woensdag 16 augustus 2017
Ben jij er ook, morgenavond 17 augustus om acht uur ’s avonds op het Spui in Amsterdam? (1) Samen solidariteit betuigen met de mensen die in Charlottesville tegenover de fascisten, de neonazi’s, de Alt Right-knokploegen en KKK-types stonden? Heather Heyer herdenken, de vrouw die door een nazi met op antiracisten in een scheurende auto de dood in is gejaagd? Het fascisme de wacht aan zeggen, tegen de fascisten – in de VS, in Nederland, waar dan ook – zeggen: tot hier, geen milllimeter verder? Ik ben er. Zie ik jou daar ook?
De demonstratie morgen is hoognodig. Fascisten hebben afgelopen weekend in Charlottesville wederom hun racistische, gewelddadige, dodelijke, machtsbeluste haat gedemonstreerd, een moorddadigheid die om een felle tegenaanval schreeuwt. Eerst kwamen nazi’s met die griezelige mars van witte fakkeldragers die een kleine groep antiracisten aanvielen. De dag erna een grote fascistensamenkomst van haat en agressie. Een samenkomst die weerstaan werd door grote groepen antiracisten en antifascisten, heel vaak mensen uit Charlottesville zelf die hun gemeenschappen tegen de neonazi’s en hun bondgenoten wilden verdedigen. De neonazi’s en hun medestanders kregen de ruimte niet om hun ding te doen, vanwege de antiracistische weerstand.
De politie liet de nazi’s grotendeels hun gang gaan, tot de escalatie te hoog opliep naar de mening van autoriteiten. Toen maakte de politie er een einde aan en verdreef ook de fascisten. Het is glashelder: waren er geen vele honderden antifascistische actievoerder gekomen om de nazi’s tegen te helpen houden, dan hadden de nazi’s vrijuit kunnen marcheren en intimideren. De aftocht van de fascisten was een indirect gevolg van de antifascistische kracht. Na die aftocht liepen antiracisten dan ook, zo ongeveer in feeststemming, door de straten. Dát was het moment dat nazi James Alex Field inreed op de actievoerders en Heather Heyer doodreed.
Het was een daad van agressieve haat. Maar het laat ook zien dat nazi’s het niet moeten hebben van hun aantallen, en van bredere steun – al is de impliciete steun van de Grote Twitteraar in het Witte Huis bepaald niet irrelevant. De moordaanslag laat de arrogantie van fascisten zien: kijk eens hoe ver wij gaan! Maar ze demonstreert tegelijk de frustratie in het nazi-kamp. Een nazi-kamp dat weet dat ze, hoe hard zo ook schreeuwen en het veel Trump ook in hun voordeel twittert, nog bij lange na geen meerderheid van Amerikanen mee krijgt, zelfs geen meerderheid van rechtse Republikeinen.
Die relatieve zwakte maakt ze echter niet minder gevaarlijk. Eerder het tegendeel! Ga er maar van uit dat kopstukken van de Alt Right en fascistische geestverwanten – Richard Spencer, David Duke, noem maar op – nadenken over strategie. Ga er maar van uit dat zij niet in het wilde weg maar wat doen. En ga er intussen ook maar vanuit dat juist vanuit de nazi-perceptie dat ze een kleine groep zijn, ook de keus voor steeds driester geweld voor tenminste sommigen van hen voor de hand ligt. Juist in de frustratie van het isolement – zeker zo kort nadat ze zich zo rijk en sterk voelden, nadat Trump met hun support het Witte Huis kon veroveren – wortelt extra gewelddadigheid. Nazi’s zijn nu eenmaal geen sportieve types, maar uiterst slechte verliezers. En echt aan de winnende hand zijn ze in de VS dus niet, hoe graag ze ons dat ook willen doen geloven.
Intussen hebben ze met Charlottesville bijvoorbeeld wel hun hand overspeeld, en dat biedt mogelijkheden voor tegenstanders. Het is opvallend hoezeer zelfs conservatieve Republikeinen hun afschuw over het uiterst-rechtse geweld uitspraken, en daarbij de rol van witte suprematisten en neonazi’s ook benoemden. Hier hebben we John McCain bijvoorbeeld: “Er is geen morele gelijkwaardigheid tussen racisten & Amerikanen die opstaan om haat en bekrompenheid te weerstaan.” En Paul Ryan, Republikeins leider in het Congres: “Er kan geen morele dubbelzinnigheid zijn. Witte suprematie is weerzinwekkend.” (2). Dit slag Republikeinen is niet opeens antifa–activist geworden. Maar ze hebben wel door hoe veel mensen reageren op een moordaanslag. Ook veel rechtse mensen – niet allemaal, een griezel als Thierry Baudet bijvoorbeeld vast niet, maar veel anderen dus wel – schrikken als iemand in rijdt op een groep vreedzame mensen. Ook mensen die er allerlei racistische ideeën op na houden schrikken nu ze zien hoe ver sommige racisten blijkbaar gaan om hun haat te onderstrepen. Die mensen stemmen vaak Republikein, en Republikeinse politici zeggen wat die mensen willen horen. Niet iedere rechtse kiezer is een nazi-supporter, en dat weten Republikeinse senatoren ook.
Bovendien zullen ze willen voorkomen dat ze het doelwit worden van Democratische en gematigd-linkse kritiek op de halfslachtige houding van Trump, die vooral zwabberend ‘beide kanten’ veroordeelt, alsof antifascistische zelfverdediging hetzelfde is als fascistische agressie en moord. Nu de president verdedigen is munitie geven aan de Democratische ‘oppositie’, die dan niet alleen de Alt Right en president Trump kan aanvallen, maar ook de Republikeinse hoofdstroom. De Republikeinse houding is dus vooral ook handige partijpolitiek. En het Goede Nobele Amerika ophemelen door te doen alsof witte suprematisten en nazi’s buiten de hoofdstroom staan, dat doen zowel Democraten als Republikeinen vol nationalistische overtuiging. Alsof het land niet groot geworden is via genocide en landroof, via slavernij, en witte overheersing.
Een derde reden is dieper. De VS heeft ooit oorlog gevoerd tegen nazi-Duitsland. Het voerde die oorlog uit imperiale machtspolitieke overwegingen: Duitsland werd een te sterke en machtige rivaal van het opkomende Amerikaanse imperium. Daar was niets principieel antifascistisch aan, het was doodgewone imperialistische rivaliteit die Roosevelt dreef. Maar de VS hanteerde wel degelijk antifascistische propaganda om mensen enthousiast achter die oorlog te krijgen, en heel veel mensen namen die serieus. Als de Amerikaanse heersers zich als principiële anti-nazi’s profileren, dan kan ik dat als antifascist niet erg serieus nemen. Maar voor veel van de die Amerikaanse soldaten van destijds, hun familieleden, generatiegenoten en dergelijke, lag dat anders. Die geloofden in het antifascistische doel, en waren daarin veelal oprecht. Sommige van deze mensen leven nog, en latere generaties Amerikanen zijn opgegroeid met de verhalen en ervaringen van deze mensen, verhalen die we terug zien in films en literatuur en dergelijke.
Dat heeft allemaal diepe sporen nagelaten in het bewustzijn van de bevolking, waarin een soort anti-nazi-bewustzijn nog steeds sluimert, als een soort restant van de anti-nazi-dynamiek rond de Tweede Wereldoorlog. Dat bewustzijn werkt dan op een buitengewoon tegenstrijdige wijze, want wie vandaag zegt dat nazi’s destijds terecht werden bestreden, kan intussen juichen als de politie zwarte demonstranten flink aftuigt. Maar als een Republikein als Orrin Hatch dus zegt dat zijn broer destijds in de oorlog tegen de nazi’s is omgekomen, en laat merken dat hij zich boos maakt dat nazi’s nu in de VS zelf zich roeren (3), dan zullen veel Amerikanen – ook mensen die op allerlei andere punten rechts zijn – instemmend en begrijpend knikken. Nog altijd ligt openlijk nazisme niet goed in de hoofdstroom van de Amerikaanse maatschappij, hoe gangbaarr verkapt racisme ook is. Daar verschuift echter wel iets, de verkeerde kant op. De ruimte voor openlijk racisme, faascisme, wit suprematisme a la Ku Klux Klan, neemt dramatisch toe. De opkomst van de Alt Right, de overwinning van Trump, de reeks van uiterst-rechtse straatacties getuigen daarvan. De ‘Unite the Rightvertoning in Charlottesville pakt nu slecht vor de fascisten uit, maar dat ze zoiets zelfs maar probeerden is veelzeggend.
Wat Republikeinse politici doen, is dat nog bestaande sluimerende anti-nazi-sentiment naar de mond praten omdaarmee de eigen geloofwaardigheid te dienen. Democraten doen iets soortgelijks. Of ze dat persoonlijk wel of niet menen, is voor de werking van het mechanisme niet ter zake Geen van beiden zullen echt opkomen tegen het opkomend fascisme, zeker niet waar dat op iets meer verdekte wijze opereert. Beiden steunen racistisch politiegeweld, beiden houden een racistisch gevangenissysteem – waar feitelijk en grondwettelijk de slavernij bestaat – in stand, beiden voeren als het zo uitkomt oorlogen die gepaard gaan van koloniale racistische beeldvorming en propaganda. Beiden onderhouden de boom waarvan het fascisme slechts tak is met extra giftige stekels. Als we die kapitalistische, racistische en patriarchale boom waarvan het fascisme dus een vertakking is, gaan kappen, dan zullen we Democratische en Republikeinse politici tegenkomen, niet als helpers bij het houthakken maar als fanatieke verdedigers van de boom, hoezeer ze die ene giftige tak soms ook wat terug willen snoeien. Geen enkel vertrouwen dus in het soort politiek dat zich nu tegen uiterst-rechts uitspreekt maar gisteren tegenover ons stond, morgen tegenover ons zal staan en dat vandaag eigenlijk op gecamoufleerde wijze ook doet.
Intussen schept de huidige houding van gevestigde politici wel een opening. Antifascistische activiteiten zijn er waarschijnlijker makkelijk door geworden, roepen minder weerstand op buiten de eigen kring,m waorden makkelijke begrepen als zinnig en noodzakelijk. Ook ,los van de houding van die politici is de weerklank en waardering die protest en verzet tegen witte suprematisten en neonazi’s na de verschrikking van Charlottesville oproept, vermoedelijk eerder groter dan kleiner geworden. In alle verschrikkelijkheid is dit ook de tijd om in de antifascistische tegenaanval te gaan, een tijd waarin die tegenaanvalniet alleen extra urgentie maar ook extra ruimte heeft. Het is gelukkig een tegenaanval die intussen flink op gang komt. De tekenen daarvan zijn hoopgevend, en talrijk. Enkele voorbeelden:
Demonstraties en degelijke uit afschuw over het fascistengeweld, in tal van Amerikaanse steden, zoals Philadelphia, New York, Minneapolis, Charlotte, Tucson, Portland (4). Het neerhalen van ene standbeeld van de soldaat van de Geconferereerden, de zuidelijke staten die de slavernij in de VS overeind hielden en daartoe een burgeroorlog (1861-1865) uitlokten. Antiracisten haalden het standbeeld omver en vierden hun triomf op dit symbool van witte overheersing (5). dat was in Durham, Noord-Carolina. Commentaar van de goueverneur van de staat, een Democraat: “Het racisme en het dodelijke geweld in Charlottesville is onaanvaardbaar, maar er er is een betere manier om deze monumenten te verwijderen.” Maar als die er echt was, waarom stond het beeld er dan nog?
Intussen krijgen fascisten in de VS het eindelijk eens wat moeilijker om online actief te zijn (6) Zo gooide Go Daddy, een bedrijf dat internetregistratie van websites verzorgt, één van de meest misselijke fascistische websites, de Daily Stormer, er uit. De site probeerde het vervolgens bij Google maar werd daar ook al snel de deur gewezen. Discord, een soort video-chat—app, sluit bijvoorbeeld een Alt Right-server af.
Jason Kessler, organisator van de Unite the Right-vertoning heeft intussen de antifascistische tegenaanval ook ervaren. Een poging om een persconferentie te houden en die te gebruiken om zijn beklag over de politie en de antifascisten te doen, mislukte. Tegenstanders overschreeuwden hem en vielen hem vervolgens aan. Hij nam de benen, politie dekte zijn smadelijke aftocht (7)
In diverse steden in de VS zijn ondertussen spandoeken opgehangen uit antifascistische solidariteit met Heather Heyer en anderen in Charlottesville. In St. Cloud, Minnesota was een spandoek opgehangen boven een weg met de tekst: “Solidarity with the Charlottesville Victims. Rest in Power” (8). In Murfreesboro, Tennessee, was een wake met kaarslicht, waaraan rond de tweehonderd mensen, van zeer uiteenlopende herkomst en politieke overtuiging, waaronder ook anarchisten die nadrukkelijk waren uitgebnodigd om mee te doen, deelnamen. Twee actievoerders verpakten een monument voor Zuidelijke soldaten in doeken , waarmee hen t monument aan het gezicht werd onttrokken. Anderen hadden bij het standbeeld een bord aangebracht met “Wij zijn Heather Heyer”. De enkele rechtse provocateur die kwam opdagen, werd door antifascisten kort gehouden(9).
In Lansing, Michigan, kwamen de dag na de aanslag al tegen de driehonderd mensen samen in een protest. Daarbij arresteerde de politie een actievoerder die door een fascist tot een vechtpartij was geprovoceerd. Hij kwam snel weer vrij nadat er ter plekke geld vor de borg was opgehaald. (10) In Seattle probeerden op 13 augustus honderden actievoerders niet alleen te protesteren tegen het fascistengeweld in Charlottesville, maar wilden ze teg vens een ultranationalistische bijeenkomst in de stad zelf helpen verhinderen. Pogingen om dichtbij die bijeuiterst rechtse manifestatie te komen, stuitten opveel politie, die helaas een doorbraak van een deelnemend Black Block en anderen wist te verhinderen. (11). Op de website It’s Going Down, waaraan ik de info van deze alinea en de vorige ontleen, staan nog meer verslagen over allerhande acties. Een website om regelmatig te bezoeken, derhalve.
Een heel belangrijk initiatief: mensen proberen de universiteit CSU Stanislaus ertoe te brengen om Nathan Damigo van de universiteitt e verwijderen. Damigo, tegen wie al eerder een soortgelijke actie is gevoerd, was één van de belangrijkste organisatoren van ‘Unite The Right’ en diens aanwezigheid op de universiteit is dan ook bedreigend voor studenten daar. De actie bestaat uit een oproep om mails naar de president van die universiteit te sturen om op de verwijdering van Damigo aan te dringen. (12) Als zoiets lukt, dan wordt het voor nazi’s weer iets moeilijker om ongestoord hun gang te gaan. Het zou een serieuze overwinn ing betekenen.
Veel van deze acties zijn kleinschalig, maar daarmee bepaald niet onbeduidend. Ze getuigen van een zeer weidverbreide vastberadenheid om het fascistisch getij terug te drijven en mensen in die tegenaanval mee te krijgen.
Die tegenaanval dient niet tot de VS beperkt te blijven. In Nederland hebben we Wilders met zijn twintig tegen, en tegenwoordig ook de nette-pakken-versie van de KKK onder aanvoering van Thierry Baudet. Nederland staat er op het punt van fascistisch machtsvertoon er niet wezenlijk gunstiger voor dan de VS, ook al is een Witte Oppertwitteraar ons tot nu toe bespaard gebleven. Georganiseerd partijpolitiek fascisme is hier eerder sterker dan zwakker dan in de VS. Een extra reden om morgen mee te doen in Amsterdam met de antifascistische demonstratie aldaar.
Nu is de verontwaardiging over de verschrikkingen van Charlotteville groot. Nu is de tijd om die verontwaardigheid te delen, te uiten en te benutten, om ons in de antifascistische tegenaanval te voegen en ons met kracht te laten gelden. Nu is de tijd om te besluiten: morgen sta ik op het Spui in Amsterdfam, uit “solidariteit met de antifascisten in Charlottesville” zoals de oproep voor de demonstratie stelt. Om onze vastbeslotenheid te demonstreren om het faascisme terug te slaan, nu het nog kan.
Oproep: https://afanl.
Facebook: https://www.
Noten:
1 “17-8-2017: Demo Amsterdam: Solidariteit met de antifascisten in Charlottesville!” Op de website van Anti-Fascistische Actie AFA, https://afanl.wordpress.
2 BBC, “Trump stance on Charlottesville violence angers Republicans”, 16 augustus 2017, BBC, http://www.bbc.com/news/
3 Louis Nelson, “Trump declares ‘racism is evil’, amid pressure over Charlottesville’, Politico, 14 augustus 2017 http://www.politico.com/
4 Jake Johnson, “In Massive ‘Outporing of Solidarity’, Thousands rally for Charlottesville”, 14 augustus 2017, Common Dreams, https://www.
5 Aljazeera, “US ant-hate demonstrators topple Confederate statue”, 15 augustus 2017, http://www.aljazeera.
6 Julia Carri Wong, “Tech companies turn on Daily Stormer and ‘alt right’ after Charlottesville”, Guardian, 14 augustus 2017, https://www.theguardian.
7 Marianna Sotomayor, Daniealla Silva/ NBC News, “Charlottesville Faces Its Own Past After rally Turns Deadly”, op NBC News, 13 augustus 2017, http://www.nbcnews.com/
8 Anonymous Contributor, “St. Cloud, MN: Solidarity Banner Drop”, op It’s Going Down, 14 augustus 2017, https://itsgoingdown.
9 Anonymous Contributor, “Mulfreesboro, TN: Solidarity in Mulfreesboro with Charlottesville Victims”, op Itś Going Down, 14 augustus 2017, https://itsgoingdown.
10 Solidarity and Defense, “Lansing, MI: Emergency Vigil in response to Charlottesville Attack”, op It’s Going Down, 15 augustus 2017, https://itsgoingdown.
11 Puget Sound Anarchists, “From the Streets of Seattle: Solidarity with Cville, Tactical reflections, and Liberals Still Fucking Suck”, op It’s Going Down, 15 augustus 2017, https://itsgoingdown.
12 Anonymous Contributor, “Demand CSU Stanislaus Expel Neo-Nazi & Central Un ite the Right Organizer Nathan Damigo”, op Itś Going Down, 14 augustus 2017 https://itsgoingdown.org/
Peter Storm