Naar eigen zeggen stond Baudet groei in de weg. Hij was ‘te veel een vrijdenker’ en een ‘flapuit’ en daarom ‘niet effectief’ meer, schreef hij op X. Voorafgaand aan zijn beslissing opzij te stappen won Baudet advies in bij Vrij Nederland-journalist Thijs Broer en Peter Kee, politiek redacteur bij BNNVara. Baudet wilde weten wat hij moest doen om weer uitgenodigd te worden voor talkshows.
Asielstop en remigratie
Broer en Kee legden hem uit ‘dat het in ieder geval zou helpen als hij zou ophouden met het ontkennen van de maanlanding en zijn verhalen over het zionistische wereldcomplot van reptielen vanuit het World Economic Forum’, schreef Broer in VN. Inderdaad hoorden we De Vos daar nooit over, maar verder veranderde er inhoudelijk niets. De Vos pleit voor een asielstop, een einde aan het klimaatbeleid en wil jaarlijks duizenden Nederlandse staatsburgers ‘helpen’ met ‘remigratie’, een term die door rechtsextremisten als eufemisme voor massadeportaties wordt gebruikt. De NCTV waarschuwt voor het normaliseren van die term.
De ‘mainstream media’ omarmden de nieuwe lijsttrekker overigens niet. De Vos werd in kranten geïnterviewd en was bijvoorbeeld bij het NOS Slotdebat, maar die uitnodigingen golden voor alle lijsttrekkers. Ze was te zien bij Ongehoord Nieuws, waar vaker FVD’ers zitten. Alleen de twee keer dat ze te gast was in SBS-talkshow Nieuws van de Dag worden door FvD gezien als ‘Lidewij-bonus’, zegt woordvoerder Milan Schenk. Baudet zat nooit in Nieuws van de Dag.
Grote jongerenbeweging
‘We hadden gehoopt met Lidewij op televisie een nieuwe kans te krijgen, maar dat viel tegen’, zegt Schenk. Het succes schrijft hij vooral toe aan de ‘bottom-up structuur’ van de FvD-campagne. De partij is met 60 duizend leden de grootste ledenpartij, heeft een grote jongerenbeweging en ‘actieve lokale afdelingen’, die tientallen ‘politiek cafés’ organiseerden. Er werden volgens Schenk 350 duizend posters gedrukt en meer dan een half miljoen flyers. ‘Alles ging op.’
De posters hingen overal, ook op plekken waar dat niet mag, erkent Schenk, die ook vrijwilligerscoördinator is. ‘We instrueren onze vrijwilligers om zich aan lokale wet- en regelgeving te houden, dat is niet overal goed gegaan. Snelwegviaducten zijn vaak in bezit van de provincie, die controleren minder streng. Dat kunnen vrijwilligers ook bedenken.’ De partij deed op sociale media oproepen aan iedereen met ‘een stuk land langs de snelweg’ met plek voor een FvD-spandoek. Er kwamen 250 reacties.
Ook op sociale media was De Vos alom aanwezig. Tussen eind augustus en eind september besteedde FvD meer geld aan politieke advertenties dan alle andere partijen, volgens onderzoekers van Justice for Prosperity. Bij Meta en Google gaf FvD bijna 100 duizend euro uit, twee keer zoveel als D66, de nummer twee op deze ranglijst. FvD zette zoekwoorden in als ‘transgenderpropaganda’ en ‘linkse indoctrinatie’. Het geld in de campagnekas kwam van subsidies, betalende leden en giften. Net als in eerdere campagnes droeg zakenman Peter Poot, bekend van Chipshol, 100 duizend euro bij.
Filmpjes sloegen aan
Online politieke advertenties werden door nieuwe EU-wetgeving na 10 oktober verboden, maar FvD is op TikTok en Instagram ook met populaire eigen accounts zichtbaar aanwezig. Baudet heeft op TikTok 249 duizend volgers, De Vos 65 duizend en FvD bijna 100 duizend, waar D66 30 duizend volgers heeft. De filmpjes met De Vos sloegen aan, zegt woordvoerder Schenk: ‘Onze boodschap is hetzelfde, maar het komt anders over als je het een jonge vrouw hoort vertellen.’
Ook hoogleraar politicologie Léonie de Jonge, die aan de Universiteit van Tübingen werkt en al jaren onderzoek doet naar rechts-extremisme, zag een Lidewij-effect: ‘Ze hebben hun imago opgeschoond met de nieuwe lijsttrekker. Een strategische zet. Aan het brede publiek tonen ze een milder gezicht dan aan de eigen achterban.’ FvD zit ‘tussen een sociale beweging en een politieke partij in’, zegt De Jonge. ‘Ze hebben een maaltijdbox, organiseren zomerkampen en fitnessevents. Ze doen op een moderne manier wat massapartijen vroeger deden.’
De Jonge wijst erop dat FvD door steeds meer politicologen als extreem-rechts wordt gezien, vanwege het anti-democratische gedachtegoed, zoals het bepleiten van ‘tribunalen’, het promoten van complottheorieën, de antisemitische en racistische berichten in FvD-appgroepen en de banden met internationale extremistische organisaties. Zo was Freek Jansen, de nummer 4, deze zomer als spreker te gast op de ‘Remigration Summit’ van de veroordeelde Oostenrijkse rechtsextremist Martin Sellner.
Uiterst rechts in Nederland is uniek vanwege de versplintering binnen het blok. ‘Drie, misschien vier partijen, als je de BBB meerekent, concurreren op uiterst rechts, wat ertoe leidt dat ze elkaar rechts proberen in te halen’, zegt De Jonge. ‘Het komt ook door die versplintering dat JA21 zich als gematigd kan presenteren.’ Het uiterst rechtse blok groeide van 41 naar 42 zetels en is door de winst van FvD per saldo extremer geworden.
EINDE
SAMENWERKING CDA PROVINCIALE STATEN
NOORD-BRABANT MET FORUM VOOR DEMOCRATIE IS GOED FOUT!/GEEN DEALS
MET FASCISTEN
ASTRID ESSED
”JA21 heeft met afstand het beste verkiezingsresultaat ooit geboekt. De partij van Joost Eerdmans stijgt van 1 naar 9 zetels in de eerste exitpolls.”
VOLKSKRANT
JA21 PROFITEERT MET BESTE VERKIEZINGS
RESULTAAT OOIT VAN VERLIES PVV EN BBB,
FVD NAAR 6 ZETELS
[Zouden er 7 worden, correctie Astrid Essed]
29 OCTOBER 2025
JA21 heeft met afstand het beste verkiezingsresultaat ooit geboekt. De partij van Joost Eerdmans stijgt van 1 naar 9 zetels in de eerste exitpolls.
Vermoedelijk heeft JA21 geprofiteerd van de teleurstellende verkiezingsuitslagen van electorale concurrenten als de PVV (van 37 naar 25 zetels) en de BBB (7 naar 4). Mogelijk is de partij ook geholpen door de overstap van voormalig PVV-staatssecretaris Ingrid Coenradie, die de PVV na de val van het kabinet-Schoof in juni verruilde voor JA21. Als staatssecretaris van Justitie en Veiligheid ging Coenradie openlijk in tegen PVV-leider Geert Wilders door te pleiten voor het vervroegd vrijlaten van gevangenen.
JA21, in 2020 opgericht door Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, kwam in 2021 als nieuwe partij met 3 zetels in de Tweede Kamer. De oprichting van een eigen partij was voor Eerdmans het voorlopige eindstation van een lange reeks politieke overstappen: hij begon zijn politieke carrière begin deze eeuw bij de LPF, waarna hij onder meer lid werd van Leefbaar Rotterdam en Forum voor Democratie.
Bij die laatste partij vertrokken Eerdmans en Nanninga in 2020, toen het partijbestuur weigerde partijleider Thierry Baudet te royeren na onthullingen over antisemitische berichten in appgroepen van FvD.
Ook winst Forum
Op rechts profiteert ook FvD van het verlies bij de PVV. De partij gaat volgens de eerste exitpoll in zetelaantal van 3 naar 6. Dat gebeurt onder aanvoering van Lidewij de Vos (28). Zij nam deze zomer het stokje over van oprichter Thierry Baudet, die wel partijvoorzitter blijft en als nummer twee op de kieslijst stond.
Behalve de lijsttrekker veranderde er bij Forum weinig. In het partijprogramma voeren grotendeels dezelfde standpunten de boventoon. Zo is FvD voor een ‘asielstop’. Bovendien komt het woord ‘remigratie’ veelvuldig voor in het partijprogramma. Volgens De Vos doelt de partij daarmee op het ‘ondersteunen van mensen die niet goed geïntegreerd zijn bij hun terugkeer’. Onder hen vallen nadrukkelijk ook Nederlandse staatsburgers, aldus De Vos.
EINDE
DE FASCISTEN VAN JA21/VIJANDEN VAN DE
VRIJHEIS
ASTRID ESSED
20 MAART 2023
https://www.astridessed.nl/de-