[34]
WILDERS/”MINDER MAROKKANEN’/IN HIS OWN WORDS
ASTRID ESSED
PVV AANHANG SCANDEERT: MINDER MAROKKANEN
WILDERS IN HIS OWN WORDS
Wilders:”Ik zou van iedereen hier een antwoord willen hebben op de volgende drie vragen:”Drie vragen, alsjeblieft geef een helder antwoord, die onze partij, de PVV definieren:”En de eerste vraag is:”Willen jullie meer of minder Europse Unie?”[PVV aanhang scandeert]:”MINDER….! MINDER, MINDER, MINDER MINDER MINDER MINDER……..!Wilders:”De tweede, de tweede vraag is, misschien nog belangrijker:”Willen jullie meer of minder Partij van de Arbeid?” [PVV aanhang scandeert] ” MINDER….! MINDER, MINDER, MINDER MINDER MINDER MINDER……..!Wilders:”En de derde vraag is. En ik mag het eigenlijk niet zeggen, want er wordt aangifte tegen je gedaan en misschien zijn er zelfs D’66 Officieren, die je een proces aandoen, maar de vrijheid van meningsuiting is een groot goed en we hebben niets gezegd wat niet mag, we hebben niets gezegd wat niet klopt, dus ik vraag aan jullie:”Willen jullie, in deze stad en in Nederland, meer of minder Marokkanen?”[PVV aanhang scandeert] ” ” MINDER….! MINDER, MINDER, MINDER MINDER MINDER MINDER……..!” ” MINDER….! MINDER, MINDER, MINDER MINDER MINDER MINDER……..!
Wilders:”Dan gaan we dat regelen”GELACH[Wilders glimlacht]
EINDE MINDER MINDER VRAAG OP YOUTUBE
[35]
HETZE PVV LEIDER TEGEN VLUCHTELINGEN/”TESTOSTERONBOMMEN”
ASTRID ESSED
YOUTUBE FILMPJE MET SPEECH WILDERS, BEHOREND BIJ BOVENSTAAND STUK
GEERT WILDERS: MANNELIJKE ASIELZOEKERS OPSLUITEN IN AZC’S
0.00-3.05
Geert Wilders [PVV]:”Duizenden Arabische mannen hebben de afgelopen tijd honderden vrouwen sexueel aangevallen, vernederd, verkracht.Alle vrouwen zijn loslopend wild.Testosteronbommen heb ik de daders genoemd.We hebben gezien, waar ze toe in staat zijn.Het is sexueel terrorisme, een sexuele Jihad.En het gebeurt overal in Europa.In Nederland, Duitsland, Zweden, Oostenrijk.Overal.Waar honderdduizenden vooral alleenstaande mannen uit een cultuur van vrouwenonderdrukking werden binnengelaten.Overal waar de onverantwoorde Open Deur politie zoals premier Rutte en kanselier Merkel de rode loper wordt uitgerold voor deze testosteronbommen.Overal krijgen we nu te maken met een verkrachtingsepidemie.Het is een ramp, die vermeden had kunnen worden en vermeden had moeten worden, maar niet vermeden werd.Op vele plaatsen probeerden de autoriteiten en de media het verschrikkelijke nieuws onder de pet te houden, onder het tapijt te schuiven, maar dat lukt ze niet meer.De geest is uit de Fles.En er heerst, terecht, woede, angst, in Nederland en in de rest van Europa.Mensen zijn, terecht, heel erg boos, duizenden Nederlandse vrouwen stellen zich grote vragen bij hun eigen veiligheid.”Wie zal mij beschermen”Duizenden Nederlandse mannen maken zich grote zorgen over de veiligheid van hun vrouwen.”Wie zal hen helpen”En duizenden Nederlandse ouders zijn bang voor wat hun dochters kan overkomen.”Wie waakt er over hen”Vreselijke massa aanrandingen zoals in Keulen kunnen ook hier in Nederland gebeuren.En het is tijd, die waarheid onder ogen te zien.Deze daders komen uit een cultuur waarin vrouwen minderwaardige wezens zijn, een cultuur van eerwraak en vernedering.Een cultuur, gesticht door een Profeet, die seksslavinnen had en een negenjarig meisje verkrachtte.Het is tijd, ook die waarheid onder ogen te zien.Want wie wegkijkt, wie wegkijkt, is medeschuldig.En het wordt steeds duidelijker:Premier Rutte, mevrouw Merkel en al die andere politici in Europa, die hun grenzen weigerden te sluiten, ze laten onze vrouwen en dochters keihard in de steek en zijn dus medeverantwoordelijk.Wat de PVV betreft is het duidelijk:Onze grenzen moeten dicht.Dicht voor alle asielzoekers en alle immigranten uit islamitische landen.Maar zolang dat niet gebeurt, zolang de islamitische testosteronbommen als een Zwaard van Damocles boven de Nederlandse vrouwen hangen, stel ik voor, dat we mannelijke asielzoekers opsluiten in de AZC’s.Voor hen moeten de AZC’s gesloten instellingen worden.Zodat geen enkele mannelijke asielzoeker nog de straat op kan en zodat onze vrouwen eindelijk worden beschermd.”
EINDE YOUTUBE FILMPJE
[36]
HET FASCISTISCHE KARAKTER VAN DE PVV/BRONNEN, ONDERZOEKEN
ASTRID ESSED
[37]
WIKIPEDIA
ANNABEL NANNINGA
WIKIPEDIA
THIERRY BAUDET
MAIL ASTRID ESSED AAN NATIONAAL COMITE 4 EN 5 MEI
OVER DE OPNAME VAN THIERRY BAUDET ALS MEDE AUTEUR
IN VRIJHEIDSBOEK
[38]
”Met Joost Eerdmans richtte ze de partij JA21 op”
WIKIPEDIA
ANNABEL NANNINGA/POLITIEKE CARRIERE
ORIGINELE BRON
WIKIPEDIA
ANNABEL NANNINGA
[39]
ANNABEL NANNINGA/”DOBBERNEGERS”
ASTRID ESSED
ZIE GEEN STIJL COLUMN ANNABEL NANNINGA
GEEN STIJL
HET IS WEER LENTE! DE GROTE OVERSTEEK BEGINT
ANNABEL NANNINGA
9 APRIL 2014
Ergens tussen rokjesdag en pasen begint de Grote Trek. [David Attenborough-stem] Gedreven door instinct verlaten ze hun overwinter-broedplaatsen en maken de onzekere oversteek naar het Hoge Noorden. De reis is gevaarlijk en kent vele ontberingen, velen zullen de gedroomde bestemming nooit bereiken. Het doel van de Gewone Dobberneger (Nigris flotillas vulgaris) is Fort Europa. Een oceaan verderop is de Amerikaanse variëteit, de Mexicaanse Werkzoeker (Laboris bijnagratis tortillas) aan de ijzingwekkende bestorming van de grenzen begonnen, naar de paaigronden in Noord-Amerika. Ieder jaar weer eist deze migratiestroom vele slachtoffers, maar de soort moet overleven. [/David Attenborough-stem] Nee maar even alle gekheid op een vlotje. In twee dagen tijd VIERDUIZEND bootvluchtelingen onderschept door de Italianen. De Amerikaanse Border Patrol dreigt onder de voet getsunamied te worden door Latijns-Amerikaanse illegalen. Kunnen we wel tof doen over gelukzoekers en grenzen van ondoordringbarium met bisonkit en mitrailleursnesten om de 10 meter. Maar dit gaat dus enorm fout. De helft van de wereld heeft niks, de andere helft heeft alles, en ze komen het gewoon halen, zo onderhand. Kunnen we die paupers ergens ook niet geheel kwalijk nemen en als demense er zulke risico’s voor over hebben zouden we kunnen stellen dat ze wel reuze gemotiveerd zijn. Fort Europa en de Verenigde Burchten van Amerika gaan vroeg of laat bezwijken onder de druk, en voordat dat gebeurt betalen heel wat sloebers met hun leven voor een plekkie aan de goede kant van de grens. Wat gaan we er aan doen, mensen? Rijkdom verherverdelen, rigoureuze geboortebeperking, hopen dat de ebola een beetje doorpakt, zeg het maar. Eén bootvluchteling maakt nog geen mondiale crisis, maar vierduizend in twee dagen: het seizoen is begonnen.
@A. Nanninga | 09-04-14 | 22:29 | 0 reacties
[40]
FOTO MET ANTISEMITISCHE TEKSTEN BEHOREND BIJ ONDERSTAAND ARTIKEL
3:44 AM – 28 Feb 2018
https://twitter.com/SIGILUX/status/968814191514734592/photo/1
ANNABEL NANNINGA STAPT UIT FORUM VOOR DEMOCRATIE/HOE ZAT HET OOK ALWEER MET HET
ANTI-SEMITISME VAN ANNABEL NANNINGA?
ASTRID ESSED
28 NOVEMBER 2020
[41]
AD
PVV SLAAT ALLE CONCURRENTEN KNOCK-OUT, WILDERS BELOOFT
ZICH ”REDELIJK” OP TE STELLEN
22 NOVEMBER 2023
Nederland slaat rechtsaf. De PVV van Geert Wilders heeft de verkiezingen overtuigend gewonnen. In de exitpoll gaat de partij ruim aan kop met 35 zetels. Daarmee wordt de partij ruim twee keer zo groot.
In zijn verkiezingsspeech zei Wilders dat ‘de asieltsunami’ zal worden beperkt en dat Nederlanders weer meer geld in hun portemonnee zullen krijgen. ,,De kiezer heeft gesproken: hij is het zat. Hij is het spuugzat! En wij gaan zorgen dat die Nederlander weer op 1 komt te staan.’’
Hij deed een oproep aan andere partijen om samen te werken. ,,De PVV is niet meer te negeren met 35 zetels. Elke partij, ook de onze, zal over zijn schaduw heen moeten springen.’’ Hij zei dat er oplossingen moeten worden gevonden ‘binnen de grenzen van de Grondwet’. ,,En dat zal lukken’’, beloofde hij.
Wilders belooft zich ‘redelijk te willen opstellen’ bij de onderhandelingen over een nieuw kabinet. Hij zei te begrijpen dat partijen niet willen samenwerken als de PVV vast houdt aan een verbod op islamitische scholen bijvoorbeeld.
Andere partijen op ruime afstand van de PVV
Alle andere partijen volgen in de voorlopige uitslag op ruime afstand. De tweede partij lijkt de samenwerking GroenLinks-PvdA te worden met 25 zetels. Regeringspartij VVD van vertrekkend premier Mark Rutte verliest fors en wordt de derde partij met 24 zetels. De nieuwe partij van Pieter Omtzigt Nieuw Sociaal Contract (NSC) lijkt de Tweede Kamer binnen te komen met 20 zetels.
De winst van Wilders staat niet op zichzelf. In veel Europese landen zitten anti-migratiepartijen in de lift.
De BBB van Caroline van der Plas staat vooralsnog op 7 zetels. Dat is weliswaar meer dan de ene Kamerzetel die de partij nu heeft maar toch een bescheiden winst. Bij de Statenverkiezingen in maart was de partij immers nog afgetekend de grootste van het land.
De exitpoll van de NOS en RTL Nieuws is een indicatie van de verkiezingsuitslag. Er zijn nog geen stemmen geteld, maar bij de uitgang van een aantal verkiezingsbureaus is kiezers gevraagd wat zij hebben gestemd.
Kiezer rekent af met het beleid van afgelopen jaren
Voorafgaand aan de verkiezingen leken de Kamerverkiezingen ongemeen spannend te worden. In de laatste polls van de drie grote peilbureaus dinsdagavond gingen VVD, PVV en GroenLinks-PvdA nog nek aan nek. Maar de kiezer heeft afgerekend met het beleid van de afgelopen jaren: de grootste groep koos voor de partij van Wilders die het sluiten van de grenzen voor migranten als speerpunt maakte van de campagne.
De PVV werd voor veel rechtse kiezers aanvaardbaar nadat Wilders had gezegd zijn meest extreme islam-standpunten zoals het verbod van de koran ‘in de koelkast te zullen zetten’. Migratie was voor veel kiezers een van de belangrijkste onderwerpen waarop zij hun stemkeuze te bepaalden.
VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz zei dat de kiezer een duidelijke boodschap heeft afgegeven dat de zittende partijen het niet goed hebben gedaan. Volgens NSC-leider Pieter Omtzigt is hij beschikbaar om ‘te praten over kabinetsdeelsname’. ,,Maar dat is niet eenvoudig met dit verkiezingsresultaat. Iedereen zal over zijn schaduw heen moeten springen.’’
Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA koos in zijn toespraak direct voor de aanval op de PVV. Volgens hem zijn GroenLinks en PvdA mede de samenwerking aangegaan omdat ‘iedereen gelijk is’. ,,We zullen de democratie en de rechtsstaat blijven verdedigen!’’
Formatie wordt hels karwei
Als de uiteindelijke uitslag inderdaad lijkt op de eerste exitpoll, dreigt de formatie van een nieuw kabinet een hels karwei te worden. Het vormen van een coalitie die kan rekenen op een meerderheid in de Tweede Kamer lijkt heel lastig. Een coalitie met de PVV ‘over rechts’ wordt moeilijk omdat onder andere Pieter Omtzigt van NSC samenwerking met de PVV eerder uitsloot. Wel kwam hij daar woensdagavond weer voorzichtig op terug. VVD-lijsttrekker VVD zei eerder niet deel te nemen aan een kabinet als de PVV de grootste zou worden en Wilders premier werd.
Een coalitie door het midden lijkt onmogelijk. GroenLinks-PvdA en VVD hebben allebei gezegd dat ze liever niet met elkaar willen samenwerken.
En een coalitie ‘over links’ wordt lastig omdat daar minimaal zeven partijen voor nodig lijken. Daar komt bij dat de middenpartijen D66 en CDA fors hebben verloren en komen in de exitpoll uit op respectievelijk 10 en 5 zetels. Het CDA heeft al gezegd dat die partij dit keer niet beschikbaar is voor regeringsdeelname.
Vrijdag komen de lijsttrekkers van de partijen die in de Tweede Kamer zijn gekozen bijeen om te vergaderen hoe het nu verder moet. Dan zal een verkenner worden aangewezen die achter gesloten deuren bij alle partijleiders gaat aftasten wie met wie zou willen.
Wilders: ‘Mooiste dag van mijn leven’
Wilders zei na afloop van zijn overwinningsspeech dat dit ‘de mooiste dag van zijn leven’ is. ,,Ik merkte de laatste dagen al dat de overwinning weleens groter zou kunnen uitpakken dan wat de peilingen meldden. Het zal keihard werken worden, maar we zijn klaar om te regeren.’’
Wilders denkt premier van alle Nederlanders te kunnen zijn. ,,Premier.. tja zo ver is het nog niet. Maar we kunnen over onze schaduw heen springen en zijn bereid om ons constructief op te stellen. Ik hoop dat andere partijen dat ook willen. We zullen het zien de komende weken.’’
[42]
JOOP
BVV VARA
SCHEER DE PVV STEMMERS NIET OVER EEN KAM
VINCENT VAN DER VLIES
Wat zijn we allemaal geschrokken hè? De PVV als verreweg de grootste partij. Als die schrik is ingedaald, haal dan even diep adem en denk goed na over wat we als links moeten doen. Ja, we moeten om onze mensen gaan staan. Schouder aan schouder. En ja, we moeten waken voor onze democratie. Maar wat er nu ook gebeurt in het links-progressieve kamp is wat mij betreft precies wat er niet gebeuren moet, namelijk het wegzetten van PVV-stemmers als dom, racistisch of andere negatieve kwalificaties.
Dat de PVV racistische standpunten heeft klopt natuurlijk. Dat Geert Wilders voor groepsbelediging is veroordeeld en zich meermaals uitermate lelijk en vies heeft uitgelaten over Nederlanders met een islamitische achtergrond ook. Ik vind dat ook verachtelijk. En natuurlijk zitten er ook mensen met een racistische inborst tussen, maar we kunnen niet doen alsof iedere PVV-stemmer een racist is. Dat is absoluut onzinnig en dan heb je niet begrepen dat achter die groep ook heel veel mensen schuil gaan die zorgen hebben. Oprechte zorgen! Dan hoef je hun keuze voor de PVV wellicht niet te herkennen of te steunen, maar dan moet je vooral de vinger bij jezelf op de zere plek leggen en aangeven waar het bij links fout gaat waarom we die zorgen niet herkennen of omarmen.
Het is duidelijk terug te zien in de uitslagen dat mensen die op GL-PvdA, Volt, D66 gestemd hebben veel hoger opgeleid zijn dan op andere partijen. Hieruit zou je kunnen afleiden dat deze stemmers conceptueel gezien wellicht beter kunnen zien wat de grote uitdagingen zijn die op ons afkomen: klimaatverandering, natuurbehoud, geopolitieke ontwikkelingen. Maar wat deze en andere linkse partijen niet hebben gezien is dat de echte problemen anders gepercipieerd worden. Dan kun je nog zo’n conceptueel denker zijn, maar soms moet je ook aanvoelen wat er echt belangrijk gevonden wordt. Wonen en migratie waren de thema’s die er voor het leeuwendeel van de Nederlanders er echt toe doen. En terecht. Want na ga er maar aan staan als je in een sociale huurwoning leeft met achterstallig onderhoud, geen hypotheek kunt krijgen, je kinderen ziet verhuizen naar andere gemeenten, omdat ze te korte inschrijftijd hebben om in jouw gemeente in aanmerking te komen. Ga er maar aan staan als de gasprijzen de pan uit rijzen om rond te komen en dat je in je bestaanszekerheid raakt, of dat je zorgen hebt dat je niet op vakantie kunt of nog erger, geen cadeaus voor je kinderen kunt betalen.
Links heeft inhoudelijk misschien wel gelijk over wat de belangrijkste thema’s zijn, maar geen gelijk gekregen. De beleving van links-progressieven is een heel andere dan een aanzienlijk deel van het volk. We hebben het over thema’s die niet leven en waardoor een grote groep wéér het idee krijgt dat links er niet voor hen is en dat hun problemen niet begrepen worden. De ironie (of eerder het cynisme) is juist dat we natuurlijk ook die woonproblemen willen aanpakken. Wonen is een klassiek links thema! Natuurlijk willen we mensen helpen rond te komen, waren we immers niet altijd van de bestaanszekerheid? Bestaanszekerheid, nota bene een nóg klassieker links thema dat zelfs gekaapt is door een conservatief die abortus wil afschaffen. En als onze focus op de ‘verkeerde’ thema’s blijft, dus inhoudelijk goed, maar niet als dusdanig belangrijk beleefd, gaan we als links nooit meer boven de 60 zetels uitkomen. Daarom, neem de zorgen serieus, heb het over de juiste thema’s, voer daar campagne op, want alleen als je wint, kun je ook die andere thema’s aanpakken die er toe doen zoals klimaatverandering.
Nu is het tijd om de wonden te likken en de brok in de keel weg te slikken. Om schouder aan schouder te staan. En het is tijd voor ons om de angsten van mensen die Wilders marginaliseert te omarmen. Maar zoals Wilders niet alle moslims over één kam moet scheren, moet links niet alle PVV-stemmers over één kam scheren. Dus het is ook tijd om uit die bubbel te komen, de zorgen van mensen serieus te nemen en te zorgen dat links weer de grootste wordt.
EINDE ARTIKEL
[43]
JOOP
BNN VARA
KIEZERSONDERZOEK: AFKEER VAN MIGRANTEN
BELANGRIJKSTE REDEN OM OP WILDERS TE STEMMEN
21 DECEMBER 2023
Wie waren toch die kiezers die de PVV in de laatste week aan de verkiezingswinst hielpen? Waren het mensen die nog steeds boos zijn over het bezuinigingsbeleid van de PvdA in Rutte-II? Waren het moslims die de grenzen willen sluiten? Of trok de PVV misschien zoveel stemmers vanwege alle doorwrochte sociaaleconomische plannen in het verkiezingsprogramma?
Dat lijkt allemaal niet het geval. Uit het Nationaal Kiezersonderzoek blijkt dat de nieuwe PVV-stemmers zich, net als de traditionele PVV-stemmers, in meerderheid vooral lieten leiden door een afkeer van migranten en van de politiek.
Politicologenblog Stuk Rood Vlees publiceert een analyse met uitgebreide aandacht voor de standpunten van de PVV-stemmers. “Vaak wordt gesteld dat de PVV het beste programma heeft en het dichtst bij de mening of standpunten staat. Daarbij wordt migratie en asiel veruit het meest genoemd. Ook wordt gesteld dat de PVV ervoor zorgt dat Nederland weer voor de Nederlanders wordt en dat de PVV, anders dan de andere partijen, de waarheid durft te benoemen.”
Bestaanszekerheid – lange tijd het dominante thema tijdens de verkiezingscampagne – speelde nauwelijks een rol bij de stemkeuze van het PVV-electoraat. De Volkskrant schrijft: “Ook de woningmarkt wordt nauwelijks genoemd, en dan uitsluitend gekoppeld aan migratie. Migratie en asiel worden in verschillende bewoordingen overduidelijk het vaakst genoemd.”
Veel nieuwe PVV-stemmers waren aanvankelijk van plan om BBB of NSC te stemmen, maar besloten uiteindelijk voor de racistische eenmanszaak van Geert Wilders te gaan. Zij wilden zo voorkomen dat Frans Timmermans of de VVD de grootste zouden worden. Ook JA21 en Forum verloren kiezers aan de PVV.
EINDE ARTIKEL
VOLKSKRANT
NIEUW ONDERZOEK TOONT AAN: FLITSWINST PVV KWAM
VOORT UIT EIGEN-VOLK-EERST GEVOEL
21 DECEMBER 2023
Dat de PVV 37 zetels zou winnen in de verkiezingen bleef lang onzichtbaar. Wat gebeurde er in de week voor 22 november? Nieuwe data uit het toonaangevende Nationaal Kiezersonderzoek laten zien waarom de PVV nog groter kan worden.
Wie en wat maakte de PVV zo groot? Dat de PVV kon winnen was pas in het laatste weekend voor de verkiezingen zichtbaar in de peilingen. En daarna werd het een overwinning met 37 zetels. Welke kiezers veroorzaakten deze eindspurt? Op welke partijen wilden zij aanvankelijk stemmen, voordat het PVV werd? En hoe zat het precies met de migrantenstem?
Het Nationaal Kiezersonderzoek, sinds 1971 het toonaangevende onderzoek naar Nederlands stemgedrag, hield twee weken voor de verkiezingen zoals altijd een representatieve steekproef onder bijna zesduizend kiesgerechtigden: de zogeheten voormeting.
Daarnaast zijn er ruim duizend personen met een migratie-achtergrond ondervraagd, van wie honderdtwintig kiezers die zich identificeerden als moslim. De weken na het sluiten van de stembussen is nog eens aan al deze kiezers gevraagd wat zij uiteindelijk hebben gestemd en waarom. Van de respondenten uit de voormeting reageerde 83 procent opnieuw.
Het definitieve rapport van dit onderzoek verschijnt meestal pas maanden na de verkiezingen. Maar deze week waren er al voldoende data uit voor- en nameting beschikbaar voor een voorlopige analyse op basis van de vraag die zo vaak klonk: waar kwam de plotselinge winst van de PVV vandaan?
Het coördinatieteam van het Nationaal Kiezersonderzoek 2023, bestaand uit Marcel Lubbers (hoogleraar interdisciplinaire sociale wetenschap aan de Universiteit Utrecht), Niels Spierings (hoogleraar sociologie aan de Radboud Universiteit) en politicologen Kristof Jacobs en Remko Voogd publiceert donderdag een eerste analyse op het academische onderzoeksblog StukRoodVlees. Hier alvast de voornaamste bevindingen.
‘Anti-migratie’ overschaduwt woningnood en bestaanszekerheid
De onderwerpen bestaanszekerheid en woningnood waren belangrijk in de verkiezingsprogramma’s van bijna alle politieke partijen en leken een grote rol te spelen bij deze verkiezingen. Een stem op radicaal-rechts, was ook wel een redenering, zou immers vaak een schreeuw om hulp zijn bij het oplossen van problemen als bestaanszekerheid en woningnood.
De ruim duizend PVV-stemmers in het Nationaal Kiezersonderzoek dachten hier anders over. Zij konden open vragen invullen en bedachten dus zelf hun antwoorden. Deze antwoorden zijn deze week stuk voor stuk doorgenomen. Wat blijkt: het argument bestaanszekerheid is zo goed als afwezig als motivatie om op de PVV te stemmen. Ook de woningmarkt wordt nauwelijks genoemd, en dan uitsluitend gekoppeld aan migratie.
Migratie en asiel worden in verschillende bewoordingen overduidelijk het vaakst genoemd. Ook melden PVV-kiezers graag dat de PVV ervoor zorgt dat ‘Nederland weer voor de Nederlanders wordt’ en dat de PVV, anders dan de andere partijen, ‘de waarheid durft te benoemen’. De PVV wordt ook gezien als de partij die ervoor kan zorgen dat er verandering komt. PVV-stemmers melden dat ze protesteren tegen het gevoerde beleid. Dit geldt voor zowel de trouwe PVV-kiezers uit 2021 als de nieuwe PVV-stemmers.
De voornaamste reden om PVV te stemmen is kortom dat de PVV het dichtst bij de opvatting over migratie van bijna een kwart van de Nederlandse kiezers staat.
Uit het kiezersonderzoek blijkt overigens dat maar liefst eenderde van de Nederlandse kiesgerechtigden voorstander is van immigratiebeperking én tegelijk wantrouwend is ten aanzien van de politiek. In heel Europa levert deze combinatie stemmen op voor radicaal-rechts. De PVV heeft afgelopen verkiezingen 40 procent van deze Nederlandse groep gemobiliseerd: nog ‘lang niet iedereen dus’, aldus de onderzoekers. Met andere woorden: de PVV zou langs deze lijn nog groter kunnen worden.
De laatste lichting PVV-stemmers was eigenlijk van plan BBB en NSC te stemmen
Zo’n 40 procent van de kiezers die begin november nog dachten BBB te gaan stemmen en zo’n 25 procent van de kiezers die NSC wilden stemmen, koos uiteindelijk voor de PVV.
De PVV won ook in sterke mate van JA21 en FvD. Dat was te verwachten, omdat alle drie de partijen kiezers trekken die tegen immigratie zijn en een laag vertrouwen hebben. Onder de andere PVV-stemmers zijn kiezers die in 2021 BBB of 50Plus stemden het vaakst naar de PVV gegaan. En één op de vijf kiezers die in 2021 SP, VVD en PvdD stemden koos nu voor de PVV. Overigens hebben 65-plussers minder op de PVV gestemd dan andere leeftijdsgroepen. Er is geen duidelijk verband zichtbaar tussen leeftijd en PVV-stem.
Een meerderheid van alle kiezers vulde een stemwijzer in. En van alle kiezers die een stemwijzer invulden geeft eenderde aan dat de PVV het dichtst bij hun mening bleek te liggen.
De PVV-kiezer stemde ook strategisch tegen de VVD en vooral tegen ‘links’
De nieuwe lichting PVV-stemmers maakt naast het anti-migratiestadpunt ook melding van een strategische stem om ervoor te zorgen dat de VVD niet de grootste zou worden. Nog vaker melden ze te willen voorkomen dat ‘links’ of ‘Timmermans’ de grootste partij zou worden.
Verkiezingsdebatten deden er op het laatst niet zo veel toe
De nieuwe PVV-stemmers volgden de campagne niet intensiever dan de PVV-stemmers uit 2021. PVV-stemmers verschillen daarin ook nauwelijks van andere kiezers. Naar debatten kijken ze ongeveer evenveel: de meerderheid volgde de campagne niet of niet intensief en heeft flarden of helemaal geen debatten gezien. PVV-kiezers kijken iets vaker dan gemiddeld naar het nieuws via RTL of SBS, maar ook zij zien nog steeds het meeste nieuws via de publieke omroep.
De PVV-kiezers vinden vooral dat Wilders het erg goed deed in de campagne.
Nauwelijks moslimstemmen; migrantenstem op PVV hangt af van afkomst
Het kiezersonderzoek bevat een extra steekproef onder zo’n duizend kiezers met een migratie-achtergrond om de cijfers meer robuust te maken: zij zijn vaak ondervertegenwoordigd in reguliere steekproeven.
In deze extra groep identificeerden honderdtwintig kiezers zich als moslim. Daarvan stemden er twee op de PVV. Die 1,7 procent is dus zeer laag, in tegenstelling tot de relatief grote media-aandacht voor PVV-kiezers die moslim zouden zijn. Geert Wilders beweert dus ten onrechte dat veel moslims op de PVV zouden hebben gestemd (‘Ik ben ervan overtuigd dat ook heel veel moslims op de PVV hebben gestemd’).
Mensen met een achtergrond in Marokko, Turkije, het Midden-Oosten of Noord-Afrika stemden eveneens weinig op de PVV: zo’n 4 procent van deze groepen samen, ook veel minder dus dan het landelijk percentage. Alleen onder mensen met een migratieachtergrond uit andere delen van de wereld, zoals Oost-Azië, Latijns-Amerika en vooral Suriname, is het percentage dat op de PVV stemde wel degelijk hoog en ongeveer gelijk aan het landelijk percentage van 23,5 procent.
De PVV trekt nog steeds de meeste praktisch opgeleide stemmers
Hoewel er nogal wat aandacht naar de hoogopgeleide of theoretisch geschoolde PVV-stemmer ging, is de PVV nog steeds de partij van de praktisch opgeleide Nederlander. Van alle stemgerechtigden met een opleiding tot en met mbo 3 stemde 40 procent op de PVV. Ter vergelijking: van de stemgerechtigden met een universitair masterdiploma stemde 5 procent op de PVV.
In het Nationaal Kiezersonderzoek is ook gevraagd of mensen zichzelf als lid van de arbeidersklasse beschouwen. Binnen deze groep blijkt de PVV met 40 procent PVV-stemmers veruit de grootste partij. GroenLinks-PvdA kreeg hier maar 10 procent van de stemmen. In de middenklasse stemt ongeveer 25 procent PVV.
De stem op de PVV is kortom overal gestegen, maar de verschillen tussen opleidingsniveau en klasse blijven in stand. ‘Nog nooit stemde zo’n klein deel van de arbeidersklasse op GroenLinks/PvdA en SP’ samen, concluderen de onderzoekers.
De nieuwe lichting PVV-kiezers is minder wantrouwend
De nieuwe PVV-kiezers die er deze verkiezingen naast de traditionele PVV-kiezers bijkwamen staan iets minder wantrouwend tegenover instituties dan de kiezers die ook vorige verkiezingen PVV stemden. De nieuwe PVV-kiezer heeft in politie, leger en grote bedrijven evenveel vertrouwen als het Nederlandse gemiddelde. Dat van de traditionele PVV-kiezer is veel lager.
Het traditioneel zeer lage vertrouwen van de trouwe PVV-kiezer in de regering en de Tweede Kamer is na de verkiezingsuitslag van 2023 bovendien meteen toegenomen. Ook de tevredenheid met het functioneren van de democratie is verbeterd: PVV-kiezers hebben nu bijna evenveel vertrouwen in de democratie als die van veel gevestigde partijen.
Zo’n stijging in vertrouwen bij de winnaars van de verkiezing komt vaker voor (het ‘winnaarseffect’), maar de onderzoekers noemen het toch opvallend dat het nu ook zo blijkt te werken voor een kiezersgroep waar het vertrouwen zo laag was als onder de PVV-kiezer.
Onder kiezers van linkse partijen is het vertrouwen in de meeste gevallen voor en na de verkiezingen ondanks de tegenvallende resultaten gelijk gebleven. Alleen bij de kiezers van het gegroeide GroenLinks-PvdA ligt het winnaarseffect wat ingewikkelder, omdat de teleurstelling over het uitblijven van een grotere winst daar wat hardnekkiger is. ‘Onder de kiezers van deze partij heeft er netto geen verbetering van vertrouwen plaatsgevonden’, aldus de onderzoekers.
De uiteindelijke resultaten van het kiezersonderzoek zullen ‘niet meer echt verspringen’
‘Deze analyse laat overtuigend zien dat een stem op de PVV een onversneden stem tegen migratie is’, bevestigt Paul Dekker, hoogleraar Civil Society aan Tilburg University, gevraagd naar zijn oordeel. ‘Als je geen vertrouwen had in de regering, dan was er zelden zo veel gelegenheid als deze verkiezingen om op een nieuwe partij te stemmen. En nog hebben veel Nederlanders uit anti-migratieoverwegingen op een xenofobe partij gestemd.’
Dekker is zelf niet betrokken bij deze nieuwe editie van het Nationaal Kiezersonderzoek, hij onderzocht decennialang wat Nederlanders vinden voor de rapportages Burgerperspectieven van het Sociaal en Cultureel Planbureau.
Is er, gezien het nu overduidelijke anti-migratiestandpunt van 23,5 procent van de Nederlanders die PVV stemden, voorafgaand aan de verkiezingen te veel aandacht geweest voor vermeende andere zorgen van kiezers, zoals bestaanszekerheid? Dekker denkt dat er ‘wel veel begrip’ is getoond.
Dekker heeft ook nog een vraag: 25 procent van de Nederlanders die twee weken voor de verkiezingen op NSC wilden stemmen, koos uiteindelijk voor de PVV. Maar waren daar niet veel kiezers bij die in 2021 ook al PVV stemden? Onderzoeker Marcel Lubbers antwoordt dat die groep ‘vrij klein’ is.
Het meest verrassend noemt Dekker een figuur waarin te zien is dat PVV-stemmers in hun opvatting over assimilatie van nieuwkomers veel verder van andere partijen afstaan dan van de PVV. De PVV past als het ware als een tweede huid. ‘Zij vinden dat migranten zich volledig moeten aanpassen aan de taal die ze spreken en hun cultuur.’
Dekker noemt deze eerste analyse betrouwbaar, vooral omdat het Nationaal Kiezersonderzoek niet alleen duizenden mensen ondervraagt, maar daarbij ook goed let op een representatieve doorsnede van de Nederlandse kiezer. ‘Ons soort mensen houdt ervan zo lang mogelijk een slag om de arm te houden, maar de uiteindelijke resultaten van dit kiezersonderzoek kunnen inhoudelijk niet meer echt verspringen, hooguit hier en daar iets achter de komma.’
EINDE ARTIKEL