D66-leider Rob Jetten bepleit een koerswijziging op het gebied van asielmigratie. © Jeroen Meuwsen
” Vluchtelingen moeten in de toekomst buiten de grenzen van Europa asiel aanvragen. Wie zich op eigen houtje meldt in Nederland, wordt dan niet meer toegelaten.”
Nadat twee kabinetten zijn gesneuveld over het onderwerp asiel, moeten partijen nu stoppen met ‘weer hetzelfde rondje draaien’, zegt Jetten. „Er wordt al jaren veel gepraat over betere asielregels, maar met weinig resultaat. Links en rechts graven zich daarbij in en zo komen we eigenlijk geen stap vooruit. Dat is slecht nieuws voor Nederlanders die overlast ervaren van mensen die hier eigenlijk niks te zoeken hebben. Maar het is ook slecht nieuws voor vluchtelingen die vastzitten in ellenlange procedures of gevaarlijke tochtjes met bootjes over de Middellandse Zee moeten maken.’’
Middenpartijen
Het kabinet-Rutte IV waar ook D66 in zat sneuvelde omdat partijen het niet eens konden worden over strengere asielregels. „Maar ook het rechtse kabinet-Schoof dat erna kwam, lukte het niet. En in plaats van dat we dat allemaal nog een keer overdoen en Geert Wilders het debat laten domineren, kunnen we ook een keer wat ondernemen. De middenpartijen kunnen deze discussie niet overlaten aan de flanken, maar moeten doen wat goed is voor Nederland en voor vluchtelingen.’’
D66 was in het verleden huiverig voor het aanpassen van verdragen. Dat D66 nu zo’n stap bepleit, komt na veel discussie binnen zijn partij, zegt Jetten. „Het huidige migratiesysteem is stuk. Van migratie die ons overkomt, zullen we naar migratie moeten die we zelf in de hand hebben. En niet alleen voor mensen in Nederland die zich zorgen maken over een te hoge instroom.”
„Het systeem is ook stuk omdat we mensen die op de vlucht zijn iets onmenselijks aandoen. Als je hier na een levensgevaarlijke reis naartoe bent gekomen, word je jarenlang in onzekerheid gestort. Iedereen die ik spreek binnen D66 vindt deze stap spannend, maar ook noodzakelijk. Want doorgaan op de huidige weg kan ook niet.’’
Leven wagen in gammele bootjes
Als het aan D66 ligt, gaat Nederland naar een zogeheten ‘Canadees model’, waarbij asielaanvragen buiten de Europese Unie worden behandeld of waarbij asielzoekers op uitnodiging hierheen mogen komen.
Nu gebeurt dat al mondjesmaat via de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Zo kunnen mensen die hier geen kans maken op asiel bij voorbaat worden geweigerd. En gezinnen met kinderen (Jetten: ‘vaak de kwetsbaarste vluchtelingen’) hoeven niet hun leven te wagen in vaak gammele en overvolle bootjes.
Internationale verdragen zoals het Vluchtelingenverdrag uit 1951 schrijven nu nog voor dat iedereen die zich in Nederland meldt als vluchteling, verplicht in de asielprocedure moet worden opgenomen. Verdragen aanpassen was lang taboe. Maar volgens Jetten komt in steeds meer landen de discussie op dat de verdragen ‘rijp zijn voor modernisering’. „Juist middenpartijen mogen die discussie niet overlaten aan de extremen.’’
‘Aso’s die eindeloze overlast veroorzaken’
Aanpassing van de verdragen kost wel tijd. In de tussentijd zal het beleid als het aan Jetten ligt strenger moeten voor overlastgevende asielzoekers, vaak jonge mannen uit zogeheten veilige landen die hier geen kans maken op verblijf. „Aso’s die eindeloze overlast veroorzaken en hier niks te zoeken hebben, moeten naar een gesloten opvang. Je komt wel naar een land met liberale waarden. Als je die niet respecteert, dan mag je ook rechten verliezen.’’
Tegelijk moeten mensen die wél mogen blijven sneller worden geholpen. Jetten: „Met verplichte taallessen vanaf dag één en zorgen dat ze snel aan het werk kunnen. Daar zullen we een aantal overbodige regels voor moeten slopen, we zullen binnenkort met een wetsvoorstel komen. Nederland is er niet bij geholpen als we mensen die hiernaartoe komen eindeloos in uitkeringen houden. Dat is niet goed voor de eigenwaarde van die mensen, die vaak zelf ook gewoon wat willen doen. En het leidt ook tot chagrijn bij Nederlanders die denken: ja, wat is het nou?’’
EINDE