”Rutte zegt met de afspraken ‘het cynische businessmodel van bootjessmokkelaars’ te willen doorbreken en hoopt op meer afspraken met meer landen.”RTL NIEUWS
Demissionair premier Rutte zegt dat er gecontroleerd gaat worden of Tunesië geen mensenrechten schendt in de uitvoering van de migratiedeal die is gesloten met de Europese Unie. Mensenrechtenorganisaties hadden eerder op de avond hun vrees uitgesproken dat een harder beleid de situatie zal verslechteren.
Rutte zei dat ook dergelijke moeilijke onderwerpen zijn besproken met Tunesië. “Alle afspraken die we maken over het overvaren en terugsturen van mensen naar veilige landen moeten binnen de internationale verdragen vallen”, zei hij bij terugkeer op Schiphol over de mensenrechtenimplicaties van de overeenkomst.
“Deze deal is belangrijk omdat het ervoor zorgt dat we de gevaarlijke overtochten over de Middellandse Zee, dat businessmodel van de smokkelaars in bootjes, echt gaan proberen af te breken met elkaar”, vatte Rutte het belang van de afspraken samen. “Als je erin slaagt dat overvaren onder controle te krijgen, gaat dat ook effect hebben hier.”
De EU en Tunesië hebben afgesproken dat het land de grenzen beter gaat bewaken en mensensmokkel aanpakt in ruil voor investeringen in de economie. De EU trekt daarnaast nog eens ruim 100 miljoen euro uit voor grensbewaking, reddingsoperaties en bestrijding van mensensmokkel.
Mensenrechtenorganisaties hadden gelijk zware kritiek op de deal. VluchtelingenWerk vreest dat Tunesië “een soort doodlopende steeg voor vluchtelingen” wordt. Amnesty voorspelt dat smokkelaars juist gaan profiteren van het aangescherpte grensbeleid. “Als regeringen barrières opwerpen voor migratie, speelt dit de smokkelaars in de kaart. Zolang er geen legale migratieroutes zijn, blijven vluchtelingen en migranten op mensensmokkelaars aangewezen.”
De demissionair premier denkt juist dat deze afspraken ook een leidraad kunnen vormen voor afspraken met andere Noord-Afrikaanse landen. Dat moet een waterbedeffect voorkomen waarbij migrantenroutes verlegd worden van Tunesië naar andere landen in de regio. “Omdat het een brede afspraak is – niet alleen over asiel maar ook over de economie – is het de ambitie om dat type afspraken ook te gaan maken met andere landen.”
Geld uitkeren
Rutte erkent dat er veel geld is gemoeid met de plannen, in totaal enkele honderden miljoenen euro’s. “Maar als je kijkt naar wat het kost als je het niet op een fatsoenlijke manier doet, dan denk ik dat het echt wel goed is.”
Er zijn volgens hem goede afspraken gemaakt over het uitkeren van de miljoenen. “Daar is de Europese Commissie heel goed in. Ze zorgen er altijd voor dat het geld alleen wordt uitgekeerd als de afspraken die zijn gemaakt gehaald zijn. Je geeft niet in een keer een geldbedrag.”
EINDE NOS BERICHT
Reacties uitgeschakeld voor Noten 37 en 38/Astrid Essed klaagt aan
”De Europese Unie en Tunesië hebben een akkoord bereikt over migratie. In ruil voor honderden miljoenen euro’s neemt Tunesië maatregelen om de clandestiene oversteek van migranten te stoppen. Premier Mark Rutte sprak van een ‘ware mijlpaal’.”
De Europese Unie en Tunesië hebben een akkoord bereikt over migratie. In ruil voor honderden miljoenen euro’s neemt Tunesië maatregelen om de clandestiene oversteek van migranten te stoppen. Premier Mark Rutte sprak van een ‘ware mijlpaal’.
Rutte was zondag samen met voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en de Italiaanse premier Giorgia Meloni naar het Noord-Afrikaanse land gevlogen om de laatste obstakels uit de weg te ruimen. Een maand geleden waren ze ook in Tunis, maar toen lukte het niet om tot een deal te komen.
“Dit is een investering in onze gemeenschappelijke welvaart, stabiliteit en toekomstige generaties,” verklaarde Von der Leyen zondag na ondertekening van het akkoord. Vanuit Tunesië vertrekken migranten geholpen door smokkelaars naar Italië. Meestal reizen ze daarna door naar andere lidstaten.
Naast migratie zijn er ook afspraken gemaakt over zaken als energie en economie. De EU steekt onder meer geld in digitalisering, modernisering van het onderwijs en duurzame energieprojecten van het in economisch zwaar weer verkerende Tunesië.
De Tunesische president Kais Saied beloofde de afspraken snel te zullen invoeren. Rutte zei “bijzonder verheugd” te zijn over de deal en verwacht brede instemming van de andere EU-lidstaten. Hij wil ook de handelsbanden tussen Nederland en Tunesië aanhalen.
De deal is niet onomstreden. De autocratische president Saied onderdrukt de oppositie. Ook is er flinke kritiek op de behandeling van migranten in Tunesië. Eerder deze maand werden nog honderden migranten naar de woestijn aan de grens met Libië gestuurd na ongeregeldheden in de stad Sfax.
Blauwdruk
Rutte en Meloni waren in de EU de wegbereiders voor het akkoord. Zij zwengelden de discussie aan over de aanpak van migratie. Rutte onder druk van zijn eigen VVD, Meloni (leider van de rechts-radicale Fratelli d’Italia) vanwege de hoge toestroom van migranten naar haar land.
Tunesië werd tijdens het bezoek van het drietal een maand geleden tot 900 miljoen euro financiële hulp in het vooruitzicht gesteld. Nog eens 100 miljoen zou snel beschikbaar komen voor grensbewaking en het terugsturen van migranten. Om de eerste problemen aan te pakken kreeg het land direct 150 miljoen.
Brussel wil met meer landen tot dit soort akkoorden komen. De Tunesië-deal moet daarbij als een soort blauwdruk dienen. Het is een “model voor een nieuwe relatie met landen in Noord-Afrika,” zei Meloni. In 2016 sloot de EU een minder brede migratiedeal met Turkije.
EINDE ARTIKEL HET PAROOL
[40]
”In 1992, at 15 years of age, Meloni joined the Youth Front, the youth wing of the Italian Social Movement (MSI), a neo-fascist political party that dissolved in 1995.[1] During this time, she founded the student coordination Gli Antenati (The Ancestors), which took part in the protest against the public education reform promoted by minister Rosa Russo Iervolino.[16] In 1996, she became the national leader of Student Action, the student movement of the post-fascist National Alliance (AN), the national-conservative heir of the MSI, representing this movement in the Student Associations Forum established by the Italian Ministry of Education”
”Observers have described Meloni’s political positions as far right;[187][188] in August 2018, Friedel Taube wrote in Deutsche Welle that “Giorgia Meloni has a long history in far-right politics.”
”Meloni has criticised Italy’s approach towards illegal immigrants,[246] calling for a zero-tolerance policy, and she wants to blockade migrants from reaching Italian ports,[91] and boost the birth rate of Italian nationals to ease the need for migrant labour.[247] She is opposed to birthright citizenship proposals, which would give citizenship including education rights to immigrants born and living in Italy.[248] She has linked illegal immigration and crime, and refugee arrivals to human trafficking and prostitution”
‘ Ms Meloni’s right-wing alliance – which also includes Matteo Salvini’s far-right League and former PM Silvio Berlusconi’s centre-right Forza Italia – will take control of both the Senate and the Chamber of Deputies, with around 44% of the vote.”……..
”Ms Meloni wants a naval blockade to stop migrant boats leaving Libya, and Matteo Salvini is known to covet the job of interior minister which he held three years ago. However, he is currently on trial for barring a boat from docking as part of his policy to close ports to rescue boats.”
BBC
GIORGIA MELONI
ITALY’S FAR RIGHT WINS ELECTION AND VOWS
TO GOVERN FOR ALL
26 SEPTEMBER 2022
https://www.bbc.com/news/world-europe-63029909
Far-right leader Giorgia Meloni has claimed victory in Italy’s election, and is on course to become the country’s first female prime minister.
Ms Meloni is widely expected to form Italy’s most right-wing government since World War Two.
That will alarm much of Europe as Italy is the EU’s third-biggest economy.
However, speaking after the vote, Ms Meloni said her Brothers of Italy party would “govern for everyone” and would not betray people’s trust.
“Italians have sent a clear message in favour of a right-wing government led by Brothers of Italy,” she told reporters in Rome, holding up a sign saying “Thank you Italy”.
She is set to win around 26% of the vote, ahead of her closest rival Enrico Letta from the centre left. Mr Letta told reporters on Monday that the far-right victory was a “sad day for Italy and Europe” but his party would provide a “strong and intransigent opposition”.
Ms Meloni’s right-wing alliance – which also includes Matteo Salvini’s far-right League and former PM Silvio Berlusconi’s centre-right Forza Italia – will take control of both the Senate and the Chamber of Deputies, with around 44% of the vote.
Four years ago, Brothers of Italy won little more than 4% of the vote but this time benefited from staying out of the national unity government that collapsed in July.
The party’s dramatic success in the vote disguised the fact that her allies performed poorly, with the League slipping below 9%, and Forza Italia even lower.
Their big advantage, however, was that where they were able to put up one unified candidate in a constituency, their opponents in the left and centre could not agree a common position and stood separately.
Giorgia Meloni appears certain to become prime minister but it will be for the president, Sergio Mattarella, to nominate her and that is unlikely to happen before late October.
Although she has worked hard to soften her image, emphasising her support for Ukraine and diluting anti-EU rhetoric, she leads a party rooted in a post-war movement that rose out of dictator Benito Mussolini’s fascists.
Earlier this year she outlined her priorities in a raucous speech to Spain’s far-right Vox party: “Yes to the natural family, no to the LGBT lobby, yes to sexual identity, no to gender ideology… no to Islamist violence, yes to secure borders, no to mass migration… no to big international finance… no to the bureaucrats of Brussels!”
The centre-left alliance was a long way behind the right with 26% of the vote and Democratic Party figure Debora Serracchiani argued that the right “has the majority in parliament, but not in the country”.
In truth the left failed to form a viable challenge with other parties after Italy’s 18-month unity government fell apart, and officials were downbeat even before the vote. The Five Star Movement under Giuseppe Conte won a convincing third place – but did not see eye to eye with Enrico Letta even though they have several policies in common on immigration and raising the minimum wage.
Turnout fell to a record low of 63.91% – nine points down on 2018. Voting levels were especially poor in southern regions including Sicily.
Italy is a founding father of the European Union and a member of Nato, and Ms Meloni’s rhetoric on the EU places her close to Hungary’s nationalist leader Viktor Orban.
Her allies have both had close ties with Russia. Mr Berlusconi, 85, claimed last week that Vladimir Putin was pushed into invading Ukraine while Mr Salvini has called into question Western sanctions on Moscow.
Ms Meloni wants to revisit Italian reforms agreed with the EU in return for almost €200bn (£178bn) in post-Covid recovery grants and loans, arguing that the energy crisis has changed the situation.
Italy is already the second most indebted country in the eurozone and Prof Leila Simona Talani of King’s College London believes the next government will face a clutch of serious issues.
“They have no experience economically. Tax cuts will be a problem, so Italy will have less revenue and it’s heading for a recession, so it’ll face problems with the financial markets and with Europe. How will they find the money to tackle the rising energy prices?”
The Hungarian prime minister’s long-serving political director, Balazs Orban, was quick to congratulate Italy’s right-wing parties: “We need more than ever friends who share a common vision and approach to Europe’s challenges.”
In France, Jordan Bardella of the far-right National Rally said Italian voters had given European Commission chief Ursula von der Leyen a lesson in humility. She had earlier said Europe had “the tools” to respond if Italy went in a “difficult direction”.
However, Prof Gianluca Passarrelli of Rome’s Sapienza University told the BBC he thought she would avoid rocking the boat on Europe and focus on other policies: “I think we will see more restrictions on civil rights and policies on LGBT and immigrants.”
Ms Meloni wants a naval blockade to stop migrant boats leaving Libya, and Matteo Salvini is known to covet the job of interior minister which he held three years ago. However, he is currently on trial for barring a boat from docking as part of his policy to close ports to rescue boats.
This election marks a one-third reduction in the size of the two houses, and that appears to have benefited the winning parties.
The make-up of the Chamber and Senate is not yet clear but a YouTrend projection said the right-wing alliance would hold as many as 238 of the 400 seats in the lower house and 112 of the 200 seats in the upper house.
As for the centre left, they are projected to have 78 seats in the Chamber and 40 in the Senate.
Her far-right Brothers of Italy party is a part of a coalition that has made reducing immigration a key part of their agenda.
For African migrants like Mustapha Jarjou in Palermo, the capital of Sicily, it heralds frightening times ahead: “I am very worried it’s going to create a lot of negative impact on the lives of migrants like me.”
The 24 year old, who is a spokesperson for the Gambian Community Association in Palermo, says the policy might fan divisions and hatred towards migrants.
Italy is one of the main entry points into Europe and since the start of the year 70,000 migrants have arrived on boats on the country’s shores.
Ms Meloni wants to tighten the system for asylum seekers to choke off this irregular migration, which she says threatens the security and quality of life of its citizens.
She also wants to increase repatriations, target charity ships that rescue migrants who get into trouble during the Mediterranean crossing and has called for a naval blockade of North Africa.
Mr Jarjou’s journey to Italy – like that of many others – was incredibly dangerous.
He arrived here aged 17 in December 2016 having left his home in West Africa in search of a better life.
It is a miracle he made it – after leaving The Gambia and getting to Libya, his nightmare began as he was held there in prison on three occasions, each time managing to escape.
He survived a terrifying sea crossing on a dinghy before landing in Sicily, only to end up working as a farm labourer for very low pay in terrible conditions growing watermelons and tomatoes on the island’s hinterlands.
But his fortunes changed when he was issued with official documents, which he had applied for as an asylum seeker. This allowed him to move to Palermo to pursue his education.
He is currently in the second year of his nursing degree and hopes to work in a hospital in the city when he graduates.
If Ms Meloni makes good on her promises, it will be more difficult for migrants to make their status official.
“Documents are an important gateway into integration,” Mr Jarjou says – adding that without them many migrants will simply become “invisible” and be forced to eke out a bleak existence on the margins of Italian society.
He is especially worried about the threats to make it tougher for migrants to make sea crossings by criminalising charity rescue ships. This would simply lead to more deaths in the Mediterranean, he says.
‘World’s largest cemetery’
But the migrants have a powerful ally in Pope Francis, who in a speech at St Peter’s Square in the Vatican last weekend gave a passionate defence of them.
Although the pontiff did not mention Italy by name, his intervention could be seen as a rebuke of the incoming coalition’s policies.
He said the exclusion of migrants was “scandalous, disgusting and sinful”, dubbing the Mediterranean “the world’s largest cemetery” in reference to the thousands of migrants who have perished in its waters over the last few years.
“It is criminal not to open doors to those who are needy,” he said.
Despite Mr Jarjou’s fears, the city of Palermo has a long-standing reputation for being welcoming to migrants.
Situated as it is on the edge of Europe, the city became a cultural melting pot in ancient times, and one of its patron saints is Saint Benedict the Moor, the first black saint in history.
Fausto Melluso, the head of Arci Palermo, an umbrella association for 16 community groups in the city that represents 7,000 members, points out that most people in Sicily and southern Italy did not vote for Ms Meloni or vote at all. Many backed the populist Five Star Movement, led by former Prime Minister Giuseppe Conte.
Until recently an independent left-wing politician in the Palermo municipality, Mr Melluso admits he too is worried about the anti-migrant positions Ms Meloni may pursue.
He says her victory should be a “wake-up call” to challenge such attitudes and instead focus on integrating migrants into Italian society.
A 23-year-old Guinean migrant I met in the city is anxious to leave before life becomes even more difficult.
Having lived in Palermo since the age of 17, he has struggled to sort out his documents and believes Italy’s asylum system already makes it hard for migrants to integrate, often leaving them in limbo.
He speaks fluent Italian, volunteers for community groups, studies and also works as a waiter yet continually faces an uphill battle.
Every two years he has to renew his documents, which takes up a lot of time and is a tough process for migrants.
He is about to give up his job and move to France, where he has relatives and wants to go to university – though he does not know what he will do once his Italian documents expire next year.
“After six years here, nothing has changed for me. I feel like I arrived yesterday.”
EINDE ARTIKEL
[41]
” Naast migratie zijn er ook afspraken gemaakt over zaken als energie en economie. De EU steekt onder meer geld in digitalisering, modernisering van het onderwijs en duurzame energieprojecten van het in economisch zwaar weer verkerende Tunesië.”
Today, the President of the European Commission Ursula von der Leyen, the Italian Prime Minister Giorgia Meloni and the Dutch Prime Minister Mark Rutte, in a Team Europe spirit, alongside the President of Tunisia, Kaïs Saied have agreed to implement the comprehensive partnership package announced jointly on 11 June 2023.
In Tunis, they witnessed the signature of the Memorandum of Understanding by Commissioner for Neighbourhood and Enlargement Olivér Várhelyi and Secretary of State of the Minister of Foreign Affairs, Migration and Tunisians Abroad, Mounir Ben Rjiba opening a new chapter in relations between the European Union and Tunisia.
The Memorandum of Understanding covers five pillars: macro-economic stability, trade and investment, green energy transition, people-to people contacts, and migration. It will be implemented through the various strands of cooperation between the European Union and Tunisia, following the relevant regulations and applicable procedures.
Enhanced political and policy dialogue within the EU-Tunisia Association Council before the end of the year will offer an important opportunity to reinvigorate political and institutional ties, with the aim of addressing common international challenges together and preserving the rules-based order.
De Europese Unie en Tunesië hebben een deal gesloten op het gebied van migratie. Afgesproken is dat Tunesië de grenzen beter gaat bewaken en mensensmokkel aanpakt, in ruil voor investeringen van de EU. Dat geld is bedoeld om de Tunesische economie te verbeteren.
Voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie heeft samen met demissionair premier Rutte en de Italiaanse premier Meloni in Tunis afspraken gemaakt met de Tunesische president Saied.
Er gaat ruim 100 miljoen euro aan Europees geld naar Tunesië voor grensbewaking, het tegengaan van mensensmokkel, terugkeer van migranten en meer coördinatie van reddingsoperaties.
Dit staat er in de deal:
Tunesië gaat de grenzen beter bewaken, mensensmokkel aanpakken en registratie en terugkeer van migranten verbeteren.
Tunesische jongeren kunnen tijdelijk naar de EU voor scholing en werk en studenten kunnen meedoen aan het Erasmus-uitwisselingsprogramma.
De Europese Unie gaat in Tunesië investeringen doen in de techsector en op het gebied van watermanagement en duurzame landbouw.
De EU investeert 300 miljoen euro in een samenwerking op het gebied van hernieuwbare energie.
“Mensensmokkelaars exploiteren menselijke wanhoop en we moeten hun roekeloze businessmodel doorbreken”, zegt commissievoorzitter Von der Leyen.
Premier Rutte noemt de afspraken “essentieel om meer grip te krijgen op de strijd tegen irreguliere migratie”. Volgens hem draagt de deal bij aan “economische groei, banen en toekomstperspectieven voor de Tunesische economie”.
Tunesië is het belangrijkste doorreisland voor migranten die naar Europa willen. De helft van de migranten die dit jaar in Italië aan land kwamen, was via Tunesië gereisd.
Een deal met Tunesië is omstreden. Critici wijzen erop dat president Saied zich heeft ontpopt als een autocratisch leider en dat Europese geld in de zakken zal belanden van de machthebbers. Ook zou een deal legitimiteit geven aan het bewind.
Vorige maand waren de drie Europese leiders ook al op bezoek in Tunis bij president Saied. Rutte, Meloni en Von der Leyen hadden gehoopt bij de eerste ontmoeting met Saied overeenstemming te bereiken, vóór de EU-top van eind juni, maar dat lukte niet.
Buitenlandredacteur Lennard Swolfs vanuit Tunis:
Tunesiërs vragen zich af hoe het Europese geld ten goede zal komen aan de bevolking. Tunesië gaat als grenswacht voor Europa fungeren en krijgt in ruil daarvoor veel geld. Maar hoe dat geld wordt overgemaakt en hoe daarop wordt toegezien, is allemaal nog niet duidelijk. Corruptie is hier niets vreemds en de mensen op straat willen dan ook vooral weten hoe Europa ervoor gaat zorgen dat dat geld op de juiste plek terechtkomt.
Daarnaast lopen de spanningen tussen Tunesiërs en Afrikaanse migranten de laatste tijd flink op. Tunesië kampt al jaren met een enorme economische crisis en velen geven de migranten daarvan de schuld. Ze vinden bijvoorbeeld dat ze hun banen inpikken. De woede wordt aangewakkerd door president Kais Saied, die in februari nog zei dat zwarte migranten uit Sub-Sahara Afrika onderdeel zijn van een ‘crimineel plan’ om de Arabische identiteit van Tunesië te veranderen. Als Europa straks Afrikaanse migranten terugstuurt naar Tunesië, zullen die spanningen verder oplopen en zal de situatie nog uitzichtlozer worden, vrezen Tunesiërs.
De oppositie in Tunesië is fel tegen de deal gekant. President Saied werd in 2019 dan wel democratisch gekozen, maar de afgelopen jaren heeft de stoffige hoogleraar zich ontpopt tot een president met dictatoriale trekken. De afgelopen twee jaar stuurde hij de premier naar huis, ontbond het parlement, voerde een nieuwe grondwet in die hem zo goed als onschendbaar maakt en gooit politieke vijanden, activisten en journalisten in de gevangenis. De oppositie vraagt zich af hoe Europa – die de mond vol heeft van mensenrechten – een deal kan sluiten met zo’n president.
De deal gaat ook over andere onderwerpen. Zo kunnen Tunesische studenten meedoen aan het Erasmus-uitwisselingsprogramma en kunnen Tunesiërs tijdelijk in de EU komen voor scholing en werk.
Ook zijn er afspraken gemaakt over handel en investeringen, zoals in de techsector en op het gebied van watermanagement. Verder investeert de EU 300 miljoen euro in een samenwerking op het gebied van hernieuwbare energie.
Commissievoorzitter Von der Leyen noemt het totaalpakket een “investering in onze gedeelde welvaart, stabiliteit en in toekomstige generaties”.
De migratiedeal tussen de EU en Tunesië is rond. In ruil voor economische samenwerking en ruim 1 miljard euro aan goedkope leningen en subsidies, belooft Tunis het vertrek van migrantenbootjes vanaf de Tunesische kust tegen te gaan.
‘Een mijlpaal’, noemde demissionair premier Mark Rutte het akkoord dat hij – samen met voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en de Italiaanse premier Giorgia Meloni – zondagavond sloot met de Tunesische president Kais Saied. Rutte zei ‘zeer verheugd’ te zijn dat de deal er nu ligt, een maand na een eerste bezoek van het Team-Europa drietal aan Tunis. Von der Leyen sprak over een ‘strategisch en omvattend’ pakket. ‘We hebben geleverd’, aldus Von der Leyen.
Het akkoord met Tunis werd door Rutte begroet als het ‘perfecte voorbeeld’ voor soortgelijke afspraken met andere Afrikaanse landen. Mensenrechtenorganisaties en linkse partijen in het Europees Parlement veroordelen de afspraak met Saied. Zij stellen dat Tunesië migranten deporteert naar Libië, waar ze evenmin hun leven veilig zijn. Saied deed dit zondag af als ‘fake news’. Von der Leyen benadrukte dat de internationale en Europese wetten over mensenrechten gerespecteerd zullen worden.
Het ‘memorandum’ van zeven pagina’s dat de EU en Saied tekenden, verschilt niet veel van de hoofdlijnen die tijdens het eerste bezoek op 11 juni al waren vastgelegd. Dat de onderhandelingen over de definitieve tekst toch nog een maand duurden, lag volgens de de EU-onderhandelaars aan de onvoorspelbaarheid van Saied. Die onderstreepte de soevereiniteit van zijn land en zei herhaaldelijk dat hij niet de grenswacht voor Europa wil worden.
Zondag drong Saied aan op een snelle uitvoering van de afspraken. De lidstaten moeten het akkoord met Tunesië goedkeuren, premier Rutte zei er ‘alle vertrouwen’ in te hebben dat dit ook gebeurt.
Mensensmokkelaars
De EU is bereid Tunis 900 miljoen euro te lenen voor begrotingssteun. Zonder die hulp dreigt het land failliet te gaan, waardoor mensensmokkelaars nog makkelijker hun profijtelijke zaken kunnen voortzetten. De EU verstrekt die 900 miljoen euro pas als Saied een akkoord bereikt met het IMF over een hulpprogramma van 1,8 miljard euro. Dat wordt dit najaar verwacht. Saied weigert echter de hervormingen die het IMF eist – onder meer het verlagen van brandstofsubsidies – door te voeren.
Als brugfinanciering voor dit jaar is de EU bereid 150 miljoen euro aan Tunesië te geven. Over de precieze voorwaarden waaronder dit geld kan worden overgemaakt, wordt nog verder gepraat.
De EU wil verder de economische samenwerking met Tunesië verbeteren. Het land wordt geholpen bij het produceren van duurzame energie (waterstof en elektra uit zonne-energie) voor eigen gebruik en voor de export. Zo wordt er 300 miljoen euro geïnvesteerd in een energiekabel van Tunesië naar Italië. Ook helpt de EU financieel mee bij de aanleg van een datakabel tussen Tunesië en Europa.
Verder wordt de luchtvaart tussen Tunesië en Europa uitgebreid (belangrijk voor toerisme) en kunnen meer Tunesische jongeren studeren en werken in Europa. Ook investeert de EU 65 miljoen euro in de bouw van 80 moderne en duurzame scholen in Tunesië.
In ruil voor deze hulp moet Tunesië de ongecontroleerde afvaart van migrantenbootjes naar Europa tegengaan. De EU geeft Tunis 105 miljoen euro voor betere grensbewaking en het terugsturen van migranten. President Saied stelde dat zijn land geen opvangplaats voor migranten zal zijn. De EU wil afspraken met de Tunesische kustwacht over gezamenlijke zoek- en reddingsoperaties op de Middellandse Zee. ‘We moeten die gevaarlijke en vaak dodelijke oversteek van bootjes voorkomen’, aldus Rutte. ‘Het is van groot belang dat we meer greep krijgen op de irreguliere migratie.’
Na lang onderhandelen is er een migratiedeal bereikt tussen Tunesië en de Europese Unie. Dat maakte een woordvoerder van demissionair premier Rutte gisteravond bekend. In ruil voor geld en andere toezeggingen belooft Tunesië meer maatregelen te nemen om de oversteek van migranten die op weg zijn naar Europa te stoppen. Daarmee is er een akkoord bereikt met het land van waaruit dit jaar de meeste migranten vertrokken.
Rutte reisde gisteren samen samen met voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en de Italiaanse premier Giorgia Meloni naar het Noord-Afrikaanse land om de laatste obstakels uit de weg te ruimen. De demissionair premier sprak van een ‘ware mijlpaal’. Hij zei ‘bijzonder verheugd’ te zijn over de deal en verwacht brede instemming van de andere EU-lidstaten.
Von der Leyen had het over ‘een investering in onze gemeenschappelijke welvaart, stabiliteit en toekomstige generaties’. De Tunesische president Kais Saied beloofde de afspraken snel te zullen invoeren.
Miljard euro
In vaak overvolle schepen en bootjes wagen de migranten de gevaarlijke oversteek over de Middellandse Zee. Verreweg de meeste mensen willen naar Italië. Dit jaar arriveerden daar al ruim 33.000 migranten vanuit Tunesië, het gaat vooral om mensen uit Ivoorkust, Guinee en Egypte. Eenmaal in Europa wachten ze vaak lang op een asielprocedure of belanden ze in de illegaliteit.
De Europese Unie worstelt daar al jaren mee en hoopt met de deal de aantallen fors terug te dringen. In de deal krijgt Tunesië afspraken over energie, handel én Europees geld, ongeveer 1 miljard euro. In ruil moet het land veel meer migranten tegenhouden. Rutte zegt met de afspraken ‘het cynische businessmodel van bootjessmokkelaars’ te willen doorbreken en hoopt op meer afspraken met meer landen.
In de aanloop naar het akkoord brachten vorige maand premier Rutte, de Italiaanse premier Meloni en Von der Leyen al een bezoek aan Tunesië. Toen hoopten ze al tot een akkoord te komen, maar dat lukte niet.
Ook kritiek
Niet iedereen is positief over de deal. Bij linkse oppositiepartijen klonk eerder al kritiek. In Tunesië zijn problemen met mensenrechten en persvrijheid. “Als we afspraken maken met landen binnen en buiten Europa, dan kijken we altijd of die afspraken in lijn zijn met internationale verdragen”, liet Rutte al weten.
De Europese Unie en Tunesië hebben een akkoord bereikt over migratie. In ruil voor honderden miljoenen euro’s neemt Tunesië maatregelen om de clandestiene oversteek van migranten te stoppen. Premier Mark Rutte sprak van een ‘ware mijlpaal’.
Rutte was zondag samen met voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en de Italiaanse premier Giorgia Meloni naar het Noord-Afrikaanse land gevlogen om de laatste obstakels uit de weg te ruimen. Een maand geleden waren ze ook in Tunis, maar toen lukte het niet om tot een deal te komen.
“Dit is een investering in onze gemeenschappelijke welvaart, stabiliteit en toekomstige generaties,” verklaarde Von der Leyen zondag na ondertekening van het akkoord. Vanuit Tunesië vertrekken migranten geholpen door smokkelaars naar Italië. Meestal reizen ze daarna door naar andere lidstaten.
Naast migratie zijn er ook afspraken gemaakt over zaken als energie en economie. De EU steekt onder meer geld in digitalisering, modernisering van het onderwijs en duurzame energieprojecten van het in economisch zwaar weer verkerende Tunesië.
De Tunesische president Kais Saied beloofde de afspraken snel te zullen invoeren. Rutte zei “bijzonder verheugd” te zijn over de deal en verwacht brede instemming van de andere EU-lidstaten. Hij wil ook de handelsbanden tussen Nederland en Tunesië aanhalen.
De deal is niet onomstreden. De autocratische president Saied onderdrukt de oppositie. Ook is er flinke kritiek op de behandeling van migranten in Tunesië. Eerder deze maand werden nog honderden migranten naar de woestijn aan de grens met Libië gestuurd na ongeregeldheden in de stad Sfax.
Blauwdruk
Rutte en Meloni waren in de EU de wegbereiders voor het akkoord. Zij zwengelden de discussie aan over de aanpak van migratie. Rutte onder druk van zijn eigen VVD, Meloni (leider van de rechts-radicale Fratelli d’Italia) vanwege de hoge toestroom van migranten naar haar land.
Tunesië werd tijdens het bezoek van het drietal een maand geleden tot 900 miljoen euro financiële hulp in het vooruitzicht gesteld. Nog eens 100 miljoen zou snel beschikbaar komen voor grensbewaking en het terugsturen van migranten. Om de eerste problemen aan te pakken kreeg het land direct 150 miljoen.
Brussel wil met meer landen tot dit soort akkoorden komen. De Tunesië-deal moet daarbij als een soort blauwdruk dienen. Het is een “model voor een nieuwe relatie met landen in Noord-Afrika,” zei Meloni. In 2016 sloot de EU een minder brede migratiedeal met Turkije.
EINDE ARTIKEL HET PAROOL
Reacties uitgeschakeld voor Noot 42/Astrid Essed klaagt aan
”De EU is bereid Tunesië ruim 1 miljard euro aan goedkope leningen en subsidies te verstrekken als het land zich inzet om de migrantenbootjes richting Europa tegen te houden. Premier Rutte is hoopvol gestemd dat een akkoord met Tunis voor het eind van de maand is uitgewerkt.”
De EU is bereid Tunesië ruim 1 miljard euro aan goedkope leningen en subsidies te verstrekken als het land zich inzet om de migrantenbootjes richting Europa tegen te houden. Premier Rutte is hoopvol gestemd dat een akkoord met Tunis voor het eind van de maand is uitgewerkt.
‘Een mijlpaal’ noemde voorzitter Ursula von der Leyen zondagmiddag de aanzet tot een akkoord, die tot stand kwam na een ontmoeting met de Tunesische president Kais Saied. Ze prees Tunesië als een ‘zeer gewaardeerde partner’ van de EU. Rutte en de Italiaanse premier Giorgia Meloni, die bij het gesprek met Saied aanwezig waren, toonden zich eveneens tevreden. Beide premiers staan thuis zwaar onder druk om de toestroom van migranten in te dammen.
De EU wil Tunis helpen met 900 miljoen euro aan leningen. Dat moet voorkomen dat Tunesië bankroet gaat. De chaos die dan zou ontstaan, leidt tot nog meer migranten (Tunesiërs en andere nationaliteiten) die vanaf de Tunesische kust naar Italië vertrekken.
In ruil voor het geld en de handelsvoordelen moet Tunesië de mensensmokkelaars op zijn grondgebied aanpakken. Voor zo’n ‘anti-smokkelaars partnerschap’ stelt de EU nog eens 100 miljoen euro als subsidie beschikbaar. De regering in Tunis moet daarmee zijn grenzen beter bewaken, migrantenbootjes in de territoriale wateren oppikken en migranten terugsturen naar hun thuisland.
De 900 miljoen euro van de EU komt pas beschikbaar als ‘aan de noodzakelijke voorwaarden is voldaan’, zei Von der Leyen. Ze doelde daarmee op afspraken die worden gemaakt in de al lopende gesprekken tussen het IMF en Tunis over een nog veel grotere lening van 1,8 miljard euro.
Het IMF eist dat Saied de overheid hervormt en de subsidies op graan en brandstof verlaagt. Een zeer gevoelige kwestie voor de autocratische Saied, waardoor de gesprekken met het IMF in een impasse verkeren.
Brugfinanciering
Om tussentijds toch iets te doen, is de EU van plan als extraatje 150 miljoen aan brugfinanciering in de vorm van een subsidie te verstrekken. Dat geld kan al snel worden overgemaakt, afhankelijk van gesprekken tussen Brussel en Tunis komende weken. De EU-lening van 900 miljoen euro volgt pas als Tunis en het IMF het eens zijn, mogelijk dit najaar.
De EU biedt Tunesië ook extra handelsvoordelen aan. De Unie wil het land volop helpen duurzame energie op te wekken, voor eigen gebruik en voor de export naar Europa. Daarvoor draagt de EU 300 miljoen euro bij aan de aanleg van een elektrakabel die Tunesië met Italië verbindt. Via de Europese Investeringsbank investeert de EU daarnaast ook nog 150 miljoen euro in de aanleg van een grote datakabel tussen Tunesië en Europa.
Tunesiërs krijgen verder meer mogelijkheden om in Europa te studeren en werken. Premier Rutte kondigde aan dat Nederland op korte termijn met een handelsmissie naar Tunesië komt. Die missie moet resulteren in het sluiten van contracten op terreinen als duurzame energie, toerisme en watermanagement.
Mensenrechten
Von der Leyen, Meloni en Rutte benadrukten dat de mensenrechten moeten worden gerespecteerd. Dat is een groot probleem in Libië, waarmee de EU ook samenwerkt om de komst van migranten in te perken.
De bedoeling is dat het zondag bereikte ‘akkoord op hoofdlijnen’ snel wordt omgezet in een echt akkoord, liefst voor de EU-top van 29 en 30 juni. De regeringsleiders kunnen het pakket dan goedkeuren. Meloni beloofde een internationale conferentie te organiseren over migratie en ontwikkelingssamenwerking met landen rond de Middellandse Zee.
Asielcentra buitengrenzen
Afgelopen donderdag werden de EU-landen het eens over maatregelen die economische migranten (weinig kans op een verblijfsvergunning) moeten ontmoedigen de reis naar Europa te maken. Voor deze groep wordt een speciale, snelle asielprocedure opgezet, in gesloten centra aan de buitengrenzen van de EU.
Na een negatief besluit over hun asielaanvraag volgt een eveneens korte procedure over de terugkeer. Zo’n systeem werkt alleen als landen als Tunesië meewerken om migranten terug te nemen. Het Europees Parlement, dat nog moet instemmen, is kritisch over het akkoord van de lidstaten.
Europarlementariërs van de PvdA en GroenLinks reageerden zondag verbolgen over het resultaat van het overleg in Tunis. Thijs Reuten (PvdA) noemde het ‘gênant’ dat Rutte erbij was. Net als Tineke Strik (GroenLinks) is de PvdA’er ervan overtuigd dat afspraken met de autocratische president Saied de problemen rond migratie niet zullen oplossen.
EINDE ARTIKEL
[44]
”De 900 miljoen euro van de EU komt pas beschikbaar als ‘aan de noodzakelijke voorwaarden is voldaan’, zei Von der Leyen. Ze doelde daarmee op afspraken die worden gemaakt in de al lopende gesprekken tussen het IMF en Tunis over een nog veel grotere lening van 1,8 miljard euro.
Het IMF eist dat Saied de overheid hervormt en de subsidies op graan en brandstof verlaagt. Een zeer gevoelige kwestie voor de autocratische Saied, waardoor de gesprekken met het IMF in een impasse verkeren.”
”De EU wil Tunis helpen met 900 miljoen euro aan leningen. Dat moet voorkomen dat Tunesië bankroet gaat. De chaos die dan zou ontstaan, leidt tot nog meer migranten (Tunesiërs en andere nationaliteiten) die vanaf de Tunesische kust naar Italië vertrekken.”
” “Als we afspraken maken met landen binnen en buiten Europa, dan kijken we altijd of die afspraken in lijn zijn met internationale verdragen”, aldus Rutte.”
Er is meer tijd nodig voor een migratiedeal tussen Tunesië en de Europese Unie. Premier Rutte en Italiaanse premier Meloni vinden ‘een paar dagen, een paar weken’ extra geen probleem, zeiden beide regeringsleiders bij de EU-top in Brussel. Daar praten leiders van 27 EU-lidstaten over migratie.
Op deze EU-top had eigenlijk de grote migratiedeal met Tunesië worden goedgekeurd. Voor eind juni een deal, was de bedoeling. Twee weken geleden gingen premier Rutte, de Italiaanse premier Meloni en de voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen naar Tunesië.
‘Geen feestelijke aankondiging’
“De gesprekken zijn gaande, ik verwacht een goede uitkomst. Vandaag geen feestelijke aankondiging, maar voor de voortgang ook geen probleem”, zegt premier Rutte. “Ik denk dat we heel dichtbij zijn. Ik heb het eerder meegemaakt met dit soort afspraken, ook in 2016 in Turkije, dan kan het altijd een paar weken langer duren.”
Ook de Italiaanse premier Meloni zegt dat er ‘stappen vooruit’ worden gezet en dat ‘een paar dagen of paar weken extra geen probleem is’.
In de deal krijgt Tunesië afspraken over energie, handel én Europees geld, ongeveer 1 miljard euro. In ruil moet het land migranten tegenhouden. Rutte wil met de afspraken ‘het cynische businessmodel van bootjessmokkelaars’ doorbreken en hoopt op meer afspraken met meer landen.
Achter de schermen valt te horen dat onderhandelaars inhoudelijk bijna klaar waren, maar de Tunesiërs nog niet akkoord gingen. Nu liggen gesprekken stil vanwege het offerfeest.
‘Belangrijk voor Rutte’
“Dit is voor Rutte een heel belangrijke deal, want hij wil de asielinstroom verlagen”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. “Hier in Brussel verwachten topdiplomaten dat er voor volgende week vrijdag een deal is.”
Niet iedereen is positief over de aanstaande deal. Bij linkse oppositiepartijen klinkt kritiek. In Tunesië zijn problemen met mensenrechten en persvrijheid. “Als we afspraken maken met landen binnen en buiten Europa, dan kijken we altijd of die afspraken in lijn zijn met internationale verdragen”, aldus Rutte.
EINDE BERICHT
[47]
Artikel 18
Asielrecht
Het recht op asiel is gegarandeerd met inachtneming van de voorschriften van het Verdrag van GenŁve van 28 juli 1951 en het Protocol van 31 januari 1967 betreffende de status van vluchtelingen, en overeenkomstig het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap.
The European Union signed a major deal with Tunisia on Sunday, promising the North African country as much as €1 billion ($1.12 bn) in investment, financial aid and loans in exchange for curbs on migrants leaving its shores for Europe.
The deal is a major boost for Tunisia’s President Kais Saied, an increasingly authoritarian leader who has spent the past few years dismantling the country’s democracy – a decade after a revolution there toppled a longtime dictator and sparked a region-wide rebellion against autocracy.
Tunisia had previously been described as the only democracy to have emerged from the 2011 Arab Spring movement.
“Since 2011, the European Union has been supporting Tunisia’s journey of democracy,” said European Commission President Ursula von der Leyen after signing the agreement. “It is a long, sometimes difficult road. But these difficulties can be overcome.”
Several European lawmakers and human rights organizations have warned that any agreement that doesn’t include human rights assurances would be seen as an endorsement of Saied’s anti-democratic policies.
“In short, we are doing a deal with a dictator who is cruel and unreliable,” Dutch Member of the European Parliament Sophie in ‘t Veld said at a meeting of the body’s Committee on Civil Liberties, Justice and Home Affairs on Tuesday. “This deal does not align with our values, it will not be effective, and it is not concluded in a transparent and democratic way.”
That the EU signed it anyway is a testament to how desperate some European leaders have become to curb migration, analysts say.
“This is an agreement with a leader who is showing increasingly authoritarian tendencies,” Camille Le Coz, a senior policy analyst at the Migration Policy Institute in Brussels, told CNN. “The priority is given to fixing the problem in the short term, and curbing arrivals. Values lose.”
Saied rose to power in 2019 after the death of Tunisia’s first democratically elected president Beji Caid Essebsi.
Running as an independent, he won a landslide victory after positioning himself as a political newcomer standing up to a corrupt elite.
But democratic ideals were pushed aside in 2021, when the president embarked on a major power grab at the height of the Covid-19 crisis. He ousted the government, dissolved parliament, and began ruling by decree.
Since then, he has cracked down on freedom of the press and judicial independence, even appointing himself as attorney general. Last year, he forced through a new constitution that cemented his one-man rule and dissolved any last hopes for a democratic government. He has also been accused of being responsible for the wave of anti-Black racism in the country amid an influx of migrants.
But Tunisia’s descent into authoritarianism was not on the agenda during the high-profile European visit over the weekend and journalists were not allowed to ask questions during the event.
Instead, Saied was all smiles while posing for photos alongside von der Leyen, Italian Prime Minister Georgia Meloni and Dutch Prime Minister Mark Rutte after signing the agreement.
Rutte’s presence was particularly striking. Just days before the trip to Tunis, he announced that he would be leaving Dutch politics after his government collapsed over migration policy.
A spokesperson for the European Commission told CNN the agreement signed with Tunisia “focused on macro-economic stability, trade and investment, green energy transition, people-to people contacts, and migration” and that the EU is addressing human rights issues in Tunisia through other channels.
The EU has long championed democracy in the Arab world, describing itself as a “firm promoter and defender of human rights and democracy across the world.” But it has in the past decade witnessed a flood of irregular migration that has seen it prioritize reducing numbers, analysts say, sometimes at the expense of its goal to promote human rights.
Vague agreement
Around 100,000 people have crossed the Mediterranean Sea to get to Europe so far this year, most of them arriving in Italy, according to the UN Refugee Agency.
Many made the dangerous journey on small boats operated by people smugglers who have little regard for safety. Since 2015, more than 23,000 people have either died or gone missing while trying to reach Europe, according to the UN.
The issue has pitted EU member states against each other. On one side are receiving countries like Italy that have seen an influx of tens of thousands of people per year and have asked the EU for help to resettle them. On the other side are states like Hungary and Poland which refuse to cooperate and take their share of refugees. Both countries are governed by populist right-wing leaders who argue that they should have control over whom they admit to their territory
But whether the deal with Tunisia could actually lead to a meaningful result is another question.
For one, the pact remains vague. While von der Leyen promised last month the agreement would be worth as much €1 billion in financial aid and loans, the text doesn’t mention that figure.
“The agreement that has been published is almost entirely numberless, and it is extremely broad and unspecific, despite the fact that it is covering a lot of topics where the devil really is in the details,” Max Gallien, a research fellow at the Institute of Development Studies at the University of Sussex in the UK, told CNN.
To dispense a substantial amount of money to Tunisia, the European Commission would also need to get support from the European Parliament and the European Council, which is made up of representatives of all EU member states.
That could be tricky. The parliament has repeatedly criticized the Tunisian leader, even adopting a resolution in March to express concern about what it called “President Saied’s authoritarian drift” and his “racist discourse against sub-Saharan migrants.”
There are also questions about the Commission’s mandate. The agreement hints that the EU will make it easier for Tunisians to get visas to come to Europe legally.
“This is a prerogative of EU member states. So the Netherlands and the [European] Commission can go to Tunis and commit to this and say the EU is going to make Vague progress on this, but if France or Germany decides that they don’t feel like it, well, they just won’t do it,” Le Coz said.
‘Destruction of democracy’
Gallien said that the lack of exact commitments in the text of the agreement means the deal is mostly symbolic.
“It is designed to show progress, to signal that they’re working together on these issues, because both sides have domestic audiences that have an interest in this, but I think it is very doubtful or very unclear at this point how much will come out of it,” he said.
But signals matter, critics say. The EU is cooperating with Tunisia on migration despite serious allegations of human rights abuses against migrants on Tunisia’s part. Tunisian forces have been accused of arbitrary detentions and inhuman treatment of migrants. And Saied himself has stoked tensions by describing migration into Tunisia from other parts of Africa as “criminal enterprise hatched at the beginning of this century to change the demographic composition of Tunisia.”
The Tunisian government didn’t respond to CNN’s request for comment.
This isn’t the first time the EU has struck a deal with a North Afrian regime that has been accused of human rights abuses in order to stem migration. It brokered a similar agreement with Libya in 2017 despite documented human rights violations there. It announced additional support for Libya last year.
Gallien said Europe’s position on Tunisia’s descent into autocracy is worrying.
“We should not fall into the trap of just looking at other countries in the region and going ‘well, you know, there’s a lot of authoritarianism and consequently, Tunisia’s authoritarianism is less concerning’,” he said.
Tunisia’s democracy was not perfect, Gallien said, but “it did have a genuine attempt at developing democratic institutions.”
“This is a genuine destruction of something that has been built and consequently a narrowing of the options of a country of over 10 million people,” he added. “So, I think that is that is one reason we should be very concerned.”
EINDE ARTIKEL
HUMAN RIGHTS WATCH
EU LAWMAKERS CALL OUT COMMISSION IN
ACTION ON RIGHTS DECLINE IN TUNISIA
EU Parliament Members Call for Release of Jailed Critics
Today, European parliamentarians from across the political spectrum denounced the European Union’s shortsighted approach to Tunisia, calling for stronger action on the country’s democratic backsliding.
“We will want to put democracy and human rights back at the center of any agreement with Tunisia,” said Green lawmaker Mounir Satouri. Center-right Parliamentarian Michael Gahler regretted “a return to a Ben Ali situation – and the EU has let it happen.” Center-Left Matjaž Nemec said Parliament stands by Tunisian people and migrants facing abuses, while Renew member Karen Melchior urged the EU Commission and states to respect the EU founding principles in their engagement with Tunisia. All called for the urgent release of arbitrarily detained critics.
A European Parliament’s resolution in March was prompted by a wave of arrests of critics, most of them accused of “conspiracy against state security.” Since the Parliament’s outcry, the situation has dramatically worsened. In April and May, a new wave of arrests targeted leaders and supporters of the largest opposition party Ennahda, including its President Rached Ghannouchi. Today, more than 40 people are behind bars for political activities, opinions, or statements.
Jailing critics is just one of the tools used by President Saied. In recent months, the president sacked judges arbitrarily, banned peaceful protests, and issued decree-laws that undermine judicial independence, threaten free speech, and facilitate surveillance of critics.
In contrast with the Parliament, the EU Commission and the Council failed to show concern about the deteriorating situation in Tunisia. Instead, the EU seems obsessed in obtaining Tunisia’s cooperation on migration control, despite President Saied’s hate speech and growing brutality against Black migrants and asylum seekers.
Tunisia’s breakdown in rule of law is terrible news for its citizens. But it is also bad news for the EU. A government that silences citizens, destroys checks-and-balances, and concentrates powers in the hands of one man cannot be a trusted and reliable partner. This is more important as the EU begs Tunisia for cooperation on migration. Evidence of collective expulsions and violations during interceptions at sea should make the EU rethink and suspend any migration-related funding not to appear complicit in such abuses.
If the EU is serious about human rights and about its engagement with Tunisia and Tunisians, it should urgently change course, call for the release of jailed critics and make it clear that human rights are core in its relations with Saied’s administration.
In ruil voor geld en ondersteuning belooft Tunesië migranten tegen te houden die de oversteek naar Europa willen maken. De deal die de Europese Unie heeft gesloten is mede een triomf voor afzwaaiend premier Mark Rutte. Hij spreekt van een ‘mijlpaal’, al is er ook kritiek.
Vorige week kwam zijn vierde kabinet nog ten val over migratie, zondag boekte Rutte in demissionaire staat alsnog een Europees succes. Samen met voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en de Italiaanse minister-president Giorgia Meloni, zette Rutte in Tunis zijn handtekening onder een akkoord met de Tunesische president Kais Saied.
Een zak geld
Die belooft meer te doen om te voorkomen dat bootjes met migranten vanuit het Noord-Afrikaanse land de oversteek wagen naar Europa. In ruil daarvoor komt Europa over de brug met een zak geld. Aan de deal hangt een prijskaartje van een slordige 1 miljard euro, zo werd eerder bekend. Daarvan is 900 miljoen euro bedoeld voor financiële hulp. Het land heeft grote economische problemen. Daarnaast moet nog eens 100 miljoen snel beschikbaar komen voor grensbewaking en het terugsturen van migranten. Volgens Rutte is het ‘essentieel dat er meer controle komt over ongecontroleerde migratie’.
Samen met Von der Leyen en Meloni trekt Rutte de Europese kar. Het drietal vloog een aantal weken geleden ook al naar Tunis om Saied tot een deal te bewegen. Dat lukte toen nog niet. Meloni en Rutte vonden elkaar, omdat Italië dit jaar al ruim 33.000 migranten vanuit Tunesië zag aankomen, terwijl Rutte in eigen land aan de VVD-achterban had beloofd de instroom van asielzoekers te beperken.
Kritiek op Tuniesiëdeal
Als het aan het drietal ligt, volgen er meer akkoorden met andere Afrikaanse landen. ,,Dit partnership moet worden beschouwd als een model om nieuwe relaties met Afrikaanse naties aan te knopen”, zei Meloni. De inspiratie hiervoor wordt ontleend aan de migratiedeal met Turkije uit 2016. Ook toen kwam Europa met miljarden over de brug.
Toch is er ook kritiek: Saied staat bekend als een dictator die de oppositie in zijn eigen land onderdrukt. Daarnaast wordt er door zijn regering een hetze gevoerd tegen vooral zwarte Afrikanen die vanuit Tunesië naar Europa willen. Eerder doken nog verhalen op over vluchtelingen die zonder water en voedsel in de woestijn belanden.
EINDE AD BERICHT
Reacties uitgeschakeld voor Noten 46 t/m 48/Astrid Essed klaagt aan
”Tunesië is nu een belangrijk doorvoerland voor mensen die naar Europa willen, mede vanwege de gunstige ligging. De helft van de migranten die dit jaar in Italië aan land kwamen, vertrok op bootjes uit het Noord-Afrikaanse land.”
EU-leiders hebben in Tunesië de eerste stappen gezet naar een migratiedeal. De Europese Unie belooft grote financiële investeringen te doen in het land. In ruil daarvoor moet Tunesië zich inzetten voor betere grensbewaking en mensensmokkel aanpakken.
Tunesië krijgt op lange termijn 900 miljoen euro aan financiële steun, maakte voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie bekend in Tunis. Daarbij krijgt het land nu al 150 miljoen euro om de eerste problemen op te lossen. Het geld is onder meer bedoeld voor investeringen in handel en energie om de Tunesische economie, die er slecht voor staat, te verbeteren.
Verder krijgt het land financiële hulp om de migratie via mensensmokkelaars aan te pakken. Tunesië krijgt 100 miljoen euro voor grensbewaking, reddingsoperaties en de terugkeer van migranten.
Digitale brug
Ook zal er geld gaan naar een verbinding waarmee schoon opgewekte elektriciteit van Tunesië via Italië naar Europa kan worden geëxporteerd en naar een “digitale brug”. Dat is een snelle internetkabel tussen de Noord-Afrikaanse landen en Europa.
De EU wil ook investeren in kennisuitwisseling tussen universiteiten. Jonge Tunesiërs moeten de kans krijgen om in Europa te komen werken en studeren.
Von der Leyen bezocht Tunesië samen met de Italiaanse premier Meloni en premier Rutte. De laatste zei na afloop dat de EU-leiders en de Tunesische president Saied “uitstekende gesprekken” met elkaar hebben gehad. Meloni sprak van “een nieuwe bladzijde in de geschiedenis van Tunesië en de EU”. Ook zei ze Tunesië te willen helpen met de aanvraag voor een lening bij het Internationaal Monetair Fonds.
Het terugdringen van migratie was voor de Europese leiders het belangrijkste punt op de agenda. Zij willen dat het land de migratie naar Europa indamt en teruggestuurde migranten opvangt, ook als het geen Tunesiërs zijn.
Tunesië is nu een belangrijk doorvoerland voor mensen die naar Europa willen, mede vanwege de gunstige ligging. De helft van de migranten die dit jaar in Italië aan land kwamen, vertrok op bootjes uit het Noord-Afrikaanse land. Deze week nog kwamen de EU-landen gezamenlijk tot een deal over het opvangen, verdelen en terugsturen van migranten.
Europa-correspondent Ardy Stemerding:
“De Europese leiders hopen dat de afspraken met Tunesië net zo’n effect zullen hebben als de Turkije-deal van een aantal jaar geleden. Ook toen gingen de aantallen asielzoekers fors naar beneden. Tunesië krijgt daar geld voor terug, wat ze goed kunnen gebruiken. De EU is bereid te helpen, maar het echte doel is natuurlijk het binnenhalen van een migratiedeal.
De grote lijnen hebben ze vandaag vastgelegd, het is nu aan de ministers van Buitenlandse Zaken om de details uit te werken. Ze hebben een duidelijk doel gesteld: voor de zomer moet er een handtekening staan onder het akkoord.”
Kort voor de ontmoeting waarschuwde Saied nog dat het land niet de grenswacht van Europa wil worden. Een oplossing voor de illegale migratie mag niet ten koste gaan van Tunesië, zei de president. Maar afspraken maken met Europa kan grote voordelen hebben voor Tunesië. Door de zwakke economie, armoede en werkloosheid is de onvrede groot onder de bevolking.
EINDE NOS BERICHT
”Net als Turkije – voordat dat land een migratiedeal met de EU sloot in 2016 – is Tunesië nu een belangrijk doorvoerland voor mensen die naar Europa willen. De helft van de migranten die dit jaar in Italië aan land kwamen, vertrok uit Tunesië. Voor een groot deel heeft dat te maken met de geografische ligging. De Tunesische stad Sfax ligt bijvoorbeeld maar op 187 kilometer afstand van het Italiaanse eilandje Lampedusa.”
Premier Rutte is vandaag in Tunesië om samen met EU-partners de mogelijkheden voor een grote migratiedeal te bespreken. Samen met de Italiaanse premier Meloni en voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie gaat hij in gesprek met de Tunesische president Saied.
Saied zette een dag voor de komst van de EU-leiders alvast de toon voor de onderhandelingen, door te waarschuwen dat Tunesië niet de grenswacht van Europa wil worden en dat een oplossing niet ten koste mag gaan van zijn land.
Vier vragen over wat er op het spel staat:
1. Wat willen Rutte en zijn Europese partners van Tunesië?
Ze willen dat Tunis de migratie naar de EU doet afnemen en teruggestuurde migranten opvangt, ook als het geen Tunesiërs zijn. Want de Europese landen vinden de migratiedruk te hoog. Er zijn bijvoorbeeld tussen januari en begin juni rond de 50.000 migranten via de Middellandse Zee naar Italië gevaren, flink meer dan in dezelfde periode in 2022.
Europese leiders willen niet alleen dat minder migranten de oversteek wagen, maar ook dat EU-landen mensen makkelijker kunnen terugsturen als blijkt dat ze geen kans maken op een asielstatus. Volgens de deze week gemaakte Europese migratie- en asielafspraken wordt het mogelijk om hen terug te sturen naar het land van vertrek in plaats van hun land van herkomst, en dat betekent in veel gevallen Tunesië. Maar dan heb je wel medewerking van Tunesië nodig, want daar zijn migranten op dit moment ook niet welkom.
2. Waarom juist met Tunesië praten?
Net als Turkije – voordat dat land een migratiedeal met de EU sloot in 2016 – is Tunesië nu een belangrijk doorvoerland voor mensen die naar Europa willen. De helft van de migranten die dit jaar in Italië aan land kwamen, vertrok uit Tunesië. Voor een groot deel heeft dat te maken met de geografische ligging. De Tunesische stad Sfax ligt bijvoorbeeld maar op 187 kilometer afstand van het Italiaanse eilandje Lampedusa.
Kortom: Brussel wil naast de Turkije-deal ook een Tunesië-deal, om weer een gat te dichten in de muur tegen migranten.
3. Waarom zou Tunesië meewerken aan zo’n deal?
Tunesië kampt al jaren met een zeer zwakke economie. Armoede en voedseltekorten treffen de bevolking. Bedrijven gaan in rap tempo failliet. Door de hoge prijzen en de werkloosheid vreest de regering voor een volksopstand. We hebben het tenslotte over hetzelfde land van waaruit de Arabische Lente zich in 2011 met een dergelijke revolutie begon te verspreiden.
Daarom is het voor president Saied belangrijk dat hij 1,9 miljard dollar krijgt van het Internationaal Monetair Fonds. Dat geld is bevroren vanwege een conflict tussen zijn regering en het Internationaal Monetair Fonds. Als dit niet wordt opgelost, groeit niet alleen de crisis maar ook de politieke onrust in het land.
Het bezoek van Rutte, Meloni en Von der Leyen kan uitkomst bieden. Meloni heeft de hoop uitgesproken dat de ontmoeting leidt tot een heropening van de dialoog tussen Saied en het IMF, zodat die grote lening alsnog kan doorgaan. Daarnaast rekent de president van Tunesië waarschijnlijk op een paar miljard euro Europese steun als beloning voor een eventuele deal.
4. Wat betekent dit voor de vertrekkers?
Als de EU erin slaagt een deal met Tunesië te sluiten en het land daarmee teruggestuurde mensen accepteert, lijken de kansen voor sommige migranten te slinken om na de overtocht op Europese bodem te blijven. Er komen asielcentra aan de buitengrenzen van de EU, waar snel wordt besloten wie kans maakt op asiel en wie niet. ‘Kansloze’ mensen worden opgesloten in detentiecentra en zouden dan worden teruggestuurd naar Tunesië.
Er zijn nog onzekerheden. Het Europees Parlement kan het migratie- en asielakkoord nog afkeuren. Het is de vraag hoe veilig Tunesië is als opvangland voor teruggestuurde migranten uit sub-Sahara-Afrika. Belangenorganisaties waarschuwen dat het land steeds gevaarlijker wordt voor deze groep.
Uiteindelijk moet er dus over het akkoord met de Tunesische president worden onderhandeld. Daar zullen meer Europese leiders bij betrokken zijn dan alleen Rutte, Meloni en Von der Leyen.
EINDE BERICHT
Reacties uitgeschakeld voor Noten 49 en 50/Astrid Essed klaagt aan
”Some have suggested that the Tunisian president may be scapegoating Black Africans in order to deflect attention away from the controversies he has courted at home.
Saied has pushed Tunisia closer to autocracy since dismissing parliament in mid-2021 and moving to rule by decree, just a decade after protesters overthrew an autocratic regime in favor of democracy. He has amassed near-total power and described parliament as “an institution of absurdity and a state within the state,” according to Reuters.”
A viral video from late February showed a man decrying the incompatibility of Black African “values” with those of Tunisians. Asked by the interviewer if he had ever met any Africans, he retorted implying he knows them well “because my grandfather used to buy and sell them.”
The video has garnered more than 600,000 views on Twitter. It’s one of many circulating in Tunisia that has, in recent weeks, brought to the fore a racism problem in the country that has coincided with an influx of migrants from sub-Saharan Africa who use Tunisia as a transit point to Europe.
Some of the social media posts, shared in Arabic, English and French, have portrayed the migrants as invaders, criminals and rapists who seek to displace Tunisians. Many refer to the debunked but widely shared claim that there are 2 million sub-Saharan Africans in the country of 12 million.
The sudden rise in public expressions of racism occurred in the weeks after Tunisian President Kais Saied delivered a widely criticized tirade about undocumented migrants from sub-Saharan Africa. Tunisia, like other North African countries, is predominantly Arabic speaking.
On February 21, he described illegal border crossings from sub-Saharan Africa into Tunisia as a “criminal enterprise hatched at the beginning of this century to change the demographic composition of Tunisia” and called on security forces to expel undocumented migrants.
That caused fear and insecurity to ripple through migrant communities in the country, who say they have faced racist attacks, evictions, firings and dehumanizing treatment by the authorities. Many have camped outside the embassies of their countries or UN agencies seeking safety or flights back home. Sub-Saharan Africans make up less than 1% of Tunisia’s population.
Critics of the president say he is complicit. His actions, they say, have unleashed xenophobia and exposed the dark underbelly of anti-Black racism in the country. The controversy also demonstrates the regression of democracy and human rights in the country that sparked the Arab Spring revolts over a decade ago.
Tunisia’s Foreign Minister Nabil Ammar scoffed at allegations of racism during an interview with CNN’s Becky Anderson on Monday, calling them a “bad joke” meant to serve people “with other agendas,” without elaborating.
“Of course, nothing (is) wrong,” he said, referring to Saied’s comments. “The Tunisian government … are in the right to say what they say. There’s no excuse to give, we didn’t insult no one … We have been put in a position to explain what is already clear,” he said.
Both documented and undocumented migrants from Sub-Saharan Africa have reported a surge in violence. Several African countries, including Ivory Coast, Mali, Guinea and Gabon, have helped repatriate their citizens as a result of the crackdown.
Henda Chennaoui, a coordinator at Tunisia’s Anti-Fascist Front, told CNN that Saied’s comments and racist social media posts caused a historic “shift” in the country’s discourse that would be hard to reverse. They resulted in attacks on migrants in their homes and in the streets, she said. Her organization has lent support to some of the victims and campaigned against their mistreatment.
Great Replacement theory
For many observers, Saied’s theory about a plot to change the racial makeup of the country echoes the Great Replacement theory, a popular theme in White supremacist and right-wing discourse in Europe and North America that accuses elites of using immigration to replace the native population.
“Saied’s speech injected the Great Replacement theory and racial hatred into the bloodstream of Tunisia’s political mainstream, and we are witnessing its effects,” said Monica Marks, a professor of Middle East politics at New York University Abu Dhabi who specializes in Tunisia.
Tunisia has long been a transit point for undocumented migrants trying to cross into Europe. The UN’s International Organization for Migration praised Tunisia’s efforts on migration in a statement to CNN, but said it was “very concerned about the latest rise in hate speeches, anti-migrant narratives and the surge in violence against migrants in the country.”
Chennaoui, of the Anti-Fascist Front, said there is racism in Tunisia “as there is in any other country,” but noted that what stands out in the country is that racism is being adopted by the highest-ranking officials “which changes everything.” That has galvanized many Tunisians to take to the streets in protest and lend a helping hand to the victims, she said.
Marks of NYU Abu Dhabi has collected testimonies from several migrants facing racism in Tunisia and has documented their plight on Twitter. She told CNN that Black Tunisians have been facing racism in their own country.
Condemnation of President Saied has been swift, including a rare rebuke from the African Union whose chairperson called the comments “racial” and “shocking.” The AU postponed a scheduled conference in Tunis to protest the president’s language.
The US State Department said that it was concerned about the Tunisian president’s rhetoric and arbitrary arrests of migrants in recent weeks. “These remarks are not in keeping with Tunisia’s long history of generosity in hosting and protecting refugees, asylum seekers and migrants,” State Department spokesman Ned Price told reporters last week. “And we’re disturbed by reports of violence against these very migrants.”
Asked about reports that the World Bank is suspending talks with Tunisia following Saied’s comments, the Tunisian foreign minister said the lender had postponed the meeting “because it wanted to avoid … this discussion during this useless polemic, that’s all … the programs of the World Bank are still ongoing in Tunisia.”
Some have suggested that the Tunisian president may be scapegoating Black Africans in order to deflect attention away from the controversies he has courted at home.
Saied has pushed Tunisia closer to autocracy since dismissing parliament in mid-2021 and moving to rule by decree, just a decade after protesters overthrew an autocratic regime in favor of democracy. He has amassed near-total power and described parliament as “an institution of absurdity and a state within the state,” according to Reuters.
Marks said Saied’s targeting of African migrants was linked to his “political witch hunts,” referring to the government’s crackdown on dissidents.
“Both have happened simultaneously this past month and mark a dramatic escalation of his dictatorial consolidation,” she said. “He’s imprisoning and scapegoating political opponents across the board – and racially persecuting the most vulnerable – to distract from his utter failure to deliver competent economic governance to Tunisia.”
EINDE ARTIKEL CNN
”Het land maakte de afgelopen jaren grote stappen in de strijd tegen discriminatie. In 2018 voerde Tunesië als enige land in de regio een wet in die racisme strafbaar stelde. Maar door de uitspraken van Saied zijn er veel stappen terug gezet. De president lijkt met zijn uitspraken vooral de aandacht af te willen leiden van de grote economische problemen in het land.”
De demografische structuur van Tunesië staat onder druk, zo waarschuwt de president van het land. Die retoriek tegen zwarte migranten komt bekend voor.
De Tunesische president Kais Saied wil harde maatregelen nemen tegen migranten uit Afrikaanse landen om te voorkomen dat Tunesië ‘puur Afrikaans’ wordt. De uitspraken van Saied stuiten op veel kritiek, onder meer van mensenrechtenorganisaties, die hem beschuldigen van haatzaaien en discriminatie.
Saied suggereerde deze week tijdens een vergadering van de binnenlandse veiligheidsraad dat er sprake was van een complot, gericht tegen de Arabische identiteit van het land. Zonder deze bij naam te noemen, zei hij dat krachten en partijen in Tunesië betrokken zouden zijn bij een ‘crimineel akkoord’, dat zou zijn begonnen rond de eeuwwisseling, met als doel ‘om de demografische structuur van Tunesië’ te veranderen. Zij zouden in ruil daarvoor geld ontvangen.
Volgens Saied zouden achtereenvolgende migratiegolven uit Afrikaanse landen ertoe leiden dat Tunesië een ‘puur Afrikaans’ land wordt en de banden met de Arabische en islamitische naties worden verbroken. President Saied zei ook dat snel een einde moet worden gemaakt aan dit fenomeen omdat de migranten ‘geweld en onacceptabele misdrijven’ zouden plegen.
De antimigrantenretoriek van Saied is vergelijkbaar met die van radicaal-rechtse politici in Europa. In 2020 ontstond ironisch genoeg een diplomatieke rel tussen Tunesië en Italië na uitspraken van de Italiaanse radicaal-rechtse politicus Matteo Salvini over Tunesische migranten, die volgens hem crimineel zouden zijn. De Franse anti-immigratiepoliticus, Éric Zemmour prees de uitspraken van Saied en schreef op Twitter dat ‘de landen van de Maghreb nu zelf de noodklok beginnen te luiden over de migratiegolf’.
De Tunesische autoriteiten traden de afgelopen weken al harder op tegen zwarte migranten. Zo zouden hele families uit hun woningen zijn gezet en migrantenkinderen uit kinderdagverblijven zijn geplukt. Door de klopjacht durven migranten uit angst niet meer over straat.
Veel Afrikaanse migranten beschouwen Tunesië als tussenstation naar Europa, maar een groot deel woont en werkt al jaren in het land. Zij worden gediscrimineerd en gemarginaliseerd. Net als alle Noord-Afrikaanse landen, heeft Tunesië een grote zwarte bevolking (schattingen lopen uiteen van tussen de 10 en 15 procent). Uit recente opiniepeilingen blijkt dat 80 procent van de Tunesiërs de discriminatie van de zwarte bevolking als problematisch ervaart.
Het land maakte de afgelopen jaren grote stappen in de strijd tegen discriminatie. In 2018 voerde Tunesië als enige land in de regio een wet in die racisme strafbaar stelde. Maar door de uitspraken van Saied zijn er veel stappen terug gezet. De president lijkt met zijn uitspraken vooral de aandacht af te willen leiden van de grote economische problemen in het land.
EINDE ARTIKEL
Reacties uitgeschakeld voor Noot 51/Astrid Essed klaagt aan
”“The undeclared goal of the successive waves of illegal immigration is to consider Tunisia a purely African country that has no affiliation to the Arab and Islamic nations,”
Rights activists criticise the president’s comments, say they are intended to ‘create an imaginary enemy’.
President Kais Saied has alleged that undocumented immigration from sub-Saharan African countries is aimed at changing Tunisia’s demographic composition, drawing criticism from human rights activists.
His comments during a meeting of the National Security Council on Tuesday followed the arrests of dozens of migrants this month in a crackdown.
“The undeclared goal of the successive waves of illegal immigration is to consider Tunisia a purely African country that has no affiliation to the Arab and Islamic nations,” Saied said, adding that the influx of irregular migrants must quickly be ended.
He added that unnamed parties had over the past decade settled African migrants in Tunisia in return for money, according to comments published by the presidency online.
Activists, who had this week already condemned what they call hate speech directed at African migrants, said the president’s comments were racist.
“It is a racist approach just like the campaigns in Europe,” Romdhane Ben Amor, spokesperson for the Tunisian Forum for Economic and Social Rights, was quoted as saying by Reuters news agency.
“The presidential campaign aims to create an imaginary enemy for Tunisians to distract them from their basic problems.”
Heavily indebted Tunisia is in the grip of a long-running economic crisis, with thousands of trade unionists last week protesting across the country over worsening economic woes and the arrest of a top union official.
The president is also engaged in an escalating confrontation with critics who accuse him of a coup for shutting down parliament and seizing most powers in 2021, and police have this month detained many leading opposition figures.
Saied has said his actions were legal and necessary to save Tunisia from chaos.
Tunisia is a major transit point for migrants and refugees seeking to cross the Mediterranean to Europe, including growing numbers of both Tunisians and people from other African countries.
Black Tunisians have a long history in the country, making up 10 percent to 15 percent of the population, and rights groups have said the country has not done enough to address racism.
EINDE ARTIKEL
Reacties uitgeschakeld voor Noot 52/Astrid Essed klaagt aan
”Volgens de theorie van “de Grote Vervanging” van de Franse schrijver Renaud Camus, wordt de Franse bevolking vervangen door immigranten, met name uit de voormalige Franse kolonies in Afrika. In andere Europese landen zou volgens deze theorie ook een dergelijk proces plaatsvinden”
“The undeclared goal of the successive waves of illegal immigration is to consider Tunisia a purely African country that has no affiliation to the Arab and Islamic nations,”
Rights activists criticise the president’s comments, say they are intended to ‘create an imaginary enemy’.
President Kais Saied has alleged that undocumented immigration from sub-Saharan African countries is aimed at changing Tunisia’s demographic composition, drawing criticism from human rights activists.
His comments during a meeting of the National Security Council on Tuesday followed the arrests of dozens of migrants this month in a crackdown.
“The undeclared goal of the successive waves of illegal immigration is to consider Tunisia a purely African country that has no affiliation to the Arab and Islamic nations,” Saied said, adding that the influx of irregular migrants must quickly be ended.
He added that unnamed parties had over the past decade settled African migrants in Tunisia in return for money, according to comments published by the presidency online.
Activists, who had this week already condemned what they call hate speech directed at African migrants, said the president’s comments were racist.
“It is a racist approach just like the campaigns in Europe,” Romdhane Ben Amor, spokesperson for the Tunisian Forum for Economic and Social Rights, was quoted as saying by Reuters news agency.
“The presidential campaign aims to create an imaginary enemy for Tunisians to distract them from their basic problems.”
Heavily indebted Tunisia is in the grip of a long-running economic crisis, with thousands of trade unionists last week protesting across the country over worsening economic woes and the arrest of a top union official.
The president is also engaged in an escalating confrontation with critics who accuse him of a coup for shutting down parliament and seizing most powers in 2021, and police have this month detained many leading opposition figures.
Saied has said his actions were legal and necessary to save Tunisia from chaos.
Tunisia is a major transit point for migrants and refugees seeking to cross the Mediterranean to Europe, including growing numbers of both Tunisians and people from other African countries.
Black Tunisians have a long history in the country, making up 10 percent to 15 percent of the population, and rights groups have said the country has not done enough to address racism.
Kais Saied claims migrants are part of campaign to make country ‘purely African’ in move critics say is to distract from economic crisis
Tunisia’s president, Kais Saied, has told a meeting of security officials that migrants are part of a wider campaign to change the demographic makeup of the country and make it “purely African”.
The president’s comments come alongside an extensive crackdown on critics and opposition figures in a campaign that human rights groups, including Amnesty International, have labelled a witch-hunt.
Addressing Tunisia’s national security council on Tuesday, Saied called for urgent action to halt the flow of sub-Saharan migrants into the country. “The undeclared goal of the successive waves of illegal immigration is to consider Tunisia a purely African country that has no affiliation to the Arab and Islamic nations,” he said, going on to accuse unnamed parties of complicity in a “criminal arrangement made since the beginning of this century to alter the demographic structure of Tunisia”.
Saied’s speech has sparked alarm in a country that prides itself on being welcoming to foreigners.
A public meeting on Wednesday night in Tunis, called in response to the president’s comments, heard testimonies from migrant families being evicted from their homes, children in nurseries being seized by officials and raids on entire neighbourhoods. Many migrants have also reported not venturing outdoors for days for fear of arrest or detention.
Outside the meeting, where participants had spilled out into the corridor, Saadia Mosbah, president of the anti-racism association Mnemty, said: “We are Tunisians and the security of Tunisia and its sustainability is our business, too”
Aesat, Tunisia’s largest union for sub-Saharan students, also issued a statement, calling on members to leave their houses only when necessary and to carry documentation.
The little-known Nationalist party has been campaigning in recent weeks for the authorities to identify and expel undocumented migrants from the country. The message was gaining momentum before being adopted by the president.
Saied’s rhetoric around demographic change has little historical grounding in Tunisia, though it has won him praise from the French far-right politician Éric Zemmour.
“It is a racist approach, just like the campaigns in Europe,” Romdhane Ben Amor, spokesperson for the Tunisian Forum for Economic and Social Rights (FTDES), was reported as saying by Reuters. “The presidential campaign aims to create an imaginary enemy for Tunisians to distract them from their basic problems,” he said.
Tunisia’s vulnerable migrant community is the target for Saied, who has labelled his opponents traitors and terrorists, and on several occasions has accused critics of conspiring to assassinate him.
As well as more than a dozen opponents detained over the past two weeks, police are also reported to have arrested two othercritics of the president: the leader of the Republican party and prominent opposition figure Issam Chebbi and Chaima Issa, an activist who took part in the 2011 revolution. Police are searching for a further opponent, Jaouhar Ben M’barek.
Many observers see the president’s campaign as an attempt to distract people from the problems of daily life and the state of the Tunisian economy and to deflect anger from his own role since he suspended the country’s fractious parliament in July 2021.
Many staple foodstuffs, such as coffee, sugar and rice – all subsidised by the government – have largely vanished from supermarkets as the government struggles to pay subsidies. Meanwhile, Saied’s relations with Tunisia’s powerful general trade union, the UGTT – not helped by his deportation of the head of the European Trade Union Confederation, Esther Lynch, who was speaking at one of its rallies – have become strained as the president and his cabinet, who are negotiating a fresh IMF bailout, consider ending energy and food subsidies, which is likely to hit the poorest workers hard.
Despite the government’s increasingly draconian rule, Tunisia’s opposition remains splintered. On 14 January, anniversary of the ousting of President Zine El Abidine Ben Ali during the2011 revolution, there were also protests against Saied’s rule in the centre of the capital, Tunis, and its outskirts.
END OF THE ARTICLE
[56]
ZIE NOTEN 53 EN 54
[57]
VOOR EU-LIBIE DEAL
ZIE NOTEN 6 T/M 21
[58]
ALJAZEERA
SO THIRSTY THEY DRANK SEAWATER: THE REFUGEES TUNISIA
More than 1,000 people were bussed to the borders with Libya, Algeria – and left with no food, water, shelter or way out.
Tunis, Tunisia – Hundreds of Black men, women and children forcibly expelled from the port city of Sfax remain trapped in the heavily secured “no man’s land” between Libya and Tunisia.
Footage shot by Al Jazeera, the only media organisation to reach the isolated group, reveals the pitiful sight of hundreds of people languishing on the coast between the armed forces of both states.
The refugees and migrants on the beach showed reporter Malik Traina deep wounds they said had been inflicted by Tunisia’s security services.
Others, who said they had been trapped for up to six days, reported being so thirsty they were driven to drink seawater.
Tunisian President Kais Saied has said the hundreds of refugees and migrants are being treated well in line with the country’s values.
Tensions explode in Sfax
Tensions have been growing for some time between Sfax residents and the mostly irregular Black refugees and migrants drawn to the city and the chance of a boat to Europe.
Racially motivated attacks on the vulnerable population had been reported with increasing frequency, and on Tuesday, officials announced the death of a local man, 41-year-old Nizar Amri, who was said to be involved in the attacks on the Black refugees and migrants.
Amri’s death and social media footage of his bleeding body prompted a wave of violence across the city so intense that one witness described it as “like civil war”.
In the hours and days following Amri’s killing, for which three men from Cameroon were arrested, legions of Black people flooded the railway and louage (shared taxi) stations to escape the city.
Security services forced a reported 1,200 Black refugees and migrants onto buses and deposited them – without food, water or protection against the sun – on the desert borders between Tunisia and its neighbours Algeria and Libya.
The actual number of expelled people may be far higher.
“The Tunisian authorities, who have contributed to fuelling hatred against Black migrants, have deliberately endangered hundreds by abandoning them in the desert at the border with Libya,” Salsabil Chellali, a researcher and director of Human Rights Watch (HRW) in Tunisia, told Al Jazeera.
“Under the pretext of ‘helping them’ after the violence they suffered in Sfax, they are proceeding to arbitrarily arrest and collectively expel them. It’s urgent to help them, it’s a matter of life and death,” she added.
Abused by both sides
There were many reports of sexual assault, rape and physical assault among the expelled people. Voicemails sent by the trapped individuals to HRW tell of brutal assaults.
“They broke the feet of two young immigrants, and they broke the mouth of a woman,” one said, “They took out … tore out all her teeth with an iron bar. They hit the woman in the mouth.”
Another said that, while limited support had come from individuals who brought some food and water from the Libyan side of the border, nothing had been received from Tunisia.
Al Jazeera has not been able to independently confirm any of these reports.
According to the account of one man interviewed by HRW, a woman and her infant died in childbirth. The rights organisation also said six of the individuals expelled are asylum seekers registered with the UNHCR.
Others interviewed by HRW told of being attacked by Libyan men, some in uniform.
The migrant charity group Alarm Phone tracked two groups of more than 100 individuals to the Algerian border, where they told of police having taken their mobile phones and money before depositing them in the desert.
According to Alarm Phone, the groups had splintered, with some telling the NGO that they had walked about 100km (62 miles) in the desert without water and were lost. Three had been left behind.
Rights groups, including the legal advocacy group Avocats Sans Frontières (ASF), have slammed the move by the Tunisian state as illegal, breaching provisions mandated by both the United Nations and the African Union, launching an open letter calling upon the government to reconsider and immediately reverse course.
Speaking to Al Jazeera, Zeineb Mrouki, of ASF’s Tunis office said: “These evictions are obviously illegal, violating the principle of nonrefoulement and the prohibition of collective expulsions.”
Continuing, “Migrants should not be returned to situations of destitution or inhospitable conditions, where their safety or human rights would be threatened,” she said in French, citing conditions within the militarised zone.
Conspiracy and blaming the ‘other’
Since February, anecdotal accounts of racist abuse by Black Tunisians as well as Black people present in Tunisia for various reasons have increased dramatically.
Mickey, from Guinea, described receiving racist abuse on a near-daily basis. A woman next to him, who did not give her name, said simply: “They call me ‘slave’.”
The uptick in abuse has been traced back to an extraordinary racial broadside by President Kais Saied against irregular Black migrants within Tunisia, accusing them of bringing “all the violence, crime, and unacceptable practices” that were symptoms of a criminal plan designed to “change the demographic make-up” of the country.
The tumult of violence that followed led to several African governments airlifting their citizens to safety and international rebukes for Saied. Despite furious diplomatic backpedalling, the overt racism legitimised by the president’s speech across parts of Tunisian society has proven hard to contain.
Saied’s fixation on racially charged conspiracy theories was on show again in his reaction to the events in Sfax where, he said, it was criminal networks that were deliberately drawing migrants, not the social media groups and word of mouth mentioned by those Al Jazeera spoke to.
And despite the harrowing accounts coming from the borders, Saied has insisted that the rights of asylum seekers and migrants are being respected in line with Tunisia’s values, “contrary to what colonial circles and their agents advocate”.
The president did give permission to the Tunisian Red Crescent and other humanitarian workers to enter the militarised zone and help the trapped migrants on July 9 – a week after the expulsions reportedly began.
Footage shared by HRW appeared to show Red Crescent medics providing immediate first aid and some food and water, then leaving the group in place, awaiting some kind of negotiated route out.
Tanking economy, rising hatred
Observers say that racist sentiment has risen in Tunisia as its economy deteriorated, with the link between the tanking economy and migration long acknowledged.
“They are taking our jobs, they are starting problems, starting violent actions. This is all happening because of the sub-Saharans,” an 18-year-old in Sfax told Al Jazeera.
Many of the irregular Black refugees and migrants arrive with little or nothing, subsequently finding themselves living in the country’s poor neighbourhoods, placing additional stress on the competition for resources.
Tunisia’s ingrained unemployment, one of the principal causes of its revolution in 2011, remains stubbornly high at about 15 percent.
Subsidised staple goods, such as vegetable oil, sugar and coffee, are in increasingly short supply as government funds dwindle.
Tap water, considered one of the basics of life, is currently rationed, as drought, climate change and a creaking infrastructure all conspire to produce shortages.
Across Tunisia, there is a growing fear of the future and uncertainty over the present, which seem to be feeding into the racist attacks meted out with haphazard savagery to the irregular Black migrants fleeing unspeakable hardships of their own.
While much of this is intended to support Tunisia’s wider economy, European Commission President Ursula von der Leyen specified a priority tranche of 100 million euros ($107m) for keeping refugees and migrants from Europe’s shores.
Among the operations mentioned were border management, search and rescue, anti-smuggling and returns that were “rooted in respect for human rights”.
How far Tunisia is willing to go to meet those undertakings remains to be seen.
EINDE ARTIKEL
”Zo werden vorige week honderden Afrikaanse migranten die in de hoofdstad Tunis verbleven, opgepakt door de Tunesische autoriteiten en gedumpt in de woestijn. “Dat is een soort niemandsland aan de grens met Libië”, legt correspondent Koens uit. “Ik moet benadrukken hoe inhumaan dat is, zo midden in de woestijn zonder voorzieningen.”
”De ngo Human Rights Watch plaatste foto’s en video’s op Twitter van mensen, onder wie ook kinderen en zwangere vrouwen, die door Tunesische veiligheidstroepen zouden zijn verdreven naar de woestijn. De temperatuur in dat gebied kan makkelijk oplopen tot 40 graden of hoger. In een video vraagt een man dringend om water. “Help ons, we gaan dood.”
De migratiedeal met Tunesië zou de asielstroom naar Europese landen moeten verminderen. Maar volgens deskundigen wordt het leven van de kwetsbare migranten nu nog zwaarder. Er wordt gevreesd voor inhumane situaties, zoals mensen die zonder water gedumpt worden in de woestijn. Vijf gevolgen van deze deal.
De deal, die zondag is gemaakt, houdt in dat Tunesië maatregelen neemt om de oversteek van migranten naar Europa te stoppen. Tunesië is een van de belangrijkste landen in Noord-Afrika waarvandaan migranten vertrekken. Maar het land heeft geen asielprogramma en staat er daarnaast om bekend mensenrechten te schenden. Wat staat er nu te gebeuren? RTL Nieuws sprak met deskundigen.
1. (Tijdelijk) minder migranten naar Europa
Dat is het doel van de afspraak: minder migranten naar Europa. Voor een bedrag van ongeveer 1 miljard euro zegt Tunesië de vluchtelingenstroom een halt toe te roepen. Dat zou betekenen dat migrantenboten uit het water moeten worden gehaald voor ze Europa hebben bereikt. Maar, zo zegt RTL-correspondent Olaf Koens: “Er zit een verschil tussen wat op papier is afgesproken, en de realiteit op de grond.”
Volgens Koens zijn er zóveel migranten en zóveel boten per dag, dat de Tunesische kustwacht dat helemaal niet aankan. “De meeste boten worden niet tegengehouden, het zijn er te veel.” Daarnaast zegt Koens dat de meeste migranten bijzonder gemotiveerd zijn toch te vertrekken, omdat zij moeten vluchten voor vreselijke omstandigheden. “Ze weten dat ze niet welkom zijn in Europa, maar zullen de oversteek blijven maken. Met of zonder deal.”
2. Vluchtelingen komen vast te zitten aan de grenzen van Europa
De laatste jaren is de overtocht vanuit Tunesië naar Lampedusa, het meest zuidelijke eiland van Italië, erg bekend. Migratie-expert aan de Universiteit van Utrecht Ilse van Liempt vreest dat mensen daar in vluchtelingenkampen vast komen te zitten. Ze ziet op het eiland de overeenkomsten met de situatie op het Griekse eiland Lesbos, waar een aantal jaren terug juist de meeste migranten aankwamen.
Destijds konden mensen op Lesbos niet worden teruggestuurd naar Turkije, hoewel dat wel afgesproken was in de Turkije-deal, eenzelfde soort migratiedeal die de EU sloot in 2016. Vluchtelingen werden ook niet opgenomen in andere Europese landen. En dus zaten duizenden mensen vast op het eiland in een groot kamp onder erbarmelijke omstandigheden. “Het verbaast me dat er weer een migratiedeal is gemaakt terwijl we weten dat de Turkije-deal een ramp was”, zegt Van Liempt. Ze vreest dat Lampedusa straks het nieuwe Lesbos wordt.
3. Migranten in Tunesië worden verdreven of gedumpt
Tunesië beweert het migratieprobleem te zullen aanpakken bij de bron: de mensensmokkelaars en het grensbeheer. Maar vluchtelingenorganisaties vrezen vooral dat migranten zelf de dupe worden van de deal. Zo werden vorige week honderden Afrikaanse migranten die in de hoofdstad Tunis verbleven, opgepakt door de Tunesische autoriteiten en gedumpt in de woestijn. “Dat is een soort niemandsland aan de grens met Libië”, legt correspondent Koens uit. “Ik moet benadrukken hoe inhumaan dat is, zo midden in de woestijn zonder voorzieningen.”
De ngo Human Rights Watch plaatste foto’s en video’s op Twitter van mensen, onder wie ook kinderen en zwangere vrouwen, die door Tunesische veiligheidstroepen zouden zijn verdreven naar de woestijn. De temperatuur in dat gebied kan makkelijk oplopen tot 40 graden of hoger. In een video vraagt een man dringend om water. “Help ons, we gaan dood.”
En gisteren was het weer raak: toen haalde buurland Libië een groep Afrikaanse migranten uit het woestijngebied aan de grens, onder wie ook weer vrouwen en kinderen. Een van hen vertelde tegen persbureau AP dat de Tunesische autoriteiten al hun bezittingen hadden afgepakt en hen hadden gedropt zonder water, eten en onderdak.
“Het wordt steeds minder zichtbaar wat er nu met migranten zal gebeuren. En dat is een effect van ons beleid”, aldus migratiedeskundige Van Liempt. “We zijn in Europa daarom medeschuldig aan de mensenrechtenschendingen die daar plaatsvinden.”
4. Migranten pakken een andere route
Het zou ook kunnen dat migranten op den duur een andere route zoeken vanuit een ander land. “De deal wordt nu gepresenteerd als een manier waarop migratie gecontroleerd kan worden. Maar we weten uit onderzoek dat een muur bouwen op één plek niet betekent dat mensen geen weg meer weten te vinden”, legt Van Liempt uit.
De route zal zich daarom verplaatsen, denkt correspondent Koens. “Dat kan binnen Tunesië, naar een andere kust. Of mensen verplaatsen zich richting Algerije, Libië of Marokko.” Ergens waar ze minder worden tegengewerkt.
5. Meer migratiedeals
In dat laatste geval zouden er meer deals met Noord-Afrikaanse landen kunnen volgen. Maar volgens de deskundigen zou dat nog steeds niet helpen om migratie naar Europa terug te dringen. “Het probleem moet aangepakt worden bij de oorzaak, er moeten goede asielsystemen komen”, stelt migratie-expert Van Liempt.
RTL-correspondent Koens sprak vorige week nog met migranten en mensensmokkelaars in Tunesië. Hij denkt dat door de migratiedeal niets zal veranderen. “De smokkelaar die ik sprak maakte zich totaal geen zorgen om een strengere migratiepolitiek”, zegt Koens. “Er zijn zoveel migranten en zij blijven de oversteek maken. Migratie is niet met een deal te stoppen. Want waar een wil is, is een weg. En waar een weg is, is een smokkelaar.”
EINDE ARTIKEL RTL NIEUWS
”Tegen middernacht stormde plotseling de huisbaas binnen. “We moesten ons huis uit. Meteen. Er was geen tijd om onze spullen bij elkaar te zoeken.” Buiten dreven politieagenten het vijftal naar een groot plein waar enkele tientallen andere zwarte migranten zaten en lagen, bij elkaar beschutting zoekend. Buurtbewoners sloegen met stokken en gooiden met stenen.
Twee grote bussen arriveerden. Meer politieagenten naderden het plein. “Ze zouden ons in het centrum van de stad in veiligheid brengen”, vertelt Khalifa. Pas tegen het ochtendgloren, in een zee van zon, stapten ze geradbraakt en dorstig de voertuigen uit.”
”“Ik zag een vieze zandvlakte en twee boompjes. Een haag van soldaten. ‘Hier met jullie telefoons, geld en papieren’, schreeuwden ze.”
Overleven in de woestijn
Ongeveer een week overleefden de vijf Gambiaanse jonge mannen in het zand. Ze zochten verkoeling in de zee, schuilden onder de boompjes en bleven uit de buurt van de militairen met hun geweren, stokken en traangas. “Soms lukte het ’s nachts om flessen water te halen in Ras Ajdir, vlak bij de Libische grens.”
TROUW
AFRIKAANSE MIGRANTEN WILLEN TERUG NAAR HUIS: ”WE HEBBEN ALLEMAAL SPIJT,
Thuis keek niemand van hun plan op: werk zoeken in Europa. De vijf jonge Gambianen zouden, zoals ze onderling zeggen, de back way nemen – een illegale route vanuit Tunesië naar Europa. Maar nu zijn ze vrijwillig terug in Gambia.
Die avond was het broeierig heet in Sfax. De straten kwamen laat tot leven, maar de sfeer in de Tunesische havenstad voelde gespannen, bijna unheimisch. Khalifa Jawla (20) hing met zijn vier huisgenoten, die net als hij in de voorbije maanden uit West-Afrika waren aangekomen, wat rond in hun bij elkaar geïmproviseerde woonkamer aan de Route de Mahdia.
Tegen middernacht stormde plotseling de huisbaas binnen. “We moesten ons huis uit. Meteen. Er was geen tijd om onze spullen bij elkaar te zoeken.” Buiten dreven politieagenten het vijftal naar een groot plein waar enkele tientallen andere zwarte migranten zaten en lagen, bij elkaar beschutting zoekend. Buurtbewoners sloegen met stokken en gooiden met stenen.
Twee grote bussen arriveerden. Meer politieagenten naderden het plein. “Ze zouden ons in het centrum van de stad in veiligheid brengen”, vertelt Khalifa. Pas tegen het ochtendgloren, in een zee van zon, stapten ze geradbraakt en dorstig de voertuigen uit.
“Ik zag een vieze zandvlakte en twee boompjes. Een haag van soldaten. ‘Hier met jullie telefoons, geld en papieren’, schreeuwden ze.”
Overleven in de woestijn
Ongeveer een week overleefden de vijf Gambiaanse jonge mannen in het zand. Ze zochten verkoeling in de zee, schuilden onder de boompjes en bleven uit de buurt van de militairen met hun geweren, stokken en traangas. “Soms lukte het ’s nachts om flessen water te halen in Ras Ajdir, vlak bij de Libische grens.”
Al die beelden van begin juli komen terug, nu Khalifa met zijn vier leeftijdsgenoten de tijd doodt in het zaaltje van de witte ommuurde villa van de lokale hulporganisatie Enfant de La Lune, in Médenine, Zuid-Tunesië. Vijf magere, opgeschoten jongens met vale T-shirts en een korte of lange broek, op slippers of blote voeten. Het zijn de enige bezittingen die ze nog hebben. Hun mechanismen staan op overleven. Aan emoties, duidingen, reflecties of toekomstplannen komt niemand toe. Eerst het verhaal bij elkaar rapen.
Enkele dagen na hun uitzetting naar de militair bewaakte bufferzone bij buurland Libië berichtte nieuwszender Al Jazeera over 1200 zwarte migranten bij de Algerijnse en Libische grenzen. Snel daarop haalde het Tunesische Rode Kruis de groep van Khalifa, in totaal 650 mensen, naar opvangcentra in de buurt van Médenine. Samen met 25 andere West-Afrikaanse jonge mannen die terug kunnen en willen naar hun geboorteland, verblijven zij zolang in het – tijdelijk heropende – Maison des Jeunes (een soort jeugdherberg) op enkele kilometers van Enfant de La Lune.
De jongens moesten er zelf achterkomen hoe de wereld van illegale migratie werkt
Hoe ze zich erdoor heen hebben geslagen, valt nu niet te zeggen. “We hielpen elkaar”, herinnert Khalifa zich. Of er door de gebeurtenissen vriendschappen zijn ontstaan evenmin. De vijf kennen en herkennen elkaars verhalen, maar reageren niet, vallen de ander niet bij. Alsof ze zichzelf vacuüm hebben verpakt.
Van Sfax wist Khalifa alleen dat er smokkelbootjes zijn en dat de afstand tot het Italiaanse eiland Lampedusa minder dan 200 kilometer is. Hij moest er zelf achter komen hoe die wereld in elkaar zit en hoe hij zich erin moest gedragen. Dat lukte. Hij liep door de stad, informeerde bij ‘broeders’ en vond toen een slaapplaats voor 50 dinar, ongeveer 14 euro per maand. Een woonkamer en een slaapkamer met nog vier andere mannen. “Een broeder inde de huur bij ons en betaalde dat aan de huisbaas.”
Zijn vrienden wezen aan waar je heen moest voor werk. “Je gaat elke ochtend naar een bepaalde plek. Soms kun je ergens aan de slag op een bouwterrein, soms niet. Een dag werken levert iets van 25 dinar (ongeveer 7 euro, red.) op.” Zo verdiende hij de reis voor de overtocht met een smokkelboot bij elkaar. Twee keer scheepte Khalifa in op een metalen bootje, twee keer zette hij binnen enkele uren weer voet aan de Tunesische wal. “Politie haalde ons van zee. De tweede keer waren we al buiten de territoriale wateren.”
In Sfax kost een clandestiene bootreis tussen de 300 en 450 euro
Cijfers van het Italiaanse ministerie van binnenlandse zaken laten zien dat Tunesië dit jaar zijn buurland Libië inhaalde als belangrijkste land van vertrek. Sinds begin dit jaar bereikten al zo’n 35.000 mensen de Italiaanse kust via de Tunesische stranden. In dezelfde periode vorig jaar ging het nog om ruim 6300 aankomsten. Net als Khalifa werden dit jaar tienduizenden, vooral Afrikaanse, migranten onderweg door de Tunesische autoriteiten tegengehouden.
Achter dit cijfer gaat het grote verhaal van de internationale mensensmokkel schuil. In Sfax worden clandestiene bootreizen voor tussen de 300 en 450 euro aangeboden. Passeurs, mensensmokkelaars, zijn vaak zelf afkomstig uit een ander Afrikaans land en daarom nauwelijks thuis in de Tunesische wateren. Hun boten zijn van metaal, goedkoper dan hout, maar stukken minder stabiel. Dit alles zorgt voor spanningen en conflicten tussen smokkelaars en een soort parallelle wereld van passanten. De situatie is uit de hand gelopen, vinden de inwoners van Sfax.
“Agressief”, noemt Ababacarr Fatty (20), van alle vijf het meest uitgesproken, het gedrag van de Tunesiërs. Hij spreekt het beste Engels en werpt zichzelf op als woordvoerder. “Waarom?”, gaat hij verder. “Alleen onze huidskleur is anders!” Begin juni bereikte hij Sfax waar hij Khalifa per toeval ontmoette.
‘Zwarte migranten brengen ziektes’
Eind juni liep het uit de hand. Toen trof de regionale directeur gezondheidszorg in Sfax 69 gevallen van tuberculose aan, waaronder 55 bij mensen uit landen uit Sub-Sahara-Afrika.
Een bewijs te meer dat “zwarte migranten ziekten veroorzaken en een gevaar voor de bevolking zijn”, concludeerden de aanhangers van de steeds populairdere Tunesisch Nationalistische Partij. De Tunesische president Kais Saied verdedigt dezelfde theorie.
Avonden achtereen gingen de bewoners van Sfax de straat op om te demonstreren tegen de aanwezigheid van de migranten. “Messen, hamers en stokken hadden ze bij zich”, vertelt Ababacarr. Hij laat een wond op zijn been zien. Opgejaagd door dit geweld stak een migrant een Tunesiër dood. “Moorden mag natuurlijk nooit”, zegt Ababacarr, “maar we zijn niet allemaal criminelen. We zijn alleen op zoek naar werk. We hebben de leeftijd om aan onze toekomst te werken.”
Een reis in vele etappes
De zoektocht naar werk motiveerde de jongemannen om de back way, Gambiaans jargon voor illegale migratie, te nemen. In een paar weken of maanden trokken ze dwars door West-Afrika en Algerije, per bus, te voet en met four-wheel drives. Ze kropen door woestijnzand, sprongen over hekken, verscholen zich onder bomen, omzeilden landmijnen en werden opgepakt en teruggebracht door grenswachten.
“De eerste etappe is de busreis van Gambia naar Bamako, Mali”, vertelt Ababacarr, bijna alsof hij de Dakar-rally aanprijst. “Drie dagen, dwars door Senegal, voor ongeveer duizend Gambiaanse Dalasi, zo’n 15 euro”.
We googelen de kaart van Mali op de telefoon van de verslaggever erbij: Bamako, Timboektoe, Inafar. Algerije: Bordj Omar Driss. Tunesië: de Hazoua-woestijn, Nefta of Kasserine, Sfax.”
De 20-jarige Ousman Njie is de enige van de groep die een andere route koos. Hij reisde via Mauritanië en Algerije naar Tunesië.”
Regel nummer 1: autoriteiten en grenswachten uit de weg gaan. Nooit opvallen. “Zijpaden nemen en niet met meer dan twee personen reizen”, doceert Ababacarr. “Hoelang je erover doet, hangt af van het geld. Onderweg werk je om geld te verdienen voor de volgende etappe.”
‘De woestijn leek wel een vuurzee’
Zo deed de stille Abourahman Ceesay (20) acht maanden over Mali. “De woestijn was grenzeloos en heet. Het leek wel een vuurzee.” Pas na zeven maanden had hij genoeg geld bij elkaar gewerkt voor ‘een ticket’, een rit in een fourwheeldrive die mensen illegaal de grens met Algerije over smokkelt. “Je moet plat liggen”, doet hij voor. “Als ze je vinden sturen ze je terug.” Dat gebeurde hem twee keer. De derde keer bereikte hij Algerije.
Nfarly Fatty (30, geen familie van Ababacarr) herinnert zich vooral de woestijn van Algerije. Hij hield zich er enkele weken verscholen, ontweek de patrouillerende autoriteiten en haalde zo de grensstreek met Tunesië. Vier keer slingerden de grenswachten hem terug de woestijn in. De vijfde keer haalde hij Tunesië. “Overdag lig je stil en verstopt. ’s Nachts probeer je de grens over te sluipen.”
Waren ze maar nooit uit Gambia vertrokken, denken ze nu. “We hebben allemaal spijt”, zegt Ababacarr. “We komen uit arme families. De offers zijn te groot.” Alle kosten bij elkaar opgeteld, komt de tocht van Gambia naar Sfax op zo’n 1500 euro per persoon, rekent hij voor. “Mijn ouders verkochten hun land om een deel van mijn reis te betalen. Ik heb nog zes jongere broers. Hoe moet ik nu voor hen zorgen?”
‘Mijn familie snapte mijn beslissing meteen’
Verantwoordelijkheidsgevoel motiveerde ook Nfarly om zijn land te verhandelen. “Ik ben kostwinner en moet voor mijn vrouw, mijn moeder en onze vier kinderen zorgen. Mijn familie snapte mijn beslissing meteen. Tijdelijk moeten ze zien rond te komen van het geld van rijke en gulle families. Toen ik vertrok hebben ze voor mij gebeden.”
Abouraham en zijn één jaar jongere broertje vertrokken juist zonder iets te zeggen. Ze hadden een klein beetje geld gespaard en lieten hun ouders, de tweede vrouw van hun vader en zestien broertjes en zusjes achter. Eenmaal in de bus naar Senegal belden ze hun ouders. “Geen punt, ze begrepen het meteen.”
Als alles goed was afgelopen, dan waren de jongemannen nu ergens in Europa. “Mijn bootreis was al betaald”, zegt Nfarly. En het vertrek met de smokkelboot van Abourahman stond gepland voor de week van hun uitzetting naar de woestijn. “Mijn broertje is nu in Italië. Hij wordt ergens opgevangen. We wilden samen gaan, maar er mochten niet twee mensen van één familie mee. Waarom weet ik niet.”
Wat hen in Europa zou hebben gewacht, daar hebben ze maar een vage voorstelling van. “Je moet je schuilhouden”, zegt Ababacarr. “En dan zorgen dat je papieren en werk krijgt.” Neven van hem wonen in Italië en Portugal. Nfarly heeft familie in Portugal en Duitsland. “Maar zij hebben gezegd dat ze ons niet kunnen helpen”, zegt Ababacarr. “Ze hebben het druk met hun eigen problemen.”
Of ze hun ouders mogen bellen met de telefoon van de verslaggever, vraagt hij, aan het einde van het gesprek.
Bellen is vermoedelijk niet meer nodig want intussen zijn Khalifa, Ababacarr, Abourahman, Nfarly en Ousman met de vrijwillige terugkeerregeling van het IOM teruggevlogen naar Gambia.
EINDE ARTIKEL TROUW
”Sinds de toespraak van de president zijn ook Tunesische burgers zich met het beleid gaan bemoeien, “Sommige mensen worden door huiseigenaren op straat gezet, andere raken hun baan kwijt”, zegt de journalist.
Er zijn ook Tunesiërs die zelf migranten op straat aanhouden. “Ze vragen om een paspoort of verblijfsvergunning en dragen de mensen dan over aan de politie. Migranten worden ook op straat aangevallen of lastiggevallen.””
Zwarte migranten die in Tunesië leven, verlaten het land na een opruiende toespraak van de Tunesische president Saied vorige week. Die noemde de migranten een groot gevaar voor het land. Sindsdien neemt de vijandigheid tegen hen toe.
In zijn speech sprak Saied over een complot om de “demografische structuur” van Tunesië te veranderen. “Met andere woorden: om Tunesië minder Arabisch te maken”, zegt journalist Faïrouz ben Salah in het NOS Radio 1 Journaal. Ze woont in de hoofdstad Tunis. “Hij zei ook dat er een snel einde aan de massamigratie moet komen omdat alle Afrikaanse migranten betrokken zouden zijn bij criminaliteit en geweld.”
De woorden van Saied kwamen op felle kritiek te staan van de Afrikaanse Unie (AU). De AU drong er in een verklaring op aan om “raciale haatzaaiende uitlatingen” te vermijden en zei “diep geschokt en bezorgd” te zijn over het standpunt van de Tunesische leider.
Het Tunesische ministerie van Buitenlandse Zaken sprak vervolgens weer van “ongegronde beschuldigingen” en zei dat het standpunt van de regering verkeerd was begrepen. Saied ontkende dat zijn opmerkingen racistisch waren en zei dat migranten die legaal in Tunesië wonen niets te vrezen hebben.
Op straat aanhouden
De etnocentrische taal van Saied volgt op eerder onderdrukkend beleid in het land, zegt Ben Salah. “Tunesië is sinds eind januari bezig met een soort arrestatiecampagne. Honderden migranten werden opgepakt. Mensen zonder verblijfsvergunning zitten nog steeds vast.”
Sinds de toespraak van de president zijn ook Tunesische burgers zich met het beleid gaan bemoeien, “Sommige mensen worden door huiseigenaren op straat gezet, andere raken hun baan kwijt”, zegt de journalist.
Er zijn ook Tunesiërs die zelf migranten op straat aanhouden. “Ze vragen om een paspoort of verblijfsvergunning en dragen de mensen dan over aan de politie. Migranten worden ook op straat aangevallen of lastiggevallen.”
Overigens gingen er zaterdag ook honderden mensen de straat op in hoofdstad Tunis uit protest tegen het beleid van Saied en om hun solidariteit met de migranten te betuigen.
De vijandigheid richting migranten is niet het gevolg van extreem veel problemen, merkt Ben Salah op. “Dat is het rare. Er waren niet zo veel problemen en er zijn ook niet veel migranten. In totaal wonen er ongeveer 21.000 migranten in Tunesië. Ze zijn eerder zelf het slachtoffer van criminaliteit omdat ze geen rechten hebben en dus geen aangifte kunnen doen.”
De meeste migranten willen ook via Tunesië doorreizen naar Europa. “De grens zit potdicht. Door de versterkte grensbewaking zitten migranten min of meer opgesloten. Het is dus wel een probleem dat mensen langer in Tunesië blijven dan gehoopt.”
Volgens Ben Salah liggen er twee zaken ten grondslag aan de animositeit. “Enerzijds is er al een cultuur van ‘hoe witter hoe beter’. Dat racisme zit er al in. Ten tweede gaat het economisch heel erg slecht. De president heeft geprobeerd om de aandacht af te leiden en een gemeenschappelijke vijand te creëren.”
Hulp van ambassades
Met als gevolg dat veel mensen het land proberen te verlaten. De ambassades van de landen van herkomst regelen dat ze gerepatrieerd kunnen worden. Op verzoek van de immigranten zelf, zegt Ben Salah.
“Sinds begin deze week slapen mensen uit Ivoorkust voor hun ambassade omdat ze zich nergens anders veilig voelen”, zegt Ben Salah. “Vandaag of morgen worden ongeveer 800 mensen uit Ivoorkust opgehaald. Woensdag waren dat 500 mensen uit Guinea.”
De autoriteiten van Mali, Kameroen en Burkina Faso inventariseren nog wie er terug willen. Mensen kunnen zich bij de ambassade inschrijven.
Een eenvoudig proces is het niet, zegt de journalist. “De Tunesische autoriteiten houden de repatriëring tegen omdat een boete betaald moet worden. Die kan oplopen tot 1000 euro. Mensen die zonder papieren in Tunesië wonen, moeten officieel een boete betalen. Als je dat een aantal jaar niet doet, kan dat behoorlijk oplopen.”
EINDE NOS ARTIKEL
”Het hartverscheurende beeld van een moeder en haar dochter, omgekomen in de woestijn na dagen zonder water, veroorzaakt wereldwijde verontwaardiging. Matyla Dosso (30), haar man Mbenge Crepin (29) en hun dochter Marie (6) hoopten op een beter leven in Tunesië, maar lokale autoriteiten hielden het gezin tegen en zonden hen terug. Noodgedwongen zwierven ze dagen zonder water door de woestijn.”
Het tragische beeld van een moeder en haar kind, dood aangetroffen in de woestijn, gaat de wereld rond. Matyla Dosso (30), haar man Mbenge Crepin (29) en hun dochter Marie (6) hoopten op een beter leven in Tunesië, maar werden zonder eten en drinken achtergelaten in de woestijn om te sterven. De foto vergroot de kritiek op de deal die Europa sloot met Tunesië om migranten tegen te houden.
Het hartverscheurende beeld van een moeder en haar dochter, omgekomen in de woestijn na dagen zonder water, veroorzaakt wereldwijde verontwaardiging. Matyla Dosso (30), haar man Mbenge Crepin (29) en hun dochter Marie (6) hoopten op een beter leven in Tunesië, maar lokale autoriteiten hielden het gezin tegen en zonden hen terug. Noodgedwongen zwierven ze dagen zonder water door de woestijn.
Dagen zonder water
Het koppel ontmoette elkaar in 2016 in een Libisch detentiekamp. Hij kwam uit Kameroen, zij uit Ivoorkust. Een jaar later kregen ze samen een dochtertje. Marie is sinds haar geboorte nog geen dag naar school geweest. “Dat was de grote droom van haar moeder. We wilden haar toekomst redden”, klinkt het bij Mbenge Crepin, haar papa.
Tot vijfmaal toe probeerden ze naar Italië te trekken, maar dat lukte niet. Het gezin hoopte om in Tunesië een beter leven te vinden. Dat hun poging om het land binnen te geraken zo dramatisch zou aflopen, hadden ze nooit durven denken. Het gezin werd tegengehouden door de Tunesische autoriteiten. “De politie sloeg ons met hun wapens en stuurde ons terug de woestijn in”, getuigt Crepin.
Het gezin had al dagen niet deftig gegeten en gedronken. “Na een wandeling van een uur verloor ik het bewustzijn. Mijn vrouw en kind huilden. Toen ik bijkwam, smeekte ik om me achter te laten. Als ze bij me bleven, zouden we samen omkomen. Ze moesten proberen tot in Libië te geraken. Ze vertrokken en lieten me achter in de woestijn. Ik wist dat het voor mij bijna zou eindigen, want ik was nauwelijks nog aan het ademen.”
Geel kleed
Maar Crepin had geluk. Drie Soedanese migranten troffen hem aan in de woestijn en gaven hem water. De Soedanezen waren ook op weg naar Libië en boden hem aan om mee te reizen. Samen trokken ze naar de Libische grens, Crepin hoopvol dat hij daar zijn vrouw en kind zou aantreffen. Niets bleek minder waar. De rest van het gezin had de grens nooit bereikt.
Crepin vernam het nieuws op sociale media, waar een foto van zijn overleden vrouw en kind circuleerde. “Ik herkende ze meteen aan hun kledij”, vertelt hij. “Ze lagen in exact dezelfde positie waarin ze soms slapen.” De handen van Marie klampten zich vast aan het gele kleed van haar moeder. Crepin weet niet waar de lichamen juist werden aangetroffen. Hij wil hun stoffelijke resten zo snel mogelijk terugvinden, zelfs als dat betekent dat hij de gevaarlijke woestijn weer in moet.
Kritiek op Tunesische aanpak
Het gezin is lang niet het enige slachtoffer van het Tunesische grensbeleid. Elke dag worden uitgeputte of overleden groepjes Afrikanen aangetroffen in de woestijn.
Nochtans tekende de Europese Unie eerder deze maand nog een akkoord met Kais Saied, de president van Tunesië. In ruil voor 1 miljard euro moet het land migranten tegenhouden. Ook tijdens de onderhandelingen over die deal arresteerden de Tunesische autoriteiten meer dan duizend zwarte migranten en brachten hen naar de woestijn.
Ondertussen komt er heel wat reactie op de manier waarop Tunesië vluchtelingen behandelt. Volgens Flor Didden, beleidsmedewerker migratie bij 11.11.11, moet Europa de deal met Tunesië onmiddellijk opschorten. “Het volstaat niet om een rondje verontwaardigingen te uiten. We dringen er, ook bij onze overheid, op aan om hier meer belang aan te hechten”, reageert hij op Radio 1.
“De beelden van migranten die worden achtergelaten in de woestijn zijn verschrikkelijk. Het is onaanvaardbaar dat zoiets gebeurt en de EU moet dat duidelijk maken aan Tunesië”, reageert staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V). Toch blijft ze wel achter de deal met Tunesië staan. “We kunnen het ons niet permitteren om de landen los te laten waar mensen in bootjes stappen en mensensmokkelaars grof geld verdienen aan die mensen.” De Moor heeft Europees Commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson een brief gestuurd waarin ze vraagt “om het respect voor de mensenrechten nauw in de gaten te houden bij de uitvoering van de EU-Tunesiëdeal”.
