Federal agents fire smoke grenades at protesters in Paramount, California, US. [Allison Dinner/EPA]
IN LOS ANGELES IS HET BEGONNEN……
dinsdag 10 juni 2025
Klein beetje een longread, toch wel…
De protesten tegen ICE – de politiemacht van mensenjagers die razzia’s houden om immigranten op te pakken, in concentratiekampen te proppen en te deporteren – houden aan en breiden zich uit. In Los Angeles (L.A.)kwamen die protesten vorige week vrijdag, 6 juni 2025, al op gang. Mensen kwamen daar fel in beweging nadat de ICE raids hield bij diverse bedrijven en 45 mensen ontvoerde. Ik schreef er al eerder over.
Demonstranten stonden al snel tegenover de politie. ‘In het centrum bleven de demonstraties volgens de politie vreedzaam, maar op sommige plaatsen waaronder de wijk Paramount waar “hispanics” wonen, liep het zaterdag uit de hand. De oproerpolitie vuurde traangas- en flitsgranaten af en demonstranten gooiden met stenen en molotovcocktails. Enkele auto’s werden in brand gestoken’, zo vatte de Volkskrant de escalatie samen.(1)
Trump zag kans er politieke munt uit te slaan tegenover het Democratische bestuur van Los Angeles en de staat Californië. Hij besloot de Nationale Garde in te zetten en de burgemeester en gouverneur daarmee te overrulen. Tweeduizend leden van die National Guard gingen naar de stad. Daar hielden de protesten aan, en de politierepressie ook.
Die repressie werd overigens voor een fors deel uitgeoefend door het plaatselijke politiekorps, de LAPD, en ook de California Border Patrol (CHP) was actief. De National Guard posteerde vooral bij overheidsgebouwen. Het was meer imponeergedrag en machtsvertoon. Daadwerkelijke machtsuitoefening bleef in handen van het plaatselijke gezag en van de staat. Niet van de federale overheid, niet van de National Guard en niet van Trump.
Vooral gouverneur Gavin Newsom was boos op Trump: het plaatselijke bestuur kon het prima zelf aan en was het autoritaire machtsvertoon vanuit het Witte Huis liever kwijt dan rijk. Hij kreeg bijval van andere Democratische gouverneurs.(2) Maar dat autoritaire machtsvertoon ging dan ook niet om het snel herstellen van de ‘rust’. Dat ging juist om het escaleren van de toestand, om het Democratische gezag in diskrediet te brengen, de macht van Trump en zijn junta uit te breiden en de ‘noodzaak’ ervan te onderstrepen.
Sommige mensen zien nu een burgeroorlog dreigen. Sommige mensen zijn vooral ook bezorgd over escalatie van de kant van demonstranten. Het idee is dat protest, als het ‘gewelddadig’ wordt, Trump in de kaart speelt waar die streeft naar een noodtoestand die de inzet van militairen nog veel meer ruimte biedt. Dat Trump zoiets nastreeft, klopt. Inmiddels heeft hij besloten om nogmaals 2000 soldaten van de National Guard naar Los Angeles te sturen.(3) Zo komt de totale inzet van nationale gardisten al op 4000 leden van die reserve-legermacht uit. Daar komen nog eens 700 leden van het US Marine Corps – militairen in actieve dienst dus – bovenop. Ook dat is intussen op gang gebracht.
Griezelig is het, zeer griezelig. En ja, Trump betoont zich enthousiast, vooral waar hij overduidelijk denkt dat hij gouverneur Newsom en dergelijke een hak kan zetten. ‘Wij zijn happy om deze strijd te hebben’, zo citeert NBC News een ‘functionaris van het Witte Huis’.(4) Hard optreden tegen immigranten, politieke rivalen uit het Democratische kamp opzij schuiven, geweld inzetten tegen protesterende menigten… het komt Trump prima uit – zolang hij de boel tenminste kan regisseren en beheersen. En precies in dat laatste zit de grote zwakke plek. Meerdere zwakke plekken eigenlijk.
Het Democratische establishment kan terug beginnen te vechten, en iemand als Newsom zou dan werkelijk een rivaal van Trump kunnen worden. Trumps besluit om de National Guard naar L.A. te sturen tegen de wil van hert Californische gezag in, wordt inmiddels al voor de rechter aangevochten. Als de rechter Newsom zijn zin geeft – wat overigens helemaal niet vast staat – wat dan? Naar wie luisteren de nationale gardisten dan als Newsom zou eisen dat ze vertrekken en Trump beveelt ze om te blijven? Dan dreigt een scheuring in het staatsgezag zelf. Ik vermoed overigens dat voor Democratische gezagsdragers de loyaliteit aan de staatsmacht als zodanig de voorrang zal geven, ook als Trump die staatsmacht op federaal niveau uitoefent en er dingen mee doet die Democratische gezagsdragers niet leuk vinden.
Maar waar Trump inmiddels begint te dreigen, niet enkel met het overrulen van Democratische bestuurders maar ook met hun arrestatie, kunnen zulke bestuurders zich zo bedreigd voelen dat ze een confrontatie niet meer kunnen of willen ontwijken. Dan hebben we een aanloop naar een burgeroorlog. Inzet daarvan is: wie is de baas over de staatsmacht? En hoe wordt die uitgeoefend? Platter gezegd: hoe houdt de staatsmacht de bevolking er onder? Met een mix van inkapseling, concessies en selectieve repressie, zoals het Democratische establishment het graag ziet? Of met frontale repressie zonder remmingen, zoals Trump en zijn MAGA-junta dat beogen? Daar komt, ook zonder dat het op burgeroorlog uitdraait, het conflict tussen Trump enerzijds en Newsom anderzijds feitelijk op neer.
In de strijd om de macht is Trump natuurlijk de grote vijand – maar Newsom geenszins een vriend. Hoe die selectieve repressie er bijvoorbeeld uit ziet, maken mensen op de straten van Los Angeles immers de afgelopen dagen volop mee. Het regent daar rubberkogels, soms ook gericht op journalisten. Het regent daar traangas. Afzender van die gevaarlijke troep is doorgaans de LAPD. De National Guard is aanwezig, maar staat vooral indrukwekkend paraat te wezen bij overheidsgebouwen. Het is machtsvertoon. De machtsuitoefening zelf is vooral in politiehanden. Er is gegronde reden om de dreiging serieus te nemen die van soldaten op de straten van Los Angeles uit gaat. Maar intussen is het de politie van Los Angeles en omliggende gemeenten die de daadwerkelijke repressie voor haar rekening neemt. En het Democratische gezag helpt deze repressie aansturen en rechtvaardigen. Dat gezag is tegenover vijand Trump dus geenszins onze vriend.
De strijd tussen Trump en zijn junta enerzijds en het Democratische bestuur van LA en Californie anderzijds is een van de zwakke plekken. De rivaliteit tussen die twee vleugels van staatsmacht kan Trumps greep op de situatie wel degelijk in gevaar brengen. Maar intussen is er een andere zwakke plek in zijn aanpak. Het is al helemaal niet gezegd dat Trump hier aan het langste eind gaat trekken. Hij wil ‘chaos’ op straat om daarmee de ‘onmisbaarheid’ van Trumps militaire maatregelen te rechtvaardigen en Newsom in diskrediet te brengen. Maar wat als het de LAPD zou lukken om de protesten snel neer te slaan zonder dat die National Guard veel doet, en voordat de mariniers in actie komen? Dan ziet Trumps machtsvertoon er een beetje overbodig uit, en dat zal hem worden ingepeperd.
Maar er is een veel dreigender scenario – dreigend voor Trump, wel te verstaan. Wat nu als het de LAPD niet lukt om de protesten snel te bedwingen? Dan komen de National Guard en de mariniers in beeld, niet enkel om te posteren bij overheidsgebouwen en in reserve gehouden te worden, maar als daadwerkelijke onderdrukkingsmacht. Er is totaal geen garantie dat zoiets goed uitpakt voor het gezag. Er mag hier wel op een paar relevante, maar te weinig benoemde, zaken worden gewezen.
Tot nu toe zijn de protesten omvangrijk, maar nu ook weer niet gigantisch.(5) Ettelijke duizenden demonstranten, waarvan een flink aantal niet alleen demonstreert maar ook nu een dan een barricade bouwt van banken die ze uit een nabijgelegen park hebben gehaald en dergelijke. Mensen die politiewagens vanaf een brug boven een weg bekogelen met stukken beton en ander materiaal. Enkele auto’s-zonder-bestuurders in de fik gezet. Flink wat graffiti. Boze mensen met vlaggen van landen waar veel immigranten of hun voorouders vandaan komen – van Mexico, van Centraal-Aziatische staten, veelal blauw-wit-blauw. Met borden waarop prachtige leuzen te zien zijn, zoals ‘National Guard LOL’. En politiemensen in linies – maar veelal niet in enorme compacte groepen – die van een afstand hun traangas en hun rubberkogels afvoeren, soms charges van politie te paard – en even later hergroeperen actievoerders zich een straat verderop. Vaak waren meerdere groepen demonstranten gelijktijdig op verschillende plekken actief. Veel van de actie vond plaats in een betrekkelijk klein gebied in het centrum van de grote stad.(6) En helemaal grip erop leek de LAPD niet steeds gehad te hebben.
Welnu, als ettelijke duizenden mensen al relatief effectief dagenlang de politie weten bezig te houden, hoe wordt het dan als veel meer mensen de straat op komen? In de stad zelf alleen al wonen vier miljoen mensen. Er zijn ettelijke miljoenen mensen dus niet op straat. Dat is niet noodzakelijkerwijs omdat ze allemaal bang zijn. Ook niet omdat ze allemaal Trump steunen. Als die mensen echt op enige schaal in actie komen, dan verdrinken de ordehandhavers daarin. Dan kunnen 4000 soldaten van de National Guard plus 700 troepen van het US Marine Corps het ook niet meer aan.
En er is nog iets. Politie tegen demonstranten inzetten is een ding: agenten houden ervan en zijn loyaal aan de orde. Ze zijn in zekere zin de orde. Soldaten tegen de bevolking inzetten is een ander verhaal, zeker reservisten, en dat is waar de National Guard uit bestaat – voor wie het soldatenwerk niet hun hele leven – en daarmee hun hele mentaliteit – bepaalt. Hoe loyaal zullen die zijn als ze orders krijgen om gericht op mensen te schieten die in principe hun buren en familieleden kunnen zijn?
Ja, de National Guard zou het vuur kunnen openen en gericht met scherp kunnen gaan schieten op menigten. Maar als ze het vuur openen en mensen doodschieten, hoe denken we dan dat de reactie vanuit de bevolking gaat zijn? De National Guard kan doen wat haar leden deden op de campus van Kent State University en Jackson State University, in mei 970. Toen voerden studenten daar en elders actie tegen de inval in Cambodja, waarmee president Nixon de Vietnamoorlog nog wat verder escaleerde. De National Guard opende dodelijk geweervuur op de twee genoemde studenten en bracht vier van hem om het leven in Kent State. Politie deed kort erna hetzelfde in Jackson State en doodde twee studenten.
De reactie vanuit de bevolking was: overweldigend, woedend protest. Acties breidden zich bliksemsnel verder uit, onder studenten en ook onder middelbare scholieren. De repressie had overduidelijk niet geleid tot het indammen van de protesten. Integendeel. Vandaag de dag het vuur openen op demonstranten in Los Angels betekent: eenzelfde explosie van demonstraties riskeren, en meer dan dat. Ik vermoed dat mensen in Trumps leger- en politietop dat snappen.
Er zijn dus redenen te bedenken waarom de National Guard het repressiewerk voor een flink deel nog aan politie overlaat. De hoop van het gewapend gezag is dat machtsvertoon gecombineerd met politiewerk de rust kan terugkrijgen. De hoop van Trump is: genoeg “chaos” om hem noodtoestand te geven – maar wel bedwingbare chaos. Maar dat laatste is dus geenszins gegarandeerd.
De zaak zou er voor Trump – en ook voor het Democratische bestuur! – er iets geruststellender uit zien als de opstandigheid zich netjes tot een enkele stad – hoe groot ook – zou beperken. Zelfs een geweldig omvangrijke opstand in Los Angeles verliest als de heersers van de Verenigde Staten er een aanzienlijk deel van leger en politie tegen in stelling kunnen brengen en bereid zijn tot het uiterste te gaan.
Maar dat kan alleen als het elders rustig genoeg blijft. De National Guard telt in totaal 443.535 leden in heel de VS.(7) Vierduizend ervan zitten nu dus in Los Angeles indrukwekkend te wezen. Tien protesten in tien andere steden, van dezelfde omvang en intensiteit,en je zou al meer dan 40.000 mensen ‘nodig’ hebben. Wat als de intensiteit en omvang in sommige van die steden nu eens aanzienlijk groter wordt? Wat als er niet in tien, maar in vijftig steden flinke boze menigten losgaan – tegelijkertijd? In Los Angeles is de strijd nu begonnen. Wie weet hoe ver de strijd verder reikt?
Het is aardig om daarover te filosoferen. Het is nog veel aardiger om te kijken wat er daadwerkelijk aan het gebeuren is. Dit namelijk: de strijd groeit, ook buiten L.A. ‘Het lijkt erop dat de protesten zich uitbreiden over de rest van het land: er zijn inmiddels ook demonstraties tegen het uitzettingenbeleid aangekondigd in onder meer San Francisco, New York, Chicago, Boson en Atlanta”, aldus de NRC.(8) En het artikel vervolgt: ‘In 2020 sloegen protesten over de dood van George Floyd bij politiegeweld in Minneapolis over naar andere steden en daarbuiten.’ Dat soort opstandigheid kan een streep trekken door alle repressieve en autoritaire plannen die Trump heeft. En nee, die opstandigheid wordt niet zwakker als er hier en daar mensen daadwerkelijk met de politie gaan vechten en andere wilde dingen gaan doen. Eerder juist sterker. De ICE en de junta van Trump: die versla je echt niet met keurige vreedzame optochten alleen. En juist de angst voor protesten die niet alleen groter zijn maar ook feller en daarmee al gauw ‘gewelddadig’, kan autoriteiten op de terugtocht dwingen.
Intussen is er iets meer duidelijk over die protesten buiten LA. NBC News heeft een aardig overzicht (9) waar ik het een en ander uit put. In San Francisco bijvoorbeeld vonden op twee achtereenvolgende dagen demonstraties plaats. Op de tweede dag, 9 juni, namen ‘duizenden’ daar aan deel. Al op de dag ervoor hield het gewapende gezag daar 60 mensen aan. In New York City was een protest, en het gezag antwoordde ook daar met arrestaties. Duizend actievioerders lieten zich gelden in Santa Ana, Californië. Het overzichtje noemt ook nog Chicago, Atlanta, Oklahoma City, Detroit, Philadeplia, Boston, Washington DC, Baltimore San Diego, San Jose, Louisville, Charlotte, Mempohis als plaatsen waar protesten zijn geweest.
En ook in Texas was er actie, in zowel Dallas als Austin – en daar klonk dreigende taal van de gouverneur, Greg Abbot. ‘Vreedzaam protesteren is legaal. Maar als je de grens overgaat, wordt je gearresteerd’. Nog steeds gebruik ik hier dat NBC-overzichtje als bron van informatie. Interessant puntje: als het in Texas ‘uit de hand loopt’, kan Trump niet de Democratische gouverneur de schuld gaan geven, want Abbott is Republikein.
Dit zijn beginnetjes, maar ze zijn veelbetekenend. Nee, het is niet gegarandeerd dat de opstand onbeheersbare vormen aanneemt. De hoop van Trump is: genoeg ‘chaos’ om hem een excuus voor het sturen van de National Guard en een noodtoestand te geven maar wel bedwingbare chaos. Maar het is zeer goed mogelijk dat de ‘chaos’ zulke vormen aanneemt dat zowel de hoop van het gewapend gezag als de hoop van Trump opgaan in de vlammen van de revolte die om zich heen begint te grijpen. En daar ligt de hoop van onze kant – de onderkant.
Dit artikel is voortgekomen uit een draadje dat ik vandaag maakte op Bluesky. Dat vind je hier: https://bsky.app/
Noten:
(1) Michel Maas, ‘Ongevraagd sturen van tweeduizend nationale gardisten door Trump leidt tot woede in Los Angeles’, Volkskrant, 8 juni 2025, https://www.volkskrant.
(2) ‘Forse kritiek op Trump van Democratyische gouverneurs om inzet lkeger bij protest’, Nu.nl, 8 juni 2025, https://www.nu.nl/
(3) ‘Trump sends 700 Marines to LA, doubles number of National Guard’, Al Jazeera, 9 juni 2025, https://www.aljazeera.
(4) Yamiche Alchindor, Matt Dixon & Gabe Gutierrez, ‘ “ We’re happy to have this fight”: Trump administration leans into California protests´, NBC News, 10 juni 2025, https://www.nbcnews.com/
(5) Een redelijk overzicht: Chris Michael e. a. , Los Angeles protests: from immigration raids to sending in the marines: a visual guide’, The Guardian, 10 juni 2025, https://www.theguardian.
(6) Een liveblog van een plaatselijke nieuwszender geeft een indruk van de gang van zaken. Ik heb dat zondag een flinke tijd zitten bekijken, vooral de fascinerende live-beelden vanuit de lucht die er toen waren. Zie ‘700 Marines, 2K more Nnational Guard troops deployed amid ICE pretests’ (sic), ABC7, 10 juni 2025, https://abc7.com/live-
(7) Gecheckt op 19 juni 2025 op ‘National Guard (United States)’, Wikipedia, https://en.
(8) Frank Kruin, ‘Betogers in Los Angeles willen niet in Trumpos val lopen: “Zij escaleren, wij moeten vreedzaam blijven”´, NRC, 10 juni 2025, https://www.nrc.nl/
(9) Mirna Alsharif & Patrick Smith, ‘Anti-ICE protests held coast to coast after L. A. unrest as national movement grows´, NBC News, 10 juni 2025, ABC7, https://www.nbcnews.com/
Peter Storm