vrijdag 3 februari 2017
Steve Bannon, opperfascist van de VS, en zijn megafoon Donald Trump, zijn bezig een dictatuur in de VS op poten te krijgen. President Trump laat met zijn reeks decreten – muur aan de Mexicaanse grens, moslimban, groen licht voor verwoestende pijpleidingen her en der – zien welke weg hij inslaat. Dreigende taal tegen Iran en China voegt oorlogsgevaar toe aan de lijst van verschrikkingen waarop ook racisme, intimidatie en destructief winstbejag prijken. Maar er is protest, er is verzet. Er zijn zowaar mensen bezig om een algemene staking op poten te zetten. Het staat te bezien of en hoe zoiets van de grond komt. Maar er is een datum: 17 februari, precies over twee weken. Kortom: #F17, dan weet je meteen hoe je online snel meer kunt vinden.
#DisruptJ20: demonstraties, stakingen, blokkades, confrontaties
Vanaf dag één van Trump’s presidentschap gingen mensen tegen hem de straat op. CrimethInc. had een soort liveblog. waar ik hier ook uit heb geput. De datum was tot actiedag uitgeroepen onder de naam #Disruptj20. De dag vann de inauguratie was er in de hoofdstad Washington D.C. een zwart blok – actievoerders die zich in zwart kleden en gemaskerd zijn, om onherkenbaar te zijn voor de politie. Dit zwarte blok omvatte meerdere honderden mensen dat de confrontatie met de politie aanging, ruiten vernielde en urenlang chaos aanrichtte in de hoofdstad terwijl even verderop de inhuldigingsdag zich voortsleepte. De politie sloot ze in, viel ze aan met onder meer concussiegranaten (die maken hele harde akelige knallen), en pakte een paar honderd van de mensen op. Zij worden bedreigd met extreem lange gevangenisstraffen, mogelijk wel tien jaar, aldus Alternet dat vrij uitvoerig op de repressie in gaat.
Elders in de stad waren duizenden andere actievoerders aan het protesteren, onder meer door toegangspoorten tot het feestterrein langdurig en vrij effectief te blokkeren. Op zeker moment was de helft van die poortjes op die manier afgesloten, aldus DC Direct Action News. Dat zal het al de toch al vrij magere bezoekersaantallen bepaald niet ten goede gekomen zijn. Het was dus een opmerkelijk effectieve actie.
Elders in het land gebeurde een heleboel. Een greep, op basis van verslaggeving op It’s Going Down: Studenten, soms ook scholieren staakten en protesteerden in Providence (Rhode Island), Ohio State Universiteit, Universiteit van Texas, Universiteit van Chicago, Boston, Hawaii, allerlei straatprotest klein en groot in San Francisco, Atlanta, Denver, New York, Isla Vista in Californië, Sacramento, Phoenix, Portland, Los Angeles, San Diego, stakingsactie van horecapersoneel in Boston, van conciërges in Minneapolis…
In Oakland staakten een groep havenarbeiders en kwamen in ieder geval de grootste terminal in de haven stil te liggen, aldus berichtgeving van In These Tmes. In Portland een protest van meerdere duizenden, inclusief stevig zwart blok dat volgens een verslag op Libcom redelijk effectief bleek, mensen uit politiehanden wist te krijgen en zelfs toejuichingen ontlokten aan keurig-progressieve toeschouwers terwijl het ”kat en muit” met de politie speelde, tot vermaak van die omstanders toen actievoerders uit handen van agenten wisten te blijven.
Ook in Seattle gebeurde een boel, zo blijkt uit een verslag op Crimethinc. Schiolieren die geen les gingen volgen uit protest, demonstranten op straat, maar ook de fuik die linkse politici wel vaker op zetten: mensen kwamen op een manifestatie terecht waar Socialist Alternative, een trotskistische groep met een gemeenteraadslid ter plekke, haar propagandashow van maakte: stem ons, word lid. Zo draai je spontane bewegingen de nek om, als mensen in die bewegingen niet uitkijken. “Het systeem is schuldig, stem voor Kshama Sawant”. Yeah, right. Later was er een die werd tegengehouden door politie. Er gebeurde meer: confrontatie tussen demonstranten en politie; protest tegen een toespraak van fascist Milo Yiannopulos, plus botsing met diens aanhangers – en een demonstrant neergeschoten door eenn aanhanger van de fascist. De toespraak ging gewoon door, the horror show must go on, nietwaar?
Enorme menigten op Women ’s Marches
De volgende dag vonden enorme demonstraties plaats tegen Trump en zijn politiek plaats van een iets ander, niet (rechtstreeks) confronterend karakter: de Women’s March on Washington en soortgelijke acties in tal van andere steden. Het ging er redelijk keurig aan toe, en vooral in Washington was het duidelijk dat pro-Democratische sentimenten sterk waren, en ook organisatorisch de gang van zaken flink aanstuurden. Mainstream website Politico plaatste een reportage waarin vooral mensen aan het woord kwamen die bezig waren met de vraag hoe de woede tegen Trump electoraal omgezet kon worden in politieke macht. Daar is de inkapseling volop aan het werk. Maar Politico is een website die het politieke proces sowieso als een electoraal en bestuurlijk proces ziet. Met zo’n focus haal je vanzelf de Democratische activisten naar de voorgrond, terwijl de radicalere stemmen dan al vlug naar de achtergrond verschuiven.
De riol van krachten in en rond de Democratische partij was echter onmiskenbaar. Dat ontneemt zulk protest veel scherpte en geloofwaardigheid, want veel van de zaken die mensen Trump terecht aanrekenen, gebeurden ook al onder Obama, soms trager, vaak meer versluierd, maar ze gebeurden. Terug naar de Democratische mainstream is terugkeer naar een situatie waarin de president wekelijks mensen met drones ombrengt in een hele reeks landen; een situatie waarin het aantal deportaties van immigranten zonder verblijfsvergunning al grote hoogten had bereikt; een situatie waarin dodelijk politiegeweld tegen zwarte mensen de gewoonste zaak van de wereld was; en ga zo maar door. Geen perspectief om warm voor te lopen, en het vertoon van Democratische kopstukken tegen Trump is hypocriet.
Het neemt allemaal niet weg dat de menigten van betogers daar niet waren om halleluja te roepen over Hillary Clinton of Barack Obama. Die menigten kwamen om schande te roepen over Donald Trump, zijn vrouwenhaat, zijn racisme. En de menigten waren groot, zeer groot. Uit een artikel op Vox.com: “Volgens gegevens verzameld door Erica Chenoweth aan de universiteit van Denver en Jermy Pressman van de universiteit van Connecticut werden optochten in meet dan 600 steden in de VS bijgewoond door minstens 4,2 miljoen mensen”. Een kaartje laat demonstraties van minstens 100.000 mensen zien in acht steden.
Ik krijg bovendien de indruk dat vooral in Californië waar in werkelijk tientallen plaatsen optochten plaatsvonden, de stemming radicaler was. Een verslag op Libcom.org van een deelnemer aan de optochten in Oakland en San Francisco wijst in die richting. Geen wonder: in grote steden als San Francisco en Los Angeles zijn grote immigrantengemeenschappen, voor wie de dreiging van Trumps beleid griezelig concreet is. En Oakland, eveneens in Californië, is traditioneel een radicaal bolwerk. Nee, deze marsen zijn niet af te doen als louter een politieke stunt van de Democratische partij of krachten daarbinnen, al speelden zulke krachten beslist een rol.
Protest en verzet tegen de moslim-ban
Een week na de inauguratie-acties en de Mars op Washington en dergelijke, kwam de derde etap[pe van acties. Trump voerde zijn moslimban door, en ogenblikkelijk stroomden mensen naar grote vliegvelden, om te protesteren, en vaak daadwerkelijk om toegangshallen en dergelijke te blokkeren. Met enig resutlaat: vastgezette immigranten die een grene card hadden, werden nogal eens alsnog vrijgelaten. De ban ging niet van tafel, maar een rechter schoten er in een door burgerrechtengroep ACLU aangespannen proces wel een gat in. Twee dagen lang duurden de vliegveldprotesten, waarover CrimethInc. verslag plus analyse plaatste. In diverse plaatsen hanteerde de politie grof geweld tegen actievoerders.
De dagen erna werd het niet helemaal rustig. In Brooklyn, New York bijvoorbeeld voerden mensen uit de plaatselijke Jemenitische gemeenschap actie. De BBC berichtte er over. Er zijn daar zo ń achtduizend kleine bedrijfjes, winkels en dergelijke. Zo ń duizend daarvan kondigden aan om hun zaak uit protest acht uur dicht te gooien, uit protest tegen de moslim-ban: Jemen is één van de landen waaruit Trump mensen weert. Enkele honderden mensen uit de Jemenitisch-Amerikaanse gemeenschap hielden een protestbijeenkomst. Dit zijn mensen in actie tegen racisme, mensen die opkomen voor zichzelf en voor elkaar. Op een foto bij het BBC-stuk waaraan ik dit ontleen, lees je een plakkaat in etalage: “CLOSED. MY family is detained at JFK”. Gesloten,. Mijn familie is vastgezet op JFK, het vliegveld van New York.
Toespraak van fascist onmogelijk gemaakt
Heftig protest was er in Berkeley, in Californië. Daar wilde uiterst rechtse provocateur Milo Yannopoulos – die we in Seattle al tegen zijn gekomen hierboven – een toespraak houden. . “Meer dan duizend mensen schreeuwden: shut it down (…) toen een groep van zwartgeklede gemaskerde betogers die vlaggen en schilden droegen arriveerden” en de plaats bestormden waar de toespraak zou plaatsvinden en in no time door de politiebarricade heenbraken. Daarna gingen ruiten eraan, evenals politieapparatuur., aldus The Guardian. De toespraak werd prompt afgelast. Trump boos: die dreigde de financiering van de universiteit in te trekken “als U.C. Berkeley geen vrije meningsuiting toestaat en geweld tegen onschuldige mensen met een ander gezichtspunt uitoefent: GEEN FEDERALE FONDSEN?” Natuurlijk deed hij deze suggestie via zijn favoriete beleidsinstrument, namelijk Twitter.
Natuurlijk is die Yiannopoulis niet zomaar iemand met een mening. Hij schrijft op de alt right website Breitbart, waar sterke man Steve Bannon de scepter zwaaide. Kop van één van zijn artikelen: “Homorechten maken ons dommer. Het is tijd om terug in de kast te gaan.” De man is zelf homo trouwens. Yiannopoulos is iemand “die met recht een post-fascist genoemd kan worden”, aldus Irun Scheifes op Krapuul, die er aan toevoegt dat hij “een vriendje van Wilders en Baudet” is. Dat ‘fascist’ mag dus ook wel zonder ‘post’, dunkt mij, en het verhinderen van zijn toespraak is het verhinderen van het publiekelijk opstoken van haat. Een goede zaak dus. Trumps felle reactie suggereert dat hij het niet leuk vond, als zal hij er ook een buitenkans in zien om een relatief links bolwerk als de Universiteit van Berkeley de duimschroeven aan te draaien.
#F17: Algemene Staking? Als dát zou kunnen…
Er is meer in de maak. Sinds enkele dagen gonst op internet het idee om niet minder dan een algemene staking te lanceren. In de Guardian deed een zekere Francine Prose op 30 januari de suggestie tot “een geweldloze nationale staking van het soort dat in Europa meer algemeen is dan hier”. Het idee: “Laten we een dag aanwijzen waarop niemand (…) naar het werk gaat, een dag waarop niemand boodschappen doet of geld uitgeeft, een dag waarop we werkelijk onze economische en politieke macht laten voelen…”
Intussen is het idee rond gaan zingen. Er is een datum geprikt: 17 februari. Er zijn vijf vrij stevige eisen geformuleerd . De eerste: “Geen muur, geen ban” – geen muur aan de Mexicaanse grens dus. en geen moslim-ban dus. Twee: “Gezondheidszorg voor iedereen”, dus de bestaande regeling niet afschaffen maar juist verder verbeteren. Drie: “Geen pijpleidingen”. Toelichting overbodig. Vier: ”Stop de wereldwijde ‘gag rule’”, waarmee de regel bedoeld wordt dat groeperingen die adviseren bij abortus, geen subsidie van de VS krijgen. En tenslotte vijf: financiële opening van Trump ’s zaken. Op Facebook heeft het plan een plek; 10.000 mensen hebben al aangegeven mee te doen, 17.000 geven aan interesse te hebben, 129.000 mensen zijn uitgenodigd. Dat was althans de stand van zaken in de nacht van 2 op 3 februari.
Dat zegt allemaal niet zo heel veel, overigens. ‘Going’ aanklikken op een Facebook-event is geen enorme inspanning. En of er achter het plan ook organisatorische kracht zit, is niet duidelijk, net zo min als uit welke hoek het precies komt. Stakingen van de grond krijgen vergt samenwerking, serieuze voorbereiding, juist ook als er geen officiële vakbond bij betrokken is die de zaak trekt. Of die er is? Onduidelijk, wat mij betreft Als organisatorische trekkracht van arbeiders ontbreekt, is de kans groot dat er niet zozeer staking komt op 17 februari, maar wel allerlei andere acties op straat. Dan is er dus wel een actiedag, maar geen stakingsdag. Ook een dag van straatactie kan echter van grote waarde zijn om de protest- en verzetsgolf tegen Trump’s bewind gaande te houden en te versterken. Niet bij voorbaat afschrijven als waardeloos, denk ik.
Onduidelijk is trouwens ook de hoek waaruit de wind achter dit initiatief precies waait, al ikb ik wel vermoedens: ergens in de buurt van de progressieve flank van de andere grote establishment-partij, de Democraten en mensen die daar niet heel ver van af zitten. . Een overzichtsartikel op Mic.com over het stakingsidee noemt David Simon, de bedenker van de TV-serie The Wire als één van degenen die de datum zijn gaan pushen.. “Als je in Amerika gelooft, laat dat dan zien door te weigeren om te werken op 17 februari”, zo twitterde die op 28 januari. Dat ‘geloven in Amerika’ is bepaald geen pluspunt, Trump gelooft ook erg in Amerika, en ruzie maken over de inhoud van een inherent nationalistisch concept vind ik weinig zinvol. Maar mensen die, doorééngeschud door vrij extreme ontwikkelingen, beginnen te bewegen, zijn wel vaker niet vrij van allerhande illusies. Dat hoeft nog niet te betekenen dat het hele project kansloos is. Alweer: ik vind het wijs om niet onmiddellijk roepen dat het wel niks zal worden. In de gaten houden, minstens, en waar we kunnen vuurtjes aanblazen. Ja, ook hier in Nederland.
De Facebook-oproep is trouwens kennelijk door vier personen gelanceerd. Eentje daarvan, Asia Megan, vertoont inderdaad tekenen van linksig-Democratische sympathie, met een fotootje van Kennedy, en een video van Democratisch econoom Robert Reich op zijn timeline. Een ander, Tedd Wolfson, is verbonden aan de 215 People’s Alliance, iets dat ik niet ken maar zich ruw vertaald omschrijft als “multiculturele samenwerking gewijd aan strijd voor gelijkheid en rechtvaardigheid in Philadelphia – in de stembus en daarbuiten”. Het klinkt als iets in het progressieve NGO-wereldje aan de uiterste linkerflank van de Democratische partij, hetgeen coöptatie door die partij tot een reëel risico maakt. Zelfs als krachten in de Democratische partij een sturende rol spelen hier, dan nog kan zo ’n project vleugels krijgen en aan de greep van organisatoren ontsnappen. Komende dagen zal duidelijk worden hoe snel bijvoorbeeld de oproep op Facebook zich verspreidt.
Ik ben toch voorzichtig hoopvol. Zo hoopvol en enthousiast, in feite, dat er een ideetje in mijn hoofd borrelt om ook in Nederland die datum van 17 februari tot een dag van minstens extra aandacht voor de protesten tegen Trump te helpen maken. Vandaar ook een beetje het stuk dat je nu leest. Hashtag #F17 dus. Moge het zich in ijltempo verbreiden en uitgroeien tot iets onbeheersbaars en groots.
De dictatuur rukt op vanuit het Witte Huis. Maar het protest en het verzet heeft haar laatste woord bepaald nog niet gesproken…
Noot 3 februari 16.09 uur: direct na plaatsing gecorrigeerd
Peter Storm