vrijdag 6 juni 2025
Speciaal voor alle mensen die de arbeidersklasse een beetje zijn vergeten en niet meer (willen) weten hoe solidariteit en klassenstrijd er uit kunnen zien: de spoorwegstakingen van 2025 zijn begonnen! Ja, dit doet er toe. Ja, ik sta aan de kant van de stakers. Ze laten zien wat nodig is. Ze geven een uitstekend voorbeeld. Leve de spoorwegstakers!
Vandaag, 6 juni 2025, was de eerste stakingsdag. In het midden van Nederland – maar daarin ligt spoorwegknooppunt Utrecht. Feitelijk legde de regionale staking daarmee het landelijke NS-spoorvervoer dus plat. Volgende stakingsdagen op 10, 12, en 16 juni, en dan op 17 juni mogelijk een landelijke stakingsdag…(1)
Tenzij de directie eerder bakzeil haalt. Toegevingen van de kant van de arbeiders zouden wel heel misplaatst zijn, en lijken me ook niet erg waarschijnlijk. Te hopen valt ook dat vakbondsbestuurders nu eens niet koersen richting voorbarig compromis over de hoofden van stakende arbeiders heen, achter hun ruggen om en ten koste van die arbeiders. Het is echt de directie die haar opstelling hoort te wijzigen. Zolang dat niet gebeurt is staken realiteit en noodzaak.
Waarom staken de spoorwegwerkers? Het gaat om een loonconflict. Bonden stellen een looneis, een heel terechte. De directie biedt daar tegenover een fooi.(2)‘De bonden eisen een loonsverhoging van 6 procent. Daarmee zou de inflatie gedekt zijn en het NS-personeel er in koopkracht nog iets op vooruit gaan.’ Een hele bescheiden eis is het: voor hard werken onder stevige druk een heel klein beetje inkomensverbetering. Wat stelt de NS-directie daar tegenover? Een ‘loonsverhoging’ van 2,55 procent! De inflatie was in mei van dit jaar volgens een voorlopige schatting 3,3 procent, de maand ervoor 4,1 procent.(3) De NS-directie wil dus dat spoorwegarbeiders genoegen nemen met een inkomensdaling. Natuurlijk accepteren die arbeiders dat niet. En waar de directie niet luistert, en arbeiders met dit loonbod frontaal beledigt, is staken volstrekt logisch en volstrekt terecht.
‘Volgens FNV-bestuurder Henri Janssen is de werkdruk bij NS hoog doordat veel vacatures openstaan. “Daardoor zien we ook veel relatief nieuw personeel het bedrijf alweer snel verlaten. Daar moet iets aan gebeuren en daar zijn goede CAO-afspraken noodzakelijk voor¨, stelt hij.’(4) Met een loonbod aan komen dat inkomensdaling betekent, is niet de manier om personeel te werven en vast te houden. En er speelt meer. Vakbonden eisen niet alleen ‘extra compensatie voor de inflatie’- oftewel: een loonsverhoging die toch echt een eind boven de 3,3 procent ligt. ‘Daarnaast willen ze betere voorwaarden voor mensen die zwaar en onregelmatig werk doen’,(5) ook bepaald niet overbodig.
Die eisen horen gewoon te worden binnengehaald. Dart is goed voor de personeelsleden zelf. Een ets minder zwaar bestaan met een iets hoger inkomen van harte is het van harte gegund. Het is goed voor mensen die in andere bedrijven en sectoren werken voor een matig loon , onder matige arbeidsomstandigheden, onder een management dat op ze neerkijkt en zich verrijkt op basis van al die onderbetaalde arbeid. Misschien brengt een succesvolle spoorwegstaking zulke arbeiders om ideeen: dat kunnen wij toch ook?
Natuurlijk is zo’ spoorwegstaking hinderlijk voor mensen die via de trein willen/moeten reizen. Natuurlijk meten media precies dit aspect flink uit. Zo bericht de NOS – ja, die weer! – over de staking onder de volgende kop: ‘Treinstaking: “In vier bussen gezeten en drie uur onderweg”´.(6) Daarin worden maar liefst zes mensen aan het woord gelaten die last hadden van de staking, m zich met bussen moesten zien te redden en dergelijke. En hoeveel stakers kwamen er aan het woord? Geen een. Hoeveel vakbondsmensen, om uit te leggen waar de staking om ging? Nul. Is daar dan misschien elders op de NOS-website ene speciaal berichtje aan gewijd? Voor zover ik kan zien niet. De NOS vindt de staking enkel interessant als bron van overlast. Niet als strijd van mensen die voor hun rechten opkomen. De NOS trekt daarmee partij tegen de stakers.
De overlast voor reizigers zelf is natuurlijk een feit, en in zekere zin zelfs het punt van de staking. Precies daardoor wordt immers duidelijk hoe essentieel de dienst is die de spoorwegwerkers leveren, in principe aan ons allemaal. Het is dan ook goed voor reizigers als de spoorwegstakers hun eisen binnenhalen en de staking winnen!
Beter betaalde en iets minder vermoeide arbeiders betekent betere service, minder kans op ongelukken ook. Betere arbeidsvoorwaarden maken het ook makkelijker om meer personeel te vinden. Ook dat komt de dienstverlening ten goede komt. De spoorwegen horen een nutsvoorziening voor ons allemaal te zijn. Goede arbeidsvoorwaarden voor degenen die daar het werk doen, gaat ons dus aan. En willen we die hinder voor reizigers niet? Laat dat dan ook dat is een reden om de stakingen te steunen: een gewonnen staking is immers een staking die kan worden beëindigd. Hoe dan ook: help de spoorwegstakers hun strijd te winnen. Solidariteit met de spoorwegstakers!(7)
Noten:
(1) ‘NS-personeel gaat vrijdag staken, ellende op het spoor dreigt’, RTL Nieuws, 3 juni 2025, https://www.rtl.nl/
(2) ‘Geen treinen door NS-staking: zoveel verdient een conducteur of machinist´, RTL Nieuws, 5 juni 2025, https://www.rtl.nl/
(3) ‘Inflatie in mei 3,3 procent bij snelle raming’, Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), 3 juni 2025, https://www.cbs.nl/nl-
(4) ‘NS-personeel gaat vrijdag staken, ellende op het spoor dreigt’, RTL Nieuws, 3 juni 2025, https://www.rtl.nl/
(5) ‘Vrijdag geen NS-treinen door staking, ook geen alternatief vervoer’, NOS, 4 juni 2025, https://nos.nl/artikel/
(6) ‘Treinstaking: “In vier bussen gezeten en drie uur onderweg”, NOS, 6 juni 2025, https://nos.nl/artikel/
(7) Een goed handvat voor solidariteit biedt de campagne Wij Reizen Samen. Die heeft een solidariteitspetitie gestart die het ondertekenen waard is. Zie Harry Westerink, ‘Steun de stakingsacties bij de NS en teken de petitie van Wij Reizen Samen!´, Doorbraak, 4 juni 2025, https://www.doorbraak.
Peter Storm