VOORDAT U VERDER LEEST, ZIE OOK THE WRITINGS ON THE WALL:
ARTIKEL ASTRID ESSED HET ANTI VLUCHTELINGENDISCOURS VAN GROEN LINKS WETHOUDERRUTGER GROOT WASSINK
Ik citeer Groot-Wassink uit een interview in Het Parool: ”Wat ik doe voor ongedocumenteerden, is alleen vol te houden als je ook een oplossing vindt voor immigranten uit veilige landen, die niet in aanmerking komen voor een verblijf. Deze veiligelanders krijgen in Ter Apel een treinkaartje naar Amsterdam en komen hier naartoe om shit te veroorzaken”
Opinie, gepost door: Joke Kaviaar op 31/10/2021 10:10:06
Rutger Groot Wassink, Amsterdams wethouder van ‘Vluchtelingen en Ongedocumenteerden’, is van plan rechtszaken aan te spannen tegen vluchtelingen van We Are Still Here om hen te ontruimen uit de ‘Landelijke Vreemdelingen Voorziening’ (LVV) in Amsterdam. Voor de duidelijkheid: deze LVV heet officieel ‘opvang’ maar is niets anders dan een drukmiddel. Tijdens zijn toespraak voor aanvang van de demonstratie op 23 oktober jl. vertelde Sami:
“Look at how they create this project which is totally against what we agreed before we signed. (…) They say, you gonna go out after one or two months and a few of my friends they kicked out. They are on the street. Same shit again. They are helping? With what? (…) They give you so many different appointments with so many different organisations. If you miss one of them they come to you and they tell you: ‘you are not cooperating with us’. So you have to go out of the shelter, they use the shelter as a warning, as a threat.”
Er zijn dus al mensen op straat beland. Nadat hen te kennen was gegeven dat ze voor een datum weg moesten zijn, vertrokken ze uit angst voor de inzet van politie. Er zijn er ook vertrokken omdat ze de stress niet meer konden vedragen. Maar op dit moment weigert een aantal van hen eensgezind de LVV te verlaten. Tegelijk helpen supporters met een advocaat om voor mensen bezwaar te maken, zowel bij de gemeente als bij de staatssecretaris. Daar werd tot nu toe niet eens op gereageerd. Vanwege de ontruimingsdreiging, en omdat de pilot LVV halverwege volgend jaar afloopt en maar beter niet kan doorgaan, ging We Are Still Here vorige week zaterdag 23 oktober de straat op, maar dan wel om te demonstreren!
NO TEMPORARY SOLUTIONS BUT PERMANENT RESIDENCY!
Verzameld voor deze eerste demonstratie in lange tijd werd bij een van de vijf LVV’s in Amsterdam, de LVV voor vrouwen aan het Javaplantsoen, die gerund wordt door stichting Maya Angelou, genoemd naar de Amerikaanse burgerrechtenactiviste en schrijfster van onder meer ‘I Know Why the Caged Bird Sings’ . Hoe wrang! Als je je laat gebruiken om vluchtelingen onder druk te zetten om het land te verlaten, waarbij je ‘opvang’ dient als chantagemiddel, dan heb je blijkbaar niet begrepen waarom gekooide vogels zingen.
Maar hoe zit dat nou met die LVV’s? Een korte uitleg.
Sinds een aantal jaren zijn in alle steden behalve Eindhoven de Bed-Bad-Brood voorzieningen gesloten waar ongedocumenteerden, als er plek was, onvoorwaardelijk terecht konden. Tegelijk zijn in vijf gemeenten, te weten Amsterdam, Eindhoven, Groningen, Rotterdam en Utrecht, de Landelijke Vreemdelingen Voorzieningen (LVV) gekomen, als proef. Er wordt gedaan alsof het hulp is, een vorm van liefdadigheid. Maar verblijf in zo’n LVV is aan criteria verbonden, je komt er niet zomaar in. Verblijf je er eenmaal, dan is de eis dat je aan alles meewerkt allesbepalend. In Amsterdam zijn er vijf, naast stichting Maya Angelou gerund door het Leger des Heils en HvO Querido. Amsterdam hanteert een maximaal verblijf van achttien maanden, Rotterdam zes maanden en de andere steden hebben geen maximale termijn. Die termijn waarbinnen ‘een oplossing’ gevonden moet zijn, en de voorwaarde dat je overal aan meewerkt – met als doel in de meeste gevallen: vertrek uit Neederland – maakt alle, maar het meest nog de LVV’s in Rotterdam en Amsterdam tot verwijdermachines. De oplossing die de LVV op papier moet bieden is dan ook een oplossing voor de staat en de gemeentes, niet voor de vluchtelingen.
Yusuf, tijdens zijn toespraak vooraf aan de demonstratie: “Let me tell you, brothers and sisters. These things they create for their own benefit. It’s not for the refugee out of procedure. Refugee out of procedure they get a lot of frustration in this programma. Why? Because they keep repeating: Go back home.”
Inzet van de LVV: door vluchtelingen een worst voor te houden van perspectief en een ‘duurzame oplossing’ via een omweg alsnog aansturen op ‘vrijwillig’ vertrek uit Neederland. En aangezien de staat ook wel weet dat mensen niet terug kunnen en dus ook niet aan het idee willen, is er doelbewust voor gekozen om de begeleiding en juridische hulp te laten doen door lokale NGO’s of steungroepen die daarvoor subsidie krijgen. Zo is in Amsterdam bijvoorbeeld het ASKV erin gaan zitten, waarschijnlijk vanuit het idee mensen te helpen, een luis in de pels te zijn. Maar het idee van de staat is dat vluchtelingen de boodschap ‘je maakt geen kans op verblijf dus je moet weg’ van hen makkelijker aan zouden nemen dan van de IND of de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V), zo is de conclusie van een al in 2018 gedaan onderzoek. Die organisaties doen feitelijk het werk van de IND over en Sami sprak in dit verband zelfs van ‘copy and paste’. Dat kan in enkele gevallen goed uitpakken als een organisatie zich aan het harnas van de LVV weet te onttrekken, maar als het aan de staat ligt moeten zoveel mogelijk nieuwe asielaanvragen worden voorkomen en het verzet tegen vertrek gebroken. Van het afgeven van een verblijfsvergunning door het buitenschuldcriterium te hanteren, wanneer ondanks de medewerking van een vluchteling vertrek uit Neederland niet kan worden geregeld, heeft de IND dan ook maar zelden gehoord.
Sami: “For politicians who create this, I say: shame on you. (…) Who says this is helping for refugees. I say, shame on you. This is not helping. If you really want to help, do something for us, for refugees, you have to give them the right to work, to educate themselves, give them freedom. Don’t show me that unwelcome face. (…) And don’t tell me by creating this kind of project and then you go on the media ‘we are helping the refugee people, we are doing that and this’. This is like candy, we are not children. (…) We need real help!”
De vluchtelingen van We Are Here, nu We Are Still Here, zijn terug bij af. Ze zullen zich opnieuw moeten organiseren en dat doen ze dan ook. Eenvoudig is dat niet. Niet alleen moeten ze elkaar weer vinden, ook de aandacht moet opnieuw op hun problemen worden gevestigd. In een interview met FunX stelt Sami terecht: “We zijn onzichtbaar gemaakt”. Het verblijf in de LVV’s heeft tot gevolg gehad dat We Are Here verspreid raakte en ook dat kwam de gemeente Amsterdam goed uit, want de gemeente Amsterdam was het zat dat de groep steeds panden kraakte. Burgemeester Femke Halsema, ook al Groen Links, wond er in Het Parool van 14 december 2019 geen doekjes om: ‘Na wéér een kraakactie van asielactiegroep We Are Here vond de burgemeester het tijd dat de vreemdelingenpolitie gaat handhaven’ en ‘in gesprekken met staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asielzaken) heeft de burgemeester er inmiddels ook op aangedrongen’ gevolgd door ‘De huidige groepjes van We Are Here die nog op straat zwerven en kraken, komen grotendeels uit veilige landen en hebben meestal geen recht op een verblijfsvergunning. Daarom is het wat Halsema betreft nu tijd dat de vreemdelingenpolitie gaat optreden en de laatste We Are Here-activisten in detentie plaatst’. Op dat moment was al bekend dat er in de vorm van LVV ‘opvang’ zou komen maar was die er nog niet eens. Het is zonneklaar dat voor Amsterdam de LVV’s een welkom antwoord waren op het kraken en moest helpen om vluchtelingen te verdelen en tegen elkaar uit te spelen.
Wat denkt de stad Amsterdam wel? Wat denkt Groen Links bij monde van Groot Wassink en Halsema wel? Dat vluchtelingen dom zijn? Dat je ze zomaar kunt ringeloren? Dat ze niet zien wat er gebeurt? Velen voelen zich bedrogen en vooral door Groen Links. Tijdens de vorige gemeenteraadsverkiezingen had GL in het verkiezingsprogramma staan: ‘Niemand in Amsterdam slaapt op straat’. Ongedocumenteerden werden toen ingezet om in Groen Links verkiezingsjasjes te lopen tijdens demonstraties. Ook de komende verkiezingen beweert Groen Links dat niemand in Amsterdam op straat zal slapen. Maar hoe zit het dan met de vluchtelingen? Rechtszaken om ze uit de LVV te zetten door Groot Wassink. Halsema die ze op laat jagen als ze een huis gaan kraken. Niemand op straat?! En dit tot de dood erop volgt desnoods? Immers, de GGD – nog zo’n instantie die meehelpt dit beleid in stand te houden door te bepalen of iemand wel kwetsbaar genoeg is voor enige vorm van tijdelijke opvang – laat je pas ergens toe als je bijna dood bent. Dat het leven op straat op zichzelf je dood kan worden, daar wordt geen rekening mee gehouden. Tijdens de demonstratie werd dan ook stilgestaan, letterlijk, bij het kantoor van de GGD in Amsterdam. Een GGD die bovendien niet bepaald werk maakt van het verstrekken van QR codes aan ongedocumenteerden, waardoor mensen die op straat leven nergens naar binnen kunnen, al is het maar om naar de WC te gaan. En op die straat komen weer een heleboel mensen de komende tijd terecht. In de regen, in de kou.
Hidaya in haar toespraak vooraf aan de demonstratie: “I know some of my friends are going to be on the street in a couple of days. This is not what we want. What we want is a permanent place. What we want is a place where you feel a sense of belonging. What we want is a place where you feel comfortable. What want is a place where you are not going to be critisized. What we want is a place where we are welcome. It is important to know that we are educated people. I am an engineer by profession. (…) Stop looking at immigrants as dumb people.”
Aan deze demonstratie deden, inclusief mensen van We Are Still Here, ongeveer 250 mensen mee. Als je dat vergelijkt met de duizenden die bij de Woondemonstratie in Amsterdam waren is dat bedroevend weinig. Immers, de strijd van vluchtelingen gaat ook om woonstrijd, en meer dan dat! Het gaat om het recht op verblijf. Het recht je leven op te bouwen. Daarvoor is onderdak nodig, permanent onderdak: een huis om in te wonen. Daarop hebben vluchtelingen net zo veel recht als ieder ander. De tijd voor solidariteit is nu! Dit gaat niet de laatste actie zijn en ontruimingen vragen om solidaire steun, samenwerking en verzet. Kom je ook naar de volgende demonstratie van We Are Still Here? Kom je mee voor de deur staan om ontruimingen tegen te houden? Kom je helpen kraken?
Joke Kaviaar, 31 oktober 2021
Reacties uitgeschakeld voor [Artikel Joke Kaviaar]/Chantage is geen opvang: We Are Still Here
Onderstaand artikel schreef ik voor Konfrontatie Digitaal. Daar is het dus al te lezen.
In het zwart en solidair: samen slaan we de repressie terug!
A longread, a very long read
De afgelopen maanden is politiegeweld en staatsrepressie in Nederland fors toegenomen. Waar je een jaar geleden demonstraties nog kon min of meer onderscheiden in wandeltochten zonder gevaar enerzijds, en risicowedstrijden anderzijds, daar heeft de politie en het ‘bevoegde gezag’ dat onderscheid zo ongeveer gewelddadig opgeheven. Elke demonstratie ter linkerzijde – voor corona-ontkenners, fascistoïde boeren en dergelijke gelden andere regels – staat onder concrete dreiging van staatsgeweld. Of dat geweld er daadwerkelijk komt, hangt niet af van het reële of door autoriteiten verwachte houding van actievoerders. Het hangt af van keuzes van het gezag: hoe ze deze keer de dreiging die ze sowieso van protesterende mensen voelen, tegemoet zullen treden. Je kunt dus niet meer zeggen: als wij een nette optocht of protestbijeenkomst houden en geen ‘geweld’ gebruiken, dan laat de politie ons met rust. Die dagen zijn voorbij. Die dagen komen terug, en meer dan dat… maar alleen als wij onze vrijheid op straat zo goed verdedigen dat we de repressieve staatsmacht op de terugtocht weten te dwingen. In het zwart en solidair: samen slaan we die repressie terug! Maar eerst: wat is er gebeurd en hoe staan we er voor?
Amsterdam: politie op krakersjacht
We zien de repressie al enkele maanden in een stroomversnelling. Amsterdam, het Woonprotest op 12 september 2021, is een belangrijk moment hierin. Al tijdens de optocht was de politie opdringerig aanwezig rond groepen demonstranten die een strijdbare indruk maakten en bijbehorende toon zetten. Een poging van een aantal demonstranten om aan het eind van de demonstratie een pand te kraken, was het excuus dat de politie misbruikte om niet alleen vermeende krakers, maar mensen die alleen maar in de buurt stonden, aan te vallen, af te tuigen en in een aantal gevallen ook te arresteren. Heel behendig maakte de politie onderscheid tussen verschillende soorten demonstranten om de actievoerders uit elkaar te spelen. ‘De politie benadrukt dat het gaat om aanhangers van de kraakbeweging “en niet om de gemiddelde demonstrant die er vandaag was.”’(1) Voor de ‘gemiddelde demonstrant’ is de politie niet zo bang: die loopt netjes tussen de voorgeschreven lijntjes. Maar ‘aanhangers van de kraakbeweging’, dat is een ander verhaal. Dat is ondermijning van het gezag en een aanval op het eigendomsrecht. Dat moet natuurlijk de kop worden ingedrukt. Afstand scheppen tussen goede demonstranten en slechte actievoerders. Een klassiek verdeel-en-heers spel van het gezag.
Spijtig genoeg voor de politie stelde Woonprotest, de actiecoalitie die de demonstratie op touw had gezet, zich vierkant op tegenover het politiegeweld.(2) ‘Laat het duidelijk zijn: wij zijn pro-kraken, dat zeiden we op het podium, dat zeggen we in de media en dat zeggen we nog steeds. Kraken moet gedecriminaliseerd worden, omdat het onderdeel is van het fundamentele woonrecht.’ En ook: ‘Kraken is het gevolg van onmenselijk wanbeleid.” En al eerder in dezelfde verklaring, over de politieterreur zelf: ‘ We zijn daar heel erg van geschrokken en veroordelen dit politiegeweld. Onze steun gaat uit naar de mensen die gewond zijn geraakt, trauma hebben opgelopen of in de cel zijn beland.’ Geen vleug van afstand-nemen, geen vleug van beide-partijen-droegen-aan-escalatie-bij, zoals je heel vaak ziet vanuit bredere actiecoalities als radicaler demonstranten op politiegeweld stuiten en daarvan dan al gauw de schuld krijgen ook. Doodgewoon glasharde solidariteit van het Woonprotest met alle deelnemers. Woonstrijd is overduidelijk ook kraakstrijd, en de poging van het gezag om die twee uiteen te scheuren is frontaal mislukt. Goed!
Den Haag: politie op journalistenjacht
Intussen was al duidelijk dat het niet bij een enkel woonprotest zou blijven. Uit de ene na de andere stad kwamen aankondigingen van demonstraties tegen de woningnood. De eerste grote zou Woonopstand in Rotterdam worden. Daar werd nadrukkelijk ver buiten die stad gemobiliseerd, al voor en op het woonprotest in Amsterdam. Voordat daar echter de volgende confrontatie plaatsvond, zagen we staatsrepressie op een heel ander actiefront. Vanaf 11 oktober hield de klimaatactiegroep Extinction Rebellion (XR) zogeheten disruptieve acties van burgerlijke ongehoorzaamheid in de straten van regeringszetel Den Haag. Natuurlijk ontregelt zoiets het verkeer. Daarin schuilt het alarmsignaal dat XR wil afgeven: regering, ga iets doen aan de klimaatramp! Natuurlijk gaat de regering niets serieus doen, daar is ze niet voor opgericht. Het hele pleidooi is dus verkeerd geadresseerd. Maar het signaal dat van de actie uit ging is daarmee niet waardeloos. En degenen die intussen echt iets probeerden te doen, waren de dappere actievoerders.
Het gezag vond het natuurlijk helemaal niets en probeerde weer dezelfde verdeel-en-heers praatjes. Demonstreren mag, blokkeren mag niet. Nu laat XR haar actievoerders vervolgens opgewekt wegslepen, en daar vind ik iets van. Maar in dit verband belangrijker: politie reageerde weer met grof geweld. Opvallend daarbij was dat ze de ene dag een Volkskrant-journalist die van dichtbij vroeg waar de politie mee bezig was, oppakte, en de andere dag hetzelfde deed met een AD-journalist en bijbehorende cameraman. De twee zaten in ene bus vol actievoerders, om de geplande actie van dichtbij te kunnen verslaan. Politie sloot de bus in en hield zowel actievoerders als de twee mediawerkers aan. Beiden hadden een perskaart, beiden moesten toch mee naar het bureau. Dat is een repressieve grensverlegging ten kwade, temeer omdat er vrij weinig commotie over ontstond. En het Openbaar Ministerie noemt de aanhoudingen nog ‘rechtmatig’ ook.(3)
Demonstranten maken vaker zulke op niets geloofwaardigs gebaseerde aanhoudingen mee, en dan geven journalisten doorgaans niet thuis. Nu het journalisten raakt, slaan ze wat meer alarm. Het zou ze sieren om van nu af aan ook scherper te zijn als het actievoerders weer eens overkomt, maar ik verwacht niet al te veel… Hans Nijenhuis, de opgepakte journalist, zei al: ‘Ik blijf er bij dat het niet nodig was om ons mee te nemen naar het bureau. Het was op straat al glashelder wie wij zijn en geen deel van het protest uitmaakten.’(3) Waar. Maar ook een manier om te zeggen: ons mag je niet oppakken maar die actievoerders wel. Zo redden journalisten wellicht hachjes, maar geen vrijheden. Want als straks alle actievoerders van de straat gesleept zijn of erger, zonder journalisten die voor ze opkomen, dan blijft er van de journalistieke vrijheid ook weer steeds minder over. Die zijn dan gewoon het volgende doelwit,.
Intussen zou het begrijpelijk, maar niet handig zijn als wij als activisten zouden zeggen: net goed, nu voelen jullie ook eens hoe het is. Beter is het om voor journalisten op te komen, ook al zijn het inhoudelijk doorgaans onze bondgenoten niet. Immers: waar journalisten door onderdrukking geen verslag meer kunnen doen van demonstraties, kunnen agenten ook makkelijker ongezien en ongeremd hun geweld inzetten tegen ons. Waar de journalistieke vrijheid teloor gaat, is van de demonstratievrijheid al snel niet veel meer over. Hier delen we een tactisch, maar wezenlijk gemeenschappelijk belang tegen de repressie. Als journalisten dat onderkenden, waren we verder. Nogmaals: er op rekenen doe ik niet. En intussen heeft de staat de paaltjes weer wat verder verzet richting expliciete politiestaat, met gebreidelde pers en al. Belarus in wording met het kabinet-Rutte als collectieve Loekasjenko die demissionair is en eindeloos blijft zitten.
Rotterdam: politie op anarchistenjacht
Een hele aanzienlijke verdere verscherping van de onderdrukking manifesteerde zich afgelopen zondag. Toen vonden burgemeester en politie het nodig om Woonprotest in Rotterdam – een levendige manifestatie en optocht met tegen de achtduizend deelnemers – het leven zuur te maken met gerichte en herhaalde politieaanvallen. Deze keer ontbrak ieder serieus klinkend excuus. Bij een poging tot kraken kun je nog zeggen: dat is strafbaar, dan gaat de politie optreden. Dat ik die strafbaarheid niet erken en kraken legitiem vind, is zo. Maar ik snap dan nog wel de staatslogica, die ik tegelijk verwerp. Ik snap het politiegeweld tegen Woonprotest Amsterdam 13 december, dat ik tegelijk totaal verwerpelijk en verachtelijk vind.
In Rotterdam is echter extra inspanning – en een totaal cynische houding jegens het gezag – nodig om het politiegeweld nog een beetje te kunnen begrijpen. Agenten sloten al vrij vroeg in de demonstratie een groep anarchisten en aanverwanten helemaal in, bejegende deelnemers vanaf het begin al met agressie, en zette die groep stil. Daarmee kwam de hele optocht tot stilstand, want demonstranten vertikten het om door te lopen zolang niet iedereen, ook de ingesloten actievoerders, onbelemmerd verder konden. Hoe dat allemaal verder ging, is op diverse plaatsen uitvoerig te lezen. De bottom line: politie viel bij herhaling demonstranten aan en probeerde die weg te knuppelen, zonder dat demonstranten de politie op enige wijze serieus aan het belagen waren. Er was letterlijk niets illegaals of dreigends aan de hand toen de politie begon met haar getreiter. Of het moeten spreekkoren geweest zijn tegen de politie, die agenten natuurlijk beledigend zullen hebben gevonden. Maar wie zich agressief gedraagt, moet nu eenmaal niet verbaasd zijn voor agressor te worden uitgemaakt.
Beelden spreken boekdelen, Op een filmpje zie je hoe achter mensen langs een groepje agenten in burgers – de beruchte stillen, ook wel bekend als Romeo’s – aan komen lopen, terwijl vooraan een linie ME zich opstelt. De Romeo’s storten zich de deels zittende menigte in en proberen mensen mee te sleuren. Panische bewegingen van actievoerders, en met grote agressie rukt de ME op. Zo opereerde de politie dus: doelbewust gewelddadig, en zonder aanleiding. Natuurlijk hoorden we allerhande smoesjes. Nu.nl had het over ‘acht mensen’ die door de politie (zijn) aangehouden wegens opruiing, belediging en verboden wapenbezit’.(4) Waar de opruiing uit bestond, bleef volslagen onduidelijk, de politie voelt zich al beledigd als mensen hardop zeggen wat het zijn – staatsterroristen – en dat verboden wapen bezit bleek te bestaan uit een enkele boksbeugel, zoals uit een latere brief van de locoburgemeester bleek.(5) De NOS had het over ‘een groep in het zwart geklede demonstranten (…) die mogelijk verboden voorwerpen zoals boksbeugels en vuurwerk bij zich hadden’, en ‘voor escalatie wilden zorgen’.(6) Oftewel: de politie denkt dat mensen moeilijkheden gaan maken en daartoe spullen bij zich hadden, en valt die mensen dus aan. Niet wegens wat mensen deden, maar om wat de politie beweert wat ze dacht dat ze wellicht zouden willen gaan doen, is de politie mensen gaan aanhouden, aanvallen en gaan slaan. Kortom: lulkoek.
De politie hield trouwens meer mensen aan dan de genoemde acht. De politie vorderde ter plekke een tram van de RET, het plaatselijke OV-bedrijf, joeg de inzittenden er uit en stopte de tram vol met opgepakte actievoerders. ID-check en fouillering volgde, evenals trouwens ook nog klappen tegen al opgesloten mensen. Daarna werden mensen er weer uit gelaten.
Dit is niet de plek voor ene verdere uitgebreide reconstructie. Her en der zijn goede uitgebreide verslagen te lezen waarin je kunt vinden wat er werkelijk gebeurde. Een aangrijpend verslag geeft “een trampassagier”, via Twitter en via een commentaar op Indymedia.(7) Salic Kilic vertelt op Vers Beton wat hij aan politiegeweld heeft gezien.(8) Eric Krebbers doet op de website van Doorbraak verslag vol foto’s en ook video.(9)De essentie is dit. De politie probeerde anarchisten te isoleren van de rest van de demonstratie, veel andere demonstranten weigerden door te lopen, politie viel zowel anarchisten als andere demonstranten aan op en rond de Erasmusbrug, actievoerders deden een uitbraakpoging met behulp van een ludiek actiemiddel, een huisje dat de woningnood symboliseerde maar noodgedwongen eventjes een andere functie kreeg. De politie sloeg, en sloeg hard ook. De hondenbrigade stond ook klaar. Het was intimidatie en terreur.
Wat was van dit alles het doel? De repressie richtte zich vrij openlijk tegen anarchisten. Die liepen in een flinke en door rood-zwarte en rood-groene vlaggen herkenbare groep. Dat, en dat alleen, was kennelijk genoeg voor de politie om deze mensen in te sluiten en af te tuigen. De hoop was kennelijk dat de rest – beroofd van een strijdbaar en levendig deel van de demonstratie – dociel doorliep. Zoals in Amsterdam ‘aanhangers van de kraakbeweging’ losgescheurd moesten worden van ‘de gemiddelde demonstrant’, zo was het nu de bedoeling dat anarchisten en andere demonstranten uit elkaar werden gedreven. In beide gevallen richt de terreur tegen een strijdbaar en radicaal deel van de woonstrijd. En daar gaat het om.
De staat weet, of voelt, dat de woningnood mensen boos maakt. De staat weet of voelt ook dat kraken tegenover leegstand al;s idee dan best aannemelijk is voor boze demonstranten. De staat weet of voelt ook dat anarchisme – dat de strijd tegen woningnood ziet als strijd tegen het kapitalistische systeem, en daarbij directe actie zoals kraken belangrijk vindt – in zo’n situatie voet aan de grond kan krijgen binnen bredere protestbewegingen. De staat weet of voelt dat die bredere protestbewegingen tegen woningnood via kraken en anarchistische invloed aan scherpte en kracht zouden winnen. De staat zit daar niet op te wachten, want daarmee loopt haar ‘orde’ – bedoeld voor grote bezitters waaronder speculanten en huisjesmelkers – gevaar.
Door anarchisten en krakers aan te vallen, valt de politie dus precies dat deel van de beweging aan wat die beweging extra kracht geeft en extra gevaarlijk maakt voor staatsgezag en kapitaalsmacht. Daarmee is de aanval tegen krakers en anarchisten feitelijk een aanval op de hele woonstrijd. De hoop is dat anarchistische bewegingen in hun activiteiten worden belemmerd. De hoop zal vooral ook zijn dat andere demonstranten afstand houden van anarchisten, uit angst dat het staatsgeweld ook henzelf treft als ze te dicht bij anarchisten lopen. Hou de anarchisten uit jullie demonstraties, distantieer je van hun acties, en we laten jullie met rust. Dat is feitelijk de boodschap die via politiegeweld aan de andere demonstranten, en vooral aan organisatoren van het protest,wordt gegeven via charges, knuppelarij en arrestaties.
Die boodschap is binnengekomen – en op grote schaal beantwoord met een indrukwekkend ‘fuck you, blijf van onze anarchistische medebetogers af’. Dat bleek al doordat mensen weigerden door te lopen toen ze merkten dat de groep anarchisten was stilgezet en ingesloten. ‘Laat ze gaan, laat ze gaan!’ weerklonk het, of woorden van die strekking. De solidariteit leefde, daar op en rond de Erasmusbrug in Rotterdam. Ook nu kwam er na afloop vanuit de organisatie weer een ondubbelzinnige afwijzing van het politieoptreden.
De afstand tussen anarchisten en andere demonstranten is met dit alles kleiner geworden, en niet groter. Dit gebeurde zonder dat anarchisten zich in zaten te houden of zich wezenlijk minder radicaal voordeden dan ze – dan we! – zijn. Anarchistische zichtbaarheid en vastberadenheid was een deel van dat succes. Het intuïtieve besef van minstens vele honderden andere demonstranten dat de politieaanval tegen de anarchisten volslagen verwerpelijk en onterecht, leidde tot een solidariteit die we in deze vorm heel erg lang niet op deze schaal hebben meegemaakt. Dat was het andere deel van het succes van Rotterdam. Een tegen een hoge prijs van verwondingen en trauma behaald resultaat. Dat wel. Maar het was de staat voor de tweede keer niet gelukt om radicalen en meer gematigden in de woonstrijd uit elkaar te spelen. De solidariteit had de twee rondes woonstrijd in de twee grootste steden van Nederland gewonnen.
Repressie: hoe sterk staan zij?
Niets wijst er echter op dat de staat daarom haar repressieve houding gaat wijzigen in minder repressieve richting. Integendeel. Met een stevige woonstrijd in opkomst, en een zelfbewuste en door steeds meer mensen als legitiem erkende rol van anarchisten daarbinnen, is de dreiging die er van de woonstrijd tegen staat en kapitaal uitgaat, gegroeid. Staat en kapitaal zullen eerder harder terug proberen te slaan dan vrijwillig meer terrein prijs geven. Komende woonprotesten dienen dan ook te rekenen op grove politieaanvallen van allerlei soort, van ID-checks en fouilleringen en preventieve arrestaties tot en met onbeheerste knuppelpartijen, charges van politie te paard, optreden met hondenbrigades, waterkanon en traangas. Dat is het antwoord van een gezag dat zich bedreigd voelt en weet door de combinatie van radicaliteit en solidariteit die de woonstrijd steeds nadrukkelijker uitstraalt.
En ook dan zal de aanleiding van het staatsgeweld niet het optreden en gedrag van sommigen actievoerders zijn. Deelname aan woonprotesten door radicalen en met name anarchisten, of zelfs het vermoeden van deelname, is excuus genoeg. Het vermoeden van zulke deelname klopt natuurlijk bij voorbaat. Want anarchisten zijn overal, zoals het ook hoort, en waar we nog niet zijn, duiken we binnenkort wel op. De repressie is dus niet zonder meer een teken van kracht en zelfvertrouwen van het staatsgezag. Het is angst die ze drijft, angst om de greep te verliezen. Het is tegelijk ook de arrogantie van een macht die denkt dat ze met alles wegkomen, van toeslagenaffaire tot en met dertigduizend coronadoden, en dus ook met ongecontroleerd staatsgeweld tegen mensen die gewoon willen wonen zonder hemel en aarde te moeten bewegen en met fortuinen te hoeven schermen die ze niet hebben om aan een geschikte woning te komen.
Er zijn goede redenen om te vermoeden dat de repressiegolf niet zomaar gaat slagen, dat de staat haar greep in ieder geval op korte termijn verder gaat verliezen. Aan de mislukking van die repressie kunnen we op een aantal manieren ook krachtig bijdragen. Succesvolle verdediging tegen de repressie opent dan de weg naar verdere en radicaler verandering.
Waarom is de repressiegolf sowieso niet zeer kansrijk? Nieuw ontluikende protestbewegingen die opkomen voor breed gedeelde verlangens van naar sociale rechtvaardigheid zijn helemaal niet zo makkelijk door staatsgeweld in te tomen, zeker als die protestbewegingen vooral jonge mensen op de been brengen. De mensen die in Amsterdam en Rotterdam – en (binnenkort) in Arnhem, Tilburg, Nijmegen, Den Haag, Groningen en elders – de straat op gaan… die mensen hebben het gevoel dat ze voor een heel eenvoudige, heel rechtvaardige zaak staan; de vrijheid om te wonen, om niet dakloos te zijn, en om niet te arm te zijn om naast huur ook nog eten, drinken en kleding te kunnen betalen. Daar hebben die mensen natuurlijk groot gelijk in! Dit verlangen is rechtvaardig, en wordt ook door heel veel mensen als rechtvaardig erkend. Woondemonstranten aftuigen betekent dus mensen aftuigen die iets vragen waarvan bijna iedereen zegt: groot gelijk, dat wil toch iedereen? Dat diepe en breed erkende rechtvaardigheidsgevoel maakt sterk. Het maakt dat repressie de woede eerder zal vergroten dan zal doen afnemen, en repressie kan dan juist ook solidariteit oproepen met degenen die er door worden getroffen. Rechtvaardigheidsgevoel plus woede is een hele sterke cocktail. Woningnood plus repressie brouwen die cocktail. Misschien dat een vroegere Russische minister de cocktail weer eens een passende naam kan geven.
Daar komt iets bij. Deze woondemonstranten zijn overwegend nieuw. Ze demonstreren niet al jarenlang, ze zijn nog hoopvol en meestal nogal onervaren. Ze schrikken dus heel oprecht van wat ze aan repressie meemaken. Ze zijn veelal ook jong: de huidige woonstrijd heeft een hele sterke generatie-dimensie. Het is een jeugd die als het ware tegen de volwassen maatschappij zegt: je stuurt ons naar propvolle school, je duwt ons flutbanen in, je verpest ons klimaat, je legt ons allerlei beperkingen op wegens een pandemie die je niet eens serieus aan het bestrijden bent… en als we om zoiets als betaalbare woningen vragen heb je een wachtlijst van 20 jaar voor ons, plus politieknuppels als we bezwaren maken. What The Fuck?! Deze boze mensen zitten ook nog eens vol jeugdige energie en nog helemaal niet ‘realistisch’ geworden door eindeloos dromen in rook te hebben zien op gaan. Denken we echt dat duizenden jonge woondemonstranten zich door ene paar politiecharges tot gehoorzaamheid en lotsaanvaarding zullen laten terroriseren? Dat dachten burgemeesters en politiecommissarissen en universiteitsbestuurders in 1964 en 1965 in Amsterdam en Berkeley ook. Die inschattingsfout is ze niet goed bekomen.
Iets soortgelijks begint zich nu af te spelen, maar dan met een jeugd die veel slechtere vooruitzichten heeft dan toen, met mensen die weten dat zij het slechter krijgen dan hun ouders, zoals hun kinderen het slechter dreigen te krijgen dan zijzelf. Wat we nu zien is niet zomaar woonstrijd. Wat we zien heeft dimensies van een jongerenrevolte, gecombineerd met een opstand tegen armoedige, volstrekt inadequate maatschappelijke voorzieningen. Zoiets is niet snel te bedwingen. Als mensen in groten getale de moed verliezen en de hoop opgeven, ja, dan kan repressie een beweging echt breken. Maar we zitten in een situatie dat mensen juist moed aan het vatten zijn en en hoop aan het vinden zijn in hun eigen en in onze gezamenlijke kracht. Nee, deze woonstrijd wordt niet zomaar in drie maanden tijd in en uit elkaar getimmerd.
Hoe verder: wat doen wij?
Het is echter niet verstandig om hier uit af te leiden dat repressie haar effect ‘vanzelf’ wel verliest en de staat het wel opgeeft. De staat geeft het namelijk nooit op als we de staat niet verslaan. Nu beleven we een ontluikende beweging in snelle opkomst. Vroeg of laat bereikt die beweging resultaten – of niet. Blijven resultaten uit, dan raken mensen ontmoedigd en dan kan de repressie een beweging wel degelijk echt breken. Zover is het niet. We dienen ervoor te helpen zorgen dat het zover ook niet komt.
Dat vergt versteviging van de woonstrijd zelf: ja, een kraakrevival en wijdverbreide huurweigering is absoluut iets om actief na te streven. Het is goed dat het begrip ‘kraken’ weer een beetje mainstream wordt. Een liedje helpt.(10) Een kraakactie helpt nog iets meer.(11)
Dat vergt verbreding van het front: dezelfde overheid die een brute politiemacht op woondemonstranten afstuurt, laat een hardvochtige belastingdienst los op mensen die een sociale toeslag aanvragen en daarbij misschien een verkeerd woord invullen op ene onbegrijpelijk formulier. Hier zijn verbanden te leggen en bondgenootschappen te smeden.
Dat vergt verdieping van onze kritiek: dezelfde staatsmacht en hetzelfde kapitaalsbelang die ons geen woning gunnen, gunnen ons ook geen planeet waar we op kunnen wonen zonder weg te spoelen of te verschroeien. We botsen dus niet enkel tegen beleid, maar tegen een staat en uiteindelijk tegen een systeem.
Dat vergt vooral solidariteit! Opkomen voor elkaar, op demonstraties en daarbuiten. We zien wat dat betreft zeer vrolijkmakende zaken. De politie valt zwartgeklede anarchisten aan op demonstraties? Weet je wat, we gaan allemaal zwartgekleed naar de volgende demonstratie! Dat soort geluiden zie je nu buiten anarchistische kringen. Het is niet alleen hartverwarmend, het kan ook buitengewoon effectief zijn. Een zwart blok van 50 mensen kun je als ME wel insluiten en gaan aftuigen. Als een demonstratie van 5000 mensen er uit begint te zien als een soort zwart blok, dan wordt dat een beetje moeilijker. En zoals mededemonstranten voor anarchisten beginnen op te komen, zo is het ook een taak van anarchisten om anderen te helpen verdedigen tegen arrogante op hol geslagen staatsrepressie. Of die nu de vorm aanneemt van politiegeweld, huisuitzetting, deportatie of belastingterreur.
Dus: 1 Solidariseer! Kom voor elkaar op. 2 Generaliseer! Laten we onze gemeenschappelijke vijand onderkennen en bestrijden. 3 Radicaliseer! Achter onze problemen ligt een systeem van staatsmacht en kapitaalsbelang en andere autoritaire instituties, van patriarchaat en witte suprematie en natuurvernietiging en wat al niet. Hoe wijder verbreid dit soort kritiek, hoe sterker de strijd op elk afzonderlijk front ook staat. Hoe meer anarchisten er zijn, en hoe effectiever die weten te opereren, hoe sterker ook de strijd op al die fronten zal staan. Anarchisten hebben heel veel steun aan de solidariteit die ze – we! – momenteel steeds meer ervaren. Anarchisten hebben heel veel te bieden aan de strijd zelf, aan praktijkervaring en aan inzichten en radicale analyse, ter oriëntatie in de strijd.
Een sterkere woonstrijd een een steviger anarchistische deelname daaraan gaan dus hand in hand. Samen slaan we de repressie terug! Maar vooral ook: samen vechten we voor een wereld waarin woningnood een nachtmerrie is of een hoofdstuk in een geschiedenisboek, maar in ieder geval geen realiteit. Op naar dat volgende woonprotest, en allemaal in het zwart!
