, die was aangekondigd als ‘demonstratie voor anarchie’, ging van de Nieuwendammerdijk naar de Buikslotermeerdijk. De demonstranten schreeuwden antikapitalistische leuzen en hadden spandoeken met anarchistische teksten bij zich. Op één daarvan stonden de letters ACAB, een afkorting voor All Cops Are Bastards.
Toen agenten de demonstranten op hun gedrag en dat spandoek aanspraken, keerde een deel van de betogers zich tegen de politie, aldus de woordvoerder van de politie. Op de kruising van de Schoorlstraat en de Werengouw greep de politie in. Op beelden van omwonenden is te zien dat agenten daarop enkele klappen uitdeelden met hun wapenstokken. De politie hield niemand aan en er vielen geen gewonden.
De woordvoerder van de politie kon niet zeggen door wie de demonstratie was georganiseerd.
Art. 9 Gw zegt dat de overheid niet mag ingrijpen bij vergaderingen en betogingen. Wel geeft het tweede lid van het artikel de overheid de ruimte om burgers in enkele gevallen beperkingen op te leggen:
ter bescherming van de gezondheid
in het belang van het verkeer
ter bescherming of voorkoming van wanordelijkheden
Wet openbare manifestaties Deze drie criteria zijn nader uitgewerkt in de Wet openbare manifestaties (Wom) die in 1988 in werking is getreden. De wet bevat bepalingen over ‘de uitoefening van het recht tot vrije belijdenis van godsdienst en levensovertuiging en betreffende de uitoefening van het recht tot vergadering en betoging’. De Wom is dus niet alleen een uitwerking van art. 9 Gw, maar ook van art. 6 Gw over de godsdienstvrijheid. In dit verband is er een opmerkelijk verschil tussen beide grondwetsartikelen. In het tweede lid van art. 6 Gw is sprake van beperkingen ‘buiten gebouwen en besloten plaatsen’, terwijl art. 9 Gw een dergelijk onderscheid niet maakt.
De Wet openbare manifestaties geeft de gemeenteraad de mogelijkheid om bij een betoging op de openbare weg te eisen dat dit van tevoren wordt gemeld. Een niet gemelde betoging valt weliswaar onder de grondwettelijke vrijheid van betoging, maar een burgemeester kan met de Wom in de hand zo’n betoging beëindigen en de deelnemers opdracht geven uiteen te gaan. Veel gemeenten hebben rond demonstraties en betogingen een zinsnede in deze geest in hun verordeningen opgenomen: Voor het houden van een betoging of demonstratie heeft u geen voorafgaande vergunning van de gemeente nodig. Om de openbare orde tijdens een betoging of demonstratie te kunnen handhaven, is het wel noodzakelijk dat u de gemeente tijdig van uw plannen op de hoogte stelt.
Vrees voor vijandig publiek Van een overheid mag je verwachten dat ze zich niet inhoudelijk bemoeit met demonstraties. Zo kan het voorkomen dat betogende extreme groeperingen beschermd moeten worden tegen ‘brave burgers’ die zich opwinden over de demonstratie. De gedachten en uitingen van de demonstranten roepen bij het publiek wanordelijkheden en intolerant gedrag op. Vaak wordt voor deze problematiek de term ‘hostile audience’ gebruikt, ofwel ‘vijandig publiek’. Soms gaat het om mensen die proberen een demonstratie verbaal en fysiek te verstoren, soms organiseren de tegenstanders een tegendemonstratie op hetzelfde tijdstip en het liefst op dezelfde plek. In de loop van de tijd heeft het Europese Hof voor de Rechten van de Mens min of meer een aantal criteria vastgesteld rond ‘hostile audience’.
De overheid moet niet te snel uit angst voor wanordelijkheden een demonstratie verbieden. Er is altijd een zeker risico dat een demonstratie wordt verstoord. Is de angst van de overheid gegrond, zijn er duidelijke aanwijzingen dat het uit de hand gaat lopen dan is een verbod op zijn plaats.
De overheid mag geen tegendemonstratie weigeren omdat die demonstranten op dezelfde plaats op dezelfde tijd willen demonstreren.
Mensen moeten een demonstratie kunnen houden zonder bang te hoeven zijn dat ze aangevallen worden door tegendemonstranten. Autoriteiten hebben de verplichting om niet alleen demonstraties, maar óók tegendemonstraties te faciliteren en te beschermen.
De overheid hoeft geen garantie te geven op het recht van demonstratie en tegendemonstratie. Het is een inspanningsverplichting en geen resultaatsverplichting.
Wat mag en niet mag tijdens demonstraties In augustus 2020 heeft het College voor de Rechten van de Mens naar aanleiding van de acties van boeren tegen de stikstofmaatregelen, de Black Lives Matter-demonstraties en de protesten tegen de corona-maatregelen op rij gezet wat wel en wat niet mag tijdens een demonstratie.
De overheid moet de uitoefening van het recht op demonstratievrijheid faciliteren. Het is niet toegestaan een demonstratie zomaar af te lasten of te verplaatsen naar een onaantrekkelijk tijdstip of naar een plek waar niemand je ziet.
Het faciliteren van een demonstratie betekent ook dat de overheid de deelnemers beschermt. Bij tegendemonstraties en vijandige reacties vanuit het publiek moet de overheid zich inspannen om de demonstratie toch door te laten gaan.
De bescherming die het recht op demonstratievrijheid biedt, komt alleen toe aan vreedzame betogingen. De overheid mag betogingen beëindigen als de deelnemers gebruikmaken van geweld tegen personen of objecten. Demonstraties mogen ook geen haatgevoelens propageren die aanzetten tot discriminatie, vijandigheid of geweld.
Het recht op demonstratievrijheid is niet absoluut. Onder strikte voorwaarden mag de overheid een demonstratie beperken of zelfs verbieden. Art. 9 Gw zegt dat dat de overheid het recht op demonstratievrijheid mag beperken als dit nodig is om de gezondheid te beschermen, in het belang van het verkeer of om wanordelijkheden te bestrijden of voorkomen. Besluit een overheid een demonstratie te verbieden of te beperken, dan moet zij in dit besluit duidelijk maken waarom dit gerechtvaardigd en noodzakelijk is.
Bij het beperken of verbieden van een demonstratie moet de overheid een belangenafweging maken. De overheid moet kiezen voor de minst ingrijpende maatregel die zij tot haar beschikking heeft (subsidiariteit). Daarnaast moet de overheid afwegen of de maatregel daadwerkelijk nodig is om het doel – bijvoorbeeld het voorkomen van verkeershinder – te bereiken (proportionaliteit).
GESCHIEDENIS
Staatsregeling 1798 Het recht op vereniging dook samen met het recht op vergadering voor het eerst op in de Staatsregeling 1798. Artikel 18 zag er als volgt uit:
Grondwet 1848 Vervolgens verdween het recht op vergadering een tijdje achter de constitutionele horizon om in 1848 terug te keren als artikel 10 van de grondwet: ‘Het regt der ingezetenen tot vereeniging en vergadering wordt erkend. De wet regelt en beperkt de uitoefening van dat regt in het belang der openbare orde.’ De beperking ‘in het belang der openbare orde’ werd in 1855 geregeld in de Wet vereeniging en vergadering. Thorbecke toonde zich overigens geen voorstander van een dergelijke constructie: Wat baat de erkenning van een recht in de Grondwet, welks uitoefening afhangt van de wet? Beter dan, eenvoudig te zeggen: het regt van vereeniging wordt door de wet geregeld. Ook eene Grondwet moet oprecht zijn, en niet den schijn aannemen iets te geven wat zij inderdaad onthoudt.
Vereniging en vergadering in één artikel Vanaf 1848 tot de Grondwetswijziging van 1983 stonden het recht van vereniging en het recht van vergadering samen in één artikel. Men ging uit van de niet onlogische gedachte dat als je als vereniging iets wilt bereiken, het onontkoombaar is dat je ook met elkaar vergadert. De Grondwet van 1983 bracht daar verandering in door het verenigingsrecht in art. 8 en het vergaderingsrecht in art. 9 te regelen. De twee rechten werden apart opgenomen, zodat ze op verschillende wijze beperkt kunnen worden. Ook in veel internationale verdragen is voor zo’n verdeling gekozen.
Artikel 8 kent alleen een beperking bij wet. In vergelijking met de Grondwet van 1848 is het recht niet alleen aan de ingezetenen voorbehouden, maar geldt het voor iedereen. De verplichting richting de overheid is vervangen door de soepele formulering ‘kan worden beperkt’.
Artikel 9 geeft aan dat het recht tot vergadering ook op een andere manier kan worden beperkt door het voorbehoud te maken ‘behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet’. Vergeleken met oudere Grondwetsartikelen is het recht op vergadering uitgebreid met het recht te mogen betogen.
Berend Roorda, universitair docent, gespecialiseerd in het demonstratierecht:
‘Op grond van artikel 9 van onze Grondwet heeft iedereen het recht om te demonstreren. Dit recht houdt in dat je samen met één of meer personen in het openbaar een mening mag uiten. De inhoud van die meningsuiting doet er, bij de vraag of het mag ja of nee, niet toe.
Demonstratieverbod door de burgemeester
Het recht om te demonstreren is echter geen absoluut grondrecht. Artikel 9 lid 2 van de Grondwet en de Nederlandse demonstratiewet – de Wet openbare manifestaties – bieden de burgemeester de bevoegdheid om een demonstratie te beperken en in een uiterst geval zelfs te verbieden. Dit mag hij alleen doen wanneer dit noodzakelijk is in het kader van drie doelcriteria: 1. ter bescherming van de gezondheid; 2. in het belang van het verkeer; 3. ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden.
De burgemeester mag zich niet bemoeien met de inhoud. Sterker nog, als de (controversiële) inhoud van een demonstratie aanleiding geeft tot vijandige reacties en tegendemonstraties, is de burgemeester verplicht om zich in te spannen om de demonstratie toch door te kunnen laten gaan. Die inspanningsverplichting gaat zo ver dat hij, indien nodig, bij een demonstratie meer politie zal moeten inzetten dan bij een risicowedstrijd in het betaald voetbal. Als zelfs een zodanige politie-inzet wanordelijkheden niet kan voorkomen, pas dan kan de burgemeester overgaan tot een demonstratieverbod.
Strafoplegging door de officier van justitie
Betekent dit dan dat je alles maar mag roepen bij een demonstratie? Nee, dat niet, maar het is niet aan de burgemeester om hier wat aan te doen. Het is aan de officier van justitie om op te treden tegen individuele demonstranten die zich schuldig maken aan strafbare uitlatingen zoals haatzaaien en beledigen van een groep mensen. Dit kan echter enkel repressief. Tegen de demonstratie als zodanig mag niet worden opgetreden.
Proefschrift ‘Het recht om de demonstreren’
Zou het Nederlandse demonstratierecht moeten worden aangepast, zodat wel preventief kan worden opgetreden tegen demonstraties waarbij demonstranten zich strafbaar uitlaten? Dit is een van de vragen waarop ik inga in mijn proefschrift ‘Het recht om te demonstreren’.
Het recht om te demonstreren is een verworvenheid in een democratische rechtsstaat die nauwelijks kan worden overschat. Niet zelden levert de uitoefening van dit recht echter spanningen op met andere rechten, vrijheden en belangen. Zeker nu er de laatste jaren sprake is van een sterke toename van demonstraties in aantal en verschijningsvorm. In dit spanningsveld heb ik een tiental knelpunten gesignaleerd. Vervolgens ben ik in mijn promotieonderzoek op zoek gegaan naar oplossingen voor deze knelpunten.
Bij mijn zoektocht heb ik gestreefd naar een evenwichtige balans tussen enerzijds het fundamentele recht om te demonstreren en anderzijds de rechten en vrijheden van anderen. Om mijn inzicht te vergroten ben ik te rade gegaan bij de buurlanden Duitsland en Engeland en de wijze waarop zij de uitoefening van de betogingsvrijheid hebben geregeld. Hoe gaan zij om met de gesignaleerde demonstratierechtelijke knelpunten en kan hun aanpak inspiratie bieden bij het optimaliseren van het Nederlandse demonstratierecht. Dit alles binnen de kaders die zijn uitgezet in bijvoorbeeld het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.
Mijn proefschrift bouwt voort op een evaluatie van de Wet openbare manifestaties die ik in 2015 samen met mijn promotoren Brouwer (RUG) en Schilder (VU) heb mogen uitvoeren in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Ons evaluatierapport en mijn proefschrift worden momenteel bestudeerd door het ministerie. Mogelijk leidt een en ander binnen afzienbare tijd tot wijziging van de Nederlandse demonstratiewet.
Komende jaren zal ik mij binnen het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid van de Rijksuniversiteit Groningen (zie www.openbareorde.nl) verder bezighouden met het vinden van oplossingen in het spanningsveld tussen enerzijds collectieve vrijheidsrechten – denk naast de betogingsvrijheid aan bijvoorbeeld de stakingsvrijheid en de verenigingsvrijheid – en anderzijds de handhaving van de openbare orde.’
Wat een weekend! Afgelopen zaterdag een demonstratie en aansluitend festival waar ik mocht optreden. En afgelopen zondag weer een demonstratie. Blij dat ik het heb kunnen doen en meemaken allebei, al was het bepaald niet louter feest. En ook weer van alles geleerd of minstens opgefrist. Twee actieverslagen dus, maar niet allebei tegelijk. Nu eerst: de Demo voor Anarchie, gisteren, zaterdag 18 juni 2022, in Amsterdam Noord.
Een demonstratie voor anarchie dus, georganiseerd door de Vrije Bond Amsterdam. Het was de tweede keer: vorig jaar was er een soortgelijke demo. Die had ik toen laten gaan: ik vond corona nog te eng, als ik het me goed herinner. Dit keer ging ik wel, vooral ook omdat ik werd uitgenodigd om een optredentje te geven op het bijbehorende festival na afloop.
Een demonstratie voor anarchie? Ik was vorig jaar sceptisch over het idee, en dat was ik aan de vooravond van deze demonstratie ergens eigenlijk nog steeds. Demonstraties zijn doorgaans acties waar mensen een eis stellen aan een instantie, een bedrijf, of aan ‘de politiek’, de regering, zoiets. Voor loonsverhoging kun je demonstreren, tegen een kraakverbod kun je demonstreren. Dat zijn eisen die je kunt stellen aan een bedrijf, aan een kabinet, en die je dan met een demonstratie kracht kunt bij zetten.
Maar hoe kun je nu demonstreren voor anarchie? De anarchie, dat is iets dat je niet eist. De anarchie is iets dat je in de praktijk brengt, door machthebbers te verjagen, hun machtsposities af te schaffen en zelfbestuur op basis van vrijwilligheid en wederkerigheid op poten te zetten, waar je woont, in levensonderhoud voorziet of wat dan ook. De straat op gaan met ‘Wij Eisen Anarchie’? Merkwaardige gedachte. Alsof de regering ons dat zou kunnen geven, als ze het al zou willen…
Maar de demonstratie was op touw gezet door mensen die ik vertrouw en waardeer, en ik leer er ook best graag iets bij. Fijne mensen, kameraden en vrienden, gaan erheen. Waarom niet gewoon mee doen en kijken hoe zoiets werkt? Van de berichten over de demonstratie vorig jaar kreeg ik ook wel een opgewekt gevoel. En ja, ik mocht deze keer optreden, en met zulke uitnodigingen krijg je me naar de wonderlijkste oorden…
Erheen dus! Eerst operatie zwaan-kleef-aan: alleen in de trein tot aan den Bosch, vandaar samen verder met een goede vriend, voorbij Utrecht kwamen we in de trein nog een kameraad tegen, in Amsterdam nog drie en toen we in Amsterdam Noord uit de metro en in de bus stapten, waren we al met vijftien tot twintig mensen. In de bus, er te vroeg al weer uit, en in kleine, vrolijk rommelige optocht liepen we naar het verzamelpunt. Het verhaal ging dat burgemeester Halsema de hele demonstratie ging ontbinden. Betekende dit dat de ME al klaar zou staan met alles en iedereen? Nee. Een busje, een paar agenten waarvan er eentje ons allervriendelijkst een fijne dag toe wenste. Surrealisme als bestuursvorm vierde weer eens hoogtij.
In de tuin waar we verzamelden, kregen we de informatie in geval van arrestatie en dergelijke te horen, en vormden we ons om in blokken, naar thema, voorkeur, affiniteit. Ik bleef graag bij de vriend van me waar ik mee optrok, die was samen met een uitermate vrolijke groep Leeuwarders en andere noorderlingen. De anarchie woekert en grijpt om zich heen, daar in het noorden des lands, de dagen van Domela Nieuwenhuis verbleken welhaast in vergelijking.
Het werd tijd om te gaan lopen, dus dat deden we. Va ontbinding van een demonstratie was niets te merken. Er was wat politie, even verderop stond een zeer chagrijnig kijkende motoragent op een hoek ons waar te nemen. We riepen ons anarchistische scala van leuze, en we hadden natuurlijk onze spandoeken. Op eentje daarvan stond: ACAB. Dat staat voor All Cops Are Bastards, al zie ik graag dat we ‘Bastards’ door ‘Bigots’ vervangen, zoals in de desbetreffende song van Your Local Pirates.(2) Hoe dan ook: ACAB. De politie kon het niet waarderen. Maar we waren niet gekomen om de waardering van de politiek in ontvangst te nemen.
Na enige tijd vroeg de politie of dat spandoek weg mocht. Nee dus. We liepen verder, met spandoek en al. Ik hielp met het vasthouden ervan. Toen kwam er een groepje agenten op het spandoek af en probeerde ruw om het af te pakken. ‘Blijf van ons spandoek af!’, zo reageerden we, en het getrek van de agressieve agenten had niet het gewenste resultaat. Eerste overwinning: politiepoging mislukt. We verplaatsten het doek enige tijd wel wat meer naar binnenin de demonstratie, zodat de politie er wat moeilijk bij kon, en we gingen verder. Even later was het spandoek weer zichtbaar aan de buitenzijde van de demonstratie, goed zichtbaar zoals het natuurlijk was bedoeld. De politie vond het niet leuk. Wij wel.
We kwamen aan bij een kruispunt, en daar sloeg de politie opnieuw toe – en ze sloeg. Een groepje agenten viel ons weer aan, en nu trokken ze de wapenstok. Duwen en trekken aan het spandoek, en slaan tegen de mensen die het vasthielden. Andere demonstranten snelden toe, de politie mepte die mensen weg, de demonstratie viel in delen uiteen op dat kruispunt. Mensen lieten zich maar ene klein stukje verdrijven, de demonstranten hergroepeerden zich en zochten elkaar weer op en probeerden elkaar te helpen. Ik was Kraai, de kameraad en goede vriend naast wie ik het spandoek hielp vasthouden, intussen kwijt, keek om me heen of ik hen kon vinden. En was intussen erg boos op die meppende politie en wilde daar iets mee.
Ik zag agenten tegenover andere demonstranten staan en ik dook achter die agenten op. Daar schrokken ze van, nu hadden ze demonstranten voor, maar ook achter zich, enkele agenten waren eventjes bijna ingesloten. Ze waren bang, mooi zo, maar ze hadden natuurlijk die knuppels. Dreigend met hun wapenstok dreven ze mij stapsgewijs terug. Ik hield mijn arm afwerend voor me, helemaal niet van zins om me makkelijk te laten wegsturen. Hoe dat zou zijn afgelopen weet ik niet, want op dat moment nam een rustige kameraad me bij de arm, kennelijk bezorgd dat ik iets onverstandigs zou gaan doen. Ik ging met hem mee en voegde me bij andere demonstranten,m intussen bezorgd kijkend of ik Kraai ergens zag. Die zou toch niet hardhandig zijn afgevoerd in een politiebusje?!
Nee, gelukkig niet! Ik zag hen, ik was erg opgelucht, en volgens mij was dat andersom ook zo. Hij vertelde dat ze hem flink geslagen hadden, op benen, armen en vooral ook hoofd. Bovenshands, wat dus volgens de politieregels niet mag. Klappen op het hoofd, net zo lang tot hij zou loslaten. Maar dat deed hij dus niet! Zo vasthoudend, en zo moedig! Hard geslagen, maar aangeslagen betoonde hij zich geenszins. Eerder vol voldoening dat, hoe pijnlijk de klappen ook waren, het de politie daarmee niet was gelukt om het spandoek af te pakken. Dat spandoek lag intussen opgevouwen op een van de bakfietsen in de demonstratie. Verder maar weer… want de politie had haar aanvallen inmiddels gestaakt, voor het moment althans.
Kraai bleek achteraf trouwens niet de enige die geslagen was. Van minstens twee andere kameraden weet ik dat ze ook gewond zijn geraakt door meppende agenten. Gelukkig geen heel ernstige verwondingen. Maar we vergeten niets als we de rekening opmaken die we met het politietuig zullen vereffenen, op ons moment en op onze manier.
Verder met de optocht. Eventjes later…. Daar was het spandoek weer, ontvouwd en wederom zichtbaar pronkend aan de zijkant van de demonstratie! Een kleine triomf. We wisten natuurlijk dat de politie daar weer op zou gaan reageren. We zagen politiebusjes achter de demonstratie, schuin dichtbij waar ze konden. We hielden rekening met ene volgende aanval. Het was duidelijk dat de politie niet zou rusten voor ze dat spandoek te pakken hadden. Het was ook duidelijk dat we niet van plan waren ze daarin er te faciliteren.
Intussen nam Kraai even een rustiger plek in de demonstratie in, en groot gelijk. Anderen, waaronder ik, hielden het spandoek vast. En wie zagen we daar op een straathoek? Onze sjaggie kijkende motoragent! Die begon te rijden – ik dacht om collega’s in te seinen, met het oog op een volgende confiscatie-operatie. Maar nee! Voor we er eg in hadden had de agent het spandoek uit onze handen getrokken en reed er in flinke vaart mee weg! Dat hadden we niet aan zien komen, en ik had goed de pest in dat het ze toch was gelukt.
Er even over napratend werd het wel duidelijk hoe onverantwoord dit was. In hoog tempo vlak langs ene beweeglijke groep mensen rijden: dit zou zomaar een ernstig ongeluk hebben kunnen opleveren. En stel dat we het spandoek steviger in handen hadden gehad, terwijl de agent het vastpakte. Zouden wij dan aan dat spandoek zijn meegesleept? Zou de agent het evenwicht op de motor zijn kwijtgeraakt? Dat laatste zou fraai zijn geweest. Hoe dan ook, een bizarre ontknoping. De politie had het spandoek. Verdomme.
We vervolgden onze demonstratie naar het eindpunt, de Slibvelden, waar het festivalletje zou zijn, De politie bleef ons volgen maar viel ons verder niet meer eg lastig. Wij bleven leuzen roepen, waarbij Kraai duidelijk liet blijken hoe weinig aangeslagen die was. ‘Wij zijn niet bang voor de lange lat!’ gooide hij er als mooie nieuwe vondst in, naast de gangbare antipolitieleuzen.
Interessant was bij de demonstratie trouwens de interactie met omstanders, buurtbewoners en dergelijke. Onze route ging door woonwijken waar overduidelijk armere mensen woonden. Minstens een van ons was naast de demonstratie systematisch bezig met mensen flyers uit te delen over de demonstratie, en met mensen in gesprek te raken. Dat soort activiteit verdient groot respect. Het is niet makkelijk, het kost een ander soort inspanning dan het vasthouden en verdedigen van een politievijandig spandoek. Maar voor een beweging die echt wil groeien en sterker worden is communicatie met en steun zoeken bij mensen buiten de demonstratie, van het grootste belang. Het was fijn om te merken dat de organisatoren van de demonstratie juist ook dit aspect heel serieus hadden genomen.
Een heel lief moment kwam tegen het einde van de demonstratie, aan de rand van de woonwijken, bij wat flatgebouwen. Daar zongen demonstranten opeens: ‘Happy Birthday To You!’ Wat bleek? In het gras was een familie bezig met feestvieren, en er hing een spandoek met ‘Happy Birthday’. Die wens wilden we natuurlijk graag onderstrepen. Ook dat is een manier om te laten zien: wij staan als anarchisten aan de kant van de mensen met de te hoge huren en te lage inkomens, de mensen die lijden onder dit systeem en baat hebben bij radicale sociale verandering. En door zo spontaan een verjaardagswens te zingen laten we zien: wij zijn niet jullie vijanden, wij zijn jullie vrienden. Het werd zichtbaar gewaardeerd.
We naderden intussen het eindpunt, dat we na een stukje wandeling door een stukje bos bereikten. Daar waren de Slibvelden een kleine alternatieve woongemeenschap/vrijplaats aan de rand van Amsterdam-Noord. Daar waren vervolgens wat toespraakjes en optredens, waaronder dus eentje van mij. En veel gezelligheid en pret. Maar daar ga ik het hier verder niet over hebben.
Hoe is het gebeuren in het nieuws gekomen? Spaarzaam, en misleidend. AT5 kwam met een verslagje en beeldmateriaal.(3) Dat verslagje gaf de politieversie weer. Die politie beweerde dat ze wel moest ingrijpen, er waren mensen dronken, en ‘ook plakten ze stickers op auto’s en spoten ze met graffiti op de muren’. De politie noemde vervolgens ook het fameuze spandoek en zegt dan: ‘De demonstranten zijn vervolgens op hun gedrag aangesproken.’ In het Parool lezen we zelfs dat we volgens de politie zelfs met blikjes hebben lopen gooien, en dat de politie demonstranten op zowel gedrag als spandoek heeft ‘aangesproken’.(4) Leugenpraat!
We zijn alleen ‘aangesproken’ over dat spandoek, en dat ‘aanspreken’ nam de vorm aan van eisen, trekken, en klappen. Of er nu een paar van ons te veel op hadden? Het kan, ik heb het niet gezien. Laat mij een groep van 150 mensen op een zaterdagmiddag ergens buiten zien zonder dat er drie van die mensen wat veel bier hebben gedronken. Het is gezeur om daarover te beginnen. De politie trok haar knuppels omdat ze dat spandoek wilden, en wij het ze niet wilden geven. Niet vanwege imaginaire blikjes.
Wat ik wel heb waargenomen is wat de politie deed. Die vorderde gewoon dat spandoek, met toenemende agressie en uiteindelijk met woest wapperende wapenstokken. Daar ging het de politie om: dat spandoek moest en zou weg, en aangezien wij onze uitingsvrijheid niet prijs wilden geven, maakte de politie daar de aanleiding van om te gaan meppen. Waarmee de politie de juistheid van de vier letters op dat spandoek ironisch genoeg zelf onderstreepte, zoals op Twitter al snel werd opgemerkt.
Interessant is ook nog hoe dit op buurtbewoners is overgekomen. AT5 laat beelden zien, ingestuurd door ‘omwonenden’, en schrijft: ‘Volgens de omwonenden verliep de demonstratie, waar zo’n 150 mensen aan deelnamen, op het oog rustig. “Ineens stapten ze uit een politiebusje en begonnen ze te slaan”, zeiden ze over de agenten.’ Helemaal ineens was het voor ons als demonstranten weliswaar niet: de politie deed al eerder moeilijk. Maar de kloppartij werd overduidelijk niet voorafgegaan werd door demonstrantengedrag dat zulk politiegeweld zou kunnen rechtvaardigen in ogen van omstanders. Ik denk dat niet iedereen in de buurt blij met ons was. Dat hoeft ook helemaal niet. Maar ik denk dat de demonstratie ons bij mensen krediet heeft opgeleverd, en dat het de politie en het gezag krediet heeft gekost. Ook dat laat het nut van dit type demonstraties – inclusief het meevoeren van stevige teksten – zien.
Want wat vind ik intussen van het hele concept ‘demonstreren voor anarchie’? Ik ben het punt beginnen te zien. Nee, je stelt geen eis met zo’n demonstratie, zoals bij demonstraties gangbaar is. Maar dat was het punt dan ook niet. We maken op deze manier wel een statement: dit is wat we willen, een wereld van vrijheid en solidariteit. En jullie repressie willen we dus niet en accepteren we voor geen meter. We schreeuwen onze boodschap van de daken, we trotseren de repressie, we verstevigen intussen onze onderlinge banden. En we hebben lol samen! Ik ben blij dat ik aan het geheel heb meegedaan. Ja, demonstreren voor anarchie is, zoals kameraden dat op Twitter tegenwoordig formuleren, gewoon based. Volgend jaar lekker weer, en met meer!
”Op de kruising van de Schoorlstraat en de Werengouw greep de politie in. Op beelden van omwonenden is te zien dat agenten daarop enkele klappen uitdeelden met hun wapenstokken.”
”Volgens de omwonenden verliep de demonstratie, waar zo’n 150 mensen aan deelnamen, op het oog rustig. “Ineens stapten ze uit een politiebusje en begonnen ze te slaan”, zeggen zij over de agenten”
De politie heeft vanmiddag opgetreden bij een demonstratie in Noord. Op de kruising van de Schoorlstraat met Werengouw deelden meerdere agenten klappen uit, is te zien op beelden die omwonenden naar AT5 stuurden.
Volgens de omwonenden verliep de demonstratie, waar zo’n 150 mensen aan deelnamen, op het oog rustig. “Ineens stapten ze uit een politiebusje en begonnen ze te slaan”, zeggen zij over de agenten. De politie laat weten dat er is opgetreden omdat meerdere demonstranten spullen zouden hebben vernield. “De demonstratie liep in eerste instantie rustig, totdat enkele surveillerende agenten zagen dat meerdere demonstranten behoorlijk onder invloed van alcohol waren”, aldus een woordvoerder van de politie.
“Niet voor rede vatbaar”
“Ook plakten ze stickers op auto’s en spoten ze met grafitti op muren”, zegt de politie verder. “Daarnaast hadden ze een spandoek bij zich met daarop de tekst ACAB (All Cops Are Bastards, red.). De demonstranten zijn vervolgens op hun gedrag aangesproken. Een deel was heel rustig en voor rede vatbaar, bij een ander groepje was dat niet het geval, wat voor onrust zorgde. Daarom zagen wij de noodzaak om op te treden.” Er is niemand aangehouden, en volgens de informatie van de politie zijn er aan beide kanten geen gewonden gevallen.
Volgens de politie ging het om een antikapitalistische demonstratie. Ook lijken op enkele vlaggen anarchistische tekens te staan. Wie de demonstranten exact waren is niet bij AT5 bekend. Om die reden is er geen reactie van de kant van de demonstranten.
EINDE AT5 BERICHT
[5]
ZIE NOOT 1
[6]
ZIE NOOT 1
[7]
ZIE NOOT 2
Reacties uitgeschakeld voor Politie treedt op bij demonstratie in Amsterdam Noord: Het Parool, de Berichtgeving en een demonstratie voor anarchie
De politie heeft zaterdagmiddag kort ingegrepen bij een anarchistische demonstratie in Amsterdam-Noord. Een deel van de circa 150 demonstranten pleegde volgens een politiewoordvoerder vernielingen, plakte stickers op auto’s, gooide met blikjes en spoot graffiti op muren.
De demonstratie, die was aangekondigd als ‘demonstratie voor anarchie’, ging van de Nieuwendammerdijk naar de Buikslotermeerdijk. De demonstranten schreeuwden antikapitalistische leuzen en hadden spandoeken met anarchistische teksten bij zich. Op één daarvan stonden de letters ACAB, een afkorting voor All Cops Are Bastards.
Toen agenten de demonstranten op hun gedrag en dat spandoek aanspraken, keerde een deel van de betogers zich tegen de politie, aldus de woordvoerder van de politie. Op de kruising van de Schoorlstraat en de Werengouw greep de politie in. Op beelden van omwonenden is te zien dat agenten daarop enkele klappen uitdeelden met hun wapenstokken. De politie hield niemand aan en er vielen geen gewonden.
De woordvoerder van de politie kon niet zeggen door wie de demonstratie was georganiseerd.
Art. 9 Gw zegt dat de overheid niet mag ingrijpen bij vergaderingen en betogingen. Wel geeft het tweede lid van het artikel de overheid de ruimte om burgers in enkele gevallen beperkingen op te leggen:
ter bescherming van de gezondheid
in het belang van het verkeer
ter bescherming of voorkoming van wanordelijkheden
Wet openbare manifestaties Deze drie criteria zijn nader uitgewerkt in de Wet openbare manifestaties (Wom) die in 1988 in werking is getreden. De wet bevat bepalingen over ‘de uitoefening van het recht tot vrije belijdenis van godsdienst en levensovertuiging en betreffende de uitoefening van het recht tot vergadering en betoging’. De Wom is dus niet alleen een uitwerking van art. 9 Gw, maar ook van art. 6 Gw over de godsdienstvrijheid. In dit verband is er een opmerkelijk verschil tussen beide grondwetsartikelen. In het tweede lid van art. 6 Gw is sprake van beperkingen ‘buiten gebouwen en besloten plaatsen’, terwijl art. 9 Gw een dergelijk onderscheid niet maakt.
De Wet openbare manifestaties geeft de gemeenteraad de mogelijkheid om bij een betoging op de openbare weg te eisen dat dit van tevoren wordt gemeld. Een niet gemelde betoging valt weliswaar onder de grondwettelijke vrijheid van betoging, maar een burgemeester kan met de Wom in de hand zo’n betoging beëindigen en de deelnemers opdracht geven uiteen te gaan. Veel gemeenten hebben rond demonstraties en betogingen een zinsnede in deze geest in hun verordeningen opgenomen: Voor het houden van een betoging of demonstratie heeft u geen voorafgaande vergunning van de gemeente nodig. Om de openbare orde tijdens een betoging of demonstratie te kunnen handhaven, is het wel noodzakelijk dat u de gemeente tijdig van uw plannen op de hoogte stelt.
Vrees voor vijandig publiek Van een overheid mag je verwachten dat ze zich niet inhoudelijk bemoeit met demonstraties. Zo kan het voorkomen dat betogende extreme groeperingen beschermd moeten worden tegen ‘brave burgers’ die zich opwinden over de demonstratie. De gedachten en uitingen van de demonstranten roepen bij het publiek wanordelijkheden en intolerant gedrag op. Vaak wordt voor deze problematiek de term ‘hostile audience’ gebruikt, ofwel ‘vijandig publiek’. Soms gaat het om mensen die proberen een demonstratie verbaal en fysiek te verstoren, soms organiseren de tegenstanders een tegendemonstratie op hetzelfde tijdstip en het liefst op dezelfde plek. In de loop van de tijd heeft het Europese Hof voor de Rechten van de Mens min of meer een aantal criteria vastgesteld rond ‘hostile audience’.
De overheid moet niet te snel uit angst voor wanordelijkheden een demonstratie verbieden. Er is altijd een zeker risico dat een demonstratie wordt verstoord. Is de angst van de overheid gegrond, zijn er duidelijke aanwijzingen dat het uit de hand gaat lopen dan is een verbod op zijn plaats.
De overheid mag geen tegendemonstratie weigeren omdat die demonstranten op dezelfde plaats op dezelfde tijd willen demonstreren.
Mensen moeten een demonstratie kunnen houden zonder bang te hoeven zijn dat ze aangevallen worden door tegendemonstranten. Autoriteiten hebben de verplichting om niet alleen demonstraties, maar óók tegendemonstraties te faciliteren en te beschermen.
De overheid hoeft geen garantie te geven op het recht van demonstratie en tegendemonstratie. Het is een inspanningsverplichting en geen resultaatsverplichting.
Wat mag en niet mag tijdens demonstraties In augustus 2020 heeft het College voor de Rechten van de Mens naar aanleiding van de acties van boeren tegen de stikstofmaatregelen, de Black Lives Matter-demonstraties en de protesten tegen de corona-maatregelen op rij gezet wat wel en wat niet mag tijdens een demonstratie.
De overheid moet de uitoefening van het recht op demonstratievrijheid faciliteren. Het is niet toegestaan een demonstratie zomaar af te lasten of te verplaatsen naar een onaantrekkelijk tijdstip of naar een plek waar niemand je ziet.
Het faciliteren van een demonstratie betekent ook dat de overheid de deelnemers beschermt. Bij tegendemonstraties en vijandige reacties vanuit het publiek moet de overheid zich inspannen om de demonstratie toch door te laten gaan.
De bescherming die het recht op demonstratievrijheid biedt, komt alleen toe aan vreedzame betogingen. De overheid mag betogingen beëindigen als de deelnemers gebruikmaken van geweld tegen personen of objecten. Demonstraties mogen ook geen haatgevoelens propageren die aanzetten tot discriminatie, vijandigheid of geweld.
Het recht op demonstratievrijheid is niet absoluut. Onder strikte voorwaarden mag de overheid een demonstratie beperken of zelfs verbieden. Art. 9 Gw zegt dat dat de overheid het recht op demonstratievrijheid mag beperken als dit nodig is om de gezondheid te beschermen, in het belang van het verkeer of om wanordelijkheden te bestrijden of voorkomen. Besluit een overheid een demonstratie te verbieden of te beperken, dan moet zij in dit besluit duidelijk maken waarom dit gerechtvaardigd en noodzakelijk is.
Bij het beperken of verbieden van een demonstratie moet de overheid een belangenafweging maken. De overheid moet kiezen voor de minst ingrijpende maatregel die zij tot haar beschikking heeft (subsidiariteit). Daarnaast moet de overheid afwegen of de maatregel daadwerkelijk nodig is om het doel – bijvoorbeeld het voorkomen van verkeershinder – te bereiken (proportionaliteit).
GESCHIEDENIS
Staatsregeling 1798 Het recht op vereniging dook samen met het recht op vergadering voor het eerst op in de Staatsregeling 1798. Artikel 18 zag er als volgt uit:
Grondwet 1848 Vervolgens verdween het recht op vergadering een tijdje achter de constitutionele horizon om in 1848 terug te keren als artikel 10 van de grondwet: ‘Het regt der ingezetenen tot vereeniging en vergadering wordt erkend. De wet regelt en beperkt de uitoefening van dat regt in het belang der openbare orde.’ De beperking ‘in het belang der openbare orde’ werd in 1855 geregeld in de Wet vereeniging en vergadering. Thorbecke toonde zich overigens geen voorstander van een dergelijke constructie: Wat baat de erkenning van een recht in de Grondwet, welks uitoefening afhangt van de wet? Beter dan, eenvoudig te zeggen: het regt van vereeniging wordt door de wet geregeld. Ook eene Grondwet moet oprecht zijn, en niet den schijn aannemen iets te geven wat zij inderdaad onthoudt.
Vereniging en vergadering in één artikel Vanaf 1848 tot de Grondwetswijziging van 1983 stonden het recht van vereniging en het recht van vergadering samen in één artikel. Men ging uit van de niet onlogische gedachte dat als je als vereniging iets wilt bereiken, het onontkoombaar is dat je ook met elkaar vergadert. De Grondwet van 1983 bracht daar verandering in door het verenigingsrecht in art. 8 en het vergaderingsrecht in art. 9 te regelen. De twee rechten werden apart opgenomen, zodat ze op verschillende wijze beperkt kunnen worden. Ook in veel internationale verdragen is voor zo’n verdeling gekozen.
Artikel 8 kent alleen een beperking bij wet. In vergelijking met de Grondwet van 1848 is het recht niet alleen aan de ingezetenen voorbehouden, maar geldt het voor iedereen. De verplichting richting de overheid is vervangen door de soepele formulering ‘kan worden beperkt’.
Artikel 9 geeft aan dat het recht tot vergadering ook op een andere manier kan worden beperkt door het voorbehoud te maken ‘behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet’. Vergeleken met oudere Grondwetsartikelen is het recht op vergadering uitgebreid met het recht te mogen betogen.
Berend Roorda, universitair docent, gespecialiseerd in het demonstratierecht:
‘Op grond van artikel 9 van onze Grondwet heeft iedereen het recht om te demonstreren. Dit recht houdt in dat je samen met één of meer personen in het openbaar een mening mag uiten. De inhoud van die meningsuiting doet er, bij de vraag of het mag ja of nee, niet toe.
Demonstratieverbod door de burgemeester
Het recht om te demonstreren is echter geen absoluut grondrecht. Artikel 9 lid 2 van de Grondwet en de Nederlandse demonstratiewet – de Wet openbare manifestaties – bieden de burgemeester de bevoegdheid om een demonstratie te beperken en in een uiterst geval zelfs te verbieden. Dit mag hij alleen doen wanneer dit noodzakelijk is in het kader van drie doelcriteria: 1. ter bescherming van de gezondheid; 2. in het belang van het verkeer; 3. ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden.
De burgemeester mag zich niet bemoeien met de inhoud. Sterker nog, als de (controversiële) inhoud van een demonstratie aanleiding geeft tot vijandige reacties en tegendemonstraties, is de burgemeester verplicht om zich in te spannen om de demonstratie toch door te kunnen laten gaan. Die inspanningsverplichting gaat zo ver dat hij, indien nodig, bij een demonstratie meer politie zal moeten inzetten dan bij een risicowedstrijd in het betaald voetbal. Als zelfs een zodanige politie-inzet wanordelijkheden niet kan voorkomen, pas dan kan de burgemeester overgaan tot een demonstratieverbod.
Strafoplegging door de officier van justitie
Betekent dit dan dat je alles maar mag roepen bij een demonstratie? Nee, dat niet, maar het is niet aan de burgemeester om hier wat aan te doen. Het is aan de officier van justitie om op te treden tegen individuele demonstranten die zich schuldig maken aan strafbare uitlatingen zoals haatzaaien en beledigen van een groep mensen. Dit kan echter enkel repressief. Tegen de demonstratie als zodanig mag niet worden opgetreden.
Proefschrift ‘Het recht om de demonstreren’
Zou het Nederlandse demonstratierecht moeten worden aangepast, zodat wel preventief kan worden opgetreden tegen demonstraties waarbij demonstranten zich strafbaar uitlaten? Dit is een van de vragen waarop ik inga in mijn proefschrift ‘Het recht om te demonstreren’.
Het recht om te demonstreren is een verworvenheid in een democratische rechtsstaat die nauwelijks kan worden overschat. Niet zelden levert de uitoefening van dit recht echter spanningen op met andere rechten, vrijheden en belangen. Zeker nu er de laatste jaren sprake is van een sterke toename van demonstraties in aantal en verschijningsvorm. In dit spanningsveld heb ik een tiental knelpunten gesignaleerd. Vervolgens ben ik in mijn promotieonderzoek op zoek gegaan naar oplossingen voor deze knelpunten.
Bij mijn zoektocht heb ik gestreefd naar een evenwichtige balans tussen enerzijds het fundamentele recht om te demonstreren en anderzijds de rechten en vrijheden van anderen. Om mijn inzicht te vergroten ben ik te rade gegaan bij de buurlanden Duitsland en Engeland en de wijze waarop zij de uitoefening van de betogingsvrijheid hebben geregeld. Hoe gaan zij om met de gesignaleerde demonstratierechtelijke knelpunten en kan hun aanpak inspiratie bieden bij het optimaliseren van het Nederlandse demonstratierecht. Dit alles binnen de kaders die zijn uitgezet in bijvoorbeeld het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.
Mijn proefschrift bouwt voort op een evaluatie van de Wet openbare manifestaties die ik in 2015 samen met mijn promotoren Brouwer (RUG) en Schilder (VU) heb mogen uitvoeren in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Ons evaluatierapport en mijn proefschrift worden momenteel bestudeerd door het ministerie. Mogelijk leidt een en ander binnen afzienbare tijd tot wijziging van de Nederlandse demonstratiewet.
Komende jaren zal ik mij binnen het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid van de Rijksuniversiteit Groningen (zie www.openbareorde.nl) verder bezighouden met het vinden van oplossingen in het spanningsveld tussen enerzijds collectieve vrijheidsrechten – denk naast de betogingsvrijheid aan bijvoorbeeld de stakingsvrijheid en de verenigingsvrijheid – en anderzijds de handhaving van de openbare orde.’
Wat een weekend! Afgelopen zaterdag een demonstratie en aansluitend festival waar ik mocht optreden. En afgelopen zondag weer een demonstratie. Blij dat ik het heb kunnen doen en meemaken allebei, al was het bepaald niet louter feest. En ook weer van alles geleerd of minstens opgefrist. Twee actieverslagen dus, maar niet allebei tegelijk. Nu eerst: de Demo voor Anarchie, gisteren, zaterdag 18 juni 2022, in Amsterdam Noord.
Een demonstratie voor anarchie dus, georganiseerd door de Vrije Bond Amsterdam. Het was de tweede keer: vorig jaar was er een soortgelijke demo. Die had ik toen laten gaan: ik vond corona nog te eng, als ik het me goed herinner. Dit keer ging ik wel, vooral ook omdat ik werd uitgenodigd om een optredentje te geven op het bijbehorende festival na afloop.
Een demonstratie voor anarchie? Ik was vorig jaar sceptisch over het idee, en dat was ik aan de vooravond van deze demonstratie ergens eigenlijk nog steeds. Demonstraties zijn doorgaans acties waar mensen een eis stellen aan een instantie, een bedrijf, of aan ‘de politiek’, de regering, zoiets. Voor loonsverhoging kun je demonstreren, tegen een kraakverbod kun je demonstreren. Dat zijn eisen die je kunt stellen aan een bedrijf, aan een kabinet, en die je dan met een demonstratie kracht kunt bij zetten.
Maar hoe kun je nu demonstreren voor anarchie? De anarchie, dat is iets dat je niet eist. De anarchie is iets dat je in de praktijk brengt, door machthebbers te verjagen, hun machtsposities af te schaffen en zelfbestuur op basis van vrijwilligheid en wederkerigheid op poten te zetten, waar je woont, in levensonderhoud voorziet of wat dan ook. De straat op gaan met ‘Wij Eisen Anarchie’? Merkwaardige gedachte. Alsof de regering ons dat zou kunnen geven, als ze het al zou willen…
Maar de demonstratie was op touw gezet door mensen die ik vertrouw en waardeer, en ik leer er ook best graag iets bij. Fijne mensen, kameraden en vrienden, gaan erheen. Waarom niet gewoon mee doen en kijken hoe zoiets werkt? Van de berichten over de demonstratie vorig jaar kreeg ik ook wel een opgewekt gevoel. En ja, ik mocht deze keer optreden, en met zulke uitnodigingen krijg je me naar de wonderlijkste oorden…
Erheen dus! Eerst operatie zwaan-kleef-aan: alleen in de trein tot aan den Bosch, vandaar samen verder met een goede vriend, voorbij Utrecht kwamen we in de trein nog een kameraad tegen, in Amsterdam nog drie en toen we in Amsterdam Noord uit de metro en in de bus stapten, waren we al met vijftien tot twintig mensen. In de bus, er te vroeg al weer uit, en in kleine, vrolijk rommelige optocht liepen we naar het verzamelpunt. Het verhaal ging dat burgemeester Halsema de hele demonstratie ging ontbinden. Betekende dit dat de ME al klaar zou staan met alles en iedereen? Nee. Een busje, een paar agenten waarvan er eentje ons allervriendelijkst een fijne dag toe wenste. Surrealisme als bestuursvorm vierde weer eens hoogtij.
In de tuin waar we verzamelden, kregen we de informatie in geval van arrestatie en dergelijke te horen, en vormden we ons om in blokken, naar thema, voorkeur, affiniteit. Ik bleef graag bij de vriend van me waar ik mee optrok, die was samen met een uitermate vrolijke groep Leeuwarders en andere noorderlingen. De anarchie woekert en grijpt om zich heen, daar in het noorden des lands, de dagen van Domela Nieuwenhuis verbleken welhaast in vergelijking.
Het werd tijd om te gaan lopen, dus dat deden we. Va ontbinding van een demonstratie was niets te merken. Er was wat politie, even verderop stond een zeer chagrijnig kijkende motoragent op een hoek ons waar te nemen. We riepen ons anarchistische scala van leuze, en we hadden natuurlijk onze spandoeken. Op eentje daarvan stond: ACAB. Dat staat voor All Cops Are Bastards, al zie ik graag dat we ‘Bastards’ door ‘Bigots’ vervangen, zoals in de desbetreffende song van Your Local Pirates.(2) Hoe dan ook: ACAB. De politie kon het niet waarderen. Maar we waren niet gekomen om de waardering van de politiek in ontvangst te nemen.
Na enige tijd vroeg de politie of dat spandoek weg mocht. Nee dus. We liepen verder, met spandoek en al. Ik hielp met het vasthouden ervan. Toen kwam er een groepje agenten op het spandoek af en probeerde ruw om het af te pakken. ‘Blijf van ons spandoek af!’, zo reageerden we, en het getrek van de agressieve agenten had niet het gewenste resultaat. Eerste overwinning: politiepoging mislukt. We verplaatsten het doek enige tijd wel wat meer naar binnenin de demonstratie, zodat de politie er wat moeilijk bij kon, en we gingen verder. Even later was het spandoek weer zichtbaar aan de buitenzijde van de demonstratie, goed zichtbaar zoals het natuurlijk was bedoeld. De politie vond het niet leuk. Wij wel.
We kwamen aan bij een kruispunt, en daar sloeg de politie opnieuw toe – en ze sloeg. Een groepje agenten viel ons weer aan, en nu trokken ze de wapenstok. Duwen en trekken aan het spandoek, en slaan tegen de mensen die het vasthielden. Andere demonstranten snelden toe, de politie mepte die mensen weg, de demonstratie viel in delen uiteen op dat kruispunt. Mensen lieten zich maar ene klein stukje verdrijven, de demonstranten hergroepeerden zich en zochten elkaar weer op en probeerden elkaar te helpen. Ik was Kraai, de kameraad en goede vriend naast wie ik het spandoek hielp vasthouden, intussen kwijt, keek om me heen of ik hen kon vinden. En was intussen erg boos op die meppende politie en wilde daar iets mee.
Ik zag agenten tegenover andere demonstranten staan en ik dook achter die agenten op. Daar schrokken ze van, nu hadden ze demonstranten voor, maar ook achter zich, enkele agenten waren eventjes bijna ingesloten. Ze waren bang, mooi zo, maar ze hadden natuurlijk die knuppels. Dreigend met hun wapenstok dreven ze mij stapsgewijs terug. Ik hield mijn arm afwerend voor me, helemaal niet van zins om me makkelijk te laten wegsturen. Hoe dat zou zijn afgelopen weet ik niet, want op dat moment nam een rustige kameraad me bij de arm, kennelijk bezorgd dat ik iets onverstandigs zou gaan doen. Ik ging met hem mee en voegde me bij andere demonstranten,m intussen bezorgd kijkend of ik Kraai ergens zag. Die zou toch niet hardhandig zijn afgevoerd in een politiebusje?!
Nee, gelukkig niet! Ik zag hen, ik was erg opgelucht, en volgens mij was dat andersom ook zo. Hij vertelde dat ze hem flink geslagen hadden, op benen, armen en vooral ook hoofd. Bovenshands, wat dus volgens de politieregels niet mag. Klappen op het hoofd, net zo lang tot hij zou loslaten. Maar dat deed hij dus niet! Zo vasthoudend, en zo moedig! Hard geslagen, maar aangeslagen betoonde hij zich geenszins. Eerder vol voldoening dat, hoe pijnlijk de klappen ook waren, het de politie daarmee niet was gelukt om het spandoek af te pakken. Dat spandoek lag intussen opgevouwen op een van de bakfietsen in de demonstratie. Verder maar weer… want de politie had haar aanvallen inmiddels gestaakt, voor het moment althans.
Kraai bleek achteraf trouwens niet de enige die geslagen was. Van minstens twee andere kameraden weet ik dat ze ook gewond zijn geraakt door meppende agenten. Gelukkig geen heel ernstige verwondingen. Maar we vergeten niets als we de rekening opmaken die we met het politietuig zullen vereffenen, op ons moment en op onze manier.
Verder met de optocht. Eventjes later…. Daar was het spandoek weer, ontvouwd en wederom zichtbaar pronkend aan de zijkant van de demonstratie! Een kleine triomf. We wisten natuurlijk dat de politie daar weer op zou gaan reageren. We zagen politiebusjes achter de demonstratie, schuin dichtbij waar ze konden. We hielden rekening met ene volgende aanval. Het was duidelijk dat de politie niet zou rusten voor ze dat spandoek te pakken hadden. Het was ook duidelijk dat we niet van plan waren ze daarin er te faciliteren.
Intussen nam Kraai even een rustiger plek in de demonstratie in, en groot gelijk. Anderen, waaronder ik, hielden het spandoek vast. En wie zagen we daar op een straathoek? Onze sjaggie kijkende motoragent! Die begon te rijden – ik dacht om collega’s in te seinen, met het oog op een volgende confiscatie-operatie. Maar nee! Voor we er eg in hadden had de agent het spandoek uit onze handen getrokken en reed er in flinke vaart mee weg! Dat hadden we niet aan zien komen, en ik had goed de pest in dat het ze toch was gelukt.
Er even over napratend werd het wel duidelijk hoe onverantwoord dit was. In hoog tempo vlak langs ene beweeglijke groep mensen rijden: dit zou zomaar een ernstig ongeluk hebben kunnen opleveren. En stel dat we het spandoek steviger in handen hadden gehad, terwijl de agent het vastpakte. Zouden wij dan aan dat spandoek zijn meegesleept? Zou de agent het evenwicht op de motor zijn kwijtgeraakt? Dat laatste zou fraai zijn geweest. Hoe dan ook, een bizarre ontknoping. De politie had het spandoek. Verdomme.
We vervolgden onze demonstratie naar het eindpunt, de Slibvelden, waar het festivalletje zou zijn, De politie bleef ons volgen maar viel ons verder niet meer eg lastig. Wij bleven leuzen roepen, waarbij Kraai duidelijk liet blijken hoe weinig aangeslagen die was. ‘Wij zijn niet bang voor de lange lat!’ gooide hij er als mooie nieuwe vondst in, naast de gangbare antipolitieleuzen.
Interessant was bij de demonstratie trouwens de interactie met omstanders, buurtbewoners en dergelijke. Onze route ging door woonwijken waar overduidelijk armere mensen woonden. Minstens een van ons was naast de demonstratie systematisch bezig met mensen flyers uit te delen over de demonstratie, en met mensen in gesprek te raken. Dat soort activiteit verdient groot respect. Het is niet makkelijk, het kost een ander soort inspanning dan het vasthouden en verdedigen van een politievijandig spandoek. Maar voor een beweging die echt wil groeien en sterker worden is communicatie met en steun zoeken bij mensen buiten de demonstratie, van het grootste belang. Het was fijn om te merken dat de organisatoren van de demonstratie juist ook dit aspect heel serieus hadden genomen.
Een heel lief moment kwam tegen het einde van de demonstratie, aan de rand van de woonwijken, bij wat flatgebouwen. Daar zongen demonstranten opeens: ‘Happy Birthday To You!’ Wat bleek? In het gras was een familie bezig met feestvieren, en er hing een spandoek met ‘Happy Birthday’. Die wens wilden we natuurlijk graag onderstrepen. Ook dat is een manier om te laten zien: wij staan als anarchisten aan de kant van de mensen met de te hoge huren en te lage inkomens, de mensen die lijden onder dit systeem en baat hebben bij radicale sociale verandering. En door zo spontaan een verjaardagswens te zingen laten we zien: wij zijn niet jullie vijanden, wij zijn jullie vrienden. Het werd zichtbaar gewaardeerd.
We naderden intussen het eindpunt, dat we na een stukje wandeling door een stukje bos bereikten. Daar waren de Slibvelden een kleine alternatieve woongemeenschap/vrijplaats aan de rand van Amsterdam-Noord. Daar waren vervolgens wat toespraakjes en optredens, waaronder dus eentje van mij. En veel gezelligheid en pret. Maar daar ga ik het hier verder niet over hebben.
Hoe is het gebeuren in het nieuws gekomen? Spaarzaam, en misleidend. AT5 kwam met een verslagje en beeldmateriaal.(3) Dat verslagje gaf de politieversie weer. Die politie beweerde dat ze wel moest ingrijpen, er waren mensen dronken, en ‘ook plakten ze stickers op auto’s en spoten ze met graffiti op de muren’. De politie noemde vervolgens ook het fameuze spandoek en zegt dan: ‘De demonstranten zijn vervolgens op hun gedrag aangesproken.’ In het Parool lezen we zelfs dat we volgens de politie zelfs met blikjes hebben lopen gooien, en dat de politie demonstranten op zowel gedrag als spandoek heeft ‘aangesproken’.(4) Leugenpraat!
We zijn alleen ‘aangesproken’ over dat spandoek, en dat ‘aanspreken’ nam de vorm aan van eisen, trekken, en klappen. Of er nu een paar van ons te veel op hadden? Het kan, ik heb het niet gezien. Laat mij een groep van 150 mensen op een zaterdagmiddag ergens buiten zien zonder dat er drie van die mensen wat veel bier hebben gedronken. Het is gezeur om daarover te beginnen. De politie trok haar knuppels omdat ze dat spandoek wilden, en wij het ze niet wilden geven. Niet vanwege imaginaire blikjes.
Wat ik wel heb waargenomen is wat de politie deed. Die vorderde gewoon dat spandoek, met toenemende agressie en uiteindelijk met woest wapperende wapenstokken. Daar ging het de politie om: dat spandoek moest en zou weg, en aangezien wij onze uitingsvrijheid niet prijs wilden geven, maakte de politie daar de aanleiding van om te gaan meppen. Waarmee de politie de juistheid van de vier letters op dat spandoek ironisch genoeg zelf onderstreepte, zoals op Twitter al snel werd opgemerkt.
Interessant is ook nog hoe dit op buurtbewoners is overgekomen. AT5 laat beelden zien, ingestuurd door ‘omwonenden’, en schrijft: ‘Volgens de omwonenden verliep de demonstratie, waar zo’n 150 mensen aan deelnamen, op het oog rustig. “Ineens stapten ze uit een politiebusje en begonnen ze te slaan”, zeiden ze over de agenten.’ Helemaal ineens was het voor ons als demonstranten weliswaar niet: de politie deed al eerder moeilijk. Maar de kloppartij werd overduidelijk niet voorafgegaan werd door demonstrantengedrag dat zulk politiegeweld zou kunnen rechtvaardigen in ogen van omstanders. Ik denk dat niet iedereen in de buurt blij met ons was. Dat hoeft ook helemaal niet. Maar ik denk dat de demonstratie ons bij mensen krediet heeft opgeleverd, en dat het de politie en het gezag krediet heeft gekost. Ook dat laat het nut van dit type demonstraties – inclusief het meevoeren van stevige teksten – zien.
Want wat vind ik intussen van het hele concept ‘demonstreren voor anarchie’? Ik ben het punt beginnen te zien. Nee, je stelt geen eis met zo’n demonstratie, zoals bij demonstraties gangbaar is. Maar dat was het punt dan ook niet. We maken op deze manier wel een statement: dit is wat we willen, een wereld van vrijheid en solidariteit. En jullie repressie willen we dus niet en accepteren we voor geen meter. We schreeuwen onze boodschap van de daken, we trotseren de repressie, we verstevigen intussen onze onderlinge banden. En we hebben lol samen! Ik ben blij dat ik aan het geheel heb meegedaan. Ja, demonstreren voor anarchie is, zoals kameraden dat op Twitter tegenwoordig formuleren, gewoon based. Volgend jaar lekker weer, en met meer!
”Op de kruising van de Schoorlstraat en de Werengouw greep de politie in. Op beelden van omwonenden is te zien dat agenten daarop enkele klappen uitdeelden met hun wapenstokken.”
”Volgens de omwonenden verliep de demonstratie, waar zo’n 150 mensen aan deelnamen, op het oog rustig. “Ineens stapten ze uit een politiebusje en begonnen ze te slaan”, zeggen zij over de agenten”
De politie heeft vanmiddag opgetreden bij een demonstratie in Noord. Op de kruising van de Schoorlstraat met Werengouw deelden meerdere agenten klappen uit, is te zien op beelden die omwonenden naar AT5 stuurden.
Volgens de omwonenden verliep de demonstratie, waar zo’n 150 mensen aan deelnamen, op het oog rustig. “Ineens stapten ze uit een politiebusje en begonnen ze te slaan”, zeggen zij over de agenten. De politie laat weten dat er is opgetreden omdat meerdere demonstranten spullen zouden hebben vernield. “De demonstratie liep in eerste instantie rustig, totdat enkele surveillerende agenten zagen dat meerdere demonstranten behoorlijk onder invloed van alcohol waren”, aldus een woordvoerder van de politie.
“Niet voor rede vatbaar”
“Ook plakten ze stickers op auto’s en spoten ze met grafitti op muren”, zegt de politie verder. “Daarnaast hadden ze een spandoek bij zich met daarop de tekst ACAB (All Cops Are Bastards, red.). De demonstranten zijn vervolgens op hun gedrag aangesproken. Een deel was heel rustig en voor rede vatbaar, bij een ander groepje was dat niet het geval, wat voor onrust zorgde. Daarom zagen wij de noodzaak om op te treden.” Er is niemand aangehouden, en volgens de informatie van de politie zijn er aan beide kanten geen gewonden gevallen.
Volgens de politie ging het om een antikapitalistische demonstratie. Ook lijken op enkele vlaggen anarchistische tekens te staan. Wie de demonstranten exact waren is niet bij AT5 bekend. Om die reden is er geen reactie van de kant van de demonstranten.
EINDE AT5 BERICHT
[5]
ZIE NOOT 1
[6]
ZIE NOOT 1
[7]
ZIE NOOT 2
Reacties uitgeschakeld voor Noten 1 t/m 7: Berichtgeving Het Parool over demonstratie tegen anarchie
Actievoerders in Groot-Brittannië zijn dinsdag 14 juni 2022 op de weg gaan liggen bij een detentiecentrum waar vandaan vluchtelingen weggehaald dreigen te worden, afgevoerd eerst naar het vliegtuig en dan gedeporteerd naar Rwanda. Door hun lig-actie proberen ze die deportatie daadwerkelijk tegen te houden. Het is de tweede keer binnen ene handvol dage dat in Groot-Brittannië de solidariteit met vluchtelingen zo’n confronterende, uitdagende vorm aanneemt van een directe actie. Het is geweldig om te zien, en het is te hopen dat dit soort voorbeelden steeds meer worden nagevolgd.
Wat is er aan de hand. In april van dit jaar heeft de Britse regering een afspraak gemaakt met de regering van Rwanda. In ruil voor 140 miljoen euro en een boel goodwill bij de Britse regering,(1) zou Rwanda vluchtelingen opvangen in de tijd die de Britse autoriteiten uittrokken om over hun asielaanvraag te beslissen, Rwanda is dus omgekocht om als een soort van Ter Apel – in Nederland aanmeldcentrum voor vluchtelingen – te fungeren. Heel veel mensen vinden het een schande. Mensen zijn in dat land natuurlijk helemaal niet veilig, ook in Rwanda is sprake van foltering en dergelijke.
Er zijn dus protesten, en via rechtszaken zijn al flink wat deportaties van vluchtelingen tegen gehouden. Maar de regering wil doorzetten en per se vandaag een vlucht naar Rwanda zien plaatsvinden. En een zaak voor het Britse Hooggerechtshof om dit hele deportatieplan te torpederen draaide uit op een naar resultaat. Rechter Jonathan Swift noemde het plan ‘in het publieke belang’. Wat de rechterlijke macht kon de deportatievlucht – inmiddels een prestigezaak voor de regering van Boris Johnson – dus doorgang vinden.(2)
Maar wat betreft actievoerders dus niet! Gisteren waren er flinke aantallen demonstranten bijeen bij het kantoor van de minister van binnenlandse zake Priti Patel. Vandaag gingen mensen dus verder dan protesteren. In en tweet lees ik dat ‘enkele activisten van Stop Deportations de weg buiten het Colnbrook dententie centrum geblokkeerd (hebben)’(3). Daarmee versperren ze de weg voor bussen waarmee vluchtelingen afgevoerd zouden worden. Het is te hopen dat meer actievoerders zich bij deze dappere solidaire mensen voegen. Het is te hopen dat het lukt om deze hele deportatievlucht te voorkomen. En het is te hopen dat het verzet zich zodanig uitbreidt dat het hele plan om vluchtelingen naar Rwanda af te voeren zodanig in het honderd loopt dat de regering gene andere keus heeft dan het kwalijke beleidsvoornemen te laten varen.
De actie tegen de deportatievlucht naar Rwanda komt enkele dagen na een succesvolle solidariteitsactie in de Londense wijk Peckham. Daar pakte de immigratiedienst een persoon uit Nigeria op om die te deporteren. De verblijfsvergunning van de man zou zijn verlopen. Wat daar ook van waar is, het is geen argument om mensen aan te houden en te deporteren. Dat vonden buren en buurtbewoners duidelijk ook. Mensen sloegen alarm en kwamen in actie.
Al snel was er een klein groepje van deze solidaire mensen aanwezig, net als trouwens een politiebus en een zwik agenten om de deportatie door te zetten. Initiatieven als Lewisham Anti- Raids en Southwark & Lambeth Anti-Raids (4)– netwerken die snel alarm kunnen slaan als er een immigratieraid plaatsvindt en mensen in de buurt bijeen kunnen brengen voor actie, en daarmee dus een deportatie dreigt – waren en zijn behulpzaam om snel alarm te slaan zodat er snel een protesterende menigte stond.
Gaandeweg groeide het aantal mensen dat op het alarm af kwam tot er rond de tweehonderd mensen ter plekke waren. De politiebus met de Nigeriaanse man kon niet wegrijden, de deportatie was daadwerkelijk geblokkeerd! De politie probeerde actievoerders weg te krijgen met ruw geduw en akelige agressie.(5) Maar tegenover het grote aantal mensen en hun solidaire vastbeslotenheid zette de politie niet door. Vijf uur duurde het, maar uiteindelijk haalde het gezag bakzeil. Onder luid gejuich liet ze de Nigeriaanse man gaan. De politieagenten vertrokken, uitgejouwd door de menigte: ‘Don’t Come Back To Peckham!’(6) De solidariteit had gewonnen!
Dit zijn het soort acties die iets uithalen. Het zijn juist daarom ook het soort acties waar de staat ongetwijfeld afschrikwekkende antwoorden op zoekt, want die staat wil kunnen deporteren naar believen. Het is namelijk niet de eerste keer dat het mensen door middel van directe actie lukt een deportatie tegen te houden. Vorig jaar, 13 mei 2021 om precies te zijn, slaagde een soortgelijke menigte in Manchester er in om een soortgelijke deportatie te doen stranden. Toen betrof het twee mensen uit India. Bij die actie zijn drie mensen hardhandig gearresteerd en aangeklaagd wegens ‘vergrijpen’ tegen de ‘openbare orde’. In augustus volgt een rechtszaak tegen deze moedige mensen, die inmiddels al de ‘Kenmure Street Three’ worden genoemd, naar de plek van de succesvolle actie. Ze eisen nu dat de strafzaak geschrapt wordt, en zoeken steun en getuigenissen.
Het is te hopen dat ze dit gevecht winnen. Deze mensen deden en doen wat nodig is en brachten actieve solidariteit in de praktijk. Precies wat de blokkeerders bij Colnbrook wederom proberen. Hopelijk lukt het ook daar om deportatie daadwerkelijk te doen stranden. En hopelijk bouwen we netwerken van solidaire mensen steeds effectiever op, zodat ook in de toekomst deportatie van mensen op de vlucht steeds moeilijker uitvoerbaar wordt.
On Tuesday, June 7, 2022, 07:50:49 PM GMT+2, GVA Inquiries Mailbox <inquiries@icrc.org> wrote:
Dear Astrid
Thank you for your sharing your concerns with the International Committee of the Red Cross (ICRC) and apologies for the delayed answer. We are receiving hundreds of messages and doing our best to answer all of them.
We took note of your opinions and we highly value your feedback about our work.
We work in over 100 contexts affected by armed conflict and violence. Our largest operations are in countries such as Syria, Yemen, Afghanistan, South Sudan, Somalia, and Ethiopia. In Ukraine, our work began in 2014 when the conflict started, and our presence in the country has grown since 24 February.
As you mention in your message, the horror of the crisis in Ukraine shouldn’t make the world forget that people suffering continues in other parts of the world, where millions are still relying on humanitarian assistance to access their basic needs.
We have followed the situation you mention closely and have supported the work that the National Red Cross Societies, their volunteers and other organizations are doing to help refugees. In 2021 we issued this joint press release: ICRC and IFRC on migration crisis at the borders between Belarus, Poland, Lithuania and other countries. In the statement, we expressed our alarm about the humanitarian tragedy unfolding and asked for unrestricted access for all organizations.
If you have specific questions about the situation of refugees, the United Nations Refugee Agency (UNHCR) may be able to provide more information in this regard.
I appreciate your relatively quick reaction on my recent mail [27 may 2022],
knowing your very busy time schedule.
I also appreciate your concern, following my mail on 27 may, that the attention for the humanitarian crisis in Ukraine should not overshadow your concern
for other humanitarian drama’s.
In my letter I especially mentioned the dramatic humanitarian needs of
those refugees, who are still trapped between the borders of Belarus and Poland.I quote from your mail:”
As you mention in your message, the horror of the crisis in Ukraine shouldn’t make the world forget that people suffering continues in other parts of the world, where millions are still relying on humanitarian assistance to access their basic needs. ”I had noticed that before, since I mentioned inmy mail to you the statement of mr F Rocca, presidentof the International Federation of Red Cross and Red CrescentSocieties, that there should be no difference in the receptionand protection of refugees, whether they are Ukrainians orcoming from other countries [1] And in my former mail, I’ve also referred to the Good Work, done by the American Red Cross and the Finnish Red Cross and doubtless other sections of the Red Cross regarding the refugees, trapped between Poland and Belarus [2] and I complimented you with that. As reaction on my mail to you, you referred to your Joint PressRelease of 2021, titled: ”ICRC and IFCR on migration crisisat the borders between Belarus, Lithuania and other countries” [3]I was impressed, as by the Work of the American Red Cross andthe Finnish Red Cross and I fully supported your statement,especially this part [I quote you]”
All migrants, irrespective of their legal status, should have effective access to humanitarian assistance and medical assistance, as well as to protection. Whether this is international protection, or a voluntary return to their home countries, migrants’ rights should be respected at all times and authorities should avoid separating family members and putting at risk their lives and physical integrity.” [4]
True humanity and something the EU leaders should
reflect on.
HOWEVER:
[And reason for my reaction on your answer to me]
That is NOT what I asked you for.
Since you referred to the situation in 2021 and I am
anxious to know about PRESENT the situation, the
situation in 2022, of the
refugees, trapped between Poland and Belarus [and
as I now understand, also Lithuania]
Perhaps I didn’t make that clear in my first mail to you?
Then I will do it now and repeat my questions:Based on the Statement of Amnesty Internationalon 11th of april 2022, the situation of thosetrapped between the Poland-Belarus border is direSee their statement:
POLAND/BELARUS: NEW EVIDENCE OF ABUSES HIGHLIGHTS
”HYPOCRISY” OF UNEQUAL TREATMENT OF ASYLUM SEEKERS
AND the Amnesty report ”POLAND: CRUELTY, NOT COMPASSION, AT EUROPE’S OTHER BORDERS” [5]
MY QUESTIONS ABOUT THE RED CROSS INVOLVEMENT
WITH THE MENTIONED REFUGEES IN 2022:
My questions refer to the PRESENT, 2022 ICRC involvement with
the refugees, who are trapped between the Poland-Belarus border,
as mentioned in my first mail [6]
I REPEAT:
I had the impression, that on this moment, the main attention
of the International Cross goes to the Ukrainian refugees [7] and that the
trapped refugees between Poland and Belarus are somewhat forgotten.
When I am wrong, please send me the information about
your involvement in the no one land between those borders on this
moment, 2022.
When I am NOT wrong, please explain to me, why the International
Red Cross shows less attention to those refugees:
Are you being hindered in your activities, something volunteers have experienced in the past months? [8]
And if that’s so, what did you do, as an International Organisation, to
address to this situation?
Did you write to the Polish and Belarussian authorities?
Did you gave press conferences about this?
Did you try to visit the Polish detention centres, where, according to the
information of Amnesty International, the border refugees are being
mistreated and denied their right to asylum? [9]
If not, why not?
Because you are hindered in your activities?
And again the question:
If you are hindered in your activities, what did you do to protest and get access anyway, as
is your right and obligation as the International Red Cross?
Those are my questions, in short
I would appreciate your reaction, but if you are pressed with time,
the only thing I want is to recall the dire situation those refugees
are in and to urge your humanitarian involvement with them, also
now, in 2022, since their situation doesn’t seem to be more humane now.
Thank you for your involvement
Kind greetings
Astrid Essed
Amsterdam
The Netherlands
NOTES
[1]
IFRC PRESIDENT: ETHNICITY AND NATIONALITY SHOULD NOT
New York / Geneva, 16 May 2022 – President of the International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) Francesco Rocca calls on states to step up to their responsibility to save lives, no matter where people are from, ahead of the first review of the Global Compact for Migration (GCM).
Mr Rocca says: “When I was in Marrakech for the adoption of the GCM I made a statement that the world’s approach to migration is painfully broken – but that the GCM can fix it. As we begin the first review of the progress made since then, I am sad to say that this has not been the case so far. Not enough changes to policies and practices to ensure safe and dignified migration have taken place, and many more lives have been lost due to that failure to act.”
On the world’s deadliest sea migration route, the central Mediterranean, the number of deaths has in fact increased since the GCM was signed. The Ocean Viking ship, operated by SOS Mediterranée with IFRC providing humanitarian services on board, saves people in distress on this route.
“We need to carry out this work as state-coordinated search and rescue is absent in the area,” says Mr Rocca. “Our teams have already saved 1,260 people in the nine months we’ve been operating.”
The Ocean Viking is one of the 330 Humanitarian Service Points (HSPs) in 45 countries that supports the ambitions of the GCM, providing assistance and protection to people on the move irrespective of status and without fear of reprisal. The Romanian Red Cross implements HSPs in Bucharest to support people fleeing Ukraine, providing information, food, water, hygiene items and financial assistance, while the Hungarian Red Cross has been operating a HSP at the Keleti railway station 24/7 to welcome people arriving from Ukraine by train with information, food, hygiene items and baby care products.
During the COVID-19 pandemic, the Colombian Red Cross Society has implemented HSPs at the border with Venezuela, offering essential services like healthcare, while Libyan Red Crescent volunteers have provided support to migrants and displaced people, operating HSPs that provided access to information, food, and other necessities, as well as restoring family links services.
At the International Migration Review Forum (IMRF), the IFRC is calling for individual and collective efforts on search and rescue; ensuring access to essential services for migrants regardless of status; scaling up support to people affected of climate related displacement; and the inclusion of migrants in all aspects of society and decision making.
“The political, public and humanitarian response to the Ukraine crisis has shown what is possible when humanity and dignity comes first, when there is global solidarity and the will to assist and protect the most vulnerable,” says Mr Rocca. “This must be extended to everyone in need, wherever they come from. Ethnicity and nationality should not be deciding factors in saving lives.”
The Red Cross is urgently providing relief efforts as thousands of people risk their lives in freezing conditions along the Belarus-Poland border. At least 10 people have died and an estimated 2,000 people are living in makeshift camps near the border between Belarus and neighboring countries Poland, Lithuania and Latvia. The International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) urges unhindered access to the border be provided to help the men, women and children risking their lives for a safer future.
Belarus Red Cross has been coordinating aid from partners since last week, distributing food, water, blankets and warm clothes. Staff and volunteers are involved in a continuous response to the situation, sorting and distributing packages, as well as helping authorities set up heating tents for women and children. Assistance was also provided for three children who were hospitalized.
“We are concerned about the increasingly serious situation on the Poland-Belarus border, after large groups of migrants arrived there on November 8. We call for access for the Red Cross and other humanitarian organizations so that all people in need, at the border and other locations, can receive medical treatment, humanitarian assistance and protection services,” said Andreas von Weissenberg, IFRC Europe’s head of Disasters, Climate and Crises.
“While Belarus Red Cross has thankfully been given some access to provide vital life-saving aid to people enduring hunger and freezing conditions, we need that access to be regular and also get access on the other side of the border. People need to be treated humanely,” von Weissenberg said.
The Polish Red Cross has been responding to this crisis for several weeks, delivering blankets, sleeping bags and clothes. Local branches are supporting migrants in provinces near the border with food, water and hygiene kits, as well as providing first aid and helping people trace family members.
Lithuanian Red Cross teams have also been supporting migrants close to the border with water, hygiene kits, footwear and clothing, as well as toys for children. In five large reception centers, volunteers provide food and other humanitarian aid, offer psychological support and legal assistance and help people reconnect with their loved ones by providing mobile phones and SIM cards.
IFRC is in the process of providing the Belarus Red Cross, Polish Red Cross and Lithuanian Red Cross with emergency funding to support the migrants with food, clothes, hygiene items, first aid and family reunification services.
“Humanitarian organizations must be granted unconditional and safe access to all people in need, irrespective of their legal status. People are crossing the border with just the clothes on their backs. They need food, medicine, hygiene items, clothing, and protective equipment against COVID-19. We must be allowed to deliver critical assistance and we want to see a peaceful, humane and rights-based solution to the situation,” von Weissenberg concluded.
The situation of migrants trying to enter the EU at the border of Poland, Lithuania and Belarus is alarming. Thousands of migrants have been stuck on the border region since early autumn. The situation of people sleeping without shelter is expected to worsen as the winter approaches.
The Belarusian, Polish and Lithuanian Red Cross organisations are helping migrants at the borders by distributing food, clean water, hygiene supplies, clothes and blankets and by offering essential health care.
The health of the people sleeping rough is at continuous risk. At least 10 people are known to have died. Among them, a 14-year-old boy who died of hypothermia.
“There are hundreds of children at the border, many of whom have been separated from their families. The are also pregnant women and disabled people among the migrants. Their situation is worsening by the hour as the crisis drags on and nights become colder,” says the Director of International Operations at the Finnish Red Cross Tiina Saarikoski.
“All states are obliged to ensure that humanitarian aid gets through to its target. People have the right to necessary protection, care and safety, regardless of whether they are granted the right to stay in the country or not.”
The International Committee of the Red Cross helps migrants establish contact with their family members.
The Finnish Red Cross maintains preparedness for large-scale migration as part of its continuous readiness. As agreed with the authorities, the Red Cross is permanently prepared to establish and maintain reception centres and temporary accommodation units at the request of the authorities.
The Finnish Red Cross has not received official requests in relation to the situation in Poland, Lithuania and Belarus.
“The most important thing right now is to deliver necessary aid to the migrants in unsafe conditions and allow humanitarian operators to provide aid,” Saarikoski emphasises.
[3]
ICRC AND IFCR ON MIGRATION CRISIS AT THE BORDERS
BETWEEN BELARUS, POLAND, LITHUANIA AND OTHER COUNTRIES
Unrestricted and safe humanitarian access urgently needed to save lives and alleviate suffering.
STATEMENT18 NOVEMBER 2021
Budapest/Geneva – November 18, 2021 — The International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) and the International Committee of the Red Cross (ICRC) are alarmed by the humanitarian tragedy unfolding at the borders between Belarus, Poland and Lithuania. At least 10 people are known to have died, including a 14-year-old boy due to hypothermia. The situation is set to worsen with the most serious winter weather yet to arrive.
IFRC has allocated more than 1 million Swiss Francs to Belarus Red Cross, Polish Red Cross and Lithuanian Red Cross, whose volunteers and staff are assisting thousands of vulnerable people with food, water, blankets and vital medical assistance. ICRC is complementing the response, providing support and additional technical expertise to Red Cross partners, notably to keep migrants in contact with their relatives and other protection-related issues.
Birgitte Ebbesen, IFRC Regional Director for Europe said, “There are extremely vulnerable people at the border, including people with disabilities, pregnant women, and hundreds of children – many of them without a parent or family member. They have been sleeping rough in freezing conditions for many days now.”
“Our volunteers have been able to provide some assistance, but many are still hungry and cold. These are mothers, sisters, sons and daughters, people whose lives matter, and they should be protected and treated with compassion and dignity.”
Martin Schüepp, ICRC Regional Director for Europe and Central Asia said: “To protect people’s lives, health and dignity, as well as ease suffering and prevent further tragedy, all Red Cross Red Crescent Movement partners and other humanitarian organisations need immediate, unrestricted access to all migrants, including at borders.”
“The ICRC is providing support and additional technical expertise to our Red Cross partners, on reuniting people with separated family members and other protection-related issues.”
All migrants, irrespective of their legal status, should have effective access to humanitarian assistance and medical assistance, as well as to protection. Whether this is international protection, or a voluntary return to their home countries, migrants’ rights should be respected at all times and authorities should avoid separating family members and putting at risk their lives and physical integrity.
[4]
”All migrants, irrespective of their legal status, should have effective access to humanitarian assistance and medical assistance, as well as to protection. Whether this is international protection, or a voluntary return to their home countries, migrants’ rights should be respected at all times and authorities should avoid separating family members and putting at risk their lives and physical integrity.”
ICRC AND IFCR ON MIGRATION CRISIS AT THE BORDERS
BETWEEN BELARUS, POLAND, LITHUANIA AND OTHER COUNTRIES
Poland/Belarus: New evidence of abuses highlights ‘hypocrisy’ of unequal treatment of asylum-seekers
Authorities violating rights of asylum-seekers, including strip searches and other degrading treatment, in overcrowded detention centres
Some people forcibly sedated during return
Pushbacks and arbitrary detention in stark contrast with welcome shown to those fleeing Ukraine
Spokespeople available
The Polish authorities have arbitrarily detained nearly two thousand asylum-seekers who crossed into the country from Belarus in 2021, and subjected many of them to abuse, including strip searches in unsanitary, overcrowded facilities, and in some cases even to forcible sedation and tasering, Amnesty International said today.
Additionally, after a hiatus during winter, more asylum-seekers are now trying to enter Poland from Belarus, where they are unable to access further funds due to international sanctions and risk harassment or apprehension by Belarusian police due their irregular immigration status. At the Polish border they face razor wire fences and repeated pushbacks by border guards sometimes up to 20-30 times.
“This violent and degrading treatment stands in stark contrast to the warm welcome Poland is offering to displaced people arriving from Ukraine. The behaviour of the Polish authorities smacks of racism and hypocrisy. Poland must urgently extend its admirable compassion for those entering the country from Ukraine to all those crossing its borders to seek safety.”
Arbitrary detention and abysmal detention conditions
Polish border guards have systematically rounded up and violently pushed back people crossing from Belarus, sometimes threatening them with guns. The vast majority of those who have been fortunate enough to avoid being pushed back to Belarus and to apply for asylum in Poland are forced into automatic detention, without a proper assessment of their individual situation and the impact detention would have on their physical and mental health. They are often held for prolonged and indefinite periods of time in overcrowded centres that offer little privacy and only limited access to sanitary facilities, doctors, psychologists, or legal assistance.
Almost all of the people Amnesty International interviewed said they were traumatized after fleeing areas of conflict and being trapped for months on the Belarusian-Polish border. They also suffered from serious psychological problems, including anxiety, insomnia, depression and frequent suicidal thoughts, undoubtedly exacerbated by their unnecessary metres. For most, psychological support was unavailable.
Retraumatized inside a military base
Many of the people who Amnesty spoke to had been in Wędrzyn detention centre, which holds up to 600 people. Overcrowding is particularly acute in this facility, where up to 24 men are detained in rooms measuring just eight square metres.
In 2021, the Polish authorities decreased the minimum required space for foreign detainees from three square meters per person to just two. The Council of Europe minimum standard for personal living space in prisons and detention centres is four square meters per person.
People held in Wędrzyn recounted how guards greeted new detainees by saying “welcome to Guantánamo”. Many of them were victims of torture in their home countries before enduring harrowing experiences both in Belarus and on the border of Poland. The detention centre in Wędrzyn forms part of an active military base. The facility’s barbed wire walls — and the persistent sound of armoured vehicles, helicopters and gunfire from military exercises in the area — only serves to retraumatize them.
In Lesznowola Detention Centre, detainees said that guards’ treatment left them feeling dehumanized. The staff called detainees by their case numbers instead of using their names and meted out excessive punishments, including isolation, for simple requests, such as asking for a towel or more food.
Nearly all those interviewed reported consistently disrespectful and verbally abusive behaviour, racist remarks and other practices that indicated psychological ill-treatment.
Men who Amnesty International interviewed uniformly complained about the manner in which body searches were conducted. When people were transferred from one detention centre to another, they were forced to undergo a strip search at each facility, even though they were in state custody at all times. In Wędrzyn, people recounted abusive searches. For example, all newly admitted foreigners are kept together in a room, required to remove all of their clothes and ordered to perform squats longer than necessary for a legitimate check.
Violent forcible returns
Amnesty International interviewed several people who were forcibly returned as well as some who avoided return and remain in detention in Poland. Many said the Polish border guards who conducted the returns coerced them into signing documents in Polish that they suspected included incriminating information in order to justify their returns. They also said that, in some cases, border guards used excessive force, such as tasers, restrained people with handcuffs, and even sedated those being returned.
Authorities attempted to forcibly return Yezda, a 30-year old Kurdish woman , with her husband and three small children. After being told that the family would be returned to Iraq, Yezda panicked and screamed and pleaded with the guards not to take them. She threatened to take her life and became extremely agitated. “I knew I could not go back to Iraq and I was ready to die in Poland. While I was crying like that, two guards restrained me and my husband, tied our hands behind our backs, and a doctor gave us an injection that made us very weak and sleepy. My head was not clear, but I could hear my children, who were in the room with us, crying and screaming.”
“We were asked to go through the airport security and the guards told us to behave on the plane. But I refused to go. I remember noticing that I didn’t even have any shoes on, as in the chaos at the camp, they slipped of my feet. My head was not clear, and I couldn’t see my husband or the children, but I remember that they forced me on the plane that was full of people. I was still crying and pleading with the police not to take us.” Yezda said that she broke her foot as she fought the guards who tried to put her on the plane. Yezda and her family were returned to Warsaw after the airline refused to take them to Iraq. They remain in a camp in Poland for now.
Volunteers and activists have been barred from accessing the border of Poland and Belarus, and some have even faced prosecution for trying to help people cross the border. In March, activists who had helped people both on Poland’s borders with Ukraine and with Belarus were detained for providing life-saving assistance to refugees and migrants on the Belarussian border, and now face potentially serious charges.
Stranded at the border
On 20 March, the Belarusian authorities reportedly evicted close to 700 refugees and migrants, including many families with young children and people suffering from severe illnesses and disabilities, from the warehouse in the Belarusian village of Bruzgi which had accommodated several thousand people in 2021.
People who were evicted from the warehouse suddenly found themselves stranded in the forest, trying to survive in sub-zero temperatures without shelter, food, water or access to medical care. Many remain in the forest and experience daily abuse from the Belarusian border guards, who use dogs and violence to force people to cross the border into Poland.
“Hundreds of people fleeing conflict in the Middle East and other parts of the world remain stranded on the border between Belarus and Poland. The Polish government must immediately stop pushbacks. They are illegal no matter how the government tries to justify them. The international community – including the EU – must demand that those trapped on Poland’s border with Belarus be afforded the same access to EU territory as any other group seeking refuge in Europe,” said Jelena Sesar.
END OF THE ARTICLE
REPORT AMNESTY INTERNATIONAL
POLAND: CRUELTY, NOT COMPASSION, AT EUROPE’S OTHER BORDERS
The rapid relief effort at the border, exceptional generosity of civil society and willingness of Polish authorities to receive people fleeing from Ukraine contrast starkly with the Polish government’s hostility toward refugees and migrants who have arrived in the country via Belarus since July 2021. Hundreds of people who crossed from Belarus have been arbitrarily detained in Poland in appalling conditions and without access to a fair asylum proceeding. Many have been forcibly returned to their countries of origin, some under sedation. In addition, hundreds of people remain stranded inside Belarus and face increasingly desperate conditions.
END OF THIS PIECE
FULL REPORT
AMNESTY INTERNATIONAL
POLAND: CRUELTY, NOT COMPASSION, AT EUROPE’S OTHER BORDERS
Three months into the ongoing conflict in Ukraine, the International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) has distributed financial assistance totalling more than 4.3 million Swiss francs to thousands of people on the move.
IFRC Head of Emergency Operations for the Ukraine response, Anne Katherine Moore, said:
“The longer the conflict continues, the greater the needs become. The cost of basic necessities, such as fresh fruit and vegetables, is rising. Increases in the cost of fuel and apartment rentals are also being reported. Millions of people have lost their jobs and their savings are dwindling. Through a new mobile app, we have been able to ramp up our support to help people facing these financial challenges.”
The new technology makes it possible for the IFRC and responding National Societies to reach people at scale and to deliver cash assistance digitally. Successfully introduced in Romania, the mobile app allows refugees to self-register for assistance online, negating the need and cost involved of having to travel to a central location.
The app will soon be expanded to Poland and Slovakia, where cash assistance is already being provided through more traditional methods such as in-person registration, as well as Ukraine and other neighbouring countries.
“This is the fastest we have ever delivered cash at this scale. It has the potential to be a game-changer for our work not just in this response, but also in future operations,” Moore continued.
Cash assistance is a dignified and efficient way to support people impacted by the conflict, allowing them to purchase items specific to their individual needs, while also supporting local economies. It is one part of our integrated and wide-ranging Red Cross and Red Crescent response to the conflict that also includes the provision of health care, first aid, psychosocial support and the distribution of basic household necessities.
Speaking about next steps, Moore said: “There is no short-term solution to the needs of the more than 14 million people who have been forced to flee their homes. We know that even if the conflict was to end tomorrow, rebuilding and recovery will take years. People have lost their homes, their livelihoods, and access to timely healthcare. The IFRC, in support of local National Red Cross Societies in the region, will be there helping people now, and in the months and years to come.”
During the past three months:
Together, we have reached more than 2.1 million people with life-saving aid within Ukraine and in surrounding countries. This is 1 in 10 people who had to flee their homes because of the conflict.
Along the travel routes within and outside Ukraine, we’ve set up 142 Humanitarian Service Points in 15 countries to provide those fleeing with a safe environment. There, they receive essential services like food, hygiene items, blankets, clothing water, first aid, psychosocial support, information, and financial assistance.
In total, we distributed 2.3 million kilograms of aid.
71,000 Red Cross and Red Crescent volunteers are responding to the crisis.
Doctors Without Borders removed its team on the Belarus-Poland border after Warsaw blocked access to migrants trying to enter the European Union. Camped in harsh conditions, several people have died on the EU’s doorstep.
Despite knowing people along the Belarus-Poland border were “in desperate need of medical and humanitarian assistance,” the medical charity Doctors Without Borders (MSF) said it withdrew its emergency response team from the region.
“Since October, MSF has repeatedly requested access to the restricted area and the border guard posts in Poland, but without success,” Frauke Ossig, the charity’s emergency coordinator for Poland and Lithuania, said on Thursday.
“We know that there are still people crossing the border and hiding in the forest, in need of support, but while we are committed to assisting people on the move wherever they may be, we have not been able to reach them in Poland,” Ossig added.
While many of the migrants received shelter in a logistics center, a number of people are reported to have died in the freezing, harsh conditions along the border.
Why can’t aid groups reach migrants and asylum-seekers?
On December 1, Poland’s Interior Ministry extended a state of emergency that prohibits all non-residents, including journalists and non-governmental aid groups, from the border area.
“People are being attacked and beaten at the hands of border guards, and yet state officials continue to allow the practice of pushing people between borders knowing that such maltreatment continues,” MSF said.
With thousands of people on the Belarusian side of the 400-kilometer (250-mile) stretch, Poland built a barbed-wire fence that it intends to replace with a permanent barrier and sent thousands of soldiers to the border, leaving the migrants stuck in camps in no man’s land and unable to apply for asylum in the European Union.
Polish border guards accused of illegal ‘pushbacks’
Polish border guards have been accused of forcibly pushing migrants and asylum-seekers back into Belarus — a move that breaches international law. At least 21 people have lost their lives in the attempt in 2021, MSF reported.
In December, the Polish civil society group Salam Lab reported that five Syrian and one Palestinian who managed to find their way outside Poland’s exclusion zone said they had been pushed back to Belarus several times by Polish authorities.
EU nations Latvia and Lithuania, which also share borders with Belarus, have also reinforced their border security and declared a state of emergency. MSF said it had not received access to migrants at the Belarusian-Lithuanian border.
Belarus denies this and has urged the EU to take in the migrants.
“The current situation is unacceptable and inhumane,” Ossig said. “People have the right to seek safety and asylum and should not be illegitimately pushed back to Belarus.”
[9]
AMNESTY INTERNATIONAL
POLAND/BELARUS: NEW EVIDENCE OF ABUSES HIGHLIGHTS
”HYPOCRISY” OF UNEQUAL TREATMENT OF ASYLUM SEEKERS
I appreciate your relatively quick reaction on my recent mail [27 may 2022],
knowing your very busy time schedule.
I also appreciate your concern, following my mail on 27 may, that the attention for the humanitarian crisis in Ukraine should not overshadow your concern
for other humanitarian drama’s.
In my letter I especially mentioned the dramatic humanitarian needs of
those refugees, who are still trapped between the borders of Belarus and Poland.I quote from your mail:”
As you mention in your message, the horror of the crisis in Ukraine shouldn’t make the world forget that people suffering continues in other parts of the world, where millions are still relying on humanitarian assistance to access their basic needs. ”I had noticed that before, since I mentioned inmy mail to you the statement of mr F Rocca, presidentof the International Federation of Red Cross and Red CrescentSocieties, that there should be no difference in the receptionand protection of refugees, whether they are Ukrainians orcoming from other countries [1] And in my former mail, I’ve also referred to the Good Work, done by the American Red Cross and the Finnish Red Cross and doubtless other sections of the Red Cross regarding the refugees, trapped between Poland and Belarus [2] and I complimented you with that. As reaction on my mail to you, you referred to your Joint PressRelease of 2021, titled: ”ICRC and IFCR on migration crisisat the borders between Belarus, Lithuania and other countries” [3]I was impressed, as by the Work of the American Red Cross andthe Finnish Red Cross and I fully supported your statement,especially this part [I quote you]”
All migrants, irrespective of their legal status, should have effective access to humanitarian assistance and medical assistance, as well as to protection. Whether this is international protection, or a voluntary return to their home countries, migrants’ rights should be respected at all times and authorities should avoid separating family members and putting at risk their lives and physical integrity.” [4]
True humanity and something the EU leaders should
reflect on.
HOWEVER:
[And reason for my reaction on your answer to me]
That is NOT what I asked you for.
Since you referred to the situation in 2021 and I am
anxious to know about PRESENT the situation, the
situation in 2022, of the
refugees, trapped between Poland and Belarus [and
as I now understand, also Lithuania]
Perhaps I didn’t make that clear in my first mail to you?
Then I will do it now and repeat my questions:Based on the Statement of Amnesty Internationalon 11th of april 2022, the situation of thosetrapped between the Poland-Belarus border is direSee their statement:
POLAND/BELARUS: NEW EVIDENCE OF ABUSES HIGHLIGHTS
”HYPOCRISY” OF UNEQUAL TREATMENT OF ASYLUM SEEKERS
AND the Amnesty report ”POLAND: CRUELTY, NOT COMPASSION, AT EUROPE’S OTHER BORDERS” [5]
MY QUESTIONS ABOUT THE RED CROSS INVOLVEMENT
WITH THE MENTIONED REFUGEES IN 2022:
My questions refer to the PRESENT, 2022 ICRC involvement with
the refugees, who are trapped between the Poland-Belarus border,
as mentioned in my first mail [6]
I REPEAT:
I had the impression, that on this moment, the main attention
of the International Cross goes to the Ukrainian refugees [7] and that the
trapped refugees between Poland and Belarus are somewhat forgotten.
When I am wrong, please send me the information about
your involvement in the no one land between those borders on this
moment, 2022.
When I am NOT wrong, please explain to me, why the International
Red Cross shows less attention to those refugees:
Are you being hindered in your activities, something volunteers have experienced in the past months? [8]
And if that’s so, what did you do, as an International Organisation, to
address to this situation?
Did you write to the Polish and Belarussian authorities?
Did you gave press conferences about this?
Did you try to visit the Polish detention centres, where, according to the
information of Amnesty International, the border refugees are being
mistreated and denied their right to asylum? [9]
If not, why not?
Because you are hindered in your activities?
And again the question:
If you are hindered in your activities, what did you do to protest and get access anyway, as
is your right and obligation as the International Red Cross?
Those are my questions, in short
I would appreciate your reaction, but if you are pressed with time,
the only thing I want is to recall the dire situation those refugees
are in and to urge your humanitarian involvement with them, also
now, in 2022, since their situation doesn’t seem to be more humane now.
Thank you for your involvement
Kind greetings
Astrid Essed
Amsterdam
The Netherlands
NOTES
[1]
IFRC PRESIDENT: ETHNICITY AND NATIONALITY SHOULD NOT
New York / Geneva, 16 May 2022 – President of the International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) Francesco Rocca calls on states to step up to their responsibility to save lives, no matter where people are from, ahead of the first review of the Global Compact for Migration (GCM).
Mr Rocca says: “When I was in Marrakech for the adoption of the GCM I made a statement that the world’s approach to migration is painfully broken – but that the GCM can fix it. As we begin the first review of the progress made since then, I am sad to say that this has not been the case so far. Not enough changes to policies and practices to ensure safe and dignified migration have taken place, and many more lives have been lost due to that failure to act.”
On the world’s deadliest sea migration route, the central Mediterranean, the number of deaths has in fact increased since the GCM was signed. The Ocean Viking ship, operated by SOS Mediterranée with IFRC providing humanitarian services on board, saves people in distress on this route.
“We need to carry out this work as state-coordinated search and rescue is absent in the area,” says Mr Rocca. “Our teams have already saved 1,260 people in the nine months we’ve been operating.”
The Ocean Viking is one of the 330 Humanitarian Service Points (HSPs) in 45 countries that supports the ambitions of the GCM, providing assistance and protection to people on the move irrespective of status and without fear of reprisal. The Romanian Red Cross implements HSPs in Bucharest to support people fleeing Ukraine, providing information, food, water, hygiene items and financial assistance, while the Hungarian Red Cross has been operating a HSP at the Keleti railway station 24/7 to welcome people arriving from Ukraine by train with information, food, hygiene items and baby care products.
During the COVID-19 pandemic, the Colombian Red Cross Society has implemented HSPs at the border with Venezuela, offering essential services like healthcare, while Libyan Red Crescent volunteers have provided support to migrants and displaced people, operating HSPs that provided access to information, food, and other necessities, as well as restoring family links services.
At the International Migration Review Forum (IMRF), the IFRC is calling for individual and collective efforts on search and rescue; ensuring access to essential services for migrants regardless of status; scaling up support to people affected of climate related displacement; and the inclusion of migrants in all aspects of society and decision making.
“The political, public and humanitarian response to the Ukraine crisis has shown what is possible when humanity and dignity comes first, when there is global solidarity and the will to assist and protect the most vulnerable,” says Mr Rocca. “This must be extended to everyone in need, wherever they come from. Ethnicity and nationality should not be deciding factors in saving lives.”
The Red Cross is urgently providing relief efforts as thousands of people risk their lives in freezing conditions along the Belarus-Poland border. At least 10 people have died and an estimated 2,000 people are living in makeshift camps near the border between Belarus and neighboring countries Poland, Lithuania and Latvia. The International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) urges unhindered access to the border be provided to help the men, women and children risking their lives for a safer future.
Belarus Red Cross has been coordinating aid from partners since last week, distributing food, water, blankets and warm clothes. Staff and volunteers are involved in a continuous response to the situation, sorting and distributing packages, as well as helping authorities set up heating tents for women and children. Assistance was also provided for three children who were hospitalized.
“We are concerned about the increasingly serious situation on the Poland-Belarus border, after large groups of migrants arrived there on November 8. We call for access for the Red Cross and other humanitarian organizations so that all people in need, at the border and other locations, can receive medical treatment, humanitarian assistance and protection services,” said Andreas von Weissenberg, IFRC Europe’s head of Disasters, Climate and Crises.
“While Belarus Red Cross has thankfully been given some access to provide vital life-saving aid to people enduring hunger and freezing conditions, we need that access to be regular and also get access on the other side of the border. People need to be treated humanely,” von Weissenberg said.
The Polish Red Cross has been responding to this crisis for several weeks, delivering blankets, sleeping bags and clothes. Local branches are supporting migrants in provinces near the border with food, water and hygiene kits, as well as providing first aid and helping people trace family members.
Lithuanian Red Cross teams have also been supporting migrants close to the border with water, hygiene kits, footwear and clothing, as well as toys for children. In five large reception centers, volunteers provide food and other humanitarian aid, offer psychological support and legal assistance and help people reconnect with their loved ones by providing mobile phones and SIM cards.
IFRC is in the process of providing the Belarus Red Cross, Polish Red Cross and Lithuanian Red Cross with emergency funding to support the migrants with food, clothes, hygiene items, first aid and family reunification services.
“Humanitarian organizations must be granted unconditional and safe access to all people in need, irrespective of their legal status. People are crossing the border with just the clothes on their backs. They need food, medicine, hygiene items, clothing, and protective equipment against COVID-19. We must be allowed to deliver critical assistance and we want to see a peaceful, humane and rights-based solution to the situation,” von Weissenberg concluded.
The situation of migrants trying to enter the EU at the border of Poland, Lithuania and Belarus is alarming. Thousands of migrants have been stuck on the border region since early autumn. The situation of people sleeping without shelter is expected to worsen as the winter approaches.
The Belarusian, Polish and Lithuanian Red Cross organisations are helping migrants at the borders by distributing food, clean water, hygiene supplies, clothes and blankets and by offering essential health care.
The health of the people sleeping rough is at continuous risk. At least 10 people are known to have died. Among them, a 14-year-old boy who died of hypothermia.
“There are hundreds of children at the border, many of whom have been separated from their families. The are also pregnant women and disabled people among the migrants. Their situation is worsening by the hour as the crisis drags on and nights become colder,” says the Director of International Operations at the Finnish Red Cross Tiina Saarikoski.
“All states are obliged to ensure that humanitarian aid gets through to its target. People have the right to necessary protection, care and safety, regardless of whether they are granted the right to stay in the country or not.”
The International Committee of the Red Cross helps migrants establish contact with their family members.
The Finnish Red Cross maintains preparedness for large-scale migration as part of its continuous readiness. As agreed with the authorities, the Red Cross is permanently prepared to establish and maintain reception centres and temporary accommodation units at the request of the authorities.
The Finnish Red Cross has not received official requests in relation to the situation in Poland, Lithuania and Belarus.
“The most important thing right now is to deliver necessary aid to the migrants in unsafe conditions and allow humanitarian operators to provide aid,” Saarikoski emphasises.
[3]
ICRC AND IFCR ON MIGRATION CRISIS AT THE BORDERS
BETWEEN BELARUS, POLAND, LITHUANIA AND OTHER COUNTRIES
Unrestricted and safe humanitarian access urgently needed to save lives and alleviate suffering.
STATEMENT18 NOVEMBER 2021
Budapest/Geneva – November 18, 2021 — The International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) and the International Committee of the Red Cross (ICRC) are alarmed by the humanitarian tragedy unfolding at the borders between Belarus, Poland and Lithuania. At least 10 people are known to have died, including a 14-year-old boy due to hypothermia. The situation is set to worsen with the most serious winter weather yet to arrive.
IFRC has allocated more than 1 million Swiss Francs to Belarus Red Cross, Polish Red Cross and Lithuanian Red Cross, whose volunteers and staff are assisting thousands of vulnerable people with food, water, blankets and vital medical assistance. ICRC is complementing the response, providing support and additional technical expertise to Red Cross partners, notably to keep migrants in contact with their relatives and other protection-related issues.
Birgitte Ebbesen, IFRC Regional Director for Europe said, “There are extremely vulnerable people at the border, including people with disabilities, pregnant women, and hundreds of children – many of them without a parent or family member. They have been sleeping rough in freezing conditions for many days now.”
“Our volunteers have been able to provide some assistance, but many are still hungry and cold. These are mothers, sisters, sons and daughters, people whose lives matter, and they should be protected and treated with compassion and dignity.”
Martin Schüepp, ICRC Regional Director for Europe and Central Asia said: “To protect people’s lives, health and dignity, as well as ease suffering and prevent further tragedy, all Red Cross Red Crescent Movement partners and other humanitarian organisations need immediate, unrestricted access to all migrants, including at borders.”
“The ICRC is providing support and additional technical expertise to our Red Cross partners, on reuniting people with separated family members and other protection-related issues.”
All migrants, irrespective of their legal status, should have effective access to humanitarian assistance and medical assistance, as well as to protection. Whether this is international protection, or a voluntary return to their home countries, migrants’ rights should be respected at all times and authorities should avoid separating family members and putting at risk their lives and physical integrity.
[4]
”All migrants, irrespective of their legal status, should have effective access to humanitarian assistance and medical assistance, as well as to protection. Whether this is international protection, or a voluntary return to their home countries, migrants’ rights should be respected at all times and authorities should avoid separating family members and putting at risk their lives and physical integrity.”
ICRC AND IFCR ON MIGRATION CRISIS AT THE BORDERS
BETWEEN BELARUS, POLAND, LITHUANIA AND OTHER COUNTRIES
Poland/Belarus: New evidence of abuses highlights ‘hypocrisy’ of unequal treatment of asylum-seekers
Authorities violating rights of asylum-seekers, including strip searches and other degrading treatment, in overcrowded detention centres
Some people forcibly sedated during return
Pushbacks and arbitrary detention in stark contrast with welcome shown to those fleeing Ukraine
Spokespeople available
The Polish authorities have arbitrarily detained nearly two thousand asylum-seekers who crossed into the country from Belarus in 2021, and subjected many of them to abuse, including strip searches in unsanitary, overcrowded facilities, and in some cases even to forcible sedation and tasering, Amnesty International said today.
Additionally, after a hiatus during winter, more asylum-seekers are now trying to enter Poland from Belarus, where they are unable to access further funds due to international sanctions and risk harassment or apprehension by Belarusian police due their irregular immigration status. At the Polish border they face razor wire fences and repeated pushbacks by border guards sometimes up to 20-30 times.
“This violent and degrading treatment stands in stark contrast to the warm welcome Poland is offering to displaced people arriving from Ukraine. The behaviour of the Polish authorities smacks of racism and hypocrisy. Poland must urgently extend its admirable compassion for those entering the country from Ukraine to all those crossing its borders to seek safety.”
Arbitrary detention and abysmal detention conditions
Polish border guards have systematically rounded up and violently pushed back people crossing from Belarus, sometimes threatening them with guns. The vast majority of those who have been fortunate enough to avoid being pushed back to Belarus and to apply for asylum in Poland are forced into automatic detention, without a proper assessment of their individual situation and the impact detention would have on their physical and mental health. They are often held for prolonged and indefinite periods of time in overcrowded centres that offer little privacy and only limited access to sanitary facilities, doctors, psychologists, or legal assistance.
Almost all of the people Amnesty International interviewed said they were traumatized after fleeing areas of conflict and being trapped for months on the Belarusian-Polish border. They also suffered from serious psychological problems, including anxiety, insomnia, depression and frequent suicidal thoughts, undoubtedly exacerbated by their unnecessary metres. For most, psychological support was unavailable.
Retraumatized inside a military base
Many of the people who Amnesty spoke to had been in Wędrzyn detention centre, which holds up to 600 people. Overcrowding is particularly acute in this facility, where up to 24 men are detained in rooms measuring just eight square metres.
In 2021, the Polish authorities decreased the minimum required space for foreign detainees from three square meters per person to just two. The Council of Europe minimum standard for personal living space in prisons and detention centres is four square meters per person.
People held in Wędrzyn recounted how guards greeted new detainees by saying “welcome to Guantánamo”. Many of them were victims of torture in their home countries before enduring harrowing experiences both in Belarus and on the border of Poland. The detention centre in Wędrzyn forms part of an active military base. The facility’s barbed wire walls — and the persistent sound of armoured vehicles, helicopters and gunfire from military exercises in the area — only serves to retraumatize them.
In Lesznowola Detention Centre, detainees said that guards’ treatment left them feeling dehumanized. The staff called detainees by their case numbers instead of using their names and meted out excessive punishments, including isolation, for simple requests, such as asking for a towel or more food.
Nearly all those interviewed reported consistently disrespectful and verbally abusive behaviour, racist remarks and other practices that indicated psychological ill-treatment.
Men who Amnesty International interviewed uniformly complained about the manner in which body searches were conducted. When people were transferred from one detention centre to another, they were forced to undergo a strip search at each facility, even though they were in state custody at all times. In Wędrzyn, people recounted abusive searches. For example, all newly admitted foreigners are kept together in a room, required to remove all of their clothes and ordered to perform squats longer than necessary for a legitimate check.
Violent forcible returns
Amnesty International interviewed several people who were forcibly returned as well as some who avoided return and remain in detention in Poland. Many said the Polish border guards who conducted the returns coerced them into signing documents in Polish that they suspected included incriminating information in order to justify their returns. They also said that, in some cases, border guards used excessive force, such as tasers, restrained people with handcuffs, and even sedated those being returned.
Authorities attempted to forcibly return Yezda, a 30-year old Kurdish woman , with her husband and three small children. After being told that the family would be returned to Iraq, Yezda panicked and screamed and pleaded with the guards not to take them. She threatened to take her life and became extremely agitated. “I knew I could not go back to Iraq and I was ready to die in Poland. While I was crying like that, two guards restrained me and my husband, tied our hands behind our backs, and a doctor gave us an injection that made us very weak and sleepy. My head was not clear, but I could hear my children, who were in the room with us, crying and screaming.”
“We were asked to go through the airport security and the guards told us to behave on the plane. But I refused to go. I remember noticing that I didn’t even have any shoes on, as in the chaos at the camp, they slipped of my feet. My head was not clear, and I couldn’t see my husband or the children, but I remember that they forced me on the plane that was full of people. I was still crying and pleading with the police not to take us.” Yezda said that she broke her foot as she fought the guards who tried to put her on the plane. Yezda and her family were returned to Warsaw after the airline refused to take them to Iraq. They remain in a camp in Poland for now.
Volunteers and activists have been barred from accessing the border of Poland and Belarus, and some have even faced prosecution for trying to help people cross the border. In March, activists who had helped people both on Poland’s borders with Ukraine and with Belarus were detained for providing life-saving assistance to refugees and migrants on the Belarussian border, and now face potentially serious charges.
Stranded at the border
On 20 March, the Belarusian authorities reportedly evicted close to 700 refugees and migrants, including many families with young children and people suffering from severe illnesses and disabilities, from the warehouse in the Belarusian village of Bruzgi which had accommodated several thousand people in 2021.
People who were evicted from the warehouse suddenly found themselves stranded in the forest, trying to survive in sub-zero temperatures without shelter, food, water or access to medical care. Many remain in the forest and experience daily abuse from the Belarusian border guards, who use dogs and violence to force people to cross the border into Poland.
“Hundreds of people fleeing conflict in the Middle East and other parts of the world remain stranded on the border between Belarus and Poland. The Polish government must immediately stop pushbacks. They are illegal no matter how the government tries to justify them. The international community – including the EU – must demand that those trapped on Poland’s border with Belarus be afforded the same access to EU territory as any other group seeking refuge in Europe,” said Jelena Sesar.
END OF THE ARTICLE
REPORT AMNESTY INTERNATIONAL
POLAND: CRUELTY, NOT COMPASSION, AT EUROPE’S OTHER BORDERS
The rapid relief effort at the border, exceptional generosity of civil society and willingness of Polish authorities to receive people fleeing from Ukraine contrast starkly with the Polish government’s hostility toward refugees and migrants who have arrived in the country via Belarus since July 2021. Hundreds of people who crossed from Belarus have been arbitrarily detained in Poland in appalling conditions and without access to a fair asylum proceeding. Many have been forcibly returned to their countries of origin, some under sedation. In addition, hundreds of people remain stranded inside Belarus and face increasingly desperate conditions.
END OF THIS PIECE
FULL REPORT
AMNESTY INTERNATIONAL
POLAND: CRUELTY, NOT COMPASSION, AT EUROPE’S OTHER BORDERS
Three months into the ongoing conflict in Ukraine, the International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) has distributed financial assistance totalling more than 4.3 million Swiss francs to thousands of people on the move.
IFRC Head of Emergency Operations for the Ukraine response, Anne Katherine Moore, said:
“The longer the conflict continues, the greater the needs become. The cost of basic necessities, such as fresh fruit and vegetables, is rising. Increases in the cost of fuel and apartment rentals are also being reported. Millions of people have lost their jobs and their savings are dwindling. Through a new mobile app, we have been able to ramp up our support to help people facing these financial challenges.”
The new technology makes it possible for the IFRC and responding National Societies to reach people at scale and to deliver cash assistance digitally. Successfully introduced in Romania, the mobile app allows refugees to self-register for assistance online, negating the need and cost involved of having to travel to a central location.
The app will soon be expanded to Poland and Slovakia, where cash assistance is already being provided through more traditional methods such as in-person registration, as well as Ukraine and other neighbouring countries.
“This is the fastest we have ever delivered cash at this scale. It has the potential to be a game-changer for our work not just in this response, but also in future operations,” Moore continued.
Cash assistance is a dignified and efficient way to support people impacted by the conflict, allowing them to purchase items specific to their individual needs, while also supporting local economies. It is one part of our integrated and wide-ranging Red Cross and Red Crescent response to the conflict that also includes the provision of health care, first aid, psychosocial support and the distribution of basic household necessities.
Speaking about next steps, Moore said: “There is no short-term solution to the needs of the more than 14 million people who have been forced to flee their homes. We know that even if the conflict was to end tomorrow, rebuilding and recovery will take years. People have lost their homes, their livelihoods, and access to timely healthcare. The IFRC, in support of local National Red Cross Societies in the region, will be there helping people now, and in the months and years to come.”
During the past three months:
Together, we have reached more than 2.1 million people with life-saving aid within Ukraine and in surrounding countries. This is 1 in 10 people who had to flee their homes because of the conflict.
Along the travel routes within and outside Ukraine, we’ve set up 142 Humanitarian Service Points in 15 countries to provide those fleeing with a safe environment. There, they receive essential services like food, hygiene items, blankets, clothing water, first aid, psychosocial support, information, and financial assistance.
In total, we distributed 2.3 million kilograms of aid.
71,000 Red Cross and Red Crescent volunteers are responding to the crisis.
Doctors Without Borders removed its team on the Belarus-Poland border after Warsaw blocked access to migrants trying to enter the European Union. Camped in harsh conditions, several people have died on the EU’s doorstep.
Despite knowing people along the Belarus-Poland border were “in desperate need of medical and humanitarian assistance,” the medical charity Doctors Without Borders (MSF) said it withdrew its emergency response team from the region.
“Since October, MSF has repeatedly requested access to the restricted area and the border guard posts in Poland, but without success,” Frauke Ossig, the charity’s emergency coordinator for Poland and Lithuania, said on Thursday.
“We know that there are still people crossing the border and hiding in the forest, in need of support, but while we are committed to assisting people on the move wherever they may be, we have not been able to reach them in Poland,” Ossig added.
While many of the migrants received shelter in a logistics center, a number of people are reported to have died in the freezing, harsh conditions along the border.
Why can’t aid groups reach migrants and asylum-seekers?
On December 1, Poland’s Interior Ministry extended a state of emergency that prohibits all non-residents, including journalists and non-governmental aid groups, from the border area.
“People are being attacked and beaten at the hands of border guards, and yet state officials continue to allow the practice of pushing people between borders knowing that such maltreatment continues,” MSF said.
With thousands of people on the Belarusian side of the 400-kilometer (250-mile) stretch, Poland built a barbed-wire fence that it intends to replace with a permanent barrier and sent thousands of soldiers to the border, leaving the migrants stuck in camps in no man’s land and unable to apply for asylum in the European Union.
Polish border guards accused of illegal ‘pushbacks’
Polish border guards have been accused of forcibly pushing migrants and asylum-seekers back into Belarus — a move that breaches international law. At least 21 people have lost their lives in the attempt in 2021, MSF reported.
In December, the Polish civil society group Salam Lab reported that five Syrian and one Palestinian who managed to find their way outside Poland’s exclusion zone said they had been pushed back to Belarus several times by Polish authorities.
EU nations Latvia and Lithuania, which also share borders with Belarus, have also reinforced their border security and declared a state of emergency. MSF said it had not received access to migrants at the Belarusian-Lithuanian border.
Belarus denies this and has urged the EU to take in the migrants.
“The current situation is unacceptable and inhumane,” Ossig said. “People have the right to seek safety and asylum and should not be illegitimately pushed back to Belarus.”
[9]
AMNESTY INTERNATIONAL
POLAND/BELARUS: NEW EVIDENCE OF ABUSES HIGHLIGHTS
”HYPOCRISY” OF UNEQUAL TREATMENT OF ASYLUM SEEKERS
Reacties uitgeschakeld voor Astrid Essed insists: Red Cross, please give me information about your present [2022] involvement with the refugees, trapped between Poland and Belarus
Nee, corona is niet voorbij. Het aantal besmettingen is weliswaar laag, maar de aanwijzingen dat dit aantal alweer toeneemt, zijn er. ‘De zomergolf lijkt serieus begonnen. En het is nog geen eens zomer”, concludeert zeer gewaardeerd twitteraar en cijfer-ordenaar Roel Griffioen uit een blik zulke cijfers.(1) Ja, de nieuwe coronagolf is een feit. Maar dat mogen we niet weten, want het testen is grotendeels afgebouwd, het monitoren van besmettingscijfers gebeurt nog maar mondjesmaat. O, wat is iedereen straks weer verrast als wat Maarten Steenhagen aanduidt als ‘een onzichtbare golf’(2) alsnog zichtbaar wordt in overvolle ziekenhuizen, uitpuilende ICs en stijgende sterftecijfers.
Alsof er nog niet genoeg mensen aan corona zijn overleden: 40.000 inmiddels, zo weten we inmiddels.(3)Veertigduizend mensen waarvan de overgrote meerderheid nog had geleefd als aan wat voorwaarden was voldaan:
– mondkapjes dragen op drukke plekken – winkels, kantoren, druk bemenste werkplekken en het OV,
– ventilatie op scholen andere gebouwen waar veel mensen samen zijn,
– het preventief schrappen van bijeenkomsten (van vergaderingen tot concerten) om virusverspreiding tegen te werken,
– thuiswerk waar mogelijk;
– werkzaamheden stilleggen waar coro0naveligheid via ventilatie en mondkapjes niet kan worden gegarandeerd.
Was dit alles een beetje serieus aangepakt, dan hoorde corona tot het verleden, was Long COVID een hoogst zeldzame aandoening,en leefden van die 40.000 aan COVID overleden mensen er nog 19.700. Het is niet serieus aangepakt, althans niet als bescherming van onze gezondheid het criterium was geweest. Maatregelen kwamen te laat en werden te snel weer opgeheven. Omdat de hele aanpak top-down was, en doordrenkt van informatie die varieerde van twijfelachtig tot vaak hoogst misleidend, wekte het beleid extra wantrouwen in de hand. Wie desinformatie zaait, zal corona-ontkenning oogsten. Wie mensen met boetes en dwang in het gareel denkt te houden, zal agressie en protest oogsten. Naar rechts protest veelal, maar dat maakt de daartegen ingezette waterkanonnen niet minder verwerpelijk.
Het is zinloos om beterschap te verwachten van kabinet en RIVM. In de eerste plaats omdat het kabinet, maar ook de andere politieke partijen die varianten van hetzelfde te bieden hebben, hun corona-geloofwaardigheid kwijt zijn geraakt de afgelopen twee en een half corona-jaren. In de tweede plaats omdat de politieke nalatigheid geen onkunde weerspiegelt, maar neoliberale prioriteiten. Serieus coronabeleid grijpt diep in de ondernemersvrijheid in, en gaat in tegen de logica van de ongebreidelde vrije markt. Dat wil dit kabinet niet, en dat wil de oppositie in grote lijnen – een enkele uitzondering daargelaten – al evenmin. Serieus coronabeleid dat mensen tegen besmetting, ziekte en sterfte blijkt te beschermen, roept ook al gauw de vraag op: waarom doen we zulke dingen ook niet in de gezondheidszorg in bredere zin, huisvesting en openbaar vervoer: breken met de markt, breken met de ondernemersvrijheid, menselijke noden voorrang geven boven winst? Het hoeft weinig verbazing te wekken dat Rutte, maar evengoed ook Klaver, deze kant niet op willen. Ware gelovigen zien niet graag dat hun god demonstratief faalt, en dat andersdenkenden het aantoonbaar bij het rechte eind hebben.
Dus laat het kabinet het coronavirus onbelemmerd rondgaan, tot het straks weer zo uit de hand is gelopen dat de ziekenhuizen het niet meer aan dreigen te kunnen. Dan wordt er vast wel weer ingegrepen. Niet om jou of mij te vrijwaren van besmettingen ziekte en dood, want dat kan Rutte en zijn collega-ministers feitelijk niets schelen. Wel om ‘de zorg te redden’ – waarbij ‘de zorg’ dan beschouwd wordt als een instituut dat voor het soepel draaien van de maatschappij- en daarmee van een winstgevende economie – onmisbaar wordt geacht. Zelfs het stilleggen van een stukje ondernemersvrijheid via gedeeltelijke semi-lockdowns – een echte lockdown heeft Nederland helemaal niet gehad, wie anders doet voorkomen stelt zich aan – wordt gemotiveerd als middel, niet om levens te redden maar om de maatschappij tegen ontwrichting te behoeden. En die maatschappij is hun maatschappij, een wereld van ondernemingen waar mensen slechts verschijnen als klanten en als werkkrachten in dienst van het kapitaal.
Het mag duidelijk zijn dat een beleid dat van bovenaf wordt opgelegd, een beleid waarin ondernemersbelang en een soepel draaiende economie voorrang krijgt boven gezondheid en mensenlevens, ons niet gaat beschermen. Nogmaals, dat is geen onmacht van het kabinet, en ook geen onwetendheid en incompetentie, al komen die bij beleidsmakers en uitvoerders wel voor. Het is onwil. Het is een kwestie van asociale en inhumane prioriteiten. Het is bewuste nalatigheid van Rutte en Kuipers, en ze weten wat de gevolgen zijn, ook in de toekomst. Kuipers houdt openlijk rekening met ‘misschien wel 10 miljoen besmettingen (…) van september tot april volgend jaar’.(4) Vervroeg ‘september’ maar tot ‘juni’. Want the fun has already begun, zoals we hierboven al zagen.
Hoeveel van die miljoenen besmettingen gaan uitmonden in mensen met langdurige gezondheidsklachten wegens Long COVID? Hoeveel van die miljoenen besmette mensen zullen wegens COVID overlijden? Gaat het zoveelste kabinet Rutte voor de 100.000 doden? Natuurlijk: mensen zijn beter beschermd tegen corona dan in 2020: die vaccins helpen! Het is een schande dat de boosterprik niet allang beschikbaar is gemaakt voor iedereen die wil, het is een schande dat er intussen ‘overtollige’ vaccins dreigen te worden weggegooid. Maar vaccinatie beschermt maar gedeeltelijk: beter tegen ernstige ziekte, veel minder tegen besmetting op zichzelf. En intussen muteert het virus, en raken ook gevaccineerde mensen besmet, net als mensen die eerder corona hebben gehad. Waar het heen kan gaan zien we inmiddels in Portugal, waar een nieuwe variant intussen voor een explosie van besmettingen en oplopende sterfte heeft gezorgd.(5)
Het kabinet gaat ons niet beschermen tegen de naderende nieuwe ramp. Veel verder dan het overwegen van nog een vaccinatieronde, geruststellende taal over het desnoods weer opschalen van test-capaciteit en ‘preventie om te voorkomen dat het virus zich snel verspreidt’,(6) gaan de goede voornemens van minister Kuipers niet. Waar zij daarboven ons niet beschermen, zal het er weer op aan komen dat we dat zelf ter hand nemen. Dat kunnen we, maar het is zaak dat we dat nu ook eens in georganiseerd verband gaan doen.
Ik herhaal het lijstje dat ik hier boven al gaf. Dit is er nodig:
– mondkapjes dragen op drukke plekken – winkels, kantoren, druk bemenste werkplekken en het OV;
– ventilatie op scholen andere gebouwen waar veel mensen samen zijn;
– het preventief schrappen van bijeenkomsten (van vergaderingen tot concerten) om virusverspreiding tegen te werken;
– thuiswerk waar mogelijk;
– werkzaamheden stilleggen waar coronaveiligheid via ventilatie en mondkapjes niet kan worden gegarandeerd.
Al dit soort dingen kunnen we zelf propageren, zelf organiseren en via staking en boycotactie afdwingen ook. Wie houdt ons gezond? Wij samen houden ons gezond. Zij daarboven vertikken het immers, al twee en een half akelige jaren lang. Aan de slag!
Demonstranten bij Heathrow protesteren tegen het uitzetten van asielzoekers naar Rwanda REUTERS
