dinsdag 17 juni 2025
Er zijn nog steeds mensen – linkse mensen, ook dat nog – die denken dat de NAVO iets te maken heeft met het verdedigen van ‘onze vrijheid’ tegen snode plannen om die vrijheid met militaire middelen om zeep te brengen. ‘We’ moeten volgens deze redenering dus geld geven aan ‘defensie’ – oftewel oorlogsvoorbereiding, dus aan wapens, militairen en bijbehorende infrastructuur. ‘We’ moeten al die militair middelen helpen, ander houdt niets die akelige Poetin in om de Russische legioenen westwaarts te sturen. We kunnen ze beter voor de poorten van Kyiv terugslaan dan dat we ze voor de poorten van de Randstad moeten tegenhouden, toch? Straks bezetten ze ook nog de A12!
Nu ben ik voor de vrijheid, in Oekraïne, in Rusland, in Den Haag en ja, ook op de A12, met name waar die vrijheid door ME-ers keer op keer wordt belaagd. Maar het idee dat extra wapenuitgaven zinnig beargumenteerd kunnen worden met verwijzing naar die Russische dreiging is demagogische manipulatie. Rusland rukt nauwelijks op in Oekraïne, en Oekraïne treft met gerichte aanvallen Russische militaire doelen in Rusland.
Ja, dat Rusland slaagt er in de bevolking van Oekraïne te terroriseren met drones. Zo vermoordt Rusland mensen in Kharkiv, Kyiv en elders in dat geteisterde land. Dat is misdadig. Maar wat gaan wapenuitgaven die pas na jaren wapens op gaan leveren daar aan doen? Wat hebben bewoners van Oekraïnse steden vandaag de dag aan duizenden tanks, geleverd in 2029? Wat heb je vandaag de dag trouwens in een drone-oorlog nog aan tanks? Het belangrijkste nut van die metalen gedrochten is de omzet die de verkoop ervan genereert voor bedrijven die deze dingen maken. Al kun je er natuurlijk ook hongerige Palestijnen die zich bij voedseluitdeelpunten in Gaza hebben verzameld mee overhoop schieten, zoals vanochtend, 17 juni 2024, bleek.(1)
Die extra oorlogsuitgaven die de NAVO wil, draaien niet om het helpen van Oekraïne in het hier en nu. Die draaien om het verstevigen en van bel talende klanten voorzien van de wapenindustrie. En die draaien om de omvorming van een versnipperd Europese militair establishment naar een stevige ruggengraat van Europa als militaire mogendheid van formaat – een doodeng scenario. Al die koloniale, neokoloniale en slechts in schijn antikoloniale mogendheden – Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Groot-Brittannië… – aaneengesmeed – wekt dat vredesvertrouwen?
Het is dus nogal kwalijk dat ook GroenLinks-PvdA nu akkoord gaat met de verhoging van de NAVO-norm voor militaire uitgaven: van 2 procent naar 3,5 procent.(1) Ook Timmermans doneert kennelijk graag, gul en ruimhartig aan de militaire industrie. Verbaasd ben ik natuurlijk weer niet. Sociaaldemocraten, wapenuitgaven en imperialistische oorlogen hebben een innige vriendschappelijke verstandhouding, al sinds 1914 op zijn allerlaatst. Ooit, in 1990, stuurde PvdA-oorlogsminister Relus ter Beek Nederlandse oorlogsschepen naar de Golf om daarmee de aanval van de VS op Irak te ondersteunen. Een fregat en twee mijnenvegers, als ik het me goed herinner, maar ik kan er een enkel galjoen naast zitten.
Triest genoeg heeft het er veel van weg dat ook de Partij van de Dieren de noodzaak extra militaire uitgaven onderschrijft, Dat bleek om het congres van die partij, afgelopen zaterdag 14 juni 2025 (2), al was de meerderheid ervoor niet ruim. We kunnen op 29 oktober dus kiezen tussen verschillende vleugels van het militair-industrieel complex, want partijen die de militaire uitgaven terug willen brengen naar het enige rechtvaardige bedrag, zijn niet in de aanbieding. Dat cijfer is natuurlijk nul komma nul. We kunnen die dag natuurlijk ook iets beters gaan doen.
En dan is er nog de vraag wie al die troep gaat betalen. Dat is in een kapitalistische staat natuurlijk nauwelijks een vraag. Maar voor wie nog twijfelt is er natuurlijk VVD-oppercreep Dilan Yesilgöz. Zij lanceert inmiddels het idee om de bijstand – uitkering voor mensen zonder betaalde baan, en maar amper genoeg om van te leven – maar eens onder het mes te leggen. Ik citeer uit ZeelandNet: ‘De VVD kijkt naar de bijstand om de hogere defensie-uitgaven te betalen die nodig zijn om de nieuwe NAVO-norm te halen “Wij vinden dart werken echt meer moet lonen. En dat betekent dat je daarvoor bijvoorbeeld de bijstandsuitkeringen anders zou moeten inrichten.”’(3)
Wat het meer lonend maken van werk te maken heeft met het betalen voor militaire uitgaven, is niet erg duidelijk. En het verlagen van de bijstandsuitkeringen – zodat mensen via extra armoede des te har4der naar betaald werk worden geterroriseerd – was al een rechts stokpaardje, of er nu wapens moesten worden gekocht of niet. Maar nu is kennelijk het idee om duizenden zinledige tanks te gaan aanschaffen van het geld dat uitgespaard wordt door de bijstandsuitkering nog wat lager te maken dan die al is. Timmermans van GL-PvdA schermt met een ander idee: ‘een ¨solidariteitsbijdrage”voor de allerrijksten’.(4) Wie gelooft dat die ‘allerrijksten’ en hun politieke vrienden, te vinden in vrijwel alle politieke partijen inclusief GL-PvdA, het zover laten komen, dagdroomt. De VVD schrapt dan waarschijnlijk nog liever de NAVO-norm. Oorlogsuitgaven gaan betaald worden door arme mensen, Zo was het, zo is, het, zo blijft het – tot het verzet van die arme mensen en hun bondgenoten daar een stokje voor steekt, bezuinigingen blokkeert en oorlogsuitgaven torpedeert.
Het heeft er trouwens veel van weg dat de VVD helemaal niet zozeer bezig is met de vraag waar het geld vandaan moet komen om die 3,5 procent verhoging van militaire uitgaven te betalen. Het is eerder andersom: de VVD wil die uitkeringen omlaag – en laat niemand denken dat het bij de bijstand alleen blijft als Yesilgöz haar zin krijgt… – en vindt in de NAVO-norm gewoon weer een nieuwe smoes. De VVD zet in feite de NAVO in – niet tegen de Russische dreiging, maar tegen mensen in de bijstand en andere mensen aan de onderkant . Niet tegen de buitenlandse dreiging dus, maar tegen de binnenlandse vijand die wij allemaal samen zijn. Het wordt tijd dat we die vijandschap van Yesilgöz met gepaste staatsondermijnende solidaire en antimilitaristische munt terugbetalen.
Noten:
(1) Zie ‘ “Slachtoffers bij voedseluitdeling Khan Younis beschoten door Israëlische tanks”´, NOS, 17 juni, https://nos.nl/liveblog/
(1) ‘GroenLinks-PvdA ook voor verhogen NAVO-norm, meerderheid in Tweede Kamer’, NOS, 17 juni 2025, https://nos.nl/artikel/
(2) ‘Meerderheid leden Partij voor de Dieren steunt fractie over defensie’, NOS, 14 juni 2025, https://nos.nl/artikel/
(3) ‘VVD kijkt naar bijstand om defensie-uitgaven te betalen’, ZeelandNet, 17 juni 20925, https://www.zeelandnet.
(4) ‘Dilan Yesilgöz wil bijstandsgerechtigden laten opdraaien voor hogere defensie-uitgaven’, Joop, 17 juni 2025, https://www.bnnvara.nl/
Peter Storm