[21]
Want zonder de vóórstem van Eerste Kamerleden van de VVD had de wet het niet gehaald. Lange tijd leek het die kant op te gaan: de VVD keerde zich sinds de kabinetsval immers fel tegen de spreidingswet, vooral de Tweede Kamerfractie leverde hevig verzet.”
….
….
”Van de gevreesde dwang is voorlopig evenmin sprake. Pas als gemeenten er onderling en in overleg met de provincie niet uitkomen, kan de staatssecretaris dwingen asielzoekers op te nemen. Naar verwachting doet zo’n situatie zich niet vóór het einde van dit jaar voor. Als dan inmiddels een nieuw kabinet is aangetreden met PVV, VVD, NSC en BBB – uitgesproken tegenstanders van de wet – lijkt het al helemaal onwaarschijnlijk dat een volgende staatssecretaris voor dwang zal kiezen.”
TROUW
NA ANDERHALF JAAR POLITIEKE STRIJD
NU ECHT GROEN LICHT VOOR SPREIDINGSWET
23 JANUARI 2024
De wet om asielzoekers gelijkmatiger over Nederland te spreiden, wordt definitief van kracht. Dinsdag stemde een ruime Eerste Kamermeerderheid voor het kabinetsplan. Maar daarmee is het opvangprobleem nog niet opgelost.
Met steun van de VVD-fractie heeft een meerderheid van de senaat dinsdag vóór de omstreden spreidingswet gestemd. In totaal stemden 43 Eerste Kamerleden voor en 27 tegen het kabinetsplan om asielzoekers ‘eerlijk’ over Nederlandse gemeenten te spreiden. Daarmee komt er voorlopig een einde aan een felle politieke strijd, waarbij de VVD een hoofdrol speelde.
Want zonder de vóórstem van Eerste Kamerleden van de VVD had de wet het niet gehaald. Lange tijd leek het die kant op te gaan: de VVD keerde zich sinds de kabinetsval immers fel tegen de spreidingswet, vooral de Tweede Kamerfractie leverde hevig verzet. Maar tot ieders verbazing kondigde de senaatsfractie van de VVD vorige week dinsdag aan tóch unaniem voor te stemmen.
Tekorten nog niet opgelost
Daarmee haalde verantwoordelijk staatssecretaris Eric van der Burg (asiel) alsnog zijn begeerde meerderheid. Donderdag 1 februari treedt de wet al in werking, uiterlijk die dag krijgen provincies en gemeenten te horen hoeveel asielzoekers ze moeten opvangen.
Zijn de grote tekorten daarmee direct opgelost? Nee, temperde Van der Burg de verwachtingen. Waarschijnlijk duurt het nog maanden voordat overvolle opvangcentra daadwerkelijk zijn ontlast.
Van de gevreesde dwang is voorlopig evenmin sprake. Pas als gemeenten er onderling en in overleg met de provincie niet uitkomen, kan de staatssecretaris dwingen asielzoekers op te nemen. Naar verwachting doet zo’n situatie zich niet vóór het einde van dit jaar voor. Als dan inmiddels een nieuw kabinet is aangetreden met PVV, VVD, NSC en BBB – uitgesproken tegenstanders van de wet – lijkt het al helemaal onwaarschijnlijk dat een volgende staatssecretaris voor dwang zal kiezen.
‘Afbreuk aan lokale democratie’
Anders dan de VVD-senatoren stemde de Eerste Kamerfractie van de BoerBurgerBeweging dinsdag unaniem tegen. “Er zijn weliswaar verschillende opinies binnen de fractie”, verklaarde BBB-fractievoorzitter Ilona Lagas, “maar we vinden dat we die verschillen opzij moeten zetten om als partij een eenduidig signaal te geven aan het land.”
De enige afwijkende stem kwam van CDA’er Hugo Doornhof: hij is tegen de spreidingswet, de rest van de CDA-fractie voor. “Bij asielopvang is draagvlak op lokaal niveau cruciaal”, legde Doornhof na afloop van de stemming uit. “Persoonlijk moet ik tot de conclusie komen dat dit een te grote afbreuk doet aan de lokale democratie.”
EINDE ARTIKEL
‘Van de partijen die op dit moment praten over een nieuw kabinet stemden BBB en PVV tegen (NSC zit niet in de Eerste Kamer), net als FvD, SGP, JA21 en 50Plus.”
NOS
EERSTE KAMER STEMT MET DUIDELIJKE MEERDERHEID IN MET SPREIDINGSWET
23 JANUARI 2024
Zoals verwacht heeft de Eerste Kamer met een duidelijke meerderheid de spreidingswet aangenomen. In een hoofdelijke stemming schaarden 43 van de 70 aanwezige senatoren zich achter het voorstel van demissionair staatssecretaris Van der Burg van Justitie om asielzoekers beter over de gemeenten in Nederland te verdelen. In het uiterste geval is daarbij dwang mogelijk.
Over de wet wordt al tijden gepraat. De Tweede Kamer ging er vorig jaar oktober mee akkoord, maar tot vorige week leek het heel spannend te worden of ook de Eerste Kamer de wet zou steunen. Maar nadat de VVD (de partij van Van der Burg) in de senaat had bekendgemaakt unaniem vóór te stemmen, was duidelijk dat de spreidingswet het zou halen.
In de Tweede Kamer keerde de VVD zich eerder tegen het wetsvoorstel en eind vorig jaar deed partijleider Yesilgöz een beroep op de Eerste Kamer de wet voorlopig niet te behandelen. Maar de senaat heeft het voorstel dus toch behandeld en er nu ook mee ingestemd.
De VVD in de Tweede Kamer had liever gezien dat er eerst stappen zouden worden gezet om de instroom van asielzoekers terug te dringen. Maar de partijgenoten in de Eerste Kamer benadrukten vorige week dat de opvang eerlijker moet worden verdeeld en dat de fractie de lokale bestuurders niet in de steek wil laten.
Onderhandelende partijen PVV en BBB tegen
Behalve de VVD steunden ook GroenLinks-PvdA, CDA (op senator Doornhof na), D66, SP, ChristenUnie, Partij voor de Dieren, Volt en OPNL de wet. Van de partijen die op dit moment praten over een nieuw kabinet stemden BBB en PVV tegen (NSC zit niet in de Eerste Kamer), net als FvD, SGP, JA21 en 50Plus.
PVV-fractievoorzitter Van Hattem zei dat de wet alleen maar leidt tot verruiming van de opvangcapaciteit. “Als er niks aan de instroom gebeurt, lost dit helemaal niks op. En de dwang in de richting van gemeentes is onacceptabel.” Vorige week noemde PVV-voorman Wilders de dreigende steun voor de spreidingswet in de Eerste Kamer “een probleem”.
Haken en ogen
Volgens BBB-fractievoorzitter Lagas lijkt de wet sympathiek, maar zitten er ook veel haken en ogen aan en worden de problemen er op korte termijn niet door opgelost. Ze zei ook dat er “verschillende opinies binnen haar fractie” zijn, maar BBB wil die verschillen opzij zetten, “om als partij een eenduidig signaal af te geven”.
Wet gaat binnenkort in
Van der Burg zei kort na de stemming dat er met het aannemen van de wet een eerlijke spreiding over Nederland kan komen. Het is de bedoeling dat de nieuwe regels op 1 februari ingaan. Dan maakt Van der Burg ook bekend hoeveel asielzoekers de gemeenten in totaal moeten opvangen.
Als provincies en gemeenten er niet uitkomen, kan de staatssecretaris in het uiterste geval overgaan tot een gedwongen verdeling van asielzoekers. Volgens Van der Burg zal dat pas vanaf midden volgend jaar kunnen gebeuren.
De staatssecretaris vindt uitspraken over het niet meewerken aan de spreidingswet, zoals door gemeenteraadsleden in Westland gedaan, “wat raar”. Hij benadrukte dat bestuurders van een gemeente niet voor niets ‘wethouder’ heten: “Je hebt je wel aan de wet te houden. Het kan wel zo zijn dat gemeentes onderling afspreken dat een bepaalde gemeente wel opvangt en een andere niet.”
EINDE
[22]
[22]
NOS
45 ”WEIGERGEMEENTEN” KRIJGEN VERZOEK OM
PER DIRECT STATUSHOUDERS TE HUISVESTEN
Bestuurders van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) gaan zelf 45 gemeenten bellen die weinig tot niets doen aan de huisvesting van statushouders en asielopvang. Dat schrijft het COA in een bericht op de site. Formeel is de huisvesting van statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) een wettelijke taak van gemeenten, provincies houden daarop toezicht.
Maar nu gaan het ministerie van Justitie en het COA zelf ingrijpen. Gemeenten die minder dan 30 procent doen van wat zou moeten, kunnen een telefoontje verwachten van COA-bestuurders en van ambtenaren of bewindspersonen van de ministeries van Justitie en Veiligheid en Binnenlandse Zaken.
Als een gemeente geen woning kan vinden, zullen asielzoekers worden ondergebracht in een hotel of tijdelijke accommodatie, in de plaats zelf of in een naburige gemeente, schrijft het COA in een toelichting op de maatregel.
De kosten daarvan komen voor rekening van het COA. De hoogte van het bedrag is nog niet bekend.
21.000 statushouders in de opvang per 2025
Om welke 45 gemeenten het gaat, wil het COA niet zeggen. De maatregel is onderdeel van een plan dat de landelijke overheid, provincies en gemeenten deze maand bedachten om de het huisvesten van statushouders te versnellen.
Het COA had daartoe een dringende oproep gedaan. Overigens brengt het opvangorgaan nu ook al statushouders en asielzoekers onder in hotels. Eind vorig jaar waren dat zo’n 80 hotels waarin ruim 2000 asielzoekers een plek kregen. Per 1 juli 2023 is de regeling voor statushouders uitgebreid tot 5000 plekken.
Als gemeenten niet sneller mensen gaan onderbrengen, verblijven er over ruim een jaar 21.000 statushouders in de opvang, schreef het ministerie van Justitie vorige maand. Nu zijn dat er bijna 16.000. De snelle groei van het aantal statushouders in de opvang komt doordat de doorstroom van statushouders naar woningen stokt: daarvan zijn er simpelweg te weinig.
Overvol Ter Apel
Dat merken ze ook in Ter Apel. In het aanmeldcentrum daar slapen al weken veel meer mensen dan het toegestane aantal van 2000. Dit weekend overnachtten er 2500 mensen, deels in de wachtruimte van de Immigratie- en Naturalisatie Dienst en op stoelen, zegt een woordvoerder van het COA. Zondag werd een groep van honderd asielzoekers met spoed overgebracht naar een hotel in Kijkduin om te voorkomen dat mensen buiten moesten slapen.
Het tekort aan opvangplekken komt niet zozeer door de toename van het aantal asielaanvragen, schreef het COA eerder. Een groter probleem is dat mensen vaak te lang in de asielopvang blijven. Bijna de helft van de mensen in de opvang woont op een tijdelijke locatie die vaak na een paar maanden weer sluit. Daarna moeten er weer alternatieve locaties worden gevonden.
Lange wachttijd IND
De doorstroom stokt ook doordat de IND aanvragen niet op tijd afhandelt. De wachttijd voor een beslissing op een asielaanvraag is opgelopen tot een jaar. In februari was dat nog 23 weken. De achterstand is inmiddels opgelopen tot 68.000 zaken (inclusief nareisaanvragen). Het gevolg is dat mensen die wachten op een beslissing, langer een plek in de opvang bezet houden, zei het COA eerder.
Een bijkomend probleem is dat de politiecapaciteit in Ter Apel onvoldoende is om alle mensen die asiel aanvragen te registreren en hun identiteit vast te stellen. Daardoor is de wachtrij daar opgelopen tot 1500 mensen, bevestigt de politie.
500 extra statushouders
De wet schrijft voor dat mensen die een verblijfsvergunning hebben gekregen binnen 14 weken gehuisvest moeten zijn, maar door het gebrek aan woningen duurt dat dus veel langer.
Van de 16.000 statushouders die in de opvang zitten wachten er al 10.000 langer dan de voorgeschreven termijn, schrijft het COA. Gemiddeld gaat 8 procent van de sociale huurwoningen naar statushouders, berekende de NOS onlangs.
De plannen van het COA moeten ertoe leiden dat statushouders sneller weg kunnen uit de asielopvang. De komende maanden zullen steeds andere gemeenten worden geselecteerd die achterlopen met het bieden van huisvesting.
Het doel is om elke week 500 statushouders extra te laten uitstromen, twee keer zoveel als nu.
EINDE