[75]
”Er blijven opvallende verschillen bestaan in de behandeling van diverse groepen asielzoekers en vluchtelingen: waar asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel in overvolle tenten zitten, staan elders zo’n 9.000 plekken voor Oekraïense vluchtelingen leeg. En waar de regering gemeenten (nog) niet wil dwingen plek te maken voor asielzoekers, dwingt die hen nu wel om snel statushouders te huisvesten.”
….
…..
”Geen onderscheid maken
Van Tilborg riep eerder op om de zorgzaamheid voor Oekraïners breder te trekken en geen verschil te maken tussen mensen in nood. Het kan niet zo zijn dat we onderscheid maken op basis van afkomst, geloof, huidskleur, schreef hij. De bommen waarvoor Syriërs vluchten zijn even dodelijk als die waar Oekraïners voor vluchten. De Afghanen hier staan op dodenlijsten. En zo zijn er nog velen die uit verschillende brandhaarden in de wereld zijn weggevlucht voor (oorlogs-)geweld en vervolging.
Schuiling wijst erop dat er dus wel degelijk honderden, zelfs duizenden, plekken blijken te zijn voor vluchtelingen. Hij vindt het onbestaanbaar dat gemeenten die nog niet beschikbaar hebben gesteld voor andere groepen dan Oekraïners.
Uit de nieuwste cijfers die de Rijksoverheid vandaag bekend maakte blijkt bovendien dat een fors deel van die plaatsen nog ‘leeg’ staat: van de bijna 32.000 beschikbare ‘bedden’ voor de opvang van Oekraïners zijn er nu tegen de 23.000 in gebruik. Er zijn dus zo’n 9.000 plaatsen onbenut. ”
INLIA
DUIZENDEN ”LEGE” PLAATSEN VOOR OEKRAIENERS, NOOD
IN TER APEL BLIJFT
6 APRIL 2022
Er blijven opvallende verschillen bestaan in de behandeling van diverse groepen asielzoekers en vluchtelingen: waar asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel in overvolle tenten zitten, staan elders zo’n 9.000 plekken voor Oekraïense vluchtelingen leeg. En waar de regering gemeenten (nog) niet wil dwingen plek te maken voor asielzoekers, dwingt die hen nu wel om snel statushouders te huisvesten.
In de nachtopvang in Ter Apel verblijven nog steeds veel meer mensen dan waarvoor die opvang geschikt is. Een week geleden waren dat er ruim 400 te veel. Een extra bijgeplaatste tent werd afgelopen donderdag bovendien weer afgebroken: er was geen vergunning voor. Begin vorige week was alleen Utrecht bereid om 200 plekken voor asielzoekers uit Ter Apel te realiseren. Later in die week volgden nog 5 gemeenten.
In totaal komen er daarmee 1.600 tijdelijke noodopvangplaatsen bij, bericht RTV Noord. De situatie in Ter Apel blijft echter nijpend: het COA verwacht binnenkort nog duizenden plekken nodig te hebben – er sluiten ook azc’s en gemeenten zijn niet bereid ze langer open te houden.
“Geen beschaafd land”
De Groninger burgemeester en voorzitter van de Veiligheidsregio Koen Schuiling luidt al geruime tijd de noodklok over de onveilige en onhygiënische situatie in de slaappaviljoens in Ter Apel. We tonen ons geen beschaafd land, zei hij. Schuiling roept op tot een noodwet, zodat gemeenten gedwongen kunnen worden om asielzoekers op te vangen. De veiligheidsregio’s sloten zich aan bij die oproep, maar staatssecretaris Eric van der Burg wijst het idee vooralsnog af.
Reservecapaciteit
De mogelijkheid van dwang moet zeker benut worden als het echt nodig is, zei INLIA-directeur John van Tilborg vrijdagmorgen (1 april) in het programma Spraakmakers op Radio 1. Hij pleit voor beleid dat dergelijke noodsituaties in de opvang voorkomt: We moeten reservecapaciteit hebben. We weten al 40 jaar dat dit nodig is, om schommelingen op te vangen. Het is schandalig dat dit nog steeds niet geregeld is. Daarom hebben we nu in Ter Apel de ondergrens bereikt van wat menswaardige opvang is. En ja, dan is dwang nodig.
De INLIA-directeur gelooft dat er genoeg draagvlak is om asielzoekers op te vangen: Dat is een kwestie van goed communiceren en mensen betrekken. Dat is telkens gebleken op de plekken waar INLIA dat gedaan heeft.
Hij wijst ook op de enorme bereidheid om Oekraïners op te vangen. In een NOS-reportage van dit weekend uit Van Tilborg de hoop dat het begrip dat er nu is voor Oekraïners ook zal leiden tot mentaliteitsverandering bij de overheid. Doelend op het creëren van reservecapaciteit zegt hij: Ik hoop dat ze gaan inzien dat het noodzakelijk is georganiseerd te zijn om mensen op te vangen als dat nodig is. Dat zijn we te weinig geweest in de afgelopen decennia.
Geen onderscheid maken
Van Tilborg riep eerder op om de zorgzaamheid voor Oekraïners breder te trekken en geen verschil te maken tussen mensen in nood. Het kan niet zo zijn dat we onderscheid maken op basis van afkomst, geloof, huidskleur, schreef hij. De bommen waarvoor Syriërs vluchten zijn even dodelijk als die waar Oekraïners voor vluchten. De Afghanen hier staan op dodenlijsten. En zo zijn er nog velen die uit verschillende brandhaarden in de wereld zijn weggevlucht voor (oorlogs-)geweld en vervolging.
Schuiling wijst erop dat er dus wel degelijk honderden, zelfs duizenden, plekken blijken te zijn voor vluchtelingen. Hij vindt het onbestaanbaar dat gemeenten die nog niet beschikbaar hebben gesteld voor andere groepen dan Oekraïners.
Uit de nieuwste cijfers die de Rijksoverheid vandaag bekend maakte blijkt bovendien dat een fors deel van die plaatsen nog ‘leeg’ staat: van de bijna 32.000 beschikbare ‘bedden’ voor de opvang van Oekraïners zijn er nu tegen de 23.000 in gebruik. Er zijn dus zo’n 9.000 plaatsen onbenut.
Mensonterend
Ondertussen was de situatie bij het aanmeldcentrum in Ter Apel mensonterend, zoals voorzitter van het Veiligheidsberaad Hubert Bruls bij RTV Noord zei. Hij voegde toe: En dit is de zoveelste keer. Wij willen dat het Rijk dwang gaat gebruiken, want zo kan het niet langer.
Staatssecretaris Van der Burg doet dat echter niet. Hij stelde eerder al dat dwang een nederlaag zou zijn omdat gemeenten vrijwillig moeten meewerken. In de brief aan de Tweede Kamer noemt hij een dergelijke dwangmaatregel een uiterst redmiddel dat alleen zal worden ingezet als de situatie daartoe noopt. Hij stelt verder dat deze maatregel niet op zeer korte termijn voor verlichting zal zorgen. Die stelling wordt in de brief niet onderbouwd. Het is niet duidelijk hoe de staatssecretaris in dit verband kijkt naar de ruim 9.000 onbenutte plekken voor Oekraïners.
Wel dwang bij statushouders
Wel gaat Van der Burg gemeenten dwingen kleine groepen statushouders – vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen – op te nemen. Het COA moet dit gaan uitvoeren en in iedere gemeente kleine groepen van maximaal 20 statushouders in hotels of andere accommodaties gaan plaatsen. Zo moet er ruimte ontstaan in asielzoekerscentra, waar nu veel statushouders zitten omdat er in gemeenten geen woonruimte beschikbaar is. Volgens de staatsecretaris zal deze maatregel de acute nood in het aanmeldcentrum verlichten.
Meer informatie:
De brief van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie aan de Tweede Kamer d.d. 29 maart 2022 over de situatie bij het Aanmeldcentrum Ter Apel (3 pagina’s)
De oproep van INLIA-directeur John van Tilborg d.d. 28 maart 2022: ‘Een mens in nood is een mens in nood’
De actuele cijfers over de capaciteit en bezetting van opvang voor Oekraïners in Nederland (link naar een webpagina van de Rijksoverheid)
De brief van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie aan de Tweede Kamer d.d. 30 maart 2022 over de aanpak opvang ontheemden uit Oekraïne (21 pagina’s)
De uitzending d.d. 1 april 2022 van het KRO-NCRV radioprogramma ‘Spraakmakers’ over ‘Dwing niet álle gemeenten om asielzoekers op te vangen (link naar de website van NPO Radio 1)
De video-reportage die 3 april 2022 op de website van de NOS is gepubliceerd onder de titel: ‘Zo worden Oekraïense vluchtelingen opgevangen’ (7 min 54)
Het bericht d.d. 4 april 2022 van RTV Noord: ‘Extra noodopvangplekken beschikbaar, maar druk op Ter Apel blijft hoog’.
EINDE BERICHT INLIA
NOS
750 VLUCHTELINGEN BRENGEN NACHT DOOR IN TER APEL, TERWIJL
PLEK WAS VOOR 275
Zo’n 750 vluchtelingen hebben de nacht doorgebracht in het aanmeldcentrum in Ter Apel, terwijl er maar plek was voor 275 mensen. Dat heeft burgemeester Velema vanochtend bevestigd.
Gisteren was al duidelijk dat er geen mogelijkheid was voor het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) om het teveel aan mensen over andere locaties in het land te verspreiden. “Die 750 mensen werden gisteren opgevangen in de paviljoens van de opvanglocatie, maar ook in de wachtruimtes en kantoren van de IND”, zegt Velema in het NOS Radio 1 Journaal.
De asielzoekers sliepen in het aanmeldcentrum op veldbedden die het Rode Kruis er had geplaatst. Velema luidde nogmaals de noodklok. “Zo veel mensen in een ruimte die daar niet voor bedoeld is, is niet fris. Daar is de riolering niet op berekend.” Hij waarschuwt voor het ontstaan van infectieziektes. “Dat zijn geen zaken die je in Nederland verwacht.”
‘Te weinig daadkracht’
Volgens de burgemeester had het COA gisteren zes bussen ingezet met als doel de vluchtelingen over andere locaties te verspreiden. “Rond 20.00 uur kwam men tot de conclusie dat het niet was gelukt en toen is alles op alles gezet om de mensen toch zo netjes mogelijk een plek te geven in de noodopvang.”
Het steekt de burgemeester dat het niet gelukt is, terwijl hij zelf wel een tijdelijke oplossing voor ogen had. “Iedereen die wel eens is vastgelopen in het ov, weet dat er binnen een paar uur bedden geregeld kunnen worden in de Jaarbeurshallen.” Velema stelt dat de minister “een crisismaatregel had moeten regelen”. “Dan waren we naar Utrecht gegaan en hadden we de mensen in ieder geval ruimer en hygiënischer kunnen opvangen.”
Maandag is het Veiligheidsberaad bij elkaar gekomen. De conclusie van alle voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s was dat er tussen de 800 en 1500 slaapplekken op korte termijn bij moeten komen. Waarom dat nog niet gebeurd, is weet Velema niet. “Ik kan alleen maar concluderen dat er te weinig daadkracht is geweest.”
Zowel het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers als verantwoordelijk demissionair staatssecretaris Broekers-Knol waren vanochtend niet bereikbaar voor een reactie.
Vluchtelingen die naar Nederland komen, moeten zich aanmelden bij het enige aanmeldcentrum in Nederland, in Ter Apel. Van daaruit worden ze verspreid over de verschillende azc’s en opvangcentra in het land.
Waarom loopt het vast?
Na stagnatie door de coronacrisis neemt het aantal asielaanvragen in Nederland sinds mei elke maand weer toe. Het zijn met name Syriërs en Turken die aanvragen doen. Die worden later opgevolgd door gezinsleden.
Sinds de machtsovername door de Taliban in Afghanistan, komen daar ook Afghanen bij. Die komst van die paar duizend extra mensen leidt ertoe dat het systeem niet goed doorstroomt. Vooral in september van dit jaar steeg het aantal vluchtelingen blijkt uit cijfers van de IND. Op basis van cijfers van de eerste weken in oktober is overigens niet direct een stijging ten opzichte van september te zien.
Situatie in 2015
Tijdens de vluchtelingencrisis in 2015 kwamen er in het najaar ongeveer 10.000 mensen per maand naar Nederland. Daar moesten locaties voor geopend worden, in totaal ongeveer 100 voor zo’n voor 47.000 mensen. Maar dat leidde tot protesten in het land.
Daarop werden afspraken gemaakt: de locaties mochten maar voor maximaal vijf jaar gebruikt worden. Die zijn daarna in veel gevallen gesloten. Nu is er plek voor 30.000 mensen. Veel gemeenten zijn nu huiverig om nieuwe locaties voor grote groepen te openen vanwege weerstand onder inwoners en met de komende gemeenteraadsverkiezingen in het achterhoofd..
Daarnaast zitten ook zo’n 11.000 mensen die al een status hebben, iets meer dan een derde van de totale capaciteit, nog steeds vast in opvangcentra waardoor er geen doorstroom is. Die mensen mogen vijf jaar in Nederland verblijven, maar vanwege de woningnood zijn er nagenoeg geen geschikte huizen voor hen te vinden. Daarbovenop komen er nog veel mensen uit veilige landen naar Nederland die de bedden bezet houden.
EINDE NOS BERICHT
RTL NIEUWS
”NIEUW DIEPTEPUNT IN TER APEL” ONDUIDELIJK WAAR VLUCHTELINGEN WORDEN OPGEVANGEN
11 MEI 2022
Het is vooralsnog niet duidelijk waar de tientallen asielzoekers die afgelopen nacht op straat dreigden te moeten slapen de aankomende nacht terechtkunnen. Dat laat een woordvoerder van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) weten. “Een nieuw dieptepunt”, noemt VluchtelingenWerk Nederland de situatie.
Gisteravond laat stonden zo’n vijftig tot zestig asielzoekers bij de hekken van het aanmeldcentrum. De groep dreigde de nacht buiten te moeten doorbrengen, omdat er geen plek voor hen was bij de opvanglocatie. Een aantal mensen lag al onder een deken op de grond.
Opvang in Budel
Uiteindelijk was er ruimte gevonden in Budel, maar het vervoer daar naartoe kon niet meer geregeld worden. Daarna is besloten de groep onder te brengen in wachtruimtes in het aanmeldcentrum, zonder bed, maar wel met een dak boven het hoofd.
Of de asielzoekers daadwerkelijk terechtkunnen in Budel is ‘nog niet 100 procent zeker’, zegt de woordvoerder. Die verwacht daar later vandaag meer duidelijkheid over.
De problemen bij Ter Apel spelen al geruime tijd. In de centrale opvanglocatie is plaats voor maximaal 2000 vluchtelingen maar het COA moet er bijna elke dag enkele tientallen mensen meer onderbrengen. In deze video leggen we uit hoe bepaald wordt wie een plek krijgt in de vluchtelingenopvang:
VluchtelingenWerk benadrukt dat er een structurele oplossing moet komen om dit soort omstandigheden bij Ter Apel te voorkomen. “Nu wordt genoemd dat de opvang niet kon worden geregeld omdat er geen vervoer was. Maar als het centrum zelf minder vol was geweest, dan hadden ze daar opgevangen kunnen worden. Nu blijft er elke keer wanneer op een laat moment mensen aankomen het risico dat er geen bed meer is.”
Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) doet een beroep op alle gemeenten om te helpen met een betere spreiding van asielzoekers. In de Tweede Kamer is met woede en afschuw gereageerd op beelden uit Ter Apel.
GroenLinks: kleinschalige opvang
“Verschrikkelijk en mensonterend”, zegt GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger. “Maar niet onverwacht.” Het is volgens haar ‘bewust beleid’ om de opvangcapaciteit zo krap mogelijk te plannen. Zij pleit voor meer kleinschalige opvang, omdat daar meer draagvlak voor is bij gemeenten dan voor grote opvangcentra als dat in Ter Apel. Daar moet extra geld voor komen.
“De asielopvang is een puinhoop”, zegt SP-Kamerlid Jasper van Dijk. “Het kabinet moet veel meer werk maken van goede opvang met voldoende capaciteit en snellere procedures. Mensen die recht hebben op asiel moeten snel doorstromen, mensen die geen recht hebben op asiel moeten terugkeren.”
EINDE BERICHT RTL NIEUWS
INLIA
OPROEP: EEN MENS IN NOOD IS EEN MENS IN NOOD
28 MAART 2022
Wat geweldig om te zien dat zoveel mensen de Oekraïners de helpende hand toesteken, dat er zoveel bereidheid is vluchtelingen op te nemen. We zagen dat ook in 2015; we stáán er als het nodig is. Hartverwarmend.
De noodkreet deze week van burgemeester Jaap Velema van Ter Apel trof bij mij wel de snaar van herkenning. Hij trekt aan de bel omdat er voor andere vluchtelingen geen plek is. Het aanmeldcentrum in zijn gemeente is overvol. In de tenten voor de eerste nachtopvang, bedoeld voor max 275 mensen, verblijven nu 700 mensen. En ze kunnen nergens heen.
Het kan niet zo zijn dat we Syriërs die voor Russische bommen vluchten anders behandelen dan Oekraïners die voor Russische bommen vluchten, stelt Velema.
Lieve vrienden en vriendinnen, u zult het met hem eens zijn. Natuurlijk kan en mag het niet waar zijn dat we zo onderscheid maken tussen vluchtelingen.
In dezelfde reportage van het programma Nieuwsuur uit Ter Apel komt – in vloeiend Oekraïens – een Syrische man aan het woord. Gevlucht uit Syrië voor de bommen van Poetin, woonde hij jarenlang in Oekraïne. Tot hij opnieuw moest vluchten voor bommen van Poetin. Hij is één van die 700 mensen in de tenten van de nachtopvang in er Apel.
Er heeft zich geen enkele gemeente gemeld om extra plekken voor hén te realiseren. Onder hen ook vele gezinnen. Gezinnen die gebombardeerd zijn moeten nu met elkaar concurreren, zegt Velema. Ik denk, nee, ik weet zeker dat u het met hem en mij eens bent: dat kan en mag niet waar zijn.
Je maakt geen onderscheid op basis van afkomst, geloof, huidskleur. Een vluchteling is een vluchteling. Een mens in nood is een mens in nood. De bommen waarvoor de Syriërs vluchten zijn even dodelijk als die waar de Oekraïners voor vluchten. De Afghanen hier staan op dodenlijsten. En zo zijn er nog velen die uit verschillende brandhaarden in de wereld zijn weggevlucht voor (oorlogs-)geweld en vervolging.
Terecht vraagt Jaap Velema zijn collega-burgemeesters om ook hén een plek te gunnen. Terecht zegt Koen Schuiling – de Groninger burgemeester en voorzitter van de Veiligheidsregio Groningen – dat het zo niet kan. De situatie is inmiddels zo nijpend dat de veiligheidsregio overweegt het aanmeldcentrum tijdelijk te sluiten. Als gemeenten doof blijven voor deze noden, zegt Schuiling, moet er desnoods een noodwet komen zodat de staatssecretaris gemeenten aan kan wijzen.
Ik hoop dat het niet zover hoeft te komen. Ik hoop we met elkaar in Nederland het gevoel van zorgzaamheid dat we ervaren voor de Oekraïners, breder kunnen maken. Dat we onze armen spreiden voor ieder mens in nood hier. Dat we ons ontfermen over de vreemdeling op ons pad, zoals de barmhartige Samaritaan dat deed. Zonder onderscheid.
Ik vraag u mee te helpen om die boodschap te verspreiden. Om met elkaar uit te dragen: wij willen niet met twee maten meten. Om te tonen: wij omarmen vluchtelingen hier, ongeacht afkomst, geloof, huidskleur. Vanuit ons geloof dat God de eenheid van de mensen wil. Laten we samen de wereld zorgzamer maken.
Met dankbare groet voor al wat jullie doen,
John W R van Tilborg
EINDE BERICHT INLIA
”Volgens burgemeester Velema van Westerwolde zijn er zelfs gemeenten die de opvang voor asielzoekers sluiten om er na 1 april Oekraïners op te kunnen vangen. “Dat heeft het COA me verteld en ik vind dit schrijnend en kwalijk. Het kan niet zo zijn dat iemand die in Syrië Russische bommen zag vallen, een andere behandeling krijgt dan iemand die voor dezelfde bommen in Oekraïne moest vluchten.”
NOS
ONHOUDBARE SITUATIE DOOR ONGELIJKE BEHANDELING
VLUCHTELINGEN
24 MAART 2022
Gemeenten in Nederland meten met twee maten als het gaat om de opvang van vluchtelingen. Dat vindt de burgemeester van Westerwolde Jaap Velema, verantwoordelijk voor de opvang van vluchtelingen in het aanmeldcentrum van Ter Apel.
“Het is mooi dat mijn collega’s van andere gemeentes in de rij staan om tienduizenden vluchtelingen uit Oekraïne op te vangen”, zegt hij tegen Nieuwsuur, “maar het is beschamend dat geen enkele gemeente zich vrijwillig heeft gemeld voor de opvang van vluchtelingen uit andere landen. Dat kan niet in Nederland.”
‘Onmenselijk’
De voorzitter van de veiligheidsregio en burgemeester van Groningen Koen Schuiling deelt zijn zorgen. Hij eist dat de verantwoordelijk staatssecretaris Eric van der Burg gemeenten met noodwetgeving dwingt om opvanglocaties beschikbaar te stellen als ze dat niet zelfstandig doen.
“Het is begrijpelijk dat er veel animo is om Oekraïners op te vangen, maar de mensen uit andere oorlogsgebieden als Syrië en Afghanistan hebben gelijke rechten.” Schuiling noemt de de situatie in Ter Apel “onhoudbaar en onmenselijk”.
Velema luidt al maanden de noodklok over de nachtopvang bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. Hier worden vluchtelingen geregistreerd en normaal gesproken voor één nacht opgevangen. Maar omdat alle asielzoekerscentra in Nederland vol zitten, stromen mensen nauwelijks door. De centra, op hun beurt, zitten vol omdat asielzoekers met een verblijfsvergunning niet kunnen doorstromen naar een woning.
Daar komt nog bij dat per 1 april maar liefst dertien gemeentes hun contract met het COA opzeggen. De opvang voor ruim 2500 mensen verdwijnt daardoor. Vanaf 1 mei sluiten er nog eens negen andere locaties.
In totaal verdwijnen er 5500 bedden. En dat terwijl nog geen enkele gemeente nieuwe opvang heeft aangeboden.
Volgens burgemeester Velema van Westerwolde zijn er zelfs gemeenten die de opvang voor asielzoekers sluiten om er na 1 april Oekraïners op te kunnen vangen. “Dat heeft het COA me verteld en ik vind dit schrijnend en kwalijk. Het kan niet zo zijn dat iemand die in Syrië Russische bommen zag vallen, een andere behandeling krijgt dan iemand die voor dezelfde bommen in Oekraïne moest vluchten.”
‘Geen dwang’
Het COA erkent de problemen in een reactie aan Nieuwsuur. “De kwaliteit van opvang in Ter Apel schiet tekort. Onze mensen doen hun best, maar deze hoge bezetting vraagt te veel van iedereen. Dit is een landelijke probleem en vraagt dus een oplossing van meer gemeenten.”
Staatssecretaris Van der Burg laat weten dat hij de gemeenten niet onder druk wil zetten om opvanglocaties aan te bieden voor asielzoekers. “Dwang kan niet. Dus ik kan niets anders doen dan gemeentes benaderen en vragen of ze willen helpen. En ze moeten Ter Apel ook helpen.”
EINDE BERICHT NOS
NOS
COA LUIDT NOODKLOK OVER OPVANG NIET-OEKRAIENSE
VLUCHTELINGEN
21 MAART 2022
Er dreigt een noodsituatie te ontstaan voor de opvang van niet-Oekraïense asielzoekers in Nederland. In korte tijd hebben gemeenten het voor elkaar gekregen om duizenden opvangplekken te vinden voor mensen uit Oekraïne, maar het Centraal Orgaan opvang asielzoekers benadrukt dat er met spoed ook meer plekken voor andere vluchtelingen moeten komen.
Binnen anderhalve week moeten 1500 nieuwe plekken gevonden worden voor asielzoekers uit landen zoals Syrië en Afghanistan. In Ter Apel melden zich dagelijks nieuwe vluchtelingen, maar daar verblijven nu al honderden mensen in slechte leefomstandigheden. Ook verdwijnen per 1 april de noodopvangcentra in Almelo en Wassenaar, waar nu 1180 vluchtelingen worden gehuisvest.
COA-directeur Milo Schoenmaker heeft burgemeesters vandaag in het Veiligheidsberaad op het hart gedrukt om ook te zorgen voor opvang van deze groep vluchtelingen, zei hij na de bijeenkomst. “We merken nu dat het heel lastig is om de reguliere groep ergens te plaatsen, want vrijwel alles wordt gereserveerd voor Oekraïners”, zei de COA-directeur. “We hebben echt een probleem, in Ter Apel loopt het nu over.”
Ook de staatssecretaris voor Asielzaken, Eric van der Burg, ziet dat de nood hoog is. “Het vinden van plekken is noodzakelijk, anders slapen mensen op straat. In Ter Apel slapen ze nu al op stoelen en bankjes.” Volgens Veiligheidsberaad-voorzitter Hubert Bruls moet “alles uit de kast” gehaald worden om extra locaties te openen en moet er mogelijk dwang aan te pas komen.
De staatssecretaris noemt het aanpassen van wetgeving als een manier om dit voor elkaar te krijgen. Daar pleit ook Bruls voor. Met die nieuwe “instrumenten” krijgen burgemeesters meer bevoegdheden en kunnen ze bijvoorbeeld een leegstaand pand vorderen om als opvang te gebruiken. Ook moet volgens staatssecretaris Van der Burg gezocht worden naar “creatieve oplossingen”, zoals het ombouwen van kantoorpanden.
Veiligheidsberaad-voorzitter Bruls is het daarmee eens. “Ieder van ons gaat nu in zijn eigen regio kijken met collega’s van andere gemeenten waar er plaats is voor andere vluchtelingen, naast de Oekraïners. Dan kun je ook goed beoordelen of een pand dat nu wordt aangeboden voor Oekraïners misschien ook iets kan zijn voor reguliere asielzoekers, of andersom.”
Problemen op noodlocaties voor vluchtelingen spelen al langer. Uit een recente inventarisatie van Vluchtelingenwerk bleek dat duizenden vluchtelingen in tenten en grote hallen leven waar geen privacy en rust is.
Oekraïense vluchtelingen
Oekraïense vluchtelingen en andere vluchtelingen worden sinds het begin van de oorlog in Oekraïne afzonderlijk van elkaar opgevangen. COA-directeur Schoenmaker roept voorlopig niet op de groepen samen te voegen, maar benadrukt dat de opvang vooral “gecoördineerd” moet verlopen.
Voor Oekraïense vluchtelingen zijn inmiddels zo’n 24.500 opvangplekken gevonden. Over twee weken moeten dit 50.000 plekken zijn. Naar verwachting worden dit er in de toekomst nog meer. Alle 25 veiligheidsregio’s in Nederland hebben afgesproken elk 2000 vluchtelingen uit Oekraïne op te nemen.
EINDE BERICHT NOS
NOS
GEEN MIGRATIECRISIS MAAR OPVANGCRISIS: DWING ALLE GEMEENTEN
ASIELZOEKERS OP TE VANGEN
9 DECEMBER 2021
Gemeenten moeten gedwongen kunnen worden om asielzoekers op te vangen. Nu is een verzoek van het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) te vrijblijvend. De asielopvang moet beter over gemeenten worden verdeeld en alle gemeenten moeten daaraan meewerken. Dat zegt Monique Kremer, de voorzitter van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ), vanwege de huidige opvangcrisis.
De opvang van asielzoekers is momenteel een chaos. Mensen verblijven onder slechte omstandigheden in hallen, tenten en stacaravans omdat de asielzoekerscentra vol zitten. Het Rode Kruis, Unicef en Vluchtelingenwerk riepen gisteren op om die noodopvangen te sluiten. Maar dat gaat volgens het COA niet omdat er te weinig nieuwe asielzoekerscentra bijkomen.
Gemeenten wordt al sinds 2019 gevraagd om extra opvangplekken. Tientallen gemeenten hebben nog nooit meegewerkt aan de opvang van asielzoekers, niet in noodopvangen en niet in de vorm van asielzoekerscentra.
Voorzitter Kremer noemt het een opvangcrisis. Het is geen migratiecrisis, zoals in 2015, constateert ze. “Er is weinig terechtgekomen van afspraken tussen gemeenten, het Rijk en het COA over een flexibelere opvang.”
Gemeenten kunnen, zolang er geen sprake is van een crisis die door justitie is afgekondigd, niet worden gedwongen opvangplekken te bieden. Bij de huisvesting van statushouders kan dat wel. Iedere gemeente moet erkende asielzoekers met een asielvergunning woonruimte aanbieden. Hoeveel is afhankelijk van het aantal inwoners.
Doet een gemeente dat niet, dan kan de provincie een boete opleggen of een plek aanwijzen waar statushouders huisvesting moeten krijgen. Ieder half jaar krijgt de gemeente te horen hoeveel statushouders er zijn gekoppeld aan die gemeente.
Geen verplichting
Die systematiek zou ook moeten gelden voor de opvang van asielzoekers, adviseert de ACVZ. Het COA zou dan alleen nog maar de eerste opvang doen. Burgemeester Schuiling van Groningen is het met de ACVZ eens dat het nu veel te vrijblijvend is voor gemeenten. Hij riep namens de veiligheidsregio Groningen het ministerie en het COA op om in actie te komen, vanwege de overvolle noodopvang in Ter Apel. “Als er nu corona uitbreekt in Ter Apel hebben we een heel groot probleem”, waarschuwt Schuiling.
Wethouder Paul Slettenhaar (VVD) in Castricum voelt niets voor een verplichting. Zijn gemeente is de enige gemeente die een boete riskeerde vanwege te weinig woonruimte voor statushouders. Volgens Slettenhaar maakt het bieden van woonruimte Nederland veel te aantrekkelijk voor mensen om naar Nederland te komen. “En dat geldt ook voor de opvang van asielzoekers. Zoveel mensen kunnen we als land niet opvangen”, zegt Slettenhaar.
Hij voelt zich ook niet geroepen de gemeente Westerwolde, van het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel, te hulp te schieten. “Die gemeente moet de boel sluiten als het daar overbelast is. Maar dat is niet aan mij of aan het Rijk, daar gaat de wethouder daar over.”
Taakstelling
De Tilburgse burgemeester Theo Weterings staat niet onwelwillend tegenover het voorstel van de ACVZ. Weterings is portefeuillehouder op het thema asiel voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Hij is voorstander van een taakstelling voor de opvang van kansrijke asielzoekers in kleine regionale opvanglocaties.
“Grotendeels staat dit ook beschreven in een uitvoeringsagenda die gemeenten met elkaar hebben afgesproken”, legt hij uit. “We werken toe naar vier grote opvanglocaties in heel Nederland, zoals in Ter Apel. Die locaties zouden in het noorden, oosten, zuiden en westen van het land moeten komen.” Wat Weterings betreft, moeten die er eind volgend jaar zijn.
Of dat niet te optimistisch is, moet blijken. Tot op heden heeft het ministerie van Justitie veel moeite gemeenten te vinden die een tweede aanmeldcentrum zoals in Ter Apel willen. En ook de zoektocht naar twee locaties voor sobere opvang van kansarme asielzoekers heeft nog geen bereidwillige gemeente opgeleverd. Net als Kremer vindt ook Weterings dat er meer haast gemaakt moet worden van de afspraken over de flexibilisering van de opvang.
EINDE BERICHT NOS
[76]
”Het kabinet praat vandaag over een plan van staatssecretaris Van der Burg om gemeenten in Nederland verplicht te laten meewerken aan asielopvang. Als hij groen licht krijgt, zet hij in de zomer een wetsvoorstel op papier. Van der Burg hoopt dat de Tweede en Eerste Kamer in het najaar akkoord gaan, zodat de nieuwe ‘dwangwet‘, zoals die wel wordt genoemd, op 1 januari in werking kan treden.”
NOS
KABINET WIL ALLE GEMEENTEN VERPLICHTEN OM
BIJ TE DRAGEN AAN ASIELOPVANG
8 JULI 2022
Het kabinet praat vandaag over een plan van staatssecretaris Van der Burg om gemeenten in Nederland verplicht te laten meewerken aan asielopvang. Als hij groen licht krijgt, zet hij in de zomer een wetsvoorstel op papier. Van der Burg hoopt dat de Tweede en Eerste Kamer in het najaar akkoord gaan, zodat de nieuwe ‘dwangwet‘, zoals die wel wordt genoemd, op 1 januari in werking kan treden.
Het is nog niet duidelijk wat er precies in het wetsvoorstel komt te staan. Daarover stuurt Van der Burg later vandaag een brief aan de Tweede Kamer. Maar in een debat over het vreemdelingen- en asielbeleid lichtte hij alvast een tipje van de sluier op. Hij vindt dat elke gemeente in Nederland moet kunnen worden gedwongen om een bijdrage te leveren aan de asielopvang.
‘Helft gemeenten werkt nu niet mee’
Van der Burg zegt dat een aantal gemeenten “buitengewoon goed helpen”, maar wijst erop dat ongeveer de helft van de gemeenten niet meewerkt om de asielcrisis op te lossen.
Dat er een nieuwe wet komt “betekent niet dat in iedere gemeente een asielzoekerscentrum zal komen”, zegt de staatssecretaris. “Want je hebt niet gelijk 344 azc‘s nodig. Het kan ook zijn dat gemeenten op een andere manier een bijdrage leveren. Dat kan in ondersteuning zijn, of in geld.”
Er kan ook bijvoorbeeld gevraagd worden om opvang te bieden aan minderjarige alleenstaande asielzoekers of andere specifieke groepen. “Het gaat om een wet waarmee in iedere gemeente de mogelijkheid ontstaat om een locatie voor het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) te realiseren.”
Regierol provinciebesturen
Van der Burg wil bereiken dat de asielopvang evenredig over het hele land wordt verdeeld. Hij ziet graag een “regierol” voor de provinciebesturen . Zij moeten ook andere opdrachten in hun gebied uitvoeren, zoals het invullen van de stikstofplannen van het kabinet, en kunnen het beste besluiten: “Aan die gemeente wordt eventjes wat meer gevraagd dan aan een andere gemeente, want die doet al meer op het gebied van iets anders. Vandaar dat die provincies een belangrijke rol moeten spelen”, meent de bewindsman.
Of het ook zo uitpakt, wordt later vandaag duidelijk. Volgens de staatssecretaris liggen er verschillende scenario’s op tafel en is er onder meer nog discussie over de vraag of het inderdaad de provincies moeten worden die de gemeenten gaan opdragen wat er moet gebeuren, of dat de regie toch bij het kabinet komt te liggen.
Tot nu toe geen juridische stok achter de deur
Het is al langer duidelijk dat er een wet wordt gemaakt, waarmee gemeenten verplicht kunnen worden om mee te werken aan de asielopvang. Tot nu toe kunnen onwillige gemeenten niet worden gedwongen. In december kregen vijf gemeenten van Van der Burgs voorganger te horen dat ze noodopvang voor asielzoekers moesten verzorgen. Broekers-Knol gebruikte daar toen de term ‘aanwijzing’ voor, die de indruk wekte dat de landelijke overheid een wettelijke bevoegdheid had om de gemeenten te dwingen om in actie te komen. In januari, op de dag van het aantreden van het nieuwe kabinet, gaf de oud-staatssecretaris toe dat er geen enkele juridische basis was om dat te doen.
EINDE NOS BERICHT
77]
NOS
VLUCHTELINGENWERK STELT RIJK ULTIMATUM OM ASIELOPVANG
GOED TE REGELEN
7 JULI 2022
De Nederlandse overheid moet er voor 1 augustus voor zorgen dat de asielopvang aan de minimale eisen voldoet, anders stapt hulporganisatie Vluchtelingenwerk Nederland naar de rechter.
Vluchtelingenwerk stelt dat Nederland onder meer het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) overtreedt doordat er onvoldoende opvangplekken zijn en asielzoekers daardoor een gebrek hebben aan privacy, fatsoenlijke overnachtingsmogelijkheden en schoon sanitair.
De crisis in de asielopvang is geen gevolg van onvoorziene omstandigheden, maar vooral van bestuurlijk onvermogen, zegt Vluchtelingenwerk. “Er is geen gebrek aan oplossingen voor het tekort aan opvangplekken.” Dat toont onder meer de manier waarop Nederland Oekraïense vluchtelingen opvangt aan. Voor die groep werden binnen afzienbare tijd 50.000 plekken gecreëerd.
Het verschil in behandeling tussen Oekraïners en andere vluchtelingen heeft een onrechtmatige situatie tot gevolg, schrijft Vluchtelingenwerk aan staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Eric van der Burg.
Voor 1 augustus moet er daarom voor iedere asielzoeker voldaan worden aan minimumeisen voor opvang, zoals één slaapkamer per gezin, een bed met matras, kussen en schone lakens, drie keer per dag een maaltijd en bescherming tegen hitte, kou, regen en geluidsoverlast. Is dat niet het geval, dan spant Vluchtelingenwerk een kort geding aan tegen zowel de Staat als het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).
Slapen op stoelen
De problemen rond de asielopvang zijn het zichtbaarst in Ter Apel. Daar moeten alle asielzoekers zich melden, om vervolgens in andere azc’s de behandeling van hun asielaanvraag af te wachten. Die andere centra zitten echter vol, onder meer doordat mensen die al een verblijfsvergunning hebben gekregen maar mondjesmaat doorstromen naar gewone huisvesting. Recent spraken gemeenten en Rijk af om 7500 woningen te creëren voor die groep.
De laatste maanden moeten asielzoekers regelmatig de nacht doorbrengen op stoelen, en in enkele gevallen zelfs in tenten die door het Rode Kruis in Ter Apel zijn neergezet. Op verschillende plekken in het land zijn andere noodopvanglocaties ingericht, maar die blijken telkens onvoldoende om het probleem op te lossen.
Een wet om het Rijk opvanglocaties te laten aanwijzen is in de maak. Volgend jaar gaat die op z’n vroegst in. Dat kan een oplossing zijn voor de impasse die nu vaak ontstaat tussen Rijk en gemeenten. Zo wil het kabinet een tweede aanmeldcentrum in de gemeente Noordoostpolder, maar de gemeente voelt daar niks voor.
Staatssecretaris Van der Burg zei in het NOS Radio1 Journaal dat hij begrip heeft voor de eisen van Vluchtelingenwerk, want “het is hun taak om kritisch over mij te zijn.” Maar hij voegde eraan toe dat er nu eenmaal niet één knop is waaraan hij kan draaien.
Van der Burg wil wel dat er een wettelijke verplichting komt voor gemeenten om mee te werken aan het opvangen van asielzoekers. Het kabinet praat daar morgen over. De staatssecretaris hoopt dat die wet (waar beide Kamers mee akkoord moeten gaan) op 1 januari volgend jaar in werking treedt.
De staatssecretaris benadrukte dat als de rechter hem een dwangsom oplegt om aan de eisen van Vluchtelingenwerk te voldoen, de asielzoekers daarmee nog steeds geen goede opvang hebben. Volgens hem blijft een van de problemen dat er vanuit asielzoekerscentra niet genoeg mensen kunnen doorstromen naar reguliere woningen.
Hoe kansrijk is een zaak van Vluchtelingenwerk?
Advocaat Geert-Jan Knoops over een mogelijk kort geding: “Je zou kunnen beargumenteren dat een land verantwoordelijk is en aansprakelijk gesteld kan worden als het de minimumnormen niet haalt die zijn afgesproken in het VN-Vluchtelingenverdrag. De Staat zal zich dan misschien op juridische overmacht beroepen; bijvoorbeeld dat de situatie zo veranderd is door de oorlog in Oekraïne dat het niet anders kan.”
Een verschillende behandeling van Oekraïners en vluchtelingen uit andere landen betekent mogelijk dat Nederland het gelijkheidsbeginsel schendt, zegt Knoops. “Maar daarvan zou de civiele rechter kunnen oordelen dat de overheid er alles aan heeft gedaan om de capaciteit op te voeren en dat de overheid binnen die capaciteit keuzes moet maken. Maar dit raakt ook mensenrechten, waarvan je kunt toetsen of de Staat zorgvuldig handelt op dit gebied.”
EINDE NOS BERICHT