Volgens de tekst van het pact kan een grensprocedure worden toegepast op eenieder “die niet voldoet aan de voorwaarden voor binnenkomst op het grondgebied van een lidstaat als omschreven in artikel 6 van Verordening 2016/399″. Deze voorwaarden uit de  Schengencode omvatten het bezit van een geldig reisdocument en van voldoende middelen van bestaan, zowel voor de duur van het voorgenomen verblijf als voor de terugkeer naar het land van herkomst. Een grensprocedure kan van toepassing zijn op de meerderheid (zo niet alle) asielzoekers aan de buitengrenzen van de EU.”

VERBLIJFBLOG

HET MIGRATIE EN ASIELPACT VAN DE EU UITGELEGD:

DE VERORDENING ASIELPROCEDURE

7 NOVEMBER 2023

https://verblijfblog.nl/het-migratie-en-asielpact-van-de-eu-uitgelegd-de-verordening-asielprocedure/

De Europese Raad van de EU bereikte in juni 2023 overeenstemming over de teksten van twee voorgestelde verordeningen. Deze voorstellen zijn onderdeel van het Pact inzake Asiel en Migratie dat in eerdere Verblijfblogs besprak. Verblijfblog bespreekt in dit blog de regels voor de behandeling van asielaanvragen, vooral aan de buitengrenzen.

Op 8 juni 2023 bereikte de Europese Raad een langverwacht akkoord over het migratie en asielpact. De Commissie presenteerde dit pact in 2020, het bevat meer dan 500 pagina’s wetgevingsvoorstellen op het gebied van migratie- en asielwetgeving. De ministers van Binnenlandse Zaken van de lidstaten onderhandelden over hun standpunt op basis van het oorspronkelijke Commissievoorstel en het standpunt van het Europese Parlement, dat in april 2023 werd bereikt. De Raad stelde zijn algemene aanpak vast met betrekking tot twee “zeer moeilijke en gevoelige dossiers“, namelijk de verordening asielprocedure (VAP) en de verordening asiel- en migratiebeheer (VAMB). Deze teksten zijn bedoeld om de behandeling van asielaanvragen te regelen en om te bepalen welke staat verantwoordelijk is voor de aanvragers, met inbegrip van een bijbehorend solidariteitsmechanisme voor de spreiding van asielzoekers over de Unie. In dit blog gaan we in op de verordening asielprocedure.

Wat op 8 juni uit de bus kwam, is een compromistekst van meer dan 300 pagina’s die nog ingewikkelder wordt genoemd dan de vorige ontwerpen van de Commissie en het Parlement: ‘een labyrint van procedurele regels van Byzantijnse complexiteit’. De voorstellen beogen een hervorming van de Europese asielprocedures door een verdergaande versterking van de buitengrenzen. Uitgangspunt is dat  grensprocedures moeten plaatsvinden om te beoordelen of een asielzoeker toegang krijgt tot het grondgebied van de EU of moet worden teruggestuurd naar zijn land van herkomst of naar een derde land dat voor hem veilig wordt geacht. Ook wordt een solidariteitsregeling geïntroduceerd voor de toewijzing van de verantwoordelijkheid voor de financiële lasten van asielzoekers.

De relevantie van het besluit van de Raad en de volgende stappen
De overeenkomst kwam tot stand na lange onderhandelingen en wordt door de Raad beschouwd als een beslissende stap in de richting van een modernisering van de EU regels voor asiel en migratie. Omdat de onderhandelingen zo lang duurden en het zo moeilijk was om een gedeelde meerderheid te bereiken, wordt het akkoord beschouwd als een historisch moment. Het standpunt van de Raad zal nu de basis vormen voor de bijeenkomsten met de Commissie en het Parlement, met als doel om de regelingen uiteindelijk vast te stellen. De hoop is om de twee voorgestelde verordeningen goed te keuren voor het einde van de zittingsperiode, in juni 2024. De eerste tegenslag kwam echter al op 30 juni, toen Polen en Hongarije op enkele cruciale punten bezwaar maakten.

De verordening asielprocedure
De verordening asielprocedure streeft een “gestroomlijnde” asielprocedure in de EU in te voeren. De Verordening Asielprocedure bevat strengere regels dan het huidige kader dat is vastgelegd in Richtlijn 32/2013, een instrument dat meer interpretatieruimte biedt aan de lidstaten die de richtlijn uitvoeren. Het voorstel van de Raad draait om een uniforme, snellere en meer voorspelbare asielprocedure. Er wordt een zogeheten ‘naadloze verbinding’ tot stand gebracht tussen asiel- en terugkeerprocedures. Dit betekent dat de verordening voorziet in een verplichting om een terugkeerbesluit uit te vaardigen telkens wanneer een asielverzoek wordt afgewezen, zoals de Commissie in 2020 had voorgesteld. Deze vernieuwing voorkomt dat een nieuwe handeling moet worden verricht door een andere autoriteit en maakt de afgewezen asielzoeker onmiddellijk uitzetbaar in het kader van de Terugkeerrichtlijn. Andere aspecten van de verordening betreffen een uitgebreider gebruik van versnelde procedures, grensprocedures, niet-ontvankelijkheidsprocedures en andere juridische concepten om andere landen verantwoordelijk te houden voor de asielaanvraag, zoals het concept van veilige derde landen. Volgens ECRE zullen als gevolg hiervan meer mensen vast komen te zitten aan de grenzen in situaties die verwant zijn aan het Griekse eilandmodel.

Grensprocedures
Een van de centrale uitgangspunten van het voorstel van de Raad is de uitbreiding van het gebruik van asielprocedures die rechtstreeks aan de buitengrenzen worden uitgevoerd. Het idee is om asielzoekers te houden in gebieden waar zij aankomen, om zo hun eventuele terugkeer te vergemakkelijken. De nieuw voorgestelde grensprocedures vormen waarschijnlijk het meest verreikende element van de nieuwe gestroomlijnde asielprocedure.

Grensasielprocedures zijn gecodificeerd in een reeks ingewikkelde bepalingen. De procedures dienen om snel te kunnen beoordelen of verzoeken om internationale bescherming ongegrond of niet-ontvankelijk zijn. Ze vinden plaats rechtstreeks aan de EU-buitengrenzen, waar verzoekers aankomen, van boord gaan na een SAR-operatie of worden aangehouden. Volgens de tekst van het pact kan een grensprocedure worden toegepast op eenieder “die niet voldoet aan de voorwaarden voor binnenkomst op het grondgebied van een lidstaat als omschreven in artikel 6 van Verordening 2016/399″. Deze voorwaarden uit de  Schengencode omvatten het bezit van een geldig reisdocument en van voldoende middelen van bestaan, zowel voor de duur van het voorgenomen verblijf als voor de terugkeer naar het land van herkomst. Een grensprocedure kan van toepassing zijn op de meerderheid (zo niet alle) asielzoekers aan de buitengrenzen van de EU.

Opvallend is dat de Raad voorstelt het gebruik van grensprocedures in bepaalde omstandigheden verplicht te stellen. Namelijk wanneer 1) de asielzoeker valse informatie of documenten heeft overgelegd; 2) er redelijke gronden zijn om de verzoeker te beschouwen als een gevaar voor de nationale veiligheid of de openbare orde; of 3) de asielzoeker/verzoeker afkomstig is uit een derde land waarvoor het percentage besluiten tot verlening van internationale bescherming in de hele EU twintig procent of minder bedraagt. Het verplichte karakter van deze procedure werd eerder door het Parlement tijdens de onderhandelingen verworpen. Het is dan ook waarschijnlijk het belangrijkste en meest controversiële punt van het akkoord. Ook omdat deze procedure onder bepaalde omstandigheden tevens verplicht zal zijn voor minderjarigen.

De verordening voert ook een “fictie van niet-toelating” in waardoor asielzoekers wiens aanvraag aan de buitengrenzen van de EU wordt onderzocht, worden beschouwd als nog niet toegelaten tot het grondgebied van de EU. Om dit te bewerkstelligen nemen de lidstaten “alle passende maatregelen […] om ongeoorloofde toegang tot hun grondgebied te beletten”. Aanvragers moeten in de nabijheid van de buitengrenzen verblijven voor de gehele duur van de grensprocedure, die maximaal 12 weken mag duren (verlengbaar tot 16). Als hun aanvraag wordt afgewezen, krijgen zij ook geen toestemming om de lidstaat binnen te komen totdat hun verwijdering is afgerond. In deze gevallen worden zij nog eens maximaal 12 weken in bewaring gehouden op locaties aan of in de nabijheid van de buitengrens of op andere aangewezen locaties op het grondgebied van de lidstaat. Deze bepalingen betekenen dat een asielzoeker tot 7 maanden in bewaring kan worden gehouden, zonder ooit toestemming te krijgen om het grondgebied van de lidstaat te betreden, van aankomst tot terugkeer. Volgens de Solidar Foundation zal de toepassing van grensprocedures zoals geschetst in de voorgestelde verordening een situatie van voortdurende detentie aan de Europese grenzen creëren.

Een andere belangrijke innovatie is de overeenstemming over numerieke streefcijfers (aangeduid als “adequate capacity”) voor de toepassing van de grensprocedure. Het concept “adequate capacity” stelt een minimumaantal aanvragers vast dat in een jaar in de EU aan de grensprocedure moet worden onderworpen. De capaciteit van de EU dient op haar beurt om de capaciteit van de afzonderlijke lidstaten te berekenen, een jaarlijks (maximum)plafond voor de lidstaten vast te stellen en de gevolgen te bepalen wanneer deze drempel wordt overschreden. Er is bezorgdheid geuit over de prikkels die dit concept creëert voor de lidstaten aan de buitengrens om informeel de toegang tot hun grondgebied te weigeren, omdat dit zal leiden tot een vermindering van het aantal mensen dat zij in de komende jaren in de grensprocedure moeten verwerken.

Conclusie
De complexiteit van de goedgekeurde teksten en de lange weg die nog moet worden afgelegd voordat ze definitief in wetgeving worden omgezet, maken het moeilijk om te voorspellen hoe de mogelijke tenuitvoerlegging eruit zal zien. Sommigen wezen op het risico dat ‘de complexe regels die aan de ”nieuwe” uitvoeringsmechanismen ten grondslag liggen een nieuwe periode van ambiguiteit en hercriminalisering zullen inluiden, waarmee het onderlinge vertrouwen tussen lidstaten verder zal verminderen.’ In een eerste commentaar identificeerde ECRE winnaars en verliezers van de overeenkomst. Zo werden de Commissie, lidstaten met een harde lijn en smokkelaars winnaars genoemd en vluchtelingen, niet-EU-landen aan de grenzen en de mediterrane lidstaten als verliezers bestempeld. Het pact wordt geacht de beschermingsnormen in de EU te verlagen. Of de andere doelstellingen van het pact, het afschrikken van aankomsten, het mogelijk maken van snelle terugkeer en het verminderen van zogenaamde secundaire bewegingen van het land van aankomst naar andere EU-landen, worden gehaald, valt nog te bezien. Daarom moeten de onderhandelingen de komende maanden nauwlettend worden gevolgd.

EINDE

Het CDA wil meer grip op migratie. Onze bevolking zal de komende jaren hard groeien. De samenleving kan dit niet dragen. We lopen tegen grenzen aan van wat haalbaar is, in huisvesting, zorg en onderwijs. Om meer grip op migratie te krijgen moeten duidelijke keuzes worden gemaakt.

Het CDA staat voor een rechtvaardig asielbeleid. In een fatsoenlijk land bieden we een veilige haven aan mensen die in nood zijn en terecht een beroep doen op onze gastvrijheid, maar houden gelijktijdig rekening met de draagkracht en het integratievermogen van de samenleving.

Het CDA stelt meer eisen aan integratie. Statushouders moeten verplicht inburgeren, anders verliezen ze hun status. Kinderen van statushouders volgen verplichte voor- en vroegschoolse educatie, zodat ze snel meedoen op school. Arbeidsmigranten die hier langer blijven, volgen een taaltraject.

ONZE STANDPUNTEN

EUROPEES MIGRATIEPACT

Het Europees migratiepact dat in juni 2026 ingevoerd wordt vormt voor het CDA de basis voor de nationale aanpak rondom asiel. Er komt een strenge buitengrensprocedure, waarbij asielaanvragen aan de buitengrenzen van Europa beoordeeld worden.

De Europese buitengrens is ook onze buitengrens. Door aan de grens duidelijk te maken wie kans maakt en wie niet, kunnen we de instroom verminderen. Bij afwijzing volgt meteen terugkeer. De Europese buitengrenzen worden strenger beschermd.

We zijn voor invoering van een tweestatusstelsel waarbij internationaal het onderscheid wordt vastgelegd tussen permanente vluchtelingen en mensen die tijdelijk bescherming zoeken.

D66 was in het verleden huiverig voor het aanpassen van verdragen. Dat D66 nu zo’n stap bepleit, komt na veel discussie binnen zijn partij, zegt Jetten. „Het huidige migratiesysteem is stuk. Van migratie die ons overkomt, zullen we naar migratie moeten die we zelf in de hand hebben. En niet alleen voor mensen in Nederland die zich zorgen maken over een te hoge instroom.”

„Het systeem is ook stuk omdat we mensen die op de vlucht zijn iets onmenselijks aandoen. Als je hier na een levensgevaarlijke reis naartoe bent gekomen, word je jarenlang in onzekerheid gestort. Iedereen die ik spreek binnen D66 vindt deze stap spannend, maar ook noodzakelijk. Want doorgaan op de huidige weg kan ook niet.’’

Leven wagen in gammele bootjes

Als het aan D66 ligt, gaat Nederland naar een zogeheten ‘Canadees model’, waarbij asielaanvragen buiten de Europese Unie worden behandeld of waarbij asielzoekers op uitnodiging hierheen mogen komen.

D66 en CDA in formatiestuk: afbouwen aftrek hypotheekrente, invoeren rekeningrijden

Jetten, Bontenbal en Buma werkten sinds half november aan de zogenoemde ‘positieve agenda’ waarin ze inhoudelijke keuzes maken op vijf vlakken: migratie, wonen, stikstof, defensie en de economie. De twee politici willen aan de hand van die keuzes verder praten met andere partijen. D66 en CDA hebben samen lang geen meerderheid in de Tweede Kamer.

Asiel en migratie

Op asiel en migratie willen D66 en CDA het vluchtelingenverdrag moderniseren, zodat asielaanvragen buiten Europa kunnen worden afgehandeld. De partijen behouden de spreidingswet en willen 41.000 structurele opvangplekken en 29.000 flexibele opvangplekken realiseren.

Ook komen er nationale asielmaatregelen. Een verblijfsvergunning wordt tijdelijk en geldt drie jaar. Wie niet meewerkt aan procedures, kan op basis daarvan worden afgewezen. Ook op arbeidsmigratie willen D66 en CDA stappen zetten. Werkgevers worden verantwoordelijk voor fatsoenlijke huisvesting. Als sectoren niet ‘leveren’, wordt een ‘uitzendverbod’ ingevoerd: dan mogen ze geen arbeidsmigranten meer inhuren.

Wonen

Op het gebied van de woningmarkt willen CDA en D66 allebei een geleidelijke afbouw van de hypotheekrenteaftrek. Ze willen dat via de inkomstenbelasting compenseren, ‘zodat huiseigenaren in hun financiële planning niet in de knel komen’. Om het doel van 100.000 woningen per jaar te realiseren, willen de partijen bezwaarprocedures schrappen.

De verdeling van nieuwbouw blijft: twee derde betaalbaar, 30 procent sociale huur. Het Rijk krijgt meer regie, onder meer om 21 grootschalige nieuwbouwlocaties te realiseren. Dat kunnen naast nieuwe wijken ook nieuwe steden zijn.

Eigen risico

D66 en CDA willen het belastingstelsel hervormen. De partijen willen een simpeler inkomstenbelasting. Daarnaast moet de hypotheekrenteaftrek geleidelijk worden afgeschaft. Ook wordt een kilometerheffing ingevoerd, waardoor automobilisten gaan betalen naar ‘gebruik, plaats en tijd’.

Het eigen risico blijft gelijk, wel wordt ‘kritisch gekeken’ naar het basispakket en welke nieuwe medicijnen worden toegelaten. Medisch specialisten moeten standaard in loondienst komen.

Staatsschuld omhoog

Om de stijgende defensie-uitgaven te betalen en grote investeringen in de toekomst, willen D66 en CDA de staatsschuld laten oplopen. Die ligt nu onder de 50 procent.

Economie

Om de economie een impuls te geven, willen de partijen fors investeren in innovatie, kennis en onderzoek. Verder willen D66 en CDA de expatregeling herstellen, zodat onderzoeksinstellingen weer toponderzoekers en toptalenten uit het buitenland kunnen aantrekken.

Het volgende kabinet moet weer met volle kracht aan het werk om de klimaatdoelen te halen. Het zal lastig worden om het klimaatdoel van 2030 nog te halen, maar dat blijft wel de ambitie. De bouw van nieuwe kerncentrales in Zeeland wordt versneld en de bouw van windmolenparken op zee gaat door. Het Groninger gasveld blijft gesloten.

Met prioriteit wordt de verduurzaming van woningen aangepakt, onder ander met een Nationaal Isolatie Offensief. Daarbij wordt voorrang gegeven aan wijken waar de meeste mensen wonen die moeite hebben om de energierekening te betalen.

Defensie

Vanwege de toegenomen dreiging willen D66 en CDA versneld toewerken naar het verhogen van de defensie-uitgaven naar de NAVO-norm van 3,5 procent.

In 2030 moet de krijgsmacht minimaal 122.000 manschappen tellen. Dit willen de twee partijen bereiken door de mogelijkheid in te voeren voor jongeren van een defensie-oriëntatie. Voor het geval dat niet voldoende nieuwe instroom oplevert, bereiden de partijen een selectieve opkomstplicht voor.

Stikstof

Om uit de stikstofcrisis te komen, is een verdere omslag en geld nodig. Het door het kabinet-Schoof opgeheven stikstoffonds, voor onder meer natuurherstel en de landbouwtransitie, komt terug.

De wettelijke stikstofdoelen van 2035 blijven staan, in 2030 komt er een nieuw tussendoel. Als het wettelijke doel van 2035 niet wordt gehaald, kan als ‘ultieme remedie’ worden gekort op dier- en fosfaatrechten. Oftewel gedwongen krimp.

Het huidige meetinstrument, de KDW, wordt vervangen door een juridisch houdbaar alternatief. D66 en CDA zetten in op ‘doelsturing’: boeren krijgen zo zelf duidelijkheid hoeveel minder zij moeten uitstoten.

Rondom natuurgebieden komt ‘zonering’. Bedrijven die binnen een bepaalde zone vallen, moeten hun uitstoot terugdringen, of hun bedrijf verplaatsen of beëindigen. Boeren krijgen daarvoor een financiële compensatie.