Auteursarchief: astrid

[58]

”Ondanks extra veiligheidsmaatregelen vond zondag in het asielzoekerscentrum in Budel de zoveelste steekpartij plaats. ”

VOLKSKRANT

WAAROM ”KANSLOZE” ASIELZOEKERS

EXTREME OVERLAST VEROORZAKEN

EN DE OVERHEID DAARMEE WORSTELT

14 FEBRUARI 2022

https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/waarom-kansloze-asielzoekers-extreme-overlast-veroorzaken-en-de-overheid-daarmee-worstelt~bee9fc92

Ondanks extra veiligheidsmaatregelen vond zondag in het asielzoekerscentrum in Budel de zoveelste steekpartij plaats. Vooral asielzoekers zonder perspectief veroorzaken er al maanden extreme overlast. Wie zijn deze ‘veiligelanders’ en waarom blijven ze een hoofdpijndossier voor zowel gemeenten als het kabinet?

Wat is het probleem in Budel?

Een relatief kleine groep asielzoekers veroorzaakt buitenproportioneel veel overlast, zowel binnen als buiten het azc. Het zijn vooral asielzoekers uit Marokko en in mindere mate Tunesië zonder kans op een verblijfsvergunning die betrokken zijn bij fysiek geweld en andere incidenten. In tegenstelling tot ‘kansrijke’ asielzoekers, bijvoorbeeld gevluchte Syriërs, hebben zij niks te verliezen.

In Budel en Ter Apel liep tot eind vorig jaar een pilot met een versoberde opvang van ‘veiligelanders’. Maar begin deze maand moest staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie) naar Budel voor een spoedoverleg na een geweldsgolf. Hij noemde het bij Omroep Brabant ‘volstrekt belachelijk’ dat de politie in drie maanden tijd tweehonderd keer moest optreden bij het azc in Budel, onder meer vanwege meerdere steekincidenten. Het overleg leidde tot extra beveiligingsmaatregelen, zoals meer politiecontroles en de plaatsing van een hek rond het terrein. Toch ging het zondagavond weer mis, toen een 24-jarige man bij een vechtpartij in zijn been werd gestoken. Een 19-jarige man is aangehouden.

Ook elders veroorzaken de veiligelanders overlast. Zo blijkt uit het ‘Incidentenoverzicht 2020’ van het ministerie van Justitie en Veiligheid dat 53 procent van de Marokkanen en 53 procent van de Tunesiërs een incident hebben veroorzaakt in een asielzoekerscentrum. Daarbij gaat het om uiteenlopende incidenten, van fysiek geweld tot roken in de kamer of overtreding van andere huisregels.

Wat zijn veiligelanders?

Veiligelanders zijn asielzoekers uit landen die door Nederland als ‘veilig’ worden beschouwd, waardoor hun asielaanvraag bij voorbaat vrijwel kansloos is. Slechts een zeer beperkte groep, zoals Marokkaanse Rif-activisten of lhbti’s, maakt kans te worden erkend als vluchtelingen. Maar de meeste asielzoekers uit deze Noord-Afrikaanse landen is het niet te doen om een verblijfsvergunning. Zij zoeken vooral een tijdelijk verblijf in de azc’s, met een bed, eten en drinken en ‘leefgeld’, want het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is wettelijk verplicht iedere asielzoeker op te vangen. Om misbruik te voorkomen, handelt Nederland de asielaanvraag van veiligelanders in een versnelde procedure af. In de praktijk betekent dit binnen zes tot negen weken. 

Veel Noord-Afrikaanse ‘asielhoppers’ blijken dezelfde truc ook al eens in een ander EU-land te hebben uitgehaald. Zij krijgen bij binnenkomst in Nederland een zogenaamde ‘Dublin-indicatie’: hun asielverzoek wordt niet eens in behandeling genomen en ze moeten zo snel mogelijk worden teruggestuurd naar de EU-lidstaat waar ze eerder asiel hebben aangevraagd. Maar die onderhandelingen met de andere lidstaten over het terugnemen van asielzoekers kunnen vele maanden duren, waardoor kansloze asielzoekers tot een halfjaar in een azc kunnen verblijven. Vluchtelingenwerk Nederland pleit er daarom voor geen Dublin-claims meer op te leggen aan veiligelanders, omdat die procedure het voorasielhoppers ‘extra aanlokkelijk’ maakt om tijdelijk onderdak te vinden in Nederland. 

Hoeveel veiligelanders zitten er in een azc?

Ongeveer duizend, aldus het COA. Volgens de laatste cijfers kwamen in december 910 asielzoekers uit veilige landen, ongeveer 2,5 procent van het totaal aantal asielzoekers. Van hen kwamen 380 (ruim 40 procent) uit Marokko en 140 (15 procent) uit Tunesië. Het COA en de Immigratie- en Naturalisatiedienst krijgen daarnaast verontrustende signalen dat een groeiend aantal Marokkanen en Tunesiërs zich de laatste maanden voordoet als Algerijn, omdat Algerije sinds medio vorig jaar als ‘onveilig’ land wordt beschouwd. Daardoor kunnen ze als ‘nep-Algerijn’ aanspraak maken op de gewone asielprocedure.

Wat kan Nederland doen tegen veiligelanders?

Veel landen, zoals Marokko, nemen geen veiligelanders terug. Zolang een teruggang niet mogelijk is, kan Nederland de uitgeprocedeerde asielzoekers ook niet in vreemdelingendetentie zetten. Bovendien lukt het niet altijd om hun identiteit vast te stellen, omdat veel veiligelanders deze bewust achterhouden.

‘Velen maken de gang naar de rechter om hun verblijf te maximaliseren’, zegt asiel- en migratieadvocaat Flip Schüller. ‘Daarna verdwijnen ze uit de opvang en gaan ze naar het volgende land of verdwijnen ze in het illegale circuit.’ 

Volgens het COA was de proef met de versoberde opvang succesvol, omdat veel veiligelanders het regiem als ‘onprettig’ hebben ervaren en vertrokken uit het azc. Maar vanwege de overlast toonde geen enkele gemeente zich daarna bereid mee te werken aan de versoberde opvang van veiligelanders, waardoor de proef nu wordt gestaakt. 

Wat nu?

De veiligelanders in Budel en Ter Apel zijn of worden nu weer meer verspreid over de reguliere azc’s, waar ze goedwillende asielzoekers een onveilig gevoel kunnen geven. De kansloze asielzoekers zijn niet enkel een Nederlands probleem. Zo bestonden de aanranders tijdens Oudejaarsavond in 2015 in Keulen ook voornamelijk uit Marokkanen, Tunesiërs en Algerijnen, meldde de Süddeutsche Zeitung destijds. 

Momenteel proberen Europese landen afzonderlijk afspraken te maken met de herkomstlanden over de terugkeer van veiligelanders. Maar de diplomatieke banden tussen Nederland en Marokko zijn al tijden beroerd. Toenmalig staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid) reisde in 2019 af naar Marokko voor een gesprek over uitgeprocedeerde Marokkaanse asielzoekers, maar droop af met de staart tussen de benen toen de deur bij de Marokkaanse autoriteiten dicht bleef.

EU-voorzitter Frankrijk kondigde onlangs aan eindelijk werk te gaan maken van Europese terugkeerafspraken. Rutte IV wil ook inzetten op Europese afspraken. Maar die voornemens zijn niet nieuw: zulke plannen klapten eerder vanwege de conflicterende belangen van lidstaten.

EINDE

”‘Asielzoekers werden opgenomen in de gemeenschap. In het naburige dorp Stevensbeek werden ze opgenomen in scholen en in het verenigingsleven. Maar sinds de komst van ‘veiligelanders’ (asielzoekers uit veilige landen, red.) gebeuren er zaken waar we niet blij mee zijn.’ Logtens heeft het in dat geval over bijvoorbeeld inbraak, insluiping en winkeldiefstal”

BNN  VARA

HOE GROOT IS DE OVERLAST VAN ASIELZOEKERS UIT VEILIGE LANDEN?

27 MEI 2019

https://www.bnnvara.nl/artikelen/hoe-groot-is-de-overlast-van-asielzoekers-uit-veilige-landen

Opnieuw een noodkreet vanuit de omgeving van AZC’s: wat te doen met het groepje criminelen uit veilige landen dat voor overlast zorgt?

Natuurlijk, als er veel mensen bij elkaar zitten, dan gebeurt er weleens wat. Dat ziet Judith Logtens (fractievoorzitter VVD Boxmeer) ook wel. Logisch. ‘Maar de overlast die er nu is, is een stap te ver. Dit kan de samenleving niet meer behappen.’

Logtens heeft het over het dorp Overloon, gemeente Boxmeer, waar een asielzoekerscentrum staat. ‘In het begin merkten we helemaal niks. Er was veel draagvlak’, zegt ze in De Nieuws BV . ‘Asielzoekers werden opgenomen in de gemeenschap. In het naburige dorp Stevensbeek werden ze opgenomen in scholen en in het verenigingsleven. Maar sinds de komst van ‘veiligelanders’ (asielzoekers uit veilige landen, red.) gebeuren er zaken waar we niet blij mee zijn.’ Logtens heeft het in dat geval over bijvoorbeeld inbraak, insluiping en winkeldiefstal. ‘Omwonenden voelen zich niet meer veilig. Ze durven hun kinderen ’s avonds niet meer alleen thuis te laten, omdat ze bang zijn dat iemand op hun terrein komt die daar niet hoort.’

Jos van der Kamp (bedrijft een sportzaak in Kampen) vertelde eerder in Pauw over de overlast van asielzoekers (uit als ‘veilig’ aangemerkte landen) die in AZC Dronten verblijven. Wat ondervindt hij? ‘Diefstal van kleding. Diefstal van schoenen.’ Hij weet wie het zijn. ‘Het is uiteindelijk een klein groepje dat heel gericht zoekt naar producten die het nodig heeft. Ik krijg soms groepen van vier, vijf, zes man tegelijk. Ze werken in groepjes van twee alle winkels af. Ze kijken gewoon waar ze hun slag kunnen slaan.’ Via WhatsApp wisselen winkeliers foto’s uit. ‘Maar het gaat relatief snel.’

Tien verdachten
In de zomer van vorig jaar zaten in één weekend tien verdachten vast op het politiebureau in Kampen, dat zei burgemeester Koelewijn van Kampen eerder tegen Omroep Flevoland. ‘Daardoor had de politie zoveel mensen nodig op het bureau, dat er nauwelijks nog agenten konden worden ingezet op straat.’ Van der Kamp vertelt in Pauw hoe hij iemand in zijn winkel zag op schoenen die eerder gestolen waren. ‘Die schoenen hadden een heel apart kleurtje, dus ik herkende ze direct. Hij kwam gewoon doodleuk met die schoenen de winkel in lopen. Lachend, zo van: hier ben ik. ‘Nice shoes’, zei ik nog. Toen begon hij te lachen, en dat was het dan.’

n De Nieuws BV legt Wil Eikelboom, advocaat in vreemdelingenrecht, de procedure rond ‘veiligelanders’ uit. Zo krijgen asielzoekers uit veilige landen voorrang in de procedure, zodat zij Nederland vervolgens zo snel mogelijk weer kunnen verlaten. Wat gaat er dan mis? ‘Dat ligt niet aan de asielprocedure als zodanig, want die zou heel snel kunnen zijn. Maar in de huidige tijden heeft de IND ( Immigratie- en Naturalisatiedienst , red.) zodanige personeelstekorten, dat alle procedures ontzettend lang duren: in plaats van een paar dagen wordt het een paar weken. Of een paar maanden.’ Dagen worden maanden: Logtens herkent dit probleem.

Dan is er nog iets: als deze mensen uitgeprocedeerd zijn, lukt het vaak niet om hen uit te zetten. ‘Dat is geen juridisch probleem, maar een praktisch probleem. Hebben ze documenten? Zo niet, dan doen veel landen moeilijk over het terugnemen van asielzoekers. […] We hebben het over mensen uit veilige landen en we noemen ze veiligelanders, maar zij kunnen wel degelijk een goed asielrelaas hebben en ook asiel krijgen. Daar moet wel altijd goed naar worden gekeken.’

‘Dit gaat om een groep mensen die niet weg wíl’, vervolgt Eikelboom. ‘Dit zijn mensen die geen kans maken op asiel en terug moeten, maar daar gewoon geen zin in hebben. Zij willen hier blijven. Die mensen gaan niet met hun paspoort op zak naar de vreemdelingenpolitie. Ze duiken onder, ze maken hun document kwijt, en dan is het heel lastig om ze uit te zetten.’ Wat zijn dan de opties?

Diplomatie
Wat kan Nederland dan nog doen? ‘Dan wordt het een politiek en diplomatiek verhaal tussen Nederland en het land van herkomst. Spanje heeft bijvoorbeeld hele goede banden met Marokko. Zij hebben deals gesloten, en Marokko doet helemaal niet moeilijk over het terugnemen van Marokkanen uit Spanje. Maar de Nederlandse staatssecretaris is het vooralsnog niet gelukt om zulke afspraken te maken met Marokko. […] Je moet je afvragen: waarom lukt dit Spanje wel en Nederland niet?’

Is er inmiddels zicht op het einde van de capaciteitsproblemen bij de IND? Eikelboom krijgt wel berichten dat er hard aan getrokken wordt. ‘Dat is wel wat we horen, maar dat is tegelijkertijd ook iets wat we al jaren horen. We trekken al anderhalf jaar aan de bel: er zijn te weinig mensen bij de IND. In 2015 en 2016 waren er genoeg, toen waren er enorme aantallen asielzoekers uit Syrië. Veel meer dan nu en de IND kon dat destijds wel bolwerken. Er is toen personeel aangenomen en ingewerkt, maar die hebben ze ook weer laten gaan.’

Bang
Burgemeester Jos Heijmans van Weert ondervindt ook overlast. Heijmans in Pauw : ‘Het zijn mensen uit Marokko, Tunesië, Algerije; mensen die met de stroom echte vluchtelingen zijn meegekomen. Ze hoppen van land naar land. Door dit kleine groepje […] verliezen we het draagvlak voor de echte vluchtelingen, als we niet oppassen. […] Echte vluchtelingen zijn ook bang voor deze gasten. Van hen wordt óók gestolen.’

In Overloon willen bewoners nu concrete maatregelen tegen de overlast. Logtens: ‘We hebben een motie ingediend om het contract met het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers, red.) in 2022 niet meer te verlengen. Daar is een stemming over geweest, maar de motie heeft het niet gehaald. Ik merkte heel erg dat de burgemeester er alles aan heeft gedaan met de macht en de middelen die hij heeft. Helaas is dat niet genoeg. Dat komt niet door hem, maar door de procedures. We voelen ons allemaal heel erg machteloos.’

[59]

”Minderjarige veiligelanders uit Marokko die in Ter Apel en andere delen van Nederland voor overlast zorgen, komen vaak uit gezinnen waarin al problemen waren met geweld, misbruik en drugsverslaving.”RTV NOORDJONGE VEILIGELANDERS, DIE VOOR OVERLASTZORGEN, HADDEN IN HUN THUISLAND VAAK AL PROBLEMEN31 OCTOBER 2023

https://www.rtvnoord.nl/nieuws/1084415/jonge-veiligelanders-die-voor-overlast-zorgen-hadden-in-hun-thuisland-vaak-al-problemen

Minderjarige veiligelanders uit Marokko die in Ter Apel en andere delen van Nederland voor overlast zorgen, komen vaak uit gezinnen waarin al problemen waren met geweld, misbruik en drugsverslaving.

Dat valt te herleiden uit het rapport I have nothing to lose over het rondreisgedrag van alleenstaande Marrokaanse minderjarigen.

Onderzoekers van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid interviewden professionals, waaronder begeleiders van asiel-opvangcentra in Nederland, België, Frankrijk, Spanje en Italië. Daarbij gaat het ook over minderjarigen die asiel aanvragen in Nederland, wat ze doen bij het aanmeldcentrum in Ter Apel.

Zijn ze echt minderjarig?

Volgens het rapport is de werkelijke leeftijd van de alleenstaande minderjarige veiligelanders onderwerp van discussie bij de Nederlandse en Belgische begeleiders. ‘Begeleiders hebben het vermoeden dat een deel van de groep meerderjarig is. De leeftijd die jongeren zelf aangeven, varieert van 15 tot 17 jaar. Er zijn ook minderjarigen die jonger zijn’, valt erin te lezen.

De veelal jongens die zich aanmelden en die problemen hebben met hun mentale gezondheid, drugsverslaafd zijn en/of gedragsproblemen hebben, komen vaak uit (zeer) sociaal-economisch achtergestelde gezinnen, waarin geweld, misbruik en drugsmisbruik voorkomen.

Onder andere extreme armoede, laagbetaalde banen en het gebrek aan betaalbaar onderwijs zorgen ervoor dat ze willen migreren. Ze worden daarbij niet altijd gepusht door hun familie, zo blijkt. Soms willen jongeren zichzelf in Europa bewijzen tegenover hun ouders.

Nederland heeft ‘vriendelijke politie’

Omdat deze groep weinig tot geen kans heeft op een verblijfsvergunning in Nederland, wordt ons land door deze jongeren niet gezien als bestemming. Ze zien het als een van de verschillende landen in een doorreis. Toch hebben de jonge veiligelanders zo hun redenen om in Ter Apel aan te kloppen, stellen de bevraagde professionals.

Dat zijn onder meer de weekvergoedingen die ze krijgen, de ‘goed georganiseerde en comfortabele opvangcentra’ en een ‘vriendelijke politie’ waardoor gedragsproblemen of strafbare feiten minder gevolgen hebben dan in andere Europese landen.

Daarnaast is Nederland ook aantrekkelijk voor de doelgroep vanwege de mogelijkheid om zwart te werken, de beschikbaarheid van drugs en de mogelijkheid om geld te verdienen door drugs te verkopen. Ook het gebrek aan een terugkeerovereenkomst tussen Nederland en Marokko speelde de afgelopen jaren mee mee. Die is er nu, maar heeft nog weinig effect.

Deel van criminele netwerken

Volgens de onderzoekers bevestigen ‘de resultaten dat deze minderjarigen last hebben van psychische problemen, vaak kampen met (ernstig) middelengebruik en verslaving en daarnaast gedragsproblemen vertonen die kunnen leiden tot incidenten binnen en buiten opvangcentra.’

De problematiek ‘is terug te voeren op de ongunstige gezinssituatie in het land van herkomst’, schrijven de onderzoekers. ‘De problemen worden verder ontwikkeld door ervaringen tijdens de doorreis naar Europa, het rondzwerven en het straatleven, en de beperkte legale mogelijkheden voor deze minderjarigen.’

De onderzoekers stellen dat jonge veiligelanders criminele activiteiten aangaan als overlevingsstrategie. ‘Deze jongens zijn vaak betrokken bij criminele activiteiten en netwerken en er zijn aanwijzingen voor uitbuiting binnen deze netwerken.’ Dat kunnen grote maar ook kleine verbonden voor drugs of diefstallen zijn.

Wat is de oplossing?

Nederlandse begeleiders zien dat volwassen Noord-Afrikaanse veiligelanders de jongere groep asielzoekers in criminele netwerken lokken. Dat is mogelijk omdat jonge asielzoekers uit veilige landen én onveilige landen vanaf 17,5 jaar doorstromen van een eigen opvang naar een azc.

‘In Nederland wordt deze groep veiligelanders min of meer het asielsysteem in geduwd’, stellen de onderzoekers. ‘Dat kan gepaard gaan met frustraties onder jongeren door lange procedures en tijdverspilling’, en een gevoel van ‘onrecht omdat andere leeftijdsgenoten wel kans maken op een asielvergunning’.

Begeleiders noemen kleinschalige opvangcentra, stages en beroepsopleidingen als mogelijke oplossingen, maar: ‘Tegelijkertijd bestaan er bij sommige begeleiders negatieve beelden van deze minderjarigen als overlastgevers’, met de verwachting dat incidenten zullen blijven gebeuren. Dat deze groep samen met asielzoekers uit onveilige landen wordt opgevangen, zorgt voor fricties binnen de opvangcentra.

De jonge veiligelanders ontslaan uit de centra lijkt ook geen oplossing: ‘Als deze minderjarigen in straatsituaties terechtkomen, wordt het gebruik van middelen een overlevingsstrategie. Hoe langer ze in straatsituaties zitten, hoe groter de afstand tot de samenleving en instituties.’ De onderzoekers wijzen naar Spanje, waar dezer groep jongeren vanaf 18 jaar ook mogelijkheden hebben om legaal te kunnen verblijven en werken, waardoor er een alternatief ligt voor criminaliteit.

Niet alleen criminelen

‘Belangrijk is dat ze niet alleen overlastgevers of daders zijn. Het zijn tegelijkertijd kinderen die een ongelukkige start in het leven hebben gehad’, schrijven de onderzoekers in hun bevindingen. ‘Er is geen gemakkelijke en eenduidige oplossing voor deze problemen.’

EINDE

RIJKSOVERHEID

I HAVE NOTHING TO LOSE NOMADIC UNACCOMPANIED

MINORS IN EUROPE

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/09/07/tk-bijlage-wodc-rapport-i-have-nothing-to-lose-nomadic-unaccompanied-minors-in-europe

Rapport van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Het rapport onderzoekt de kenmerken van de doelgroep van rondreizende alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv). Het gaat in op de onderliggende redenen voor hun rondreisgedrag en op de (multi-) problematiek die zij ondervinden. Daarnaast bespreekt het de maatregelen die andere Europese landen treffen voor de begeleiding en zorg voor deze doelgroep.

Download ‘I have nothing to lose Nomadic unaccompanied minors in Europe’

PDF document | 146 pagina’s | 2 MB

Rapport | 07-09-2023

Dit document is een bijlage bij

• Kamerbrief met beleidsreactie op WODC rapport over rondreizende amvsStaatssecretaris Van der Burg (JenV) stuurt de Tweede Kamer het rapport ‘I have nothing to lose’ van het Wetenschappelijk …Kamerstuk: Kamerbrief | 07-09-2023

RAPPORTI HAVE NOTHING TO LOSENOMADIC UNACCOMPANIED MINORS IN EUROPE

  I. Kulu-Glasgow

 M. van der Meer

 J.M.D. Schans 

M.P.C. Scheepmaker  

file:///C:/Users/Essed/Downloads/tk-bijlage-wodc-rapport-i-have-nothing-to-lose-nomadic-unaccompanied-minors-in-europe%20(1).pdf

NEDERLANDSE SAMENVATTING VANAF BLZ 128 T/M 138

[57]

”De afgelopen tijd is er veel aandacht voor asielzoekers uit zogenoemde ‘veilige landen’. Het is bekend dat een groot deel van de overlast in en rond een aantal azc’s wordt veroorzaakt door asielzoekers uit deze landen. Ondanks extra handhaving lukt het nog niet om deze overlast structureel op te lossen. Zes vragen en antwoorden over asielzoekers uit veilige landen.”

VLUCHTELINGENWERK

ZES VRAGEN OVER ASIELZOEKERS UIT VEILIGE LANDEN EN OVERLAST

11 FEBRUARI 2022

https://www.vluchtelingenwerk.nl/nl/artikelen/nieuws/zes-vragen-over-asielzoekers-uit-veilige-landen-en-overlast?gad_source=1&gclid=CjwKCAjwt-OwBhBnEiwAgwzrUtRTR9sKKpQf7ETK82wndEFkj73Wn63e9RHG8QJSaoYvWpdfTZo8NBoCwiUQAvD_BwE

De afgelopen tijd is er veel aandacht voor asielzoekers uit zogenoemde ‘veilige landen’. Het is bekend dat een groot deel van de overlast in en rond een aantal azc’s wordt veroorzaakt door asielzoekers uit deze landen. Ondanks extra handhaving lukt het nog niet om deze overlast structureel op te lossen. Zes vragen en antwoorden over asielzoekers uit veilige landen.

1 Wat zijn ‘veilige landen’?

Nederland heeft een lijst opgesteld met veilige landen van herkomst. Deze lijst wordt gebruikt door de IND om te bepalen of een asielverzoek kansrijk is. Omdat het overgrote deel van de asielzoekers uit deze landen geen gevaar loopt, worden deze asielverzoeken sneller beoordeeld. Het gaat om relatief stabiele landen waarvan bekend is dat er in principe geen mensen worden vervolgd of gemarteld. De overheid kan je er beschermen als dat nodig is. Je mag er zijn wie je bent, je mag je mening uiten en je geloof belijden. Althans, dat is de theorie. In de praktijk heeft een klein deel van de asielzoekers uit veilige landen een heel goede reden om asiel aan te vragen.

Gemiddeld zo’n 2 procent van hen krijgt uiteindelijk toch een asielvergunning, blijkt uit cijfers van Eurostat en de Rijksoverheid (zie vraag 2). Het gaat dan bijvoorbeeld om (politiek) activisten, kritische journalisten of LHBTI-asielzoekers. De term ‘veilig land’ is daarom deels misleidend: ook in deze landen is het voor sommige mensen niet veilig. Daarom is het belangrijk dat asielverzoeken uit deze landen goed beoordeeld worden. Of een land als ‘veilig’ wordt gezien, bepaalt dus alleen de snelheid van de procedure en niet of iemand asiel krijgt.

2 Om hoeveel mensen gaat het, en waar komen ze vandaan?

Vorig jaar kwam ongeveer 4% van de asielverzoeken van een asielzoeker uit een veilig land van herkomst (cijfers IND). De grootste groep komt uit Marokko en Tunesië. De rest komt uit een groot aantal verschillende veilige herkomstlanden, maar de groep om wie het gaat is klein. Andere veilige herkomstlanden die in het verleden vaker voorkwamen zijn Albanië en Mongolië. Omdat deze asielverzoeken met voorrang worden behandeld en in bijna alle gevallen worden afgewezen, moeten asielzoekers uit veilige landen veel sneller de opvang verlaten. Hierdoor is het percentage asielzoekers uit veilige landen in de opvang nog lager dan het percentage van het aantal asielverzoeken.

Hoeveel van deze verzoeken worden ingewilligd, is te vinden op Eurostat, het bureau voor de statistiek van de Europese Unie. Ook de Rijksoverheid publiceert jaarlijks in ‘De staat van migratie’ hierover. Gemiddeld werd 98 procent van de asielverzoeken uit veilige landen over de afgelopen drie jaar afgewezen. Van het aantal beslissingen op asielaanvragen van asielzoekers uit Marokko werd vorig jaar (in 2021) 8,5 procent ingewilligd. Bij Algerijnen lag dat percentage op 4,3 procent.

3 Waarom komen ze naar Nederland?

Een klein deel van de asielzoekers uit veilige landen loopt daadwerkelijk gevaar en krijgt asiel. Maar het overgrote deel heeft duidelijk geen bescherming nodig tegen oorlog of vervolging. Het gaat vaak om jonge mannen die naar Europa zijn gegaan voor een betere toekomst. Zij willen niet terugkeren naar hun land van herkomst omdat ze daar geen perspectief zien of zich schamen voor hun familie dat ze in hun ogen gefaald hebben. Een groot deel van hen kampt met psychische problemen of zijn verslaafd.

De meesten weten dat ze geen kans maken op een verblijfsvergunning, maar maken misbruik van de asielprocedure om een tijdje in de opvang te kunnen blijven. Nadat hun asielverzoek is afgewezen, vertrekken ze vaak weer uit Nederland of belanden in de illegaliteit. Om hoeveel mensen het gaat, is niet bekend. Een deel van deze groep vraagt vervolgens in een ander Europees land asiel aan om daar opnieuw een tijdje in de opvang te kunnen blijven.

4 Waarom worden asielzoekers uit veilige landen niet gewoon uitgezet?

De asielprocedure van asielzoekers uit veilige landen is zeer kort en wordt door de IND, die over de aanvragen gaat, met voorrang behandeld. Binnen enkele weken volgt in de meeste gevallen een afwijzing. Na een eventueel beroep moeten ze uiterlijk binnen 4 weken het land verlaten. Ook krijgen ze een inreisverbod voor twee jaar voor Nederland en de Europese Unie. Als blijkt dat een ander land verantwoordelijk is voor hun asielaanvraag, dan wordt er een Dublinclaim gelegd. Dat betekent dat Nederland aan bijvoorbeeld Duitsland verzoekt om de asielzoeker over te nemen. Ze verhuizen dan naar een azc en hun procedure kan dan wel vijf tot zes maanden duren.

Wie weigert te vertrekken kan gedwongen worden uitgezet, mits het land van herkomst daaraan meewerkt. Als een land niet meewerkt, dan is het onmogelijk om asielzoekers uit dat land op het vliegtuig te zetten. Marokko is daar een voorbeeld van. Asielzoekers uit die landen worden wel gedwongen de opvang te verlaten. Ze belanden op straat. Meestal vertrekken ze dan zelfstandig naar een ander land.

5 Wat wordt er gedaan tegen overlast?

In gemeenten waar relatief veel overlast is van deze groep, zoals Westerwolde (Ter Apel) en Cranendonck (Budel), waar de versnelde procedure voor asielzoekers uit veilige landen plaats vindt, wordt extra ingezet op handhaving. Met meer beveiligers en politie-inzet wordt geprobeerd overlast als winkeldiefstal en asociaal gedrag op straat en in het openbaar vervoer te voorkomen. En overlastgevers kunnen zo sneller worden gestraft. Tijdens de versnelde procedure krijgen zij geen leefgeld, hebben ze minder bewegingsvrijheid en worden ze extra in de gaten gehouden. Asielzoekers die ernstige overlast in een asielzoekerscentrum veroorzaken kunnen tijdelijk in een HTL (Handhaving- en toezichtlocatie) worden geplaatst. Toch heeft al deze inzet op handhaving en versobering maar een beperkt effect. Al jaren lukt het niet om de overlast van asielzoekers uit veilige landen helemaal op te lossen.

Wat vinden wij dat er moet gebeuren?

Het is ontzettend triest dat een relatief kleine groep overlastgevers het steeds weer verpest voor mensen die op de vlucht zijn voor oorlog of vervolging. Asielzoekers uit veilige landen die bewust een onterecht asielverzoek doen, maken misbruik van de asielprocedure en de opvang voor vluchtelingen. Vluchtelingen in de centra zijn hier op allerlei manieren de dupe van. Ze worden aangekeken op het gedrag van deze groep en voelen zich niet veilig in de opvang. En alle inzet van de schaarse capaciteit van de IND en het COA gaat ten koste van vluchtelingen voor wie die bedoeld is. Het draagvlak voor de opvang van asielzoekers staat door deze kleine groep enorm onder druk.

Wij pleiten ervoor dat dat de groep kansloze asielzoekers goed in kaart wordt gebracht en duidelijke terugkeerafspraken worden gemaakt met de landen van herkomst. Ook vinden we dat er geen Dublin-claims meer moeten worden gelegd aan mensen uit veilige landen omdat die procedure het voor deze groep ‘extra aanlokkelijk’ maakt om tijdelijk onderdak te vinden in Nederland. Nu nog wordt er vaak een Dublinprocedure gestart met het doel de asielzoeker terug te sturen naar het eerste EU-land waar hij of zij een aanvraag indiende. Maar deze procedures nemen maanden in beslag en zijn zinloos, omdat de persoon in kwestie vaak voor het einde van de procedure de opvang verlaat om zo niet aan een ander land overgedragen te kunnen worden. In onze ogen zou Nederland er goed aan doen om deze asielverzoeken zo snel mogelijk zelf af te handelen.

6 Wat vindt VluchtelingenWerk?

Asielzoekers uit veilige landen die bewust een onterecht asielverzoek doen maken misbruik van de asielprocedure en de opvang voor vluchtelingen. Vluchtelingen in de centra zijn hier op allerlei manieren de dupe van. Ze worden aangekeken op het gedrag van deze groep en voelen zich niet veilig in de opvang. En alle inzet van de schaarse capaciteit van de IND en het COA gaat ten koste van vluchtelingen voor wie die bedoeld is. Het draagvlak voor de opvang van asielzoekers staat door deze kleine groep enorm onder druk.

De extra inzet op handhaving en versobering heeft de afgelopen jaren niet genoeg effect gehad. Bovendien belanden ook asielzoekers die wel degelijk gevaar lopen in het versoberde opvangregime. Wij vinden dat er meer gedaan kan worden om te voorkomen dat overlastgevende asielzoekers uit veilige landen naar Nederland komen.

• Maak terugkeerafspraken met veilige herkomstlanden

Overlastgevende asielzoekers uit veilige landen weten vaak heel goed dat ze niet uitgezet kunnen worden. Het maken van terugkeerafspraken is het meest effectieve middel om hun komst te ontmoedigen. Dit is in het verleden ook gelukt met landen als Albanië. Zoek hierin de samenwerking met andere EU-lidstaten op en oefen druk uit op landen die hier niet aan mee willen werken.

• Wijs kansloze asielverzoeken uit veilige landen zelf af

In de EU is de afspraak dat het land waar een asielzoeker is binnengekomen verantwoordelijk is voor de asielprocedure. Veel overlastgevende asielzoekers uit veilige landen zijn al eerder in andere Europese landen geweest. Nederland start dan de ‘Dublin-procedure’ en vraagt een ander land om de asielzoeker terug te nemen.

Deze procedure duurt vaak maanden. Al die tijd houdt de asielzoeker recht op opvang. Terwijl het afwijzen van een asielverzoek slechts enkele weken kost. Bovendien vervalt na anderhalf jaar de mogelijkheid om een Dublin-procedure te starten. Asielzoekers kunnen ook daar misbruik van maken om opnieuw een asielverzoek te doen. Wij pleiten daarom voor het stoppen met Dublinprocedures voor asielzoekers uit veilige landen. Zo wordt hun periode in de opvang flink verkort en hun komst naar Nederland ontmoedigd.

• Zorg voor gespecialiseerde begeleiding

Probeer deze jonge mannen die nergens perspectief hebben te bereiken met psychische zorg en goede terugkeerbegeleiding. Hier zal naar verwachting slechts een klein deel voor open staan. Maar goede begeleiding van overlastgevende asielzoekers met uiteenlopende (psychische) problemen is zowel in het belang van henzelf als van de samenleving.

[53]

”Marokko heeft verkiezingen en een gekozen parlement maar tegelijk een politieapparaat dat strevingen naar meer vrijheid van bijvoorbeeld de Imazighen gewelddadig kort houdt. In Tunesië was na de revolutie van 2011 daar meer vrijheid gekomen. Maar die wordt onder de huidige president Saied in hoog tempo teruggedraaid. Politie pakt in dat land zelf vluchtelingen die uit andere landen op weg zijn naar Europa, met grof geweld aan.(3) Hoezo, veilige landen?”

CONCENTRATIEKAMPEN, CORRUPTIE, YESILGOZ-FASCISME IN OPBOUW

PETER STORM

11 FEBRUARI 2024

Concentratiekampen, corruptie, Yezilgöz – fascisme in opbouw

WEBSITE ASTRID ESSED OVER EU-TUNESIE DEAL

https://www.astridessed.nl/?s=EU+Tunesie+deal

[54]

”De Rijksoverheid gebruikt een lijst van veilige landen van herkomst. Komt een asielzoeker uit een land dat op deze lijst staat? Dan wordt de asielaanvraag in een versnelde procedure afgehandeld. Dat kan omdat de asielzoeker weinig kans maakt op een verblijfsvergunning.”

RIJKSOVERHEID

WAT GEBEURT ER MET ASIELAANVRAGEN VAN MENSEN

UIT VEILIGE LANDEN?

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/asielbeleid/vraag-en-antwoord/wat-gebeurt-er-met-asielaanvragen-van-mensen-uit-veilige-landen#:~:text=De%20Rijksoverheid%20gebruikt%20een%20lijst,kans%20maakt%20op%20een%20verblijfsvergunning.

De Rijksoverheid gebruikt een lijst van veilige landen van herkomst. Komt een asielzoeker uit een land dat op deze lijst staat? Dan wordt de asielaanvraag in een versnelde procedure afgehandeld. Dat kan omdat de asielzoeker weinig kans maakt op een verblijfsvergunning.

Heeft een asielzoeker uit een veilig land toch bescherming nodig? Dan kan hij dat vertellen tijdens de asielprocedure. Bij genoeg bewijs kan hij toch nog een verblijfsvergunning krijgen.

Tijdens de behandeling van de asielaanvraag verblijven mensen uit veilige landen van herkomst in een sobere locatie van het COA in Ter Apel of in Budel-Cranendonck. Asielzoekers kunnen in beroep gaan tegen de afwijzing van hun asielaanvraag. Het COA plaatst hen tijdens de beroepsfase in reguliere azc’s verspreid over het land. Het COA zoekt naar nieuwe locaties waar ze alle versoberingsmaatregelen ook in de beroepsfase kunnen inzetten.

Na afwijzing van de aanvraag asielzoeker uit veilig land

Is de asielaanvraag afgewezen omdat de vreemdeling uit een veilig land komt? Dan moet hij onmiddellijk weggaan uit Nederland. Bovendien krijgt hij een verbod om binnen 2 jaar de Europese Unie (EU) in te reizen. Na afwijzing van de asielaanvraag heeft de vreemdeling geen recht meer op opvang in een asielzoekerscentrum.

De asielzoeker kan tegen de afwijzing in beroep gaan bij de rechter maar hij mag de uitspraak van de rechter in principe niet in Nederland afwachten.

Snellere uitzetting vreemdelingen uit veilige landen

Een uitgeprocedeerde asielzoeker moet na een afwijzing snel terug naar het land van herkomst. Hij moet zelfstandig vertrekken. Doet hij dit niet? Dan neemt de overheid het voortouw om een vreemdeling uit te zetten. Dit heet gedwongen terugkeer.

Documenten

• Wat gebeurt er met afgewezen asielzoekers?Een afgewezen asielzoeker moet Nederland verlaten. Daarvoor heeft de asielzoeker 28 dagen de tijd. In die periode krijgt …Vraag en antwoord

[55]
ZIE NOOT 53

[56]

Het is wel zo dat de kleine groep asielzoekers uit veilige landen in de asielopvang (circa 3%) relatief vaker betrokken is bij een incident dan de asielzoekers uit onveilige landen

COA

WAT IS WAAR OVER ASIELOPVANG?

HOEVEEL OVERLAST WORDT VEROORZAAKT DOOR ASIELZOEKERS UIT VEILIGE LANDEN?

https://www.coa.nl/nl/lijst/het-waar-dat-alle-bewoners-uit-veilige-landen-voor-overlast-zorgen

De meeste overlast wordt veroorzaakt door vluchtelingen die niet uit een veilig land komen. Simpelweg omdat circa 97% van de azc-bewoners niet uit een veilig land komt. Klik hier om te zien welke landen als veilig worden beschouwd. Het is wel zo dat de kleine groep asielzoekers uit veilige landen in de asielopvang (circa 3%) relatief vaker betrokken is bij een incident dan de asielzoekers uit onveilige landen. Van de in totaal 8.730 incidenten die er in 2022 zijn geregistreerd, zijn er ruim 1.200 gepleegd door een bewoner uit een veilig land. Dat is ongeveer 14% van de incidenten. Overlastgevers zijn vaker betrokken bij meerdere incidenten. Je kunt dus zeggen: niet alle veiligelanders geven overlast en niet alle overlastgevers zijn veiligelanders.

[50]

COA

IS HET WAAR, DAT DE MEESTE ASIELZOEKERS ”GELUKSZOEKERS” ZIJN?

RUBRIEK:

KRIJGEN ASIELZOEKERS UIT VEILIGE LANDEN ASIEL?

https://www.coa.nl/nl/lijst/het-waar-dat-de-meeste-asielzoekers-gelukszoekers-zijn#:~:text=In%20de%20asielopvang%20is%20het,als%20niet%20veilig%20wordt%20beoordeeld.

Asielzoekers uit veilige landen krijgen zelden een verblijfsvergunning. Veilige landen zijn relatief stabiele landen waar volgens de Rijksoverheid geen sprake is van vervolging vanwege bijvoorbeeld ras, geloof, foltering of onmenselijke behandeling. Op dit moment zijn Marokko, Tunesië, Georgië, Armenië en Ghana de vijf landen waar de meeste ‘veiligelanders’ in Nederland vandaan komen. In 2022 kwam ongeveer 5% van de asielzoekers die voor het eerst asiel aanvroegen uit een veilig land. In de asielopvang is het aandeel veiligelanders ongeveer 3%. De lijst van veilige landen verandert omdat de omstandigheden in landen veranderen, zoals bijvoorbeeld Algerije dat nu als niet veilig wordt beoordeeld. Ook verzoeken van asielzoekers die eerder al asiel aanvroegen in een ander Europees land en dat in Nederland opnieuw doen, worden afgewezen. Zij moeten terug naar dat Europese land om de procedure af te wachten. In 2023 (tot en met juni) is 26% (3.390 aanvragen) van de eerste asielaanvragen op grond van deze Dublinverordening afgewezen.

[51]

”Asielzoekers uit veilige landen krijgen zelden een verblijfsvergunning. Veilige landen zijn relatief stabiele landen waar volgens de Rijksoverheid geen sprake is van vervolging vanwege bijvoorbeeld ras, geloof, foltering of onmenselijke behandeling. ”

COA

IS HET WAAR, DAT DE MEESTE ASIELZOEKERS ”GELUKSZOEKERS” ZIJN?

RUBRIEK:

KRIJGEN ASIELZOEKERS UIT VEILIGE LANDEN ASIEL?

https://www.coa.nl/nl/lijst/het-waar-dat-de-meeste-asielzoekers-gelukszoekers-zijn#:~:text=In%20de%20asielopvang%20is%20het,als%20niet%20veilig%20wordt%20beoordeeld.

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 50

[52]

”Op dit moment zijn Marokko, Tunesië, Georgië, Armenië en Ghana de vijf landen waar de meeste ‘veiligelanders’ in Nederland vandaan komen.”

COA

IS HET WAAR, DAT DE MEESTE ASIELZOEKERS ”GELUKSZOEKERS” ZIJN?

RUBRIEK:

KRIJGEN ASIELZOEKERS UIT VEILIGE LANDEN ASIEL?

https://www.coa.nl/nl/lijst/het-waar-dat-de-meeste-asielzoekers-gelukszoekers-zijn#:~:text=In%20de%20asielopvang%20is%20het,als%20niet%20veilig%20wordt%20beoordeeld.

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 50

RIJKSOVERHEID

VRAAG EN ANTWOORD: LIJST VAN VEILIGE LANDEN VAN

HERKOMST

WELKE LANDEN STAAN OP DE LIJST VAN VEILIGE LANDEN VAN HERKOMST?

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/asielbeleid/vraag-en-antwoord/lijst-van-veilige-landen-van-herkomst

Asielzoekers uit veilige landen komen ook naar Nederland. Om asielaanvragen sneller af te handelen, heeft het kabinet een lijst met veilige landen van herkomst gemaakt. Asielzoekers uit deze landen komen bijna nooit in aanmerking voor bescherming. Deze lijst kan veranderen; er kunnen landen bijkomen of afgaan.

Nederlandse lijst van veilige landen van herkomst

Op de lijst staan landen waar volgens de Rijksoverheid over het algemeen geen sprake is van:

• vervolging vanwege bijvoorbeeld ras of geloof;
• foltering;
• onmenselijke behandeling.

Dit zijn de volgende landen:

• Albanië
• Armenië
• Bosnië-Herzegovina
• Brazilië
• Georgië
• Ghana
• India
• Jamaica
• Kosovo
• Marokko
• Mongolië
• Montenegro
• Noord-Macedonië
• Oekraïne
  Vanwege de situatie in Oekraïne is de aanwijzing als veilig land van herkomst voorlopig opgeschort. Dat betekent dat het veilige landenbeleid niet wordt toegepast op asielzoekers uit Oekraïne. Lees meer informatie over hoe er wordt omgegaan met asielaanvragen van Oekraïners.
• Senegal
• Servië
• Trinidad en Tobago
• Tunesië
• Verenigde Staten

Europese lijst met veilige landen van herkomst

Ook de Europese Unie (EU) werkt aan een lijst met veilige landen. Het is nog niet bekend wanneer deze klaar is. Daarom heeft Nederland zelf alvast een lijst opgesteld. Andere lidstaten van de EU hanteren ook lijsten met veilige landen van herkomst. 

De lidstaten van de EU beschouwen elkaar als veilige landen van herkomst (voor alle juridische en praktische doeleinden) in verband met asielzaken. Deze landen hoeven niet beoordeeld te worden zoals de landen die op de Nederlandse lijst van veilige landen van herkomst staan.

Documenten

• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst Ghana en SenegalStaatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de uitkomst van de herbeoordelingen van Ghana en Senegal als …Kamerstuk: Kamerbrief | 21-08-2023
• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst Albanie Noord Macedonie en MontenegroStaatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de uitkomst van de herbeoordelingen van Albanië, Montenegro …Kamerstuk: Kamerbrief | 05-07-2023
• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst Georgie Marokko en TunesieStaatssecretaris Van de rBurg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de herbeoordelingen als veilige landen van herkomst van …Kamerstuk: Kamerbrief | 08-06-2023
• Kamerbrief over veilig land van herkomst Verenigd KoninkrijkStaatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over zijn besluit om het Verenigd Koninkrijk (VK) met ingang van …Kamerstuk: Kamerbrief | 25-11-2022
• Kamerbrief over herbeoordeling VS als veilig land van herkomstStaatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de herbeoordeling van de Verenigde Staten van Amerika (VS) …Kamerstuk: Kamerbrief | 11-05-2022
• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst ArmeniëStaatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de herbeoordeling van Armenië als veilig land van herkomst. …Kamerstuk: Kamerbrief | 26-04-2022
• Kamerbrief over instellen besluit en vertrekmoratorium OekraïneStaatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over zijn besluit tot het instellen van een besluit- en …Kamerstuk: Kamerbrief | 28-02-2022
• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst Trinidad en TobagoStaatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de voortzetting van de aanwijzing van Trinidad en Tobago als …Kamerstuk: Kamerbrief | 23-02-2022
• Kamerbrief over aanwijzing Tunesië veilig land van herkomstStaatssecretaris Broekers-Knol (JenV) informeert de Tweede Kamer over het thematische ambtsbericht (KAB) van het ministerie van …Kamerstuk: Kamerbrief | 20-12-2021
• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst – IndiaStaatssecretaris Broekers-Knol (J&V) stuurt de uitkomst van de herbeoordeling van India met een nadere toelichting in een …Kamerstuk: Kamerbrief | 14-12-2021
• Kamerbrief ovre herbeoordeling veilige landen van herkomst – Brazilië, Jamaica en ServiëStaatssecretaris Broekers-Knol (JenV) informeert de Tweede Kamer over de uitkomst van de herbeoordelingen van Brazilië, Jamaica …Kamerstuk: Kamerbrief | 05-11-2021
• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst – Bosnië en Herzegovina, Kosovo en MongoliëStaatssecretaris Broekers-Knol (JenV) informeert de Tweede Kamer over de uitkomst van de herbeoordelingen van Bosnië en …Kamerstuk: Kamerbrief | 04-11-2021
• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst – Ghana, Oekraïne en SenegalStaatssecretaris Broekers-Knol (JenV) informeert de Tweede Kamer over de voortzetting van de aanwijzing van Ghana, Oekraïne en …Kamerstuk: Kamerbrief | 08-07-2021
• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst van Albanië, Algerije, Montenegro en Noord-MacedoniëStaatssecretaris Broekers-Knol (JenV) informeert de Tweede Kamer de uitkomst van de herbeoordelingen van Albanië, Algerije, …Kamerstuk: Kamerbrief | 11-06-2021
• Kamerbrief over herbeoordeling veilige landen van herkomst – Georgië, Marokko en TunesiëStaatssecretaris Broekers-Knol informeert de Tweede Kamer over de nieuwe herbeoordeling van landen die eerder een beoordeling …Kamerstuk: Kamerbrief | 06-05-2021

” Het is wel zo dat de kleine groep asielzoekers uit veilige landen in de asielopvang (circa 3%) relatief vaker betrokken is bij een incident dan de asielzoekers uit onveilige landen. ”

COA

IS HET WAAR DAT ALLE BEWONERS UIT

VEILIGE LANDEN VOOR OVERLAST ZORGEN?

HOEVEEL OVERLAST WORDT VEROORZAAKT

DOOR ASIELZOEKERS UIT VEILIGE LANDEN?

https://www.coa.nl/nl/lijst/het-waar-dat-alle-bewoners-uit-veilige-landen-voor-overlast-zorgen

De meeste overlast wordt veroorzaakt door vluchtelingen die niet uit een veilig land komen. Simpelweg omdat circa 97% van de azc-bewoners niet uit een veilig land komt. Klik hier om te zien welke landen als veilig worden beschouwd. Het is wel zo dat de kleine groep asielzoekers uit veilige landen in de asielopvang (circa 3%) relatief vaker betrokken is bij een incident dan de asielzoekers uit onveilige landen. Van de in totaal 8.730 incidenten die er in 2022 zijn geregistreerd, zijn er ruim 1.200 gepleegd door een bewoner uit een veilig land. Dat is ongeveer 14% van de incidenten. Overlastgevers zijn vaker betrokken bij meerdere incidenten. Je kunt dus zeggen: niet alle veiligelanders geven overlast en niet alle overlastgevers zijn veiligelanders.

48]

‘Als vluchteling met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning (derdelander) heeft u sinds 4 maart 2024 geen tijdelijke bescherming onder de Richtlijn tijdelijke bescherming (RTB) meer in Nederland.”

RIJKSOVERHEID.NL

RECHTEN DERDELANDERS OEKRAINE NA 

STOPPEN TIJDELIJKE BESCHERMING

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/opvang-vluchtelingen-uit-oekraine/derdelanders

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 46

‘”De Europese Unie (EU) besloot gister om mensen die Oekraïne ontvluchten tijdelijke bescherming te bieden.”

UNHCR VERWELKOMT EU-BESLUIT OM MENSEN, DIEOEKRAINE ONTVLUCHTEN, TIJDELIJKE BESCHERMING TGE BIEDEN
4 MAART 2022

UNHCR verwelkomt EU-besluit om mensen die Oekraïne ontvluchten tijdelijke bescherming te bieden

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 45

”De Richtlijn Tijdelijke Bescherming biedt lidstaten wel de mogelijkheid om de tijdelijke bescherming uit te breiden naar meer groepen personen gevlucht uit Oekraïne. De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid maakte op 30 maart 2022 bekend dat ook derdelanders met een tijdelijk regulier verblijfsrecht onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming zouden vallen: onderscheid zou namelijk niet passen binnen de ‘ruimhartigheid’ die het kabinet voor ogen had. Alle doelgroepen kregen van Nederland tijdelijke bescherming. Al in juli 2022 kwam de staatssecretaris hierop terug, naar aanleiding van aanwijzingen van misbruik van de regeling en schaarste van het aantal opvangplekken. Volgens de staatssecretaris zouden derdelanders met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning niet meer in aanmerking komen voor tijdelijke bescherming. Derdelanders met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning die zich voor 19 juli hadden ingeschreven in de BRP zouden hun verblijfsrecht verliezen op 4 maart 2023.”

VERBLIJFBLOG

BEEINDIGING TIJDELIJKE BESCHERMING DERDELANDERS

UIT OEKRAINE

19 MAART 2024

Beëindiging tijdelijke bescherming derdelanders uit Oekraïne  

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 47

TROUW

OPVANG DERDELANDERS UIT OEKRAINE STOPT OP

4 MAART

17 JANUARI 2024

https://www.trouw.nl/binnenland/opvang-derdelanders-uit-oekraine-stopt-op-4-maart~b0f37e98/?referrer=https://www.google.com/

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 47

MIGREAT

ZELFDE OORLOG ANDERE BEHANDELING

https://migreat.org/nl/nieuws/50/zelfde-oorlog-andere-behandeling

Vanaf 4 maart verliezen derdelanders – niet-Oekraïners die Oekraïne zijn ontvlucht – hun recht op werk, onderdak, medische zorg en verblijf. Ongeveer 2900 mensen die alles al zijn kwijtgeraakt door de oorlog, zullen alles opnieuw verliezen.

Staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) gaf deze mensen eerst dezelfde rechten als Oekraïeners, maar besloot later om hun beschermde status in te trekken. De Raad van State bevestigde dit besluit, ondanks het feit dat de oorlog nog steeds voortduurt. Nederland, een land dat er prat op gaat mensenrechten te beschermen, discrimineert derdelanders terwijl het mensen met blauwe ogen en blauwe paspoorten welkom heet.

Wij, derdelanders en hun supporters, veroordelen de discriminatie en het verlies van onze rechten. Wij eisen dat de staatssecretaris en het parlement de tijdelijke bescherming verlengen voor alle vluchtelingen die Oekraïne zijn ontvlucht totdat Oekraïne veilig wordt geacht. We roepen gemeenten, raadsleden en hulporganisaties op om derdelanders onderdak te blijven bieden. Vrijheid van beweging en gelijke rechten voor iedereen!

EINDE STATEMENT

NU.NL

CHAOTISCHE SITUATIE OPVANG DERDELANDERS HOUDT AAN: VEEL

GEMEENTEN WACHTEN AF

4 APRIL 2024

https://www.nu.nl/binnenland/6307838/chaotische-situatie-opvang-derdelanders-houdt-aan-veel-gemeenten-wachten-af.html

Ook nu gemeenten hebben gehoord dat ze derdelanders uit Oekraïne mogen uitzetten, is er nog altijd veel chaos. De meeste gemeenten blijven opvang bieden, omdat er rechtszaken lopen. Maar enkele andere volgen juist de lijn van het demissionaire kabinet.

Alle gemeenten keken de afgelopen dagen naar demissionair staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel). Hij besloot vorige zomer dat er in maart een einde moest komen aan de gemeentelijke opvang van derdelanders uit Oekraïne.

Ze kregen daarna vier weken de tijd om de opvang te verlaten. Die periode eindigde dinsdag, maar veel derdelanders gingen hiertegen in beroep. Doordat rechtbanken verschillend oordeelden, ontstond er onduidelijkheid.

Ondertussen besloten sommige gemeenten dinsdag de derdelanders niet langer op te vangen, terwijl andere ze vooralsnog lieten blijven. Het resulteerde in grote chaos.

De chaos was compleet toen de Raad van State (de hoogste bestuursrechter) die avond in zes zaken besloot dat derdelanders voorlopig hun recht op opvang behouden. De hoogste rechter van Europa gaat zich vanwege de verschillende uitspraken namelijk over de kwestie buigen.

Van der Burg kwam woensdagavond met een boodschap waarmee hij duidelijkheid hoopte te scheppen: van hem mogen gemeenten de opvang ondanks de uitspraak van de Raad van State beëindigen.

Wie zijn derdelanders?

Derdelanders zijn migranten die in Oekraïne verbleven toen Rusland de oorlog begon. Zij zijn net als veel Oekraïners gevlucht en kregen toen ze in Nederland kwamen dezelfde behandeling. Ze hoefden geen asiel aan te vragen en werden opgevangen door gemeenten.

Het gaat om een groep van ongeveer 2.500 mensen. De meesten van hen komen uit Nigeria, Marokko en Algerije.

Tientallen derdelanders mogen voorlopig blijven van rechter

Die uitspraak is juist richtinggevend bedoeld, maar Van der Burg heeft zijn beleid in het algemeen er niet op aangepast. Wel moet hij de individuele rechterlijke uitspraken volgen. Dat betekent dat een derdelander niet mag worden uitgezet als die van een rechter voorlopig mag blijven.

Negentig derdelanders die een zaak hadden lopen, kregen donderdag van een rechtbank te horen dat ze hun recht op opvang behouden. Deze rechters volgden de lijn van de Raad van State. Naar verwachting lopen er ook bij andere rechtbanken veel zaken, maar het ministerie heeft op dit moment geen compleet beeld.

Voor gemeenten is het niet makkelijk om na te gaan wie er wel of niet mag blijven. De systemen waarin staat of een derdelanders van een rechter voorlopig mag blijven, zijn nog niet bijgewerkt. Dat zal naar verwachting tot 22 april duren. Bovendien kunnen er elke dag uitspraken bij komen.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Veiligheidsberaad maken zich daarom zorgen over de uitvoerbaarheid van de uitzetting van derdelanders. Al zijn ze wel te spreken over de lijn die Van der Burg heeft ingezet en vasthoudt.

Gemeenten zitten weer en nog steeds niet op één lijn

Het zorgt ervoor dat er nog geen einde is gekomen aan de chaos. De meeste gemeenten hebben donderdag aan persbureau ANP laten weten dat derdelanders mogen blijven tot er juridische duidelijkheid is. Andere gemeenten hopen dat ze rond 22 april eenvoudiger kunnen bepalen of iemand nog recht op opvang heeft.

Ruim tien gemeenten hebben besloten wel direct met de opvang te stoppen. Dordrecht, Hilversum en Amstelveen hebben dit al gedaan. Van Apeldoorn moeten dertien mensen die geen voorlopige uitspraak van de rechter hebben gekregen vertrekken. De gemeente gaat hun situatie vanwege alle verwarring die is ontstaan wel nog een keer bekijken. Almere en Dronten volgen de lijn van de staatssecretaris.

EINDE

EENVANDAAG

HOE VERDER NU OPVANG VAN ”DERDELANDERS” UIT OEKRAINE

STOPT.? ”ZAL ASIELSYSTEEM NOG VERDER BELASTEN”

4 MAART 2024

https://eenvandaag.avrotros.nl/item/hoe-verder-nu-opvang-derdelanders-uit-oekraine-stopt-zal-asielsysteem-nog-verder-belasten/#:~:text=Vluchtelingen%20uit%20Oekra%C3%AFne%20met%20een,tijd%20om%20Nederland%20te%20verlaten.

Demissionair staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie hoopt niet dat alle derdelanders die vanaf nu niet meer opgevangen worden asiel aanvragen. “Je verpest het daardoor voor de mensen die echt asiel nodig hebben”, zegt hij.

Vluchtelingen uit Oekraïne met een tijdelijke verblijfsvergunning, de zogenoemde ‘derdelanders’, hebben na vandaag 28 dagen de tijd om Nederland te verlaten. Ze kunnen een asielaanvraag doen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) als ze vinden dat ze niet terug kunnen naar hun land van herkomst, omdat ze daar niet veilig zijn.

‘Aanzienlijk deel zal asiel aanvragen’

Voorzitter Rutger Groot Wassink van de Tijdelijke Commissie Asiel & Migratie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt dat derdelanders meerdere opties hebben. “Sommige derdelanders zullen via een werkvergunning proberen in Nederland te blijven, maar wij verwachten ook dat een aanzienlijk deel van de derdelanders de COA-route in zal gaan en dus asiel zal aanvragen.”

Daarmee komt mogelijk extra druk te staan op het aanmeldcentrum in Ter Apel, waarschuwt hij. Daar kunnen ze de hoeveelheid aanvragen nu al amper aan. Hij acht het waarschijnlijk dat gemeenten deze groep mensen dus voorlopig moeten blijven opvangen terwijl zij wachten op de behandeling van hun asielvraag. Overigens lijkt de kans op een succesvolle asielaanvraag voor veel derdelanders klein, omdat veel van hen uit betrekkelijk veilige landen afkomstig zijn.

Uitspraak Raad van State

De Raad van State, het hoogste Nederlandse rechtsorgaan, besloot half januari dat derdelanders na 4 maart 2024 geen recht meer hebben op verblijf in Nederland onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Derdelanders met een lopende asielaanvraag of een reguliere verblijfsvergunning zoals een studie- of werkvisum geldt een uitzondering hoeven niet te vertrekken.

‘Overgrote deel geen recht op asiel’

Volgens demissionair staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie kunnen de meeste derdelanders veilig terug naar het land van herkomst. “Uit analyses weten we dat het overgrote deel geen recht heeft op asiel. Dus als ze een aanvraag doen is dat alleen maar om tijd te rekken”, zegt hij.

En dat zal het asielsysteem nog verder belasten, volgens Van der Burg. Hij benadrukt dat de derdelanders het recht hebben om asiel aan te vragen. Toch hoopt hij dat ze dat niet allemaal doen. “Dan moeten we weer meer opvangplekken regelen.”

‘Je verspest het voor anderen’

De IND laat weten erop voorbereid te zijn dat meer derdelanders de komende tijd asiel zullen aanvragen. Zo’n 740 mensen hebben al asiel aangevraagd. Ook hebben 120 mensen een normaal verblijfsvergunning aangevraagd.

“Zij hebben allemaal al te horen gekregen dat ze hier niet kunnen blijven”, zegt Van der Burg. Al is hij er bang voor dat deze groep in hoger beroep zal gaan. “Je verpest het daardoor voor de mensen die echt asiel nodig hebben”, zegt hij.

Wie zijn derdelanders?

Derdelanders zijn vluchtelingen uit Oekraïne die niet de Oekraïense nationaliteit hebben. Het gaat om een groep van in totaal 4.940 mensen in Nederland. Derdelanders komen uit verschillende landen. De meesten komen uit Nigeria, Marokko en Algerije. 2.540 mensen hadden een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne en vluchtten na het uitbreken van de oorlog naar Nederland, deze mensen moeten nu Nederland verlaten.

Ongeveer 760 mensen zijn al vertrokken onder het remigratiebeleid. Er zijn ongeveer 2.400 derdelanders die nog wel mogen blijven. Omdat ze bijvoorbeeld een permanent verblijfsvergunning hebben in Oekraïne of familie hebben die ook mogen blijven.

Opvang blijven bieden

Gemeenten zijn gevraagd derdelanders met een lopende asielaanvraag opvang te blijven bieden totdat ze overgeplaatst kunnen worden naar een locatie van het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA).

De komende dagen blijven gemeenten ook derdelanders die daarna terug moeten opvangen. Het Rijk vergoedt de kosten.

EINDE

”

2. Waarom wordt onderscheid gemaakt tussen mensen die in Oekraïne zijn geboren en andere mensen die vluchtten uit Oekraïne?

Er wordt geen onderscheid gemaakt op basis van geboorteplaats, benadrukt onderzoeker Carolus Grütters van het Centrum voor Migratierecht. “Er wordt wel onderscheid gemaakt op basis van nationaliteit. Dat wil zeggen dat er onderscheid wordt gemaakt in het recht tussen mensen mét en zonder een Oekraïens paspoort. Die laatste groep wordt ook wel aangeduid als ‘ontheemde derdelanders uit Oekraïne’.”

Frouws verklaart dit onderscheid: “Voor de Oekraïners geldt dat zij vanwege de oorlog geen veilig thuisland meer hebben. Voor mensen met een andere nationaliteit geldt dat zij in Oekraïne waren toen de oorlog uitbrak, maar dat zij mogelijk wel naar het land zouden kunnen waar ze een paspoort van hebben, als dat een veilig land is. En daarom wordt er een onderscheid gemaakt.”

….

…..

”

6. Waarom demonstreren sommige derdelanders nu?

Zo’n honderd derdelanders demonstreerden 14 augustus voor het ministerie van Justitie en Veiligheid in Den Haag. Frouws vindt dat logisch: “De richtlijn tijdelijke bescherming loopt nu af voor hen, dat is waarom het onderwerp van gesprek is,” verklaart hij. “En ik kan me voorstellen dat ze hier willen blijven. Sommigen zijn hier al best een tijd, dus als je hier werk hebt gevonden en de taal aan het leren bent, een leven aan het opbouwen bent, dan is dat natuurlijk reden om hier graag te willen blijven.”

De derdelanders wisten wel dat hun verblijf tijdelijk zou zijn, maar de regering had oorspronkelijk toegezegd dat zij hier konden blijven “zolang als de oorlog in Oekraïne duurt”, vertelt Grütters. “Daar is de regering op teruggekomen, althans voor deze groep zonder Oekraïens paspoort.”

EENVANDAAG

KUNNEN DEZE MENSEN TERUG NAAR HUN LAND

VAN HERKOMST? EN ANDERE VRAGEN OVER DE

OPVANG EN TERUGKEER VAN ”DERDELANDERS”

UIT OEKRAINE BEANTWOORD

16 AUGUSTUS 2023

https://eenvandaag.avrotros.nl/item/kunnen-deze-mensen-terug-naar-hun-land-van-herkomst-en-andere-vragen-over-de-opvang-en-terugkeer-van-derdelanders-uit-oekraine-beantwoord

Zogenoemde ‘derdelanders’ moeten na 4 september uit Nederland vertrekken. Het gaat om mensen zonder de Oekraïense nationaliteit, die wel in Oekraïne woonden toen de oorlog uitbrak. Experts beantwoorden jullie vragen over hun opvang en terugkeer.

Na anderhalf jaar kunnen zogenoemde’ derdelanders’ straks waarschijnlijk geen aanspraak meer maken op de tijdelijke opvang die voor vluchtelingen uit Oekraïne geldt. Zij moeten asiel aanvragen of vertrekken naar het land van herkomst, dat wil zeggen het land waar ze een paspoort van hebben. Sommige derdelanders zijn boos over dit besluit. Directeur Bram Frouws van het Mixed Migration Centre en research fellow Carolus Grütters van het Centrum voor Migratierecht van de Radboud Universiteit beantwoorden jullie vragen hierover.

1. Over hoeveel mensen praten we en kennen we hun achtergrond?

Het gaat eigenlijk om vrij weinig mensen, naar schatting van de IND zo’n 4500, vertelt directeur Bram Frouws van het Mixed Migration Centre. “En wat betreft nationaliteiten: het zijn vooral mensen uit Nigeria, Marokko, Algerije, India en Turkmenistan die in Oekraïne werkten of studeerden toen de oorlog uitbrak.”

2. Waarom wordt onderscheid gemaakt tussen mensen die in Oekraïne zijn geboren en andere mensen die vluchtten uit Oekraïne?

Er wordt geen onderscheid gemaakt op basis van geboorteplaats, benadrukt onderzoeker Carolus Grütters van het Centrum voor Migratierecht. “Er wordt wel onderscheid gemaakt op basis van nationaliteit. Dat wil zeggen dat er onderscheid wordt gemaakt in het recht tussen mensen mét en zonder een Oekraïens paspoort. Die laatste groep wordt ook wel aangeduid als ‘ontheemde derdelanders uit Oekraïne’.”

Frouws verklaart dit onderscheid: “Voor de Oekraïners geldt dat zij vanwege de oorlog geen veilig thuisland meer hebben. Voor mensen met een andere nationaliteit geldt dat zij in Oekraïne waren toen de oorlog uitbrak, maar dat zij mogelijk wel naar het land zouden kunnen waar ze een paspoort van hebben, als dat een veilig land is. En daarom wordt er een onderscheid gemaakt.”

3. Waarom mag een demissionair kabinet zo’n controversieel besluit nemen?

Het besluit om derdelanders anders te behandelen dan alle andere vluchtelingen uit Oekraïne is al vorig jaar (zomer 2022) door het kabinet genomen, toen het nog niet gevallen was, verheldert Grütters.

4. Waarom zijn derdelanders destijds niet direct teruggestuurd naar hun land van herkomst?

De Nederlandse regering heeft direct na het uitbreken van de oorlog duidelijk gemaakt dat ze een ruimhartig beleid zou voeren, vertelt Grütters. “Ook heeft de regering gesteld dat er bij derdelanders niet onderzocht zou worden of zij eventueel veilig terug zouden kunnen. Dat zou te veel tijd kosten en te veel lijken op het beoordelen van een asielverzoek.”

Frouws legt uit dat het Nederlandse besluit volgde op een Europese richtlijn. “Op Europees niveau is destijds besloten dat de tijdelijke opvang en bescherming niet alleen zou gelden voor de Oekraïners zelf, maar ook voor mensen met andere nationaliteiten die de oorlog waren ontvlucht.”

Hij vindt het goed dat dit zo is gegaan, “want die mensen bevonden zich eigenlijk natuurlijk in dezelfde situatie als de Oekraïners: plotseling in een oorlog. Daar komt bij dat deze mensen soms juist kwetsbaar waren, omdat zij een minder groot eigen netwerk hadden in Oekraïne om op terug te vallen.”

5. Kunnen deze mensen terug naar hun land van herkomst?

Frouws: “Voor de meeste mensen is dat waarschijnlijk mogelijk, en daar wordt – voor zover ik dat kan inschatten – ook netjes onderzoek naar gedaan. Dus mensen die uit landen komen waar het onveilig is, komt er de mogelijkheid om asiel aan te vragen.” Frouws licht toe dat er bijvoorbeeld derdelanders zijn die uit Syrië of Jemen komen. “Zij zullen een redelijk goede kans hebben om in Nederland asiel te krijgen.”

Grütters benadrukt dat het maken van de juiste beslissingen ingewikkeld is, en tijdrovend. “Sommige derdelanders zouden terug kunnen naar een land waar ze wel een paspoort van hebben. Maar een aanzienlijk deel woont en werkt ook al jarenlang in Oekraïne. Als je bijvoorbeeld op je 10e wees bent geworden en in Oekraïne terecht bent gekomen, dan is Oekraïne het land waar je thuis bent. Het enige verschil is dan dat zo iemand geen Oekraïens paspoort heeft.”

Hij vervolgt dat de groep derdelanders ook bestaat uit mensen die in Oekraïne studeerden. “Die willen uiteraard hun studie afmaken; een studie die ze in hun land van herkomst juist niet konden volgen.”

6. Waarom demonstreren sommige derdelanders nu?

Zo’n honderd derdelanders demonstreerden 14 augustus voor het ministerie van Justitie en Veiligheid in Den Haag. Frouws vindt dat logisch: “De richtlijn tijdelijke bescherming loopt nu af voor hen, dat is waarom het onderwerp van gesprek is,” verklaart hij. “En ik kan me voorstellen dat ze hier willen blijven. Sommigen zijn hier al best een tijd, dus als je hier werk hebt gevonden en de taal aan het leren bent, een leven aan het opbouwen bent, dan is dat natuurlijk reden om hier graag te willen blijven.”

De derdelanders wisten wel dat hun verblijf tijdelijk zou zijn, maar de regering had oorspronkelijk toegezegd dat zij hier konden blijven “zolang als de oorlog in Oekraïne duurt”, vertelt Grütters. “Daar is de regering op teruggekomen, althans voor deze groep zonder Oekraïens paspoort.”

De IND, Raad voor de Rechtsbijstand, een reeks asieladvocaten, en VluchtelingenWerk Nederland hebben samengewerkt om twaalf zaken over tijdelijke bescherming voor derdelanders te versnellen, om te kijken of de richtlijn standhoudt. De rechtbank bepaalde op 9 augustus over een eerste zaak van een Tanzaniaan die uit Oekraïne naar Nederland is gevlucht. Het oordeel: het demissionaire kabinet mag zijn verblijfsrecht intrekken.

7. Kunnen goed geschoolde mensen niet blijven in beroepen waar veel tekorten zijn?

Frouws vindt dat de overheid hier serieus over na zou moeten denken: “Het gaat om een relatief hele kleine groep mensen, die grotendeels goed opgeleid zijn. We staan te springen in tal van sectoren, dus dan zou je kunnen zeggen: is het dan alle moeite – en geld – waard om die mensen te laten terugkeren. Kunnen we ze niet beter een werkvergunning geven?”

Hij vindt dat de omgang met derdelanders in het afgelopen jaar laat zien hoe je op een goede manier vluchtelingen kan opvangen en ze ook meteen aan het werk kan krijgen. “Iets waar we breder in het asieldebat van kunnen leren.” Maar Frouws erkent dat het “natuurlijk na verloop van tijd moeilijker wordt om mensen terug te sturen, hoe meer ze hier geworteld raken.”

8. Hoe zit het met een vertrekpremie van 5000 euro?

Dat is vrij standaard in asielprocedures, vertelt Frouws. “Mensen die een asielprocedure hebben doorlopen, maar geen asiel krijgen, krijgen soms ter ondersteuning een bedrag van 5000 euro aangeboden bij vrijwillige terugkeer. Zo probeert de overheid mensen te ‘verleiden’ om uit Nederland te vertrekken zonder dat daar dwang aan te pas moet komen. Dat bedrag kan dan gebruikt worden om te re-integreren in het land van herkomst.”

EINDE

NOS

RECHTBANK DEN HAAG: NEGENTIG DERDELANDERS

MOGEN VOORLOPIG BLIJVEN

https://nos.nl/artikel/2515478-rechtbank-den-haag-negentig-derdelanders-mogen-voorlopig-blijven

Negentig derdelanders mogen voorlopig in Nederland blijven, heeft de rechtbank Den Haag geoordeeld op een zitting in Arnhem.

Het is eerste keer sinds de uitspraak van de Raad van State van dinsdag dat een rechtbank oordeelt over een grote groep derdelanders. De uitspraak van de Raad van State kwam erop neer dat zes derdelanders voorlopig recht houden op opvang.

Derdelanders zijn mensen die uit Oekraïne vluchtten voor de oorlog, maar geen Oekraïens paspoort hebben. Ze werkten of studeerden in het land met een tijdelijke verblijfsvergunning. Staatssecretaris Van der Burg zei in januari dat er toen in totaal 2760 derdelanders in ons land verbleven.

Onduidelijkheid

Er is echter onduidelijkheid over wat het oordeel van de Raad van State betekent. Volgens een woordvoerder van de Raad is dat “richtinggevend”, wat betekent dat rechtbanken in toekomstige zaken in principe het standpunt over zullen nemen. Maar volgens staatssecretaris Van der Burg (Justitie) ging de uitspraak van dinsdag alleen over zes mensen.

De rechtbank Den Haag noemt de uitspraak van de Raad van State wel. Hoewel de rechter een eigen oordeel velt, wordt expliciet benoemd dat dat overeenkomt met die van de Raad van State.

Veel tijd en inzet

De nieuwe uitspraak maakt echter nog altijd geen einde aan de chaos die er heerst. Voor de negentig derdelanders die in de rechtszaak van vandaag genoemd werden betekent het in ieder geval dat ze voorlopig mogen blijven en – net als gevluchte Oekraïense staatsburgers – mogen werken zonder een tewerkstellingsvergunning.

Meerdere gemeenten, waaronder Den Haag, hebben laten weten dat zij totdat er duidelijkheid is geen derdelanders uit zullen zetten. Ook Hengelo zegt er voorlopig geen werk van te maken. Burgemeester Schelberg zegt tegen Tubantia dat dat veel tijd en inzet kost. Ook zegt hij dat de derdelanders geen overlast veroorzaken en vrijwel allemaal werken.

Andere gemeenten, zoals Dordrecht, zeggen wel tot uitzetting over te gaan omdat zij “de lijn hanteren zoals gecommuniceerd vanuit het ministerie van Justitie en Veiligheid”, totdat de staatssecretaris anders aangeeft.

EINDE

NOS

DERDELANDERS UIT OEKRAINE WETEN NOG

STEEDS NIET OF ZE DE OPVANG UIT MOETEN

https://nos.nl/artikel/2515124-derdelanders-uit-oekraine-weten-nog-steeds-niet-of-ze-de-opvang-uit-moeten

Een grote groep “derdelanders” – mensen uit andere landen die in Oekraïne werkten of studeerden toen daar de oorlog uitbrak – legt zich er niet bij neer dat ze vandaag de gemeentelijke opvang uit moeten. De Raad van State heeft dat eind januari bepaald. Vluchtelingen uit Oekraïne met de Oekraïense nationaliteit mogen nog een bijna jaar in de opvang blijven, tot 4 maart 2025.

Hoewel er tegen een uitspraak van de Raad van State geen beroep mogelijk is – het is de hoogste bestuursrechter – zijn derdelanders toch zaken begonnen bij rechtbanken. Zij vechten het besluit aan dat ze terug moeten, sommigen met succes, anderen niet. Rechters hebben afgelopen maand uitspraken gedaan die haaks op het arrest van de Raad van State staan, maar ook onderling sterk afwijken.

Enorme rechtsonzekerheid

“We hebben te maken met een hele ingewikkelde situatie,” zei demissionair staatssecretaris Van der Burg (VVD, asiel & migratie) vrijdag. In totaal zijn er nog ruim 2500 derdelanders in Nederland, maar de uitspraken gaan volgens hem steeds om individuele gevallen.

Het beleid van Justitie is dat mensen van wie de rechter heeft gezegd dat ze niet kunnen blijven, de opvang mogen worden uitgezet. Derdelanders wier bodemprocedure nog loopt of wiens klacht gegrond is verklaard, mogen wel in de gemeentelijke opvang blijven.

Maar dat creëert “een enorme rechtsonzekerheid”, volgens advocate Marjon Ristra-Peeters die meerdere van dit soort zaken behandelt. “Het kan toch niet zo zijn dat het ene deel van deze groep langer in Nederland mag blijven dan het andere, puur op basis van welke rechter de zaak heeft behandeld?” Ze vindt dat de Raad van State er opnieuw naar moet kijken.

Brief met tekst en uitleg

Afgelopen vrijdag is er spoedoverleg geweest tussen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Van der Burg over de ontstane verwarring. Vandaag gaat er opnieuw een brief met tekst en uitleg naar gemeenten, maar wat daarin staat wil het ministerie van Justitie nog niet zeggen.

Van de 2540 derdelanders die in Nederland verblijven hebben er 750 een asielaanvraag ingediend, meldt de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Zij kunnen onderdak krijgen bij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers.

De meeste gemeenten zorgen ervoor dat die overstap gefaseerd gaat, vanwege de grote drukte in het aanmeldcentrum in Ter Apel. Daarnaast hebben 250 derdelanders een aanvraag voor een andere vergunning gedaan en ruim 1500 mensen hebben de IND nog niet laten weten wat hun plannen zijn.

Geen geld, geen werk

Het beroep van derdelander Samuel Ikegwuru (27) uit Nigeria is afgewezen door de rechter in Utrecht. Hij verblijft in Amsterdam en is emotioneel onder de situatie, zegt hij. Hij weet niet of hij nu de opvang uit moet. Terug naar Nigeria kan of wil hij niet, zegt hij.

“Er is daar niks voor mij: geen geld, geen werk. Ik heb vijf jaar gestudeerd in Oekraïne, ben met een hoogzwangere vrouw naar Nederland gevlucht. Als de oorlog er niet was geweest, had ons kind de Oekraïense nationaliteit gehad. Als ik terugga naar Nigeria kan ik mijn studie niet inzetten en verdien ik straks het minimumloon, 200 euro per maand.”

Uiteenlopende uitspraken

Rechters in Roermond, Haarlem en Den Bosch hebben bepaald dat niet-Oekraïners net zo lang mogen blijven als ontheemden met een Oekraïens paspoort. Dat betekent ook dat ze recht op leefgeld en opvang houden.

Rechters in Zwolle, Utrecht, Den Haag en Anrhem verklaarden de beroepen juist ongegrond. Zij oordeelden dat er al een uitspraak ligt van de hoogste bestuursrechter en dat het niet aan lagere rechters is om daartegen in te gaan.

Opvallend is dat de voorzieningenrechter in Utrecht heeft besloten dat 95 derdelanders voorlopig de opvang niet mogen worden uitgezet omdat het de rechtbank niet lukt om “tijdig (…) beslissingen te nemen.”

De Rechtbank Amsterdam heeft het Europese Hof om uitleg van het recht gevraagd. Totdat die vragen zijn beantwoord, worden alle zaken van derdelanders in de hoofdstad op hold gezet.

Gemeenten zitten met de handen in het haar en weten niet of ze de groep ontheemden onderdak moeten blijven bieden of juist uit de opvang moeten zetten. Ze gaan er ook anders mee om, komt naar voren uit een inventarisatie van de NOS.

In Eindhoven verblijven nog zo’n 55 derdelanders. Zij worden de opvang uitgezet als ze geen procedure zijn begonnen of de rechter afwijzend op hun beroep heeft beslist, in lijn met het beleid van de IND.

Den Bosch gaat voorlopig geen derdelanders uit de opvang zetten. Van de ongeveer 73 derdelanders die daar nog worden opgevangen heeft de helft geen beroep ingesteld, maar ook zij mogen blijven.

Amsterdam heeft 200 derdelanders. De gemeente wacht de ontwikkelingen van de komende dagen af.

EINDE

TROUW

RAAD VAN STATE: DERDELANDER UIT OEKRAINE

MAG IN OPVANG WACHTEN OP UITSPRAAK

OVER BESCHERMING

2 SEPTEMBER 2023

https://www.trouw.nl/nieuws/raad-van-state-derdelander-uit-oekraine-mag-in-opvang-wachten-op-uitspraak-over-bescherming~b9efdc7b

Een zogenoemde derdelander uit Oekraïne die zijn recht op bescherming maandag kwijt dreigde te raken, mag voorlopig in de opvang blijven. Hij had een zaak bij de rechtbank in Rotterdam verloren en is in beroep gegaan bij de Raad van State. Tot de hoogste rechter daar uitspraak over heeft gedaan, moet hij opvang blijven krijgen. Dat heeft de Raad van State vrijdagavond laat bepaald in een spoeduitspraak.

De uitspraak geldt in principe alleen voor deze man, “maar is wel richtinggevend. Ieder ander die nu bij ons zou komen, zou eenzelfde uitspraak krijgen”, laat een woordvoerder van de Raad van State weten.

De zaak was aangespannen door een man uit Tanzania. Hij woonde vorig jaar met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne toen Rusland dat land binnenviel. Hij vluchtte naar Nederland en kreeg hier dezelfde bescherming als Oekraïners. Het kabinet wil dat dit maandag stopt. De derdelanders dreigen dan de opvang te moeten verlaten en op straat te belanden. Ze mogen dan ook niet meer werken en krijgen geen leefgeld meer. Ze moeten dan asiel of een studievisum aanvragen, en anders Nederland binnen 28 dagen verlaten.

De rechtbank in Rotterdam stelde de Staat eerder in het gelijk. De overheid had het recht om de bescherming te stoppen. De man is daartegen in beroep gegaan, maar dat schortte het einde van de bescherming niet op. De Raad van State heeft daar in elk geval een stokje voor gestoken. In afwachting van een uitspraak blijft hij bescherming krijgen. “Ook betekent dit dat hij komende maandag de opvang niet hoeft te verlaten”, aldus de woordvoerder van de Raad van State.

Het is niet bekend wanneer de Raad van State uitspraak doet over de status van de Tanzaniaan uit Oekraïne. De hoogste rechter verwacht op zijn vroegst in november uitspraak te doen.

Tegenstrijdige uitspraken

In de afgelopen dagen hebben meerdere rechters vonnis gewezen over de positie van derdelanders. Die uitspraken lijken elkaar tegen te spreken. Sommige rechters vinden dat Nederland de bescherming wel mag stoppen, terwijl collega’s in vergelijkbare zaken juist vinden dat alleen Europa daar een besluit over mag nemen. De Raad van State wijst daar ook naar en ziet “uiteenlopende uitkomsten, met verschillende juridische argumentaties”.

Vanwege de onduidelijkheid hebben meerdere gemeenten besloten dat de derdelanders voorlopig in de opvang mogen blijven, ondanks de richtlijn van het kabinet. De gemeenten willen eerst weten wat ze wel en niet mogen doen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten adviseert gemeenten die twijfelen ook om voorlopig opvang te blijven bieden.

Het is de eerste keer dat de Raad van State zich uitspreekt over de positie van derdelanders. Lagere rechters hebben in de afgelopen dagen ook bepaald dat vluchtelingen voorlopig in de opvang moeten blijven in afwachting van een uitspraak over hun status.

EINDE

NOS

STAATSSECRETARIS: OPVANG DERDELANDERS

MAG STOPPEN, ONDANKS UITSPRAAK RAAD VAN

STATE

https://nos.nl/artikel/2515387-staatssecretaris-opvang-derdelanders-mag-stoppen-ondanks-uitspraak-raad-van-state

Gemeenten die sinds deze week zijn gestopt met het opvangen van zogenoemde derdelanders “hebben dit rechtmatig en juist gedaan”. Dat schrijft demissionair staatssecretaris Van der Burg (Asiel) in een brief aan de gemeenten. Zij mogen doorgaan met het uit de opvang plaatsen van derdelanders, zegt de bewindsman. Een uitspraak van de Raad van State doet daar niets aan af.

Derdelanders zijn mensen die vanwege werk of studie in Oekraïne verbleven en vanwege het oorlogsgeweld naar Nederland zijn gevlucht, maar niet de Oekraïense nationaliteit hebben. Het gaat in Nederland om zo’n 2500 mensen. Tot nu toe hadden ze dezelfde rechten als Oekraïense vluchtelingen, maar hun recht op opvang verviel maandag.

Alleen deze zes

Dinsdag oordeelde de Raad van State dat zes derdelanders voorlopig hun recht op opvang in Nederland behouden, in afwachting van een uitspraak van het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. De rechtbank Amsterdam had dat hof om uitleg gevraagd over de vraag of derdelanders onder meer recht hebben op dezelfde bescherming als Oekraïners.

Volgens Van der Burg gaat die uitspraak van de Raad van State alleen over de derdelanders over wie de Amsterdamse rechtbank uitleg wil hebben, en niet over alle derdelanders in Nederland. “Dit betekent niet dat andere derdelanders ook onder dit oordeel vallen”, schrijft hij.

Tientallen derdelanders vochten hun uitzetting bij de rechter aan, met zeer wisselende en soms tegenstrijdige uitspraken tot gevolg. De rechtbanken in Arnhem, Den Haag, Utrecht, Rotterdam en Zwolle waren het eens met de uitzetting, terwijl de rechtbanken in Den Bosch, Haarlem en Roermond oordeelden dat de derdelanders net zo lang mogen blijven als Oekraïense vluchtelingen.

In het NOS Radio 1 Journaal noemde Van der Burg de vele verschillende uitspraken vanochtend heel erg zorgelijk: “Op 17 januari doet de hoogste rechter, de Raad van State, een uitspraak die hartstikke duidelijk was. En daarna zegt een deel van de rechters dat ze het wel eens zijn met de hoogste rechter en een deel zegt dat ze het er niet mee eens zijn. Dat vind ik heel raar.”

EINDE

RAAD VAN STATE

UIT OEKRAINE GEVLUCHTE ”DERDELANDERS”

BEHOUDEN VOORLOPIG TOCH

RECHT OP OPVANG

2 APRIL 2024

https://www.raadvanstate.nl/actueel/nieuws/april/derdelanders-behouden-recht-opvang

Gepubliceerd op 2 april 2024

De voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft vandaag zes voorlopige uitspraken gedaan in zaken van zogenoemde derdelanders. Ondanks dat de Afdeling bestuursrechtspraak eerder oordeelde dat hun recht op bescherming per 4 maart 2024 “van rechtswege” eindigt, mogen zij nu toch blijven in afwachting van antwoorden van het Hof van Justitie in Luxemburg op vragen die de rechtbank in Amsterdam eerdere stelde over de Europese richtlijn voor derdelanders.

Achtergrond

Op 17 januari 2024 oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak dat uit de Richtlijn Tijdelijke Bescherming volgt dat de tijdelijke bescherming van derdelanders eindigt op 4 maart 2024. Dit in tegenstelling tot de tijdelijke bescherming van Oekraïners, staatlozen en mensen met andere nationaliteiten die in Oekraïne asiel of een permanente verblijfsvergunning hadden. Zij behouden de tijdelijke bescherming tot 4 maart 2025. Dit komt omdat de staatssecretaris sinds juli 2022 geen tijdelijke bescherming meer verleent aan derdelanders die een tijdelijke verblijfsvergunning hadden in Oekraïne. Zij vallen naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak daarom niet onder het besluit van de Raad van de Europese Unie van oktober 2023 dat de tijdelijke bescherming verlengt tot en met 4 maart 2025.

Opnieuw voor de rechter

Om uitvoering te geven aan de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van 17 januari 2024, heeft de staatssecretaris zogenoemde terugkeerbesluiten uitgevaardigd. Daarin staat dat het recht op opvang voor derdelanders per 4 maart 2024 is geëindigd en dat zij tot en met 2 april 2024 de tijd hebben de opvang te verlaten. Tegen deze terugkeerbesluiten zijn veel derdelanders in beroep gekomen bij rechtbanken. Daarin hebben zij de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van 17 januari 2024 ter discussie gesteld. Verschillende rechtbanken hebben zich daarom opnieuw gebogen over de vraag per wanneer de tijdelijke bescherming voor deze derdelanders eindigt. Dat heeft geleid tot uiteenlopende en verschillend gemotiveerde uitspraken van de rechtbanken. Sommige waren in lijn met het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak, andere gingen daartegenin.

Wachten op antwoorden van het Hof van Justitie

De rechtbank in Amsterdam heeft op 29 maart 2024 in een verwijzingsuitspraak zogenoemde prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie in Luxemburg. Zij vraagt het Europese Hof om uitleg van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming en wil weten per wanneer de opvang van deze derdelanders eindigt. Deze rechtbank heeft de verdere behandeling van die rechtszaak geschorst in afwachting van de antwoorden van het Europese Hof. Daarom heeft de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak vandaag in zes zaken voorlopig geoordeeld dat in afwachting van de antwoorden ook deze derdelanders tijdelijke bescherming behouden.

EINDE

[47]

‘Als vluchteling met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning (derdelander) heeft u sinds 4 maart 2024 geen tijdelijke bescherming onder de Richtlijn tijdelijke bescherming (RTB) meer in Nederland.”

RIJKSOVERHEID.NL

RECHTEN DERDELANDERS OEKRAINE NA 

STOPPEN TIJDELIJKE BESCHERMING

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/opvang-vluchtelingen-uit-oekraine/derdelanders

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 46

‘”De Europese Unie (EU) besloot gister om mensen die Oekraïne ontvluchten tijdelijke bescherming te bieden.”

UNHCR VERWELKOMT EU-BESLUIT OM MENSEN, DIEOEKRAINE ONTVLUCHTEN, TIJDELIJKE BESCHERMING TGE BIEDEN
4 MAART 2022

UNHCR verwelkomt EU-besluit om mensen die Oekraïne ontvluchten tijdelijke bescherming te bieden

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 45

”De Richtlijn Tijdelijke Bescherming biedt lidstaten wel de mogelijkheid om de tijdelijke bescherming uit te breiden naar meer groepen personen gevlucht uit Oekraïne. De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid maakte op 30 maart 2022 bekend dat ook derdelanders met een tijdelijk regulier verblijfsrecht onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming zouden vallen: onderscheid zou namelijk niet passen binnen de ‘ruimhartigheid’ die het kabinet voor ogen had. Alle doelgroepen kregen van Nederland tijdelijke bescherming. Al in juli 2022 kwam de staatssecretaris hierop terug, naar aanleiding van aanwijzingen van misbruik van de regeling en schaarste van het aantal opvangplekken. Volgens de staatssecretaris zouden derdelanders met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning niet meer in aanmerking komen voor tijdelijke bescherming. Derdelanders met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning die zich voor 19 juli hadden ingeschreven in de BRP zouden hun verblijfsrecht verliezen op 4 maart 2023.”

VERBLIJFBLOG

BEEINDIGING TIJDELIJKE BESCHERMING DERDELANDERS

UIT OEKRAINE

19 MAART 2024

Beëindiging tijdelijke bescherming derdelanders uit Oekraïne  

Op maandag 4 maart verviel de tijdelijke bescherming van derdelanders uit Oekraïne. Sindsdien hebben 2.760 uit Oekraïne gevluchte derdelanders geen recht op verblijf meer in Nederland onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Wie zijn de derdelanders uit Oekraïne, waarom is hun verblijfsrecht vervallen en welke regels gelden nu voor hen?

Masja Zweers en Nina Fokkink

Op 24 februari 2022 begon Rusland een grootschalige invasie van Oekraïne. Volgens de VN vluchtelingenorganisatie UNHCR waren op 3 maart 2022 al ongeveer een miljoen mensen Oekraïne ontvlucht. Op EU-niveau werd op 4 maart 2022 afgesproken dat vluchtelingen uit Oekraïne tijdelijke bescherming krijgen op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. In tegenstelling tot andere vluchtelingen, krijgen vluchtelingen uit Oekraïne op grond van deze richtlijn een verblijfstitel, toegang tot de arbeidsmarkt, een ‘fatsoenlijk onderkomen’ en ‘de nodige hulp inzake sociale bijstand en levensonderhoud bieden’.

Niet iedereen die sinds 24 februari 2022 Oekraïne ontvluchtte heeft de Oekraïense nationaliteit. Zo studeerden er 76.000 buitenlandse studenten in Oekraïne toen de oorlog uitbrak. Iedereen die uit Oekraïne vluchtte, maar niet de Oekraïense nationaliteit heeft, is een derdelander. De volgende juridische onderscheiden kunnen gemaakt worden tussen verschillende soorten derdelanders. Het eerste relevante onderscheid is of een derdelander uit Oekraïne een tijdelijke of permanente verblijfsvergunning. Een tijdelijke verblijfsvergunning is voor een bepaalde tijd geldig, terwijl een permanente verblijfsvergunning onbepaald geldig is. Ten tweede zijn er twee verschillende verblijfsdoelen. Er zijn verblijfsvergunningen met als doel asiel. Dit zijn individuen die in Oekraïne internationale bescherming hebben aangevraagd. Ook zijn er verblijfsvergunningen regulier. Dit zijn eigenlijk alle verblijfsvergunningen die niet asiel zijn, zoals verblijfsvergunningen om te kunnen werken of studeren (voor meer informatie over dit onderscheid, lees dit blog).

De volgende drie categorieën derdelanders zijn relevant voor dit blog:

• derdelanders met een Oekraïense asielvergunning (permanent of tijdelijk)
• derdelanders met een permanente Oekraïense verblijfsvergunning regulier.
• derdelanders met een Oekraïense tijdelijke verblijfsvergunning regulier.

Al deze derdelanders kregen aanvankelijk dezelfde rechten als Oekraïense staatsburgers toen zij in Nederland aankwamen. Sinds 4 maart vallen derdelanders met een tijdelijke vergunning regulier – de derde groep – echter niet meer onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming.

De Richtlijn Tijdelijke Bescherming en de bescherming van derdelanders
Op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming is Nederland verplicht om aan verschillende groepen vluchtelingen uit Oekraïne tijdelijke bescherming te verlenen. Nederland is niet verplicht om alle derdelanders uit Oekraïne tijdelijke bescherming te verlenen op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Slechts derdelanders met een Oekraïense asielvergunning en derdelanders met een permanente Oekraïense verblijfsvergunning moesten verplicht tijdelijke of passende bescherming krijgen (voor meer uitleg hierover, lees dit blog). Dit betekent dat derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning regulier niet automatisch in aanmerking komen voor tijdelijke bescherming onder de tijdelijke beschermingsrichtlijn nadat ze uit Oekraïne zijn gevlucht.

De Richtlijn Tijdelijke Bescherming biedt lidstaten wel de mogelijkheid om de tijdelijke bescherming uit te breiden naar meer groepen personen gevlucht uit Oekraïne. De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid maakte op 30 maart 2022 bekend dat ook derdelanders met een tijdelijk regulier verblijfsrecht onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming zouden vallen: onderscheid zou namelijk niet passen binnen de ‘ruimhartigheid’ die het kabinet voor ogen had. Alle doelgroepen kregen van Nederland tijdelijke bescherming. Al in juli 2022 kwam de staatssecretaris hierop terug, naar aanleiding van aanwijzingen van misbruik van de regeling en schaarste van het aantal opvangplekken. Volgens de staatssecretaris zouden derdelanders met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning niet meer in aanmerking komen voor tijdelijke bescherming. Derdelanders met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning die zich voor 19 juli hadden ingeschreven in de BRP zouden hun verblijfsrecht verliezen op 4 maart 2023.

De Afdelingsuitspraak van 17 januari 2024
Verschillende derdelanders wiens recht op tijdelijke bescherming per 4 maart 2023 zou verlopen, stapten naar de rechter. De Afdeling oordeelde dat de staatssecretaris de bevoegdheid had om niet meer nieuwe aanvragen van derdelanders met een tijdelijke reguliere verblijfsvergunning voor bescherming op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming in behandeling te nemen. De staatssecretaris had echter niet de bevoegdheid om de tijdelijke bescherming die al was toegekend aan facultatief aangewezen groepen, in dit geval derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning regulier, zelfstandig te beëindigen.

Er is een verlengingsbesluit genomen op 19 oktober 2023 om het recht op tijdelijke bescherming van Oekraïense vluchtelingen te verlengen tot 4 maart 2025. De Afdeling heeft geoordeeld dat dit verlengingsbesluit niet van toepassing is op derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning regulier. Voor de verlenging van de facultatieve bepaling geldt volgens Afdeling de volgende regel: de bescherming van individuen die onder deze bepaling vallen, wordt alleen verlengd als de staatssecretaris ten tijde van het verlengingsbesluit de facultatieve bepaling hanteerde. De staatssecretaris deed al in juli afstand van het facultatief aanbieden van bescherming aan derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning regulier. Dit betekent dat het recht op tijdelijke bescherming van derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning regulier van rechtswege op 4 maart 2024, wanneer het oorspronkelijke EU besluit waarin de tijdelijke bescherming van vluchtelingen uit Oekraïne is opgenomen, verliep.

Welke regels gelden nu voor Oekraïense derdelanders?
Per 4 maart 2024 is het recht van derdelanders met een tijdelijk verblijfsrecht uit Oekraïne op bescherming op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming aldus vervallen. Het verblijfsrecht en alle daaraan gelieerde rechten, zoals het kunnen werken in Nederland en verblijf in de opvang, zijn opgehouden. De overheid laat weten dat derdelanders met een Oekraïense tijdelijke verblijfsvergunning drie opties hebben.

1. De eerste optie is om in Nederland asiel aan te vragen. De derdelanders die asiel hebben aangevraagd verblijven in de gemeentelijke opvang totdat er plek voor hen is in de asielopvang.
2. De tweede optie is om een andere verblijfsvergunning aan te vragen. Gedacht kan worden aan een verblijfsvergunning om te werken of te studeren in Nederland. In dat geval kan de derdelander in Nederland de beslissing op zijn aanvraag afwachten. Verder hoeft de derdelander, in tegenstelling tot de gewoonlijke regels, niet eerst de vergunning aan te vragen in een Nederlandse ambassade in het land van herkomst (een mvv). In plaats daarvan kan de derdelander in Nederland de vergunning aanvragen.
3. De derde optie is om Nederland voor 1 april 2024 te verlaten. In dit geval mag de derdelander verblijven in de opvang tot zijn of haar vertrek voor 1 april 2024. Tot 4 maart 2024 was het mogelijk voor derdelanders gebruik te maken van de remigratieregeling: ondersteuning door IOM bij terugkeer in de vorm van onder andere een vliegticket en 5000 euro.

Nieuwe procedures voor de rechter
Inmiddels zijn er terugkeerbesluiten uitgevaardigd tegen derdelanders uit Oekraïne die nog geen andere verblijfsvergunning hebben aangevraagd. Er zijn al verscheidene rechtszaken aangespannen door deze groep derdelanders tegen hun uitzetting.

Meerdere voorzieningsrechters, rechters die over spoedeisende zaken gaan waarbij een onmiddellijke (tijdelijke) oplossing is vereist, hebben verschillend geoordeeld over de rechten van derdelanders met een tijdelijke reguliere Oekraïense verblijfsvergunning. De voorzieningsrechter in Haarlem en Amsterdam oordeelde dat drie derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning nog wel recht hadden op opvang en mochten werken in afwachting van de inhoudelijke behandeling van hun zaak door de vreemdelingenrechter. De voorzieningsrechter in Utrecht en Den Haag (die al twee keer uitspraak deed: zie hier en hier) oordeelde daarentegen dat de staatssecretaris niet verplicht was derdelanders in afwachting van hun zaak de mogelijkheid te bieden om te werken. De derdelanders behielden wel het recht om in de opvang te blijven tot 1 april, zoals hierboven ook uiteen is gezet, na 1 april moeten ze ook de opvang verlaten.

De vreemdelingenkamer in Roermond oordeelde op 19 maart dat het verlengingsbesluit van 19 oktober wel van toepassing is en het recht op tijdelijke bescherming niet verviel op 4 maart. In tegenstelling tot de Afdeling, oordeelde de rechtbank dat het er niet toe deed dat de staatssecretaris in juli afstand deed van het toekennen van tijdelijke bescherming aan derdelanders met een tijdelijke reguliere verblijfsvergunning. De rechtbank oordeelde dat het verlengingsbesluit, op grond van een taalkundige interpretatie, van toepassing was op alle individuen die op dat moment bescherming op grond van de richtlijn hadden ontvangen. Derdelanders die tijdelijke bescherming hadden gekregen op grond van de facultatieve bepaling hebben nog steeds bescherming op grond van de richtlijn volgens de rechtbank.

EINDE ARTIKEL

TROUW

OPVANG DERDELANDERS UIT OEKRAINE STOPT OP

4 MAART

17 JANUARI 2024

https://www.trouw.nl/binnenland/opvang-derdelanders-uit-oekraine-stopt-op-4-maart~b0f37e98/?referrer=https://www.google.com/

De overheid mocht de opvang van gevluchte derdelanders uit Oekraïne niet zomaar stopzetten. Wel vervalt het verblijfsrecht van deze groep ontheemden op 4 maart. Dat heeft de Raad van State woensdag bepaald.

Zogeheten ‘derdelanders’ die van Oekraïne naar Nederland vluchtten, hebben tot 4 maart de tijd om het land te verlaten of asiel aan te vragen. Die dag stopt de speciale regeling voor deze ontheemden, die tijdens het uitbreken van de oorlog in Oekraïne woonden maar daar een tijdelijk verblijfsrecht had.

Met die uitspraak heeft de Raad van State woensdag een einde gemaakt aan een lange discussie over de opvang van deze vluchtelingen. De overheid wilde de opvang van deze groep mensen namelijk al eerder staken.

Hoe zat het ook alweer? Volgens de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) verblijven er in Nederland in totaal 106.000 ontheemden uit Oekraïne. Bijna 3000 van hen zijn mensen uit bijvoorbeeld Afrika of Azië, die geen permanente verblijfsvergunning hadden in Oekraïne en er in veel gevallen waren neergestreken voor werk of studie. Ook zij vluchtten nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen.

Misbruik en omvang stroom Oekraïense vluchtelingen

Aanvankelijk ontving Nederland deze groep net zoals alle andere Oekraïense vluchtelingen. Ze hoefden geen asielprocedure te doorlopen, mochten direct aan het werk en hadden recht op opvang, medische zorg en onderwijs. Maar in de zomer van 2022 besloot het kabinet de poorten te sluiten. Nieuwe derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne konden geen aanspraak meer maken op de zogeheten Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Ook degenen die al in Nederland waren zouden per september 2023 geen recht meer hebben op verblijf.

Reden voor het besluit waren signalen over misbruik van de regeling. Ook de schaarste van het aantal opvangplekken voor Oekraïeners speelde een rol. “Het merendeel van de derdelanders kan terug naar het land van herkomst”, legde staatssecretaris Eric van der Burg (asiel) uit. “Als zij daar te vrezen hebben voor geweld of vervolging, dan kunnen ze hier asiel aanvragen.”

Uitspraken rechters niet eenduidig

Via rechtszaken verzetten derdelanders zich tegen die beslissing. Ze waren inmiddels in Nederland geworteld, zo droegen ze aan, of wilden terug naar Oekraïne, of zouden hier als zogeheten ‘veiligelanders’ geen asiel kunnen krijgen. Rechters oordeelden wisselend. Daarop werden de rechtszaken samen voorgelegd aan de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Tot de uitspraak van woensdag mochten de derdelanders blijven.

De hoogste vreemdelingenrechter heeft geoordeeld dat Van der Burg de regeling niet op eigen houtje had mogen stopzetten. Ontheemden uit Oekraïne worden opgevangen op basis van een Europese richtlijn, waarmee Brussel aan de knoppen zit. Omdat de oorlog nog altijd gaande is, heeft de EU de termijn afgelopen oktober verlengd tot 4 maart 2025. Oekraïners, staatlozen en mensen met andere nationaliteiten die in Oekraïne asiel of een permanente verblijfsvergunning hadden, mogen in ieder geval tot die tijd in Nederland blijven.

Maar mensen die in Oekraïne een tijdelijke verblijfsvergunning hadden, vallen volgens de Raad van State niet onder dat besluit. Op grond van de richtlijn hebben zij na 4 maart 2024 geen recht meer op verblijf in Nederland.

Of de derdelanders echt weg moeten zijn op die datum, is nu nog onduidelijk. Het demissionaire kabinet liet eerder weten een week nodig te hebben om de gevolgen van de uitspraak te onderzoeken. Daarbij wordt ook gekeken naar de tijd die derdelanders eventueel nodig hebben om te vertrekken.

EINDE ARTIKEL

46]

”Als vluchteling met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning (derdelander) heeft u sinds 4 maart 2024 geen tijdelijke bescherming onder de Richtlijn tijdelijke bescherming (RTB) meer in Nederland.”

RIJKSOVERHEID.NL

RECHTEN DERDELANDERS OEKRAINE NA 

STOPPEN TIJDELIJKE BESCHERMING

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/opvang-vluchtelingen-uit-oekraine/derdelanders

Als vluchteling met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning (derdelander) heeft u sinds 4 maart 2024 geen tijdelijke bescherming onder de Richtlijn tijdelijke bescherming (RTB) meer in Nederland.

Wat betekent dit voor derdelanders?

Er zijn 4 mogelijkheden:

1. U moet vertrekken

Uw situatie:

• U heeft geen asielprocedure lopen.
• U heeft geen verblijfsvergunning om te werken of te studeren in Nederland.
• U heeft geen bericht van de rechter dat u in Nederland mag blijven tot er een uitspraak is in uw beroepszaak.
• U heeft zich niet aangemeld voor vrijwillig vertrek bij Dienst Terugkeer & Vertrek voor 4 maart 2024.

Voor u geldt:

• U verlaat de opvanglocatie van de gemeente of het gastgezin uiterlijk 2 april 2024 en vertrekt naar uw land van herkomst.
• U kunt ondersteuning krijgen bij uw vertrek bij de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). De IOM biedt hulp aan vluchtelingen uit Oekraïne via de website of telefoonnummer 088 746 4466.

Hoe gaat het verder?

U kreeg een brief van de IND

De gemeente informeerde u over de beëindiging van uw opvang

28 dagen om Nederland te verlaten na 4 maart 2024

U vertrekt uiterlijk 2 april 2024 uit Nederland

Uitzonderingen op verplicht vertrek

2. U heeft een asielprocedure lopen

Uw situatie:

• U heeft een asielprocedure lopen.

Voor u geldt:

• Als u in een opvang van de gemeente zit, verhuist u naar een opvanglocatie van het COA (zodra hier plek is). 
• Als u bij een gastgezin woont, mag u daar blijven, mits het gastgezin hier toestemming voor geeft.
• U krijgt in de gemeentelijke opvang eet- en leefgeld van de gemeente. Als u verhuist naar een COA-locatie, krijgt u verstrekkingen van het COA. 
• Als asielzoeker mag u werken, als uw werkgever een tewerkstellingsvergunning (TWV) aanvraagt bij het UWV. 
• Als asielzoeker mag u blijven studeren aan een hogeschool of universiteit als u zich daar vóór 4 maart 2024 heeft ingeschreven.
• Uw minderjarige kinderen mogen naar school blijven gaan. Mogelijk moeten ze naar een andere school als u verhuist naar een COA-locatie in een andere gemeente.
• Als asielzoeker blijft u verzekerd voor medische zorg. Dit regelt het COA. Welke zorg u vergoed krijgt als asielzoeker staat op de website RMasielzoekers.nl. Verhuist u naar een COA-locatie, dan kunt u naar de huisarts van de COA-locatie. Woont u bij een gastgezin, dan kunt u bij uw huidige huisarts blijven.

Hoe gaat het verder?

U kreeg een brief van IND

De gemeente informeert u over uw opvang in de gemeente

U verhuist naar een COA-opvang als er plek is

Besluit over uw asielaanvraag

3. U heeft een verblijfsvergunning voor studie of werk ontvangen of aangevraagd

Uw situatie: 

• U heeft voor 4 maart 2024 een vergunning voor regulier verblijf, bijvoorbeeld voor studie of werk, aangevraagd.  

Voor u geldt: 

• U mag voorlopig in Nederland blijven.
• U heeft geen recht meer op opvang. U moet zelf woonruimte regelen. 
• U krijgt geen leefgeld meer. 
• U moet zelf uw medische zorg betalen.
• U mag gedurende de aanvraag van een regulier verblijf niet werken.

Hoe gaat het verder?

U kreeg een brief van de IND

U kreeg een brief van de gemeente

Verhuizen naar eigen woonruimte

4. Van de rechter mag u blijven tot uitspraak in uw beroepszaak

Uw situatie:

• U heeft bezwaar gemaakt tegen het besluit van de overheid om uw tijdelijke bescherming te stoppen.
• De rechter heeft u laten weten dat u tijdelijke bescherming heeft totdat er een uitspraak is in beroep (u heeft een zogenoemde voorlopige voorziening).

Let op: heeft u nog niets gehoord van de rechter, dan moet u de opvang uiterlijk 2 april 2024 verlaten en heeft u geen tijdelijke bescherming meer. 

Voor u geldt:

• U mag in de gemeentelijke opvang of bij uw gastgezin blijven. Dat kunt u aantonen met de brief van de rechter (de voorlopige voorziening).
• U mag blijven werken.
• U houdt tijdelijke bescherming in Nederland tot de rechtbank uitspraak doet over uw beroepszaak.
• Wat uw overige rechten zijn en hoe lang deze gelden, hangt af van wat er in de brief van de rechter staat.
• Wanneer de vertrektermijn van 28 dagen begint, hangt ook af van wat er in de brief van de rechter staat.

Om welke derdelanders het gaat

Géén tijdelijke bescherming meer na 4 maart 2024 

• Derdelanders met een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning.

Wél tijdelijke bescherming voor

• Derdelanders (en hun gezinsleden) met een permanente Oekraïense verblijfsvergunning;
• Derdelanders (en hun gezinsleden) met een verblijfsvergunning die nationale of internationale bescherming biedt;
• Derdelanders met een gezinslid dat in Nederland onder de Regeling tijdelijke bescherming valt.

Twijfelt u of u na 4 maart 2024 nog tijdelijke bescherming krijgt, neem dan contact op met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Of bel de IND op 088-0430430 (op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur).

EINDE BERICHHT RIJKSOVERHEID

”Derdelanders zijn mensen die uit Oekraïne vluchtten voor de oorlog, maar geen Oekraïens paspoort hebben. Ze werkten of studeerden in het land met een tijdelijke verblijfsvergunning”

NOS

RECHTBANK DEN HAAG: NEGENTIG DERDELANDERS MOGEN VOORLOPIG BLIJVEN

https://nos.nl/artikel/2515478-rechtbank-den-haag-negentig-derdelanders-mogen-voorlopig-blijven

Negentig derdelanders mogen voorlopig in Nederland blijven, heeft de rechtbank Den Haag geoordeeld op een zitting in Arnhem.

Het is eerste keer sinds de uitspraak van de Raad van State van dinsdag dat een rechtbank oordeelt over een grote groep derdelanders. De uitspraak van de Raad van State kwam erop neer dat zes derdelanders voorlopig recht houden op opvang.

Derdelanders zijn mensen die uit Oekraïne vluchtten voor de oorlog, maar geen Oekraïens paspoort hebben. Ze werkten of studeerden in het land met een tijdelijke verblijfsvergunning. Staatssecretaris Van der Burg zei in januari dat er toen in totaal 2760 derdelanders in ons land verbleven.

Onduidelijkheid

Er is echter onduidelijkheid over wat het oordeel van de Raad van State betekent. Volgens een woordvoerder van de Raad is dat “richtinggevend”, wat betekent dat rechtbanken in toekomstige zaken in principe het standpunt over zullen nemen. Maar volgens staatssecretaris Van der Burg (Justitie) ging de uitspraak van dinsdag alleen over zes mensen.

De rechtbank Den Haag noemt de uitspraak van de Raad van State wel. Hoewel de rechter een eigen oordeel velt, wordt expliciet benoemd dat dat overeenkomt met die van de Raad van State.

Veel tijd en inzet

De nieuwe uitspraak maakt echter nog altijd geen einde aan de chaos die er heerst. Voor de negentig derdelanders die in de rechtszaak van vandaag genoemd werden betekent het in ieder geval dat ze voorlopig mogen blijven en – net als gevluchte Oekraïense staatsburgers – mogen werken zonder een tewerkstellingsvergunning.

Meerdere gemeenten, waaronder Den Haag, hebben laten weten dat zij totdat er duidelijkheid is geen derdelanders uit zullen zetten. Ook Hengelo zegt er voorlopig geen werk van te maken. Burgemeester Schelberg zegt tegen Tubantia dat dat veel tijd en inzet kost. Ook zegt hij dat de derdelanders geen overlast veroorzaken en vrijwel allemaal werken.

Andere gemeenten, zoals Dordrecht, zeggen wel tot uitzetting over te gaan omdat zij “de lijn hanteren zoals gecommuniceerd vanuit het ministerie van Justitie en Veiligheid”, totdat de staatssecretaris anders aangeeft.

[45]

‘”De Europese Unie (EU) besloot gister om mensen die Oekraïne ontvluchten tijdelijke bescherming te bieden.”

UNHCR VERWELKOMT EU-BESLUIT OM MENSEN, DIEOEKRAINE ONTVLUCHTEN, TIJDELIJKE BESCHERMING TGE BIEDEN
4 MAART 2022

UNHCR verwelkomt EU-besluit om mensen die Oekraïne ontvluchten tijdelijke bescherming te bieden

De Europese Unie (EU) besloot gister om mensen die Oekraïne ontvluchten tijdelijke bescherming te bieden. Oekraïners en mensen uit derde landen met een vluchtelingenstatus of een permanente verblijfsstatus in Oekraïne worden hierdoor in de EU onmiddellijk beschermd.

Het besluit houdt ook in dat EU-lidstaten tijdelijke bescherming mogen bieden aan mensen uit andere landen die legaal in Oekraïne verblijven en niet naar huis kunnen terugkeren, en aan staatlozen.

We moedigen alle EU-lidstaten aan om een inclusieve aanpak te volgen en deze groepen tijdelijke bescherming toe te kennen. Het besluit maakt het mogelijk om de verantwoordelijkheid voor mensen met een tijdelijke beschermingsstatus tussen de EU-landen te verdelen.

UNHCR, de VN-vluchtelingenorganisatie, dringt er bij de EU-lidstaten op aan de richtlijn snel uit te voeren om degenen die op de vlucht zijn voor het geweld de broodnodige veiligheid en bescherming te blijven bieden – aangezien de situatie in het land blijft verslechteren en het aantal mensen dat op de vlucht slaat blijft toenemen. Dit is hard op weg de grootste vluchtelingencrisis van deze eeuw in Europa te worden.

Veel EU-landen hebben al grote steun getoond en het besluit van gisteren versterkt deze solidariteit. We hopen dat dit zal voortduren. UNHCR verwelkomt ook de richtlijnen van de Commissie, en hen aanmoedigt om flexibel om te gaan met grenscontroles en maatregelen voorstelt om de grenzen te ontlasten.

UNHCR staat klaar om regeringen en andere belanghebbenden te ondersteunen bij het bieden van bescherming en humanitaire hulp aan degenen die gedwongen zijn te vluchten.

Volg ook onze liveblog over de situatie in Oekraïne

Achtergrond

De EU-ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken kwamen op 3 maart bijeen om het voorstel van de Europese Commissie te bespreken om de EU-richtlijn tijdelijke bescherming (TPD) te activeren, gezien de situatie in Oekraïne en de aankomsten in de EU van mensen die veiligheid zoeken. De ministers stemden in met het voorstel en dit is de eerste keer dat de TPD is geactiveerd. Het besluit om de TPD in werking te stellen treedt in werking op de dag dat het wordt gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU.

De TPD, opgericht in de nasleep van de Joegoslavische oorlog, was ontworpen voor het geval van een “massale toestroom of dreigende massale toestroom” van mensen een EU-land zou binnenkomen. Het is een vorm van tijdelijke bescherming gericht op het bieden van directe hulp door grote groepen mensen een collectieve beschermingsstatus toe te kennen. Deze mensen zouden een beschermingsstatus hebben voor maximaal een jaar (met een mogelijkheid tot verlenging tot drie jaar), zonder individuele asielaanvragen, en toegang tot huisvesting en andere voordelen (bijvoorbeeld onderwijs, gezondheidszorg, sociale zekerheid, verblijfsvergunningen). De richtlijn stelt ook criteria vast voor de hereniging van gescheiden gezinnen in het geval dat een of meer familieleden tijdelijke bescherming hebben, maar andere niet. Eenmaal herenigd moeten alle leden een verblijfsvergunning krijgen om in het gastland te verblijven. Om de TPD te implementeren, moeten ten minste 15 van de 27 EU-landen ermee instemmen.

EINDE

”Tijdelijke bescherming in de EUDe Europese Commissie heeft op 2 maart 2022 een voorstel gedaan om Oekraïners tijdelijke bescherming te verlenen op basis van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Dit voorstel is op 4 maart 2022 door de Raad aangenomen.”

VERBLIJFBLOG

ASIEL VOOR OEKRAIENERS?

Asiel voor Oekraïners?

Volgens de VN Vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn op 3 maart 2022 ongeveer een miljoen Oekraïners het land ontvlucht. Sommigen van hen hebben inmiddels in Nederland asiel aangevraagd. Tegelijkertijd verbleven er ook voor het uitbreken van de oorlog al Oekraïners in Nederland, met of zonder verblijfsrecht. Wat is de verblijfspositie van deze Oekraïense migranten?

Kranten en journaals staan dezer dagen bol van de beelden van Oekraïners, vooral vrouwen en kinderen, die naar Polen, Slowakije, Hongarije en Roemenië proberen te vluchten. Er zijn lange files richting de grens en wachtrijen bij de grensposten van deze landen. Sommige van deze Oekraïners zullen doorreizen naar Nederland en hier willen verblijven, bijvoorbeeld omdat zij hier familie hebben. De Europese Commissie schat dat, afhankelijk van het verloop van de situatie in Oekraïne, tussen de 2,5 en 6,5 miljoen Oekraïners ontheemd zullen raken, waarvan een groot deel de EU zal binnenkomen.

In dit blog leggen we uit welke verschillende mogelijkheden Oekraïners hebben om de EU in te reizen en daar een verblijfsrecht te verkrijgen aan de hand van vier onderwerpen: EU grenscontroles, visumvrij inreizen van de EU, de voorwaarden voor asiel of tijdelijke bescherming en de situatie van niet-Oekraïense derdelanders die Oekraïne zijn ontvlucht.

Soepelere controle aan de grenzen
De Europese Commissie heeft op 2 maart 2022 richtlijnen gepubliceerd voor de controle aan de buitengrenzen van de EU met Oekraïne. Deze richtlijnen moeten ervoor zorgen dat Oekraïners het land snel kunnen verlaten terwijl tegelijkertijd een hoog niveau van veiligheidscontroles wordt verzekerd. De grenswachten van de EU-lidstaten kunnen worden bijgestaan door het Europese Grens- en kustwachtagentschap (Frontex) en Europol. De richtlijnen van de Commissie bevatten onder meer de volgende maatregelen:

• Vereenvoudigde grenscontroles voor bepaalde categorieën personen, waaronder kwetsbare personen (o.a. kinderen) en transportarbeiders;
• De mogelijkheid grenscontroles toe te passen op veilige plaatsen buiten de grensposten of op nieuwe tijdelijke grensposten;
• Gemakkelijke grensoverschrijding voor hulpdiensten, zoals ambulances, politie en brandweer;
• Speciale rijen bij grensposten voor organisaties die humanitaire hulp in Oekraïne bieden;
• Het zonder invoerrechten en op vereenvoudigde wijze meenemen van persoonlijke bezittingen en huisdieren.

Visumvrij inreizen en vrije termijn
De Europese Commissie verwacht dat ongeveer de helft van de Oekraïners visumvrij de EU in zal reizen om zich bij familie te voegen of te werken en dat de andere helft asiel zal aanvragen. Sinds 2017 hebben Oekraïners geen visum meer nodig om de EU in te reizen. Dit is het gevolg van het Associatieverdrag tussen Oekraïne en de Europese Unie, dat in artikel 19 oproept om de bewegingsvrijheid van burgers te verbeteren en progressie te boeken met het maken van afspraken over visumvrij te reizen. In mei 2017 werd een verordening aangenomen, waarin in staat dat Oekraïners die in het bezit zijn van een biometrisch paspoort geen visum hoeven aan te vragen voor de Europese Unie. De vrijstelling van de visumplicht geldt uitdrukkelijk niet voor Oekraïners die geen biometrisch paspoort hebben, een paspoort dat Oekraïne overigens in 2012 introduceerde.

Oekraïners die een geldig biometrisch paspoort hebben, mogen de EU inreizen en 90 dagen op het grondgebied verblijven, mits aan alle voorwaarden van de Schengengrenscode wordt voldaan. Die voorwaarden zijn onder meer dat de vreemdeling voldoende middelen van bestaan heeft en geen gevaar vormt voor de openbare orde of de nationale veiligheid (zie artikel 6 Schengengrenscode). Bovendien moet zij volgens de Schengengrenscode kunnen onderbouwen dat het verblijf tijdelijk zal zijn en zij dus na 90 dagen de EU zal verlaten. Oekraïners die aan de voorwaarden voldoen mogen tijdens hun verblijf naar alle lidstaten van de EU reizen. Zij mogen niet werken zonder dat hun werkgever daarvoor een vergunning heeft.

Nederland heeft aangekondigd coulant om te gaan met de vrije termijn van Oekraïners. Zij kunnen de vrije termijn verlengen tot een periode van 180 dagen. Bovendien ‘is afgesproken dat inwoners van Oekraïne die de maximale termijnen overschrijden, hier in verband met de huidige situatie geen problemen van zullen ondervinden’. Dit geldt ook voor Oekraïners die een visum voor kort verblijf hebben (het gaat hier waarschijnlijk om personen die een visum hebben aangevraagd omdat zij geen biometrisch paspoort hebben).

Versoepeling van de voorwaarden voor binnenkomst en doorreis
Niet alle Oekraïners die aan de buitengrens van de EU arriveren zullen in het bezit zijn van een biometrisch paspoort. UNHCR meldde in 2020 dat Oekraïners die wonen in de Krim of de gebieden in het oosten van Oekraïne waar de Oekraïense regering geen controle meer had, problemen ondervinden bij het aanvragen van identiteitsbewijzen en biometrische paspoorten. Dit geldt ook voor Oekraïners die deze gebieden hebben verlaten en elders in Oekraïne zijn gaan wonen. Dit komt doordat de verificatie van gegevens in archieven in de genoemde gebieden moeilijk is en veel tijd kost. Daarnaast hebben sommige Oekraïners het land mogelijk in alle haast moeten ontvluchten zonder de tijd te hebben hun paspoort (thuis) op te halen of aan te vragen. Ook andere voorwaarden voor binnenkomst, zoals het hebben van voldoende middelen van bestaan, kunnen een probleem vormen.

De Europese Commissie heeft in haar richtlijnen voor de controle aan de buitengrenzen van de EU met Oekraïne aangegeven dat de EU lidstaten gebruik kunnen maken van de mogelijkheid die de Schengengrenscode biedt om op humanitaire gronden af te wijken van de voorwaarden voor binnenkomst (zie artikel 6 lid 5). Hier gaat het dus onder meer om het hebben van een (biometrisch paspoort of voldoende middelen van bestaan. Indien Oekraïners zich in het verleden niet aan (Europese) migratieregels hebben gehouden, mag hen dat niet tegengeworpen worden. Lidstaten moeten in dat geval inreisverboden en registraties in het Schengeninformatiesysteem (SIS) negeren.

Wanneer een lidstaat een Oekraïner die niet aan de voorwaarden van de Schengengrenscode op humanitaire gronden toegang verleent, dan geldt die toegang alleen voor het grondgebied van die lidstaat en niet voor de hele EU. De Europese Commissie moedigt lidstaten echter in haar richtlijnen aan om Oekraïners, die geen paspoort, maar wel andere documenten hebben (bijvoorbeeld een identiteitskaart of een geboorteakte van hun kinderen) te ondersteunen bij het doorreizen naar een andere EU lidstaat. Lidstaten die grenscontroles aan de binnengrenzen toepassen kunnen vervoerders (zoals bus- en treinmaatschappijen) verzekeren dat zij geen boetes zullen opleggen als deze Oekraïners zonder paspoort naar hun grondgebied vervoeren.

Asiel aanvragen in de EU
Oekraïners kunnen in de Europese Unie asiel aanvragen. Zij zijn onderdanen van een derde land (niet EU-lidstaat) en vallen daarom onder alle Europese richtlijnen over asiel. Zij kunnen asiel krijgen als zij aan de voorwaarden voor vluchtelingschap of subsidiaire bescherming voldoen (zie de Kwalificatierichtlijn en ons blog ‘Subsidiaire bescherming en de vluchtelingenstatus). Om in aanmerking te komen voor vluchtelingschap moeten Oekraïners aannemelijk maken dat zij een gegronde vrees voor vervolging hebben vanwege een vervolgingsgrond (ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep). Wanneer Oekraïners vluchten vanwege de algemene oorlogssituatie in hun land, dan zal aan het vereiste van een vervolgingsgrond waarschijnlijk niet voldaan worden. Subsidiaire bescherming kan worden verleend als sprake is van een reëel risico op ernstige schade. Ernstige schade kan bestaan uit een ‘ernstige en individuele bedreiging van het leven of de persoon van een burger als gevolg van willekeurig geweld in het kader van een internationaal of binnenlands gewapend conflict’. Het is nog onduidelijk of de EU-lidstaten accepteren dat sprake is van een dergelijke situatie in Oekraïne.

Verantwoordelijke lidstaat voor behandeling van het asielverzoek (Dublin)
De Dublinverordening regelt welke EU-lidstaat verantwoordelijk is voor het asielverzoek van een derdelander (zie ook ons blog ‘Interstatelijk vertrouwen in het Dublinsysteem’. Wanneer een Oekraïner met een biometrisch paspoort de EU is binnengekomen (en dus geen visum nodig heeft) dan is de EU-lidstaat waar hij of zij asiel aanvraagt ook verantwoordelijk voor de behandeling van het asielverzoek (zie artikel 14 lid 2). Als een Oekraïner in Polen de EU binnenkomt en doorreist naar Nederland, dan is Nederland dus verantwoordelijk voor het asielverzoek

Dat geldt ook voor alleenstaande minderjarigen zonder paspoort die geen familieleden in de EU hebben. Alleenstaande minderjarigen die wel familieleden hebben die (rechtmatig) in een EU-lidstaat verblijven, worden in principe met die familieleden herenigd (artikel 8). Hetzelfde is van toepassing op (volwassen) Oekraïners die gezinsleden hebben die in een EU-lidstaat een asielvergunning hebben gekregen of daar in de asielprocedure zitten (artikel 9-11). Wanneer een Oekraïner een visum heeft gekregen voor een EU-lidstaat, dan is die lidstaat verantwoordelijk voor het asielverzoek (artikel 12). De EU-lidstaat die een Oekraïner om humanitaire redenen toegang heeft gegeven tot zijn grondgebied wordt ook verantwoordelijk voor het asielverzoek . Wanneer een Oekraïner op illegale wijze de buitengrens van de EU heeft overschreden, dan is in principe de EU-lidstaat waar hij of zij is binnengekomen verantwoordelijk voor het asielverzoek (artikel 13).

Asiel in Nederland
Oekraïners kunnen in het aanmeldcentrum in Ter Apel een asielaanvraag indienen. Zij worden vervolgens opgevangen in onder meer Ter Apel, Amsterdam en Ede. Op het asielverzoek zal voorlopig niet inhoudelijk worden beslist. De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid heeft op 28 februari 2022 voor de duur van zes maanden een besluit- en vertrekmoratorium afgekondigd voor Oekraïne. Dat betekent dat de beslistermijn van asielverzoeken die de komende zes maanden worden ingediend met een jaar wordt verlengd (naar 18 maanden). De IND bekijkt wel of het mogelijk is interviews af te nemen in lopende asielprocedures. Oekraïners die al eerder in Nederland een asielaanvraag hebben ingediend en zijn afgewezen, hoeven bovendien niet terug te keren naar hun land van herkomst. Als zij een nieuwe asielaanvraag indienen, dan krijgen zij een plek in de asielopvang. Bepaalde categorieën asielzoekers zijn uitgezonderd van het besluit- en vertrekmoratorium. Het gaat onder meer om asielzoekers voor wier asielverzoek een andere EU-lidstaat verantwoordelijk is of die een gevaar vormen voor de openbare orde of nationale veiligheid.

De staatssecretaris heeft ook beslist dat Oekraïne in ieder geval de komende zes maanden niet langer wordt gezien als een veilig land van herkomst (zie hierover ons blog ‘Wat is een veilig land van herkomst?’)

Tijdelijke bescherming in de EU
De Europese Commissie heeft op 2 maart 2022 een voorstel gedaan om Oekraïners tijdelijke bescherming te verlenen op basis van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Dit voorstel is op 4 maart 2022 door de Raad aangenomen. De Richtlijn Tijdelijke Bescherming is bedoeld voor een situatie van ‘van massale toestroom van ontheemden uit derde landen die niet naar hun land van oorsprong kunnen terugkeren’.

Het is de eerste keer dat de Richtlijn Tijdelijke Bescherming wordt gebruikt: ook ten tijde van de hoge instroom van Syrische vluchtelingen in 2015, heeft de EU geen tijdelijke bescherming verleend (zie hierover ook ons blog ‘“Massale toestroom van ontheemden”: een ongebruikte EU-richtlijn’). De maatregel van tijdelijke bescherming is meteen ingegaan en geldt voor de periode van een jaar. Als de situatie in Oekraïne niet verbetert (en de bescherming dus niet wordt beëindigd op grond van artikel 6 Richtlijn Tijdelijke Bescherming) dan kan de tijdelijke bescherming automatisch tweemaal met een half jaar worden verlengd (artikel 4 Richtlijn Tijdelijke Bescherming). Daarna kan de duur van de vergunning nog één keer met een jaar worden verlengd als de situatie in Oekraïne voortduurt, maar dan alleen na een nieuw voorstel daartoe van de Europese Commissie dat met gekwalificeerde meerderheid moet worden aangenomen door de Raad. De maximale duur van deze vergunning is dus drie jaar.

De Richtlijn Tijdelijke Bescherming vraagt lidstaten de personen op die voor de tijdelijke bescherming in aanmerking kunnen komen ‘in een geest van gemeenschappelijke solidariteit’ op te vangen (artikel 25). De Europese Commissie zal zorgen voor uitwisseling van informatie over de opvang van Oekraïners die tijdelijke bescherming vallen en de situatie in de lidstaten monitoren. EU agentschappen zullen lidstaten van wie het opvangsysteem onder druk staat, ondersteunen. Het uitvoeringsbesluit van de Raad zegt niets over verdeling van tijdelijk beschermde Oekraïners over de lidstaten.

De maatregel van tijdelijke bescherming geldt voor personen met de Oekraïense nationaliteit en hun familieleden die ontheemd zijn geraakt sinds 24 februari 2022, na de militaire invasie van het Russische leger. De maatregel vermeldt uitdrukkelijk dat hij van toepassing is op personen die voor 24 februari in Oekraïne verbleven en sluit dus Oekraïners uit die al eerder naar de EU (en Nederland zijn gekomen). Het is de vraag hoe Nederland zal omgaan met Oekraïners die bijvoorbeeld op 24 februari 2022 (toevallig) in Nederland verbleven voor familiebezoek of met Oekraïners die hier (soms al lange tijd) zonder verblijfsvergunning verblijven. Professor Daniel Thym schrijft dat Oekraïners die op 24 februari in het buitenland verbleven ook tijdelijke bescherming krijgen, als hun gewone verblijfplaats (place of habitual residence) maar in Oekraïne is.

Oekraïners die tijdelijke bescherming krijgen, hebben recht op een verblijfsdocument, toegang tot onderwijs, fatsoenlijke huisvesting, sociale bijstand, medische zorg en gezinshereniging (artikel 9-15 Richtlijn Tijdelijke Bescherming). Zij hebben ook toegang tot de arbeidsmarkt. Lidstaten mogen echter wel voorrang geven op de arbeidsmarkt aan onder meer EU-burgers en onderdanen van derde landen die legaal in de EU verblijven en een werkloosheidsuitkering ontvangen (bijvoorbeeld mensen die een asielstatus hebben gekregen). Het is nog onduidelijk onder welke voorwaarden Nederland Oekraïners zal toelaten tot de arbeidsmarkt.

Oekraïners die tijdelijke bescherming krijgen, kunnen gedurende of na hun tijdelijk verblijf een asielverzoek indienen. Volgens de Raad maakt de maatregel het echter minder noodzakelijk voor Oekraïners om onmiddellijk asiel aan te vragen: ‘door de formaliteiten tot een minimum te beperken, vanwege de urgentie van de situatie, kan het risico worden beperkt dat [de asielstelsels van de lidstaten] overbelast raken’. Lidstaten mogen volgens de richtlijn bepalen dat een vreemdeling niet tegelijkertijd tijdelijke bescherming en de status van asielzoeker kan krijgen (artikel 19 Richtlijn Tijdelijke Bescherming). Als een lidstaat tijdens de duur van de tijdelijke bescherming nog niet heeft beslist over een asielverzoek, dan moet dat na afloop daarvan gebeuren (artikel 17 lid 2 Richtlijn Tijdelijke Bescherming). Het is nog niet duidelijk hoe Nederland zal omgaan met de asielverzoeken van Oekraïners nu er tijdelijke bescherming is ingesteld.

Bescherming van derdelanders die in Oekraïne verbleven
Niet alleen Oekraïners ontvluchten Oekraïne, maar ook derdelanders die in het land studeerden, werkten of er asiel hadden (aangevraagd). Er zijn berichten dat derdelanders van Afrikaanse, Aziatische en Caribische afkomst tijdens hun vlucht te maken krijgen met racisme.

De maatregel van tijdelijke bescherming geldt ook voor derdelanders en staatlozen die voor 24 februari 2022 met een asielvergunning in Oekraïne verbleven en sinds die datum ontheemd zijn geraakt. De lidstaten moeten daarnaast tijdelijke bescherming of andere passende bescherming bieden aan derdelanders die ‘kunnen aantonen dat zij vóór 24 februari 2022 legaal in Oekraïne verbleven op basis van een geldige permanente verblijfsvergunning die overeenkomstig Oekraïens recht is afgegeven, en die niet in staat zijn in veilige en duurzame omstandigheden naar hun land of regio van oorsprong terug te keren’. Werknemers of studenten die voor kortere tijd in Oekraïne verbleven, moeten op humanitaire gronden toegang krijgen tot de EU, ook als zij niet in het bezit zijn van een visum, een paspoort en/of voldoende middelen van bestaan. De lidstaten moeten zorgen voor een veilige doorgang met het oog op terugkeer naar hun land of regio van oorsprong.

EINDE BERICHT VERBLIJFBLOG

[44]

”Kunnen gevluchte Oekraïners weer terug naar veilige delen van hun land? Dat opperde Mona Keijzer (BBB) gisteren in de Tweede Kamer. Het voorstel leidt tot verbazing bij de gevluchte Oekraïense Eugenia. “Waar zijn dan die veilige regio’s?””

EENVANDAAG AVROTROS.NL

VERBAZING OM BBB-VOORSTEL OM GEVLUCHTE OEKRAIENERS TERUG TE STUREN: ”NEEM IK

MIJN KINDEREN MEE NAAR LAND IN OORLOG?”

30 JANUARI 2024

https://eenvandaag.avrotros.nl/item/verbazing-om-bbb-voorstel-om-gevluchte-oekrainers-terug-te-sturen-neem-ik-mijn-kinderen-mee-naar-land-in-oorlog

Kunnen gevluchte Oekraïners weer terug naar veilige delen van hun land? Dat opperde Mona Keijzer (BBB) gisteren in de Tweede Kamer. Het voorstel leidt tot verbazing bij de gevluchte Oekraïense Eugenia. “Waar zijn dan die veilige regio’s?”

Eugenia is in maart 2022 vanuit Oekraïne in Nederland aangekomen. Ze ziet niks in het plan om gevluchte Oekraïners terug te sturen.

‘Zo ver mogelijk van Rusland zijn’

Eurgenia woont in een dorp in Noord-Holland, in een voormalig bejaardenhuis dat de gemeente beschikbaar heeft gesteld voor de opvang van Oekraïners.

Toen Eugenia net in Nederland was, wilde ze niets liever dan teruggaan. Maar nu de oorlog voortduurt komt steeds duidelijker de gedachte naar voren dat het van belang is om ‘zo ver mogelijk van Rusland te zijn’. Oekraïne is al bijna 2 jaar in oorlog met Rusland.

Serieus over nadenken

De BBB vindt dat er serieus moet worden nagedacht over het terugsturen van Oekraïense vluchtelingen naar ‘veilige delen’ van het land.

“Het was mooi om te zien hoe gastvrij Nederlanders waren in februari 2022 toen de oorlog tussen Oekraïne en Rusland begon”, zei BBB-Kamerlid Mona Keijzer in een Kamerdebat over asiel en migratie. “Maar we kunnen hier niet iedereen opvangen”, voegde ze toe.

West-Oekraïne veilig?

Keijzer meent dat er qua oorlogsvoering ‘een soort status quo is ontstaan’ en wil dat het Nederlandse beleid daarop wordt afgestemd.

“We moeten het hebben over de terugkeer. Bepaalde delen van dat land lijken veilig te zijn. Het westen van Oekraïne is veilig naar mijn smaak. Zouden Oekraïners daar veilig gehuisvest kunnen worden?”, opperde het BBB-Kamerlid.

Gevlucht naar Noord-Holland

Eugenia ziet niks in het plan. Haar man vecht al sinds 2014 in het Oekraïense leger. Dat was het jaar dat de Krim door Rusland werd geannexeerd. Zij vluchtte zelf aan het begin van de oorlog, in 2022. De kinderen van Eugenia gaan in Nederland naar school en zij werkt inmiddels als videoproducer.

Als ze wordt gevraagd naar het idee van de BBB over een terugkeer naar Oekraïne is haar eerste reactie: “Waar zijn dan die veilige regio’s? De aanvallen zijn namelijk onvoorspelbaar. En dus is de echte vraag: neem ik mijn kinderen mee naar een land dat in oorlog is?”

Bedreigd op Russische websites

Voor Eugenia is er een extra belemmering om terug te gaan naar Oekraïne, ook als de oorlog voorbij zou zijn. Zij en haar man worden namelijk vanwege hun werk bedreigd op Russische websites.

In het Noord-Hollandse plaatsje waar ze nu woont voelt het vooralsnog vredig. Haar zoon spreekt inmiddels goed Nederlands.

Land weer veilig of niet?

Hoogleraar migratiestudies Marlou Schrover van de Universiteit Leiden zegt dat het niet aan de Tweede Kamer is om te bepalen of een land dat in oorlog is of is geweest, weer veilig is. “Er worden landenrapporten gemaakt op grond van informatie die internationale bedrijven en andere organisaties geven over de situatie in het betreffende land.”

“Zowel de EU als Nederland maken die landenrapporten en het veilig verklaren van een land is een langdurig proces”, vertelt ze. “Nederland kan dat niet alleen en ook niet op korte termijn”, voegt ze toe.

Binnenlands veilig alternatief

Toch komt wat Keijzer voorstelt niet helemaal uit de lucht vallen. Wat Keijzer voorstelt is in het verleden namelijk vaker voorgesteld. En het kan ook, als er een binnenlands veilig alternatief is, zegt de hoogleraar. “Oekraïners zijn geen vluchtelingen, ze hebben een tijdelijke ontheemdenstatus.”

Dat wil zeggen dat zo lang als het conflict duurt de Oekraïners hier mogen zijn als ontheemden. “Totdat de EU zegt dat het land weer veilig is. Dan kun je mensen vragen terug te keren”, vertelt Schrover.

Joegoslaven ontheemd

De situatie nu doet denken aan de situatie in de jaren 90. Toen kregen mensen die voor de oorlog in Joegoslavië vluchtten hier ook een ‘ontheemdenstatus’. “Net als nu met Oekraïners was het doel om de vluchtelingen buiten het asielsysteem te houden. Ze zouden immers terugkeren als de oorlog voorbij was of Joegoslavië veilig zou zijn.”

Toen dat in voormalig Joegoslavië eenmaal zo ver was, vroeg een heel groot gedeelte alsnog een verblijfstatus aan. “70 procent van de vluchtelingen ging niet terug. Die mensen waren er al 5 jaar. Ze vroegen zich af of ze hun kinderen een nieuwe migratie aan wilden doen. Sommigen wilden niet terug naar een land dat grotendeels was verwoest”, vertelt Schrover.

Alsnog verblijfstatus aanvragen

Daarmee wil Schrover zeggen: je kunt wel een discussie aanzwengelen over in hoeverre delen van Oekraïne veilig zijn voor terugkeer, de geschiedenis leert dat veel mensen bij een ‘veiligverklaring’ alsnog een verblijfstatus aanvragen. Het argument is dan bijvoorbeeld dat het schrijnend oneerlijk is om terug te moeten keren naar een verwoeste plek of met kinderen die hier langere tijd naar school zijn gegaan.

“Voor de IND en COA is het heel onhandig als ze allemaal een status aan zouden vragen”, zegt de hoogleraar, doelend op de ongeveer 100.000 gevluchte Oekraïners in Nederland. “Het overbelaste systeem van beoordeling wordt dan nog meer belast.”

EINDE

”BBB in de Tweede Kamer vindt dat er serieus gekeken moet worden naar het terugsturen van Oekraïense vluchtelingen naar veilige delen van hun eigen land. “We kunnen hier niet iedereen huisvesten”, zei Kamerlid Mona Keijzer bij de behandeling van de asielbegroting. Oekraïne is al twee jaar in oorlog sinds de Russische invasie.”

NOS

BBB: KUNNEN OEKRAINERS NIET TERUG NAAR

VEILIGE DELEN EIGEN LAND?

29 JANUARI 2024

https://nos.nl/artikel/2506788-bbb-kunnen-oekrainers-niet-terug-naar-veilige-delen-eigen-land

BBB in de Tweede Kamer vindt dat er serieus gekeken moet worden naar het terugsturen van Oekraïense vluchtelingen naar veilige delen van hun eigen land. “We kunnen hier niet iedereen huisvesten”, zei Kamerlid Mona Keijzer bij de behandeling van de asielbegroting. Oekraïne is al twee jaar in oorlog sinds de Russische invasie.

Keijzer denkt dat de vluchtelingen in bepaalde delen van het land niets te vrezen hebben van de oorlog. Ze zei gelezen te hebben over een skigebied in het zuidwesten van Oekraïne. “Dat ligt net zo ver van het front als de Alpen.”

Het BBB-Kamerlid wil ook weten hoe het demissionaire kabinet denkt over het gedwongen repatriëren van Oekraïense dienstplichtigen als Kyiv daar om vraagt. Waarschijnlijk zijn honderdduizenden dienstplichtigen hun land ontvlucht, onder meer naar Nederland.

‘Zorgelijk’

GroenLinks-PvdA en D66 lieten direct weten niets te voelen voor de suggesties van BBB. D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt zei dat het niet aan politici is om te bepalen welk deel van een land veilig is. Daarvoor zijn er de ambtsberichten die opgesteld worden door deskundigen die de situatie in een land in de gaten houden, betoogde Podt.

Julian Bushoff van GroenLinks/PvdA noemde het idee van BBB “nieuw en zorgelijk”. Hij vindt het onbegrijpelijk dat BBB nadenkt over het terugsturen van vluchtelingen naar een land in oorlog.

Huur en zorg

Keijzer wil ook dat Oekraïners die in Nederland werk gevonden hebben huur en zorgkosten gaan betalen. Het is volgens haar “onderhand volstrekt onuitlegbaar” dat vluchtelingen niets voor huisvesting en zorg hoeven te betalen, en minima wel.

Overigens betalen Oekraïners op een aantal plekken in Nederland al een eigen bijdrage voor de opvang die ze krijgen.

EINDE