”Frontex, het Europees Grens- en kustwachtagentschap werd opgericht in 2004 om de EU-lidstaten en de met Schengen geassocieerde landen bij te staan om de buitengrenzen van de ruimte van vrij verkeer van de EU te beschermen. ”
Frontex, het Europees Grens- en kustwachtagentschap werd opgericht in 2004 om de EU-lidstaten en de met Schengen geassocieerde landen bij te staan om de buitengrenzen van de ruimte van vrij verkeer van de EU te beschermen. Als EU-agentschap wordt Frontex gefinancierd uit de EU-begroting en door bijdragen van met Schengen geassocieerde landen. Tegen 2020 wordt verwacht dat het agentschap zo’n 1 000 personeelsleden in dienst zal hebben. Bijna een kwart van hen is door de lidstaten gedetacheerd en zal na het beëindigen van de termijn bij Frontex weer terugkeren naar zijn of haar nationale dienst.
In 2016 is het Agentschap uitgebreid en omgevormd tot het Europees Grens- en kustwachtagentschap, waarbij het takenpakket werd verbreed van migratiebeheersing naar grensbeheer en het Agentschap meer verantwoordelijkheden kreeg bij de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit. Inmiddels wordt Frontex erkend als een van de hoekstenen van de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht van de EU. Opsporing en redding gingen ook officieel deel uitmaken van zijn mandaat wanneer dergelijke situaties zich voordeden in het kader van grensbewakingsoperaties op zee.
Frontex is een operationeel agentschap dat op elk willekeurig moment meer dan 1 500 functionarissen uit de lidstaten inzet in de hele EU. Om nieuwe en snel veranderende situaties beter te kunnen volgen, is het Frontex-situatiecentrum dat verantwoordelijk is voor het monitoren van de buitengrenzen nu zeven dagen per week en 24 uur per dag actief.
Rechtsgrondslag en verantwoordingsplicht
Frontex, het Europees Grens- en kustwachtagentschap, is opgericht bij Verordening (EU) 2016/1624 van 14 september 2016 betreffende de Europese grens- en kustwacht (PB L 251 van 16.9.2016, blz. 1). Frontex is gevestigd in Warschau, Polen.
Hoewel het Europees Agentschap voor het beheer van de operationele samenwerking aan de buitengrenzen van de lidstaten van de Europese Unie is vervangen door het Europees Grens- en kustwachtagentschap, is de rechtspersoonlijkheid van het Agentschap onveranderd gebleven, evenals de naam ervan: Frontex.
Frontex staat in voortdurend contact met lidstaten en de EU-instellingen. Het Agentschap stelt alles in het werk om zijn activiteiten transparant te laten verlopen, en hiertoe neemt de uitvoerend directeur regelmatig deel aan en geeft hij uitleg tijdens hoorzittingen in het Europees Parlement en vergaderingen van de EU-Raad van ministers die verantwoordelijk zijn voor binnenlandse zaken en migratie. Op deze manier vervult Frontex zijn verantwoordingsplicht aan het Europees Parlement en de Raad als begrotingsautoriteiten.
Bovenal staat Frontex onder toezicht van een raad van bestuur die bestaat uit een vertegenwoordiger van elke lidstaat en twee vertegenwoordigers van de Commissie (zie hieronder voor nadere inlichtingen). Net als alle EU-organen, kan Frontex worden onderworpen aan audits door de Rekenkamer of aan onderzoeken door het Europees Bureau voor fraudebestrijding, OLAF.
Verdere essentiële documenten met betrekking tot de rechtsgrondslag en verantwoordingsplicht van het Agentschap zijn hier (in het Engels) beschikbaar:
Onze visie De Europese ruimte van vrijheid, veiligheid en recht beschermen.
Onze missie Samen met de lidstaten zorgen wij voor veilige en goed functionerende buitengrenzen die veiligheid bieden.
Onze waarden
Wij zijn professioneel Wij beschikken over de kennis, vaardigheden en competenties die nodig zijn om onze missie op efficiënte wijze en met hoge ethische normen uit te voeren. We streven voortdurend naar topkwaliteit om onze prestaties te verbeteren.
Wij tonen respect Wij erkennen mensen, instellingen en hun rol en tonen respect door hen als waardevol en belangrijk te behandelen.
Wij streven naar samenwerking Samen met de relevante nationale autoriteiten van de EU-lidstaten en andere belanghebbenden beheren wij de buitengrenzen van de EU en streven we naar samenwerking met derde landen.
Zowel binnen de organisatie, als met externe belanghebbenden werken we samen om gemeenschappelijke doelen en doelstellingen te verwezenlijken.
Wij leggen verantwoording af Wij zijn betrouwbaar als het gaat om het nakomen van onze verantwoordelijkheden en de punctualiteit en kwaliteit van onze werkzaamheden.
Wij geven om mensen Als Europese overheidsfunctionarissen dienen wij de belangen van de burgers, omdat wij om mensen geven en in Europese waarden geloven.
De raad van bestuur
De raad van bestuur keurt de begroting goed en verifieert de uitvoering ervan, benoemt de uitvoerend en plaatsvervangend uitvoerend directeur en waarborgt de transparantie van de besluitvormingsprocedures van het Agentschap. Als wettelijke vertegenwoordiger van het Agentschap moet de uitvoerend directeur voor zijn activiteiten rechtsreeks verantwoording afleggen aan dit bestuursorgaan.
De raad van bestuur, die vijfmaal per jaar bijeenkomt, bestaat uit vertegenwoordigers van de hoofden van de grensautoriteiten van de 26 EU-lidstaten die gehouden zijn tot naleving van de bepalingen van het Schengengebied, plus twee leden van de Europese Commissie. IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland, die geen lid zijn van de EU, maar wel geassocieerde landen van het Schengengebied zijn, hebben eveneens een vertegenwoordiger in de raad van bestuur, maar met beperkt stemrecht.
Vertegenwoordigers van het Verenigd Koninkrijk en de Republiek Ierland worden tevens uitgenodigd om deel te nemen aan de vergaderingen van de raad van bestuur, maar zij hebben geen stemrecht als gevolg van hun besluit (vóór de oprichting van Frontex in 2004) om slechts gedeeltelijk deel te nemen aan de Schengensamenwerking.
Belangrijkste verantwoordelijkheden
Inzet ter plaatste Het agentschap regelt de inzet van rechtshandhavers uit de lidstaten en geassocieerde Schengenlanden, en regelt schepen, vliegtuigen en apparatuur voor grensbewaking aan de buitengrenzen wanneer extra hulp nodig is. Aanvullend op de grensbewaking zijn de operaties van Frontex ook gericht op veiligheid op zee, veiligheidscontroles, opsporings- en reddingsacties en bescherming van het milieu.
Risicoanalyse Frontex maakt een inschatting van de risico’s voor de veiligheid aan de EU-buitengrenzen. Daarbij wordt een beeld geschetst van onderliggende trends en patronen als het gaat om irreguliere migratiestromen en grensoverschrijdende criminaliteit aan de buitengrenzen. Het agentschap deelt deze bevindingen met de EU-lidstaten en de Europese Commissie en gebruikt ze voor de planning van activiteiten in de toekomst. Alle activiteiten van Frontex stoelen op een grondige risicoanalyse.
Monitoring van de situatie Frontex volgt continu de situatie aan de buitengrenzen van de Europese Unie. Daarbij zorgt het agentschap ook voor updates en dringende meldingen aan de lidstaten, de geassocieerde Schengenlanden, de Europese Commissie en andere agentschappen.
Kwetsbaarheidsonderzoek Het agentschap verricht jaarlijkse evaluaties van de capaciteit en mogelijkheden van de lidstaten en geassocieerde Schengenlanden om bijzondere uitdagingen aan de buitengrenzen het hoofd te kunnen bieden, waaronder migratiestromen. Frontex zet ook verbindingsfunctionarissen in EU-lidstaten in om het agentschap een goed algemeen overzicht van grenscontroles op Europees niveau te doen behouden.
Europese samenwerking inzake kustwachttaken Frontex ondersteunt de samenwerking van autoriteiten op het gebied van wetshandhaving, Europese agentschappen en de douane aan de zeegrenzen. Schepen en vliegtuigen die worden ingezet voor operaties verzamelen en delen ook informatie met de bevoegde diensten voor visserijcontrole, de opsporing van vervuiling op zee en de handhaving van maritieme wetgeving.
Het delen van informatie over criminaliteit Het agentschap deelt de informatie die is verzameld aan de buitengrenzen met alle bevoegde nationale autoriteiten, Europol en andere Europese agentschappen. Daartoe behoort ook de informatie over personen die worden verdacht van betrokkenheid bij criminele activiteiten, zoals de smokkel van migranten, mensenhandel en terrorisme.
Terugkeeroperaties Frontex speelt een steeds belangrijker rol bij de terugkeer van mensen die niet in de Europese Unie mogen blijven naar hun land van origine. Het agentschap ondersteunt lidstaten bij het coördineren en de financiering van terugkeeroperaties, maar kan deze ook op eigen initiatief opzetten. Daarvoor kan Frontex vliegtuigen charteren en tickets boeken op lijnvluchten. Het agentschap helpt daarbij ook bij het verkrijgen van de benodigde reisdocumenten voor de terugkeer en voorziet in experts, die kunnen assisteren bij de terugkeeroperaties.
Externe relaties Samenwerking met landen buiten de EU en de Schengenzone maakt een integraal onderdeel uit van het mandaat van Frontex en is een van de strategische prioriteiten voor het agentschap. Om te zorgen voor een geïntegreerd Europees grensbeheer ontwikkelt en onderhoudt Frontex een netwerk van partnerschappen met de grensautoriteiten in niet-EU-lidstaten, met name de landen die aan de Unie grenzen, en ook in landen van herkomst en doortocht van migranten. Daarvoor zet Frontex in die landen ook verbindingsofficieren in.
Snelle interventie Frontex kan op zeer korte termijn grens- en kustwachters en materieel inzetten in Europese lidstaten en geassocieerde Schengenlanden als deze aan hun buitengrenzen te maken krijgen met uitzonderlijke situaties. Lidstaten moeten ervoor zorgen dat zij op verzoek van het agentschap gezamenlijk tot 1 500 functionarissen snel in kunnen zetten via een pool.
Onderzoek en ontwikkeling Frontex brengt deskundigen op het gebied van grenscontrole samen met onderzoekers en vertegenwoordigers van de industrie om ervoor te zorgen dat nieuwe technologieën voldoen aan de vraag van de autoriteiten op het gebied van grenscontrole.
Opleiding Frontex ontwikkelt gezamenlijke normen voor de opleiding van grens- en kustwachtpersoneel in de EU en de geassocieerde Schengenlanden. Dit moet ervoor zorgen dat wanneer reizigers een Europese buitengrens passeren zij altijd te maken krijgen met dezelfde normen en praktijken voor grenscontrole. Dit zorgt er ook voor dat grens- en kustwachters uit verschillende landen efficiënt kunnen samenwerken als zij in gezamenlijke Frontex-operaties worden ingezet.
Gezamenlijke operaties
Van alle activiteiten van het agentschap zijn de gezamenlijke operaties de meest zichtbare. Frontex zet honderden grens- en kustwachters in, samen met schepen, auto’s, vliegtuigen en ander materieel, om lidstaten te hulp te schieten als zij problemen ondervinden aan de Europese buitengrenzen. Deze operaties vinden plaats aan de Europese land- en zeegrenzen maar ook in internationale luchthavens. Momenteel rekent Frontex vooral op de EU-lidstaten en geassocieerde Schengenlanden om gespecialiseerde functionarissen en materieel voor zijn operaties te leveren maar het agentschap zal steeds vaker zelf materiaal kunnen huren en aankopen. Frontex kan ook rekenen op een pool van minstens 1 500 functionarissen die binnen de vijf dagen kunnen worden ingezet bij noodgevallen aan de Europese grenzen.
De Frontex-operaties die plaatsvinden in het Middellandse Zeegebied helpen Italië, Griekenland en Spanje om het hoofd te bieden aan de migratiedruk, en alle operaties helpen ook om verschillende vormen van grensoverschrijdende criminaliteit aan te pakken. Bij de operaties op zee komen ook andere taken kijken, zoals het monitoren van vervuiling en illegale visserij. Dit gebeurt in samenwerking met andere EU-agentschappen, met name Europol, het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (EMSA) en het Europees Bureau voor visserijcontrole (EFCA).
Wetshandhaving
Frontex speelt een essentiële rol bij de versterking van de interne veiligheid van het Schengengebied door de buitengrenzen te bewaken, door veiligheidscontroles en terugkeeroperaties uit te voeren en door samen te werken met de nationale autoriteiten en Europol.
Frontex helpt ook terrorisme te bestrijden door de lidstaten bij te staan in het verscherpen van controles aan de buitengrenzen en door hen te steunen in het opsporen van mogelijke terroristische strijders uit het buitenland. De functionarissen die Frontex inzet, worden opgeleid om personen op te sporen die in verband kunnen worden gebracht met terrorisme.
Rol van Frontex bij opsporings- en reddingsoperaties
Deelname aan opsporings- en reddingsoperaties is altijd al een prioriteit voor Frontex geweest en is vastgelegd in de EU-verordening tot oprichting van de Europese grens- en kustwacht. Frontex is verplicht technische en operationele bijstand op zee te verlenen ter ondersteuning van reddingsacties die zich kunnen voordoen tijdens grensbewakingsoperaties.
Opsporings- en reddingsactiviteiten zijn ook een specifieke doelstelling binnen het operationele plan van elke Frontex-operatie op zee.
Tussen 2015 en 2017 heeft Frontex 280 000 mensen op de Middellandse Zee helpen redden.
Grondrechten
Bij alle activiteiten van Frontex staat het respecteren en beschermen van de grondrechten centraal. Voordat ze worden ingezet, worden medewerkers van het Agentschap en nationale functionarissen die deelnemen aan Frontex-operaties, opgeleid op het gebied van grondrechten en toegang tot internationale bescherming. De verplichting om potentiële schendingen van grondrechten te vermelden, wordt in elk operationeel plan geïntegreerd.
Een grondrechtenfunctionaris is onafhankelijk in de uitvoering van al zijn/haar taken, brengt rechtstreeks verslag uit aan de raad van bestuur en werkt samen met het Adviesforum voor de grondrechten. Het Adviesforum staat de uitvoerend directeur en de raad van bestuur met onafhankelijk advies bij op het gebied van grondrechtenvraagstukken. Het bestaat uit drie vaste leden, drie internationale organisaties en negen maatschappelijke organisaties die voor een termijn van drie jaar worden geselecteerd.
Permanente leden:
Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA)
Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken (EASO)
Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen (UNHCR)
Internationale organisaties:
Raad van Europa (RvE)
Internationale Organisatie voor Migratie (IOM)
Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE)
Maatschappelijke organisaties die thans vertegenwoordigd zijn:
AIRE Centre
Amnesty International European Institutions Office (AI-EIO)
Caritas Europa
Kerkelijke Commissie voor migranten in Europa (CCME)
Europese Raad voor vluchtelingen en in ballingschap levenden (ECRE)
Internationale Commissie van Juristen (ICJ)
Jezuïtische vluchtelingendienst (JRS)
Platform voor internationale samenwerking inzake migranten zonder verblijfsvergunning (PICUM)
EU-kantoor van het Rode Kruis (RCEU)
Vragen met betrekking tot de gebieden die onder de bevoegdheid van het Bureau voor de grondrechten vallen, moeten worden verzonden aan FRO@frontex.europa.eu
Klachten
In overeenstemming met de verordening betreffende de Europese grens- en kustwacht, heeft het Agentschap een klachtenmechanisme opgezet, zodat iedereen die van mening is dat zijn/haar rechten op enigerlei wijze door Frontex zijn geschonden, daarvan melding kan maken.
Indien u van mening bent dat uw rechten zijn geschonden door de handelingen van een medewerker die bij een Frontex-activiteit betrokken is, kunt u een klacht indienen.
Klachten moet schriftelijk worden ingediend, maar dit kan namens u ook door iemand anders worden gedaan, bijvoorbeeld een familielid of een advocaat. Uw klacht mag in elke taal worden opgesteld.
Verzoeken om informatie, algemene en specifieke vragen over (het werk van) Frontex, verzoeken om gesprekken, verzoeken om statistische gegevens, of vragen over verslagen die op onze website zijn gepubliceerd, kunnen worden verstuurd naar:
Rechtskader Het beginsel van transparantie en de rechten van individuele personen op toegang tot documenten van EU-organen zijn vastgelegd in zowel artikel 15 van het VWEU als artikel 42 van het Handvest van de grondrechten van de EU en worden uitgevoerd middels Verordening (EG) nr. 1049/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 30 mei 2001 inzake de toegang van het publiek tot documenten van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie (Verordening (EG) nr. 1049/2001).
Het verband tussen Verordening (EG) nr. 1049/2001 en het Frontex-kader wordt opnieuw benadrukt in artikel 74 van de verordening betreffende de Europese grens- en kustwacht.
Aanvragen Iedere EU-burger en iedere natuurlijke of rechtspersoon met verblijfplaats of statutaire zetel in de EU heeft het recht op toegang tot documenten van Frontex, mits wordt voldaan aan de voorwaarden die zijn vastgesteld in Verordening (EG) nr. 1049/2001.
Om aan te tonen dat u het recht hebt om toegang tot de documenten aan te vragen, moet u een identiteitsbewijs/bewijs van uw volmacht voor een rechtspersoon met verblijfplaats of statutaire zetel in de EU overleggen.
Gelieve uw verzoek in te dienen als bijlage bij een e-mail in pdf-, ASICE-, ADOC-, BDOC- of EDOC-formaat, digitaal ondertekend door middel van een gekwalificeerde elektronische handtekening in overeenstemming met de eDIAS-verordening (Verordening (EU) nr. 910/2014). Kunt u geen gebruikmaken van deze vorm van identificatie, dan wordt u verzocht een ID-kaart/paspoort/verblijfsvergunning voor de EU (natuurlijke personen) in te dienen, of de registratie van uw entiteit in een EU-lidstaat vergezeld van een volmacht die u het recht geeft namens deze entiteit te handelen (rechtspersonen).
Zorg dat uw aanvraag zo nauwkeurig mogelijk is, zodat het voor Frontex duidelijk is tot welk(e) document(en) u toegang hebt aangevraagd.
Uw aanvraag, voorzien van het vereiste bewijs dat u in aanmerking komt, wordt binnen 15 werkdagen vanaf de registratie van uw aanvraag bevestigd en verwerkt.
In uitzonderlijke gevallen kan deze termijn met 15 werkdagen worden verlengd.
Frontex reageert schriftelijk.
Indien uw aanvraag volledig of gedeeltelijk wordt afgewezen, zal Frontex dit besluit onderbouwen.
Binnen 15 werkdagen na ontvangst van de reactie waarin Frontex aangeeft de toegang geheel of gedeeltelijk te weigeren, kunt u via een confirmatief verzoek een aanvraag indienen voor heroverweging van het oorspronkelijke besluit van Frontex.
Gegevensbeschermingsverklaring De verantwoordelijke voor de verwerking is het Transparantiebureau dat bij Besluit nr. 25/2016 van de raad van bestuur van 21 september 2016 is opgericht. Fysieke en e-mailadres: Pl. Europejski 6 (00-844 Warschau- PL); e-mail: pad@frontex.europa.eu.
Voor de naleving van Verordening (EG) nr. 1049/2001 is verwerking van de persoonsgegevens door de verwerkingsverantwoordelijke noodzakelijk.
De ontvangers van de gegevens zijn speciaal hiervoor aangewezen personeelsleden van Frontex die aanvragen voor openbare toegang tot documenten verwerken. Er vindt geen internationale gegevensoverdracht plaats. De gegevens worden opgeslagen voor een termijn van vijf jaar, vanaf het moment van het afsluiten van het bestand.
Aanvragers hebben het recht hun gegevens te raadplegen, rectificeren, beperken, er bezwaar tegen aan te tekenen en deze te wissen, evenals te verzoeken om overdracht van de gegevens. Aanvragers kunnen hun rechten uitoefenen via het Transparantiebureau en kunnen een klacht indienen bij de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming.
De verstrekking van gegevens is een wettelijke verplichting van Verordening (EG) nr. 1049/2001. Wanneer wordt nagelaten gegevens te verstrekken, zal een aanvraag niet-ontvankelijk worden verklaard.
Er wordt geen geautomatiseerd besluitvormingsproces of profilering uitgevoerd.
Frontex, het Europees Grens- en kustwachtagentschap werd opgericht in 2004 om de EU-lidstaten en de met Schengen geassocieerde landen bij te staan om de buitengrenzen van de ruimte van vrij verkeer van de EU te beschermen” FRONTEX EUROPA.EUWAT IS FRONTEX?
https://frontex.europa.eu/language/nl/
ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 15
[17]
””In 2016 is het Agentschap uitgebreid en omgevormd tot het Europees Grens- en kustwachtagentschap, waarbij het takenpakket werd verbreed van migratiebeheersing naar grensbeheer en het Agentschap meer verantwoordelijkheden kreeg bij de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit. ”
In 2014, detections of illegal border-crossing reached a new record, with more than 280 000 detections. The unprecedented number of migrants crossing illegally the external borders has roots in the fighting in Syria that has resulted in the worst refugee crisis since the Second World War. Indeed, most of the detections at the borders concerned migrants from Syria, who later applied for asylum within the EU.
The record number of migrants detected at the external borders of the EU had several implications for border-control authorities and EU internal security:
1) Most of these detections were reported as part of search and rescue operations in the Central Mediterranean area. In 2014, border-control authorities saved the lives of thousands of people. However, facilitators increasingly utilised unsafe boats, with the inevitable result that migrants’ lives were put at risk.
2) The very high demand for illegal crossing to the EU, fuelled by the record number of successful entries, also led to a new modus operandi. Since September 2014, the use of large cargo ships to transport migrants directly from the Turkish coast near Mersin to Italy has been reported. This is a multi-million-euro business for organised crime groups (OCG), which is likely to be replicated in other departure countries. Another worrying trend has been the increasing number of deliberate attempts to involve merchant ships in rescuing migrants. This has prompted the International Maritime Organization (IMO) to voice the concerns of the shipping industry over its involvement in rescuing irregular migrants.
3) With record numbers of migrants crossing the border illegally, resources are devoted to their immediate care, rather than screening and obtaining information on their basic characteristics such as nationality. After they are rescued, they continue their journey to other Member States and not knowing who is travelling within the EU is a vulnerability for EU internal security.
The profile of detected irregular migrants remained relatively unchanged compared to 2013, being mostly adult males. However, the proportion of women (11%) and children (15%) reflects the fact that many migrants move to the EU with the intention of claiming asylum, thereby escaping violence in their own country.
Most migrants were detected in the Central Mediterranean area, where detections totalled over 170 000. On the Eastern Mediterranean route detections totalled over 50 800. Towards the end of 2014, detections sharply increased at the Hungarian land border with Serbia, making the Western Balkan route (with 43 357 detections) the third most important irregular migration route towards the EU.
Detections of clandestine entry in vehicles in- creased strongly from 599 in 2013 to 3 052 in 2014. This rise was due to a tenfold increase in detections reported from the Bulgarian BCPs along the land border with Turkey.
In 2014, there were just over 9 400 detections of document fraud cases on entry to the EU/Schengen area from third countries, which represented a slight decrease compared to the previous year. By contrast, cases reported on intra-EU Schengen movements showed a marked increase from 7 867 in 2013 to 9 968 in 2014 (+27%). Thus, for the first time, there were more fraudulent documents detected on intra-EU/Schengen movements than during border checks on passengers arriving from third countries. This is partly due to the large number of migrants undertaking secondary movements within the EU, often with fraudulent documents obtained in the country of their entry into the EU.
The facilitation of illegal migration remains a significant threat to the EU external borders. Detections of facilitators rose from 7 252 in 2013 to 10 234 in 2014. The increase was mostly due to higher numbers reported in Spain, Italy and Bulgaria.
Member States reported more than 114 000 refusals of entry issued at the external borders of the EU, a decrease of 11% compared to 2013. The decrease is the consequence of the record high of 2013, when an exceptionally large number of Russians of Chechen origin were refused entry because they lacked a valid visa.
In 2014, there were 441 780 detections of illegal stay in the EU, which represents an increase compared to the year before. Most of the increase was due to a higher number of detected Syrians and Eritreans who later applied for asylum.
A total of 252 003 third-country nationals were subject to an obligation to leave the EU as a result of an administrative or judicial decision, which was a 12% increase compared to 2013.
In 2014, there were 161 309 third-country nationals effectively returned to countries outside the EU, which was broadly similar to the numbers returned in 2013. The UK was the Member State that conducted the largest number of returns (36 313), with steady trends to India and Pakistan. Greece reported an increase in effective returns, mostly of Albanians.
As regards the wider geopolitical context, two issues clearly stand out: the conflict in Syria and the continued volatility in North African countries, notably Libya, from where mi- grants often depart in their attempt to cross the Mediterranean Sea. The large number of displaced Syrians in the Middle East and North Africa suggests that Syria will likely remain the top country of origin for irregular migrants and asylum seekers in the EU for some time to come. In Libya, migrants are in an extremely vulnerable situation, especially those in areas affected by the fighting. Migrants in Libya also face arbitrary detention and very poor conditions of detention, marked by overcrowding, poor sanitation and exploitation.
The ongoing crisis in Ukraine will continue to be an important factor affecting population movements. However, so far it has not resulted in marked changes in illegal migration movements towards the EU. The main development along the eastern land border has been the reduction in the number of regular passengers from the Russian Federation to the EU due to the economic downturn.
Looking ahead, the likelihood of a large number of illegal border-crossings to the EU is high and so is the probability of a large number of migrants needing assistance in terms of search and rescue operations (but also the provision of international protection), in particular in the southern section of the external border, on the Eastern Mediterranean and the Central Mediterranean routes. Many migrants who cross illegally and apply for asylum are not detained and thus continue making their journey within the EU.
Most risks associated with document fraud were assessed as high. Indeed, document fraudsters not only undermine border security but also the internal security of the EU.
These risks are common to nearly all Member States, as they are associated with passenger flows and border checks, which are a specific expertise of border-control authorities. Most cases of fraud are expected to involve EU travel documents and there are indications of a shift away from the use of passports towards less sophisticated documents such as ID cards and residence permits.Overall, there is an underlying threat of terrorism-related travel movements especially due to the appeal of the Syrian conflict to both idealist and radicalised youths. The conflict in Syria has attracted hundreds of foreign fighters, including EU citizens, dual-nationality holders and other third-country nationals.
The European Border and Coast Guard Agency, known as Frontex, has failed to protect the rights of people at European Union borders, a European Parliament investigation has found.
The July 15 report highlights how Frontex – in particular its executive director, Fabrice Leggeri – failed to take action to address reports of migrant pushbacks, the illegal practice of summarily forcing migrants to return across a border they have recently crossed or sought to cross. Pushbacks by national border guards have occurred in countries such as Croatia, Greece, and Hungary, where Frontex has had major operations. The report was also critical of the agency’s management board, EU member states, and the European Commission.
The report found that Frontex management ignored reports, including video evidence, about human rights violations taking place where Frontex operates, and charged that its executive director deliberately delayed hiring people whose job it would be to monitor rights.
While the report did not find “conclusive evidence on the direct performance of pushbacks and/or collective expulsions by Frontex,” it identified numerous failures and deficiencies in preventing, monitoring, or following up on human rights violations by member states in border operations. Addressing those failures will require unequivocal commitment and action.
Frontex in a statement said it would “look into the recommendations and how we can implement them to further strengthen the respect of fundamental rights in all our activities.”
The European Parliament report’s findings are consistent with Human Rights Watch research published in June, which shows that despite numerous formal accountability mechanisms, Frontex has failed credibly to investigate or take steps to mitigate pushbacks that occurred in their areas of operation.
The European Parliament investigation makes a number of key recommendations to Frontex to ensure its operations respect human rights, including giving its fundamental rights staff an enhanced role in decisions about launching or suspending Frontex operations. It calls on the Frontex Management Board and the European Commission to emphasize that respect for fundamental rights is central to Frontex and EU state border activities. With new powers and responsibilities, Frontex needs to demonstrate it can be exemplary in its respect for fundamental rights. The European Parliament report exposes how much work is needed before that becomes a reality.
(Brussels) – The top governing body of the European Union Border and Coast Guard Agency (Frontex) should urgently establish an independent inquiry into allegations of its involvement in unlawful operations to stop migrants from reaching the European Union (EU), Human Rights Watch said today.
The agency’s board will hold an extraordinary meeting on November 10, 2020. Frontex should also address serious and persistent violations by border and law enforcement officers of the countries where it operates.
“The fact that Frontex may have become complicit in abuses at Greece’s borders is extremely serious,” said Eva Cossé, Western Europe researcher at Human Rights Watch. “The Management Board of Frontex should quickly open an inquiry into Frontex involvement in – or actions to disregard or cover up – abuses against people seeking protection from conflicts and persecution.”
On October 23, a group of media outlets published a detailed investigative report alleging Frontex involvement in pushback operations at the Greek-Turkish maritime border, in the Aegean Sea. The reports said that asylum seekers and migrants were prevented from reaching EU soil or were forced out of EU waters. Such pushbacks violate international law, Human Rights Watch said.
EU Home Affairs Commissioner Ylva Johansson said on October 28 that she had asked, in coordination with Commission President Ursula von der Leyen, “to convene an urgent extraordinary Frontex Management Board meeting on 10 November, to discuss alleged push-back incidents in Greece and fundamental rights protection.”
Frontex’s mandate obliges officers and the officers of member states deployed to respect fundamental rights, but the agency has been under heavy criticism for the shortcomings of its internal monitoring and accountability mechanisms. On October 27, Frontex announced an internal inquiry into the incidents reported by the media.
In recent years, nongovernmental groups and media outlets have consistently reported the unlawful return, including through pushbacks, of groups and individuals from Greece to Turkey, by Greek law enforcement officers or unidentified masked men who appear to be working in tandem with border enforcement officials.
Since Frontex deployed officers along the full length of the Turkey-Greece land border in March, Human Rights Watch has documented that Greek law enforcement officers routinely summarily returned asylum seekers and migrants through the land border with Turkey. Human Rights Watch found that officers in some cases used violence and often confiscated and destroyed migrants’ belongings.
Greek authorities have said that police officers wearing dark blue uniforms work at police stations. Border patrol police officers wear military camouflage uniforms. Frontex guards wear their national uniforms, with a blue armband with the EU flag.
In July, Human Rights Watch documented collective expulsions, through the Evros river land border, of asylum seekers rounded up from deep inside Greece.
In a June 19 response to questions posed by Human Rights Watch, Frontex wrote that no abuses against migrants by Greek border guards or by police or border guards of other EU member states deployed under Frontex had been reported to Frontex. It said that Frontex does not have the authority to investigate allegations of abuse by EU member states’ police or border guards deployed in Greece. It said that such investigations are conducted by the competent national authorities.
In June, the International Organization for Migration (IOM) said it was deeply concerned about persistent reports of pushbacks and collective expulsions of migrants, in some cases violent, at Greece’s border with Turkey. In August, the UN Refugee Agency flagged concerns over the increasing number of credible reports of pushbacks at Greece’s land and sea borders.
Under the Frontex mandate, its executive director has the authority to, and should, withdraw financing, and suspend or terminate its activities if there are serious violations of fundamental rights related to its activities. The executive director is also expected to take into account information provided by relevant international organizations.
On July 6, during a debate at the European Parliament’s Committee on Civil Liberties, Justice and Home Affairs (LIBE) on fundamental rights at the Greek border, Johansson said that pushbacks by Greek border guards should be investigated. In its new Pact on Migration and Asylum, presented on September 23, the European Commission recommended to member states to set up an independent monitoring mechanism, amid increased allegations of abuse at the EU’s external borders.
Members of the Frontex Management Board should set up an independent, prompt, effective, transparent, and impartial investigation into allegations that officers deployed by Frontex were involved in unlawful operations of pushbacks of asylum seekers. Any officer found to have engaged in such illegal acts, as well as their commanding officers and officials who have command responsibility over such forces, should be subject to disciplinary and criminal sanctions, as applicable.
The investigation should also identify whether Frontex failed to report or otherwise address allegations of serious fundamental rights violations committed by law enforcement or border officers of the member state hosting operations.
“An EU agency with a clear mandate to act in compliance with fundamental rights has the responsibility to do everything possible to prevent such severe violations,” Cossé said. “If Frontex not only turned a blind eye to abuses committed under its sight, or worse, directly took part in them, it becomes every EU member state’s responsibility.”
CORRECTION
The initial quote of this press release was corrected to clarify that the Management Board of Frontex should launch the investigation, not another institution. It has also been changed to add mention of an internal inquiry Frontex announced on October 27.
An internal probe looking into allegations that the EU border patrol agency, Frontex, is involved in, among other abuses, pushbacks of asylum seekers and migrants at Greece’s sea border with Turkey, raises questions about its willingness or capacity to hold itself accountable.
In eight of 13 incidents examined, the inquiry found “no third-country nationals were turned back in contravention of the principle of non-refoulement.” But the investigation provided no details on these incidents. Five other incidents remained unresolved.
The documents also raise questions about the way the agency handled and investigated these allegations. There’s a troubling similarity between these incidents and many others documented by independent groups and media outlets in recent years.
Reports from 2020, including from Human Rights Watch, recorded multiple incidents in which Greek coast guard personnel, sometimes accompanied by armed masked men, intercepted, attacked, disabled, and pushed back boats carrying migrants.
With one exception, the incidents analyzed by the inquiry were the few that were reported on internally at Frontex. But the inquiry failed to look into scores of other incidents that affected thousands of people – including many people picked up after reaching the shores of the Greek islands, who were then placed on Greek Coast Guard vessels and abandoned in small inflatable rafts at sea.
The report also failed to look into violent pushbacks at Greece’s land border with Turkey, where Frontex has deployed officers for over a decade.
Frontex’s management board says it is concerned about the effectiveness of reporting and monitoring mechanisms within the agency and wants improvements. But if it is serious about addressing Frontex’ failures to uphold rights, the board should examine a much larger spectrum of reported abuses and press Frontex to reconsider operations when abuses are committed under its oversight. The EU Commission has fundamental responsibilities that cannot be shirked. It cannot tolerate the failure to address allegations of pushbacks and violence against people, including those seeking protection, at the EU’s borders
EINDE STATEMENT
[19]
”Frontex, het Europees Grens- en kustwachtagentschap werd opgericht in 2004 om de EU-lidstaten en de met Schengen geassocieerde landen bij te staan om de buitengrenzen van de ruimte van vrij verkeer van de EU te beschermen” FRONTEX EUROPA.EU
”Ongeveer 60 procent van de asielzoekers die zich in Nederland melden blijkt door iemand (een zogenaamde reisagent) tegen betaling geholpen te zijn bij de reis, voorzien van valse papieren, enzovoort. Mensensmokkel wordt door onder anderen het Nederlands ministerie van Justitie hard bestreden. Vluchtelingenorganisaties wijzen erop dat zonder reisagenten de meeste vluchtelingen, ook zij met gegronde vrees voor vervolging, Nederland niet zouden kunnen bereiken.”
In verschillende landen in Europa worden steeds vaker mensen vervolgd en lastiggevallen vanwege hun hulp aan vluchtelingen, asielzoekers en migranten. Regeringen misbruiken anti-smokkel- en anti-terrorismewetgeving om het werk van hulpverleners te belemmeren en af te schrikken. Dit blijk uit een nieuw rapport van Amnesty International dat vandaag verschijnt.
Amnesty-onderzoekers onderzochten verschillende rechtszaken tegen hulpverleners tussen 2017 en 2019 in Kroatië, Frankrijk, Griekenland, Italië, Malta, Spanje, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk.
Aangeklaagd vanwege thee en warme dekens
In veel van de zaken die Amnesty onderzocht luidde de aanklacht ‘het faciliteren van illegale binnenkomst’.
Zo ook in Frankrijk. Vluchtelingen en migranten die via de Franse Alpen het land binnenkomen en binnen twintig kilometer van de Italiaanse grens worden opgepakt, worden beschouwd als illegalen. Volgens de Franse autoriteiten is hen hulp bieden strafbaar.
De Franse berggids Pierre Mumber moest voor de rechter verschijnen vanwege het aanbieden van thee en warme kleren aan vier West-Afrikaanse asielzoekers. Hij werd uiteindelijk in hoger beroep vrijgesproken.
Reddingswerk op zee onmogelijk gemaakt
Non-gouvernementele organisaties (ngo’s) zijn vaak het mikpunt van lastercampagnes of worden zelfs aangeklaagd. Het treft vooral reddingswerkers die op de Middellandse of Egeïsche Zee actief zijn.
De Italiaanse autoriteiten hebben verschillende keren hun reddingsboten in beslaggenomen, zodat er minder boten overbleven om mensen op de Middellandse Zee te redden. Ook zijn ze vaak slachtoffer van lastercampagnes, vervolging en werd hen vaak toestemming geweigerd om met hun boot met geredde mensen aan te meren.
In Griekenland werden Sarah Mardini en Seán Binder maanden in voorarrest opgesloten nadat de Griekse autoriteiten hen hadden opgepakt, onder meer vanwege ‘mensensmokkel’. In werkelijkheid hielpen ze vluchtelingen die aankwamen op Lesbos.
Sarah Mardini: ‘We wilden dit vrijwilligerswerk doen om mensen in nood te helpen. We moeten misschien25 jaar in de gevangenis doorbrengen voor het reddenvan overlevenden. Maar als je me nu vraagt of ik het anders had gedaan nu ik weet dat mijn leven zo op zijn kop gezet zou worden, dan zou ik weerprecies hetzelfde doen.’
Amnesty’s oproep
Amnesty roept de Europese Unie en haar lidstaten op om een einde te maken aan het vervolgen en lastigvallen van mensen die vluchtelingen en migranten helpen. Zij zouden volgens het VN-verdrag voor mensenrechtenverdedigers veilig hun werk moeten kunnen doen, zonder angst voor represailles.
EINDE ARTIKEL AMNESTY INTERNATIONAL RAPPORT AMNESTY INTERNATIONAL AMNESTY INTERNATIONALPUNISHING COMPASSION SOLIDARITY ON TRIAL IN FORTRESS EUROPEMARCH 2020
ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 21 ”De Franse berggids Pierre Mumber moest voor de rechter verschijnen vanwege het aanbieden van thee en warme kleren aan vier West-Afrikaanse asielzoekers. Hij werd uiteindelijk in hoger beroep vrijgesproken. ” AMNESTY INTERNATIONALHULP AAN VLUCHTELINGEN IN EUROPA STEEDS VAKERSTRAFBAAR3 MAART 2020
AMNESTY INTERNATIONALHULP AAN VLUCHTELINGEN IN EUROPA STEEDS VAKER STRAFBAAR3 MAART 2020
France: Man who gave tea to migrants acquitted of baseless charges
Reacting to the decision of the Grenoble appeal court to acquit Pierre Mumber, a mountain guide who offered hot tea and warm clothes to four West African asylum seekers in the Alps and was then convicted of “facilitating irregular entry”, Rym Khadhraoui, Research Fellow at Amnesty International, said:
“We are delighted that Pierre Mumber has been acquitted today – this is a victory for common sense, and for a good man who did absolutely nothing wrong.
“Pierre is unfortunately one of many people facing harassment, intimidation and attacks at the hands of authorities for supporting migrants and refugees. However, it is heartening to see the courts are calling out this misapplication of the law. We hope that after this decision others criminalized for acts of solidarity at the French-Italian border will be celebrated instead of being punished.”
Background
Pierre Mumber was sentenced to a three-month suspended sentence for conviction for facilitating illegal entry. This has now been overturned on appeal.
Dr Scott Warren, a humanitarian volunteer who had also faced charges for his humanitarianism was yesterday found not guilty of the charges against him in Arizona.
EINDE BERICHT
AMNESTY INTERNATIONAL
FRANCE: CONVICTION OF MAN WHO OFFERED TEA AND WARM CLOTHES TO ASYLUMSEEKERS MUST BE REVERSED
France: Conviction of man who offered tea and warm clothes to asylum seekers must be reversed
Spokespeople available
Ahead of the appeal hearing tomorrow of Pierre Mumber, a mountain guide who offered hot tea and warm clothes to four West African asylum seekers in the Alps and was then convicted of “facilitating irregular entry”, Amnesty International is calling for the conviction to be overturned.
“Pierre Mumber’s humane gesture of offering warm clothes and hot tea to four asylum seekers who arrived in France through the mountains from Italy should be applauded,” said Rym Khadhraoui, Research Fellow at Amnesty International.
“Pierre committed no crime. But his conviction following this act of kindness shows how the French authorities are misusing the anti-smuggling law to criminalize people who offer help to those on the move.”
Pierre Mumber was convicted of “facilitating illegal entry” after three of the four asylum seekers later absconded from the control of the police.
Amnesty International believes that Pierre’s actions do not amount to “facilitating illegal entry” and rather constitute humanitarian assistance, which is legal under both French and international law.
His appeal hearing will take place before the Appeal Court of Grenoble at 13:45 (CET) on 24 October 2019.
Background
Pierre Mumber was convicted and given a three-month suspended sentence by the lower criminal court of Gap (tribunal correctionnel) on 10 January 2019.
On 6 January 2018, Pierre Mumber gave tea and clothes to a Nigerian man and woman, Cameroonian man and a Guinean man in Montgenèvre, in France’s Briançon region. During winter, volunteers in the region regularly walk by the snowy roads to help people in need after crossing the mountains from Italy in dangerous conditions. Two police officers arrived and took the asylum seekers to their cars, accompanied by Mr Mumber. Later on, while Mr Mumber stood at a distance, three of the four asylum seekers escaped the police’s control.
After witnessing the risks and consequences for those attempting to cross the Alps from Italy into France, including the risk of getting lost in the snowy mountains in winter, Pierre Mumber was one of many people in the Briançon region who began providing humanitarian aid to people on the move, who were often ill-equipped for the dangerous journey.
At the French-Italian border, the French border police are denying entry to asylum seekers and migrants and unlawfully pushing them back to Italy, as well as criminalizing the legitimate acts of those who assist them
EINDE BERICHT
WIKIPEDIA
CAROLA RACKETE
https://en.wikipedia.org/wiki/Carola_Rackete
SAVING HUMANS USATHERE ARE NO PRIVILEGES ON A SAILBOAT
13 MARCH 2020
https://savinghumansusa.org/200316-leccardi
AN INTERVIEW WITH TOMMASO STELLA
March 13, 2020
“The sailboat is an extraordinary laboratory, in which everyone is called to cooperate and do their part. It is a place where resources are limited and shall be used with thoughtfulness, where everyone’s behavior determines everyone else’s well-being, where there are no privileges and nobody is left behind. And if someone is found adrift at sea, the obligation is to save them.” Tommaso Stella knows the sea and its laws. A long-time sailor, with so many adventures alongside one of the world’s most famous sailors, Giovanni Soldini, Tommaso joined Mediterranea last year, becoming the captain of the ship Alex. He was the one in charge to command the ship to the rescue of 59 people from the waters of ‘Mare Nostrum’ in July 2019, which led to its impoundment. His story tells how the sporting competence, the one of a sailor, can be at the service of a higher cause. A skill complemented by the awareness that it is not possible to turn your head the other way when it comes to save a life and defend human rights.”
Ilaria Leccardi: Let’s start from your relationship with the sea. You were born in the city, how and when does your love of sailing come to life?
Tommaso Stella: I was born in Milan and there is no sea there. When I was a little boy, my father made some experiments: he built model ships and armed a small rubber boat with wood and sails made from old sheets, to be tried at the Idroscalo [the small artificial lake of Milan]. Those models and that kind of raft were my first contacts with something resembling a boat. A few years later, when I was attending middle school, the principal’s office often summoned my mother because I was a “rowdy boy”, they said. In fact, the principal was the instructor of a sailing school offering summer camps in the municipality of Milan. He suggested my mother to send me to that camp because “it would have been good for me …” It started like that, at the age of 11: I have not stopped yet.
IL: Tell us more about the world of sailing.
TS: Unfortunately, in Italy, it is expensive to follow that passion. The boat is a status symbol. In other countries, like France, it isn’t the same. There, children from primary school have many opportunities to practice this sport even if their parents aren’t well off or put their house on reverse mortgage. To continue with my passion, during the holidays I started giving lessons as instructor assistant and later on as the main instructor in my first sailing school, Utopia.
IL: And then what happened?
TS: After almost nine years of activity, sitting down for “feeling too good” was the risk I was facing. So, after ten months of civil service, I wore back the student’s clothes and I eventually embarked for my first sail across the ocean to discover other boats, other seas, other places and other people. I left in October 1997 from the Mediterranean to the Antilles via the Canary Islands, to finally land in April 1998 in Barcelona. I realized that I really liked that kind of life, that I had so much to learn and so much to discover.
IL: And then you met someone who became important for you
TS: A few months after that experience in the ocean, I met Giovanni Soldini, who was coming back from his victorious round the world regatta, the one when he was able to rescue Isabelle Autissier, a competitor who went adrift in the southern seas. Giovanni was about to launch the construction of a new sail boat, a trimaran, an 18-meter “spaceship” capable of sailing faster than the wind. He needed a crew. We immediately tuned our human frequencies and, even if I had no construction site experience, he pulled me in: “If there are good vibrations, the rest you can learn in a matter of time… the opposite is way more difficult!”. I will never forget the years between 2000 and 2005: they have been intense. We were a group of five people who took care of everything: maintenance and modifications to the boat, transfers and crew races.
IL: What did you learn from Soldini?
TS: He has been a reference for me, I consider him the greatest Italian single-handed sailor in history. I did not just learn from him from a technical standpoint, I actually acquired that extraordinary ability to overcome new obstacles and unexpected events, on land as at sea, without losing heart. And then I picked up the ability to play down the most difficult situations with laughter, displacing even fear. It feels very good at sea with him.
IL: And he experienced dramatic situations…
TS: Yes, especially in 2005, during “La Route du Café”, a regatta from Le Havre (France) to Salvador de Bahia (Brazil), which he did with his longtime friend Vittorio Malingri. Their trimaran capsized off the coast of Senegal. The two were rescued by an oil tanker bound for Houston that could not enter the port due to its size and, tens of miles from the coast, was being emptied by smaller tankers. The two castaways, despite having in their pockets credit cards, passports and visas for the US, took days to convince one of the tanker commanders to bring them to mainland: nobody wanted to take responsibility for their landing. Think about it: even at that time, despite having the “right” passport – the one of a wealthy Westerner country – the law of the sea, which requires to help those in danger, was in question.
IL: Have you also experienced difficult situations?
TS: The only time I really put at risk my own skin was – paradoxically – a few meters from a beach on Elba island in Italy, when I capsized sailing with a friend, getting stuck under the hull.
IL: Let’s go back to the open sea. It can be scary, especially if you don’t know it. What does it mean to spend a night there?
TS: It is a hostile environment for humans. To survive at sea, you need a place to host and protect you. If you are on a dependable boat, if you know how to use it, if the weather is good and you know your position, you are safer there than behind a steering wheel of a car. Under those assumptions, a night at sea can be magical: far from land, totally disconnected, without the lights and the sounds of the so-called civilization. You breathe clean air, you are pushed by the wind under a starry sky. But humans are not nocturnal animals. Solving a problem in the dark is more complicated, so at night, if one of the conditions above is failing, it can be scary. Is having fear something negative? No, it makes you raise your antennae and let you react better to a situation of potential or real danger.
IL: Fear can also become an element that, instead of paralyzing, pushes you to move …
TS: Let me use the example of the people fleeing from Libya. They find themselves in a situation that would terrify anyone. They have no idea when they will leave until the very last minute, they don’t know what the weather will be, most of them have never seen the sea, almost nobody knows how to swim, they don’t have any sailing experience whatsoever, they do not know the dinghy or the boat they will get on – often in a bad state and always overloaded –, they do not know where they will go, they do not know how long the journey will take. The only people that experienced a similar condition were the first brave navigators in history… These people come from terrible situations that leave heavy psychological and physical signs. Yet they get on those rubber boats, because the terror they leave behind them is even worse.
IL: Here we come, precisely, to your commitment with Mediterranea. You already had the opportunity to dedicate yourself to social causes, how did the contact start with them?
TS: I have always been very close to social causes. In the past, I combined my interest in social issues with sailing, participating in the “Goletta Verde” campaign, or bringing blind people or children from family homes on sail boats. In recent years though, I was disgusted with what was going on in the central Mediterranean. In August 2018, when Italy and European governments blocked humanitarian ships making of the sea in front of Libya a deserted graveyard without witnesses, a group of people coming from different experiences decided that they could no longer let that happen before their eyes. A friend of mine asked me if I was interested in the project and I immediately said yes. Initially, the founders’ response was the classic “we’ll let you know”, because Mediterranea’s main ship was a tugboat, Mare Jonio, and I don’t have the certification to command that type of vessel. But very quickly it became clear that a support boat was needed to accommodate the rest of the operating and rescue crew, which was too large for Mare Jonio. That support boat ended up being a sailboat, and therefore I was on.
IL: That boat was the Alex, on which, in July 2019, you rescued many people, but that costed you an investigation by the Italian Court.
TS: It was my third mission as commander of the Alex, and I had a fantastic crew. The Mare Jonio had already been unlawfully seized for months and so we decided to go out using Alex for a monitoring mission. We were aware of the fact that with a relatively small sailing boat we would not have been able to rescue people. The idea was that if we ran into a migrants’ rubber boat in distress, we would stabilize the situation with life jackets and safety rafts, calling immediately for help the Italian coast guard for their intervention. But when it really happened, the Italian authorities replied that they had already alerted the so-called Libyan coastguard, which we know being colluded with human traffickers. So, after being chased down by the Libyans, who eventually let us go, and with the Italian authorities who tried to put us in trouble, we did the only thing possible: we followed the law heading to the nearest safe harbor, Lampedusa, with the migrants on board with us.
IL: And there you were stuck …
TS: Once we reached 12 miles off the coast of the island of Lampedusa, the patrol boats of the Italian coast guard and finance guard notified us of the recently approved “security decree”, which prevented us from entering those territorial waters. We had been standing in sight of Lampedusa for two very hot, tiring and long days, doing everything we could to resolve the situation exercising reasoning and diplomacy, but after running out of water, we decided to force the blockade and enter the port. Once moored, it wasn’t over: throughout the entire afternoon and until late at night we were practically kidnapped on our own boat: nobody could get on or off. That situation came to an end when the prosecutor of Agrigento seized the Alex: at that point we had to disembark. The castaways were able to get off, change their wet and dirty clothes and receive the first medical treatment. I was put under investigation for aiding illegal immigration and warship violence, an accusation that could lead up to 15 years in prison. They also suspended my sailing license for six months. All that for saving 59 human lives from drowning at sea and from the violence of Libyan torture camps.
IL: What were your fears during that rescue operation?
TS: My greatest fear was the one of not being able to save them. If the Libyans had arrived during the transshipment of the people from their dinghy to our boat, a disaster could have happened: those who flee Libya are so terrified by the idea of being brought back to that hell that they prefer to jump into the water than being sent back to a Libyan ship. And then, in Lampedusa, when I realized that we were all safe, I started to be concerned about what awaited me personally. The government continued to criminalize sea rescue and I, as commander, was the most exposed target. But never, not even for a single moment, I had a doubt on my decisions. I knew I was on the right side, morally and legally.
IL: The coexistence of many people on a ship like Alex must not have been easy.
TS: Considering the overcrowding, it still went well: crew and migrants collaborated despite the difficulties of sharing insufficient space. Everyone did their part with an incredible harmony.
IL: This whole situation seems so surreal.
TS: Yes, all an above I remember the sailors of the patrol boats that were sent there to prevent our entry into the Italian waters: they were clearly embarrassed to carry out those absurd orders: “We save lives too” they repeated, “We aren’t the bad guys”. I saw one of the moved when he looked into the eyes of our “passengers”. What is surreal is that, in a few months “Mare Nostrum” – the international coordinated mission that saved 150,000 people between 2013 and 2014 – was abandoned to give space to a situation in which human beings are considered undesired toxic waste in the name of a short-sighted and inhuman policy and propaganda. It is absurd that now only volunteers and humanitarian ships are trying to resolve such a critical situation at sea.
IL: And the situation does not seem to improve recently.
TS: The news coming from Greece and Turkey remind us of times we never wanted to relive: Turkey uses refugees as human bombs in an infamous blackmail to Europe. Greek and European armed forces, instead of helping refugees fleeing Turkey, try to sink rubber boats, shooting, beating… Thousands of people, children, women and men are no longer wanted by any country and no longer have a place to go: rejected by Europe, thrown out of Turkey… They can’t even go back to the war in Syria.
IL: What can a sport like sailing teach you, a sport that gave you the skills that you brought back into play for the most noble reason, saving lives?
TS: On board a lot of attention must be paid to the use and consumption of resources. Everything must be rational and sustainable. If someone pretends not to take shifts, or they want to take ten showers a day or eat more than others, they would be pushed back by the “community” for a behavior that would have immediate consequences for everyone’s safety and well-being: at sea there is no room for privileges. Nature has the last word and she doesn’t take sides: it is with her that we must measure ourselves and take the right decisions, but if we make a mistake, we got to pay the bill right away.
IL: these are thoughts well in line with the times we live in.
TS: This is what Luca Parmitano, the commander of the International Space Station, said. What else is Earth if not a large ship with limited resources, traveling our galaxy at the extraordinary speed of 492 thousand miles per hour, housing a human crew of 7 billion people? A large ship in which someone is not doing their part, in which a minority claims the “right” to eat more than the others and where too many consume and waste the resources available at unsustainable levels. A ship that is sending a clear message to its crew, but the crew is not taking it seriously. During these weeks we are in the midst of the coronavirus emergency, a situation that is once again demonstrating that borders don’t exist. For the virus we are all the same. We should take advantage of this lesson to learn a new way of being together. We should understand that on the Earth, as on a boat in a storm, everyone is saved or we all sunk together.
””,Maar het doet pijn om te horen dat wij het probleem zijn, al ben ik de eerste om te erkennen dat wij niet de oplossing zijn. Ik heb de antwoorden ook niet. Alles wordt nu teruggebracht tot een paar schepen. Ik ben niet in Afrika aan het flyeren: kom alsjeblieft naar Europa. Het lijkt mij stug dat iemand voor zijn hut in Mali zit en denkt: Sea Watch is er, laten we het maar gaan doen. Als ze op een zeewaardige boot zouden varen, zou je mij daar ook niet zien. Maar het zijn geen vrachtwagens waar boeken uit vallen, het gaat om mensenlevens. Het zou kunnen dat smokkelaars misbruik van ons maken. Als iedereen dood gaat op zee ligt hun business op z’n gat. Maar mensen aan hun lot overlaten, omdat dit op langere termijn wellicht beter is, kan ik simpelweg niet. Uiteindelijk hoop ik aan de goede kant van de geschiedenis te staan.”
Anne Paul Lancel (40) uit Meppel kwam vorige maand ongewild in een mediastorm terecht. De kapitein van hulpschip Sea Watch 3 dobberde wekenlang rond op de Middellandse Zee met 47 vluchtelingen aan boord. Geen land wilde ze hebben. De reddingsoperatie leverde gemengde reacties op, tot bedreigingen via sociale media aan toe. ,,Op deze manier zou ik het niet weer doen.’’ Aan de ketting leggen en laten afzinken die boot.’ CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg wond er tijdens een politiek debat begin deze maand over onder meer de Sea Watch 3, geen doekjes om. De bemanning wordt ervan beticht mensensmokkel te faciliteren door vluchtelingen uit gammele bootjes op te pikken en te helpen oversteken naar eindbestemming Europa. De hulporganisatie als kwaaie pier in het politiek gevoelige thema vluchtelingen.
Die mensen komen uit veilige landen en steken over, want sea watch helpt ons toch wel. Ze worden gewoon bij de kustlijn opgepikt’, sprak het Kamerlid van regeringspartij CDA verontwaardigd. Denk je compassie te tonen, neemt de vaderlandse politiek je de morele maat. ‘Jullie maken het alleen maar erger’, kreeg de Meppelaar – in het dagelijks leven is hij zzp’er in de scheepvaart en dan vooral de offshore industrie – uit rechtse hoek te horen.
Volgens Anne Paul Lancel, inmiddels terug in het vertrouwde Meppel, de omgekeerde wereld. ,,Ik dacht dat ik iets goeds deed, maar blijkbaar zijn er grote krachten in het spel die iets anders denken’’, zucht de 40-jarige kapitein die een, op zijn zachtst gezegd, woelige tijd achter de rug heeft. De reactie vanuit de Tweede Kamer is hem niet in de koude kleren gaan zitten. Zeker niet nadat de Italiaanse justitie collega’s van het Duitse reddingsschip Iuventa strafrechtelijk vervolgde op verdenking van het bevorderen van illegale migratie.
LINTJE De vrees voor rechtszaken weerhoudt hem voorlopig van een vervolgactie. ,,Dat is de reden dat ik voorlopig niet terugga. Ik had verwacht dat die mensen van Iuventa een medaille zouden krijgen. Maar als de Nederlandse overheid niet wil dat we dit doen, werkt het niet.”
Het lijntje is immers dun. ,,Stel dat een smokkelboot dicht bij ons vaart en er om een flesje water wordt gevraagd. Werk je samen als je daarin voorziet!?’’ Het was zijn tweede missie met Sea Watch, een wereld van verschil met de eerste, van vorig jaar. ,,Toen werkten we gewoon samen met de kustwacht, had ik helemaal geen angst om als mensensmokkelaar de gevangenis in te gaan. Maar deze laatste missie is in een politiek explosieve tijd, de overheid is bang voor anti-immigratiepartijen en hun populariteit. Het valt me heel erg tegen hoe de regering hierop reageert. Ik ben opgegroeid met normen en waarden, waarvan ik dacht dat ze Nederlands waren. Nee, zoals het nu gegaan is had ik het niet voor ogen.’’
Mensenlevens
Hij is geen woordvoerder van het omstreden Sea Watch, benadrukt hij in stadscafé Oasis, hartje Meppel. ,,Maar het doet pijn om te horen dat wij het probleem zijn, al ben ik de eerste om te erkennen dat wij niet de oplossing zijn. Ik heb de antwoorden ook niet. Alles wordt nu teruggebracht tot een paar schepen. Ik ben niet in Afrika aan het flyeren: kom alsjeblieft naar Europa. Het lijkt mij stug dat iemand voor zijn hut in Mali zit en denkt: Sea Watch is er, laten we het maar gaan doen. Als ze op een zeewaardige boot zouden varen, zou je mij daar ook niet zien. Maar het zijn geen vrachtwagens waar boeken uit vallen, het gaat om mensenlevens. Het zou kunnen dat smokkelaars misbruik van ons maken. Als iedereen dood gaat op zee ligt hun business op z’n gat. Maar mensen aan hun lot overlaten, omdat dit op langere termijn wellicht beter is, kan ik simpelweg niet. Uiteindelijk hoop ik aan de goede kant van de geschiedenis te staan.’’
Gezichten
Een aantal vluchtelingen van de Sea Watch 3 verblijft momenteel in het asielzoekerscentrum in zijn oude woonplaats Ter Apel. ,,Ik zou hun gezicht even willen zien. Vroeger was ik veel rechtser, voor opvang in de eigen regio. Maar ik heb geleerd dat het niet zo zwart/wit ligt, dat mensen het niet altijd in de hand hebben. Uiteindelijk sta ik er ook als professional in. Het zeerecht is een van de oudste rechten. Niemand zou op zee mogen verdrinken, die help je. Punt. Zo’n schip trekt goede mensen aan, dat is me misschien nog het meest bijgebleven. De klootzakken in de maatschappij melden zich niet.’’ De drijvende doden staan nog scherp op het netvlies. ,,We haalden geen mensen uit het water. Je labelt ze, zodat ze niet dubbel geteld worden. Dat gun ik politici: ga eens mee. Mensen hebben geen idee.’’
”1 Hij, die een ander behulpzaam is bij het zich verschaffen van toegangtot of doorreis door Nederland, een andere lidstaat van de Europese Unie,IJsland, Noorwegen of een staat, die is toegetreden tot het op 15 november 2000 te New York tot stand gekomen Protocol tegen de smokkel vanmigranten over land, over de zee en in de lucht, tot aanvulling van hetop 15 november 2000 te New York tot stand gekomen Verdrag tegen transnationale georganiseerde misdaad, of hem daartoe gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaft, terwijl hij weet of ernstige redenen heeft om tevermoeden, dat die toegang of doorreis wederrechtelijk is, wordt alsschuldig aan mensensmokkel gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogstevier jaren of geldboete van de vijfde categorie.” ARTIKEL 197a, WETBOEK VAN STRAFRECHT https://maxius.nl/wetboek-van-strafrecht/artikel197a
[24]
ZIE NOTEN 21 EN 22
[25] ”De vrouw werkt al 35 jaar voor organisaties die vluchtelingen helpen door ze bijvoorbeeld kleding, schoenen en hygiëne producten te geven. ‘Ongeveer één keer per maand reist ze daarom af naar een vluchtelingenkamp in Frankrijk. De man die ze mee heeft genomen naar Ter Apel beschermde haar tegen grijpgrage handen in de jungle’, zo vertelt de advocaat van de vrouw.’
Een 24-jarige man zonder advocaat schrikt na het horen van de strafeis vanwege mensensmokkel: ‘Kan ik nog een advocaat krijgen?’, vraagt hij. Een andere man grijpt met zijn handen naar zijn hoofd na het horen van het betoog van de officier.Maandag werden in de rechtbank van Groningen meerdere mensensmokkelzaken behandeld. De hele dag spraken rechters van de meervoudige kamer en officier van justitie met verdachten die mensen naar het aanmeldcentrum in Ter Apel gesmokkeld zouden hebben.
Geen strafblad en geen advocaat
Eén van hen is een 24-jarige man uit Amsterdam, die met een tolk naar de zitting komt. Hij loopt de zaal binnen en neemt bijna achter het verkeerde tafeltje plaats. ‘U mag hier voor komen zitten’, zegt de rechter vlak voordat hij op de verkeerde plek gaat zitten.De man was zelf vluchteling en heeft sinds een jaar een verblijfsvergunning. Hij heeft geen strafblad en heeft besloten om zonder advocaat naar de meervoudige kamer te komen. Een ongebruikelijke keuze.
Ik heb alleen maar het gevoel dat ik een kennis heb geholpen. Het is een landgenoot.
Verdachte (24) in de rechtbankVolgens de officier van justitie zou de man een jaar geleden iemand naar het aanmeldcentrum in Ter Apel hebben gebracht met de auto, terwijl diegene geen geldige identiteitspapieren heeft. Mensensmokkel dus. Ook heeft hij een treinkaartje betaald zodat de man zonder verblijfspapieren van België naar Nederland kon komen.Maar de oud-asielzoeker vindt niet dat het om mensensmokkel gaat: ‘Ik heb alleen maar het gevoel dat ik een kennis heb geholpen. Het is een landgenoot’, vertaalt zijn tolk voor de rechtbank.
‘Overmacht’
Een andere verdachte die maandag voor de rechter stond, een 72-jarige vrouw uit Arnhem, heeft een vergelijkbaar verhaal. Zij heeft wel een advocaat. Volgens haar raadsvrouw heeft ze onbedoeld iemand vanuit Frankrijk naar Ter Apel gesmokkeld. ‘Overmacht’, zo duidt de raadsvrouw het.Ze wordt ervan verdacht dat ze eind vorig jaar een man uit Frankrijk heeft gesmokkeld naar Ter Apel. Volgens haar advocaat was die man een goede kennis. De twee kenden elkaar van een vluchtelingenkamp in Frankrijk, of zoals de verdachte het zelf noemt: ‘de jungle.’
De man die ze mee heeft genomen naar Ter Apel beschermde haar tegen grijpgrage handen in de jungle.
Advocaat van de 72-jarige verdachteDe vrouw werkt al 35 jaar voor organisaties die vluchtelingen helpen door ze bijvoorbeeld kleding, schoenen en hygiëne producten te geven. ‘Ongeveer één keer per maand reist ze daarom af naar een vluchtelingenkamp in Frankrijk. De man die ze mee heeft genomen naar Ter Apel beschermde haar tegen grijpgrage handen in de jungle’, zo vertelt de advocaat van de vrouw.’
Aangespoeld kindje
Eenmaal terug in Nederland krijgt de Arnhemse een verontrustend bericht. ‘Het was een foto van een touwtje aan een boom. De politie was een man aan het reanimeren’, vertelt ze. Het bleek te gaan om de man die haar in het vluchtelingenkamp beschermde.
Breng me alsjeblieft naar Nederland zodat ik asiel kan aanvragen.
De man in het vluchtelingenkampVolgens de vrouw had ze twee weken daarvoor ook al slecht nieuws gekregen. Een gezin met kindje dat ze goed kende, was verdronken toen ze de oversteek van Frankrijk naar Engeland probeerden te maken. ‘Het kindje is een paar weken daarna aangespoeld’, zegt ze.Maar wonder boven wonder ontmoet ze opnieuw de man die eerder een zelfmoordpoging deed. De man doet een prangend beroep op haar: ‘Breng me alsjeblieft naar Nederland zodat ik asiel kan aanvragen’, is de boodschap. Volgens hem was dat de enige manier om een menswaardig bestaan op te bouwen.
Opwelling
Ze besluit om hem mee te nemen in een kleine gezinsauto. ‘Het gebeurde in een opwelling. De eerdere gebeurtenissen hebben daaraan bijgedragen’, verklaart ze. Voor de poort van het aanmeldcentrum laat zij de man uitstappen en wordt ze direct gecontroleerd door de Koninklijke Marechaussee, waarna ze wordt aangehouden.
Krijg ik echt drie maanden gevangenisstraf?
De 24-jarige verdachte
Illegaal circuit
De officier van justitie rekent het beide verdachten zwaar aan dat ze mensen illegaal over de grens hebben geholpen. ‘De verdachten hebben bijgedragen aan de instandhouding van een illegaal circuit’, bepleit de officier. ‘Ook wordt het draagvlak van de opvang van asielzoekers ondermijnd.’Hij eist daarom voor zowel de Arnhemse vrouw als de Amsterdamse man een celstraf van drie maanden. Voor de vrouw gaat het om een voorwaardelijke celstraf.De 24-jarige man, die zijns inziens een landgenoot hielp en niet eerder met politie en justitie in aanraking is geweest, kijkt vervolgens geschrokken naar zijn tolk. ‘Krijg ik echt drie maanden gevangenisstraf?’, vraagt hij. ‘Maar ik voel me onschuldig. Kan ik nog een advocaat krijgen?’
Meer mensensmokkelzaken
Maandag werden ook nog twee andere mensensmokkelzaken behandeld door dezelfde rechters. Een man uit Duitsland hoorde acht maanden cel tegen zich eisen omdat hij op 7 oktober vorig jaar een gezin van vier vanuit Hamburg naar Ter Apel zou hebben gebracht. Toen hij de eis hoorde, kon hij alleen maar naar zijn hoofd grijpen van de schrik.Ook een man uit Kroatië moet volgens de officier van justitie de cel in. Hij kwam niet opdagen, maar zou zes mensen naar Ter Apel hebben gesmokkeld. De officier eiste een gevangenisstraf van twaalf maanden.De rechtbank doet over twee weken uitspraak in alle vier mensensmokkelzaken. EINDE ARTIKEL RTV NOORD
Mensensmokkel. Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan mensensmokkel door het in de auto meenemen van een persoon vanuit Frankrijk naar Nederland om hier te lande asiel aan te vragen.
Vonnis van de meervoudige kamer voor de behandeling van strafzaken d.d. 20 december 2021 in de zaak van het openbaar ministerie tegen de verdachte
[verdachte] ,
geboren op [geboortedatum] 1949 te [geboorteplaats] , wonende te [straatnaam] , [woonplaats] .
Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting van 6 december 2021.
Verdachte is verschenen, bijgestaan door mr. J.B. Pieters, advocaat te Hoogeveen. Het openbaar ministerie is ter terechtzitting vertegenwoordigd door mr. S.E. Eijzenga.
Tenlastelegging
Aan verdachte is ten laste gelegd dat:
zij in of omstreeks de periode van 7 december 2020 tot en met 9 december 2020 te Ter Apel, in de gemeente Westerwolde, althans in Nederland, een ander, te weten [betrokkene] , behulpzaam is geweest bij het zich verschaffen van toegang tot of doorreis door Nederland en/of België en/of Frankrijk of hem daartoe gelegenheid, middelen of inlichtingen heeft verschaft, door voornoemde [betrokkene] te vervoeren vanaf Frankrijk naar Nederland en/of door Nederland in een door haar, verdachte, bestuurde auto en/of (aldus) het transport van voornoemde [betrokkene] gefaciliteerd, terwijl zij, verdachte wist of ernstige redenen had te vermoeden dat die toegang of die doorreis wederrechtelijk was.
Beoordeling van het bewijs
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft veroordeling voor het feit gevorderd. De officier van justitie acht het feit te bewijzen op grond van de zich in het dossier bevindende bewijsmiddelen.
Standpunt van de verdediging
De raadsvrouw heeft geen bewijsverweer gevoerd.
Oordeel van de rechtbank
De rechtbank acht het feit wettig en overtuigend bewezen, zoals hierna opgenomen in de bewezenverklaring. Nu verdachte dit feit duidelijk en ondubbelzinnig heeft bekend, volstaat de rechtbank met een opgave van de bewijsmiddelen overeenkomstig artikel 359, derde lid, tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering.
Deze opgave luidt als volgt:
de verklaring van verdachte afgelegd ter terechtzitting van 6 december 2021;
een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van aanhouding d.d. 9 december 2020,opgenomen op pagina 13 e.v. van het dossier van de Koninklijke Marechaussee
Landelijk Tactisch Commando, Brigade Oostgrens-Noord, met nummer PL27NN/21-000379 d.d. 28 maart 2021, inhoudend het relaas van verbalisanten;
3. een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van getuigenverhoor d.d. 10 december2020, opgenomen op pagina 34 e.v. van voornoemd dossier, inhoudend de verklaring van [betrokkene] .
Bewezenverklaring
De rechtbank acht het feit wettig en overtuigend bewezen, met dien verstande dat:
zij in de periode van 7 december 2020 tot en met 9 december 2020 in Nederland, een ander, te weten
[betrokkene] , behulpzaam is geweest bij het zich verschaffen van toegang tot of doorreis door
Nederland, door voornoemde [betrokkene] te vervoeren vanaf Frankrijk naar Nederland en door Nederland in een door haar, verdachte, bestuurde auto, terwijl zij, verdachte, wist dat die toegang of die doorreis wederrechtelijk was.
Verdachte zal van het meer of anders ten laste gelegde worden vrijgesproken, aangezien de rechtbank dat niet bewezen acht.
Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.
Strafbaarheid van het bewezen verklaarde Het bewezen verklaarde levert op:
Mensensmokkel.
Dit feit is strafbaar nu geen omstandigheden aannemelijk zijn geworden die de strafbaarheid uitsluiten.
Strafbaarheid van verdachte
Standpunt van de verdediging
Door de raadsvrouw is een beroep gedaan op psychische overmacht als gevolg waarvan verdachte dient te worden ontslagen van alle rechtsvervolging. De raadsvrouw heeft daartoe – samengevat – het volgende aangevoerd.
Verdachte heeft zichzelf evenwel in een situatie gebracht waarin zij geconfronteerd werd met de ellende in het vluchtelingenkamp in Duinkerken (verder: het kamp), maar de situatie waarin [betrokkene] , die in het kamp verbleef en voor haar een speciaal persoon was geworden, terecht was gekomen, is haar uiteindelijk toch teveel geworden. Nadat [betrokkene] tweemaal had geprobeerd zelfmoord te plegen en te kennen had gegeven dat hij dat weer ging proberen omdat hij het leven in het kamp niet meer vol kon houden, heeft verdachte besloten hem mee naar Nederland te nemen, zodat hij daar asiel kon gaan aanvragen. Het handelen van verdachte was op dat moment ingegeven door de enorme ellende die zij daar zag, de uitzichtloosheid, haar persoonlijke band met [betrokkene] en het zware appel dat hij op haar deed door zijn zelfmoordplannen.
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft gesteld dat het beroep op psychische overmacht moet worden verworpen, nu verdachte zichzelf aan de situatie in het kamp heeft blootgesteld.
Oordeel van de rechtbank
Voor een geslaagd beroep op psychische overmacht moet sprake zijn van een van buiten komende drang waaraan de verdachte redelijkerwijs geen weerstand kon en ook niet behoefde te bieden. Naar het oordeel van de rechtbank is onvoldoende aannemelijk geworden dat sprake was van een zodanige druk. De rechtbank overweegt daartoe als volgt.
Op grond van de verklaringen die verdachte heeft afgelegd bij de politie en ter terechtzitting leidt de rechtbank de volgende gang van zaken af.
Verdachte werkte al dertig jaar als vrijwillig hulpverlener voor vreemdelingen die verblijf als vluchteling willen, waarvan sinds augustus 2018 in het kamp in Duinkerken. Verdachte reed maandelijks vanuit Nederland met hulpgoederen naar Duinkerken en was getuige van de erbarmelijke omstandigheden waaronder vreemdelingen in het kamp verbleven. Voordat verdachte die bewuste keer naar Duinkerken was afgereisd, had zij al van een collega-vrijwilliger vernomen dat [betrokkene] een zelfmoorpoging had ondernomen. In het kamp heeft [betrokkene] haar gevraagd of hij asiel kon aanvragen in Nederland waarop verdachte, ontdaan door de psychische nood waarin [betrokkene] verkeerde en bang dat hij opnieuw een zelfmoordpoging zou gaan ondernemen, heeft besloten hem mee te nemen naar Nederland. De nacht voordat verdachte en [betrokkene] naar Nederland zijn gereden, heeft zij [betrokkene] onderdak verleend in de hotelkamer waar zij in Frankrijk in de buurt van het kamp verbleef. De daarop volgende dag is zij met [betrokkene] naar Nederland gereisd. Vervolgens heeft zij [betrokkene] meegenomen naar haar eigen woning en heeft zij hem de dag daarna naar Ter Apel gebracht om asiel aan te vragen.
De rechtbank overweegt dat goed voorstelbaar is dat verdachte aan [betrokkene] hulp wilde bieden.
Dat betekent echter niet dat zij niet anders kon dan [betrokkene] mee naar Nederland te nemen. Verdachte had een jarenlange ervaring als vrijwillig hulpverlener en onderhield contacten met collegavrijwilligers. Verder was zij, voordat zij die bewuste keer naar Duinkerken afreisde, in Nederland al op de hoogte van de psychische nood waarin [betrokkene] kennelijk verkeerde en was zij in zoverre voorbereid op de schrijnende situatie waarin zij hem in Duinkerken zou kunnen gaan aantreffen. Verdachte wist ook dat zij zich schuldig zou maken aan mensensmokkel als zij [betrokkene] zou meenemen naar Nederland. Onder deze omstandigheden mocht van verdachte worden verwacht dat zij weerstand zou bieden aan de wens van [betrokkene] om hem mee te nemen naar Nederland en hem, bijvoorbeeld, zou hebben aangeboden hulp voor hem te zoeken in Frankrijk. Dat zij dat in redelijkheid niet heeft kunnen doen is niet aannemelijk geworden.
Het verweer wordt dan ook verworpen.
Strafmotivering
Vordering van de officier van justitie
De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte ter zake van het ten laste gelegde wordt veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van drie maanden met een proeftijd van twee jaren. De officier van justitie heeft daarbij in het bijzonder rekening houden met de omstandigheden die de verdediging aan het beroep op psychische overmacht ten grondslag heeft gelegd.
Standpunt van de verdediging
De raadsvrouw heeft ervoor gepleit de zaak af te doen zonder oplegging van straf of maatregel, als bedoeld in artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht.
Oordeel van de rechtbank
Bij de bepaling van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de aard en de ernst van het bewezen en strafbaar verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan, de persoon van verdachte zoals deze naar voren is gekomen uit het onderzoek ter terechtzitting het reclasseringsrapport en het uittreksel uit de justitiële documentatie, alsmede de vordering van de officier van justitie en het pleidooi van de verdediging.
De rechtbank heeft in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.
Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan mensensmokkel door het in de auto meenemen van een persoon vanuit Frankrijk naar Nederland om hier te lande asiel aan te vragen. Door mensensmokkel wordt het overheidsbeleid inzake bestrijding van illegaal verblijf in en illegale toegang tot Nederland en andere landen van de Europese Unie doorkruist en wordt bijgedragen aan het in stand houden van een illegaal circuit.
Gelet hierop alsmede op de straffen die voor soortgelijke feiten door rechters plegen te worden opgelegd en het signaal dat daarvan uit het oogpunt van generale preventie dient uit te gaan, acht de rechtbank de oplegging van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf in beginsel passend.
De rechtbank ziet echter in de persoonlijke omstandigheden van verdachte aanleiding om daar in haar voordeel van af te wijken. Verdachte die zich al vele jaren inzet voor de hulp aan vluchtelingen heeft puur op humanitaire gronden gehandeld. Sprake lijkt te zijn van een ondoordachte vriendendienst jegens gesmokkelde met wie zij al langere tijd een goede band onderhield en die zij meende te moeten helpen nadat op haar een moreel appel werd gedaan.
De rechtbank heeft ook gelet op de omstandigheid dat verdachte niet eerder is veroordeeld voor soortgelijke strafbare feiten.
De rechtbank zal gelet op het vorenstaande de officier van justitie volgen in zijn strafeis en zal aan verdachte een geheel voorwaardelijke gevangenisstraf opleggen voor de duur van drie maanden met een proeftijd van twee jaren.
Een afdoening als bepleit door de raadsvrouw doet naar het oordeel van de rechtbank geen recht aan de ernst van het feit en het verwijt dat verdachte kan worden gemaakt.
Toepassing van wetsartikelen
De rechtbank heeft gelet op de artikelen 14a, 14b, 14c en 197a van het Wetboek van Strafrecht. Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij ten tijde van het bewezen verklaarde rechtens golden dan wel ten tijde van deze uitspraak gelden.
Uitspraak
De rechtbank
Verklaart het ten laste gelegde bewezen, te kwalificeren en strafbaar zoals voormeld en verdachte daarvoor strafbaar.
Verklaart niet bewezen hetgeen aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan het bewezen verklaarde en spreekt verdachte daarvan vrij.
Veroordeelt verdachte tot:
een gevangenisstraf voor de duur van drie maanden.
Bepaalt dat deze gevangenisstraf niet zal worden ten uitvoer gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten, op grond dat de veroordeelde zich voor het einde van een proeftijd, die hierbij wordt vastgesteld op twee jaren, aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt.
Beveelt dat de tijd die de veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering heeft doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf, geheel in mindering zal worden gebracht.
Dit vonnis is gewezen door mr. A. Jongsma, voorzitter, mr. G. Eelsing en mr. R.B. Maring, rechters, bijgestaan door W. Brandsma, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank op 20 december 2021. EINDE UITSPRAAK
Vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid zijn idealen die enkel lijken te gelden voor witte, welgestelde mensen uit de middenklasse die een Frans – of op zijn minst een Europees – paspoort hebben. Mensen die gevlucht zijn voor gruwelijke oorlogstaferelen, wegens economische omstandigheden of uit angst voor vervolging, schijnen geen recht te hebben op waardes van de Franse leuze. De kinderen op bovenstaande foto kijken voor de zoveelste keer toe hoe hun ‘woonplaats’ en persoonlijke spullen vernietigd worden door de Franse politie. De politie, uw vriend? Nee, enkel de vriend van westerse, witte, welvarende personen.
De Jungle bevindt zich in Duinkerke op een kleine 20 km van de Belgische grens. Het is een bebost stuk grond waar tal van vluchtelingen hun toevlucht zoeken. De meeste onder hen willen asiel aanvragen in het Verenigd Koninkrijk in de hoop op een beter leven voor henzelf, hun kinderen en hun familieleden. Noem hen gerust gelukzoekers – zoals velen voor u hebben gedaan – maar doe dat dan wel in de positieve zin van het woord. Deze ‘gelukzoekers’ verblijven in de Jungle tot een overtocht naar het Verenigd Koninkrijk mogelijk is. Ondertussen slapen ze in een tentje in de modder en tussen het afval.
Daarbij moet u in het achterhoofd houden dat het de laatste tijd zeer vaak regent en sneeuwt, waardoor heuse modderstromen ontstaan. De winter laat zich voelen met haar lage temperaturen en gure winden. Mensonterend? Zeker en vast, maar het kan (en is) nog erger. De benaming Jungle voor het vluchtelingenkamp in Duinkerke is niet willekeurig gekozen. De plaats is haar naam meer dan waard en niet alleen door het landschap. Elke week komt de Franse politie met enkele gepantserde wagens en bulldozers naar het vluchtelingenkamp om de weinige bezittingen en tentjes van de vluchtelingen af te breken. Ze trekken de tenten uit de grond, zetten hun mes erin, steken de tenten in brand en jagen de vluchtelingen weg. Daarbij vergeten ze niet om hen als dieren te behandelen. Kortom, de politie ontmenselijkt de inwoners van het vluchtelingenkamp en laat hen doodvriezen in mensonwaardige omstandigheden.
Tegenwoordig volgen de politie-invallen in het vluchtelingenkamp elkaar sneller en sneller op. Er wordt niets overgelaten van het kamp en de politie gaat steeds brutaler te werk. Na zo’n inval moet het kamp steeds opnieuw heropgebouwd worden met de hulp van vrijwilligers die de vluchtelingen een hart onder de riem steken. Hoe fantastisch de vrijwilligers ook zijn, deze situatie kan niet langer voortduren. Ook al bevindt de Jungle zich in Frankrijk, de Belgische grens is niet ver weg en onze overheid kijkt systematisch weg.
Met deze open brief hoop ik enerzijds de politici en politieke instituties te bereiken die verantwoordelijk zijn voor het welzijn van vluchtelingen, want ook zij zijn mensen en horen zo behandeld te worden. Anderzijds wil ik mensen zoals jij en ik bewust maken van de situatie in Duinkerke zodat we mee druk kunnen zetten op de Belgische en Franse overheid, mee spullen kunnen verzamelen en zo deze wereld weer een beetje draaglijker te kunnen maken. Vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid? Heel graag, maar dan wel voor iedereen.
Teken de petitie voor winteropvang voor vluchtelingen in
EINDE ARTIKEL
Reacties uitgeschakeld voor Noten 20 t/m 30/Vluchtelingenhelpers
”De meeste asielzoekers gaan in Nederland eerst naar Ter Apel. Daar melden ze zich bij het aanmeldcentrum van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Dit aanmeldcentrum ligt naast de COA-opvang. Na hun aanmelding krijgen asielzoekers onderdak in de centrale ontvangstlocaties (col) van het COA.
We hebben in Ter Apel ook een procesopvanglocatie (pol), een opvang voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv) en een vrijheidsbeperkende locatie (vbl). In totaal zijn er 4 verschillende onderdelen.
”Verdachte heeft zichzelf evenwel in een situatie gebracht waarin zij geconfronteerd werd met de ellende in het vluchtelingenkamp in Duinkerken (verder: het kamp), maar de situatie waarin [betrokkene] , die in het kamp verbleef en voor haar een speciaal persoon was geworden, terecht was gekomen, is haar uiteindelijk toch teveel geworden.” RECHTSPRAAK.NL https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBNNE:2021:5228 ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 29 [34]
15 Daarenboven sprak de koning van Egypte tot de vroedvrouwen der Hebreïnnen, welker ener naam Sifra, en de naam der andere Pua was;
16 En zeide: Wanneer gij de Hebreïnnen in het baren helpt, en ziet haar op de stoelen; is het een zoon, zo doodt hem; maar is het een dochter, zo laat haar leven!
17 Doch de vroedvrouwen vreesden God, en deden niet, gelijk als de koning van Egypte tot haar gesproken had, maar zij behielden de knechtjes in het leven.
18 Toen riep de koning van Egypte de vroedvrouwen, en zeide tot haar: Waarom hebt gijlieden deze zaak gedaan, dat gij de knechtjes in het leven behouden hebt?
19 En de vroedvrouwen zeiden tot Farao: Omdat de Hebreïnnen niet zijn gelijk de Egyptische vrouwen; want zij zijn sterk; eer de vroedvrouw tot haar komt, zo hebben zij gebaard.
20 Daarom deed God aan de vroedvrouwen goed; en dat volk vermeerderde, en het werd zeer machtig.
21 En het geschiedde, dewijl de vroedvrouwen God vreesden, zo bouwde Hij haar huizen.
22 Toen gebood Farao aan al zijn volk, zeggende: Alle zonen, die geboren worden, zult gij in de rivier werpen, maar al de dochteren in het leven behouden.
RUTTE, GEVAARLIJKE GEK/CONTINUING STORY/DECEMBERLOCKDOWN/SOME WIN, SOME LOSE/DEEL NEGEN
Lezers! Niet voor niets heb ik het Coronabeleid van de demissionaire premierRutte en co omschreven als ”Rutte, Gevaarlijke Gek”.Want sinds het Coronavirus onder ons is [1], heb ik het demissionairekabinet, onder leiding van minister-president Rutte, van de Hak op de Tak zien springen, wat Coronamaatregelen betreft.Niet voor niets daarom mijn epitheton ”Rutte, Gevaarlijke Gek” [2]Nog afgezien van de meer algemene Coronamaatregelen, nu eens zinnig,dan weer ONzinnig, heeft hij [ook uit naam van Corona] ook nog gestuntmet gevaarlijke middelen als ”De Avondklok”, die ondergetekende opzijn vriendelijkst gezegd, beschouwt als een inperking van de democratie. [3]Want het gaat niet eens om die Avondklok an sich, maar eenmaalde Geest uit de Fles, kan deze ook in andere situaties uit de Kast gehaald worden.Om nog maar te zwijgen over de ondemocratische manier, waarop ons premierRutte koste wat koste wilde blijven vasthouden aan die Avondklok……[4]
CORONAMAATREGELEN NEDERLANDSE OVERHEID/RUSSISCHEROULETTE OP RUSSISCHE ROULETTE Maar we zouden het hier hebben over een aantal idiote, Russische Roulette [5]gelijkende maatregelen van de Nederlandse Overheid!Niet te lang, want het is Oudejaarsdag.Want mijn Beef [6] met dit voormalige kabinet [vanaf hier aangeduid met zijnleider ”Rutte, Gevaarlijke Gek”] is, dat zij zonder goede onderbouwing, als een Gek gingen versoepelen, terwijl dat niet verantwoord was, dan weer ”strenger”werden, maar nauwelijks serieuze maatregelen namen, zoals horeca een uurtjeeerder dicht of een uurtje later open en TOT TWEE KEER TOE, na onverantwoorde versoepelingen, ineens schieten in een Lockdown, die daneindelijk wat voorstelde: In december 2020, op aandringen van het OMT, toen een Kind alkon zien, dat het de verkeerde kant opging [7], en nu weer, een jaarlater, weer op dringend advies van het OMT [8], terwijl er enkele dagen daarvoor, op dinsdag 14 december, maatregelen waren genomen [9], dieronduit flut waren [10], terwijl al sprake was van de oprukkendeOMIKRON variant [11], iets wat het kabinet dondersgoed wist!Want er is nogal een verschil tussen het invoeren van een harde lockdown [12]en de zogenaamde ”Avondlockdown” [13]Alsof het Virus zich eraan stoort of het Dag of Avond isAlsof het Virus overdag niet actief is, alleen in de avonduren….HAHAHAEr is nogal verschil tussen het land op slot gooien [14], of het open laten vanbesmettingshaarden als horeca, concertzalen, theaters etc [waar dusveel mensen samenkomen] [15]Dat het kabinet ”Rutte, Gevaarlijke Gek” op 14 december dus nog’doodgemoedereerd vasthield aan nonsens als de ”Avondlockdown”en het openlaten van bovengenoemde besmettingshaarden [16] en ineens,vijf dagen later, het hele land dichtgooide, op 14 december al het Gevaarvan de Omikron variant beseffend, laat weer de Russische Roulette van”Rutte, Gevaarlijke Gek” zien…. GREEP UIT HET VERLEDEN/CORONAMAATREGELEN/RUSSISCHEROULETTE/IDIOTIE/SOMS COMMON SENSE/SOME GOOD/SOME BAD [Willekeurig en nadrukkelijk niet volledig, alleen om eenindruk te geven]
I 2020/CORONAMAATREGELEN/VAN COMMON SENSE, NAAR IDIOTIE,RUSSISCHE ROULETTE/EINDIGEND MET COMMON SENSE, AL WASDAT RIJKELIJK LAAT Na een aanvankelijk goed begin, met de eerste, zogenaamde ”intelligentelockdown” , toen heel Nederland op slot ging [17] voerde Rutte, Gevaarlijke Gek, veel te vroeg en zorgeloos,versoepelingen in [18]Let wel: Mijn bezwaar was niet tegen versoepelingen, maar wel tegen het feit, dat zowat de hele samenleving weer openging.Zie mijn commentaar op de Gekte, die daarvan het gevolg was [”adviezen”van het kabinet, waaraan velen lak hadden, met als gevolg de terreur vanpark en strandgekkies, die de besmettingscijfers weer opjoegen ennog steeds geen maatregelen, totdat het rijkelijk laat was] onder noot19 Maar ook toen er dan uiteindelijk op 13 october 2020 weer WEL maatregelen genomen werden, ook weer onlogisch, onsamenhangend,halfslachtig CITAAT UIT ARTIKEL ONDERGETEKENDEEERSTE CITAAT: Ik citeer wat ik hierover eerder schreef:”Er werden zowaar op 13 october, nog rijkelijk laat gezien de verontrustendetoename van de besmettingen al geruime tijd [23], maatregelen genomen, die hout begonnen te snijden.De horeca ging dicht [hehe] [24] en niet een uurtje eerder, zoals bij een eerdere halfslachtige maatregel [25], maar helemaal dicht, behalve voor het afhalen van eten.Een beperking van genodigden thuis [26], maar dan weer stupide:Scholen en sportscholen, ook besmettingshaarden, bleven wel open. [27]Ook weer onzinnig:Professionele sport blijft toegestaan [alsof sporters elkaar en de samenleving niet kunnen besmetten], maar dan wel zonder publiek. [28]Waarom niet gewoon die hele professionele sport voor onbepaalde tijd verboden?Die mondkapjesplicht in de openbare ruimte was een goede stap [29] , naast het aanvankelijke idiote ”dringende advies” [wat men naast zich neer kon leggen] [30]Een evaluatie van de maatregelen zou twee weken later, dus op 27 october, plaatsvinden. [31] EINDE CITAAT/ZIE VOOR ARTIKEL, NOOT 20 CITAAT UIT ARTIKEL ONDERGETEKENDE/TWEEDE CITAAT VOLGEND CITAAT UIT ZELFDE ARTIKEL VAN ONDERGETEKENDE”VAN STUPIDITEIT NAAR IDIOTIE
Ieder zinnig mens zou dus denken, dat met een dergelijke toenemende, angstaanjagende situatie in het land, bij de evaluatie, die in feite op dinsdag 27 october heeft plaatsgehad en als ”persmoment;” de geschiedenis ingaat, wel spijkers met koppen geslagen zullen worden, straffe en noodzakelijke maatregelen worden genomen.Dat die totale lockdown dan eindelijk een feit is.Niets is minder waarNogmaals:Naar een verstandig, aanvankelijk begin met een ”intelligente lockdown” [39], al gauw afgezakt naar zotheid en stupiditeit [40], een korte opleving met de nu nog lopende ”gedeeltelijke lockdown”, nu weer totale idiotie!Want premier Rutte, beste lezers, kiest er voor, ”nog niet op de rem te trappen” [41]Nu de ziekenhuizen overbelast dreigen te worden, de besmettingen op scholen en in de samenleving hand over hand toenemen [42], wil dit zotte, onverantwoordelijke kabinet ”niet op de rem trappen”Wanneer eigenlijk. WELWanneer er 20 000 besmettingen per etmaal zijn?800 doden per week?”
EINDE CITAAT, ZIE NOOT 21
De schat aan informatie uit bovenstaande, met de noten, zie daarvoor mijn
artikel, noot 22 [hetzelfde als noot 20 en 21]
LOCKDOWN/LOCKDOWN!/DECEMBER 2020
En eindelijk leek dit Corona rampen kabinet zijn verstand
weer terug te krijgen en stelde, na een dringend OMT advies, dat
echt niet zomaar werd gegeven, pmdat de besmettingen weer
de pan uitgierden, kondigde het kabinet op 14 december
2020 de tweede Lockdown af, waardoor het land weer op slot ging
tot en met 19 januari[23]
Verstandige maatregel dus, maar dat duurt bij dit demissionaire kabinet nooit lang!
EEN GREEP UIT 2021
II
VERSOEPELINGEN OP 23 FEBRUARI 2021
RUTTE, GEVAARLIJKE GEK, SLAAT TOE OP
23 FEBRUARI 2021!
Want na het Avondklokdrama en de manier waarop Rutte de Wet verzette
[24], sloeg hij, wat Coronamaatregelen betrof, opnieuw toe:Want juist in de hitte van toenemende besmettingen kondigde een premier,die nog kort daarvoor had opgemerkt ”niet optimistisch” te zijn [25] over verspoepelingen, VERSOEPELINGEN af!Ik schrijf daarover het volgende:
CITAAT VAN ONDERGETEKENDE”Want juist nu de besmettingen alsmaar stijgen, de ziekenhuisopnamenniet langer afnemen en de deskundigen zeggen, dat een Derde Golf er zit aan te komen [10], wil deze premier, deze Gevaarlijke Gek, gaan versoepelen en wel op cruciale punten!Deze zelfde premier, die een week geleden nog opmerkte [ik citeer hetAD], ”niet optimistisch te zijn” over versoepelingen. [11]De premier [AD geciteerd]”,,Ik ben weinig optimistisch over wat ons te doen staat de komende weken’’ [12]EN”,,Het ziet er niet hoopvol uit.’’ [13]En een week later toch versoepelen?VERSOEPELINGEN/RISICO’S MET ONZE GEZONDHEID! Wat bezielt deze Gevaarlijke Gek en zijn sidecicks van het kabinet?Net nu de coronabesmettingen blijven stijgen [14] en hij zelf een week eerder verklaard heeft ”niet optimistisch” te zijn over versoepelen, besluiten Rutte en co te versoepelen. [15]Wie daar de logica van inziet, mag daar een stukje over schrijven onder de titel ”Rutte/Common sense”Ik zie het dan wel via Google, Facebook, Twitter of voormijn part Youtube langskomen, want het zal vast door duizendenbekeken en gelezen worden!Het zien van logica in iets, dat ongerijmd is.Succes!” EINDE CITAAT ONDERGETEKENDE EN ZIE NOOT 26Het mag misschien humoristisch geschreven zijn, humoristisch wasde situatie bepaald niet!
III VERSOEPELINGEN OP 20 APRIL 2021 En het ging maar door!Ook op de Persconferentie op 20 april ging deze Gevaarlijke GekRutte door met versoepelen! [27]Interessant is met u te delen, lezers, wat er kort nadat ondergetekendehaar artikel daarover had geschreven [28], bekend werd: Ik citeer : Voorman van de intensivecare-vereniging Diederik Gommers maakt zich zorgen over het toenemend aantal coronapatiënten in het ziekenhuis. “Vanochtend in ons landelijk overleg gaven collega’s aan ‘Diederik, we stevenen af op code zwart, we verwachten als het zo doorgaat dat we daar volgende week in zitten’. Dan voelt het besluit om te versoepelen zo raar”, zegt hij in een aflevering van de podcast Virusfeiten, die gisteren werd opgenomen. Gommers wil het kabinetsbesluit om te versoepelen niet ter discussie stellen. Hij vindt het goed dat het kabinet niet alleen de OMT-adviezen maar ook andere belangen meeweegt. “Ik hoop wel dat er ergens een rode stopknop zit en dat we die voor dinsdag nog kunnen gebruiken als het echt niet goed gaat”, aldus Gommers. Bij het scenario code zwart wordt aan de hand van criteria een selectie gemaakt wie wel en niet in aanmerking komt voor een plek op de intensive care. In Nederland is dat tijdens de coronapandemie nog niet voorgekomen. Chemokuren en openhartoperaties Gommers hoopt dat het zover niet komt en dat de piek in het aantal ziekenhuisopnames de komende dagen wordt bereikt en dat er daarna een daling volgt. “Maar op dit moment moeten we de ziekenhuizen aanpassen en zorg uitstellen. Chemokuren, kankeroperaties en openhartoperaties worden afgezegd. Zo ver zijn we nog niet geweest in de tweede en derde golf. De collega’s zijn bezorgd over hoe weinig IC-bedden er beschikbaar zijn.” Het kabinet kondigde afgelopen dinsdag aan dat de coronaregels vanaf volgende week woensdag voor een deel worden losgelaten. Die dag gaat de avondklok van tafel en mogen winkels weer zonder afspraak klanten ontvangen. Ook mogen de terrassen onder voorwaarden ’s middags open en wordt het bezoekadvies verruimd. De Tweede Kamer stemde gisteren in met de wijzigingen. Veel onzekerheden in modellen De versoepelingen zijn onder meer gebaseerd op data van het RIVM van vorige week vrijdag. Daarin was een plateau te zien in het aantal ziekenhuisopnames en, in de nasleep daarvan, ook bij het aantal IC-opnames. Dat kwam ook naar voren bij de presentatie van Jaap van Dissel van het RIVM, gisteren in de Tweede Kamer. Het plateau zou op korte termijn kunnen leiden tot een daling van die getallen. Van Dissels presentatie was gebaseerd op de vergadering van het Outbreak Management Team van vorige week vrijdag. Hij benoemde wel dat er nog veel onzekerheden zijn. Dat werd ook benadrukt in het 109e OMT-advies van vrijdag 16 april, waarin staat: “Het OMT adviseert met klem om de stap-1-versoepelingen pas uit te voeren nadat vast is komen te staan dat de piek inderdaad achter ons ligt, en niet op het plateau al door te voeren. Dit geeft de garantie dat de gunstige onderliggende aannames (en modellering) inderdaad correct zijn, en niet een te rooskleurig beeld hebben geschetst.” “We hebben allemaal die grafieken gezien en die zagen er best goed uit. Daar is nu beleid op gemaakt,” zegt Gommers. “Alleen neemt sinds zaterdag 17 april het aantal ziekenhuisopnames weer toe en de besmettingen zien we ook nog niet dalen.”
EINDE BERICHT Dit was een NOS Bericht, Zie Noot 29! En denkt u, dat Rutte toen zijn maatregelen herriep?VERGEET HET MAAR!
IV VERSOEPELINGEN OP 18 JUNI 2021/DE MOOIEZOMER VAN RUTTE/WEG MET DE MONDKAPJESPLICHT! Ging dan alles mis?Nee, natuurlijk niet!Op een gegeven ogenblik ging het inderdaad de Goede Kant open waren versoepelingen gerechtvaardigd, maar Rutte kan zichdan niet beheersen he en sloeg weer door naar de andere, zoalslater ook bleek, TE optimistische kant!De mondkapjesplicht in supermarkten verviel [juist waar concentratiesmensen bij elkaar zijn, lekker handig he], discotheken en nachtclubswerden opengesteld, ”met toegangsbewijzen”, alsof je in die discothekentijdens het dansen niet dicht op elkaar komt, staat te zweten etc [30]
V
EN….HET GING WEER MIS!/PERSCONFERENTIE 30 AUGUSTUS 2021 Natuurlijk, een Kind had het kunnen voorspellen:Met zulke wel heel drastische versoepelingen, nog middenin een onzekere Pandemie, werd het niks:
CITAAT ONDERGETEKENDE
Ik citeer weer mijzelf [HAHAHA] ”EN ZIEDAAR!WAT GEBEURT ER?De besmettingscijfers in het uitgaansleven namen zo onrustbarend toe,dat het kabinet moest inbinden en het uitgaansleven weer aan banden moest leggen…..” EINDE CITAAT Het Uitgaansleven moest dus weer aan banden worden gelegd [31]En dan heb ik het nog niet gehad over die kolossaleBlunder van Rutte’s sidekick:
Ik citeer weer ondergetekende ”O WAT EEN FEEST!DANSEN MET JANSSEN
Maar er kwam nog een schandelijk na Treurspel, met de affaire”Dansen met Janssen”: Want Grapjas en Dansfanaat minister de Jonge [Volksgezondheid]achtte het ”verantwoord” om al na een dag een QR Code [Sein Veilig]te verstrekken, waarmee jongeren, die met het Janssen vaccin warengevaccineerd, vrolijk weer de discotheek in konden.Dan was testen niet meer nodig en kon de anderhalve meter maatregelworden losgelaten.Maar dat Janssen vaccin werkt pas optimaal na vier weken! [14]Trots sprak deze Onverantwoordelijke Gek over”Dansen met Janssen!” [15] MET ALS GEVOLG!
Jongeren gingen ”dansen met Janssen” en raakten besmet! [16]RUTTE, DE JONGE, BEDANKT! Toegegeven, Rutte ging door het stof, bood excuses aan, refereerdeaan ”inschattingsfout” [17]Maar daarmee draai je de aangerichte Ellende niet terug!En wat hij of andere kabinetsleden ook zeggen:Hij als minister president en hier ook de minister van Volksgezondheid,zijn en blijven verantwoordelijk voor de ernstige, gemaakte fouten! Als ik die jongeren was, zou ik eventueel Coronaletsel mooi verhalenop de Nederlandse Staat.Volgens juristen maken ze een goede kans! [18]” EINDE CITAAT ONDERGETEKENDE, ZIE NOOT 32
VI
NOG GEKKER:PERSCONFERENTIE 14 SEPTEMBER/AFSCHAFFING 1.5 METER Maar het kan altijd idioter:Op de Persconferentie van 14 september werd aangekondigd, dat de1.5 meter werd afgeschaft, met andere woorden:Niet meer verplicht gesteld [33]Schrijfster dezes vond dit niet alleen de grootste idiotie totnu toe, omdat je een van de eerste en meest elementaire maatregelenin de pandemie bestrijding, natuurlijk pas als laatste afschaft, maar ooklevensgevaarlijk, hetgeen zij formuleerde in 10 vragen aan Rutte [34]En natuurlijk pakte dit niet goed uit en begonnen de besmettingenweer te stijgen.Het was dan ook niet verwonderlijk, dat vanaf 24 november anno Domini 2021, de anderhalve meter weer verplicht werd gesteld. [35]Wat een geblunder, wat een geknoei, wat een levensgevaarlijkSpel met de volksgezondheid!
VII
PERSCONFERENTIE 2 NOVEMBER/MONDKAPJE WEER VERPLICHT Ook de met zoveel aplomb aangekondigde afschaffing van het verplichtemondkapje in onder andere supermarkten op de persconferentie van 18 juni anno Domini 2021 [36] werd teruggedraaid op de persconferentie van 2 november anno Domini 2021! [37]Zouden er nog mensen zijn, die er NIET van overtuigd zijn, dat ditdemissionaire kabinet maar wat heeft gedaan en Russische Rouletteheeft gespeeld met de volksgezondheid?
EPILOOG Ik kan nog wel eindeloos doorgaanMaar ik vind, dat ik nu wel afdoende heb aangetoond, hoe Russische Rouletteachtig, hoe onverantwoordelijk en hoe onsamenhangend de Coronamaatregelen tot nu toe zijn geweest.Drie Lockdowns, die zeker noodzakelijk zijn [we zitten nu in de derde],maar waarvan de laatste twee [december 2020, december 2021] vooral tewijten waren aan het dwaze versoepelingsbeleid van het kabinet-op hetverkeerde moment-, de idiotie van de afschaffing van de 1.5 meter verplichting,die dan weer moest worden heringevoerd, de afschaffing van de mondkapjesplicht, die dan ook weer korte tijd later moest worden heringevoerd, de idiotievan de extreme versoepeling-onverantwoord- na de eerste ”intelligente lockdown, het ”Dansen met Janssen” debacle van minister de Jonge [38]en ga zo maar door. Het is allemaal terug te lezen in bovenstaande. Nou, het is te hopen, dat bij de eerstvolgende Persconferentie, op 3januari in het Nieuwe Jaar 2022 [39], dat die scholen, die ook besmettingshaarden vanJe Welste blijken [40], niet dan ook weer worden opengegooid. We zullen zien, of dit kabinet iets van de vorige missers heeft geleerd! EN NU GA IK AAN DE OLIEBOLLEN! Alle lezers een Prettige Jaarwisseling toegewenst
Het ziek-rechtse en xenofobe, onfrisse nieuwsmedium Geen Stijl is wel het laatste, dat ik zou aanbevelen en dat zal ik nu ook zeker niet doen.Toch las ik er laatst een stukje op [ja, je moet nu eenmaal je tegenstanders blijven volgen], dat lang niet zo onzinnig was als je zou denken [al zullen ze die overwegingen om hun eigen redenen hebben gemaakt]. Laat ik mijn gezworen vijanden eens citeren: ”Spannend. De premier spreekt. Wederom de natie toe. Wat gaat het worden? #BlijfThuis tot 1 mei? Tot 1 JUNI? ALLE winkels dicht? Staatssupermarkten in ieder dorp of stad? Alleen nog maar de deur uit met een mondkapje? (Bestellen bij de Rijksoverheid voor € 27,50 het stuk – opbrengst komt ten goede aan Oeganda.) Alle macht naar Brussel en ’s ochtends nationaal Ellie’s Coronalied zingen bij de EU-vlag? Schiphol dicht? Avondklok? Soldatenlaarzen in de straat? Onder de 60 ook niet meer op de IC? Netflix-verbod en alleen nog NPO? Of gaat die peilinggeinponem breeduit lachend 1 APRIL zeggen? Tjoep Tjoep naar de staatsomroep.UPDATE: Nederland sowieso tot 28 april in huidige lockdown. Rutte herhaalt alle maatregelen. Bezweert demense om geen plannen voor de meivakantie te maken. En complimenteert vervolgens iedereen met goed meedoen en hard werken en braaf luisteren etcetera. Update: Comments closed. U bent welkom in het CoronaCafé.” [1] Ik weet het. Hatelijk als altijd, zoals die opmerking over Oeganda, die ook nog eens nergens op slaat. Maar toch, nogmaals, minder onzinnig dan je van Geen Stijl zou verwachten. Ook ik, maar dan bekeken vanuit een anti-xenofobe en anti racistische hoek, heb zo mijn gedachten over al die Overheidsmaatregelen tegen het dodelijke Coronavirus. [2]Begrijp mij niet verkeerd. Dat virus is een HEL, een levensgevaarlijk virus, dat dood en verderf zaait in Azië, Europa, Noord-, Midden- en Zuid-Amerika, in Afrika, ja overal in de wereld. Een virus, waarvoor wij allemaal terecht bang zijn, alle ten dienste staande voorzorgsmaatregelen tegen moeten nemen EN die Overheidsmaatregelen zijn dus meer dan brood en broodnodig.Ik ga ze hier niet herhalen.Zie noot 3 Zie de ‘REDEVOERING van Neerlands premier Rutte. [4]
MAAR
Ja, er zijn een aantal “maars”. Ik vraag mij af, hoeveel mensen DAT nu zullen beseffen Want op dit moment zal Rutte vrijwel ieders grote Held zijn Omdat hij-volgens vox populi [5], (ik heb het niet zo op dat woord) ”leiderschap” toont, Neerlands Hoop is in Bange Dagen en de mensen moed in spreekt. En ik moet toegeven, dat dat zo overkomt, getuige zijn redevoeringen [6] Shout outs [7] -terecht- naar de zorgmedewerkers, ook de schoonmakers [8]-mooi, die worden immers vaak vergetenShout outs naar vrijwel de hele Nederlandse bevolking [9]FIJN!
MAAR 1 RUTTE ALS HELD LATEN WE DIT NIET VERGETEN!
Premier Rutte BLIJFT de premier, die als Staatssecretaris ooit eens is veroordeeld wegens aanzetten tot discriminatie [10], die de xenofobe ”Brief aan alle Nederlanders” [11] heeft geschreven, de”Pleur op”premier [12], de premier van de draconische bezuinigingen, de premier, die moeite heeft met excuses over het slavernijverleden. [13]EN laten we dit niet vergeten:De premier onder wiens verantwoordelijkheid, oorlogsmisdaden in Irak hebben plaatsgevonden. [14] Is dat flauw om dat aan te halen, juist nu in Coronatijden te noemen? Heeft dat ”niets te maken” met zijn ”émpathische” aanpak van de crisis? Wel degelijk. Wie dat vergeet, kan nog wel eens een lelijke Pijp roken. Houd dat dus in gedachten, lezers! Want we moeten ons realiseren, dat dezelfde Overheid, die nu een en al zorgzaamheid uitstraalt, ook onze – daarmee bedoel ik de meeste mensen, die geen Rothschild [15] inkomen hebben – ook vaak onze tegenstander blijkt, niet alleen qua bezuinigingen, maar ook als onderdrukkend Staatsapparaat.Want neem nou de Politie, dat verlengstuk van het Staatsapparaat, dat momenteel als gemoedelijke dorpsagent functioneert [nog wel] om ons te helpen, de aangescherpte maatregelen na te leven in belang van onze eigen gezondheid.Allemaal leuk en wel, maar zijn we het structurele politiegeweld al vergeten?Ja?Dan herinner ik u er graag aan. [16]
MAAR 2 MAATREGELEN IN CORONATIMES AND AFTER
Er is nog iets belangrijker dan je geen Rad voor Ogen laten draaien door Rutte’s troostende, empathische en opbeurende Speeches, dat zijn de MAATREGELEN, die nu genomen worden en heel ver gaan voor een land in vredestijd, zoals Rutte ook al opmerkte. TER VERDUIDELIJKING Ik en niemand met common sense zal ontkennen, dat het van het uiterste belang is, maatregelen te nemen, tegen dat levensgevaarlijke virus, dat op 27 februari anno Domini 2020 Nederland binnenkwam en vandaag, op 1 april, 1173 dodelijke slachtoffers heeft geëist! [17] En het einde is nog niet in zicht. Maar daar gaat het hier niet om.De maatregelen [en misschien komt er nog wel een verscherping, zoals een Lockdown] zijn dan weliswaar noodzakelijk. MAAR WAT GEBEURT ER NA CORONA? Want lezers, een Lockdown [18] kan nog volgen, zoals in andere landen al het geval is [19], evenals de instelling van de noodtoestand of avondklok. [20] Dat zijn zware maatregelen, meestal alleen genomen in een noodsituatie [waarin we hier verkeren], of……in een dictatuur of tegen het dictatoriale aangrenzende regimes. Zo heeft de extreem-rechtse Hongaarse premier Orban de coronamaatregelen al aangegrepen om vrijwel alle macht naar zich toe te trekken. [21] Nu is die premier Orban een extreem-rechtse griezel [22] en verkeren we hier gelukkig-nog- niet in vergelijkbare situaties, maar het enge aan extreme maatregelen is, dat zij niet zo gemakkelijk weggaan, als ze zijn gekomen! Zo is in Frankrijk de noodtoestand beëindigd, die na terroristische aanslagen was ingesteld, maar is veel – zoals extra bevoegdheden van politie en Justitie – in een nieuwe wet gegoten. [23] Maar ook al verdwijnen noodtoestanden zonder ”verruiming” van de Wet, ze kunnen a la minute weer worden ingevoerd!
MAAR 3 POLITIE, MILITAIREN EN DE WET Beste lezers, hebben jullie meegekregen, dat Nederlandse militairen zijn teruggeroepen uit Afghanistan, vanwege het Coronavirus? [24] En dat er wordt gesproken over mogelijke inzet van Defensie om het Coronavirus te bestrijden? [25] Zo op het eerste gezicht lijkt dat in de ogen van de publieke opinie sympathiek en in ieder geval nodig. Maar iedere stap, waarbij geweldsinstellingen van de Staat worden ingeschakeld, dienen maar beter goed in de gaten gehouden te worden. Duidelijker geldt dat nog voor de politie:
Je ziet ze momenteel veel meer in het straatbeeld, mensen gemoedelijk [tot nu toe mijn waarneming] toesprekend, als ze zich niet aan die anderhalve meter afstand houden. Je ziet ze ook mensen helpen, die hun boodschappen laten vallen. Aardig toch. Individueel wel, ja Maar, en dat is nog weer een maar: Het zou best kunnen gebeuren, dat als het Coronavirus heftiger om zich heen grijpt en mensen zich niet altijd houden aan de nu gegeven voorschriften [wat ik trouwens ook onverantwoordelijk voel en waarover ik mij kan opwinden, omdat zij anderen, inclusief mijn persoontje, in gevaar brengen], die politie meer en zwaardere bevoegdheden krijgt. Dan hebben ze waarschijnlijk niet meer zo’n gemoedelijke dorpsagentachtige uitstraling en zien we het ware, repressieve gezicht. En wat, als alles achter de rug is en de beperkende maatregelen worden opgeheven, maar ze worden in een ruimere wet gegoten, met ruimere bevoegdheden voor Politie en Justitie, zoals in Frankrijk? [26]
DE ”ZOETE KOEK”
Wat ik misschien nog het meest verontrustend vind is de houding, die de bevolking zou kunnen gaan aannemen, jegens het ”Gezag” Het is leuk, sympathiek en solidair, allerlei shout-outs te doen tegenover zorgmedewerkers, artsen en laten we vooral schoonmakers en vuilnismannen niet vergeten, maar laat het daarbij blijven en laten niet Rutte en zijn kabinetsleden in die hulde gaan delen. Dat is een Ding. Maar wat nu, als mensen GEWEND raken aan de maatregelen, die nu worden opgelegd, zeker als het langer gaat duren.Als men het ook NA de Coronacrisis meer voor Zoete Koek gaat slikken als de Overheid verdergaande maatregelen oplegt, omdat het nodig is. Omdat er echt of vermeend terrorisme dreigt? Omdat er teveel vluchtelingen deze kant opkomen? Als de politie verruimde bevoegdheden krijgt, misschien vaker in het straatbeeld verschijnt, mensen te pas en te onpas blijft aanspreken? Wat dat ”terrorisme” betreft, al een griezelig voorbeeld. Uit niets is gebleken, dat de tramschutter in Utrecht, Gokmen T, een ”terroristisch motief” had [want wat was zijn politieke motief, in welk opzicht was dit gericht tegen de Overheid. [27]Toch is hij veroordeeld tot levenslang vanwege een ”terroristische daad” [28] En een nog enger detail: Hij schijnt zwakbegaafd te zijn. [29]Waarom dan uberhaupt terecht gestaan? Als we dit al hebben laten passeren zonder veel of felle kritiek [ik heb daar tenminste niets over gelezen], wat dan met eventueel nieuwe en draconischere, in wetgeving gegoten maatregelen, die ooit zijn afgeleid van niet meer noodzakelijke anti-Coronavirus maatregelen? Ik wil, dat u daar eens heel goed over nadenkt, wat ik ook ga doen. Ik zal tenslotte mijn eerste bedenkingen, die tot dit artikel geleid hebben, met u delen: In hoeverre worden de nu noodzakelijke Staatsmaatregelen [we hebben die Overheid nu eenmaal] gegoten in wetgeving?In hoeverre krijgt, op de lange termijn, hierdoor de politie meer macht en bevoegdheden?In hoeverre worden begrippen als ”noodtoestand” in de nabije toekomst misbruikt? Lezers STAY ALERTSTAY SAFE! Voor de voetnoten bij dit stuk zie: https://www.astridessed.nl/noten-1-t-m-29-behorende-bij-artikel-coronamaatregelen-nederlandse-overheid-nu-van-levensbelang-wat-na-coronacrisis-over-avondklok-noodtoestand-en-politiemacht/
[4]
HET AVONDKLOK DRAMA/RUTTE EN VIRUSWAARHEID/RUTTEALS ”GEVAARLIJKE GEK” DEEL TWEE/OVER RUTTE,DIE DE WET VERZETASTRID ESSED23 FEBRUARI 2021
”Het is vrijdag aan het begin van de avond als premier Mark Rutte en vicepremier Hugo de Jonge gebeld worden door Jaap van Dissel, RIVM-directeur en voorzitter van het Outbreak Management Team (OMT). Hij wil beide bewindspersonen graag persoonlijk bijpraten na het wekelijkse overleg van het OMT. Foute boel, weten Rutte en De Jonge. Normaal ontvangen zij de OMT-adviezen netjes per e-mail na afloop, soms een dag later. Maar zoveel tijd is er nu niet, vindt Van Dissel. ,,Dit gaat de verkeerde kant op”, zegt hij in de call met De Jonge en Rutte. ,,Jaap trok aan de bel, hij wilde zelf dat signaal afgeven”, zegt een betrokkene.
De nood is hoog. Alle alarmbellen op het coronadashboard rinkelen. Het aantal infecties loopt weer op, het aantal nieuwe ziekenhuisopnames stijgt, de zorg raakt overbelast. En belangrijker: het ergste moet nog komen, zo rekenen de modelleurs van het RIVM de politiek voor.” AD
HOE HET KABINET IN EEN WEEK NAAR TOTALE LOCKDOWN GREEP:
Lang ging het over versoepelen, nu zit Nederland in een totale lockdown. Betrokkenen over de plotselinge greep naar het paardenmiddel: ,,We stevenden af op het maart-scenario of erger.’’ Het is vrijdag aan het begin van de avond als premier Mark Rutte en vicepremier Hugo de Jonge gebeld worden door Jaap van Dissel, RIVM-directeur en voorzitter van het Outbreak Management Team (OMT). Hij wil beide bewindspersonen graag persoonlijk bijpraten na het wekelijkse overleg van het OMT. Foute boel, weten Rutte en De Jonge. Normaal ontvangen zij de OMT-adviezen netjes per e-mail na afloop, soms een dag later. Maar zoveel tijd is er nu niet, vindt Van Dissel. ,,Dit gaat de verkeerde kant op”, zegt hij in de call met De Jonge en Rutte. ,,Jaap trok aan de bel, hij wilde zelf dat signaal afgeven”, zegt een betrokkene.
De nood is hoog. Alle alarmbellen op het coronadashboard rinkelen. Het aantal infecties loopt weer op, het aantal nieuwe ziekenhuisopnames stijgt, de zorg raakt overbelast. En belangrijker: het ergste moet nog komen, zo rekenen de modelleurs van het RIVM de politiek voor.
Derde Golf
Met naar schatting nu circa 90.000 besmettelijke mensen in Nederland, een R-waarde ruim boven de één en de komende feestdagen zijn alle nare ingrediënten aanwezig voor een derde golf die de eerste hausse zelfs overstijgt, zo luidt de sombere boodschap van Van Dissel. ‘Zonder aanvullende maatregelen stevenen we af op een hoger aantal geïnfecteerden dan in maart’, schrijft het OMT. Daarom rest weinig anders dan een totale lockdown.
,Er is al zoveel virus in omloop en dan komen kerst en oud en nieuw er ook nog aan”, zegt viroloog en prominent OMT-lid Marion Koopmans tegen deze site. ,,Je weet dat mensen elkaar dan gaan opzoeken en dan zit je dus met twee potentiële superspread events kort na elkaar. We hebben met carnaval gezien wat dat kan betekenen. Dus ons OMT-advies moest een stevig signaal worden.”
Dat werd het. De Jonge en Rutte beseffen volgens een ingewijde op vrijdagavond al dat de grote hamer uit de gereedschapskist moet. Als het gesprek met Van Dissel afgelopen is, wordt er meteen een extra Catshuisberaad op zondag ingelast.
Enige optie
De totale lockdown is vanaf dit weekeinde niet langer een on-Nederlands paardenmiddel, maar wordt de enige serieuze resterende optie om het virus klein te krijgen. Op zaterdag bereiden ambtenaren de Nederlandse harde lockdown verder voor. De etiketten ‘intelligent’ en ‘gedeeltelijk’ kunnen er vanaf, nu ook alle niet-noodzakelijke winkels en scholen dicht moeten. Alles om het aantal contacten drastisch te verminderen is nu nodig.
,Dat is een nederlaag ja, dat het niet zonder deze harde hamer lukt”, zegt een bron. ,,Maar er waren weinig andere opties. In potentie hadden we een groter probleem dan in maart.”
Volgens de RIVM-berekeningen zou het aantal zieken groter kunnen worden dan in het voorjaar, toen er tijdens de piek naar schatting 170.000 besmettelijke mensen waren in Nederland. Die gevolgen waren destijds al pijnlijk, met dagelijks soms meer dan honderd mensen per dag erbij op de ic, de dreiging van ‘code zwart’ in ziekenhuizen, zwaar afgeschaalde normale zorg en veel sterfgevallen.
Dat (of erger) wil niemand nog een keer. De optie van een avondklok – iedereen verplicht binnen tussen acht ’s avonds en vier ‘s ochtends – ligt op tafel in de ambtswoning van de premier, maar wordt toch niet afgekondigd. ,,Zo’n avondklok heeft in deze fase geen meerwaarde”, zegt een betrokkene, ,,die zou pas een effect hebben als je al die andere dingen niet doet.”
Opmerkelijk deze zondag in het Catshuis: de eerdere richtingenstrijd binnen het kabinet – virologie versus economie – verdwijnt als sneeuw voor de zon: ,,Daar ging het helemaal niet meer over.” Een andere ingewijde meldt: ,,Daar was geen ruimte voor, de cijfers waren gigantisch aan het stijgen.” Het economische tegengeluid is plotseling verstomd.
,,Het probleem is ook: als je verder niets zou doen, zou die gedeeltelijke lockdown nog maanden langer moeten duren”, weet een OMT-lid. Koopmans: ,,De eerdere daling zette niet door, je zag evenveel reisbewegingen, het winkelend publiek. Dan weet je: hier zit weer een bult aan te komen.”
Dat beseft Rutte dus ook als hij gisteravond achter zijn kersenhouten bureau in het Torentje de cameralens in kijkt en ruim acht miljoen mensen toespreekt met woorden waarvan hij vurig hoopte ze nooit te hoeven gebruiken. ,,Nederland gaat voor een periode van in ieder geval vijf weken in lockdown. Nederland gaat op slot.” Buiten wordt een lawaaidemonstratie van coronasceptici door de politie beëindigd. Ook dat tegengeluid is voor even weg. EINDE BERICHT [8]
Het Outbreak Management Team adviseert het kabinet een strenge lockdown in te stellen om de opmars van de omikronvariant af te remmen. De deskundigen willen dat vrijwel alles sluit: alleen de essentiële winkels zoals supermarkten zouden open mogen blijven, bevestigen Haagse bronnen.
Dat zou betekenen dat onder meer de horeca, niet-essentiële winkels en de cultuursector weer dicht moeten. Ook zouden alle scholen en andere onderwijsinstellingen wat de deskundigen betreft moeten sluiten.
Op vrijdag werd al duidelijk dat er bij het OMT grote zorgen zijn over de snelle verspreiding van de variant.
Of het kabinet het advies ook overneemt is nog niet duidelijk, maar het is wel de verwachting. Vandaag is er een spoedoverleg van het demissionaire kabinet naar aanleiding van het OMT-advies. De bewindslieden beslissen daar over mogelijke aanvullende maatregelen.
Het is waarschijnlijk dat er vandaag ook al een nieuwe persconferentie gehouden wordt om de nieuwe maatregelen bekend te maken, zeggen Haagse bronnen, en dat de nieuwe maatregelen al in het weekend ingaan, om een stormloop op winkels en restaurants voor te zijn.
Uit cijfers uit Amsterdam blijkt dat het aandeel van de omikronvariant in het totaal aantal besmettingen elke twee à drie dagen verdubbelt. Het is de verwachting dat de variant volgende week dominant zal zijn in de hoofdstad. Volgens het OMT is sprake van een race tegen de klok: gaat het toedienen van boosterprikken aan alle volwassenen de komende weken snel genoeg om de omikrongolf voor te zijn?
Het is volgens OMT-lid Marion Koopmans belangrijk zo snel mogelijk aanvullende maatregelen te nemen en door te prikken. Op die manier kan de verwachte impact van de besmettelijkere omikronvariant worden beperkt, tot er meer duidelijkheid is in hoeverre de variant wel of niet ziekmakender is.
Effect booster op ziekenhuisopnames
“Bij alle vaccins die in Nederland gebruikt worden zie je dat de aangemaakte antistoffen tegen omikron duidelijk lager zijn”, zei Koopmans in talkshow Op1. Uit onderzoek is volgens haar inmiddels duidelijk dat de huidige vaccins veel minder goed werken om verspreiding van het virus te voorkomen.
“We verwachten nog wel effect van vaccinatie op de ziekenhuisopnames, zeker na de booster”, zegt Koopmans. Ze verwacht dat er pas over een week of twee echt duidelijkheid is. “Maar als je tot dan wacht, zit je mogelijk al volop in een stijgende lijn.” De viroloog adviseert mensen zich te laten testen voordat ze in de kerstperiode op bezoek gaan, en de kring van mensen waar je nauw contact mee hebt zo klein mogelijk te houden. “Het is heel verstandig om daar serieus rekening mee te houden.”
De omikronvariant verspreidt zich twee tot drie keer zo snel als de deltavariant, liet OMT-voorzitter Jaap van Dissel woensdag al weten in een briefing aan de Tweede Kamer. Hij stelde dat de snelle verspreiding waarschijnlijk komt omdat mensen die al wat langer geleden zijn gevaccineerd onvoldoende beschermd zijn tegen de variant. Van Dissel dringt dan ook aan op het snel toedienen van boostervaccins.
Maatregelen in andere landen
Eerder kondigden andere Europese landen ook al maatregelen aan vanwege de variant, of ze overwegen die te nemen. Zo wil Denemarken eerder starten met het toedienen van boosterprikken voor mensen van 40 jaar en ouder. Ook willen de Denen theaters, bioscopen en musea sluiten.
De Britten willen eveneens de boostercampagne versnellen. Daar verdubbelt het aantal omikrongevallen iedere twee à drie dagen.
In Noorwegen worden over drie weken 90.000 tot 300.000 omikronbesmettingen per dag verwacht en vijftig tot honderd ziekenhuisopnames. Het land kondigde daarom onder meer aan dat er geen alcohol in bars en restaurants meer mag worden geschonken. Ook moeten mensen thuiswerken, tenzij dat echt niet anders kan.
EINDE NOS BERICHT
”
Inleidend statement Van Dissel
Dank u wel. Goedenavond dames en heren. Het OMT acht de huidige situatie zorgelijk en hecht er aan om hier uitleg te geven van het OMT-advies. De afgelopen twee jaar hebben we gezien dat verschillende virusvarianten van het coronavirus golven van infectie veroorzaakten in Nederland. En zoals u weet was de laatste variant die dat deed, was natuurlijk de deltavariant en we hebben dagelijks nog enkele tienduizenden infecties ten gevolge van die variant. Toch lijkt de piek van deze golf achter ons te liggen en dat komt natuurlijk niet in het laatst door de maatregelen die getroffen zijn enige tijd geleden door het kabinet. We zien daar nu de gunstige effecten van op het aantal nieuwe infecties. Tegelijkertijd realiseren we ons dat de bezetting van de ziekenhuizen nog steeds heel erg hoog is, dat de druk op de huisartsenzorg hoog is, dat de druk op de verpleeghuizen hoog is. En ofschoon we zien dat de getallen dalen, zijn we er nog niet. Desalniettemin, ondanks dat het OMT zich realiseert dat we dus over die piek van de deltagolf heen zijn, maakt het zich zorgen over de omikronvariant en de opkomst daar van. Die variant die zorgt momenteel nog maar voor een klein deel van de infecties in Nederland, maar we weten dat dat door z’n zeer snelle verspreiding dat aandeel snel zal toenemen. En het is zo dat in Nederland, op grond van de eerste gegevens, we zien dat de toename ongeveer een verdubbeling inhoudt van het percentage dat aan omikron kan worden toegeschreven van zo’n 2 tot 3 dagen. In Amsterdam ligt het percentage omikron, dat heeft u misschien ook gisteren gehoord, al rond de 25%. En waarschijnlijk vandaag weer wat hoger. En als je naar andere grote steden in Europa kijkt, van Londen weten we dat dat inmiddels al zo’n 70% is, dus we gaan er vanuit dat die omikronvariant zich snel zal verspreiden, ook in Nederland. En eigenlijk dat we voor, zo tussen kerst denken we, en de jaarwisseling, de omikronvariant ook dominant zal zijn. En dominant betekent in dit geval dat de meerderheid van de infecties in Nederland ten gevolge van die omikronvariant optreedt. En dat betekent ook dat de deltavariant daarmee verdrongen is. Het punt met de omikronvariant, behalve dat we weten dat het zich heel snel kan verspreiden en daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn, weten we ook een aantal dingen nog niet. We weten wel dat, en daar kom ik zo natuurlijk verder op terug, wat we wel weten is dat die omikronvariant zich kan onttrekken aan opgebouwde afweer ten gevolge van een doorgemaakte infectie, of een eerdere vaccinatie. Zeker als dat enige tijd terug is en dat biedt dan uiteindelijk minder bescherming om die weer op te lopen. En waarom komt dat? Dat komt eigenlijk omdat die omikronvariant te veel afwijkt van het virus waarmee dat vaccin destijds gemaakt is. U moet het vergelijken: iemand trekt plotseling een andere jas aan en dan herken je hem niet meer. Dat is eigenlijk wat er gebeurt. Het afweersysteem kan hem eigenlijk niet goed herkennen, omdat die omikronvariant aan de buitenzijde een ander gedaante aanneemt. En op zich nog verder hetzelfde vermogen heeft om de cel te infecteren. Dat die omikronvariant dat kan, en dat we dus zien dat de opgebouwde afweer daar onvoldoende tegen beschermt, of in ieder geval veel minder dan tegen de huidige deltavariant, dat is natuurlijk een flinke tegenvaller. Dat zult u begrijpen, want dat zet ons toch weer een beetje terug. Tegelijkertijd weten we ook dat boostervaccinaties, dus het geven van een derde vaccinatie na een volledige vaccinatiereeks van twee, tenzij je het Janssenvaccin natuurlijk gegeven is, dat dat een opfrissing geeft van het afweersysteem en ook maakt dat na die booster de bescherming tegen de omikronvariant weer belangrijk toeneemt. Dus niet alleen moet ik misschien toevoegen bescherming tegen infectie, maar ook bescherming tegen ernstige ziekte verwachten we. En dan is het op zich, begrijpt u, heel goed nieuws, dat vorige week al besloten is, natuurlijk een beetje vooruitkijkend, omdat die omikronvariant z’n schaduw vooruit wierp, om die boostervaccinatiecampagne zeer sterk te versnellen, omdat dat momenteel natuurlijk heel erg belangrijk is. En dat betekent dat, hoop ik, dat iedereen daar ook gebruik van maakt, want we zijn als land het meest gebaat bij een hele grote opname van die boostervaccinatie. Ga die vooral halen. Maar ook denk ik een oproep aan diegenen die nog niet gevaccineerd zijn, om dat alsnog te doen, want twee initiële vaccinaties helpen ook, beschermen ook tegen de omikronvariant. Nou omdat die variant nieuw is, weten we ook een aantal dingen nog niet. Een van de meest belangrijke zaken waar we graag inzicht in zouden willen hebben is hoe ziek je er nou van kan worden. Maar dat kan helaas nog enige tijd duren voordat we daar echt robuuste data over hebben. En dan zult u zich afvragen: waarom is dat dan zo? Want het is toch eigenlijk, je hoeft maar om je heen te kijken, en die infecties die zijn er, dat moet niet zo ingewikkeld zijn. Toch ligt dat iets complexer. Bijvoorbeeld we zien in Engeland een hele snelle toename van die omikronvariant. Inmiddels al in Londen al zo’n 70%. U kunt zich voorstellen dat je dan kan kijken hoeveel ziekenhuisopnames zijn er ten gevolge van die variant en daar zit natuurlijk altijd een zekere vertraging in omdat je eerst ziek wordt en dan ongeveer een week, ietsje later, naar het ziekenhuis eventueel gaat. Het probleem is dat die variant zich niet vanaf het begin af aan even verdeelt over de populatie, dus over de bevolking. En als initieel meer jongeren dan ouderen die omikronvariant oplopen, dan kunt u zich voorstellen dat de getallen hoog zijn, maar dat je eigenlijk hele lage ziekenhuisopnames krijgt, domweg omdat dat reflecteert dat de patiënten jong zijn. Dus voordat je voldoende verspreiding in de bevolking hebt, bijvoorbeeld in Engeland die natuurlijk toch op Nederland voorloopt en kan zien wat er gebeurt als kwetsbaren de ziekte krijgen, dat gaat gewoon even enige tijd kosten en die tijd hebben we in Nederland nodig want je wilt voor de modellering natuurlijk heel graag weten hoe je dat moet invullen en dat kunnen we momenteel simpelweg niet. Die onzekerheid die maakt dat onze modelleringen heel erg afhankelijk worden van aannames en dat als we nu die modelleringen uitvoeren, dan zien we eigenlijk dat we, als je natuurlijk hele milde getallen invoert, dan gaat het, maar als je minder optimistische getallen invoert en deels aanneemt dat die omikronvariant eigenlijk op dezelfde wijze als het deltavirus toch ook personen ziek kan maken, dan zien we gewoon nu dat het aantal zieken wat we dan zullen krijgen vanwege de zeer snelle verspreiding van het virus, zo hoog is dat het de eerste golf in Nederland kan overstijgen. En dat zou dus betekenen dat we door de omikronvariant weer meer ziekenhuisbedden bezet zien door ernstig zieke patiënten en misschien ook meer ic-bedden als we in de eerste golf hebben gehad. U kunt zich voorstellen dat dat met alle onzekerheden die we nu hebben toch tot grote zorg leidt en dat je daar graag het maximale aan wilt doen om dat te voorkomen. Dat is dan eigenlijk ook de reden dat het OMT natuurlijk na een prelude vorige week nu opnieuw het kabinet adviseerde. In dit geval om aanvullende maatregelen te nemen, behalve de boostercampagne die natuurlijk al een week geleden ernstig of belangrijk versneld is, om aanvullende maatregelen te nemen en die maatregelen die kunnen eigenlijk niet anders zijn dan een intensivering van de huidige maatregelen en dan kom je al snel terug op een situatie als we vorig jaar rond kerst hebben gehad. U kunt zich het misschien goed herinneren toen kwam de alfavariant als een duveltje uit het doosje. In dat geval uit Engeland en moesten we plotseling ook intensiveren omdat die alfavariant ten opzichte van de toen circulerende variant besmettelijker is. Dus ja, eigenlijk samengevat, met zoveel onzekerheden over de eigenschappen van de omikronvariant. Onzekerheid natuurlijk ook hoeveel personen uiteindelijk ingaan op de dringende oproep om toch die booster te halen. Onzekerheden met betrekking tot hoe ziek je er van wordt, maar toch in potentie de grote impact van dit virus en zijn zeer snelle verspreiding zodat je veel zieke mensen krijgt en naar verwachting dus ook relatief veel ernstig zieke patiënten, maakt dat het OMT uit voorzorg heeft geadviseerd om aanscherping van de maatregelen te gaan doen. Die maatregelen die nemen we dan om verspreiding van omikron te vertragen. Daar kopen we als het ware tijd mee, en in die tijd kunnen we gebruik maken om ons verder voor te bereiden. Natuurlijk ook om iedereen de kans te geven van de boostervaccinatie gebruik te maken, maar tevens gaat het niet alleen om een vertraging. Het gaat er ook om dat we denken dat we de huidige zorg die toch nog vanwege de hoge aantallen opgenomen patiënten erg onder druk staat, dat we ook die nog meer ruimte kunnen bieden en meer lucht kunnen geven totdat deze volgende golf naar alle waarschijnlijkheid er toch aankomt. Veel onzekerheden nog, dat wil ik benadrukken. Het kan ook wel ’s mee zitten, maar dat hebben we helaas met het coronavirus nog niet vaak gehad. Maar in ieder geval een situatie die nu in de ogen van het OMT vroeg voor extra maatregelen. En u kunt er natuurlijk ook vanuit gaan dat als het beeld, op grond van informatie die we in Nederland gaan verkrijgen, maar ook vanuit het buitenland gunstiger blijkt dan de aannames waarmee we nu hebben gerekend, en we denken dat het meevalt, dan is het duidelijk dat het OMT als eerste ook weer het kabinet zal adviseren om de maatregelen af te bouwen. Daarbij wilde ik het laten, dank u wel.”RIJKSOVERHEID
Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president
Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president
Rutte, minister De Jonge en OMT-voorzitter Van Dissel (18 december 2021)
Mediatekst | 18-12-2021
Minister-president Rutte, minister De Jonge en Jaap van Dissel van het Outbreak Management Team (OMT) leggen uit waarom het kabinet heeft besloten dat Nederland in ieder geval tot en met vrijdag 14 januari 2022 in lockdown gaat.
Inleidend statement minister-president Rutte
Goedenavond. Ik, wij, we staan hier vanavond met een somber gemoed. En ik denk dat veel mensen die nu zitten te kijken dat ook precies zo zullen voelen. Want een ingelaste persconferentie op zaterdagavond, vier dagen na de vorige persconferentie, dat belooft natuurlijk niet veel goeds. In één zin samengevat: Nederland gaat vanaf morgen nog een keer in lockdown. Nederland gaat nog een keer op slot. Dat is onvermijdelijk vanwege de vijfde golf die met de omikronvariant op ons afkomt. Omikron verspreidt zich nog sneller dan we al vreesden. En dus moeten we nu ingrijpen om zoveel mogelijk erger te voorkomen. Uit voorzorg. Dat is het ingewikkelde verhaal dat we vanavond hebben te vertellen. Daarom hebben we Jaap van Dissel gevraagd er vanavond bij te zijn, als voorzitter van het Outbreak Management Team, het OMT. Hij zal uitleggen waarom we niet kunnen wachten. En ook waar we vanwege omikron rekening mee moeten houden in de ziekenhuizen. Ik zal daarna zo kort mogelijk toelichten wat deze nieuwe lockdown concreet inhoudt. En vervolgens komt Hugo de Jonge aan het woord over wat er wordt voorbereid en klaargezet om deze vijfde golf zo goed mogelijk voor te blijven en te doorstaan. Maar nu eerst het woord aan Jaap van Dissel.
Inleidend statement Van Dissel
Dank u wel. Goedenavond dames en heren. Het OMT acht de huidige situatie zorgelijk en hecht er aan om hier uitleg te geven van het OMT-advies. De afgelopen twee jaar hebben we gezien dat verschillende virusvarianten van het coronavirus golven van infectie veroorzaakten in Nederland. En zoals u weet was de laatste variant die dat deed, was natuurlijk de deltavariant en we hebben dagelijks nog enkele tienduizenden infecties ten gevolge van die variant. Toch lijkt de piek van deze golf achter ons te liggen en dat komt natuurlijk niet in het laatst door de maatregelen die getroffen zijn enige tijd geleden door het kabinet. We zien daar nu de gunstige effecten van op het aantal nieuwe infecties. Tegelijkertijd realiseren we ons dat de bezetting van de ziekenhuizen nog steeds heel erg hoog is, dat de druk op de huisartsenzorg hoog is, dat de druk op de verpleeghuizen hoog is. En ofschoon we zien dat de getallen dalen, zijn we er nog niet. Desalniettemin, ondanks dat het OMT zich realiseert dat we dus over die piek van de deltagolf heen zijn, maakt het zich zorgen over de omikronvariant en de opkomst daar van. Die variant die zorgt momenteel nog maar voor een klein deel van de infecties in Nederland, maar we weten dat dat door z’n zeer snelle verspreiding dat aandeel snel zal toenemen. En het is zo dat in Nederland, op grond van de eerste gegevens, we zien dat de toename ongeveer een verdubbeling inhoudt van het percentage dat aan omikron kan worden toegeschreven van zo’n 2 tot 3 dagen. In Amsterdam ligt het percentage omikron, dat heeft u misschien ook gisteren gehoord, al rond de 25%. En waarschijnlijk vandaag weer wat hoger. En als je naar andere grote steden in Europa kijkt, van Londen weten we dat dat inmiddels al zo’n 70% is, dus we gaan er vanuit dat die omikronvariant zich snel zal verspreiden, ook in Nederland. En eigenlijk dat we voor, zo tussen kerst denken we, en de jaarwisseling, de omikronvariant ook dominant zal zijn. En dominant betekent in dit geval dat de meerderheid van de infecties in Nederland ten gevolge van die omikronvariant optreedt. En dat betekent ook dat de deltavariant daarmee verdrongen is. Het punt met de omikronvariant, behalve dat we weten dat het zich heel snel kan verspreiden en daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn, weten we ook een aantal dingen nog niet. We weten wel dat, en daar kom ik zo natuurlijk verder op terug, wat we wel weten is dat die omikronvariant zich kan onttrekken aan opgebouwde afweer ten gevolge van een doorgemaakte infectie, of een eerdere vaccinatie. Zeker als dat enige tijd terug is en dat biedt dan uiteindelijk minder bescherming om die weer op te lopen. En waarom komt dat? Dat komt eigenlijk omdat die omikronvariant te veel afwijkt van het virus waarmee dat vaccin destijds gemaakt is. U moet het vergelijken: iemand trekt plotseling een andere jas aan en dan herken je hem niet meer. Dat is eigenlijk wat er gebeurt. Het afweersysteem kan hem eigenlijk niet goed herkennen, omdat die omikronvariant aan de buitenzijde een ander gedaante aanneemt. En op zich nog verder hetzelfde vermogen heeft om de cel te infecteren. Dat die omikronvariant dat kan, en dat we dus zien dat de opgebouwde afweer daar onvoldoende tegen beschermt, of in ieder geval veel minder dan tegen de huidige deltavariant, dat is natuurlijk een flinke tegenvaller. Dat zult u begrijpen, want dat zet ons toch weer een beetje terug. Tegelijkertijd weten we ook dat boostervaccinaties, dus het geven van een derde vaccinatie na een volledige vaccinatiereeks van twee, tenzij je het Janssenvaccin natuurlijk gegeven is, dat dat een opfrissing geeft van het afweersysteem en ook maakt dat na die booster de bescherming tegen de omikronvariant weer belangrijk toeneemt. Dus niet alleen moet ik misschien toevoegen bescherming tegen infectie, maar ook bescherming tegen ernstige ziekte verwachten we. En dan is het op zich, begrijpt u, heel goed nieuws, dat vorige week al besloten is, natuurlijk een beetje vooruitkijkend, omdat die omikronvariant z’n schaduw vooruit wierp, om die boostervaccinatiecampagne zeer sterk te versnellen, omdat dat momenteel natuurlijk heel erg belangrijk is. En dat betekent dat, hoop ik, dat iedereen daar ook gebruik van maakt, want we zijn als land het meest gebaat bij een hele grote opname van die boostervaccinatie. Ga die vooral halen. Maar ook denk ik een oproep aan diegenen die nog niet gevaccineerd zijn, om dat alsnog te doen, want twee initiële vaccinaties helpen ook, beschermen ook tegen de omikronvariant. Nou omdat die variant nieuw is, weten we ook een aantal dingen nog niet. Een van de meest belangrijke zaken waar we graag inzicht in zouden willen hebben is hoe ziek je er nou van kan worden. Maar dat kan helaas nog enige tijd duren voordat we daar echt robuuste data over hebben. En dan zult u zich afvragen: waarom is dat dan zo? Want het is toch eigenlijk, je hoeft maar om je heen te kijken, en die infecties die zijn er, dat moet niet zo ingewikkeld zijn. Toch ligt dat iets complexer. Bijvoorbeeld we zien in Engeland een hele snelle toename van die omikronvariant. Inmiddels al in Londen al zo’n 70%. U kunt zich voorstellen dat je dan kan kijken hoeveel ziekenhuisopnames zijn er ten gevolge van die variant en daar zit natuurlijk altijd een zekere vertraging in omdat je eerst ziek wordt en dan ongeveer een week, ietsje later, naar het ziekenhuis eventueel gaat. Het probleem is dat die variant zich niet vanaf het begin af aan even verdeelt over de populatie, dus over de bevolking. En als initieel meer jongeren dan ouderen die omikronvariant oplopen, dan kunt u zich voorstellen dat de getallen hoog zijn, maar dat je eigenlijk hele lage ziekenhuisopnames krijgt, domweg omdat dat reflecteert dat de patiënten jong zijn. Dus voordat je voldoende verspreiding in de bevolking hebt, bijvoorbeeld in Engeland die natuurlijk toch op Nederland voorloopt en kan zien wat er gebeurt als kwetsbaren de ziekte krijgen, dat gaat gewoon even enige tijd kosten en die tijd hebben we in Nederland nodig want je wilt voor de modellering natuurlijk heel graag weten hoe je dat moet invullen en dat kunnen we momenteel simpelweg niet. Die onzekerheid die maakt dat onze modelleringen heel erg afhankelijk worden van aannames en dat als we nu die modelleringen uitvoeren, dan zien we eigenlijk dat we, als je natuurlijk hele milde getallen invoert, dan gaat het, maar als je minder optimistische getallen invoert en deels aanneemt dat die omikronvariant eigenlijk op dezelfde wijze als het deltavirus toch ook personen ziek kan maken, dan zien we gewoon nu dat het aantal zieken wat we dan zullen krijgen vanwege de zeer snelle verspreiding van het virus, zo hoog is dat het de eerste golf in Nederland kan overstijgen. En dat zou dus betekenen dat we door de omikronvariant weer meer ziekenhuisbedden bezet zien door ernstig zieke patiënten en misschien ook meer ic-bedden als we in de eerste golf hebben gehad. U kunt zich voorstellen dat dat met alle onzekerheden die we nu hebben toch tot grote zorg leidt en dat je daar graag het maximale aan wilt doen om dat te voorkomen. Dat is dan eigenlijk ook de reden dat het OMT natuurlijk na een prelude vorige week nu opnieuw het kabinet adviseerde. In dit geval om aanvullende maatregelen te nemen, behalve de boostercampagne die natuurlijk al een week geleden ernstig of belangrijk versneld is, om aanvullende maatregelen te nemen en die maatregelen die kunnen eigenlijk niet anders zijn dan een intensivering van de huidige maatregelen en dan kom je al snel terug op een situatie als we vorig jaar rond kerst hebben gehad. U kunt zich het misschien goed herinneren toen kwam de alfavariant als een duveltje uit het doosje. In dat geval uit Engeland en moesten we plotseling ook intensiveren omdat die alfavariant ten opzichte van de toen circulerende variant besmettelijker is. Dus ja, eigenlijk samengevat, met zoveel onzekerheden over de eigenschappen van de omikronvariant. Onzekerheid natuurlijk ook hoeveel personen uiteindelijk ingaan op de dringende oproep om toch die booster te halen. Onzekerheden met betrekking tot hoe ziek je er van wordt, maar toch in potentie de grote impact van dit virus en zijn zeer snelle verspreiding zodat je veel zieke mensen krijgt en naar verwachting dus ook relatief veel ernstig zieke patiënten, maakt dat het OMT uit voorzorg heeft geadviseerd om aanscherping van de maatregelen te gaan doen. Die maatregelen die nemen we dan om verspreiding van omikron te vertragen. Daar kopen we als het ware tijd mee, en in die tijd kunnen we gebruik maken om ons verder voor te bereiden. Natuurlijk ook om iedereen de kans te geven van de boostervaccinatie gebruik te maken, maar tevens gaat het niet alleen om een vertraging. Het gaat er ook om dat we denken dat we de huidige zorg die toch nog vanwege de hoge aantallen opgenomen patiënten erg onder druk staat, dat we ook die nog meer ruimte kunnen bieden en meer lucht kunnen geven totdat deze volgende golf naar alle waarschijnlijkheid er toch aankomt. Veel onzekerheden nog, dat wil ik benadrukken. Het kan ook wel ’s mee zitten, maar dat hebben we helaas met het coronavirus nog niet vaak gehad. Maar in ieder geval een situatie die nu in de ogen van het OMT vroeg voor extra maatregelen. En u kunt er natuurlijk ook vanuit gaan dat als het beeld, op grond van informatie die we in Nederland gaan verkrijgen, maar ook vanuit het buitenland gunstiger blijkt dan de aannames waarmee we nu hebben gerekend, en we denken dat het meevalt, dan is het duidelijk dat het OMT als eerste ook weer het kabinet zal adviseren om de maatregelen af te bouwen. Daarbij wilde ik het laten, dank u wel.
Extra uitleg minister-president Rutte
Heel veel dank voor deze heldere uitleg. Dat was het waarom. En dan nu over het hoe en het wat. De nieuwe lockdown gaat in per morgenochtend zondag 19 december 5 uur ’s morgens en duurt in principe tot en met vrijdag 14 januari. In de dagen voor 14 januari zullen we op basis van de situatie dan opnieuw wegen wat er nodig is en wat er op dat moment misschien weer wel kan. En natuurlijk, als de cijfers de komende weken meevallen, dan komen we eerder bij jullie terug. Maar u hebt het Jaap van Dissel net ook horen vertellen: er zijn gewoon nog veel onzekerheden. Wat betekent de lockdown concreet? Het betekent om te beginnen dat de norm voor thuisbezoek naar 2 gaat. Dus ontvang thuis maximaal 2 gasten vanaf 13 jaar. Buiten wordt 2 mensen de maximaal toegestane groepsgrootte, behalve als je met het eigen huishouden naar buiten gaat en met uitzondering van kerstavond, eerste en tweede kerstdag en de jaarwisseling. Op die dagen geldt maximaal 4 gasten thuis ontvangen en ook buiten een maximale groepsgrootte van 4 mensen. De lockdown betekent vervolgens dat alle winkels de deuren sluiten. Bestellen en afhalen aan de deur – het eerdere click en collect – is wel toegestaan. Supermarkten, drogisterijen en andere essentiële winkels blijven open tot uiterlijk 8 uur ’s avonds. En ook essentiële diensten als tankstations, bibliotheken en apotheken die blijven geopend. Het onderwijs sluit de deuren, van groep 1 in het basisonderwijs tot en met de universiteiten, en in het verlengde daarvan sluit ook de buitenschoolse opvang. Voor kwetsbare leerlingen en studenten en voor kinderen van mensen met cruciale beroepen blijft noodopvang beschikbaar. Voor het onderwijs stellen we de einddatum van de lockdown op zondag 9 januari, omdat iedereen na de kerstvakantie natuurlijk meteen weer terug wil naar het onderwijs, in de klas of in de collegezaal. Dat is gewoon heel belangrijk. Maar met alle onzekerheden vragen we alle scholen en instellingen wel om zich voor te bereiden op het geven van afstandsonderwijs in die eerste week na de vakantie. Dat is de week van 10 januari. Daarover, of de scholen helemaal open kunnen of niet, daar zullen we op maandag 3 januari duidelijkheid over geven. En wat sowieso door kan gaan zijn het praktijkonderwijs, het onderwijs aan kwetsbare jongeren, de lessen voor examenleerlingen en tentamens en examens – met inachtneming van alle geldende veiligheidsregels natuurlijk. De musea, theaters, bioscopen en concertzalen zijn gesloten. Net als pretparken en dierentuinen. En net als de horeca en de evenementensector. Afhalen in de horeca is toegestaan. Voor sommige evenementen, zoals warenmarkten, geldt een uitzondering. En uitvaarten en huwelijken zijn onder voorwaarden natuurlijk mogelijk. Alle niet-medische contactberoepen gaan dicht. Zoals kappers, nagelstudio’s en schoonheidsspecialisten. Fysiotherapeuten en andere medische contactberoepen kunnen wel doorwerken. Tot slot gaan alle binnensportlocaties dicht en worden alle sportcompetities stilgelegd. Sportlocaties buiten zijn overdag open van 5 tot 5, overdag. Onder de 18 zijn onderlinge partijtjes mogelijk, ook op minder dan anderhalve meter afstand. Boven de 18 geldt maximaal 2 personen samen, op anderhalve meter afstand en eventueel met een instructeur. Professionele sport kan wel doorgaan, maar zonder publiek, zoals nu ook al het geval is. Zwemlessen voor diploma’s kunnen doorgaan tot 5 uur ’s avonds. En ik onderstreep dat het iedereen natuurlijk vrij staat te wandelen, te fietsen, een rondje te rennen of wat dan ook. Want sporten is goed, gezond en dus belangrijk. En om meteen veel vragen voor te zijn: als je op vakantie gaat, dan hou je je dan aan de regels van het land waar je bent, ook als dat land Nederland is. U merkt, ik formuleer alle regels van de lockdown bewust zo kort mogelijk en met zo min mogelijk uitzonderingen en details. Die staan zo meteen weer op rijksoverheid.nl. Natuurlijk blijven ook de basisregels heel belangrijk: handen wassen, afstand houden, testen bij klachten en zorg binnen alsjeblieft voor voldoende frisse lucht. De ventilatie. Natuurlijk zijn er financiële regelingen voor bedrijven, voor culturele instellingen en sportorganisaties, en voor tegemoetkoming aan ouders van de eigen bijdrage voor buitenschoolse opvang. En natuurlijk blijven de bestaande regels gelden, bijvoorbeeld voor afstand houden en mondkapjes. Maar het gaat vanavond om deze hoofdboodschap: omikron dwingt ons het aantal contacten zo snel mogelijk en zo veel als maar kan te beperken, en daarom gaat Nederland vanaf morgen op slot. En ik hoor heel Nederland inmiddels zuchten: dit allemaal precies 1 week vóór Kerstmis. Weer een kerst die totaal anders is dan we zouden willen. Weer heel slecht nieuws voor al die ondernemers en culturele instellingen die het juist van de feestdagen moeten hebben. Weer een domper voor alle jongeren voor wie het leven ineens weer een stuk saaier wordt, of voor ouderen voor wie het sociale contact tijdens de feestdagen extra belangrijk is. We kennen allemaal wel iemand die deze dagen wat extra aandacht nodig heeft. Laat ons een beetje op elkaar blijven letten. Kerst is het feest van hoop en van licht in het donker. En we hebben eerder met elkaar bewezen dat we als samenleving veel aankunnen. Met elkaar komen we ook deze periode weer te boven. Daar ben ik absoluut van overtuigd.
Inleidend statement minister De Jonge
Hoe zwaar onze boodschap ook is, we weten wat ons te doen staat. Ja, we blijken minder goed beschermd tegen de omikronvariant. Maar boosteren helpt dus enorm. En daarmee brengen we onze bescherming tegen de omikronvariant weer op peil. En dat is dus wat we kunnen en moeten doen. Dat is ook wat perspectief geeft. Voor nu kunnen we geen risico nemen. Voor nu moeten we met deze maatregelen de verwachte omikrongolf verlagen en vertragen. Want daarmee kopen we tijd. Tijd om meer te leren over de impact van de omikronvariant. Vooral over hoe ziek we er van worden. Tijd om de golf van de Deltavariant waar we nu nog inzitten verder te laten afnemen, zodat er weer meer ruimte komt in de zorg. En tijd om iedereen die boosterprik te kunnen geven. De GGD en het RIVM leveren een ongekende prestatie om alle 18-plussers zo snel mogelijk een booster te geven. Met hulp van Defensie en het Rode Kruis. Met hulp van ziekenhuispersoneel. Van de huisartsen. Van artsen in instellingen. En van vele vrijwilligers. Het gaat om tienduizenden mensen. Het is alle hens aan dek. Ruim 1,5 miljoen boosterprikken zijn gezet. We hebben er dus nog 9,5 miljoen te gaan. Als tenminste iedereen een booster neemt. En dat moet. Anders bent u niet genoeg beschermd tegen omikron. Komende week zetten we 1 miljoen prikken, de week daarna gaan we richting de anderhalf miljoen prikken per week. We zetten alles op alles om de snelheid verder te maximeren. Nog meer prikken per locatie, nog meer uren per dag, nog meer mensen. Zoveel mogelijk 60-plussers kunnen nog voor de jaarwisseling hun boosterprik halen. En als u nog geen afspraak heeft, maak die dan alsnog, online. Omdat we elke dag blijven uitbreiden, komen er elke dag nieuwe afspraakmogelijkheden bij. Dus lukt het vandaag of morgen niet om voor de jaarwisseling nog aan de beurt te zijn, probeer het dan een dag later nog eens. Een deel van de 60-plussers heeft op dit moment een afspraak staan in januari. Zit u bij die groep en komt er eerder plek vrij, dan krijgt u van de GGD in de loop van volgende week een sms waarmee u de afspraak kunt vervroegen. Zo bieden we zoveel mogelijk 60-plussers de gelegenheid om nog voor de jaarwisseling aan de beurt te komen. En dat is ook de reden dat we even pas op de plaats hebben gemaakt met het uitnodigen van de 60-minners. Vanaf begin volgende week nodigen we de eerstvolgende geboortejaren weer uit. En: alle 18-plussers krijgen uiterlijk 7 januari de oproep een afspraak voor hun booster te maken. En dat betekent dat we in de tweede helft van januari klaar zijn met dit boosteroffensief. Dan hebben alle volwassenen die langer dan 3 maanden geleden zijn gevaccineerd of een covid-infectie hebben doorgemaakt, de kans gehad om het boostervaccin gehad te hebben. Het is een enorme klus. En dat is ook de reden waarom ik u vraag de afspraak online te maken. Zo helpt u de GGD om deze mega-operatie zo snel en soepel mogelijk te laten verlopen. Bent u niet handig met de computer, vraag dan gerust hulp aan kinderen of aan kennissen of aan buren. Ook bij de bibliotheek zijn mensen die u kunnen helpen. En wat staat ons verder te doen? Intussen bereiden we ons, met de zorg, voor op verschillende scenario’s. Is die snel verspreidende omikronvariant even ziekmakend als de deltavariant? Dan leidt dat tot een druk op de ziekenhuizen die we niet eerder hebben gezien. En niet alleen op de ziekenhuizen. Op de hele zorg. Is deze variant minder ziekmakend maar gaat het wel om heel grote aantallen patiënten? Dan kan dat door de snelle verspreiding nog steeds leiden tot een hele grote druk op zorg. In de ziekenhuizen, maar ook in de huisartsenzorg, de thuiszorg, in de verpleeghuizen, eigenlijk in de hele zorg. We doen er alles aan dat die scenario’s geen werkelijkheid worden. Maar we willen er wél klaar voor zijn. Zodat ook onder de zwaarste omstandigheden de zorg beschikbaar blijft voor iedereen die dat dringend nodig heeft. Dat is het doel. En dit is wat u kunt doen: Houd u zich aan de maatregelen, wees extra voorzichtig. Blijf thuis als u klachten heeft, zorg dat u niet bijdraagt aan de verspreiding van het virus. Bent u ouder dan 70, heeft u een zwakke gezondheid of werkt u met kwetsbare mensen? Doe als u klachten heeft dan een test bij de GGD. En valt u niet onder die groepen? Dan kunt u ook een zelftest doen. Maar is die zelftest positief, ga dan altijd naar de GGD. En nogmaals: zodra uw geboortejaar aan de beurt is: haal die boosterprik. Bent u langer dan 3 maanden geleden volledig gevaccineerd en denkt u: ik zit wel goed? U bent niet genoeg beschermd tegen de nieuwe omikronvariant. Háál die boosterprik. Bent u deels gevaccineerd, of heeft u al corona gehad en denkt u: Nou, ik zit wel goed? U bent niet genoeg beschermd tegen de omikronvariant. Dus haal die boosterprik. Bent u deels gevaccineerd of heeft u al corona gehad en denkt u: ik zit wel goed? U bent niet genoeg beschermd tegen de omikronvariant. Haal die boosterprik. En bent u nog helemaal niet gevaccineerd? Dan bent u dus helemaal niet beschermd. En dit is dan echt het moment om twijfels overboord te gooien. Omikron verspreidt zich zo snel dat het risico op besmetting nu nog groter is. Dus aarzel niet langer en haal die prik. En laten we allemaal de moed erin houden in deze moeilijke tijd. We hebben eerdere golven doorstaan. En we weten wat ons te doen staat. We kunnen dit. Als we het ook nu weer samen doen.
Beantwoording van vragen
VRAAG (NOS)
Premier Rutte, met een lockdown vraagt u weer veel van NL. Snapt u dat mensen daar moedeloos van worden?
RUTTE
Totaal, totaal. Het is echt verschrikkelijk dat dit nodig is. Wij waren allemaal echt totaal uit de stoel geblazen toen wij vorige week vrijdag voor het eerst hoorden dat er grote zorgen leefden bij het OMT. Het OMT heeft die week gebruikt om verder te preciseren, in kaart te brengen precies, beter te begrijpen wat er aan de hand is. En gisteren hebben zij ons gezegd, luister, we weten nog niet alles, maar het ziet er zeer zorgelijk uit. Zouden we wachten tot we wel alles weten dan ben je een week tot tien dagen verder en als dan blijkt dat onze zorgen waar zijn dan is het te laat om in te grijpen. Dus doe het nu. Vandaar dat we gisteravond ook alles gevolgd hebben en vandaag de besluitvorming hebben gehad. Maar ik vind het echt verschrikkelijk. Het is verschrikkelijk voor het hele land, voor 17 miljoen mensen, voor al die bedrijven, voor al die jongeren, voor al die ouderen, voor iedereen die eenzaam is. Voor iedereen die gewoon ook naar de Kerstdagen toekeek en gewoon wil genieten van het leven, dat we nu al bijna twee jaar in deze ellende zitten. Het enige dat je kan zeggen: we zijn niet de enige. Het is heel Europa. Maar dat is natuurlijk geen troost.
VRAAG
Nederland is in vergelijking met andere landen relatief laat begonnen met de boostercampagne. Is die harde lockdown van nu in dat licht nog wel uit te leggen?
RUTTE
Nou ja weet u, we zijn inderdaad, we zitten niet bovenaan het lijstje qua boosteren, dat klopt absoluut daar heeft u helemaal gelijk in. We zijn het nu wel heel snel aan het inhalen. Maar het is ook weer niet zo dat landen die wel heel veel geboosterd hebben geen problemen hebben. In Denemarken bijvoorbeeld zijn de scholen al dicht vanaf 15 december. In Engeland, waar inmiddels zo’n 40 procent geboosterd is, worden deze dagen de besluiten voorbereid om vergaande maatregelen te nemen, om het openbare leven te beperken. Dus ja, wij zijn later begonnen met boosteren en we zijn nog niet zo ver als die anderen, we halen dat nu in. Maar het is niet zo dat die andere landen dus geen zware maatregelen hoeven te nemen.
VRAAG
En hebben wij in de afgelopen maanden niet te veel risico genomen waardoor ziekenhuizen nu vol liggen en we nu totaal geen buffer meer hebben om die opkomende omikronvariant op te vangen?
RUTTE
Nou daar is ook de situatie hier natuurlijk vergelijkbaar met heel veel andere landen in Europa. Toen de aantallen opliepen, het aantal besmettingen, hebben we ook steeds, als we door die grenswaarde heengingen hebben we maatregelen genomen op basis van alle advisering. Je ziet ook dat het werkt. Want het rare vandaag is natuurlijk dat Nederland zal zeggen, maar luister Rutte, die aantallen besmettingen zijn aan het dalen, zie je dat dan niet? Het aantal mensen dat opgenomen wordt in de ziekenhuizen is aan het dalen. Dat klopt. Dat is het goede nieuws, dat de maatregelen werken. De avondlockdown, die tot en met vanavond, tot morgenochtend 5.00 uur geldt, als we naar die volledige lockdown gaan, die werkt. Die heeft effect. In de ziekenhuizen liggen nog veel mensen maar ook daar begint de druk nu af te nemen. Al een aantal dagen dat het echt heel fors lager is, althans de instroom fors lager is. Maar het punt is dat we natuurlijk nu aan zien komen, die enorme golf van omikron en dat die ertoe kan leiden dat je zo vanaf begin januari onbeheersbare situaties krijgt als je niet nu maatregelen neemt.
VRAAG
Ja misschien voor u meneer De Jonge, is de wrange conclusie van nu niet dat we nu tijd hebben moeten kopen met een harde lockdown om de achterstand in de boostercampagne in te kunnen lopen?
DE JONGE
Ik denk dat je het zo ook weer niet kunt zeggen. Want zoals Mark Rutte net zegt, je ziet eigenlijk in alle landen, ook landen die verder zijn met die boosterprik, dat er op dit moment maatregelen zijn genomen of worden genomen die toch wel erg vergelijkbaar zijn ook met datgene wat we in Nederland doen. Dat geldt überhaupt, als je een beetje uitzoomt dan zijn alle landen in Europa, maken ongeveer dezelfde ontwikkeling door, nemen ook ongeveer dezelfde maatregelen met ongeveer dezelfde effecten. Het kan eens een week meer, eerder of later zijn maar het is toch wel behoorlijk vergelijkbaar. Het is wel waar dat het hard nodig is om tijd te kopen. Tijd te kopen allereerst om te leren: hoe ziekmakend is die omikronvariant eigenlijk? Je zou kunnen zeggen: dat gaan we dan ontdekken de komende weken, maar punt is dat als je een aantal weken verder bent, dat je dan niet meer de maatregelen kunt nemen die je nu nog wel kunt nemen. Dan niet meer het effect kunt sorteren dat je nu nog wel kunt sorteren. Tweede reden is inderdaad tijd te kopen voor die booster, dat is waar. Het is noodzakelijk om zo snel mogelijk zo veel mogelijk mensen te prikken. En daarbij hoop ik ook dat we uitkomen op een hoger percentage dan de percentages zoals we die nu leren uit de gedragsonderzoeken. Wat we nu leren is dat zo’n 80 procent bereid zou zijn om die boosterprik te nemen. En dat is te weinig. We moeten echt zorgen dat iedereen die zijn eerste twee prikken heeft genomen ook die derde prik gaat halen. En eigenlijk moeten we er natuurlijk ook voor zorgen dat die 11 procent die überhaupt nog geen prik heeft genomen ook alsnog overtuigd raakt om die prik te nemen. Want hoe beter we gevaccineerd zijn, hoe beter we ook deze omikronvariant te lijf kunnen gaan.
VRAAG (RTL)
Vraag voor premier Rutte. Ik heb een beetje mee zitten schrijven. U zegt: er is vrij veel onzeker of u met zijn drieën zegt dat, over de omikronvariant. Aan de ene kant zegt u: het kan tot een hoge piek in de ziekenhuisopnames en IC-opnames leiden. Maar het kan ook zijn dat de belasting op de zorg juist lager uitvalt. En het zou ook nog kunnen zijn dat de omikron minder ziekmakend blijkt te zijn. Kan het dan ook zo zijn dat we het hele land nu op slot gooien zonder dat dat eigenlijk nodig blijkt te zijn?
RUTTE
Dat lijkt onwaarschijnlijk, want wat het OMT gedaan heeft is natuurlijk gekeken naar de kennis die er nu is. Uit Zuid-Afrika, uit Engeland, Denemarken, Noorwegen, andere landen. En ze hebben natuurlijk ook een netwerk, misschien kan Jaap van Dissel daar zo iets meer over zeggen. En dan zie je dat niet alles bekend is, maar dat er heel grote reden is in die cijfers, om zeer bezorgd te zijn. Maar als u mij vraagt, weet je al heel precies hoe het zit? Dat was mijn antwoord net aan de NOS, aan meneer Breedveld, nee dat weten we niet. Daar heb je echt nog een week tot tien dagen voor nodig, minstens, om nog meer te achterhalen. Maar je hebt die tijd niet. Want als je pas over een week of tien dagen zou besluiten om te doen wat we nu doen, en het zou dan blijken dat wat nu gevreesd wordt, en dat is niet een vrees in de lucht zo van ‘het zou weleens…’, nee dat is dus echt op basis van allerlei aannames dat men zegt: luister dit kan leiden tot zeer forse IC-bezetting, zeer forse ziekenhuisbezetting. Dat leidt echt tot een overstroming van onze zorg die we niet aankunnen, als dan zou blijken dat dat waar is dan kun je niet meer ingrijpen. Maar misschien kan Van Dissel iets zeggen over hoe hij …
VRAAG
Nou ik had nog een aanvullende vraag aan de heer Van Dissel, want u zei net, op een gegeven moment weten we of het meevalt of niet met die omikronvariant. Wanneer weten we dat? Is dat dan over tien dagen? Krijgen we dan bericht van: oh het valt toch mee, we kunnen weer open?
VAN DISSEL
Nou kijk wat wij doen is gewoon dagelijks bijhouden, want letterlijk komt die informatie dagelijks beschikbaar, wat er in de andere Europese landen speelt. We hebben natuurlijk ook een aantal dingen ingericht in Nederland zelf. Bijvoorbeeld in Amsterdam wordt zeer intensief gemeten. Maar we hebben ook, met de kiemsurveillance kijken we ernaar. Dan houd je oog op het virus. Wat we gewoon zien is dat de verspreidingssnelheid, is echt heel erg hoog. Vele malen hoger dan wat we tot nu toe gewend zijn van bijvoorbeeld ook het deltavirus, wat natuurlijk alweer besmettelijker was dan het zogenaamde alfavirus. Als je zo snel zo’n verspreiding krijgt, dan kun je ook eigenlijk, dan weet je eigenlijk ook zeker dat je heel snel veel infecties krijgt. Want dat volgt elkaar natuurlijk met een bepaalde proportie, en omdat het zo snel gaat, bouwt het gewoon heel snel op. Krijg je mogelijk ook snel ernstige ziektegevallen en belasting van de zorg. Dus het is met name die snelheid die ons zorgen baart, en wat je …
VRAAG
Nee ik begrijp dat het u zorgen baart. Maar wanneer kunt u nou inzien wat het effect is?
VAN DISSEL
Nou dat kunnen we zien als we voldoende vanuit de Nederlandse gegevens, voldoende generaties met het virus hebben waarbij ook de hele bevolking is aangedaan. Want u kunt zich voorstellen, als het alleen maar in een groep van jongeren rondgaat, en dat is momenteel in een aantal landen gaande, die hebben natuurlijk ook veel contacten, dan is de eerste conclusie: nou ja, we zien er niet zo veel ziekenhuisopnames van. Maar dat hebben we natuurlijk in Nederland ook niet van de delta en de andere gehad. Dus je moet toch hebben dat dat virus nog breder is rondgegaan om uiteindelijk te weten of ook met name de kwetsbaren natuurlijk wel ernstig ziek worden en naar het ziekenhuis moeten. Dat neemt gewoon tijd. Hoeveel tijd, dat hangt af van: hoe snel gaat het in Engeland, hoe snel gaat het in Denemarken, wat kunnen we daarvan leren? Er zijn wat eerste rapporten van, maar die rapporten die zijn nog onvoldoende robuust om daar al een conclusie aan te verbinden. Dus dat zullen we toch nog gewoon de komende week weer moeten aanzien.
RUTTE
Als we nu een datum konden noemen dan deden we dat, maar ik heb vanmorgen ook Jaap van Dissel gevraagd, hij heeft mij verzekerd, hij zei joh, desnoods komen wij ’s nachts bij elkaar, ’s morgens bij elkaar, in de kerstdagen, zodra er meer informatie is dan wordt onmiddellijk op de knop gedrukt en dan zit iedereen aan zijn computer en dan worden er adviezen uitgebracht. Dus Nederland hoeft ook niet bang te zijn dat we inmiddels denken: het is niet meer zo hard nodig, maar het is Kerstmis dus we vergaderen niet. Meteen wordt er ingegrepen.
VRAAG
Sorry ik heb nog twee vragen. Nog eentje voor de heer Van Dissel. Vindt u dat u een inschattingsfout heeft gemaakt met de noodzaak voor de boosterprik? Het feit dat we een beetje achterlopen als Nederland?
VAN DISSEL
Nou ja kijk, voor de duidelijkheid, als je twee jaar adviseert dan is het volgens mij onmogelijk om nooit een keer een fout te maken. Dus dat even terzijde. En ik wil ook niet een administratief antwoord geven in de zin van dat de boosterprik niet bij het OMT ligt, maar dat ligt niet bij het OMT. Dus als u zegt: heeft de hele wetenschappelijke familie van Nederland daar misschien een inschattingsfout gemaakt, dat kan. Maar ik wil u wel herinneren dat je natuurlijk toch moet, naar mijn idee althans hoor, u zult daar een eigen mening over hebben, dat je dit moet evalueren op grond van de kennis die je op een bepaald moment had. We hebben natuurlijk in de zomerperiode, dat is dan vooral de Gezondheidsraad, maar ik geef even hun gedachtegang weer ook, gezegd: de effectiviteit van de vaccins tegen ziekenhuisopnames is momenteel nog heel erg hoog. Ja, ga je dan boosteren? Waarvoor doe je dat dan? Dus we hebben toen grenzen afgesproken, dat als dat daalt dat we dat uiteraard snel zouden doorgeven. En we hebben gezorgd dat de organisatie klaarstond om dat binnen een bepaalde tijd te doen. Nou ik kan u vertellen, die grens hebben we nog niet eens bereikt. Dus met andere woorden, die boostercampagne is al eerder opgestart. Ook op grond van andere gegevens, zoals opnieuw hoeveel gevallen er waren, wellicht ook door het seizoenseffect wat het virus een zetje in de rug gaf, wat er uiteindelijk toe leidde dat de boosters versneld zijn. Ja is dat dan een fout? Ik weet het niet, u zult het misschien als fout typeren. Ik denk, we hebben gewoon integer op dat moment gekeken: waaraan wil je voldoen om te gaan boosteren? En dat moment heeft zich niet voorgedaan. Er is iets anders gebeurd waardoor uiteindelijk natuurlijk, of uiteindelijk, waardoor door is gegeven: het is nu verstandig. En vervolgens is het allemaal gaan rollen omdat we het hadden voorbereid.
VRAAG
Een hele korte vraag nog aan de heer Rutte. Afgelopen dinsdag was er ook nog een persconferentie. Er is nu weer een persconferentie. Sommige mensen typeren dat als jojobeleid. Bent u bang dat u draagvlak verliest?
RUTTE
Dat draagvlak is niet heel groot. Dat weten we. Maar niet vanwege deze week. Want we hebben (afgelopen) dinsdag heel precies gezegd: wat we nu weten is dat de avondklok daarom moet worden voortgezet. En we hadden gezegd tegen Nederland, we zullen jullie dinsdag laten weten, dat was afgelopen dinsdag. En ik heb ook toen gezegd: intussen maken we ons ook zorgen over de omikronvariant. Het OMT brengt daar vrijdag advies over uit en naar aanleiding daarvan kunnen Hugo de Jonge en ik bij Nederland terugkomen. Dus dat hebben we dinsdag gezegd. Dus in algemene zin zal ik niet zeggen dat het beleid altijd volstrekt het rechte pad vaart en is er ook wel ’s een draagvlakissue. Dat zie ik ook, maar niet door deze week.
VRAAG
Maar vindt u dat er nu een draagvlakissue is, denkt u dat mensen nog meegaan in deze lockdown?
RUTTE
Daar ben ik absoluut van overtuigd, omdat volgens mij, dat merk ik echt ook uit mijn omgeving, waarin de afgelopen maanden ik ook veel kritiek hoorde, zeggen nu mensen: luister, we maken ons zeer grote zorgen over omikron. We zien al die berichten. Kijk vandaag gewoon op de buitenlandse websites, maar ook NOS, RTL, overal, je ziet: alle kranten schrijven er over. En terecht, want het gaat zo snel met dat virus, en er zijn zulke grote risico’s dat dat daardoor mis kan gaan. Dus ik denk dat Nederland begrijpt dat dit nu nodig is, het verschrikkelijk vindt, zoals ik het zelf ook verschrikkelijk vind, maar het absoluut snapt. Dus ik denk dat waar dat draagvlak absoluut een issue is, dat dat niet per se door deze week komt. Ik denk dat deze week redelijk consistent was.
VRAAG (SBS 6)
Meneer Rutte, wij hebben dat draagvlak vandaag onderzocht en slechts 30% van de Nederlanders steunt deze harde lockdown. Ik vraag me af of mensen met kerst zich nog aan de adviesregels gaan houden. Ik denk dat veel mensen zoiets hebben van: ik ga gewoon met mijn familie afspreken.
RUTTE
Ik zag uw onderzoek, maar ik zou heel benieuwd zijn hoe dat onderzoek eruit ziet na vanavond.
VRAAG
Het is een representatief onderzoek.
RUTTE
Ja, maar dat is van voor deze persconferentie. Nu heeft Jaap van Dissel, er kijken misschien wel 6 of 7 miljoen mensen naar deze persconferentie, en die hebben net gehoord…Ik denk omdat mensen nu heel precies, en daarom is het zo belangrijk dat Jaap van Dissel er zelf ook bij is, de wetenschap, de nationale dokter, dat hij hier staat en zegt: jongens, luister er is echt iets serieus aan de hand. En ik merk de afgelopen dagen in mijn omgeving een totaal ander beeld rondom corona dan de afgelopen maanden, waarbij mensen dachten: is het nou allemaal zo heel erg? Dus ik zou heel benieuwd zijn als jullie dat onderzoek nog ’s doen de komende dagen. Misschien heb ik ongelijk hoor.
VRAAG
U staat aan die kant, ik zit aan deze kant en ik luister. Volgens mij was dit de meest verwarrende persconferentie die we tot nu toe hebben gehad, samenvattend, daarbij ook nog Nederland is te laat met boosteren. De zorg is al te lang overbelast. En het vertrouwen in het coronabeleid bleek vorig week ook uit RIVM-onderzoek, is nog nooit zo laag geweest. Bent u de controle kwijt?
RUTTE
Nee, en ik zal u ook zeggen dat ik het niet met u eens bent. Dat mag, wij kunnen daarover van mening verschillen in vriendschap en vanuit respect vanuit onze verschillende rollen. Ik heb steeds gezegd vanaf het begin: we zitten als wereld, als Europa, als Nederland, in een ongelooflijk ernstige gezondheidscrisis. En wij hebben iedere keer gezegd tegen Nederland: als wij nieuwe feiten hebben, als wij nieuwe informatie hebben, er moeten dingen gebeuren, dan zullen we niet aarzelen. Ik zeg niet dat de afgelopen twee jaar een foutloos parcours zijn geweest. Dat is nergens in de wereld, maar zeker ook niet in Nederland. Er zijn ook fouten gemaakt. Maar deze informatie over omikron is zeer alarmerend. Als mensen dan precies willen weten vanavond, van de wetenschap, ik wil nu van A tot Z exact weten hoe het is, dat kan soms niet, want we zitten met een gezondheidszorgcrisis, en ik vind het juist goed dat wij elkaar serieus nemen en dat Jaap van Dissel precies uitlegt: dit weet ik wel, dit weet ik niet. Maar ik weet een ding zeker zegt Jaap van Dissel: als ik ga wachten tot ik zeker weet wat ik moet weten, dan is het te laat. Als blijkt dat wat wij vrezen uit zal komen, want dan zijn die ziekenhuizen niet meer onder controle te krijgen. En dat risico kunnen we als Nederland niet nemen en dat snapt, is mijn overtuiging, Nederland. Ik kan ongelijk krijgen, maar ik ben razend benieuwd naar uw onderzoek begin volgende week na vanavond.
VRAAG
Als ik zeg: de meest verwarrende persconferentie, dan bedoel ik ook: het leek net een technische briefing in de Tweede Kamer. Ik vraag me echt af of Nederlanders buiten deze Haagse bubbel begrijpen wat hen net gezegd is.
RUTTE
Dan is mijn samenvatting voor Nederland als iemand het niet zou hebben begrepen: er is een zeer groot risico met de variant die er nu is, een. Twee, we weten niet alle details, maar we weten een ding zeker: als we gaan wachten tot we alles weten is het te laat. En dus uit voorzorg, en vanuit het voorzorgsbeginsel moet de regering nu deze maatregel nemen en ik denk, en nogmaals hoor, daar verschillen wij over van mening denk ik, maar daarom ben ik zo benieuwd naar uw volgende onderzoek, dat Nederland dat snapt.
VRAAG
Morgen weer een onderzoek. Heeft u wel rekening gehouden vandaag ook met de impact van deze lockdown op de samenleving?
RUTTE
Man, ik heb vannacht niet geslapen. Wij hebben allemaal niet geslapen. Dit is zo verschrikkelijk wat hier gebeurt. Ik ben vorige week vrijdag natuurlijk toen wij de eerste berichten kregen, en dat het OMT zei: we hebben nog een week nodig om echt een scherper advies neer te zetten. Waardoor wij ook dinsdag gezegd hebben: wij zullen Nederland bijpraten. Dat er een mogelijk donkere wolk boven de toch al ellende van corona hangt. En toen wij gisteren natuurlijk hoorde: het is echt zeer ernstig. Hebben we ook alle gesprekken naar voren gehaald, zodat we gisterenavond konden beginnen met plannen voor vandaag. Maar het is echt verschrikkelijk dat al die fantastische ondernemingen, en al die mensen en al die ouderen en jongeren die er helemaal klaar mee zijn, dat die nou weer te maken hebben met een aantal weken lockdown. Het is, de tranen springen je in de ogen. Het is echt verschrikkelijk. Maar als we niet doen, dan nemen wij niet onze gezamenlijke, collectieve verantwoordelijkheid als Nederland. En ik ben van een ding overtuigd, dat komen wij samen te boven. Maar dit is in de hele crisis misschien wel het zwaarste moment na die eerst tv-toespraak in maart vorig jaar.
VRAAG (BNR)
Meneer Rutte, ik besef dat als u maatregelen neemt en u bent de horde wat voor dat wij als journalisten massaal zeggen: is dat niet wat voorbarig? En als u afwacht, dan zeggen we massaal: waarom bent u nou toch te laat? Maar toch is er een trendbreuk zichtbaar, want de afgelopen tijd zagen we toch dat het kabinet vaak zei: we wachten even af, we willen echt zien wat de cijfers doen voordat we dit soort vergaande maatregelen nemen. Nu bent u een stap voor. Wat is er veranderd? Wat is er nou specifiek gebeurd dat u nu deze stap wel zet?
RUTTE
Luister, ik snap heel goed wat u zegt, en het is waar dat bijvoorbeeld het pakket van begin november gewoon te weinig leek te doen en we daardoor ook de noodzakelijkheid hadden om later in november tot die avondlockdown over te gaan. Maar we hebben steeds gezegd, Hugo de Jonge heeft dat precies gepresenteerd hier, en ook in de Kamer en overal op alle websites, dat we zouden kijken, luister, als op intensive care bedden en op ziekenhuizen je door bepaalde cijfers heen schiet, bepaalde van die signaalwaarden, dus bepaalde aantallen opnamen gemiddeld per week, dan zullen wij maatregelen nemen. Dat hebben we gedaan begin november. Dat hebben we gedaan eind november toen bleek dat het niet voldoende afremde. Gelukkig remt het nu wel goed af. Ik heb die discussie ook met de Kamer gehad. Ik geloof dus niet dat wij te laat waren. Vorig jaar waren er wel een paar moment dat wij te weinig hebben gedaan, niet zozeer te laat, maar te weinig hebben gedaan. Ik geloof dat we dat nu wel deden, maar het is nu niet zo dat je altijd zeker weet dat het pakket wat je doet, dat dat ook precies doet wat je wilt. Het moet ook proportioneel zijn, want als je veel meer zou doen dan nodig is, op dat moment naar de inschatting, is dat ook heel schadelijk voor de economie, voor mensen, noem maar op. Dus het moet proportioneel zijn. Nu is het anders. Nu zit je eigenlijk, want die deltavariant wordt nu weggeduwd. Het probleem nu is dat er een golf op ons af dreigt te komen die je nog niet in de cijfers ziet, maar waarvan alle voorspellingen zeggen, ook het buitenland nu laat zien, dat die er is. En als je nu niet zou ingrijpen, dan ben je wel te laat. En dus moet je dat nu doen, waarbij je nog niet alles weet. En dat is natuurlijk het probleem bij een ziekteverschijnsel of een nationale gezondheidszorgcrisis als corona, dat je niet altijd alles weet. Je blijft een beetje altijd nog in de mist varen. Niet zo veel als in het begin, toen was het 50%, maar ook nu met omikron zit je eigenlijk weer voor een stuk in de mist te varen. Maar je weet een ding zeker nu: als we dit nu niet doen, en je ziet in heel Europa die discussie, in Duitsland is die vandaag heel heftig losgebarsten. In Engeland zijn vandaag de adviezen uitgebracht in deze richting. Denemarken heeft de scholen al een week geleden gesloten. Je ziet gewoon in heel Europa dat dit nu gaande is. Frankrijk, Castex, de premier, heeft gisteren een toespraak gehouden hierover, dus je ziet in heel Europa die discussie.
VRAAG
U zei net: als u op vakantie gaat, houdt u dan aan de maatregelen die gelden in het land waar u naar toe gaat. Mag ik daar uit opmaken dat dit kabinet vindt dat mensen gewoon op vakantie mogen gaan of kunnen gaan? Dit was een vraag aan de heer Rutte.
RUTTE
Jawel, maar we hebben natuurlijk een beetje de taken verdeeld, dus dit doet Hugo de Jonge.
VRAAG
Meneer De Jonge, mogen mensen gewoon op vakantie gaan?
DE JONGE
Ja, maar het belangrijkste is: hou je aan de regels. Hou je aan de regels die in het land gelden waar je naar toe gaat. Hou je aan de regels in Nederland als je in Nederland op vakantie bent. Dus zorg dat je ook daar niet bijdraagt aan de verspreiding. Wat daarnaast zo is, is dat als je, dat hangt even af van het land waar je naar toe gaat, dat het zou kunnen zijn dat je daar met extra inreisregels te maken krijgt. Wat ook zo kan zijn, is dat je bij het terugreizen met extra regels te maken krijgt. Want dat is op dit moment in beweging. We zijn in Europa bezig om die reisregels verder aan te scherpen. Wat we nu zien is dat te veel landen daar een eigen pad kiezen en dat moeten we weer in gezamenlijkheid doen. dus de reisregels moeten we met de EU27 vaststellen en dat begint met reisregels voor derde landers, dus voor mensen van buiten Europa die naar Europa komen. Daar geldt op dit moment alleen voor de zeer hoog risico landen dat daar een test moet worden gedaan. Een dubbele test moet worden gedaan als er sprake is van een heel ernstige variant van het virus. Dus dat geldt op dit moment voor Zuidelijk Afrika, maar wij willen eigenlijk dat voor alle landen van buiten Europa een test gaat gelden, 48 uur voor een PCR-test en 24 uur voor een antigentest. Dat wil ik komende weken in Europa afspreken. Nederland laat dat ingaan vanaf aanstaande woensdag. Dat is een. Twee is: het testbeleid binnen de Europese Unie, daar waar nu alleen een DCC genoeg is, een digital covid certificate, genoeg is om te reizen, ook daar voor geldt dat het best denkbaar is om daar een test aan toe te voegen, sowieso voor iedereen, maar daar wil ik echt optrekken met de 27, dat gaan we niet alleen als Nederland doen. Ook daar voor hebben we de komende weken een aantal overleggen om te zorgen dat we daar als Europa weer op een lijn komen. Ten aanzien van de quarantaine, quarantaineregels voor mensen die van buiten komen, daar is nu voor gevaccineerden een uitzondering op de quarantaine, daarvan willen we dat de quarantaineplicht voor alle derde landers gaat gelden. Dus alle mensen van buiten Schengen en dat maakt dus uit voor mensen bijvoorbeeld uit het VK die naar Nederland komen. Het kost even voordat dat is ingeregeld en dat betekent dat aanstaande woensdag we van deze regels gebruik kunnen gaan maken.
VRAAG
Even een verduidelijkende vraag: als u bedoelt derde landers, daar zitten ook Nederlanders bij die uit die landen terugkomen of alleen…
DE JONGE
Excuus, derde landers wil zeggen niet-Schengen. Dus alle landen die van buiten de Europese Unie, buiten het Schengengebied, dat zijn de derde landers.
VRAAG
Maar dus een Nederlander die daar net op vakantie gaat en terugkeert, krijgt die er dan ook mee te maken?
DE JONGE
Met de testregels zeker.
VRAAG
Dan heb ik nog een vraag. Die is toch voor meneer Rutte. Die supermarkten tot 20.00 uur, waarom is dat nog nodig, want je zou dan denken: dan maak je die uren, minder uren, dat is meer mensen in de uren dat ze wel open zijn? Dan wordt het toch drukker in de uren dat ze wel open zijn, de supermarkten?
RUTTE
Maar daarom is het tot 20.00 en niet 17.00, om dat juist te voorkomen.
VRAAG
Mijn supermarkt was normaal gesproken tot 22.00 uur open.
RUTTE
Ja oke, dat kan ook, maar u woont dan in een deftige grote stad, maar voor de meeste Nederlanders gaan supermarkten wat eerder dicht en tot 20.00 uur, dat hebben we ook vorige keer gedaan, dat betekent dat je na het werk nog naar de supermarkt kan.
VRAAG
Maar wat maken die twee uur dan uit?
RUTTE
Ik zou het niet weten, maar we hebben het vorige keer ook zo gedaan, dus tot 17.00 uur is in principe moet alles wat open mag, moet dicht zijn. Er mag heel weinig open, maar voor de essentiële dienstverlening, voor de winkels sorry, geldt tot 20.00 uur, zodat mensen na het werk nog even boodschappen kunnen doen.
VRAAG (DE TELEGRAAF)
Ik heb een vraag voor meneer De Jonge over de boostercampagne. Wat is er eigenlijk op tegen nu we hebben vastgesteld dat het een race tegen de klok is om dag en nacht te gaan prikken?
DE JONGE
Niets, als je de mensen om daadwerkelijk te prikken. Dus wat we op dit moment doen, is zoveel mogelijk mensen erbij betrekken. Er is een stevig beroep gedaan op de ziekenhuizen om zoveel mogelijk mensen te leveren aan de GGD-prikstraten. Dat doen de ziekenhuizen. Daar is vandaag over overlegd. Morgen gaan we daarover weer verder. De dag daarna gaan we er weer over verder om te zorgen dat we zoveel mogelijk mensen in iedere regio toe kunnen voegen aan de GGD-prikstraten. En als dat voldoende mensen geeft om het aantal uren sterk te verlengen, dan zullen we dat zeker doen. Dus op locatie wordt het aantal priklijnen vergroot en wordt ook gekeken of je de tijden verder kunt uitbreiden, net zover als dat het gaat.
VRAAG
Zou het niet kunnen zijn dat het voor handen zijn van het aantal vaccins eigenlijk een obstakel is? Ik meen dat Pfizer vanaf december 2,5 miljoen vaccins per maand levert. Moderna zal nog iets leveren. Zijn er wel genoeg vaccins voor handen om iedereen voor eind januari te boosteren?
DE JONGE
Vaccins is niet een remmende factor.
VRAAG
Dat leveringsschema dat ik zojuist noemde. 2,5 miljoen vaccins per maand. Dat herkent u niet?
DE JONGE
Er is veel over te zeggen. Er is natuurlijk ook nog voorraad. We hebben Pfizer en Moderna. We hebben daarnaast mogelijkerwijs ook nog Janssen in te zetten ook als booster. Dus er zijn veel vaccins voor handen. Dus vaccins is niet een remmende factor. Wat mogelijkerwijs een remmende factor is, is het aantal mensen dat kan helpen prikken. Dat is een remmende factor. En in de organisatie is een belemmerende factor de snelheid waarmee afspraken gemaakt kunnen worden met name omdat een callcenter vrij snel overbelast is. Toen ik hier afgelopen dinsdag zei dat alle 60-plussers konden op dat moment al een afspraak maken als hun laatste prik 6 maanden geleden was, maar dat ook alle 60-plussers wiens laatste prik 3 maanden geleden was een afspraak konden maken en dat overigens dat sowieso alle 60-plussers een afspraak moesten maken, hadden we de volgende dag een miljoen telefoontjes. Er is geen callcenter te organiseren überhaupt dat een miljoen telefoontjes kan opnemen. En ook vandaag hadden we er nog steeds 250.000 ‘gebouncede’ telefoontjes die gewoon niet opgenomen kunnen worden en dus in de wacht komen te staan of zelfs niet aangenomen kunnen worden. Kortom: met name dat is een knelpunt. Met name het aantal prikkers is een knelpunt. Het aantal mensen dat kan administreren op locatie is een knelpunt. Dus het is echt vooral bemanning, niet vaccins.
VRAAG
Nog een vraag. Het is de laatste tijd veel gegaan over de lange termijnstrategie. We zitten nu eigenlijk al in een situatie van een soort ontsnappingsmutant. Wat zegt dat nou eigenlijk over het perspectief voor de wat langere termijn?
DE JONGE
Scherpe vraag, omdat we natuurlijk in de afgelopen maanden hebben wij onze aanpak ontwikkeld op basis van de aanname dat in een bepaalde periode eigenlijk iedereen die niet gevaccineerd was ziek zou gaan worden. Dus dat we te maken zouden krijgen met opleving. We wisten niet exact hoe hoog die opleving zou gaan worden en hoe snel dat allemaal zou gaan, maar dat iedereen die niet gevaccineerd was ziek zou gaan worden, en mogelijkerwijs zo ziek dat er zelfs ziekenhuisopname aan te pas zou komen. Dat wisten we. Daar was onze aanpak op ingericht. Wat destijds, een aantal maanden geleden minder waarschijnlijk werd geacht is een versnelde gang naar een endemische situatie, maar ook een dusdanige escape-mutatie, of dusdanig onttrekken moet ik zeggen aan de opgebouwde immuniteit, dat deze interventie nodig is. Wat we nu zien is dat dat wel op dit moment aan de hand is. En dat betekent dat je in ieder geval, als het gaat over perspectief, moet zorgen dat je zo snel mogelijk iedereen boostert, want daarmee herstel je die bescherming weer. Dat is het eerste dat je moet doen. Het tweede wat, vind ik toch ook, perspectief zou kunnen bieden, dat is dat we steeds meer leren natuurlijk over de eigenschappen van die omikronvariant. En dat we dus ook te ontdekken hebben hoe ziekmakend die is. En daarmee weten we ook meer ten aanzien van de maatregelen die we te nemen hebben. Derde is, nadat wij die booster hebben gezet, hoop ik dat het niet heel erg lang meer gaat duren voordat ook de vaccinontwikkelaars daadwerkelijk een vaccin ontwikkelen tegen ook weer deze variant van het virus. Een nieuwe variant, dus ook een nieuwe variant van het vaccin. De prognoses daarop van Pfizer zijn dat dat in het tweede kwartaal zou moeten kunnen. Men zegt nu in het eerste deel van dat tweede kwartaal. Wat we natuurlijk hebben gedaan als EU-27 is met de fabrikanten afgesproken dat wij zo snel mogelijk zo veel mogelijk geleverd krijgen. Dat alle leveranties die we daarna krijgen, dat het ook van het nieuwe spul zal zijn. Dus als het nodig is, dus stel dat deze booster, zetten we heel erg snel, stel dat ook daarvan weer de effectiviteit zou afnemen over de loop van de tijd, en stel dat dat best ook wel snel gaat, dan is dat ook onderdeel van het perspectief, namelijk weer een nieuwe variant van het vaccin. En ik denk dat dat nodig is. Ik denk dat we sowieso steeds meer zullen leren over de mate waarin ook telkens weer opnieuw geboosterd zal moeten worden. Ook voor de verschillende leeftijdsgroepen, voor de verschillende risicogroepen. En dat zal onderdeel moeten zijn van de lange termijnaanpak, van het perspectief voor de komende periode.
VRAAG (NIEUWSUUR)
Meneer Rutte, is deze lockdown het bewijs dat de QR-samenleving mislukt is?
RUTTE
Nee, dat kun je niet zeggen. Het punt is dat, precies wat Van Dissel schrijft, het virus trekt een ander jasje aan, wordt minder herkenbaar, en daar heb je dan op te reageren.
VRAAG
Maar alles waar je een QR-code moest laten zien gaat nu toch dicht?
RUTTE
Ja, omdat op dit moment de situatie zo ernstig is dat je het aantal contacten tussen mensen wil beperken. Dat we zien dat ook mensen die gevaccineerd zijn hiervoor kwetsbaar zijn, lijkt het in belangrijke mate, vandaar dat die booster zo belangrijk is. En eigenlijk onze belangrijkste boodschap vanavond: als je niet gevaccineerd bent, alsjeblieft doe het wel, in het belang ook van je omgeving. En twee: haal die booster als je wel gevaccineerd bent.
VRAAG
Ja, maar die QR-code ging Nederland open houden? En dat is toch de belofte? En iedereen ziet nu: ja het maakt dus niet uit. Die QR-samenleving is daarmee toch klaar dan? Dat kan toch voorlopig bij het grofvuil?
RUTTE
Nee kijk, als het aantal besmettingen beheersbaar is, dan heb je waakvlammen nodig. Het coronatoegansbewijs (CTB), 2G, al die zaken zijn allemaal de waakvlammen die je dan nodig hebt. Op dit moment is het aantal besmettingen nog te hoog door delta, dat is gelukkig aan het dalen. Dus vandaar dat ook de discussie in de Kamer was: 2G, dat pakken we in januari weer op. Het CTB dat is er. Het DCC voor internationaal reizen wordt gebruikt. Dat zijn allemaal middelen om de waakvlam goed te laten branden. Maar het feit is dat hoewel delta nu afneemt, en je dus terug zou kunnen op een gegeven moment naar waakvlammen, dat er een nieuw probleem ontstaat dat zo groot is dat je überhaupt moet zeggen: jongens, ook omdat gevaccineerde mensen hiervoor kwetsbaar zijn als ze niet geboosterd zijn, je moet gewoon extra maatregelen nemen om dat contact tussen mensen te beperken. Daarmee kun je niet zeggen, is die QR-code onzin, alleen op dit moment zijn er te veel plekken waar je hem niet kan gebruiken.
VRAAG
Praktisch voorbeeld erbij: een restauranthouder, waarom zou hij nog of zij nog een restaurant willen hebben, als je dus ziet dat je in de winter dicht gaat? Is daar nog toekomst voor, restaurants?
RUTTE
Maar je kunt toch niet zeggen dat dat dan vanaf nu iedere winter is, dat zou toch ook idioot zijn. Je mag er toch vanuit gaan dat ook een virus als corona een zekere ontwikkeling kent. En er zijn ook theorieën die zeggen: omikron is een voorbode van juist een wat uitvlakkerend virus. Dat weten we allemaal niet, dat moeten we allemaal zien. Op dit moment weten we wel dat het heel besmettelijk is. Ook mensen nog steeds ziek maakt. We weten niet hoe erg, maar omdat zo veel mensen zo snel besmet worden en misschien ziek worden, ook al zou het minder ziekmakend zijn, heeft het enorme gevolgen voor de zorg die we niet aankunnen.
VRAAG
Meneer De Jonge, bij die boostercampagne, waarom verstuurt u geen open uitnodiging, zoals in Engeland gebeurt? Wil je een booster, kom hem nu halen. Waarom gebeurt dat in Nederland niet?
DE JONGE
Dat leidt niet tot meer prikcapaciteit op locatie. Dus wat de bottleneck is, is de prikcapaciteit op locatie. Overigens, die wordt geweldig snel opgeschaald. Als je kijkt, volgende week zetten we een miljoen prikken, de week erna zo’n 1,5 miljoen prikken.
VRAAG
Maar zou u dat willen?
DE JONGE
Nee, want de toeloop heel rommelig laten verlopen, daarmee ga je niet sneller prikken. Dus: de prikcapaciteit op locatie bepaalt de snelheid waarmee je kunt prikken, en de toeloop probeer je juist zo geordend mogelijk te doen om te zorgen dat alle capaciteit die er op locatie is, in ieder geval goed wordt gebruikt. Dus een vrije inloop ben ik niet voor. Dat is eventjes geprobeerd vorig week in een van de GGD-regio’s. Overigens, het is fantastisch dat ze dat hebben geprobeerd, alleen dat bleek tot zulke ongelofelijke lange files te leiden, dat is niet per se winst.
VRAAG
Deskundigen zeggen tegen ons om juist die snelheid te verhogen, stop met de regel dat je na je prik 15 minuten moet blijven zitten, dan kun je de boel enorm versnellen. Gaat u daarmee stoppen?
DE JONGE
Nee, daar ga ik niet mee stoppen. En trouwens, juist de deskundigen zeggen: doe dat ook niet. Ook internationaal is dat niet gebruikelijk om dat te doen. Ik weet dat een aantal huisartsen dat zeggen, dat is omdat het dan voor hen makkelijker zou zijn om in een huisartsenpraktijk dat te kunnen doen. Maar kijk, massa maak je echt op die grotere locaties. Wat we aan de huisartsen vragen is om ons te helpen op die locatie, dat doen ze ook trouwens. Wat we daarnaast aan de huisartsen vragen is, mensen die niet mobiel zijn, niet naar de prikstraten komen uit hun praktijk, om die zo snel mogelijk te prikken, dat is al een geweldige klus voor de huisartsen. Wat we daarnaast aan ze vragen is om te zorgen dat die mensen die in een geclusterde woonvorm wonen zonder eigen medische dienst, om die te helpen prikken. Dat is ook wat de huisartsen doen. Dat is al een geweldige klus en daarnaast: huisartsen kennen hun mensen vaak heel goed en weten dus ook wie er nog niet gevaccineerd is, die 11 procent, daarover hebben we ons nog steeds de meeste zorgen te maken want zij zijn nog het minst beschermd dekomende periode en met name de 50-plussers van die 11 procent. Ik zou tegen de huisartsen willen zeggen, ga daar achteraan want die hebben we nodig. Dat zijn vier klussen die op het bordje liggen van de huisartsen die niemand anders voor hen kan doen. Dus alsjeblieft beste huisarts, doe het.
VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
Meneer Rutte, een jaar geleden voorspelde u vanuit het Torentje dat 2021 het jaar van hoop en licht aan het eind van de tunnel zal worden en van het vaccin. We zitten nu in een lockdown met een vaccin. Wat voor jaar hoopt u dat 2022 wordt?
RUTTE
Ik ben even gestopt met voorspellingen doen. Ik weet wel dat Hugo de Jonge heel precies net schetste en dat klopt ook, volgend vaccin zal ontwikkeld worden, zonder twijfel over deze variant plus dat we zicht hebben boosteren helpt om dit soort dingen mesnen weer extra beschering te bieden tegen de risico’s van deze variant. Dus op zich goed nieuws. Wat we natturlijk niet weten is of er nog andere varianten komen hierna en hoe lang het allemaal nog duurt. Dat kun je echt niet precies voorspellen. Dus ik denk dat we gewoon tegen elkaar moeten zeggen: luister, corona is voorlopig nog niet weg, dit is een ontzettende tegenvaller, dat dit nu gebeurt maar het geld voor de hele wereld. We zien overal in Europa nu een hele heftigheid uitbarsten en dat moeten we met elkaar het hoofd bieden, want we kunnen niet hebben dat dadelijk te veel mensen ziek worden, overlijden, dat de ziekenhuizen het niet aankunnen etcetera.
VRAAG
Ja, maar omdat corona nog lang niet weg is moeten ziekenhuis capaciteit niet veel meer omhoog? Als je kijkt naar de Britten, die hebben anderhalf keer zoveel IC-capaciteit als in het begin van de crisis. Daar lopen we hopeloos achter.
DE JONGE
Het wordt veel gedacht. Dat een hogere ziekenhuis capaciteit dan betekent dat je dan geen maatregelen of bijna geen maatregelen moet nemen, maar dat is natuurlijk niet zo. Met de versnelling van de verspreiding van deze omikronvariant even als voorbeeld van twee en een halve dag verdubbeling, nou dan puilt natuurlijk de ziekenhuisopname evenwijdig erachteraan, maar laten we zeggen een hele snelle exponentiële groei. Dan kan je hooguit of een paar dagen of een week of tewee weken misschien helpen in het moment dat je toch exact dezelfde maatregelen zult moeten nemen. Dus, de omvang van de zorg capaciteit, dat is niet zozeer het punt. Waarom wil ik het wel anders gaan organiseren naar de toekomst toe en waarom hebben we dat ook onderdeel gemaakt van de lange termijn aanpak waarop we ons voorbereiden? Omdat we zien dat het opschalen van zorg in de ziekenhuizen nu ook meteen betekent het afschalen van heel veel andere zorg. Eigenlijk alle ziekenhuizen zijn ook zonder die omikronvariant, in de afgelopen maanden, eigenlijk met volle aandacht bezig geweest met die Covidpatiënten. En wat je eigenlijk zou willen is dat het opschalen van de zorg, misschien bijvoorbeeld door nadere concentratie van die covidzorg, niet onmiddellijk ook hoeft te betekenen dat je zoveel andere zorg hoeft af te schalen. Dus het anders organiseren naar de toekomst toe, dat moet zeker. Daarvoor hebben we een expertteam aan de slag gezet, dat ons eind januari voor het eerst zal adviseren over hoe die langetermijnaanpak zou zijn vorm te geven. En overigens hopen we ook in de tweede helft van deze winter al een aantal van dat type pilots – er gebeurt al heel erg veel moois in de regio – een aantal van dat type pilots te doen.
VRAAG
Nog een vraag voor meneer De Jonge. Is het mogelijk dat scholen straks eerder opengaan dan andere sectoren als die cijfers de goeie kant op lijken te gaan?
DE JONGE
Nou we hebben nu al afgesproken dat alle scholen nu in ieder geval voor de kerstvakantie en tot en met de kerstvakantie dicht zijn. We hebben ook gezegd: bereid je nou voor op online onderwijs daarna. Stel dat je nog langer dicht moet blijven, dat je in ieder geval die voorbereidingen al hebt getroffen. Maar op 3 januari willen we laten weten hoe het verder moet met de scholen en we hopen natuurlijk dat alle scholen gewoon open kunnen in de week na de kerstvakantie. Dus dat zou zijn op de 10e inderdaad en dat is dus al eerder dan de 14e en dat is de einddatum voor überhaupt dit pakket aan maatregelen. Op de 14e staan we hier weer met een nieuwe persconferentie om ons besluit toe te lichten van dat moment.
VRAAG (NRC)
Meneer Van Dissel, omikron is dus omringd door een heleboel onzekerheden. Er is wel één zekerheid en dat is dat het heel snel verspreidt. Nou zijn er wat regels voor het aantal mensen dat iemand thuis mag ontvangen, die worden dan met de Kerst, mag dat aantal verdubbeld worden. Nou dan heb je kerstavond en Eerste Kerstdag en Tweede Kerstdag en tegenwoordig ook Derde Kerstdag, iedere dag vier mensen, is dat verstandig vanuit uw perspectief?
VAN DISSEL
Nou ik denk dat dat meer een vraag voor beleid is, in alle eerlijkheid.
VRAAG
Ja, maar voor de bestrijding.
VAN DISSEL
Maar in z’n algemeenheid, nee dus even mijn algemene antwoord is natuurlijk dat ook omikron – ook al gaat het heel erg snel – is uiteindelijk afhankelijk van contacten tussen mensen. En die contacten hebben een intensiteit, die hebben een duur en die hebben een frequentie. Nou dat bepaalt uiteindelijk hoeveel mogelijkheid tot overdracht er is. Dus als daar meer mensen samenkomen, dan hebben we overigens ook nog allerlei basisregels waar je toch hoopt dat men die respecteert omdat die de klachten en de intensiteit van het contact weer omlaag brengen, dat balanceert elkaar dan weer een beetje uit, maar in z’n algemeenheid is het natuurlijk zo dat: ja, hoe minder contacten, hoe beter. Maar er zijn natuurlijk afwegingen en die afwegingen liggen niet zozeer bij de adviseur, maar bij het beleid, die maken dat je in speciale omstandigheden als Kerst toch voor andere aantallen kiest.
VRAAG
Ik hoor u zeggen: dat is dus niet mijn keuze.
VAN DISSEL
Het is niet mijn keuze, maar het is ook niet een vraag die bij mij ligt, voor de duidelijkheid. Dus wij geven algemene adviezen aan beleid, zo moet het denk ik ook zijn, en er is op grond van allerlei maatschappelijke impact, economische factoren, sociaalpsychologische factoren, moet daar een afweging zijn: waar kies je uiteindelijk voor? En dat is niet iets wat vanuit de epidemiologisch-medische achtergrond moet volgen, dat moet echt een brede beleidsafweging zijn.
RUTTE
Wacht even, één ding: er is geen Derde Kerstdag in onze voorstellen, dus in onze adviezen. Dus ik begrijp dat die er is, maar er zijn dus vier dagen waar alles van twee naar vier gaat, dat is: 24 december, 25 december en 26 december en op 31 december. En daarbij geldt ook: blijf thuis bij klachten en test jezelf of laat je testen, doe voor je op bezoek gaat – dat geldt trouwens voor alle dagen – altijd een zelftest, houd de anderhalve meter afstand en zorg voor voldoende frisse lucht. En voor 70-plus hebben we ook dinsdag gezegd, dat geldt nog steeds: beperk je contacten, ook helaas met je kleinkinderen en kinderen en hou sowieso – als het onvermijdelijk is dat er toch iemand even langs komt – anderhalve meter afstand. Ik wou het toch maar even aanvullend gezegd hebben.
VAN DISSEL
Nee nee zeker, er is altijd sprake van de mogelijkheid, heeft iedereen altijd om aan risicoreductie te doen. En daar gaat het natuurlijk om. We kunnen niet alles naar nul brengen, maar we kunnen het wel in belangrijke mate omlaag brengen.
VRAAG
Maar dan hoor ik hier, toch eventjes: de risicoreductie vanuit uw oogpunt zeg maar is dus zo min mogelijk en dat is dan vastgesteld…
VAN DISSEL
Ja maar we kunnen niet allemaal als monnik gaan leven. Dus laten we nou niet… Weet je, het gaat juist om risicoreductie. Dat betekent dat je een heleboel dingen nog wil toelaten, terwijl je het risico zo laag mogelijk maakt en daar moeten we allemaal, hebben we daar een rol in.
VRAAG
Ja. M’n volgende vraag gaat over de boostercampagne. Iemand die gevaccineerd is en nu z’n booster haalt, is die dan net zo goed beschermd de komende maanden als iemand die eerst ongevaccineerd was en nu besluit toch maar wel dat vaccin te nemen en er dus maar één heeft?
VAN DISSEL
Ja, dat is een interessante vraag. Daar hebben we nog niet een definitief antwoord op helaas. Een kleine studie uit Engeland, met wel enkele honderden patiënten, die laat duidelijk zien dat als iemand nu een primaire vaccinatie krijgt, met name dan bijvoorbeeld met een mRNA-vaccin zoals Pfizer, dat twee weken na de tweede vaccinatie – en daar zit meteen de bottleneck, want dat heeft dus een heel traject nodig om tot dat moment te komen – dat de afweer tegen omikron eigenlijk net zo goed is initieel als wanneer je een boostervaccinatie geeft op de situatie dat iemand drie tot zes maanden geleden gevaccineerd is. Maar die boostervaccinatie heeft natuurlijk heel snel effect, want dat noem je niet voor niets een booster: je pept dan in wezen bestaande afweer op. Dus waar een boostervaccinatie eigenlijk binnen dagen tot een week, twee weken maximaal meteen effect heeft, is dat natuurlijk bij een primovaccinatie, waar een periode tussen de eerste en de tweede vaccinatie, ja daar zit natuurlijk weken tussen en dan duurt het dus langer.
VRAAG
Ik heb nog een laatste vraag, meneer De Jonge die is voor u en die gaat over de zorg. U had het in het debat over corona over noodscenario’s in ziekenhuizen, nu lees ik in het persbericht van VWS dat er voorbereidingen getroffen worden met als doel dat er ook onder de zwaarste omstandigheden voor iedereen die dat dringend nodig heeft zorg beschikbaar blijft. Wat gaat er gebeuren als de ziekenhuisopnames weer stijgen terwijl de ziekenhuizen nu al zo vol liggen? En dat ziet er nu wel zo naar uit.
DE JONGE
Wat we te doen hebben nu, is allereerst die scenario’s verder uitwerken en dat betekent dat we heel goed op basis van de prognoses van het RIVM proberen door te vertalen in: hoe groot wordt dan de vraag? En dan moeten we uitgaan van een aantal uitgangspunten: wat nou als die omikronvariant ongeveer even ziekmakend blijkt te zijn als de deltavariant, wat nou als dat heel veel minder is? Maar ten aanzien van de boostervaccinatie: wat nou als 80 procent die booster neemt, wat nou als 100 procent die booster neemt? Ten aanzien van de snelheid van de verspreiding: wat nou als dat zich met 2,5 dag ongeveer blijft verdubbelen de komende periode en wat nou als dat zich ook gaat doorvertalen in mate van ernstige infectie? Nou dat type aannames, zoals die op dit moment uit de prognoses naar voren komen van het RIVM, moeten we vertalen naar: wat betekent dat dan voor de druk op de zorg? En dan wordt vaak gedacht aan de IC’s, dat is ook begrijpelijk want daar zit een belangrijke bottleneck in de bovengrens van de capaciteit. Maar wat best ook denkbaar is, is dat dat virus minder ziekmakend is maar niettemin door te grote aantallen toch een enorme druk geeft op de zorg. En dat zal dan misschien zich wat minder op de IC’s voltrekken, maar wel in de kliniek in de ziekenhuizen, maar zeker ook in de verpleeghuizen, in de thuiszorg, bij de huisartsen, op de SEH. En dat betekent dat we voor dat type scenario’s een uitwerking moeten hebben en vervolgens moeten inventariseren: al die plannen die er nu zijn in de regio, die fase 3-plannen zoals ze dan heten in de techniek, die er nu zijn in de regio om meer capaciteit te maken om te zorgen dat mensen toch zorg krijgen als de vraag naar zorg heel erg veel groter wordt, is dat voldoende om bestand te zijn tegen dat type scenario? Nou ga er maar van uit dat dat bij de wat somberder scenario’s zeker niet voldoende zal zijn en vervolgens is dan het derde deel: wat betekent dat dan voor het aanvullend organiseren van bedden? Aanvullend bijvoorbeeld organiseren van: hoeveel mensen zou je thuis kunnen helpen en hebben we voldoende zuurstof daarvoor bijvoorbeeld om mensen thuis te helpen, kunnen we dat organiseren ook met de wijkverpleging die dan daar z’n aandacht op richt, kan de huisarts dat aan, hoe kunnen we de zorgcoördinatie inrichten als dat nodig…?
VRAAG
Wanneer verwacht u deze scenario’s af te hebben?
DE JONGE
We zijn daar gewoon alle dagen mee aan het werk.
VRAAG
Ja dat snap ik, maar als wij horen dat tussen Kerst en Oud & Nieuw de deltavariant inmiddels al verdrongen kan zijn en we weten dat omikron die ziekenhuisopnames omhoog duwt…
DE JONGE
De komende dagen, komende weken zijn we daarmee bezig. En wat er af is, is er af en daar gaan we mee aan het werk. We gaan niet eerst heel lang zitten studeren en dan met een hele dikke stapel papier komen. We zijn gewoon aan het werk. Dit is het alledaagse werk van alle ROAZ-regio’s (Regionaal Overleg Acute Zorgketen) op dit moment, om zich te prepareren op datgene wat eraan komt. En om dat werk te ondersteunen, worden op dit moment deze scenario’s uitgewerkt. En dat doen we onder andere met Defensie, doen we onder andere met de mensen, vertegenwoordigers uit de zorg, bereiden we dit soort scenario’s voor.
Meneer Van Dissel, u had het over de metafoor dat omikron een andere jas aan heeft en twee prikken van het vaccin helpen daar dus niet tegen, maar een booster dan weer wel terwijl dat dezelfde prik is. Hoe zit dat?
VAN DISSEL
Ja, dat is een hele interessante vraag, het korte antwoord is: dat weten we nog niet. Het wat meer uitgebreide antwoord is dat – daarom is het mooi dat u de vraag stelt – dat een beetje de mening leeft, althans dat hoor ik vaak van: er is allemaal afname van immuniteit en dergelijke. En dat wil ik eigenlijk hier dus niet bestrijden, maar juist aangeven: dat het niet zozeer afname van immuniteit is, maar afname van het doel van de immuniteit. En blijkbaar is het zo dat je met een booster toch nog dermate die afweer weer kan stimuleren, dat je uiteindelijk voldoende kruisreactie krijgt, waardoor het toch weer werkt. Het tweede punt wat ik nog wilde noemen, is dat de afweer bestaat niet alleen uit antistoffen. En daar lees je eigenlijk het meest over. Dat komt omdat dat is eigenlijk het simpelst, de simpelste laboratoriumproeven oplevert, experimenten. T-celexperimenten zijn veel complexer, nemen meer tijd, dus dat komt pas mondjesmaat vrij. Wat daar eigenlijk uit volgt is dat die T-celgemedieerde afweer, dus meer de zogenaamde cellulaire afweer, dat dat veel meer geconserveerd is. Dus dat de afweer die je met Pfizer of AstraZeneca of Janssen met name hebt opgeroepen, dat dat eigenlijk ook nog een goeie reactie geeft tegen omikron. De vraag is natuurlijk uiteindelijk: is allemaal mooi die laboratoriumexperimenten, wat gebeurt er nou in de praktijk? En ja, dat is dan het punt. Ik heb net iets genoemd tegen de dame van de NRC, maar daar leren we van en dat beeld is gewoon nog incompleet.
VRAAG
En meneer De Jonge suggereerde net dat, of suggereerde hij, hij zei dat er een nieuw vaccin moet komen, komt. Is het dan zo dat we nu, met dat boosteren, een soort, ja een slecht vaccin aan het vaccineren zijn voor omikron?
VAN DISSEL
Nou kijk wat natuurlijk een beetje de paradox: dat het vaccin is gericht tegen een virus wat eigenlijk al nergens meer is, misschien nog in een paar vriezers in laboratoria maar niet meer circulerend. Het werkt gelukkig heel redelijk tegen die alfa en tegen die delta, maar tegen die delta zien we het verloop. Dus daar zie je eigenlijk al dat het niet een optimaal vaccin is. En ik denk waar we naartoe moeten, is eigenlijk een situatie dat we de tijdspanne tussen een nieuw variantvirus en het beschikbaar hebben van vaccins, dat we dat gewoon, ja wereldwijd maar ook in Nederland, belangrijk gaan terugbrengen om te zorgen dat we veel sneller kunnen reageren als dat nodig is. En dat is natuurlijk een van die perspectieven die je naar de toekomst hebt: dat je veel sneller wil kunnen anticiperen op een nieuw virus. De isolatie is makkelijk, de uitwisseling van gegevens gebeurt tegenwoordig razendsnel, maar dat moet nog worden omgezet naar: hoe kunnen we zo snel mogelijk een vaccin krijgen om meteen in te grijpen? Nou dat is een van die punten op de horizon waar we naartoe willen.
VRAAG
Tot slot voor meneer Rutte, is een avondklok eigenlijk overwogen?
RUTTE
Nee.
VRAAG
Waarom niet?
RUTTE
We hebben bedacht dat het verstandig was om het pakket wat we vorig jaar hadden in december, ik dacht de tweede week december, vanaf de tweede tv-toespraak, dat dat pakket hier het meest effectief is en aansluit op het OMT-advies. Waarbij we wel daarin verwerkt hebben, de ‘lessons learned’, de inzichten die we daarna hebben opgedaan. Bijvoorbeeld in maart dit jaar is er een discussie geweest over bibliotheken en buurthuizen openstellen voor jongeren die anders echt in grote problemen komen. Dus dat soort aanvullingen hebben we hier allemaal in opgenomen. Dus eigenlijk het pakket van vorig jaar december plus dat soort, dat zijn niet hele grote aanpassingen, maar kleinere aanpassingen, op basis van de inzichten.
VRAAG
Of wordt het achter de hand gehouden om nog iets te kunnen als er nog meer nodig blijkt te zijn?
RUTTE
Wij menen dat op basis van wat het OMT ons adviseert, dat dit het verstandige pakket voor nu is.
VRAAG (ANP)
Ook een vraag aan meneer Rutte. U benadrukte net hoe moeilijk het was om dit besluit te nemen en wat voor enorme druk dit zal leggen op de samenleving. Maar u noemt daarbij geen maatregelen om bijvoorbeeld bedrijven extra te ondersteunen of het geestelijk welzijn van mensen te ondersteunen.
RUTTE
Ja. Nou eerst over de bedrijven geldt dat de steunpakketten natuurlijk al verlengd zijn. En we kijken ook heel specifiek nu bijvoorbeeld naar de buitenschoolse opvang, die heb ik even genoemd in mijn verhaal ook. We kijken naar culturele instellingen die nu extra geraakt worden. Maar de brede, laat maar zeggen, de grote programma’s, de NOW en de TVL en de bijstand voor zelfstandigen via de gemeenten, dat zijn de grote stromen aan geld die naar de economie gaan als dit soort dingen gebeuren. Die stonden al open, alleen daar zal veel meer gebruik van gemaakt gaan worden dan wij dachten. Maar dat betekent niet dat die per se anders eruit hoeven te zien. Die moeten ook zo simpel mogelijk blijven in hun ontwerp, want anders is het voor de uitvoering ondoenlijk, dat weten we, om het te doen. En die hebben dat heel succesvol gedaan, het UWV en de andere uitvoeringsorganisaties hebben dat fantastisch gedaan en de gemeentelijke sociale diensten, maar dan moet je het wel simpel houden. Dus die lopen door en die, daar zal meer gebruik van gemaakt worden omdat nu niet vanaf 17.00 uur maar de hele dag heel veel sectoren gesloten zijn. En we kijken dus heel specifiek waar we moeten aanvullen. Waar het gaat om bijvoorbeeld jongeren, is afgesproken dat we daar ook een aanvullend steunpakket maken om hun mentale gezondheid en gezonde leefstijl te ondersteunen. Juist ook weer in zo’n lockdown. Dat gaan we samen met gemeenten uitwerken. Dat is natuurlijk allemaal vandaag besloten, dus dat is er nu nog niet allemaal. Maar we hebben natuurlijk wel ervaring opgedaan de vorige lockdown van december tot later ook in dit jaar. En dan denk je dus ook aan laagdrempelige online en offline ontmoetingen, zeker ook voor mentaal kwetsbare jongeren en sport- en spelactiviteiten. Dus daar wordt ook weer gepoogd om de lessen mee te nemen uit de vorige lockdowns en daar hebben we natuurlijk heel veel inzichten opgedaan wat wel en niet werkt.
VRAAG
Ik heb het meer denk ik over het algemene uithoudingsvermogen wat er nog is in Nederland. Dat ondernemers bijvoorbeeld gewoon na zo’n lange tijd maatregelen door hun reserves heen zijn, dat het vlees van de botten is, dat ze het moeilijker aan kunnen nu. Dan zijn die steunregelingen er wel, maar dat is niet 100% van de kosten die ze maken natuurlijk.
RUTTE
Nee, dat snap ik, maar daar voor geldt dat we steeds gezegd hebben: die hoofdregelingen zijn er. Waar we zouden kunnen stuiten, ook in overleg met de vakbonden en werkgevers, op gaten in die regelingen of dingen die we niet zien of wat u terecht opmerkt, dat door de duur er misschien aanvullende problemen ontstaan, bijvoorbeeld met afbouw eigen vermogen, of opbouw van schuldposities, dan gaan we daar natuurlijk weer naar kijken. Maar in ieder geval wat ik nu al gezegd wil hebben is dat die hoofdregelingen voorzien en die ademen mee, dus er zal veel meer gebruik van gemaakt worden, maar natuurlijk zijn we steeds in gesprek met werkgevers en werknemers om te kijken wat er nog meer nodig is.
VRAAG
Hetzelfde geldt in zekere zin voor mensen die het moeilijk vinden dat het nu nog een keer op slot gaat, dat de boel op slot gaat. Met kerst nota bene. Denkt u ook na over manieren om ons geestelijk welzijn als land weer een beetje een boost te geven?
RUTTE
Ja, maar goed, daar ligt ook een rol voor de gemeente. Die pakken die rol ook. We hebben natuurlijk een land met, na Denemarken, zijn we wereldkampioen vrijwilligerswerk. Dat nieuwe regeerakkoord ‘Omzien naar elkaar” dat doen we hier natuurlijk al een paar 100 jaar. Daarom ben ik ook, sloot ik ook af met mijn overtuiging dat we hier doorheen komen, ook de oproep opnieuw aan mensen: let een beetje op elkaar. Bruno Bruins zei dat op die zondag voor mijn eerste tv-toespraak half maart vorig jaar en dat is toen een soort van gevleugelde uitspraak geworden, maar het staat ook voor Nederland, dat we naar elkaar omzien. Voor zover er dan natuurlijk toch problemen ontstaan, weten we dat in de straat, in de buurt, er zo’n rijke geschakeerde verenigings en vrijwilligerswerk is en dat gemeenten daar zoveel aan doen. Op zichzelf zal dat voor heel veel opvang leiden van deze problemen, maar dat neemt niet weg dat je nog steeds natuurlijk heel veel ouderen, heel veel jongeren, heel veel mensen zult hebben die om allerlei redenen en misschien ook omdat het ook nog ’s een keer komt bovenop andere problemen die ze al hadden, misschien ook geestelijke problemen die ze al hadden, of misschien ook niet, maar er gewoon gevoeliger voor zijn, of anyway er helemaal klaar mee zijn. Dat is echt iets wat we met z’n allen moeten doen. Dat kan niet het kabinet doen. Wij kunnen niet, we mogen niet knuffelen, maar het liefst zou ik iedereen een enorme knuffel geven en zeggen: we houden allemaal van elkaar. Maar dat zal toch echt ook die gemeente moeten doen en die verenigingen en al die vrijwilligers. En dat doen ze ook. Dat is Nederland.
Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president
Rutte en minister De Jonge (14 december 2021)
Mediatekst | 14-12-2021
Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit waarom het kabinet de maatregelen verlengt die sinds 28 november gelden.
Inleidend statement minister-president Mark Rutte
Goedenavond,
Mijn eerste en belangrijkste boodschap vanavond is dat we inderdaad hebben moeten besluiten het huidige maatregelenpakket te verlengen, en wel tot en met vrijdag 14 januari. Dat is in de kersttijd natuurlijk niet de blijde boodschap waar je op hoopt. Dus ja, een tegenvaller, maar misschien toch ook geen heel grote verrassing. En ik hoop dan ook dat veel mensen begrijpen dat die verlenging op dit moment om twee redenen onvermijdelijk is.
Ten eerste omdat de besmettingscijfers nog altijd heel hoog zijn. Het lijkt er voorzichtig op dat we weer over deze piek heen zijn, maar zolang de ziekenhuizen vol liggen met coronapatiënten en allerlei reguliere behandelingen en operaties worden uitgesteld, moeten we het virus verder terug dringen.
Ten tweede vanwege die nieuwe Omikronvariant. Daarvan weten we nog veel dingen niet, maar wel dat deze nieuwe variant zich flink sneller verspreidt dan de huidige Deltavariant. Daarover krijgen we eind deze week een nieuw advies van het Outbreak Management Team, het OMT, en Hugo de Jonge zal er zo meteen meer over zeggen, maar er is echt reden tot zorg en grote voorzichtigheid. Ook daarom nu een verlenging van het huidige maatregelenpakket.
Die verlenging betekent om te beginnen dat ook tijdens de Kerst en in de Kerstvakantie 4 gasten de norm blijft. Als regel geldt dus: ontvang thuis per dag niet meer dan 4 mensen vanaf 13 jaar.
Dus geen uitzondering voor de Kerstdagen of Oud en Nieuw. We moeten echt voorzichtig zijn, juist rond de feestdagen, als de behoefte om elkaar op te zoeken toch al groot is. En heel begrijpelijk natuurlijk. Maar juist de mensen die ons lief zijn, moeten we willen beschermen. En dat doen we door een aantal basisregels in acht te nemen. Door een zelftest te doen als je ergens op bezoek gaat of bezoek ontvangt, ook als je geen klachten hebt. Door ook achter de voordeur anderhalve meter afstand te houden van je bezoek, dus stel de stoelen gewoon een beetje uit elkaar. Door geen handen te schudden en regelmatig je handen te wassen met zeep, zeker als je ergens binnenkomt. Door goed te ventileren, bijvoorbeeld door een raampje open te zetten als er bezoek is en daarna ramen en deuren een kwartiertje tegen elkaar open te zetten. En natuurlijk ga je in geen geval ergens op bezoek als je klachten hebt. Dan blijf je thuis en doe je een test.
En voor alle duidelijkheid: de verlenging van het huidige maatregelenpakket betekent verder dat ook alle andere regels blijven zoals ze nu zijn. Ik noem kort nog een keer de belangrijkste.
Een algemene sluitingstijd tussen 5 uur ’s avonds en 5 uur ’s morgens, met uitzondering van supermarkten en andere levensmiddelenwinkels en essentiële diensten zoals apotheken en tankstations. Afhalen in de horeca, dat mag wel.
Géén publiek bij sportwedstrijden.
Een verplicht coronatoegangsbewijs voor iedereen vanaf 13 jaar in de horeca, theaters en concertzalen, musea, binnensportlocaties en bioscopen.
Verplichte zitplaatsen en anderhalve meter afstand in de horeca en theaters en concertzalen. En als er geen stoelen zijn een maximum van 1 bezoeker per 5 vierkante meter, bijvoorbeeld in musea.
Een mondkapjesplicht in het openbaar vervoer, als je rondloopt op school of in de horeca, in publieke binnenruimtes zoals winkels en bij de kapper en andere contactberoepen.
En tot slot een maximale groepsgrootte van 75 mensen op anderhalve meter in het hoger onderwijs en van 1250 in een grote theater- of concertzaal.
Voor bedrijven, ZZP’ers, culturele instellingen en sportorganisaties die door deze maatregelen worden getroffen, blijven uiteraard de bestaande financiële regelingen beschikbaar. We realiseren ons heel goed: een tweede Kerst met veel minder omzet, minder of geen publiek, minder of geen gasten is natuurlijk ongelooflijk ingrijpend, en verdrietig. Die pijn kunnen we helaas niet zomaar wegnemen en er gaat ook echt nog veel gevraagd worden van het aanpassingsvermogen van ondernemend Nederland.
Maar door de bestaande financiële pakketten te verlengen tot en met het eerste kwartaal van 2022 hopen we wel iets van de acute zorgen te kunnen verlichten. Dat besluit hebben we vandaag dus ook genomen. En voor de volledigheid: voor de evenementensector verlengen we tot en met het derde kwartaal, maar wel met een groeiend eigen risico voor de sector zelf.
En dan vraag ik vandaag nog een keer speciale aandacht voor de oudere generatie. Natuurlijk is de ene senior de andere niet, maar gemiddeld genomen weten we dat mensen boven de 70 echt veel vaker in het ziekenhuis terecht komen als ze corona krijgen. Laat ons dat samen zoveel mogelijk voorkomen door ons bij opa en oma extra goed aan de basisregels te houden die ik net noemde.
En ook door het directe contact tussen 70+ers en kinderen zoveel mogelijk te beperken, hoe lastig het ook kan zijn die anderhalve meter afstand te bewaren, en de kleinkinderen niet te knuffelen onder de Kerstboom. We weten nu eenmaal dat het coronavirus behoorlijk rondgaat onder kinderen die niet gevaccineerd zijn en al worden ze daar zelf meestal niet heel ziek van, ze kunnen het wel degelijk overdragen. Pas dus alsjeblieft op.
In het verlengde hiervan heeft het Outbreak Management Team, het OMT, nogmaals aandacht gevraagd voor een mogelijk eerdere sluiting van de scholen voor de Kerstvakantie, als manier om de spreiding, de verspreiding van het virus te vertragen. En dat signaal is de laatste dagen met alle onzekerheid rond de Omikronvariant veel dringender geworden. We hebben daar echt heel intensief en heel moeilijk gesprek over gehad. Wetend hoe zo’n besluit onherroepelijk leidt tot leervertragingen, los nog van de praktische problemen voor ouders en scholen. Maar ook wetende dat we dit besluit vanwege de uitvoerbaarheid alleen vandaag konden nemen. En we konden dat signaal over de Omikronvariant, dat konden we niet negeren.
De uitkomst is dat we de basisscholen, de scholen voor speciaal basisonderwijs en de buitenschoolse opvang vragen om met ingang van maandag 20 december de deuren te sluiten, of uiterlijk dinsdag de 21e december als die extra tijd nodig is om noodopvang te regelen. Want die noodopvang moet er natuurlijk wel zijn. Voor kwetsbare kinderen. En voor kinderen van ouders met cruciale beroepen als verpleegkundigen, politieagenten, buschauffeurs, of een van die andere cruciale beroepen die u kunt vinden op rijksoverheid.nl. Scholen hoeven tot de Kerst geen afstandsonderwijs te geven.
Het zeer dringende advies daarbij, een zeer dringende vraag aan ouders eigenlijk, is alleen gebruik te maken van de noodopvang als het echt niet anders kan. En daarnaast om hun kinderen in die extra onderwijsvrije week zoveel mogelijk binnen het eigen gezin te houden. Dus liever even geen speelafspraken of bezoekjes aan de ballenbak en zeker niet aan opa of oma, om hen te vragen op de kinderen te passen. Dat moeten opa en oma nu even niet doen. Dan is het vertragende effect van deze maatregel, als we dat niet doen, dan is het vertragende effect van deze maatregel op het virus het grootst. En ik realiseer me natuurlijk hoeveel we hier opnieuw vragen van leraren, van ouders, van medewerkers van de buitenschoolse opvang, maar ook van werkgevers die een belangrijke rol hebben om dit mogelijk te maken. Daarom zeg ik nog een keer: dank en groot respect voor u allemaal!
En dan nog dit. Vorige week bleek uit een onderzoek dat het vertrouwen in de corona-aanpak heel veel lager is dan aan het begin van de crisis. En dat is natuurlijk een harde conclusie. Nou kun je zeggen: dat is ook logisch, want iedereen heeft zijn buik helemaal vol van corona. Iedereen is het zat. Maar dat zou te gemakkelijk zijn. Ik beschouw de uitkomsten van deze en andere onderzoeken als een opdracht aan ons om het beter te doen. Daar heb ik vorige keer al iets over gezegd. En we werken aan een vooruitblik op de komende maanden. En daar komen we dus ook op terug.
Maar wat mij ook opviel in datzelfde onderzoek, en wat we ook terugzien in de cijfers, is de bereidheid van mensen om zich aan maatregelen te houden. Die bereidheid groeit weer. Blijkbaar willen we dat dus voor elkaar doen. En blijkbaar geloven mensen weer vaker dat hun eigen gedrag het verschil kan maken. En dat is ook een vorm van vertrouwen, in elkaar, waar ik blij mee ben. Zeker met het oog op wat er nog op ons af kan komen.
En daarmee kom ik terug bij het begin van mijn verhaal. We verlengen de maatregelen nu tot en met vrijdag 14 januari. Maar het kan best zijn dat er eerder al een nieuw weegmoment komt. Want zoals ik al zei: er is reden tot zorg. We hopen op korte termijn van het OMT meer inzicht te krijgen in wat de Omikronvariant voor Nederland kan gaan betekenen. En daar moeten we ons op voorbereiden. Daarover nu meer van Hugo de Jonge.
Inleidend statement minister De Jonge
Corona blijft onder ons. We zullen er mee moeten leren leven. Hoe moeilijk dat ook is. Want we zitten nu bijna 2 jaar met elkaar opgescheept – het virus en wij – en het blijft ons maar in zijn greep houden.
Ik begin met de cijfers van nu, en hoe we verwachten dat die er de komende tijd uit gaan zien. Het aantal nieuwe besmettingen daalt, vandaag een kleine 13 duizend. En deze week zagen we gemiddeld 17 duizend nieuwe besmettingen per dag. Vorige week waren dat er nog 21 duizend. Een flinke daling dus. En over afgelopen week zagen we dagelijks gemiddeld 280 nieuwe ziekenhuisopnamen. Over de week ervoor waren dat er ruim 300. Ook daar een daling dus. En daarmee ligt de piek van deze Delta-golf achter ons. We verwachten dat de daling van besmettingen en ziekenhuisopnamen zich de komende weken voortzet zodat de druk op de zorg – die nog steeds veel te hoog is – afneemt.
Hoe de toekomst er daarna uitziet, dat is niet zeker. Want net nu we de Delta-variant onder de duim beginnen te krijgen, doemt Omikron op. En we weten nu dat die variant op 19 november voor het eerst op Hollandse bodem is aangetroffen. Inmiddels is de schatting dat ‘ie ongeveer 1% van alle besmettingen veroorzaakt. En dat lijkt nu nog weinig, maar we leren uit andere landen dat het de komende tijd heel snel gaat klimmen. In Amsterdam is het naar schatting al ruim 3%.
Er is veel wat we nog niet weten over Omikron. En de komende dagen en weken zal er telkens meer bekend worden. Zo weten we nog niet hoe ziekmakend deze variant is. Maar wat we inmiddels wél weten, is genoeg om ons zorgen over te maken. Serieuze zorgen.
Wat we namelijk wel weten over Omikron is dat ‘ie zich sneller verspreidt dan de huidige Deltavariant. In Engeland zien we dat deze variant zich elke 2 à 3 dagen verdubbelt en dat is echt heel snel. Wat we ook weten is dat de Omikronvariant zich minder laat tegenhouden door de opgebouwde immuniteit dan de Delta-variant. We weten niet precies hoe hoog en wanneer, en ook niet hoe zeer de zorg er door belast zal worden, maar een nieuwe golf is dus te verwachten. Daar moeten we ons schrap voor zetten.
Komende week zal het OMT de laatste onderzoeksresultaten wegen en ons adviseren of er uit voorzorg extra maatregelen getroffen moeten worden om de verspreiding van de Omikronvariant te vertragen. En we kiezen er voor nu al te doen wat in ieder geval helpt: een maximale versnelling van de boostercampagne. Want vaccins beschermen nog behoorlijk goed tegen de Deltavariant, maar tegen de Omikronvariant is die boosterprik echt nodig om de bescherming weer op peil te brengen. We gaan dus zo snel mogelijk, zo veel mogelijk mensen een oppepprik geven om een te verwachten Omikron-golf te vertragen en te verlagen. In de tweede helft van januari willen we de boostercampagne hebben afgerond. Alle 18-plussers die drie maanden of langer geleden hun laatste vaccinatie hebben gehad – of van corona zijn genezen – hebben dan de kans gekregen op hun booster.
Door Omikron kiezen we ervoor het booster-offensief verder te versnellen. Vandaag hebben we de laatste 60-plussers uitgenodigd die zes maanden of langer geleden geprikt of hersteld zijn. De komende dagen zijn de 60-plussers aan de beurt die korter dan 6 maanden geleden zijn gevaccineerd. Want, de booster komt voor iedereen beschikbaar 3 maanden na de laatste vaccinatie of doorgemaakte infectie. Aan het eind van de week volgen dan de 60-minners, van oud naar jong. Net als vorige keer roepen we iedere dag een paar geboortejaren op, om – het liefst digitaal – een afspraak te maken. Dat gaat heel snel, eind volgende week hopen we de 45-plusser uitgenodigd te hebben. Veel mensen uit de ‘griepprikgroep’ die zijn volgende week vanwege hun leeftijd al geboosterd. En vanaf volgende week donderdag krijgen zoveel mogelijk mensen uit deze groep die dan nog niet zijn geweest een uitnodiging via sms.
Miljoenen prikken. Gezet met tienduizenden mensen. Een megaoperatie voor het RIVM en de GGD.
Met hulp van defensie, het Rode Kruis, de ziekenhuizen waar we een beroep op doen, de huisartsen waar we een extra beroep op doen, medisch studenten, en heel veel anderen, zetten ze alles op alles om die klus te klaren. En dat is iets om heel dankbaar voor te zijn. En zeg dat ook gerust even tegen degene van wie jij straks je prik krijgt.
En mensen, we zien dat niet iedereen die booster meteen haalt. Maar ben je uitgenodigd, haal die booster dan, want je hebt hem gewoon nodig tegen die Omikronvariant. Anders ben je echt te weinig beschermd. Dus booster voor je eigen gezondheid. Booster voor de kwetsbaren en booster voor de samenleving, om de zorg toegankelijk te houden voor iedereen te houden.
En ik snap dat iedereen denkt: nu dit weer, hoe lang nog? Hoe lang gaan we nog van variant naar variant, van lockdown naar lockdown, van booster naar booster? En dat zijn terechte vragen.
We hebben er helaas geen simpel antwoord op. Corona gaat niet weg. We moeten het virus onder controle houden, en we moeten beter leren leven met het virus. En daarom houden we de komende periode onze aanpak tegen het licht. Op alle scenario’s die zich kúnnen voltrekken moeten we zijn voorbereid. Waarbij onze aanpak ons moet helpen om, ongeacht het scenario, telkens zo open en zo veilig mogelijk het komende jaar door te komen. Om ook eind volgend jaar niet weer zo in de klem van het virus te raken.
En makkelijke keuzes zitten daar niet tussen. Want doe je iets om het virus te raken, dan raak je onherroepelijk ook de samenleving. En kies je voor de vrijheid van de één, dan weet je dat dat kan betekenen dat een ander niet meer de zorg krijgt die hij nodig heeft. Er zijn geen makkelijke keuzes.
Beter leren leven met het virus betekent dat we tussen moeilijke en nog moeilijker opties moeten kiezen.
Ook in de volgende winter kan het zijn dat we te maken hebben met een coronagolf. We zullen moeten bedenken hoe we de capaciteit van de zorg dan flexibeler kunnen uitbreiden. Door het anders organiseren van de zorg. En dat moet op zo’n manier, dat het opschalen van de covidzorg, niet onmiddellijk betekent dat we zoveel zorg voor andere patiënten moeten afschalen. Het meer samenbrengen – het meer concentreren – van die covidzorg, kan daar een oplossing voor zijn.
Die oplossingen, die vooruitzichten, dat perspectief is hard nodig. Want we willen allemaal terug naar een leven met meer kleur: naar een concert, op de tribune of uit eten. Iedereen kijkt daar naar uit, want niemand wil leven met de rem er op, en onze jongeren nog wel het minst. Onze lange termijn aanpak moet ons helpen om zo veilig mogelijk, maar zeker ook zo open mogelijk ons leven te kunnen leven.
En we kunnen allemaal helpen om dat mogelijk te maken. En we doen dat nu door ons aan de maatregelen te houden, en we zien dat dat werkt. Thuis te blijven en te testen als we klachten hebben.
En werk je met kwetsbare mensen, ben je 70-plusser of heb je een zwakke gezondheid? Dan test je altijd bij de GGD. En anders volstaat een zelftest. Is die positief? Dan maak je altijd alsnog een afspraak bij de GGD.
Ik zei het al: we maken ons serieuze zorgen over die nieuwe Omikronvariant. Maar, ons zorgen maken, dat helpt natuurlijk niet tegen het virus. Vaccineren wel. Dus ben je nog niet geprikt? Dan is deze Omikronvariant dé reden om opnieuw over vaccinatie na te denken. Twijfel je? Leg je daar dan niet bij neer. Ga erover in gesprek met iemand die er verstand van heeft. Kijk op overvacccineren.nl waar je al je vragen beantwoord ziet. Of bel de twijfeltelefoon. En het nummer vindt je ook op overvaccineren.nl. Want je twijfel kan toch nooit groter zijn dan je wens om gezond te blijven?
En ken je mensen die twijfelen en zie je er tegen op om dat gesprek te voeren? Dat snap ik, maar leg je daar dan niet bij neer. Ga dat gesprek wel aan, want het opzien tegen dat gesprek kan toch nooit zwaarder wegen dan de wil om de mensen die je lief zijn te beschermen.
En hecht je zo vreselijk aan je recht, je vrijheid om ‘nee’ te zeggen tegen vaccinatie? Daar leg ik me niet bij neer. Want dat recht – die vrijheid – kan nooit belangrijker zijn dan het recht van de ander om niet ziek te worden, het recht van een ander op een plek in het ziekenhuis, het recht van de ander om zijn onderwijs, zijn onderneming, of zijn leven gaande te houden. En dus: bescherm jezelf, bescherm elkaar, en bescherm de vrijheid die we met elkaar op het virus te herwinnen hebben.
Net als vorig jaar zijn de feestdagen anders dan anders. We houden niet alleen afstand, we voelen ook steeds meer afstand, misschien wel. Het virus en de vaccinatie ertegen werken soms als een splijtzwam. In de samenleving. Tussen vrienden. In families. In gezinnen zelfs. Maar we zijn niet elkaars vijand. Het virus is onze vijand. Laten we ons daar in eensgezindheid tegen keren. Want tegelijkertijd is onze saamhorigheid nog steeds óók heel groot. En dat moet zo blijven.
Beantwoording van vragen
VRAAG (NOS)
Meneer Rutte, tot vorige week u hoorde we u en andere kabinetsleden nog heel duidelijk zeggen: het onderwijs is wel het allerlaatste waar we nu aankomen. En nu komt dan toch dit besluit om die kinderen volgende week niet naar school te laten gaan. Wat is er gebeurd?
RUTTE
Daar komen eigenlijk twee zaken bij elkaar. Er is al een aantal weken, zegt het OMT tegen ons: overweeg serieus vanwege de bestaande Deltavariant om die week voor de kerstvakantie de scholen te sluiten. Dat heeft ermee te maken dat onder kleine kinderen, logisch want ze zijn niet gevaccineerd, het virus behoorlijk rondgaat. En ze worden zelf niet zozeer ziek, gelukkig, maar kunnen wel anderen besmetten en dat is een risico bij 70+ers. Dat ligt er al, we hebben er al een aantal weken meer geworsteld, met dat advies. En de scholen zijn heel druk bezig met zelftesten en heel veel andere dingen, daarbij we ook nog in oog te zien dat 24 december, de laatste schooldag, een dag is voor Kerst. Dus er zit, dit jaar door de kalender, eigenlijk helemaal geen buffer tussen de start van de vakantie en de echte kerstdagen waarbij kinderen dan ook misschien bij opa en oma komen. Daar komt nu bij natuurlijk dat de zorgen over de Omikronvariant toenemen en het OMT op basis daarvan heeft gezegd, ten overvloede, bovenop ons advies wat er al ligt, om dat zeer serieus te overwogen, zou dat nu extra belangrijk kunnen zijn om ervoor te zorgen dat, door die schoolsluiting, die week extra het aantal besmettingen verder wordt teruggedrongen. Een betere uitgangspositie, maar ook de verspreiding van die variant verder vertraagd wordt.
VRAAG
Maar er zijn toch nog helemaal geen cijfers over die Omikronvariant, want u zegt het zelf: die moeten nog komen. Die zitten niet in de berekeningen. Het virus is aan het dalen, aan het afnemen. En dan komt u toch met zo’n besluit?
RUTTE
Maar als je nu kijkt… Dan nodig ik u uit te kijken naar de BBC-website, die nergens anders meer over gaat op dit moment, in Engeland, dan Omikron, omdat het daar een heel groot probleem is op dit moment. In Denemarken, in Noorwegen, in landen die ons voorgaan. En we weten inmiddels dat, als dergelijke landen ons voorgaan, het een kwestie van tijd is, van dagen, van weken, misschien zelfs van dagen, voordat het ook hier is. En in Duitsland, in Oostenrijk en de rest van Europa. Zo gaat dat helaas met het virus, dus dat virus gaat ook als een golf over Europa heen. Dus het is waar dat we hier nog niet alle informatie hebben die we willen, vandaar dat het OMT ook richting eind van de week met een eerste duiding gaat komen en op basis daarvan heel precies gaan kijken wat nodig en wat dat betekent bijvoorbeeld voor de ziekenhuizen. Maar je kunt wel zien in het buitenland op dit moment dat de besmettelijkheid een grotere reden van zorg is, dat er nog onvoldoende informatie is over de druk van de zorg. Kijk ook vandaag naar alle Engelse kranten, die beschrijven hoe de National Health Service (NHS) heeft besloten om naar een totale mobilisatie te gaan, zoals ze dat daar noemen, van de gezondheidszorg in Engeland vanwege Omikron.
VRAAG
En wat verwacht dan nu van die gezinnen met jonge kinderen? U zegt: blijf zoveel mogelijk thuis, ga niet naar anderen op bezoek, ga zeker niet in contact komen met ouderen generaties. Afstandsonderwijs hoeven de scholen ook niet te regelen. Wat moeten ze doen die week?
RUTTE Blijf zoveel mogelijk in de bubbel van het eigen gezin en als je toch ergens op bezoek moet, laat je testen, hou de anderhalve meter….
VRAAG
Ouders moeten misschien ook werken, er is misschien geen opvang…
RUTTE
Die is er wel. De reden dat we zeggen: de scholen moeten dicht op dinsdag, maar wij vragen de scholen te sluiten op maandag. Dat we die extra dag nemen, is omdat scholen tegen ons zeggen, eigenlijk hebben we zeven dagen nodig om die noodopvang, voor mensen in de zorg, voor buschauffeurs en voor anderen, er is een hele lijst op rijksoverheid.nl te vinden van mensen die een beroep kunnen doen op deze noodopvang.
VRAAG
Maar al die andere gezinnen dan? Met al die andere beroepen?
RUTTE
Ja, dus daar is de vraag: zorg ervoor dat je zoveel mogelijk de kinderen thuis in de bubbel ontvangt als het geen essentiële beroepen zijn. Het is uitermate complex, ik snap dat dit voor heel gezinnen rampzalig is. Dat is het gewoon, daar gaan we ook niks mooiers van maken, maar we doen dit omdat het echt nodig. Omdat we ons grote zorgen maken, sowieso over de Deltavariant en de weliswaar daling, maar nog niet echt heel fors, van het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland, maar daarbij komt nu deze aanvullende grote zorg over de nieuwe variant Omikron.
VRAAG (RTL)
Meneer Rutte, u bent, eigenlijk allebei, klinkt u zeer bezorgt. Het OMT komt vrijdag met een nieuw advies, dat klinkt allemaal alsof eerder meer maatregelen op korte termijn in de pijplijn zitten dan eventuele versoepelingen?
RUTTE
We weten het oprecht niet, maar nogmaals ook de OMT-leden zijn bezorgd. Internationale berichten, ik noemde net de voorbeelden aan uw collega van de NOS vanuit Groot-Brittannië, Noorwegen en Denemarken, zijn buitengewoon zorgwekkend. En dat betekent dat wij heel zorvuldig die feiten en cijfers gaan bestuderen, ik ga daar niet op vooruitlopen. Ik zou niet rekenen op versoepelingen na vrijdag. Dit pakket trekken we nu door naar 14 januari. We hopen dat we dan daarvoor niet hoeven te terug te komen bij jullie met nadere berichten, maar we kunnen het absoluut niet uitsluiten.
VRAAG
Nee, want er is geen enkele reden om aan te nemen dat wat in het VK gebeurt of wat in Denemarken gebeurt, dan dat ook niet hier gaat gebeuren, dus dreigt er dan een lockdown? Nog voor de jaarwisseling?
RUTTE
Maar ook voor GB en Noorwegen en Denemarken geldt dat men ook daar nu verder nader aan het duiden is. Ja, het is besmettelijker, wat is precies het ziektebeeld? Wat is het effect op ziekenhuisopnames? Al die zaken worden in kaart gebracht en we willen dat echt heel precies en nauwkeurig bestuderen, omdat het opleggen aan de samenleving van verdere lockdownachtige maatregelen buitengewoon ingrijpend is voor ons geestelijk welzijn, voor ons economisch welzijn, voor het hele maatschappelijk leven. Dus dat kan alleen als daar absoluut redenen voor zijn om verder te gaan dan de avondlockdown die we nu hebben.
VRAAG
Wanneer verwacht u eigenlijk die Omikrongolf?
RUTTE
Nogmaals, dat gaan we heel precies bekijken in de modellering van vrijdag.
DE JONGE
Misschien iets toevoegen. We weten een aantal dingen niet, we weten een aantal dingen wel. En wat je eigenlijk altijd wil weten bij een nieuwe variant is drie dingen. Namelijk eerste: is het besmettelijker? Het tweede wat je wil weten: is de opgebouwde immuniteit zoals we die kennen, is die voldoende bestand tegen deze nieuwe variant? En het derde wat je wil weten, is die ook ziekmakender? Die laatste vraag is echt heel moeilijk te beantwoorden, daarvoor is het nog te kort op Europese bodem. Die andere twee vragen die zijn heel moeilijk uit elkaar te houden, dus de mate van besmettelijkheid en de mate waarin het zich iets aantrekt van die inmiddels opgebouwde bescherming. Wat we zien als resultanten daarvoor is in ieder geval een heel veel snellere verspreiding en wat we vermoeden op basis van alles wat we nu weten, is dat de vaccins gewoon op dit moment, die twee prikken, onvoldoende beschermen. Wat we ook zien, dat is de upside ervan, dat als je die derde prik zet, dan herstel je wel de bescherming naar zo’n 75 procent tegen infectie. Wat het exact doet tegen ziekenhuisopname, dat moeten we nog leren, maar in ieder geval zo’n 75 procent weer tegen infectie. En dat is een geweldig resultaat en vandaar ook die enorme versnelling van de boostercampagne. Maar om dus te berekenen wanneer de golf komt, maar ook hoe hoog die wordt en of het een golf wordt van besmettingen of een golf van ziekenhuisopnames, of zelfs een golf van weer heel veel IC-opnamen, dat is op dit moment gewoon nog heel erg moeilijk in te schatten. Dus wanneer die komt en hoe hoog die wordt en wat exact de impact gaat zijn op de belasting van de zorg, dat is nou net wat je heel graag wil weten. Mijn inschatting is dat daar de komende dagen meer over bekend wordt uit Engeland, en de dagen daarna en de weken ernaar steeds meer in allerlei andere landen die al wat verder zijn, met die Omikrongolf. Je ziet dat het VK verder is en je ziet dat Denemarken verder is, en daar hopen we veel van te leren, zodat we ons daar ook op kunnen voorbereiden. We moeten ons echt op alle scenario’s voorbereiden.
VRAAG
U wil gaan boosteren om dus die golf zo ver mogelijk ook vooruit te schuiven, maar tegelijkertijd hoor ik u ook zeggen: er komen nou heel veel mensen… niet iedereen beantwoord die oproep. Wat is het opkomstpercentage van mensen?
DE JONGE
Vandaag gelukkig bij de 80+ers boven de 80 procent, voor het eerst. Daarvoor was eigenlijk de opkomst zo’n 65 procent over alle mensen die nu zijn uitgenodigd en dat is echt te laag. Dus ik roep echt iedereen op, deze booster is niet ‘nice to have’ om een paar procent vaccineffeciviteit te verhogen tegen ernstige infectie en ziekenhuisopname, deze booster is voor iedereen, ‘need to have’ om überhaupt beschermd te zijn tegen infectie. Laten we hopen ook zoveel mogelijk ook tegen ziekenhuisopname. De eerste getallen daarover uit Engeland zijn op zichzelf genomen positief, we weten alleen niet hoelang dat effect van die booster dan weer aanblijft. Wat we zien namelijk is dat die eerste twee prikken, zeker als die al wat langer geleden zijn, daarvan is de effectiviteit enorm afgenomen. Dus die booster is echt nodig om die bescherming weer op peil te krijgen en dat is ook de reden dat wij alles op alles zetten om iedereen in de tweede helft van januari die prik te hebben gegeven, die extra prik te hebben gegeven. En dan hebben we natuurlijk ook altijd nog 11 procent mensen die überhaupt nog niet geprikt is. En ook daar maken we ons echt wel heel erg zorgen over. We dachten altijd dat aan het einde van winter iedereen tegen het virus aan zou lopen als ze niet gevaccineerd waren en besmet zouden gaan worden, en dus ziek zouden worden. En dat daar nog een hele hoop ziekenhuisopnames uit naar voeren zouden komen, maar met deze Omikrongolf, die zoveel sneller gaat, die, waarover wordt gezegd, een milder ziektebeeld heeft, maar dat weten we niet precies en ook al zou het ietsjes milder zijn, met deze snelheid kan het tot ongelofelijk veel patiënten in een korte tijd leiden. Het is echt noodzakelijk dat iedereen zich opnieuw de vraag stelt: moet ik me niet toch laten vaccineren? Het is gewoon ongelofelijk nodig.
VRAAG (SBS)
Meneer Rutte, u zegt zelf dat het vertrouwen in het coronabeleid is ontzettend laag. Toch neemt u vandaag op het laatste moment een heel erg ingrijpend besluit met die langere schoolvakantie. Wat doet dat met het vertrouwen in uw beleid, denkt u?
RUTTE
We doen dit niet op het laatste moment. Ik ben bereid alle fouten te erkennen.
VRAAG
Er werd al een tijd voor gewaarschuwd toch?
RUTTE
Het OMT heeft op grond van de Deltavariant een aantal keer gezegd: overweeg dit. En wij hebben er toen voor gekozen om dat niet te doen, omdat we andere maatregelen hebben genomen. En we ook een daling op zichzelf zien van het aantal besmettingen. Wat het OMT daar nu bovenop zegt vanwege de Omikronvariant er een belang is om, extra belangrijk is dat scholen we dichtgaan en daar zou je ook nog mee kunnen wachten tot eind deze week, het weekend, voordat je dat besluit neemt. Maar dat doen we dus niet, dat doen we nu, omdat daarmee de scholen ook de kans hebben om zich voor te bereiden op de noodopvang en ook de BSO, de buitenschoolse opvang, de gelegenheid heeft om zich voor te bereiden op de noodopvang.
VRAAG
Oke, maar heeft u die Omikronvariant in een eerder stadium dan onderschat? Want hij is al wat langer in het land?
RUTTE
Nee, hij is er net twee weken en we weten daar gewoon nog te weinig van. Probleem is dat in Engeland hij veel verder verspreidt is, inmiddels duidelijk is dat die ook heel snel zich verder verspreidt in dat land. Dat betekent dat het tempo waarin hij de Deltavariant verdringt daar heel hoog ligt en wij moeten ons natuurlijk baseren op wat de Nederlandse virologen en epidemiologen ons adviseren, en wij verwachten tegen het einde van de week advies over.
VRAAG
U zegt verder om dat laag vertrouwen weer enigszins te herstellen, het vertrouwen in het beleid terug te krijgen willen jullie dingen anders gaan doen. Kunnen we er toch als iets meer over vertellen?
RUTTE
Dat hebben we natuurlijk de vorige keer geschetst dat we bezig zijn met een heel traject om ons beleid te actualiseren en ook aan te passen, zodat het ook niet alleen voor de korte termijn goed is, maar juist ook een doorkijk biedt op de middellange en langere termijn. Dat is in de vorige persconferentie geschetst aan de hand van 5 sporen. Die zal ik hier nu vandaag niet herhalen. En wij verwachten daarover in januari bij u terug te komen.
VRAAG
Maar hoe heeft het dan zover kunnen komen, want inmiddels heeft nog maar zo’n 15 procent geeft nog maar aan vertrouwen te hebben in het beleid. Hoe heeft u het dan zover kunnen laten komen?
RUTTE
Ook daar hebben we de vorige keer over gesproken en ik heb in ieder geval daarbij gezegd dat ik het mij persoonlijk aanreken dat het mij onvoldoende gelukt is om de mate van het belang van de vier basisregels en alles wat daarmee samenhangt, om die over gebracht te krijgen. Dat stelt dus eisen om opnieuw te doordenken en daar zijn we dus heel hard mee bezig met de hele aanpak van ons communicatiebeleid. Daarnaast zie je, gelukkig, op dit moment, dat is het lichtpuntje, dat de mate waarin mensen bereid om zich te houden aan die regels, dat dat behoorlijk aan het toenemen is. Dus je ziet dat mensen merken, er is echt iets aan de hand weer. Dat mensen ook bereid zijn om vanuit dat gedachtegoed te zeggen: dan ben ik bereid thuis te werken, dan ben bereid om mij aan de basisregels strakker te houden, me eerder te laten testen. Dus we zien ook het aantal vervoersbewegingen verder afnemen, dat is uitermate gunstig, want dat betekent dat er gewoon minder verplaatsingen zijn en dus minder risico’s op overdracht van het virus.
VRAAG
Maakt het dat niet juist vervelend voor u, dat mensen best bereid zijn zich aan de regels te houden, maar ze ondertussen uw beleid niet meer vertrouwen?
RUTTE
Luister, ik neem die signalen en dat heb ik ook net in mijn toespraakje gezegd, zeer serieus, en ik reken mij dat ook aan. En dan zoeken we ook naar wegen om dat te verbeteren. Dat hebben we de vorige keer uitvoerig over gesproken en bij stilgestaan. Tegelijkertijd gaat het hier niet over mijn ijdelheid en over steun van mijn beleid. Het is belangrijk dat die steun er is voor het beleid, omdat dat ook weer bijdraagt aan het naleven van de basisregels, het naleven van alle adviezen, daarom is het zo belangrijk. Het is niet belangrijk of mensen Mark Rutte leuk vinden, het is belangrijk of mensen Mark in Nederland het beleid steunen omdat dat voorspellend is op de mate waarin ze ook de regels naleven. En wat we nu zien is paradoxaal dat die steun laag is, maar dat gelukkig de bereidheid om de regels na te leven, toeneemt, en dat is ontzettend belangrijk voor het bestrijden van het overdragen van het virus.
VRAAG
Wordt die aanpak dan iets voor een nieuw kabinet?
RUTTE
Dat vraagt dan naar het tempo van een nieuw kabinet, maar uiteraard is dit zo belangrijk dat hier stokjes hardlopend worden overgegeven. Het is een estafette, het is niet zo dat we stoppen en dan weer helemaal opnieuw beginnen.
VRAAG (BNR)
Meneer Rutte, vanuit de oppositie klinkt vandaag het signaal, toen we ze vroegen naar de scholen die sluiten, van ja, dit hebben we natuurlijk al een tijdje gezegd, want had nou voor die zware lockdown gekozen, dan had je die scholen niet hoeven sluiten. Dat was toch het laatste middel dat je in moest zetten, het sluiten van die scholen. En nu krijg je volgende week de situatie dat allerlei niet-essentiële sectoren overdag wel open zijn, maar de scholen dicht. Wat is uw reactie daarop?
RUTTE
Wij varen natuurlijk met de oppositie en met de coalitie niet alleen op wat we denken dat verstandig is, maar wij voeren het hele coronabeleid op basis van strakke advisering en strakke modellering. Wat is noodzakelijk om maatregelen te nemen om de verspreiding van het virus, gegeven op dat moment de stand van epidemiologie terug te dringen? En daar hoort bij de avondlockdown zoals we die nu hebben. Wij hebben een van de zwaarste maatregelenpakketten in heel Europa, er zijn heel weinig landen in Europa die zulke zware maatregelen hebben als Nederland in de afgelopen weken. En dat doen we op basis van terecht advisering waar we ook over praten etc. Voor de scholen geldt iets heel bijzonders en specifieks en dat is dat voor kinderen op de basisscholen en vooral in de leeftijd van 6-7 jaar, door het niet-gevaccineerd zijn, het ook logisch is dat daar het virus op een veel grotere schaal rondgaat. En dat dat in combinatie met de trage afbouw nu van het aantal besmettingen van Delta, het risico van Omikron, wat eraan komt en het willen vertragen van die introductie, het belangrijk is om voor die specifieke groep deze maatregel te nemen. En het is dus niet een keuze tussen een winkel open of de school dicht. Het is de keuze voor een heel streng avondlockdown-pakket zoals we dat hebben, een van de strengste van Europa. En daar bovenop vanwege de specifieke situatie bij klein kindjes, de noodzaak van de sluiting van scholen volgende week.
VRAAG
Nu is heropening van de samenleving of het afbouwen van maatregelen nog ver weg, maar toch even uw opvatting is wat u betreft: 2G nog steeds het instrument om straks weer sectoren te openen?
RUTTE
2G is een instrument om de waakvlam zo goed mogelijk beheersbaar te houden, maar op dit moment hebben we veel te veel besmettingen om voor 2G of andere dingen….
VRAAG
Voor straks?
RUTTE
Ik ben voorstander, daar ligt ook de wetgeving voor, anders zouden we die wetten niet hebben ingediend…..
VRAAG
Daar heeft het akkoord dat u gisteravond sloot dus niets aan verandert?
RUTTE
U vraagt mijn opvatting, over het akkoord kan ik verder niks zeggen hier.
VRAAG
Meneer De Jonge, staat u hier de volgende persconferentie weer?
DE JONGE
Daar zult u echt even geduld voor moeten hebben, daar kan ik niks over zeggen.
RUTTE
Maar laten we even teruggaan naar de ernst van de avond jongens en niet over de kabinetsformatie.
VRAAG (TELEGRAAF)
Meneer Rutte, ik wil even aanslaan op wat u zojuist zei over Nederland als land dat een van de zwaarste maatregelen van Europa heeft. Als we die vergelijking maken, België heeft, zijn de cafés tot 23 uur avonds open, heeft meer IC-capaciteit. VK heeft minder maatregelen en is sneller met boosteren. Duitsland loopt voorop met boosteren en heeft meer IC-capaciteit. Wat heeft Nederland verkeerd gedaan?
DE JONGE
Eerst even die IC-capaciteit. IC-capaciteit is natuurlijk niet een maatregel om een virus eronder te houden, dat wordt heel vaak gedacht en daarom ben ik ook blij dat u de vraag stelt, want dat is een veelgehoord misverstand. Alsof je met IC-capaciteit het virus eronder zou kunnen houden, dat is natuurlijk niet zo, het is hooguit zo dat je ietsjes later exact dezelfde maatregelen zult moeten nemen om het virus eronder te houden. Wat wij denk ik in vergelijking met België maar zeker in vergelijking met het VK en zeker ook met Denemarken hebben gedaan, is dat we gewoon eerder maatregelen hebben genomen uit behoedzaamheid, om te voorkomen dat het uit de hand liep en ik denk ook dat je kunt zien, nu met die introductie van Omikron, dat het niet voor niets is dat die veel verder is in het VK, veel verder is in Denemarken, dan in Nederland. Dat heeft alles te maken met de maatregelen zoals we die genomen hebben. Ten aanzien van de zorgcapaciteit, daar wil ik wel dat we toegaan naar een ander type organisatie, maar eigenlijk met name een ander type organisatie waarin je bij het opschalen niet onmiddellijk ook zo ongelofelijk veel zorg hoeft af te schalen. Dus waarom zou ik toe willen naar een ander type organisatie, niet omdat ik denk dat dat ons uit de maatregelen zou kunnen houden, dat is dat misverstand dat je vaak hoort. Dat gaat niet. Bij exponentiele groei zul je altijd zorgcapaciteit tekort hebben. De Duitsers hebben op dit moment ook zorgcapaciteit tekort voor het grote aantal patiënten. Maar wat je wel zou moeten willen doen, is dat daar waar je de zorg opschaalt en nu ook zo ongelofelijk veel zorg moet afschalen overal in alle ziekenhuizen, om die opgeschaald zorg mogelijk te maken, dat je dat eigenlijk meer flexibel zou kunnen doen, zonder al die afschaling van andere zorg. Dat is waar we naartoe moeten, dat is ook een van de onderwerpen die in de herijking van de aanpak een belangrijke rol speelt. We zullen een speciale expertgroep daarvoor benoemen om ons daarvan te adviseren en meer dan adviseren alleen. Het uit te werken voor volgend jaar hoe dat eruit zou kunnen zien en eigenlijk al voor de tweede helft van deze winter, met regio’s te kijken hoe zou je nou bijvoorbeeld tot een nadere concentratie van covid-zorg in een regio kunnen komen?
VRAAG
IC-capaciteit mag dan geen middel zijn om de crisis op te lossen, maar feit is wel dat landen om ons heen minder maatregelen hebben, dus dan nogmaals de vraag: wat gaat er dan verkeerd?
DE JONGE
Maar dat is echt een misverstand. Je zult altijd, al heb je het dubbele aantal bedden, je zult al vrij snel dezelfde maatregelen moeten nemen, hooguit een week later. Laat ik een rekensommetje geven: stel je had duizend bedden, dat rekent makkelijk. En je maakt er 1200 van. En de R is 1,2. En de reproductietijd is vier dagen, dan hebt je exact vier dagen later exact dezelfde maatregelen te nemen om te voorkomen dat je tegen de bovenkant van de zorgcapaciteit aanloopt. Daarnaast moet je niet per se…..
VRAAG
Hadden we niet überhaupt te hoeven opschalen als u zo redeneert toch?
DE JONGE
Opschalen is maar in zeer beperkte mate… Je wil wel opschalen natuurlijk, want je wil alle patiënten een plek in de zorg geven. Maar opschalen is eigenlijk is een crisistijd geeft het je hooguit iets meer flexibiliteit, iets meer uitwijkmogelijkheid, maar waarom ik het opschalen vooral anders wil organiseren, is omdat ik nu zie, daar waar je bedden wil opschalen, het altijd enorm afschalen is van andere zorg. De zorg is echt heel veel minder toegankelijk geworden, waardoor er voor heel veel andere patiënten dan covid, gezondheidsschade wordt geleden, die misschien wat minder zichtbaar is, maar die net zo hard aankomt. We kennen denk ik inmiddels allemaal wel iemand voor wie de operatie niet is doorgegaan, en dat is de reden waarom je de zorg anders zou moeten willen organiseren. Maar het idee dat je geen maatregelen hoeft te nemen of minder als je meer bedden hebt, hooguit ietsje later, maar exact dezelfde maatregelen, echt waar.
VRAAG
Daar nog een vraag over: is het voor de lange termijn een optie om zorgverleners uit het buitenland te halen, al dan niet tijdelijk?
DE JONGE
Maar nooit als structurele oplossing natuurlijk, want zorg is mensenwerk, communicatie tussen zorgprofessionals is heel erg belangrijk, communicatie tussen zorgmedewerkers en familie is heel erg belangrijk, dus het is altijd maar een tijdelijk oplossing, hooguit voor erbij. En er speelt nog iets anders, namelijk, als je zorgmedewerkers wegtrekt uit de Filipijnen bijvoorbeeld of uit Suriname of uit Zuid-Afrika, het zijn allemaal projecten die zijn ondernomen al eerder, en dat betekent wel dat je ook mensen wegtrekt van daar. Die daar ook nodig zijn, zeker in de covid-crisis. Dus het is een heel beperkte oplossing die je ook niet uit de brand gaat helpen.
VRAAG (ANP)
Er is de afgelopen tijd veel kritiek geweest dat u te weinig heeft opgestoken van de situatie in het buitenland, in Israël bijvoorbeeld, dat we daardoor zo’n hoge piek gekregen hebben. Ik hoor u nu de hele tijd over de snelle opkomst van Omikron. Ik hoor u over het Verenigd Koninkrijk. Is dat omdat u een les heeft geleerd daarvan?
DE JONGE
Nee we zijn altijd, varen we op het advies van onze experts en onze experts zijn echt vol continue met hun collega’s in werkelijk alle buitenlanden in gesprek. Dus nee dat is niet zo, we doen dat eigenlijk…
RUTTE
We behoren ook in die landen tot zeer, hebben zeer goede, een uitstekende reputatie wereldwijd. Onze modelleurs behoren tot de beste modelleurs van de wereld. Onze epidemiologen worden wereldwijd zeer hoog geschat dus die staan permanent met elkaar in contact.
VRAAG
U zegt dat wel maar het gaat bijvoorbeeld ook over de situatie in Israël waar dus al eerder te zien was dat dat boosteren zou kunnen helpen. Daarvan hebben ook uw experts gezegd dat we dat misschien ook wel hadden kunnen doen en dat dat misschien ook wel had kunnen helpen. Toen heeft u dat niet gedaan. U doet dat nu wel. Dat is toch een ander beleid?
DE JONGE
Nou we hebben dat eerder toegelicht. Ik heb ook daar vaker van gezegd: ‘Ik had best wel eerder willen beginnen met boosteren maar de reden dat we nu die enorme versnelling inzetten. Het boosteroffensief wat al versneld was, nog heel veel verder willen versnellen, is een andere. Kijk, de gezondheidsraad heeft ons geadviseerd vanaf de zomer, zien we eigenlijk al dat er sprake is van iets van afgenomen vaccineffectiviteit tegen ziekenhuisopnamen. Nou net na de zomer was dat niet het geval. Later was dat wel het geval en dat heeft begin november geleid tot het advies ‘het is wel verstandig om die boostercampagne te beginnen.’ Dat hebben we toen ook gedaan. Drie weken na dat advies is die boostercampagne daadwerkelijk van start gegaan en die is vervolgens versneld, maar dat gaat over de afgenomen vaccineffectiviteit bij ouderen tegen ernstige infectie en ziekenhuisopnamen door Delta. Grosso modo is die bescherming door vaccins nog heel behoorlijk. Maar Omikron verandert dat geheel. We zien juist uit de eerste berichten uit Engeland, dat zijn berichten van de afgelopen weken, dus van een paar dagen geleden en die zijn onmiddellijk aanleiding geweest om die boostercampagne dus heel fors te versnellen. En die berichten zijn dat de vaccineffectiviteit tegen infecties, dus niet alleen tegen ziekenhuisopname maar überhaupt tegen infectie, dat die vaccineffectiviteit heel erg is afgenomen. Voor mensen die twee prikken Pfizer hebben gehad. En zeker als dat wat langer geleden is, is dat heel erg afgenomen en wat je met die derde prik doet is die vaccineffectiviteit weer dusdanig verhogen, de bescherming weer dusdanig verhogen dat je weer tot zo’n 75% beschermt tegen infectie. Het zijn de eerste data uit een heel klein onderzoek, in Engeland gedaan, omdat ze daar meer en eerder Omikron hadden en dat heeft onmiddellijk bij ons tot een versnelling van de boostercampagne geleid waar mensen morgen al profijt van hebben dus ik denk echt dat we snel reageren maar de bescherming die noodzakelijk is tegen Omikron is echt een heel ander type noodzaak tot boosteren dan we hadden rondom Delta. En de noodzaak tot versnelling is echt heel erg belangrijk om te zorgen dat we die golf die er aan komt vertragen. Dat we die ook verlagen, dat we er beter tegen bestand zijn, maar die golf die komt.
VRAAG
Maar u heeft nu toch niet aan de gezondheidsraad gevraagd of dit een goed moment is om te beginnen met boosteren om…?
DE JONGE
Nee, het boosteren waren we al aan het doen, dus het was geen keuze of je gaat boosteren, het was een keuze wanneer moet je klaar zijn? En we hadden de planning op begin maart. Dat dan alle 18-plussers hun prik hadden gehad. We hadden het uitgangspunt gehanteerd wat ook internationaal gewoon een veel gehanteerd uitgangspunt is. Ook door EMA, ook door ECDC, ook door onze eigen gezondheidsraad, ook door ons eigen RIVM, nou alle andere afkortingen. Dat zes maanden na de laatste prik, die booster het meest effectief is in het opplussen van de bescherming. Wat we nu doen is dat loslaten en naar drie maanden gaan. Dus we gaan van begin maart, gaan we naar januari en dat doen we door zes maanden los te laten en naar drie maanden na de laatste prikdatum te gaan en zo gaan we ongelofelijk snel en zo zullen we eind volgende week de 45-plussers als uitnodigen.
VRAAG
U vermijdt vragen over de formatie. Ik begrijp dat dat min of meer een ander onderwerp is maar het is niet een totaal ander onderwerp omdat het beleid ook gemaakt wordt door het kabinet. Deze maatregelen die nu van kracht zijn, lopen ongeveer af tegen de tijd dat het nieuwe kabinet er zal zitten. Hoe voorkomt u dat er enorme inconsistenties gaan optreden in het coronabeleid van dit kabinet en het volgende beleid? Bijvoorbeeld in de steunmaatregelen of het lange termijnplan?
RUTTE
Dit kabinet regeert tot zijn laatste dag. En zal hardlopend het stokje doorgeven aan het volgende kabinet en mijn ervaring in de Haagse politiek is dat als het niet gaat om de vraag ‘ben je voor of tegen een bepaalde belastingverlaging?’ Als het gaat om zaken die onmiddellijk en rechtstreeks zijn van nationaal belang, dat de politiek in staat is om zo’n stokje hardlopend door te geven dus dat zal een estafette zijn naar het volgende kabinet. Ik heb geen twijfel, we zullen proberen geen gaten te laten vallen, we zullen er alles aan doen.
VRAAG
En ook geen zwabberingen, koerswijzigingen?
RUTTE
Ik heb echt vertrouwen dat dat goed gaat en of dat ook echt zo zal zijn, dat zullen we achteraf vaststellen maar mijn indruk is dat iedereen het belang ziet om hier geen politiek op te bedrijven en ervoor te zorgen dat er tempo blijft in de besluitvorming en zo veel mogelijk consistentie en natuurlijk zal een nieuwe kabinet ook weer accenten gaan zetten. Dat vind ik ook verstandig, dat hoort bij een volgende coalitie.
VRAAG (NU.nl)
Meneer Rutte, kunt u garanderen dat de scholen op 10 januari weer open gaan?
RUTTE
Nee, ik kan niets garanderen, ook niet of u het mij eerder ziet of niet. Garanties zijn in deze crisis niet te geven maar alles is erop gericht natuurlijk om dat wel mogelijk te maken.
VRAAG
U zal eerder andere sectoren verder sluiten dan de scholen dicht houden?
RUTTE
Dat is een als-dan vraag op basis van nadere… nu is het zo dat dit pakket loopt tot veertien januari. Binnen dat kabinet hebben we nu één week de scholen dicht. De lagere scholen. De basisscholen. En in het bijzonder onderwijs op basisniveau en we gaan vanaf… en direct na de kerstvakantie moeten ze weer open. Dat is nu het beleid. Waar u naar vraagt is ja ‘Wat kan er misschien later wanneer inzicht komt over Omikron, wat kan er aanvullend noodzakelijk zijn?’ En daar kan ik niet over speculeren want dat weten we niet.
VRAAG
Meneer de Jonge, nog even over de langere termijn en de IC-capaciteit, waar het net ook over ging. Hiervoor was er ook kritiek op het kabinet dat vooral stuurde op ziekenhuisopnames en niet op besmettingen. Critici zeiden: ‘Als je stuurt op besmettingen, dan kan je pieken in de ziekenhuizen, kan je voorkomen’. Is dat iets wat u in de toekomst ook loslaat? Deze manier van sturen? Dat u meer op besmettingen gaat sturen om druk op de ziekenhuizen voor te zijn.
DE JONGE
Eerst even over het dispuut zelf. Sturen we nou alleen maar op ziekenhuisopnamen? Dat is natuurlijk niet zo, want ziekenhuisopnamen komen altijd voort uit het feit dat mensen besmet zijn geweest en op het moment dat je iets zou willen doen aan ziekenhuisopnames, dan zal je toch wel degelijk maatregelen moeten treffen die het aantal besmettingen verlaagt. Dat kan niet anders.
VRAAG
De afgelopen tijd hoor ik u vooral proberen code zwart te voorkomen hè. Dat is echt sturen op ziekenhuisopnames op het moment.
DE JONGE
Nee maar de indicator die we op dit moment hebben, dat gaat over ziekenhuisopnames, nieuwe ziekenhuisopnames per dag en nieuwe IC-opnames per dag. Dat is de indicator die we ook echt hebben voorzien van een grenswaarde en als die grenswaarde zou zijn overschreden, dan nemen we maatregelen totdat we weer terug onder die grenswaarde zijn. Nou, de hele maatregelenset die we nu treffen, is bedoeld om weer onder die grenswaarde te komen en als we de daling in ogenschouw nemen die we nu denken te zien, en die moet zich ook nog even voortzetten en daarom zetten we het maatregelenpakket ook voort. Dan zitten we in de eerste helft van januari, zitten we weer onder de grenswaarde, naar verwachting, onder de grenswaarde die we onszelf hadden gesteld van 25 IC-opnames nieuw per dag en 100 ziekenhuisopnames nieuw per dag. En dat is belangrijk want je beoordeelt natuurlijk nooit die ziekenhuisopnamen los van de totale context daaromheen dus we hebben een aantal contextfactoren benoemd. Wel en niet-gevaccineerd in de ziekenhuizen. Door rioolwatersurveillance bijvoorbeeld. Nou heel veel andere indicatoren waaronder dus ook het aantal besmettingen, dat kan niet anders, maar de grenswaarde om de interventie in te zetten, die is 25 IC en 100 ziekenhuisopnamen. En de interventie die je inzet, zet je in totdat je weer onder die grenswaarde komt en zo zit de aanpak in elkaar en zo werkt die ook en zo zouden we in de eerste helft van januari onder onze grenswaarde uit moeten komen. Punt is Omikron die roet in het eten gooit en een golf gaat opbouwen die daar weer achter vandaan komt. En ons waarschijnlijk in de loop van januari, ja, een golf gaat laten zien waarvan we de impact nog niet kunnen inschatten. Maar die golf is wel waarschijnlijk. Nou wat het punt is met die indicatoren en met die interventiesystematiek is dat er veel discussie over is, in de Kamer, van zou je nou naast die indicatoren die op ziekenhuisopnamen gelden. Ik word gebeld, dat zal niet iemand zijn die erg met me meeleeft voor wat zou De Jonge aan het doen zijn vandaag, want… Maar wat we doen in die herijking van de aanpak en de actualisatie van de aanpak als eerste onderwerp is de interventiesystematiek tegen het licht houden en die interventiesystematiek die bestaat nu dus uit een set aan indicatoren, een totale set aan indicatoren. Het is ook een heel vasthoudend iemand. Wopke misschien (die belt) je weet het niet. En we houden die totale set tegen het licht en we kijken of de indicator waarop we nu de grenswaarde hebben gesteld, dat die moet worden aangevuld naar een andere indicator. En misschien is het deze, misschien is wel een indicator die gaat over de uitgestelde zorg bijvoorbeeld. Misschien is dat wel juist een indicator die je echt zou willen betrekken bij de besluitvorming, dus ik laat het nog even open. Het is onderdeel, het is een van de, het is de eerste zelfs van de vijf thema’s in de actualisatie, in de herijking van de aanpak. Dus eind januari willen we hierop terugkomen.
VRAAG
Ook over de langere termijn. Er zijn ook, de burgemeester van Breda bijvoorbeeld, heeft ook geadviseerd om dingen maar anders te doen in de toekomst hè, als je misschien de volgende winters opnieuw te maken hebt met besmettingsgolven. Waarom vier je dan geen carnaval in de zomer of houd je een uitgebreidere winterstop voor het voetbal in de winter? Zijn dat ook dingen waar u over nadenkt?
DE JONGE
Zeker, dat zal zeker moeten. Kijk we hebben, een van de andere thema’s in die herijking van onze aanpak is welke maatregelen tref je nou? En dat gaat over de mate waarin je bijvoorbeeld 2G wilt gebruiken om zo open mogelijk door de winter te komen. Maar het gaat bijvoorbeeld ook over: ‘Moeten we niet überhaupt de samenleving klaar maken voor een situatie dat corona voorlopig niet weg is?’ En we ook in een volgende winter te maken krijgen met een golf die als we onszelf daar niet anders op inrichten, ja weer leidt tot een vergelijkbare set aan maatregelen waar we natuurlijk ook al ongelofelijk klaar mee zijn en dus dat virus gaat zich niet aan ons aanpassen. Wij zullen dat echt toch een beetje, wij zullen ons aan het virus aan moeten passen en dat vraagt niet alleen een overheid die maatregelen treft en die adviezen geeft over hoe je je wel en niet moet gedragen maar dat vraagt überhaupt, ja hoe we ons maatschappelijk leven inrichten. En dat is een opdracht denk ik aan ons allemaal, natuurlijk. Aan de overheid in de eerste plaats omdat de overheid een beschermende taak heeft, maar zeker ook een taak aan de samenleving en al zijn actoren.
VRAAG
Dus Nederlanders moet zich gaan voorbereiden op een soort winterslaap de komende jaren?
DE JONGE
Ja, dat is wel heel somber. Dus ik zou zeggen: ‘Doe mee met dat gesprek, breng dit idee in’. En ik hoop dat hem dan niet wordt maar ik hoop dat we onszelf iets beter daartoe kunnen verhouden, dat we in ieder geval zo, want ik denk dat dat het moet zijn hè, de norm moet zijn, zo open mogelijk. Ik heb dat pas ook gehoord, een ferm pleidooi gehoord vanuit de sociale partners, VNO-NCW, FNV, CNV heeft dat ook naar voren gebracht. De norm moet zijn: ‘Zo open mogelijk’. En daar ben ik het van harte mee eens. Zo open mogelijk. En ja ook veilig, want je wil voorkomen dat de zorg overrompeld wordt. Ja en dat maakt dat je alle maatregelen moet nemen die daarbij passen. Dat is de inzet.
VRAAG (AD)
Meneer de Jonge een vraag voor u. U bekort de periode van zes naar drie maanden hè, na de laatste prik om opnieuw die boosterprik te vragen. Wat doet u met de mensen die nu net die afspraak hebben gemaakt en later in de tijd. Mogen die opnieuw contact…?
DE JONGE
Nou nee, is niet een afspraak al gemaakt hebben, want je mag pas een afspraak maken op het moment dat je die zes maanden over bent. Dat was tot op heden zo. Nou alle zestig plussers die over die zes maandengrens heen zijn, hebben vandaag een afspraak kunnen maken, dus die zijn vandaag uitgenodigd. En morgen en overmorgen zullen we alle zestigplussers doen die korter dan die zes maanden hun laatste prik hebben gehad. Of de laatste corona infectie hebben doorgemaakt. En tot aan drie maanden, dus tussen de zes en de drie maanden, die worden de komende dagen in de gelegenheid gesteld om alsnog een afspraak te maken dus die zijn als eerst aan de beurt.
VRAAG
Even over de langere kerstvakantie. Zit er ouderschapsverlof in bijvoorbeeld voor ouders die ineens in allerijl moeten regelen? Heeft u erover nagedacht? In andere landen gebeurt dat wel.
RUTTE
Nee, vorige keer ook niet gedaan. Nee wat we doen is noodopvang voor de essentiële beroepen en verder vragen wij ouder zo veel mogelijk te kijken hoe men het in het gezin kan oplossen en ik snap dat dat een enorme ingewikkelde opgave is maar we zitten natuurlijk ook met een ernstige epidemie.
VRAAG
Dus dat is geen optie?
RUTTE
Nee.
VRAAG
Ergens in de bijzin van de plannen volgens mij, staat ook over de toekomst. Ja, je moet je afvragen hoe lang je dit soort lockdowns ook kunt financieren met steunpakketten. Hoe lang kan dat eigenlijk? Hoe veel geld is er?
RUTTE
Nou Nederland heeft een hele gezonde overheidsfinanciën gelukkig. Wij hebben een van de laagste staatsschulden van Europa. Wij behoren tot de twee landen of drie landen in de wereld die nog negatieve rente betaalt op zo’n tienjaarslening dus we staan er financieel heel gezond voor. Dus we kunnen echt een stevige klap hebben, maar het is natuurlijk niet oneindig. En je wilt ook dat in de economie je de normale aanpassingen ook weer kunnen plaatsvinden, dus dit is geen gezonde situatie en het is voor de ondernemers zelf natuurlijk in de eerste plaats verschrikkelijk om steun te vragen terwijl ze gewoon willen ondernemen. Dus je wilt er eigenlijk zo gauw mogelijk vanaf, maar ik denk dat we echt nog wel iets aan kunnen als het nodig zou zijn, maar ik hoop het niet dat het nodig is.
VRAAG
Wanneer is dat lange termijn perspectief klaar, want eigenlijk is sinds september al een schets gemaakt door de WRR en de KNAW. Voor het Kamerdebat werd ook beloofd, nou daar komen we snel mee. En nu komt er weer een uitstelbericht, ‘ja daar komen we begin volgend jaar mee’. Wanneer is dat leven met corona, wanneer hebben we daar…?
RUTTE
Geen uitstelbericht.
DE JONGE
Zeker geen uitstelbericht, in tegendeel. Nee wat we hebben gedaan in september al, 14 september, is de brief aan de Kamer gegaan met een eerste reactie op de KNAW en WRR. KNAW en WRR is van begin september, wij hebben op 14 september onze eerste reactie gestuurd en toen hebben we gezegd, kijk er is een aantal scenario’s voor dit najaar. Die vijf die de KNAW en de WRR op papier hadden gezet, daar zijn er drie hoofdscenario’s eigenlijk. Namelijk versneld endemisch, nou dat was niet heel erg waarschijnlijk. Een escape-mutatie die betekent dat we all over again. Nou dat was ook niet heel erg waarschijnlijk volgens de meeste experts, maar een scenario waarin we oplevingen zouden hebben deze winter, dat was wel heel erg waarschijnlijk. Want er was nog een serieus deel van de mensen niet-gevaccineerd. Die zouden eerste immuniteit op moeten bouwen, ofwel door vaccinatie ofwel door ziek te worden en daardoor zouden we nog voorlopig met oplevingen te maken hebben dus het hele maatregelenpakket is uitgewerkt. De aanpak najaar is uitgewerkt op dat middelste scenario, namelijk van oplevingen. We zitten nog steeds in die aanpak. Maar die aanpak betekent dat we dus een interventie moesten doen vanaf die grenswaarde van 25 IC, 100 ziekenhuisopnamen totdat we daar weer onder zitten en we hebben daarvan een aantal dingen gezegd, namelijk zou je nou niet op enig moment ook ander type maatregelen willen nemen die ons opener door de winter zouden kunnen helpen? We hebben ook gezegd, zou je niet opnieuw moeten kijken naar vanaf wanneer wil je die interventies dan inzetten. Kortom, er is echt reden om die aanpak te actualiseren. Een ander punt is, hoe wil je eigenlijk je COVID-zorg georganiseerd hebben zodat opschalen niet ook onmiddellijk afschalen van de rest betekent. Nou dat zijn allemaal vragen…
VRAAG
Maar daar gaat het al over sinds het najaar hè. De geclusterde COVID-hospitalen al in september in Kamerbrieven. Opschalen structureel IC-capaciteit al in september en nu is er weer het bericht, we komen daar volgend jaar mee.
DE JONGE
En dat betekent dat de lange termijnaanpak, dat die ontwikkeld zal worden, voor de tweede helft van deze winter met een eerste brief aan de Kamer, in eind januari. Nou is in het vorige debat aangekondigd. Eind januari leek me niet, leek me niet een enorme lange tijd eerlijk gezegd. Eind februari willen we de aanpak maken voor het volgende seizoen. Dus de aanpak, lange termijnaanpak voor de daadwerkelijk lange termijn. En daarnaast zijn we bezig natuurlijk met het plan van aanpak voor de pandemische paraatheid, dus om daadwerkelijk paraat te staan voor een volgende pandemie en de lessen te leren, die lessen zullen we toch ook voor een deel moeten ophalen uit de evaluaties van de OVV.
VRAAG
Laatste vraag voor u. Ik begrijp uit de plannen dat u ook af wil van het beetje hijgerige kritische structuur van Catshuis en informeel en dit soort persconferenties worden ook tegen het licht gehouden. Neemt u ons eens mee. Wat kunnen we dan verwachten?
DE JONGE
Nou meer een orde, rust en regelmaat in de besluitvormingssystematiek. Als je die te kort-cyclisch doet, met een Kamer die ook sterk de behoefte voelt om ieder besluitvormingsmoment ook een debat te organiseren, dan vergt dat een enorme intensiteit van het departement van VWS maar niet alleen van het departement van VWS. Zeker ook van de NCTV en eigenlijk van alle departementen op dit moment dus die intensiteit in de crisisorganisatie, ook op het RIVM bijvoorbeeld, is veel te groot. Daar zou je echt na 21 maanden naar een, meer orde, rust en regelmaat toe moeten willen en ik denk dat het ook wel, heer Riemers gaf dat zojuist aan, van SBS, ik denk dat het ook kan helpen in de communicatie, in de voorspelbaarheid ook van de communicatie. Dat je met vaste besluitvormingsmomenten werkt. Punt alleen daarbij is, zeg ik gelijk wat ik ook het moeilijkste vind bij de uitwerking daarvan is dat dat virus zich van al die voorspelbaarheid helemaal niets aantrekt. Het virus blijft namelijk gewoon even voorspelbaar en wij moeten ons toch echt aan het virus aanpassen want het virus gaat zich niet aan ons aanpassen, er valt niet mee te onderhandelen. We hebben het echt geprobeerd, 21 maanden lang, maar er valt niet mee te onderhandelen. Kortom, wij zullen ons moeten verhouden tot die onvoorspelbaarheid en dan is de vraag, kun je een besluitvormingsstructuur zo inrichten, zes weken bijvoorbeeld, of vier weken en een van die twee zal het denk ik worden. Duitsland doen ze zes weken. Kun je die besluitvormingssystematiek zo inrichten dat er meer rust in komt en dat het minder intensiteit vergt en dat er bijvoorbeeld in het politieke debat daar ook veel ruimte is voor al die andere onderwerpen die ook van belang zijn op het prachtige departement van VWS.
VRAAG (NU.nl)
Meneer Rutte, er is veel onduidelijk hè, over die Omikronvariant. Dat is nu al vaak genoeg gezegd. 2G en 3G op de werkvloer is uitgesteld. Is er eigenlijk nog wel een exit-strategie uit deze lockdown?
RUTTE
Ja, een exit-strategie is dat we eerst, en dat is precies wat Huge De Jonge net zei, wij moeten weer onder die waarde komen en zou Omikron ons niet overvallen, dan was dat ook zichtbaar geworden, zo’n beetje half januari, tweede helft januari, vandaar ook de doorgetrokken avondlockdown. En je hebt daarna wel een waakvlam nodig, dus je moet dan met elkaar afspraken gaan maken welke basisregels houd je aan, wat doe je met de anderhalve meter? Maar ook wat doe je met de toegang tot sectoren en dat is de hele discussie over CTB op de werkvloer, ja/nee? De 2G, de 3G et cetera.
VRAAG
Beetje op de lange termijn gesproken, volgens mij zou er vandaag een brief komen over die lange termijnstrategie. Ik hoor net dat het niet is uitgesteld maar ik had toch echt begrepen in het debat op 1 december dat dat vandaag zou komen.
DE JONGE
Nee, vandaag zouden wij het proces schetsen, hoe we tot die aanpak zouden willen komen. En nogmaals, de aanpak voor de korte lange termijn namelijk voor de tweede helft van deze winter, die komt eind januari. Voor de lange lange termijn, die komt eind februari. En in maart willen we het plan van aanpak voor de pandemische paraatheid, dus wat kun je leren van deze pandemie, ook voor volgende pandemieën willen we eind maart presenteren.
VRAAG
Toch een beetje vooruitlopend daarop. Want ik hoorde u, meneer Rutte, zojuist zeggen van u vaart nog steeds heel strak op die OMT-adviezen en ook op de adviezen van de Gezondheidsraad. En natuurlijk is dat te begrijpen in het begin maar inmiddels heeft het kabinet toch behoorlijk wat ervaring met deze crisis dus kun je ook wel op een gegeven moment politieke afwegingen maken. Om een voorbeeld te noemen, de PvdA die roept bijvoorbeeld al weken: ‘Neem nu strenge maatregelen om schoolsluiting te voorkomen’, dus zo strak hoeft u toch ook niet te houden aan die wetenschappelijke adviezen?
RUTTE
Nee dat klopt. Strikt genomen is dat waar. We hebben, we kijken daarbij overigens al naar de adviezen van de grote planbureaus, Centraal Planbureau en Sociaal en Cultureel Planbureau. Dus er wordt al breder, wordt dat betrokken bij wat we doen en ook bij de adviezen van de communicatie-experts uiteraard, worden erin betrokken. Maar dit is ook waar. Je zou dat soort besluiten kunnen nemen, maar dan zou ik toch altijd wel ook weer willen weten, wat vinden de epidemiologen ervan? Want het is niet zo dat het eerder in volledige lockdown gaan, altijd een goed idee is. Dat hangt er ook vanaf, op dat moment, hoe staat het in principe met de verspreiding van het virus, wat heeft dat voor effect op het snel of niet terugkeren van de normale situatie. Maar u hebt helemaal gelijk. Uiteindelijk is elk besluit wat Huge de Jonge en ik met het kabinet nemen, is een politiek besluit maar als het echt gaat om het virus dan moet daar wel onder liggen vind ik, tenminste een wetenschappelijk advies.
VRAAG
U durft er toch niet te veel van af te wijken, merk ik, want het is toch steeds weer dat wetenschappelijk advies terwijl je zou toch ook kunnen verwachten van het kabinet dat ze iets meer leiding nemen na bijna twee jaar dat we dat virus hebben, of ruim anderhalf jaar dat we met dat virus zijn. Dan kun je als leider van het land toch ook op een gegeven moment zeggen: ‘Ik hak snel, ik hak zelf sneller die knoop door’.
RUTTE
Er is een soort gevoel aan het ontstaan bij sommige mensen dat leiderschap betekent ‘de hele dag knopen doorhakken’. Als het dat het is, kan ik u dat leveren, ik kan de hele dag knopen doorhakken en besluiten nemen. Dat is niet moeilijk. Wat veel moeilijker is, is de goede besluiten te nemen en zeker onder normale omstandigheden weet je als voorman van een operatie, zoals een kabinet is hè, van een regering, dat van alle tien besluiten die je neemt, er waarschijnlijk een fout is, een hersteld moet worden en acht goed zijn. Dan heb je al een hele goede score, als leider, als je dat voor elkaar krijgt, maar dit is geen gewone situatie. We hebben hier te maken met een pandemie, een epidemie, een kwestie waarbij je absoluut moet varen op ook deskundige advisering maar uiteindelijk ook op basis van deskundige advisering wel politieke besluiten moet nemen. Dus hoed je voor de kreten krachtdadig leiderschap, knopen doorhakken, het is zo gauw gezegd, maar ik verzeker u, leiderschap is vooral ook de verstandige besluiten nemen. Dat probeer ik te doen, met het kabinet, met Huge de Jonge, zeker als het gaat om de bestrijding van het virus. Daar worden ook fouten in gemaakt. Die zullen we altijd toegeven. Dus we delen met jullie wat we weten, maar als je bij een gezondheidszorgcrisis niet meer je, in belangrijke mate zou baseren op de wetenschappelijke adviezen, dan ben je pas echt ver van huis.
VRAAG
Tot slot dan, je zou ook kunnen zeggen dat de breed gedragen kritiek, zeg maar, van deze lockdown ook weer is dat het te weinig en in ieder geval te laat is want als er eind november al door een oppositielid wordt gezegd: ‘Neem nu strengere maatregelen om schoolsluiting te voorkomen’, dan kun je toch zeggen dat ze daar gelijk in had?
RUTTE
Maar ik kan nu ook roepen, als ik in de oppositie zou zitten: ‘Neem nu al maatregelen waarvan ik helemaal niet weet of die op dit moment ook zinvol zijn’. Ik zeg niet dat dat oppositielid, ik denk dat u Lillian, nee dat zeg ik helemaal niet, dat zou je moeten terugkijken, of zij op dat moment achteraf gezien wel gelijk had of niet. Ik denk dat het Lillian Ploumen is hè, PvdA dacht ik die dat zei.
VRAAG
Ja, Attje Kuiken, ook…
RUTTE
Ja Attje Kuiken van de PvdA, ik zeg niet dat ze ongelijk heeft. Dat weet ik nu niet, dat zouden we moeten nakijken. Het kan wel degelijk zo zijn dat zij with hindsight op dat moment een goed punt had. Dat zou je echt moeten bekijken, dat durf ik nu niet te zeggen. Wat ik wel weet is dat toen wij besloten op basis van die indicatoren in de zorg dat wij moesten besluiten om extra maatregelen te gaan nemen, dat ook gedaan hebben op 12 november, eind november en eind november moesten we vaststellen dat het pakket van 12 november waarschijnlijk niet genoeg deed, dat kan altijd. Nou is er een ding verschrikkelijk lastig. Als je er altijd voor zal kiezen om veel meer te doen dan de deskundigen je adviseren en dat zou ik gedaan hebben, zouden we gedaan hebben als we de scholen, oh sorry als we eerder een grotere lockdown maatregelen hadden genomen. Heeft ook dat vergaande maatschappelijke effecten. En dan zou een ander deel van de Tweede Kamer terecht gezegd hebben ‘Hé je doet nu veel meer dan de advisering. Wat heeft dat voor effecten op de economie. Op het psychisch welbevinden in de samenleving’. Want dat betekent dat de sport, theaters, bioscopen, die zouden allemaal veel eerder volledig zijn dicht gegaan, waarschijnlijk. Ik weet niet precies wat Attje Kuiken toen voorstelde, maar stel nou dat er van iemand zo’n voorstel lag. Wij moeten altijd die brede afweging maken en je moet uiteindelijk ook de mate waarin je lockdownachtige maatregelen neemt, wel kunnen, in zijn proportionaliteit moet je die kunnen baseren, ook op wetenschappelijke onderliggende adviezen. En niet op basis van wat op dat moment je denkt misschien verstandig zou kunnen zijn.
VRAAG (NRC)
Meneer Rutte, ik denk dat veel ouders toch niet erg gerust gesteld zijn, als u zegt dat u niet de garantie kan geven dat scholen op 10 januari weer open gaan. Waarom kunt u dat niet? U kunt toch beloven dat desnoods andere sectoren worden gesloten?
RUTTE
Wat ik kan zeggen is, dat op dit moment, er een besluit is genomen wat een looptijd heeft tot 14 januari. Dat dat betekent dat na de kerstvakantie de scholen open gaan. Dat is op dit moment de aanname die we hebben. Dat is het besluit wat we hebben genomen. Maar het is ook mijn taak, met Hugo de Jonge, u bij te praten, Nederland via jullie bij te praten over wat we op ons af zien komen en onzekerheden die er zijn. En er is een grote nieuwe onzekerheid en dat is die Omikronvariant en gegeven die Omikronvariant zou ik, was hij er niet geweest, had ik gezegd, nou garantie kan ik nooit geven, maar gegeven de ontwikkeling van de Delta-variant en alle prognoses is de kans heel erg groot dat wat we nu besluiten, op 14 januari zal leiden tot een verdere afbouw van de maatregelen. Dat kan ik thans met de onzekerheden die er zijn over de Omikronvariant niet doen. Dat zou echt onverstandig zijn.
VRAAG
Nee maar u gebruikt zelf nu Omikron als een reden ook om de basisscholen die week eerder te sluiten, dus dan zou het heropenen als Omikron de komende weken wel gaat stijgen wellicht, zou een enorm risico betekenen, toch?
RUTTE
Ook dat kun je zo niet zeggen. Wat je wel moet vaststellen nu is dat er naast de avondlockdown vanwege de grote mate van verspreiding van het virus onder kleine kindjes, het verstandig wordt geoordeeld om nu wel een week extra kerstvakantie te nemen. Juist ook omdat die kerstvakantie zo direct aansluit op de kerst zelf, namelijk 24 december laatste schooldag, 25 december Eerste Kerstdag en daarom moeten we het nog eens een keer extra zeggen, probeer toch zoveel mogelijk contact tussen 70-plussers en kleine kinderen te vermijden. En als het onvermijdelijk is, laat je testen, zorg voor de anderhalve meter et cetera. Maar je kunt nu niet voorspellen wat er gegeven Omikron nodig is. A omdat we daar zelf nog te weinig van weten om alle redenen die Hugo de Jonge net noemde, over besmettelijkheid, escape, in mate het zich onttrekt aan de vaccins et cetera. Maar ook omdat je, als dat heel slecht nieuws zou zijn, ook nog niet weet wat er op dat moment het beste maatregelenpakket is, en of het onderwijs daar wel of niet inzit. Die garantie kun je niet geven.
VRAAG
Nog een vraag voor meneer De Jonge, de boostercampagne, die kan nu veel verder worden versneld, zegt u. De ambitie is nu opeens half januari dus al iedereen die booster die dat wil, te hebben gegeven, in plaats van….
DE JONGE
2e helft van januari. Ik weet dat jullie de mijlpalen altijd heel goed bijhouden, dus laten we heel strak notuleren.
VRAAG
Dat kan dus blijkbaar twee maanden eerder dan tot nu toe het plan was en de GGD ook had gezegd dat mogelijk is. Waarom kan dat nu wel twee maanden sneller?
DE JONGE
De urgentie is wel heel even anders, en laat ik zeggen: als je kijkt wat er allemaal voor uit de kast getrokken moet worden om dit voor elkaar te krijgen. Miljoenen prikken in een aantal weken tijd, in zes weken, dat is de timeline die de GGD zichzelf heeft gegeven. Dat is waanzinnig, dat is echt waanzinnig. En de noodzaak is ook heel groot. Is echt anders dan de snelheid die je moest maken vanwege Delta. De noodzaak is nu zodanig, dat je ziet dat de bescherming gewoon enorm gekelderd is voor mensen die twee prikken hebben gehad, dat was bij Delta echt wezenlijk anders. Daar zag je wel bij ouderen die afgenomen vaccineffectiviteit tegen ziekenhuisopname, maar dit is echt een serieuze afgenomen bescherming tegen infectie, die gaat zorgen voor een enorme versnelling van de verspreiding. En die enorme versnelling van de verspreiding die kunnen we niet aan, want we hebben namelijk nog steeds 11 procent van de mensen die zich niet hebben laten vaccineren. Daar helpt ook een booster niet, dat is toch op dit moment nog steeds verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de ziekenhuisopnames en 70 procent van de IC-opname. En daar waren we al beducht voor dat die onze deze winter allemaal, dat we die allemaal aan ons netvlies voorbij zouden zien trekken in de ziekenhuizen. Dat gaat dus nu in een heel veel kortere tijd gebeuren, dat is de ene groep waar je je zorgen over maakt. En de andere groep is, als we zien, en we weten nog niet exact hoe ziekmakend het virus is, we zien allemaal dat die antistoffen op dit moment te weinig neutraliserende werking hebben op deze nieuwe variant. En als dat betekent dat ook mensen die wel gevaccineerd zijn een grotere kans hebben, bijvoorbeeld ouderen om ook in het ziekenhuis te komen, nou, berg je dan maar. Dat betekent het heel erg versnellen van die boostercampagne, want daarmee prepareer je een belangrijk deel van die bescherming. En het is wezenlijk, een wezenlijk andere reden van het willen organiseren van de versnelling, overigens hadden we die versnelling al gerealiseerd. Dus we hadden al een deel van de versnelling gerealiseerd, maar dan op zes maanden, dat was het beste volgens alle adviseurs, en daarmee kwamen we op begin maart en we laten nu bewust die zes maanden los. Nog steeds is die zes maanden het beste om het meeste effect te hebben van je booster, maar er is iets anders dan nog belangrijker is, en dat is zorgen dat je kort op de bal zit als we nu zitten.
VRAAG
En organisatorisch is dat mogelijk, zijn er genoeg prikkers? Dat bedoelde ik eigenlijk.
DE JONGE
Het is waanzinnig wat de hulp is, het hulpaanbod is, het is nog waanzinniger wat er allemaal moet worden georganiseerd. Het is niet alleen prikkers, maar het is ook de administratie op alle die locaties en er wordt enorm opgeschaald, ook in het aantal locaties. Het zijn 140 locaties straks, waarvan 40 satellieten die wat mobieler zijn. Honderd waarvan tien XXL-locaties, die heel groot zijn, we proberen nog ziekenhuislocaties in te schakelen. Dus het is echt hausse. Dat zou je liever allemaal in een iets ordentelijker proces willen inregelen, zeker voor de mensen met wie je alle dagen in de call zitten, wiens wallen onder de ogen steeds groter worden, maar het is wel waanzinnig als dat lukt. Dan hebben we onszelf ook een geweldig cadeau gedaan als het lukt, want dan zijn we gewoon wezenlijk beter beschermd tegen een variant waar we gewoon heel veel zorgen over hebben.
VRAAG (NIEUWSUUR)
Meneer Rutte, ik hoor u net vertellen hoe lastig om besluiten, de juiste besluiten te nemen, maar toch omschrijft u Omikron ook als een golf die nu over Europa gaat. Die komen in een paar dagen in Nederland zijn. Waarom trapt u dan toch nu niet alvast preventief op rem, als u ziet dat ze in landen zoals Noorwegen en Engeland worden overvallen door de situatie?
RUTTE
Ik weet niet of ze worden overvallen, maar daar worden nu de maatregelen genomen op basis van de adviezen die daar gegeven worden en dat zijn overigens landen met aanzienlijk minder vergaande lockdowns dan Nederland heeft. Dus wij hebben een van de zwaarste lockdowns van Europa al met de avondlockdown, die vind je eigenlijk in geen enkel land. Ik denk dat Oostenrijk een tijdje vergelijkbaar was, maar daar is ook weer afgeschaald. Dus we hebben hele stevige lockdownachtige maatregelen, dat is op zichzelf nu een bijkomend voordeel bij alle ellende die de avondlockdown natuurlijk met zich mee brengt. Wij krijgen de komende dagen nader inzicht in de snelheid van de verspreiding, dan weten we ook nader wat er in andere landen gebeurt. En dan zullen we uiteraard als dat nodig is heel snel besluiten nemen.
VRAAG
Als u zegt over een paar dagen krijgen we advies en over een paar dagen kunnen we ook Omikron in grote getalen zijn, dan ben je toch per definitie al te laat met ingrijpen?
RUTTE
Nee, dat geloof ik niet omdat we op dit moment al heel erg vertragende maatregelen hebben, dat zijn dus de lockdownachtige maatregelen. De grote vraag is: zijn er meer nodig? Is er meer nog om de verdere verspreiding te vertragen? De piek te verlagen? En daarmee ook de druk op de zorg te verminderen en daar gaan we de komende dagen naar kijken.
VRAAG
Zo’n vertragende maatregel is nu ook een extra week vakantie voor kinderen. Maar waarom mogen wij dan als volwassenen wel volgende week overdag de kroeg in en kunnen kinderen in diezelfde week overdag niet aan hun toekomst werken aan school?
RUTTE
Dat is een goede vraag en daar is het eigenlijke simpele antwoord op dat wij als volwassenen en ook kinderen te maken hebben met de avondlockdown. Die gaat al heel ver, dus het hele maatschappelijk leven ligt stil op dit moment tussen 17u en 5u, behalve wat je thuis nog doet en een paar mensen misschien nog ontvangt. Verder ligt het maatschappelijk leven grotendeels stil, kijk ook naar de binnensteden, die zijn uitgestorven vanaf 17u. We zien überhaupt dat mensen zich veel minder verplaatsen, dat mensen zich veel meer houden gelukkig aan alle regels en alle gedragsadviezen, dat is het goede nieuws bij alle ellende. Bij kinderen speelt iets heel specifieks, omdat ze niet gevaccineerd zijn, logisch, het virus zich op een veel grotere schaal verspreid, daar hebben ze zelf gelukkig weinig last, maar er is wel een risico dat ze het verspreiden naar ouderen.
VRAAG
Tot slot meneer De Jonge. U zegt: we werken aan een scenario hoe om te gaan met corona na deze winter. Is deze winter dan al helemaal afgeschreven?
DE JONGE
Nee, zeker niet. We werken inderdaad aan een scenario hoe we de zorg op een andere manier, een veel flexibelere manier kunnen opschalen, zodat opschalen niet ook onmiddellijk betekent heel veel afschalen, maar we hebben ook tegen dit expertteam gezegd: we willen eigenlijk in zoveel mogelijk regio’s in ieder geval een stuk of twee, drie, alvast uitproberen die dingen waarvan we volgend jaar, in een volgende winter, die zullen we dan nodig hebben, dus we willen daar deze winter al van leren. En nog los daarvan, eigenlijk los van dat expertteam, nog los van dat langetermijnverhaal… We kunnen ook niet wachten tot we achter de komma exact weten wat Omikron met ons gaat doen, we zullen ons wat dat betreft echt op noodscenario’s moeten voorbereiden en ook dat is in gang gezet.
VRAAG
Maar als premier Rutte zegt: ik kan niet garanderen dat op 10 januari de basisscholen weer opengaan en Omikron komt daar nog bij, dan kun je nu toch eigenlijk wel uittekenen dat je de hele winter vastzit aan allerlei beperkende maatregelen als lockdowns?
DE JONGE
De premier zei: we kunnen het niet garanderen, en dat klopt ook. Dat is ook wel echt de ervaring, we kunnen niets garanderen, echt niet. En toch weten we het ook niet hoe het zich zal gaan ontwikkelen. Misschien nog even schetsend, die drie elementen die van belang zijn: de mate van besmettelijkheid, de mate waarin de vaccins helpen, werken, en de mate van ziekmakendheid. Die laatste weten we niet, dat gaan we echt ontdekken de komende tijd en ik denk ook echt dat eventjes duurt voordat je daadwerkelijk goed weet. Daar zullen we echt een aantal weken verder voor moeten zijn. Als het gaat over de vaccineffectiviteit, moeten we even afwachten wat die boosters daadwerkelijk doet en hoelang dat boostereffect dan weer aanblijft. Als je daarmee daadwerkelijk je bescherming goed op peil zou kunnen brengen, dan is dat een heel ander perspectief dan als dat eigenlijk maar matig lukt. Ook van de booster zakt het effect weer af. De mate van besmettelijkheid, ja, dat is op dit moment heel moeilijk te ontrafelen van de mate van afname van vaccineffectiviteit, maar ook daar ga je meer van leren. Kortom, we don’t know yet. Maar we maken ons wel zorgen, want als we de sommetjes maken met wat we wel weten, dan gaat het over zulke grote getallen, dat we ons echt grote zorgen hebben te maken, dus bereiden we noodscenario’s voor, natuurlijk doen we dat. En dus zetten we alles op alles om echt die boostercampagne te versnellen, want daarvan lijken we in ieder geval te zien dat dat werkt. Dus dat doen we en natuurlijk maken we afspraken met Pfizer en met Moderna om zo snel mogelijk hun vaccins aan te passen. Van Pfizer hebben we het bericht dat men verwacht dat dat begin tweede kwartaal zou moeten kunnen lukken. In honderd dagen zou dat moeten kunnen lukken, de vaccins die we nu gebruiken die zijn inmiddels van drie variant terug. Dus het is ook echt nodig dat we vaccins krijgen die ook echt aangepast zijn aan die Omikron-variant, dat zou fanatisch zijn als we die kunnen zetten. Dat dat ons goede bescherming biedt. Kortom, we doen alles wat er mogelijk om zo open mogelijk en zo veilig mogelijk het jaar door te komen.
VRAAG (BRUSSELSE NIEUWE)
Meneer De Jonge, u noemde net de booster een noodzakelijkheid om te hebben. Tegelijkertijd is het een noodzakelijkheid die u de burgers op dit moment niet kunt bieden. Wat je ziet is dat burgers ook in het buitenland hun booster gaan halen. Ik neem aan dat u daar dan ook wel blij mee bent, dan mensen die niet willen wachten op de Nederlandse booster de gelegenheid nemen om dat in het buitenland te doen?
DE JONGE
Ik meen dat volgens mij burgers juist op een hele snelle manier nu de gelegenheid geven om een booster te halen. Vandaag zijn dus de 60-ers aan de beurt, wiens laatste prik zes maanden geleden was. De komende dagen de 60-ers wiens laatste prik drie maanden geleden was, dat is weer best een grote groep. En daarna gaat het heel rap naar beneden en hoewel u en ik nog beide heel jeugdig zijn, zullen we ook heel snel aan de beurt zijn. En dat geldt eigenlijk voor iedereen, want in de tweede helft van januari zijn we allemaal aan de beurt geweest. Volgens mij doen we het heel rap en ondertussen proberen we die Omikrongolf te vertragen en daarmee proberen we juist wel mensen de bescherming te bieden die ze ook nodig hebben.
VRAAG
De boosters in het buitenland was mijn vraag, want vindt u daarvan?
DE JONGE
Ik hou mensen niet tegen, het mag, maar ik vind het mijn taak om ervoor te zorgen dat dat zo snel mogelijk in Nederland ook geregeld is en dat doen we ook.
VRAAG
Ik heb u eigenlijk helemaal niks horen zeggen vanavond over dat er een wintersportseizoen aan zit te komen, ook heel veel in de kerstvakantie naar het buitenland gereisd wordt. Is er nog een overweging geweest bij u om internationale reisadviezen nog aan te passen of iets mee te doen?
DE JONGE
De OMT komt vrijdag weer bijeen over de maatregelen die ons te doen staan, mogelijk, op basis van de nieuwe analyse en natuurlijk is in het totale arsenaal van maatregelen is reismaatregelen ook onderdeel. Overigens ten aanzien van die Omikron-maatregelen, die we een aantal weken geleden hebben moeten nemen toen we zagen dat uit Zuidelijk Afrika het deze kant op kwam, die hebben onmiddellijke ook overnight genomen. De reismaatregelen. En als het gaat over de binnen Europese reismaatregelen, daar hebben we voorlopig afgesproken met de collega’s in Europa dat we het doen met de huidige DCC, dus het Digitaal Corona Certificaat, dat is de reismaatregel, en ik vind het belangrijk om in heel Europa gezamenlijk op te trekken. Dat was ook de reden dat we elkaar vorige week troffen, toen ik daar was met mijn collega’s in Brussel en ook toen heb ik toegelicht dat we dit echt samen in Europa moeten doen, het is onmogelijk om via reismaatregelen in Nederland, het is zo onderdeel van de EU-27, om het virus in Nederland via reismaatregelen binnen Europees buiten de deur te houden.
VRAAG
Ik heb nog een vraag voor meneer Rutte, ik heb toch ergens het gevoel dat er iets niet klopt met uw besluit over basisscholen. U zegt: de kinderen moeten eigenlijk binnen blijven in de bubbel van het gezin blijven, ook om de opa’s en oma’s met de Kerst te kunnen ontmoeten. Terwijl er tegelijkertijd diezelfde opa’s en oma’s naar het museum kunnen of naar het theater gaan. Actief zijn in het land. Dat heeft toch ergens een merkwaardig soort gevoel. Dat, we moeten de zeventigjarigen beschermen, maar de zeventigjarige zelf, daar wordt eigenlijk niks aan beperkende maatregel opgelegd. Die kunnen gewoon hun ding blijven doen de komende weken.
RUTTE
Nee, die vragen wij natuurlijk ook om verstandig zich te bewegen in de samenleving. Drukte te vermijden en zich te realiseren dat je als zeventigplusser gemiddeld genomen, na een besmetting met corona, veel groter risico hebt dat je in het ziekenhuis komt, ernstig ziek wordt, dan wat jongere mensen. Dus ook tegen zeventigplussers zeggen we dat en het is niet zo dat we de scholen sluiten zodat de kinderen dan naar opa en oma kunnen met de kerst. Nee we zeggen, het is verstandig om met de kerst echt dat te beperken en als het niet anders kan, in ieder geval anderhalve meter en testen en noem maar op. We doen dit omdat we weten dat niet alle kindjes opa en oma zullen vermijden. Dus daar is altijd een risico dat het toch gebeurt en dat is ook een keuze die mensen maken. En naast de Delta-variant, de risico’s van Omikron en de noodzaak om verspreiding te vertragen. Het noodzakelijk is om deze maatregel te nemen.
Persconferentie coronavirus 14 december 2021 in eenvoudige taal
Op dinsdag 14 december 2021 was er weer een persconferentie. Mark Rutte en minister Hugo de Jonge waren op televisie. Ze vertelden over hoe het nu gaat met het coronavirus.
De belangrijkste dingen leggen we uit.
Veel besmettingen
Er zijn de laatste weken veel besmettingen. Ziekenhuizen hebben het daardoor druk. Te veel operaties kunnen niet doorgaan. Daarom blijven maatregelen nodig. Deze regels gelden tot en met 14 januari 2022.
Basisscholen eerder dicht
Basisscholen gaan eerder dicht.
Scholen voor speciaal basisonderwijs ook. Zij sluiten een week voor de kerstvakantie.
Kinderen van ouders met bijvoorbeeld een zorgberoep mogen wel naar school. Voor die kinderen blijven scholen open. Op maandag 10 januari 2022 mogen alle kinderen weer naar school.
BSO open tijdens kerstvakantie
De BSO is de week voor de kerstvakantie dicht. Dat is van 20 december tot en met 24 december. Tijdens de kerstvakantie is de BSO wel open.
Blijf zoveel mogelijk thuis
Gaat u bij anderen op bezoek? Of krijgt u bezoek? Doe dan eerst een zelftest.
Oudere mensen moeten niet te veel andere mensen ontmoeten.
Wees extra voorzichtig als oudere mensen en kinderen bij elkaar zijn. Het gaat dan om mensen van 70 jaar en ouder.
Werk thuis. Kan dat niet? Houd op het werk 1,5 meter afstand.
Sluitingstijden
Bijna alles sluit om 5 uur ’s middags. Ook evenementen en amateursport (trainingen en wedstrijden).
Uitzonderingen:
Noodzakelijke winkels zijn open tot 8 uur ’s avonds. Zoals de supermarkt en de drogist.
Voor advocaten, notarissen, dokters en fysiotherapeuten geldt: dezelfde openingstijden als altijd.
Topsport (trainen en wedstrijden) mag na 5 uur ’s middags. Zonder publiek.
Betaalde zangers en acteurs mogen na 5 uur ’s middags oefenen. Zonder publiek.
1,5 meter afstand en mondkapje
Iedereen van 18 jaar of ouder moet 1,5 meter afstand houden.
Draag op deze plekken ook een mondkapje:
Overal waar u een vaste zitplaats hebt. Bijvoorbeeld in cafés, restaurants, bioscopen en theaters.
Alle overdekte plekken waar u doorheen loopt. Bijvoorbeeld scholen of beurzen.
Onderwijs
Op scholen zijn looproutes.
Op de basisschool:
Leerlingen zijn in de week voor de kerstvakantie vrij.
Leerlingen van groep 6, 7 en 8 dragen een mondkapje op de gang.
Leerlingen van groep 6, 7 en 8 doen vaak een zelftest.
Leerlingen die verkouden zijn, blijven thuis. En zij laten zich bij de GGD testen.
Leraren dragen een mondkapje op de gang.
Leraren doen vaak een zelftest.
Op de middelbare school:
Alle leerlingen en leraren dragen een mondkapje op de gang.
Alle leerlingen en leraren doen vaak een zelftest.
Extra prik
Zo veel mogelijk 18-plussers krijgen een boosterprik in januari. Er moeten 3 maanden tussen de laatste prik en de boosterprik zitten.
Zo veel mogelijk 60-plussers krijgen een boosterprik. Het liefst nog dit jaar.
Regels die blijven
Veel regels blijven hetzelfde:
Dringend advies: ontvang niet meer dan 4 bezoekers per dag.
Neem uw coronatoegangsbewijs en id-bewijs mee naar cafés en restaurants. U krijgt een vaste zitplaats.
Geen publiek bij sport.
In grote zalen mogen niet meer dan 1250 mensen.
Niet vergeten
Was vaak uw handen.
Hoest en nies in uw elleboog.
Geef niemand een hand.
Bij klachten: blijf thuis en laat u testen bij de GGD.
Zorg af en toe voor frisse lucht in huis. Zeker als er mensen op bezoek zijn geweest.
Volgende stap
De maatregelen gelden tot en met 14 januari.
Op 14 januari kijkt het kabinet hoe het gaat. En welke regels dan nodig zijn
Bellen met vragen over het coronavirus
Heeft u vragen over het coronavirus? Bel naar 0800 – 1351.
Of naar +31 20 205 1351. Als u in het buitenland bent.
