Noten 99 en 100/Oekraine

[99]

In welke sectoren werken Oekraïners?

In ongeveer 40 procent van de registraties bij het UWV werkt een Oekraïense vluchteling via een uitzendbureau. Zo’n 11 procent vindt via deze weg werk in de horeca en de land- en tuinbouw.”

RTL NIEUWS

OEKRAINERS NATALYA EN ALEXANDER DOLBLIJ MET BAAN

IN NEDERLAND: ”BEN ZO DANKBAAR”

3 MEI 2022

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5305761/oorlog-oekraine-rusland-rotterdam-randstad-land-en-tuinbouw

Ruim 4300 vluchtelingen uit Oekraïne zijn nu in Nederland aan het werk, meldt uitkeringsinstantie UWV. De meesten werken in de Randstad, in de horeca of land- en tuinbouw. Zo ook Nataliya (33) en Alexander (48), die hun thuisland moesten ontvluchten vanwege de oorlog. Zij vond een baan in de bediening, hij werkt voor een uitzendbureau: “Het voelt als een grote familie.”

De Oekraïense Nataliya (33) werkt in een restaurant in Rotterdam. Ze ontvluchtte haar stad Irpin en kwam op 17 maart via Polen met een bus aan in Nederland. Samen met nog zes anderen, onder wie haar dochter, schoondochter en twee schoonzussen. Haar man mocht het land niet verlaten omdat hij moest helpen in het leger. Ook haar ouders zijn nog in Oekraïne. “Het was heel zwaar om hen achter te laten, maar ik kon niet anders”, zegt ze aan de telefoon.

In welke sectoren werken Oekraïners?

In ongeveer 40 procent van de registraties bij het UWV werkt een Oekraïense vluchteling via een uitzendbureau. Zo’n 11 procent vindt via deze weg werk in de horeca en de land- en tuinbouw. De zakelijke dienstverlening volgt met 9 procent. Ook werken al vluchtelingen in de transport en logistiek.

Het overgrote deel van de vluchtelingen werkt nu vooral in de Randstad. De meesten (12 procent) komen in de horeca en via uitzendbedrijven aan werk in Amsterdam. In Gouda, Leiden, Zoetermeer (11 procent) en Haaglanden (9 procent) vinden vluchtelingen ook relatief vaak werk.

In totaal staan nu 47.930 Oekraïense vluchtelingen in Nederland ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP). Van dat aantal is bijna 10 procent aan het werk. Werkgevers moeten het sinds april bij het UWV melden als ze een vluchteling in dienst nemen. Zo hoopt het UWV risico’s op misstanden te signaleren en te verkleinen.

Nataliya vertelt dat ze in Nederland werd opgevangen op een boot in Rotterdam. In totaal zaten er ruim twintig vluchtelingen op de boot. Ze zei bij aankomst direct tegen de eigenaren van de boot dat ze op zoek was naar een baan. “Ik had het geld hard nodig, om mijn familie in Oekraïne te helpen en voor een nieuw huis”, zegt ze. “Ons huis in Irpin is kapotgemaakt door het Russische leger.”

Snel aan de slag

In Oekraïne werkte Nataliya al tien jaar als serveerster in een restaurant. Ze hoopte hier in Nederland soortgelijk werk te kunnen doen. Dat bleek niet al te moeilijk, want na vier dagen kwam de eigenaar van de boot naar haar toe. Hij had een baan voor haar bij brasserie Vers010 in Rotterdam. Nataliya kon het niet geloven. “Ik was superblij dat ik zo snel aan de slag kon.”

EINDE BERICHT

[100]

POINTER

100 EURO VOOR EEN MATRAS: DE REALITEIT

VOOR DE WESTLANDSE ARBEIDSMIGRANT

3 MEI 2021

https://pointer.kro-ncrv.nl/100-euro-per-week-voor-de-realiteit-westland-arbeidsmigrant

In Den Haag wonen veel arbeidsmigranten onder slechte omstandigheden. Regelmatig betalen ze veel geld aan hun uitzendbureau om te verblijven in te kleine woningen met veel anderen. In het nabijgelegen Westland, waar veel van deze arbeidsmigranten werken, wil de gemeente daarom al jaren meer huisvesting regelen voor arbeidsmigranten. Maar de lokale bevolking zien dat niet zitten. 

We zijn in het Zuid-Hollandse Westland, maar niet voor het eerst. Twee jaar geleden maakten we al een uitzending over de huisvesting van arbeidsmigranten in het gebied dat bekend staat om zijn glastuinbouw. De economie in de regio is sterk afhankelijk van arbeidsmigranten. Voor het werk in de kassen zijn nauwelijks Nederlanders te vinden. Maar voor de 14.000 mensen uit vaak Midden- en Oost-Europa die dit werk wél willen doen, zijn er maar 4500 plekken om te wonen.

In de afgelopen jaren is er weinig aan gedaan om daar verandering in te brengen. Op de zeven plekken die als mogelijke locatie werden gezien voor grootschalige bouw, staat slechts één accommodatie. De meeste plannen zijn gesneuveld vanwege forse weerstand uit de buurt. Buurtgenoten zitten niet te wachten op een ‘Polenhotel’ bij hen om de hoek. Woningen voor Westlanders zijn al schaars, en inwoners zijn bang voor overlast en zelfs criminaliteit.

Buiten de woonwijken

Bart Plaatje van vakbond FNV ziet problemen als deze door heel Nederland. Arbeidsmigranten zijn hard nodig, maar woningen bouwen voor deze groep mensen ligt ontzettend gevoelig: “Wat je ziet is dat gemeenten, en dan vooral de wethouders die in de gemeenten daar verantwoordelijk voor zijn, heel voorzichtig zijn met het realiseren van goede huisvesting voor deze arbeiders. Omdat je er niet populair van wordt.”

Den Haag

Het is iets waar de Haagse Wethouder Martijn Balster zich aan ergert. Doordat er zo weinig plekken zijn voor arbeidsmigranten om te wonen in het Westland, ziet hij dat veel van hen onder slechte omstandigheden terechtkomen in zijn stad. “We zien in de praktijk dat Den Haag gewoon veel meer opvangt dan de gemeente waar deze mensen werken. (…) Ik vind dat als je de lusten hebt van goedkope arbeidskrachten, dat je daar ook de lasten van moet dragen. En dat je hoort te zorgen voor fatsoenlijke woningen.”

Ook Bart Plaatje ziet dat het tekort aan huisvesting ertoe leidt dat arbeidsmigranten in slechte omstandigheden eindigen. “Een poos terug was ik hier ergens in een woning. Daar mocht ik heel even binnenkijken. De mensen waren superbang, er lagen allemaal matrassen op de grond. Ik denk dat er tien man woonden in een rijtjeswoning, en dat kostte 100 euro per persoon per week.”

Omdat de uitzendbureaus de huisvesting faciliteren gaan veel arbeidsmigranten akkoord met de omstandigheden waarin ze moeten leven. “Er is sprake van 200 procent afhankelijkheid. Iedereen is afhankelijk van zijn werkgever, zeker als uitzendkracht. Je kan ieder moment ontslagen worden. Maar ja, in dit geval betekent een ontslag ook dat je je onderdak kwijt bent. Je hebt geen enkel huurrecht, je hebt alleen maar een matras”, aldus Plaatje.

Malafide uitzendbureaus

En door de afhankelijke positie van de arbeidsmigranten kunnen uitzendbureaus ontzettend veel maken. Zelfs als dat niet altijd legaal is. In Den Haag zijn verschillende malafide uitzendbureaus actief. Uit onderzoek van het regionale ondermijningsteam blijkt dat criminele uitzendbureaus een van de grootste problemen in de stad zijn. Sommige uitzenders proppen meer mensen in huizen dan toegestaan en houden absurd hoge huren in op het loon van arbeidsmigranten. Maar kunnen de uitzendbureaus die hun werknemers onder slechte omstandigheden onderbrengen niet strenger worden aangepakt?

De gemeente Den Haag wil daar graag wat tegen doen, maar ziet ook dat specifieke gevallen aanpakken heel moeilijk is: “Als het ene bedrijf is opgedoekt, dan duikt het volgende weer op. Er zijn heel veel kleine uitzendbureaus en het is ongelooflijk lastig om daar grip op te krijgen. Dat is ons een doorn in het oog”, aldus wethouder Balster.

Plannen mogen niet meer sneuvelen

In het Westland zijn ze ondanks de vele projecten die de laatste jaren niet gelukt zijn positief. Hoewel de vorige wethouder is opgestapt omdat het haar door alle weerstand van inwoners niet lukte om woonplannen te realiseren, denkt de nieuwe wethouder wel dat het hem gaat lukken. “We zitten in een democratisch proces waarin mensen gelukkig ook bezwaar kunnen maken. We zijn ons bewust van het feit dat er altijd mensen tegen zullen blijven. Maar als ze geen goede argumenten hebben dan zullen plannen niet meer kunnen sneuvelen omdat men het niet wil. Als er geen zwaarwegende argumenten zijn dan zullen wij onze plannen gewoon doorzetten”, zegt Wethouder Albert Abee.

De wethouder wil voor het einde van het jaar de knoop doorgehakt hebben voor woningen voor 1700 arbeidsmigranten. Maar de weerstand van bewoners is nog niet verdwenen. Een orchideeënkweker die zijn grond aan een uitzendbureau heeft verkocht om daar 750 plekken voor arbeidsmigranten te realiseren, werd maandenlang bedreigd en dat leidde zelfs tot brandstichting op zijn terrein. Of het de gemeente nu dus wél lukt om hun plannen door te zetten, zal moeten blijken.

EINDE ARTIKEL

POINTER

MARCIN IS ARBEIDSMIGRANT IN NEDERLAND:

”WE ZIJN EEN PRODUCT”

https://pointer.kro-ncrv.nl/marcin-is-arbeidsmigrant-in-nederland-we-zijn-een-product

Elk jaar werken er honderdduizenden buitenlanders in Nederland. Veelal komen ze uit Midden- en Oost-Europa en vullen ze de banen waarvoor nauwelijks Nederlandse arbeidskrachten te vinden zijn. Al jaren is bekend dat de omstandigheden waarin deze mensen werken en wonen niet al te best zijn. Toch is dat iets waar arbeidsmigranten zelf niet makkelijk over praten. De Poolse Marcin doet dat wel. “Het systeem is verkeerd.”  

Het regent en we ontmoeten Marcin op een parkeerplaats. Door de coronamaatregelen zijn we op de buitenlucht aangewezen om hem te ontmoeten, want een eigen plek heeft Marcin niet. Hij woont in een voormalig asielzoekerscentrum waar honderden arbeidsmigranten gehuisvest zijn. En gasten zijn daar nu niet toegestaan.

Drie jaar geleden besloot hij naar Nederland te komen: “Ik had schulden en ik werd gebeld door een uitzendbureau. Ik kon werk krijgen in Nederland, en daar werd een mooi plaatje van geschetst. Ik kon vier keer zoveel geld verdienen als in Polen, het uitzendbureau zou huisvesting regelen en de reis naar Nederland verzorgen.”

Beginnen met een schuld

Voor Marcin was de beslissing snel gemaakt. Een tijd in Nederland werken zou een makkelijke manier zijn om te sparen. Voor veel arbeidsmigranten is tijdelijk veel geld verdienen de reden om naar Nederland te komen. Maar toen Marcin hier aankwam, bleek het systeem een stuk minder rooskleurig te zijn dan dat hem was voorgespiegeld.

“De huisvesting viel ontzettend tegen. Ik kwam terecht in een soort oude boerderij waar ik met tien anderen woonde. En van tevoren had ik van het uitzendbureau nooit gehoord dat er in Nederland niet veel werk voor me was. Ik wilde fulltime werken om zoveel mogelijk te verdienen, maar zoveel uren waren helemaal niet beschikbaar. We werden de hele dag stand-by gezet, maar uiteindelijk kon ik in het begin maar 25 tot 30 uur per week werken”, aldus Marcin.

“Je begint op een 0-uren contract. Ik ken een stel dat bij aankomst in Nederland maar twee uur per week kon werken. En dan heb je wel een probleem, want je moet de reis en je woonkosten betalen aan het uitzendbureau. Je komt hier om te sparen, maar in plaats daarvan bouw je een schuld op.”

Bang voor sancties

We komen met Marcin in contact via vakbond FNV. Hij zet zich als een van de weinigen actief in om de omstandigheden voor arbeidsmigranten te verbeteren. De meeste arbeidsmigranten komen nauwelijks voor zichzelf op en praten al helemaal niet graag met media. Volgens Marcin zijn ze veel te bang voor de consequenties die dit kan hebben.

“Het probleem is dat je extreem afhankelijk bent van het uitzendbureau waarvoor je werkt. Door de flexibele contracten kunnen zij op ieder moment van je af. En omdat zij je huisvesting regelen, sta je ook meteen op straat als je je baan kwijt bent. Op het park waar ik woon verdwijnen regelmatig mensen. Ze raken hun baan kwijt, dezelfde avond staan ze op straat en dan zie je ze opeens nooit meer.”

Product


Inmiddels heeft Marcin een baan als heftruckchauffeur bij een groot distributiecentrum. Hij hoopt daar nog een tijdje te kunnen blijven. Maar uiteindelijk wil hij wel dat er wat gaat veranderen aan de afhankelijke positie waarin arbeidsmigranten zitten. “Uitzendbureaus kunnen alles bij ons maken. Wij zijn hun producten, maar ze vergeten dat we ook mensen zijn. Het systeem moet veranderen.”

EINDE ARTIKEL

Reacties uitgeschakeld voor Noten 99 en 100/Oekraine

Opgeslagen onder Divers

Reacties zijn gesloten.