donderdag 30 november 2017
Komende zaterdag houden tegenstanders van Zwarte Piet een demonstratie in Dokkum. Ze komen daarmee op “vrijheid van meningsuiting en demonstratierecht” (1). Dat is nodig, want die vrijheid en dat recht zijn op 18 november (*) ernstig geschonden.
Op 18 november (*), de dag van de landelijke Sinterklaasintocht, blokkeerden voorstanders van Zwarte Piet nabij Dokkum de snelweg en hielden daarmee enkele bussen van anti-Zwarte Piet-actievoerders hardhandig tegen. Die actievoerders waren onderweg naar een legale demonstratie tegen Zwarte Piet tijdens die Sinterklaasintocht, een actie waarover met het gezag afspraken waren gemaakt volgens officiële spelregels. Politie liet de blokkeerders een tijd begaan en begeleidde de anti-Zwarte Piet-mensen weg van Dokkum. Het gezag van de gemeente had intussen de demonstratie van tegenstanders verboden. Via intimidatie hadden voorstanders van Zwarte Piet hun zin gekregen. Via een verbod was de demonstratievrijheid van actievoerders tegen Zwarte Piet gewurgd en was hen de ruimte om hun mening te uiten, ontnomen.
Om alsnog dat recht en die vrijheid te onderstrepen in dezelfde plaats waar op 16 december die vrijheid was gesloopt, is deze manifestatie op touw gezet. Het zal gebeuren op één plek en onder strakke politiebegeleiding, een hoogst onbevredigende setting, vooral ook gezien de houding van politie bij eerder anti-Zwarte Piet-protest. Zelf zal ik er niet bij zijn wegens een andere afspraak. Desondanks hoop ik op een behoorlijke opkomst, waarbij ik extra blij zou zijn als een flink aantal deelnemers uit Dokkum en omgeving zelf zouden komen. Ik hou intussen vanwege die onbevredigende setting wel mijn hart vast.
Media pikken het verhaal intussen op. Maar blijkbaar lukt dat weer niet zonder misleiding en onwaarheid. Neem het stuk erover op nieuwssite Nu.nl (2). De eerste zinnen: “Tegenstanders van Zwarte Piet krijgen toestemming om komende zaterdag alsnog te demonstreren in Dokkum. Een woordvoerder van de gemeente Dongeradeel, waaronder Dokkum valt, heeft dat laten weten.” Dat klinkt alsof het verlenen van toestemming nieuws is. Maar dat is het niet. Voor demonstreren is namelijk helemaal geen toestemming vooraf vereist. De wet en de plaatselijke verordeningen die de wet vormgeven, vereisen slechts dat je de demonstratie tevoren aanmeldt. De gemeente kan dan regels treffen over route en dergelijke. Dat gaat dan over verkeersveiligheid, volksgezondheid en dat rekbare begrip, de ‘Openbare Orde’. Zelfs een verbod is op die basis wettelijk mogelijk.
Maar het is dus níét zo dat je toestemming hoeft te vragen. Die heb je, zolang de burgemeester niets verbiedt. Het is een grondwettelijk gehanteerd recht. En alhoewel ik mijn politieke handelen niet op wet en grondwet baseer, is het wel belangrijk om te weten hoe onze rechten wettelijk en grondwettelijk in elkaar steken. De staat hoort haar handelen namelijk wél op wet en grondwet te baseren. Dat belooft ze zelf, en daar kunnen we de staat dus rechtmatig aan houden. Een demonstratieverbod zou nieuws geweest zijn. Die ‘toestemming’ is helemaal geen nieuws, want die hadden demonstranten, zolang de staat niet anders beslist, dus sowieso.
Maar het wordt verderop ernstiger. Het stuk blikt terug op 18 november (*), de dag toen de gemeente dus wél een demonstratie verbood nadat pro-Zwarte Piet-lui die al aan het verhinderen waren geweest met hun mobiele blokkade. We lezen: “Later zei burgemeester Marga Waanders van Dongeradeel dat betogers mogelijk zwaar vuurwerk wilden inzetten en dat dit een reden was voor het demonstratieverbod. Ze liet in het midden of dat voor- of tegenstanders van Zwarte Piet waren.” Nee, dat liet de burgemeester dus niet ‘in het midden’. Dit schreef de Leeuwarder Courant op 20 november (3): “Burgemeester: ‘Voorstanders Zwarte Piet wachtten tegenstanders in Dokkum op met zwaar vuurwerk’” Dat was nota bene de kop van het stuk. De auteur ervan schrijft verderop als genoemde reden voor het demonstratieverbod: “Toen de gemeente berichten kreeg dat ook op de Wâldwei en Sintrale As plannen voor blokkades waren en de demonstranten werd een noodbevel uitgevaardigd.”
De burgemeester was helder. Het waren verdedigers van Zwarte Piet die klaarstonden met zwaar vuurwerk om hun zin door te drijven. Er is geen enkele onduidelijkheid. Op de website Grutjes staat de zaak grondig en gedocumenteerd ontrafeld (4). Dat stuk verscheen op 21 november. Dat Nu.nl negen dagen later nog steeds durft te stellen dat de burgemeester ‘in het midden’ heeft gelaten wie met vuurwerk dreigden en wie van die dreiging het slachtoffer konden worden, is een beschamende verdraaiing van de gang van zaken. Is dit journalistieke slordigheid, incompetentie, of een bewuste leugen?
Noten:
1 “2 december, Dokkum: manifestatie voor vrijheid van meningsuiting en demonstratierecht”, Doorbraak.eu, 27 november 2017, http://www.doorbraak.eu/
1 “Demonstratie tegenstanders Zwarte Piet mag doorgaan”, Nu.nl, https://www.nu.nl/
2 Wilbert Elting, Burgemeester: ‘Voorstanders Zwarte Piet wachtten tegenstanders
op met zwaar vuurwerk’”, in Leeuwarder Courant, 20 november 2017, http://www.lc.nl/
3 “Liegen mag niet van Sinterklaas”, Grutjes.nl 21 november, http://www.grutjes.
(**) Noot aangebracht 30 november, 16.34. Er stond eerst ’16 november’, op een enkele plek zelfs ’16 december’, ook in titel en link. De haast, de ergernis… Gecorrigeerd inmiddels.
Peter Storm