[138]
CONCENTRATIEKAMPEN, CORRUPTIE,YESILGOZ-FASCISME
IN OPBOUW
PETER STORM
11 FEBRUARI 2024
Geplaatst op 11 februari 2024 door egel
zondag 11 februari
Twee zijn er al, een derde is in de maak. Wat staatssecretaris Eric van der Burg betreft komen er binnenkort meer, ja zelfs ‘zo snel mogelijk, zo veel mogelijk’: concentratiekampen. Natuurlijk heten ze niet zo. In bureaucratisch boevenjargon heten ze Procesbeschikbaarheidslocaties’ oftewel PBL’s. Het gaat om met hoge hekken afgeschermde locaties binnen asielzoekerscentra, locaties waar mensen worden opgesloten waarvan de Immigratie en Naturalisatiedienst IND inschat dat de asielaanvraag kansloos is want afkomstig uit dat de staat een veilige land noemt.
Het gaat om mensen die aangeduid worden als ‘overlastplegers’, een vaag afgebakende groep van volgens een schatting 3 procent van het totaal aantal mensen dat asiel aanvraagt en in opvang zit. Het gaat om mensen die, als ze geen asiel aan hadden gevraagd maar ‘gewoon’ in Nederland zouden wonen, op geen enkele manier voor opsluiting in aanmerking zouden komen. Het gaat dus om discriminatie en om etnische profilering om deze mensen opgesloten te krijgen. Achter griezelige hekken. In concentratiekampen.
De NRC reconstrueert de totstandkoming en de corrupte uitvoering van het beleid waar deze kampen, pardon deze PBL’s, onderdeel van zijn.(1) Minister Yezilgöz kwam er in 2022 mee, en regelde een vroegere collega genaamd Kees Loef om als ‘nationaal coördinator overlastgevende asielzoekers te functioneren. Dat deed hij buiten de rest van het ministerie om, rechtstreeks ondergeschikt aan minister Yezilgöz en staatssecretaris Van den Burg. Hij vormde zijn team, feitelijk een soort proto-veiligheidsdienst. Hij regelde ook voor drie miljoen euro een team van vier beveiligers voor in Ter Apel.
Dat ging via via, en zonder de wettelijk verplichte aanbestedingsprocedure te volgen. Dat was in strijd met de wet, zoals het ministerie van Justitie intussen erkent. Maar, zo luidde het smoesje, ‘dwingende spoed’ maakte dit noodzakelijk.(2) Het stopzetten van steun aan Israëls genocide van Gaza? Ja, nee, misschien, genuanceerd bekijken, begrip voor Israël, blablabla. Het schrappen van fossiele subsidies? Goed over nadenken, niets overhaasten, er zitten ook nadelen aan verbonden, blablabla. Maar desperate mensen in uitpuilende inadequate opvangcentra die zich niet altijd prettig gedragen? Dwingende spoed! Maar voor andere gemeentes wordt toch maar de wettelijk voorgeschreven aanbestedingsprocedure gehanteerd. De ene spoed is de andere niet.
Beveiligingsteam geregeld, hoe werkt de VeiligheidsDienst van Loef de betreffende mensen, die ‘veiligelanders’ en ‘overlastplegers’ dus, nu die PBLs in? Op basis van etnische profilering. Geen twijfel mogelijk. ‘Want wie de overlastgevers zijn, is volgens Loef wel duidelijk. Noem ze Marokkanen, noem ze Noord-Afrikanen. Die bedoel ik.’ Kees Bangma, werkzaam in de aanpak van Loef: ‘Het gaat om een oververtegenwoordiging van Marokkanen en Algerijnen. Jonge mannen. Als je de overlast precies wil definiëren, kom je er niet uit.’ Geen nauwkeurige afbakening, dat beperkt de handelingsvrijheid alleen maar. ‘De coördinator van de IND bevestigde dat: ‘Wat wij vanuit de pilot onder overlast verstaan, hebben we bewust niet gedefinieerd. Omdat we ons niet willen laten beperken.”’Laat het dus maar aan de experts over, nietwaar?
Doel van de hele operatie is: de mensen kortstondig in die PBL’s stoppen, snel de asielaanvraag afwijzen en de mensen dan het land uit werken. ‘De procedure leidt altijd tot een snel besluit: een afwijzende beschikking”, vertelt een IND-functionaris. Een andere uitkomst is er niet. En het werkt! Een trotse staatssecretaris van den Burg meldde al: ‘Het loopt als een tierelier’. Cijfers? ‘Inmiddels zijn meer dan duizend asielzoekers via deze aanpak versneld afgewezen – op een totaal van zo’n 35.000 asielbeslissingen vorig jaar.’ Wie van deporteren houdt, likt de vingers af. Als Wilders straks regeert hoeft hij dit allemaal zelf niet meer te (laten) bedenken. Dat heeft Yezilgöz immers al gedaan.
De NRC geeft vervolgens uitgebreid weer hoe mensen in de PBL’s gestopt worden. Dat gaat door mensen een strafblad in de maag te splitsen met een discriminerende truc. Waar mensen die niet in een AZC wonen en aangehouden worden wegens bijvoorbeeld winkeldiefstal, er een eerste keer met een waarschuwing van af komen, krijgen asielzoekers standaard meteen een boete. Die kunnen ze niet betalen en wordt omgezet in detentie, waarbij bijvoorbeeld een dag opsluiting staat voor 50 euro boete. ‘Zo blijft er geen geldbedrag meer over en kan de strafbeschikking worden afgevinkt. Daarmee krijgt een asielzoeker een strafblad, waarmee hij in Loefs overlastaanpak kan worden gestopt. Oftewel: waarna hij in Loefs concentratiekamp worden geduwd.
De hele gang van zaken is zo openlijk discriminerend dat de Vreemdelingenpolitie er tegen protesteerde, tot grote ergernis van Loef. ‘Je kunt niet iemand vastzetten omdat hij uit Tunesië komt’, stelt die dienst in een document. Een politiefunctionaris: ‘Hoe bepaal je de criteria van een overlastgevende vreemdeling aan de voorkant? Is dat op afkomst of uiterlijk? Ligt etnisch profileren hier niet op de loer?’ De NRC laat enkele deskundigen aan het woord die het discriminerend karakter van de aanpak bevestigen: staatsrechtgeleerde Karin de Vries, en strafrechtsgeleerde Joep Lindeman. Opmerkelijk: ook onder officieren van justitie leeft grote twijfel of dit juridisch wel deugt. Maar Loef – en dus Yezilgöz! – krijgt in grote lijnen zijn zin, met een enkele subtiele aanpassing. De concentratiekampen staan er al of worden aangelegd, het apparaat dat mensen op basis van vage verwijten en racistische typeringen opsluit om ze zo snel mogelijk het land uit te werken, draait al in hoog tempo.
En ja, deze PBL’s zijn concentratiekampen. Mensen kunnen daar in, maar niet meer uit zonder hun asielaanvraag helemaal geschrapt te zien worden. Ze zitten gevangen, niet op basis van een strafproces gevolgd door een veroordeling, zoals in een gevangenis. Ook niet in afwachting van zo’n proces, zoals in een huis van bewaring. Ze zitten er omdat ambtenaren en bewindslieden ze tot een soort ongewenst persoon hebben verklaard, lid van een bevolkingsgroep waarvan de leden dus opsluiting en deportatie verdienen. En het leven in die PBL’s is akelig, zo s vertelt een Algerijn die er heeft gezeten met ‘een matras op de grond’, en ‘ ‘s ochtends een boterham, ‘s avonds een diepvriesmaaltijd. Verder niets. Mensen worden gek van de honger. Er zijn steeds vechtpartijen, zonder dat de bewakers in grijpen’. Na een paar dagen ‘klom hij over het hek van de PBL om brood te kopen. Toen hij terugkwam werd hij bij het hek geweigerd: locatie verlaten – asielaanvraag vervallen.’ Zo treitert Nederland mensen weg. En bewindspersonen zijn er nog trots op ook.
Er is veel meer te vertellen, alleen al aan de hand van dat NRC-stuk. Het gaat bij de mensen die in de PBL’s gestopt worden dus om ‘veiligelanders’, waarmee mensen worden aangeduid die uit landen komen waar mensen volgens de IND geen goede reden kunnen hebben om te vluchten, en waarbij mensen bij terugkeer geen gevaar lopen. Zeer aanvechtbaar! Algerije is een soort van dictatuur, waar persvrijheid zwaar aan banden is gelegd en vakbondsrechten worden vertrapt. Marokko heeft verkiezingen en een gekozen parlement maar tegelijk een politieapparaat dat strevingen naar meer vrijheid van bijvoorbeeld de Imazighen gewelddadig kort houdt. In Tunesië was na de revolutie van 2011 daar meer vrijheid gekomen. Maar die wordt onder de huidige president Saied in hoog tempo teruggedraaid. Politie pakt in dat land zelf vluchtelingen die uit andere landen op weg zijn naar Europa, met grof geweld aan.(3) Hoezo, veilige landen?
Het andere magische woord is ‘overlastplegers’. Ook politiemensen zelf geven toe dat dit een breed begrip is. De al genoemde Kees Bangma: ‘Het gaat gewoon om mensen die zich misdragen. Dat kan ook iemand zijn die zich niet aan de huisregels van het COA houdt’, van het orgaan dat verantwoordelijk is voor de opvang in AZC’s dus. De politie legt uit: ‘Asielzoekers kunnen bijvoorbeeld gefrustreerd zijn omdat ze moeten wachten op hun procedure, hierdoor kunnen opstootjes ontstaan of kunnen ze de huisregels van het COA overtreden. Maar dit zijn lang niet altijd strafbare feiten op basis waarvan de politie iemand kan vastzetten.’ Zelfs de politie snapt dat mensen zich niet prettiger gaan gedragen als je mensen opeen propt en eindeloos laat wachten. En zelfs de politie erkent dat dit gedrag daarmee niet automatisch strafbaar is.
We zagen al hoe behendig Loef en zijn team om dit obstakel heen manoeuvreert en mensen toch opgesloten weten te krijgen. We zien hier vooral ook hoe stereotyperend dat woordje ‘overlastplegers’ dus ook is: alsof het om een eigenschap van mensen uit bepaalde landen is om nu eenmaal overlast te plegen. Het is een racistisch stereotype, passend in de logica waaruit vervolgens concentratiekampen en snelle deportaties als logische antwoorden te voorschijn worden getoverd. Dat zelfs vanuit politie en OM – inherent repressieve instanties, doordrenkt van racisme – er stevige bezwaren klonken tegen de racistische aanpak van Yezilgöz, Van den Burg en Loef, is veelzeggend. Wat dit drietal met die PBL’s en hun deportatiebeleid, met hun corrupte aanpak buiten zelfs het ministerie op de rails aan het krijgen zijn, is niet de gangbare – ook al verwerpelijke, racistische en repressieve – aanpak van vluchtelingen. Wat dit drietal tot stand brengt, is een stuk regelrecht fascisme in volle opbouw.
Intussen zijn de Procesbeschikbaarheidslocaties, die concentratiekampen dus en de bijbehorende snelle afwijzing van asielaanvragen dus een feit. Intussen zit Yezilgöz, ddeze corruopte minister van concentratiekampen, nog steeds in het zadel. Dezelfde Yezilgöz die aan het hoofd van haar VVD nog altijd bezig is een kabinet met opperfascist Wilders in elkaar te sleutelen. In vluchtelingenopvang, in staatsbureaucratie en in kabinetsformatie: het fascisme woekert voort. En Yezilgöz, minister van concentratiekampen, komt er mee weg. Hoe lang nog?
Noten:
(1) Andreas Kouwenhoven, Romy van der Poel & Martin Kuiper, ‘Hoe een schaduwteam van Yesilgoz een omstreden asielaanpak doorvoerde’, NRC, 9 februari 2024, https://www.nrc.nl/nieuws/2024/02/09/minister-yesilgoz-zocht-met-schaduwteam-voor-asielaanpak-bewust-de-randen-van-de-wet-op-a4189649 , te lezen zonder paywall via https://archive.is/WGNRr Citaten in mijn stuk dat je hierboven leest komen uit dit NRC-artikel, tenzij anders vermeld.
Het is een uitstekend artikel dat laat zien hoe journalistiek kan werken. Dat we zulke artikelen veel te weinig zien is dan ook geen onvermogen van de journalistiek als beroepsgroep, maar beleidskeus van media als bedrijfstak waarbinnen die journalistiek werkzaam is.
(2) ‘Justitie hield zich niet aan aanbestedingsregels bij inhuren beveliging azc’s’, NOS, 10 februari 2024, https://nos.nl/artikel/2508300-justitie-hield-zich-niet-aan-aanbestedingsregels-bij-inhuren-beveiliging-azc-s
(3) Simon Speakman Cordall, ‘Near Sfax, refugees scrable after violent clashes with Tunisia police’, Aljazeera, 3 december 2023, https://www.aljazeera.com/features/2023/12/3/near-sfax-refugees-scramble-after-violent-clashes-with-tunisia-police
Peter Storm
ALARM TEGEN FASCISME-EN ACTIE GRAAG
PETER STORM
3 MAART 2024
Geplaatst op 3 maart 2024 door egel
zondag 3 maart 2024
Geschreven voor Konfrontatie, waar het al te lezen staat. Nu ook hier.
De formatie nadert haar ontknoping. Een fascistenkabinet is in de maak. De dreiging ervan is acuut, het gevaar dat daar van uit gaat groot. Wat er dreigt is niet zomaar meer van hetzelfde, meer neoliberaal beleid, verweven met meer racisme. Wat er dreigt is een versnelling van de verrechtsing, een kwalitatieve sprong naar iets anders dan – erg genoeg! – zomaar een rechtse regering in een via koloniale plundering volgevreten kapitalistisch land. Wat dreigt is regelrecht fascisme. Aan de regeringsmacht. Niet alleen op Twitter, niet alleen in een overheidslichaam hier en daar, een politiekorps, een ministerie, een extreemrechts omroepje en een stel naargeestige publicisten. Aan de macht. Dat is de dreiging.(1)
Er van uit gaan dat het zo’n vaart niet zal lopen, dat Wilders wel ingekapseld wordt door keurig rechts, is onverantwoord. In de eerste plaats: welk keurig rechts?! De tractorbestuurders van Caroline van der Plas? De VVD van Yesilgöz, druk bezig met het inrichten van concentratiekampen om vluchtelingen en andere migranten in weg te proppen, en met het uithollen van het demonstratierecht? Omtzigt misschien? Die heeft zijn kans om zijn keurigheid te bewijzen allang verspeeld, en wordt op zijn beurt met gemak ingepakt en op een zijspoor gezet door PVV, VVV en BBB. Op veel punten is hij sowieso nauwelijks minder reactionair dan Wilders.
Maar het is ernstiger nog dan dat. Eenmaal in sleutelposities laten fascisten zich niet zomaar via inkapseling onschadelijk maken. En Wilders hoeft maar te dreigen met het opblazen van de coalitie – en een nog grotere verkiezingsoverwinning na nieuwe verkiezingen – om de vereiste discipline in het kabinet er in te hameren. Natuurlijk kan de steun voor Wilders gaandeweg afkalven, al is dat bepaald geen automatisme. Maar in de tijd die dat kost, raakt het Wilders-fascisme verder genormaliseerd, zal het kabinet PVV-geestverwanten op bestuurlijke posities krijgen, en zal ook buiten de regering het fascisme extra de wind in de rug krijgen. ‘Netjes rechts’ gaat Wilders niet stoppen. Omdat zoiets als netjes rechts niet bestaat. Maar ook omdat Wilders zich niet zomaar zal laten inpakken.
We dreigen dus een fascistenkabinet te krijgen, vol agressieve reactionairen die de moeite om de schijn van democratisch liberalisme op te houden, steeds minder zullen nemen. Een kabinet van expliciete Palestijnenhaters en zionistische genocidefans. Een kabinet vol dodelijke vijanden van klimaatbeleid, van natuur, van milieumaatregelen. Een kabinet bestaand uit mensen en partijen die vreedzame klimaatdemonstranten haten en als terroristen wegzetten, en intussen agressieve tractorondernemers naar de mond praten. Een kabinet dat door retoriek de repressie zal aanjagen zoals vooral – maar niet alleen – de PVV nu al doet, maar de repressie dan zelf bestuurlijk vorm kan gaan geven ook.
Alleen al het bestaan van zo’n kabinet zal een nieuwe aanmoediging zijn voor loslopende fascisten om hun agressie bot te vieren op queer- en trans personen, op moslims, migranten, vluchtelingen, op klimaatactievoerders, op linkse mensen. Dat zien we al nu de PVV zoveel zetels heeft gewonnen op 22 november 2024. Dat zal versnellen en verhevigen als ze daadwerkelijk regeren. Fascisme in de regeringsgebouwen, bestuursapparaten en politiekorpsen, aangevuld en aangejaagd door fascisme op straat en op internet.
Nee, Wilders heeft geen paramilitaire beweging die de straten voor hem schoonveegt zoals de SA dat in de vroege jaren 1930 voor Hitler hielp doen. Zoiets is ook nauwelijks nodig, bij gebrek aan militante antifascistische beweging die Wilders ook maar enigszins effectief dwarsboomt. Dat laatste kan maar beter veranderen, en snel.
De dreiging is dus ernstig en acuut. Ik hamer daar zo op omdat ik de indruk heb dat die dreiging ter linkerzijde nog steeds ernstig wordt onderschat.
Te vaak hoor ik mensen die zeggen: laat Wilders nou maar regeren, hij valt wel door de mand. Hitler viel ook wel door de mand, maar het duurde wel 12 jaar en enkele tientallen miljoenen mensenlevens voordat hij weggewerkt was. Bij Mussolini duurde het nog veel langer. Nee, het is niet precies hetzelfde. Maar we horen het zekere voor het onzekere te nemen. Fascisten met regeringsmacht uitrusten is levensgevaarlijk, dat toelaten eveneens.
Te vaak hoor ik mensen praten alsof een fascistenregering nu eenmaal door de kiezers is gewild, en het ondemocratisch zou zijn om dat te blokkeren. In de eerste plaats heeft driekwart van de mensen die gingen stemmen, niet op die Wilders-bende gestemd. In de tweede plaats zijn er belangrijker dingen dan democratie. Als die democratie onontkoombaar fascisme produceert, dan bedank ik voor zowel dat fascisme als voor die democratie. Er staan levens op het spel, en een planeet
Het is dus bittere ernst, en we horen het gevaar onder ogen te zien, serieus te nemen en ons voor te bereiden op een fascistenregering. De strijd die we voeren zal dan doorgaan, maar onder wezenlijk moeilijker en gevaarlijker omstandigheden.
Ga maar uit van een veel hardere aanpak van de klimaatblokkades zoals Extinction Rebellion die organiseert. Met grover politiegeweld en met serieuze strafvervolgingen, ook van mensen die daar tot nu toe bijna of helemaal gevrijwaard zijn gebleven. Ga maar uit van een hardere politiehouding tegen de pro-Palestina sit-ins, met gerichte pogingen om bepaalde leuzen alsnog tot misdaad te bestempelen en aan te pakken. Ga maar uit van systematische pogingen om allerlei vormen van links en radicaal activisme en bijbehorende uitingen met politiegeweld, strafvervolging en censuur aan te pakken. Ja, die dingen gebeuren nu al, en dat is erg genoeg. Maar vergeleken bij wat er dreigt, stelt het nog niet al te veel voor. Laat niemand denken dat het niet veel erger kan.
Intussen zal er nog wat anders gebeuren. Terwijl Wilders stookt en racisme predikt, terwijl zijn junta de politie op actiebewegingen loslaat, terwijl de strijd tegen ‘woke’ – de strijd dus om het recht om queer- en trans personen in de grond te trappen, het recht om openlijk racist te zijn en ga zo maar door, het recht om te discrimineren en ongelijke behandeling te promoten – nieuwe hoogte zal bereiken, met het Catshuis als gigantische megafoon voor de bijbehorende hatelijke retoriek…. terwijl dit alles losgaat, zullen ondernemers hun gang kunnen gaan. Want zo’n fascistenkabinet dat dreigt, dat zal tegelijk een ondernemersvriendelijk kabinet zijn. Daar zal niet alleen de VVD garant voor staan.
Agrarische ondernemers zullen minder last hebben van milieuregels en vergunningsplichten. Daar zal de BBB voor helpen zorgen. Grote ondernemers zullen nog minder van serieus milieubeleid te duchten hebben dan nu. Daar zal de VVD voor helpen zorgen. Als de PVV al eens voor het armere deel van haar witte achterban sociaal wil doen, waar zal ze het benodigde geld halen? Vast niet uit hogere belastingen voor rijke lui, niet uit belastingen op winsten en vermogens, maar uit de kosten voor asielopvang die hij immers toch al niet wil, of uit de uitgaven aan de publieke omroep die hij wil slopen.
Terwijl de fascisten hun doelwitten in de hoek trappen om ze vervolgens aan te vallen, gaan de ondernemers achter dat fascistische rook- en vuurgordijn maar wat graag hun gang, ten koste van lonen en uitkeringen, ten koste van arbeidersrechten en sociale voorzieningen. Het fascisme is niet alleen maar een afleidingsmanoeuvre ten gunste van de ondernemersklasse. Het is een zelfstandig, ultranationalistisch en gewelddadig politiek project. Maar vanuit die ondernemersklasse bezien is die afleidingsmanoeuvre die het fascisme biedt, wel een een pluspunt die het fascisme biedt.
Dat ik zo hamer op het gevaar van een Wilders-fascistenkabinet, dat ik dat gevaar in volle scherpte probeer te schetsen, heeft nog een reden. Het is nog niet zo ver! Dat kabinet-Wilders zit er nog niet? En ook als het is aangetreden, is de Nederlandse staat niet van de ene dag op de andere in een fascistisch bewind omgevormd. Er is dus nog tijd! Niet alleen tijd om ons voor te bereiden op politieke activiteit onder wezenlijk repressiever verhoudingen. Niet alleen tijd om te kijken hoe we delen van onze activiteit veel meer ondergronds dienen te organiseren, terwijl we bovengronds blijven doen wat we kunnen. Er is ook nog tijd om dat dreigende fascistenkabinet tegen proberen te houden, en spaken in de willen te steken als het er toch komt, het leven ervan zo moeilijk te maken voordat het zich heeft geconsolideerd en goed op het oorlogspad kan. Het fascisme dreigt aan de regeringsmacht te komen. Maar zover is het nog niet.
Of het zo ver komt, hangt er nog steeds van af of antifascisten de krachten in zichzelf, in elkaar en in zoveel mogelijk anderen op de been weten te brengen om de fascistische machtsgreep effectief de voet dwars te zetten. We kunnen in ieder geval stappen zetten. Naar de komende demonstratie tegen extreem-rechts op 17 maart in Den Haag bijvoorbeeld.(2) Maar bij een enkele symbolische demonstratie kan het maar beter niet blijven als we de fascistische ramp echt tegen willen houden.
Noten:
(1) Ja, de formatie kan nog steeds mislukken. Het kan nog steeds een regering onder Timmermans worden. Maar dat is nauwelijks geruststellend. Niet alleen valt ook van zo’n kabinet meer neoliberalisme te verwachten plus toegevingen aan hard rechts. Ook zal zo’n kabinet een ideale context bieden voor verdere versterking van de fascistische rechterzijde.
Een kabinet van politici die doorgaan voor links, maar tegelijk onvrede genereert met neoliberaal beleid, zal oppositie oproepen. En elke linksigheid van het kabinets-imago zal het heel makkelijk maken voor fascisten – uit het Wilders-kamp – en verder naar rechts, om die onvrede te benutten voor verdere versterking van een agressieve en gewelddadige rechterzijde. En als dat kabinet dan valt, berg je dan maar in de volgende verkiezingscampagne.
Kortom: een kabinet-Timmermans verandert iets aan het tempo van de nazificering van Nederland, en aan de vorm ervan, maar niet aan de richting zelf. Ook onder Timmermans geldt de noodzaak om een stevige en strijdbare antifascistische beweging op te bouwen niet minder dan onder een kabinet-Wilders.
(2) Op zondag 17 maart, 13.00 uur, op Lange Vijverberg, in Den Haag, onder het motto ‘Geef Haat Geen Macht’. Zie cvoor meer informatie, de oproep op de website van het organiserende Platform Stop racisme &Fascisme, https://www.platformstopracisme.nl/17-3-landelijk-actie-in-den-haag-geef-haat-geen-macht/ Of de actie opgezet is als het uiting van furieuze strijdlust die we nodig hebben, vraag ik me af. Maar we zijn er natuurlijk zelf bij om daar maximaal aan bij te dragen.
Peter Storm