BBB: ‘BBB levert’

• BBB wil de asielinstroom sterk beperken en pleit voor opvang in de regio en terugkeerhubs buiten Nederland. Daarnaast willen ze terugkeerakkoorden met herkomstlanden sluiten.
• De Europese grenswacht Frontex moet meer bevoegdheden en personeel krijgen om de buitengrenzen van de EU te bewaken. Totdat die grenzen op orde zijn, wil BBB de Nederlandse grenzen beveiligen met inzet van Defensie. Ook steunen ze fysieke barrières zoals grenshekken aan de buitengrenzen van Europa.
• BBB wil dat Nederland het VN-Vluchtelingenverdrag opzegt en vervangt door nationaal uitvoerbaar beleid. Ze vinden dat het huidige verdrag strenger asielbeleid belemmert.
• Volgens BBB moet hulp bijdragen aan stabiliteit in regio’s rond Europa en migratiestromen tegengaan. Ze willen minder uitgeven aan ontwikkelingshulp en meer focussen op directe noodhulp en lokale initiatieven. Humanitaire hulp in conflictgebieden, zoals Soedan en Congo, blijft daarbij wel nodig.
• BBB wil illegaliteit strafbaar stellen. Net als het faciliteren van illegaal verblijf, bijvoorbeeld door woon- of werkruimte aan te bieden. Het bieden van noodhulp, zoals voedsel of medische zorg, blijft hierbij uitgezonderd.

CDA: ‘Bouwen op vertrouwen’

• CDA wil een nieuw internationaal asielsysteem waarbij aanvragen alleen buiten de EU worden behandeld. Het EU-migratiepact vormt de basis, met strenge procedures aan de buitengrenzen en in gesloten omgevingen voor aanvragen die weinig kans maken.
• Het CDA steunt het ontwikkelen van een nieuw concept van veilige derde landen. Asielzoekers kunnen daar worden opgevangen en hun aanvraag kan daar worden behandeld. Zo wil de partij migratie meer beheersbaar maken.
• CDA wil in samenwerking met de VN het Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens aanpassen. In de toekomst moet UNHCR of een Europese asielinstantie de toegang tot asiel en migratie beoordelen en coördineren.
• CDA is voorstander van de internationale norm van 0,7% van het bni voor ontwikkelingssamenwerking. Ze willen investeren in een Afrika-strategie en in lokale gemeenschappen.
• CDA wil dat Nederland het Internationaal Strafhof en multilaterale organisaties krachtig blijft steunen, en samen met gelijkgestemde landen optrekt om deze instellingen waar nodig te hervormen.

ChristenUnie (CU): ‘Opstaan voor het goede’

• CU wil de gevaarlijke oversteek via de Middellandse Zee stoppen en asielaanvragen buiten Europa laten indienen. Ze steunen het EU-migratiepact, maar benadrukken dat mensenrechten gewaarborgd moeten blijven. Kinderen mogen nooit in detentie komen.
• CU wil terug naar de norm van 0,7% bni voor ontwikkelingssamenwerking. Minstens 50% van het ontwikkelingsbudget besteden ze aan verbetering van de leefomstandigheden en bestrijden van ziekten in landen met de grootste armoede en achterstanden.
• Ze staan in voor menswaardige opvang van afgewezen asielmigranten, waarbij gewerkt wordt aan terugkeer. Ze zijn tegen strafbaarstelling van illegaliteit en hulp aan ongedocumenteerden wordt nooit strafbaar.
• De CU staat voor naleving van internationale verdragen en humanitair oorlogsrecht. Nederland moet in Europa het voortouw nemen bij het aankaarten van mensenrechtenschendingen. Autocratische regimes willen ze aanpakken met sancties.
• Bij conflicten in bijvoorbeeld DR Congo, Soedan, Syrië en Myanmar wil de CU directe noodhulp bieden. Ook steunen ze vredesprocessen en de vervolging van oorlogsmisdaden.

DENK

• DENK wil dat Nederland verantwoordelijkheid neemt voor de opvang van vluchtelingen en inzet op een menswaardig asielbeleid waarin mensenrechten altijd zijn gewaarborgd.
• Ze ondersteunen organisaties die zich inzetten voor de opvang en bescherming van vluchtelingen in en buiten de Europese Unie.
• De partij pleit voor menswaardige internationale afspraken die mensensmokkel tegengaan, legale migratiemogelijkheden creëren en de grondoorzaken van migratie aanpakken. De oplossing ligt volgens DENK in veilige, legale migratieroutes en het voorkomen van conflicten.
• Als gastland van het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof vindt DENK dat Nederland zich moet inzetten voor diplomatie, conflictbemiddeling en internationale gerechtigheid, met blijvende aandacht voor mensenrechten in het buitenlandbeleid.
• DENK wil de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking terugdraaien, meer investeren in humanitaire hulp en noodhulp, en de koppeling tussen ontwikkelingshulp en het bruto nationaal inkomen herstellen.

D66: ‘Het kan wel’

• D66 kiest voor Europese samenwerking en leiderschap op het gebied van mensenrechten. Ze willen een Europa dat vluchtelingen beschermt en oorlogsmisdadigers vervolgt. Internationaal recht moet altijd sterker zijn dan macht.
• D66 wil het Vluchtelingenverdrag moderniseren en het huidige systeem vernieuwen. Asiel moet buiten Europa kunnen worden aangevraagd, waarna kansrijke verzoeken veilig toegang krijgen. Ze steunen het EU-migratiepact en een eerlijke verdeling onder lidstaten.
• Mensen die vluchten voor oorlog en geweld moeten veilig worden opgevangen en nooit teruggestuurd naar onveilige gebieden. D66 wil het Nederlandse hervestigingsquotum verhogen naar 5.000 erkende vluchtelingen per jaar. Tot het verdrag gemoderniseerd is, blijft Nederland zich eraan houden.
• Na eerdere bezuinigingen wil D66 het budget voor internationale samenwerking herstellen naar 0,7% van het bruto nationaal inkomen.
• Nederland moet organisaties ondersteunen die schendingen van mensenrechten en oorlogsrecht vastleggen. Dit geldt ook in conflictgebieden zoals Gaza, waar hulpverleners en journalisten doelwit zijn.

Forum voor Democratie (FvD): ‘Een nieuwe kans voor Nederland’

• De FvD wil volledig stoppen met asielopvang in Nederland en investeren in opvang in de regio. Asiel moet alleen via Nederlandse consulaten in conflictregio’s worden aangevraagd.
• Geen miljarden meer naar buitenlandse conflicten. De FvD streeft naar een neutrale rol in de internationale politiek en een NEXIT. Ze zeggen internationale verdragen zoals het VN-Vluchtelingenverdrag op en Europese migratieafspraken worden niet meer gevolgd, desnoods tegen betaling van een boete.
• Illegaal verblijf in Nederland wordt strafbaar gesteld, met focus op opsporing en uitzetting. Uitgeprocedeerde asielzoekers gaan naar opvang in derde landen. Hiervoor wil de FvD verdragen sluiten met onder meer Afrikaanse landen.
• Structurele ontwikkelingshulp wordt stopgezet. Alleen noodhulp blijft mogelijk, vanuit Nederlands belang. Subsidies voor NGO’s die de staat aanklagen of proefprocessen voeren worden afgeschaft.
• De partij wil de relatie met Rusland normaliseren en sancties beëindigen die de Nederlandse economie raken. Militaire en financiële steun aan Oekraïne wordt volledig stopgezet.

GroenLinks-PvdA: ‘Het is tijd voor solidariteit’

• GroenLinks-PvdA wil asielwetgeving baseren op het EU-migratiepact. Snelle procedures aan de buitengrens en een eerlijke verdeling van kansrijke asielzoekers over de lidstaten. Ze staan volledig achter internationale verdragen en het VN-Vluchtelingenverdrag.
• Opvang van vluchtelingen in de regio wordt beter ondersteund en gevaarlijke migratieroutes afgebouwd. Met een hervestigingsmodel en quotum willen ze mensensmokkel ondermijnen.
• Pushbacks en andere mensenrechtenschendingen aan de Europese buitengrenzen moeten actief worden bestreden. Frontex krijgt daarbij de taak om naleving te versterken.
• GroenLinks-PvdA bestrijdt de opkomst van autocratie en steunt sancties tegen landen die democratie en rechtstaat ondermijnen. Ze investeren in ontwikkelingssamenwerking met gelijkgestemden en steunen wereldwijd NGO’s, vakbonden en journalisten in hun strijd tegen autocratische regimes.
• De partij wil ten minste 0,7% van het bruto nationaal inkomen besteden aan ontwikkelingssamenwerking, losgekoppeld van het asielbudget. Ze verhogen uitgaven om conflicten te voorkomen en dragen actief bij aan vredesmissies. Ook krijgt het College voor de Rechten van de Mens extra capaciteit tegen ongelijkheid.

JA21: ‘De juiste aanpak voor onze veiligheid, onze grenzen, onze welvaart’

• JA21 wil werken met terugkeerhubs voor de opvang van moeilijk uitzetbare asielzoekers. Ze willen herkomstlanden strenger beoordelen en terugkeer naar veilige regio’s mogelijk maken.
• De partij wil verdragen zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het VN-Vluchtelingenverdrag moderniseren. Beperken van asielmigratie heeft de hoogste prioriteit voor JA21 en de nadruk moet liggen op opvang in de eigen regio.
• JA21 wil het EU-migratiepact aanscherpen. Ze pleiten ervoor dat de grensprocedure ook geldt voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen.
• De partij wil de grensbewaking intensiveren met meer capaciteit bij de Marechaussee. Dit moet leiden tot permanente controles aan de binnengrenzen van de Europese Unie.
• JA21 wil ontwikkelingshulp sterk beperken. Alleen onpartijdige humanitaire noodhulp, bijvoorbeeld in Soedan en Gaza, moet worden ondersteund.

NSC: ‘Zorgen voor zekerheid, de basis moet op orde’

• NSC wil een strenger asielbeleid met opvang in de regio als norm. Het EU-migratiepact moet zorgen voor grensprocedures en samenwerking met veilige derde landen zodat kansarme aanvragen buiten de EU worden afgehandeld en illegale migratie wordt voorkomen.
• Ze pleiten voor een Europese terugkeerhub voor uitgeprocedeerde asielzoekers om kansloze asielaanvragen te ontmoedigen.
• Ontwikkelingssamenwerking wordt gericht op stabiliteit, veiligheid en het verminderen van migratiestromen. Noodhulp blijft bestaan en Nederland zoekt aansluiting bij initiatieven vanuit de samenleving en hun relaties met ontwikkelingslanden.
• De partij wil bijdragen aan de bevordering van mensenrechten en steunt vervolging van genocide en oorlogsmisdaden. Handelspartners worden beoordeeld op naleving van mensenrechten. Nederland moet actief bijdragen aan de versterking van de internationale rechtsorde.
• NSC wil investeren in conflictpreventie en bemiddeling, en pleit voor de oprichting van een Topinstituut voor internationale conflictoplossing).

Partij voor de Dieren (PvdD): ‘Natuurlijk’

• Voor de PvdD zijn verdragen zoals het VN-Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens het uitgangspunt. Het EU-migratiepact gaat van tafel en migratiedeals zoals de Tunesië-deal worden afgewezen. Nederland en de EU moeten hun eerlijke deel van vluchtelingen opvangen, op basis van draagkracht en met een hoger UNHCR-quotum.
• De partij wil investeren in leefomstandigheden in vluchtelingenkampen. Iedereen moet recht hebben op veiligheid, voeding, medische en psychische zorg, juridische bijstand en menswaardige huisvesting.
• Migratiedeals met derde landen zoals Turkije, Tunesië, Libië en Niger worden teruggedraaid. Nieuwe migratiedeals worden niet meer gesloten.
• De PvdD wil veilige en legale vluchtwegen en humanitaire doorgangen faciliteren. Ngo’s moeten reddingsacties op zee zonder straf kunnen uitvoeren en Frontex moet worden vervangen door humanitaire missies. Nederland moet stoppen met medeplichtigheid aan pushbacks en mensenrechtenschendingen aan grenzen.
• De partij wil minimaal 1% van het bruto nationaal inkomen aan ontwikkelingssamenwerking besteden, met een groter aandeel voor de armste landen. Nederland moet zich uitspreken tegen oorlogsmisdaden en consequenties verbinden aan regeringen die deze plegen, zoals bij Israël en Palestina. Humanitaire hulp moet altijd gericht zijn op directe steun en toekomstperspectief.

PVV: ‘Dit is uw land!’

• De PVV wil de grenzen sluiten voor asielzoekers en hen direct aan de grens terugsturen. Voor de grensbewaking wordt ook het leger ingezet, met gebruik van camera’s en drones.
• Alle internationale verdragen die asiel en migratie regelen worden opgezegd. Dit geldt onder meer voor het VN-Vluchtelingenverdrag, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het Europees Nationaliteitsverdrag.
• Subsidies voor Vluchtelingenwerk en andere ngo’s worden volledig afgeschaft. Volgens de PVV mag geen belastinggeld meer naar organisaties die vluchtelingen ondersteunen. Ontwikkelingshulp aan Afrika, het Midden-Oosten en Azië wordt volledig beëindigd. De PVV wil dat er geen cent meer naar deze regio’s gaat.
• De PVV wil dat de tijdelijke verblijfsvergunningen van de 70.000 Syriërs in Nederland worden ingetrokken. Mocht dit niet lukken wil de PVV ze naar andere Arabische landen sturen.
• PVV wil criminele vreemdelingen uitzetten en illegaal verblijf strafbaar stellen volgens het principe “one strike, you’re out”. Hulp aan mensen die illegaal verblijven wordt strafbaar, en de partij wil een verbod op de bed-bad-broodregeling voor hen.

SGP: ‘Stem christelijk voor Nederland’

• Samen met andere West-Europese landen ontwikkelt Nederland een aanpak om rondreizende groepen asielzoekers uit veilige landen uit de West-Balkan en Noord-Afrika op te sporen en uit te zetten.
• Spoedige implementatie van het EU-migratiepact draagt bij aan verscherpte buitengrenscontrole en onmiddellijke beoordeling van aanvragen. Door middel van verscherpt (mobiel) grenstoezicht worden veiligelanders of personen die al door verschillende EU-landen zijn gekomen eruit gelicht. Zij worden in speciale grenslocaties opgevangen om zo snel mogelijk terug te keren.
• Bij voorkeur in EU-verband worden migratieovereenkomsten gesloten met landen op de Balkan, in Afrika en het Midden-Oosten over de opvang en de terugkeer van asielzoekers. Bij het sluiten van deze overeenkomsten wordt menswaardigheid niet uit het oog verloren.
• Mensenhandel en mensensmokkel moeten keihard worden aangepakt. Nederland maakt hiervoor zowel op nationaal als op Europees niveau extra middelen vrij.
• De SGP wil de drastische bezuinigingen van afgelopen jaren terugdraaien en toewerken naar de besteding van 0,7% van ons nationale inkomen aan ontwikkelingssamenwerking. Nederland moet noodhulp en humanitaire hulp ruimhartig steunen. In noodgevallen komt dit budget op het reguliere ontwikkelingsbudget.

SP: ‘Super Sociaal’

• De SP wil levensgevaarlijke vluchtroutes voorkomen door goede opvang in de regio te organiseren, zonder de deur dicht te gooien voor hen die wel aankloppen voor hulp.
• De partij staat open voor afspraken over opvang in de regio, mits er voldoende veiligheid, voorzieningen en financiering zijn. Nederland en de EU moeten hierin verantwoordelijkheid nemen en buurlanden van conflictgebieden ondersteunen.
• Internationaal recht moet de leidraad zijn voor het buitenlandbeleid en schendingen moeten altijd worden bestraft. Frontex moet pushbacks en de schendingen van mensenrechten direct staken. Er moet meer geïnvesteerd worden in politie om mensensmokkelaars aan te pakken en stoppen.
• De SP wil minimaal 0,7% van het bruto nationaal inkomen uitgeven aan ontwikkelingssamenwerking.
• Nederland moet zich sterk inzetten voor mensenrechten, emancipatie en de bescherming van gemarginaliseerde groepen. Activisten en organisaties die hiervoor strijden krijgen steun. Verdragen blijven verankerd in Europees beleid.

VOLT: ‘Doe iets nieuws’

• Volt wil een gezamenlijke Europese aanpak van migratie met erkenning van het recht op asiel. Zij pleiten voor solidariteit via herverdeling, waarbij mensen zelf mogen kiezen in welk EU-land zij zich hervestigen. Nederland moet het aantal hervestigingen flink vergroten en het EU-migratiepact uitvoeren met oog voor mensenrechten.
• Volt wil stoppen met plannen voor terugkeercentra in Oeganda en andere derde landen. Zij vinden dit onwenselijk en in strijd met internationale normen.
• Mensen en organisaties die vluchtelingen helpen mogen nooit worden gecriminaliseerd. Volt wil hulpverleners en ngo’s actief beschermen en sancties opleggen aan landen die hen vervolgen, bijvoorbeeld bij reddingsacties op zee.
• Mensenrechten moeten altijd voorop staan, zowel binnen als buiten de EU. Bij schendingen moet de EU ingrijpen en het internationaal recht beschermen. Volt wil dat de EU zich met alle beschikbare middelen inzet om geweld te beëindigen, slachtoffers te voorkomen en genocide te stoppen
• Volt wil binnengrenscontroles afschaffen en Frontex hervormen zodat het onder toezicht van het Europees Parlement komt. Er moeten inspecteurs en onafhankelijke toezichtmechanismen komen om pushbacks en mensenrechtenschendingen tegen te gaan. Daarnaast pleiten ze voor een EU-zoek- en reddingsoperatie op de Middellandse Zee.

VVD: ‘Sterker uit de storm, keuzes voor een nieuwe tijd met vrijheid, veiligheid en groei’

• Opvang in de regio wordt de standaard. Vluchtelingen kunnen alleen nog via hervestiging naar Nederland komen, op basis van draagkracht. Voor de realisatiefase worden maatregelen genomen om de instroom verder te beperken.
• Vluchtelingen worden geselecteerd met een puntensysteem, zodat vooral de meest kwetsbaren toegang krijgen. Asielzoekers die zonder toestemming naar Nederland komen, worden bij de grens tegengehouden en teruggestuurd.
• De VVD wil verdragen zoals het VN-Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens herzien, zodat opvang in de regio de norm wordt. Bij een volgende Europese verdragswijziging wil de partij een opt-out op asiel. VN-uitgaven worden strenger gecontroleerd en waar nodig teruggeschroefd. Ook pleiten ze voor hervorming van de VN-Mensenrechtenraad: landen die zelf mensenrechten schenden mogen daar geen stem hebben.
• Ngo’s die subsidies willen ontvangen voor ontwikkelingswerk moeten een groot deel van hun financiering zelf uit de samenleving halen. Organisaties die de staat aanklagen, mogen volgens de VVD niet met belastinggeld van diezelfde staat worden gefinancierd.
• De VVD wil minder geld uitgeven aan ontwikkelingssamenwerking en meer investeren in defensie. Wel blijft er geld beschikbaar voor noodhulp, bijdragen aan de VN en opvang in de regio (p.43).

50PLUS: ‘Iedereen wil 50PLUS worden’

• De partij kiest voor een streng asielbeleid. Ze willen een gemeenschappelijk Europees asielbeleid waarbij de buitengrenzen worden versterkt en opvang in de regio de regel wordt.
• 50PLUS wil met een coalitie van gelijkgestemde Europese landen dat het Vluchtelingenverdrag wordt aangepast.
• Ze pleiten tegen recht op asiel voor economische vluchtelingen of personen uit veilige landen. En willen het beperken van de instroom tot een afgesproken maximum.
• 50PLUS wil dat tijdelijke migranten hun AOW afkopen bij vertrek en dat werkgevers en onderwijsinstellingen verantwoordelijkheid nemen om arbeids- en studiemigratie te beperken, met uitzondering voor gerichte arbeidsmigratie in de zorg.
• Mensen die geen recht op asiel hebben, worden teruggestuurd, met respect voor hun waardigheid.

EU’s Migration Pact is a Disaster for Migrants and Asylum Seekers

De reactie van politieke leiders in Europa? Steeds hardere taal, steeds vaker de roep om grenscontroles en steeds hogere muren. Maar hoe hoger de muur, hoe groter de noodzaak om een smokkelaar in te schakelen. Zo zitten we gevangen in een vicieuze cirkel van onmenselijk leed.

Laten we nu de kans pakken om praktisch te kijken naar wat wél kan. Om vanuit het midden politieke moed te tonen. Het is tijd voor een nieuw migratiesysteem – met werkbare oplossingen.

Voor veel linkse partijen is aanpassing van internationale verdragen absoluut taboe. Zo reageerde Volt-leider Laurens Dassen: „D66 papegaait nu, net als de VVD, de PVV na voor electoraal gewin. Daarmee krijgen we meer van hetzelfde.’’

De grootste oppositiepartij GroenLInks-PvdA heeft prominent in haar programma staan dat de partij pal staat voor het verdrag en dat mensen ‘altijd het recht hebben om op Europees grondgebied asiel aan te vragen’.

Om te beginnen blijven de regels uit het Dublin-verdrag overeind, ondanks jarenlange onderhandelingen. Dit verdrag houdt in dat het eerste land waar een vluchteling zijn of haar vingerafdrukken afgeeft, verantwoordelijk is voor de asielprocedure en de opvang. Meestal zijn dat de zuidelijke Europese grenslanden, zoals Griekenland, Italië en Spanje.

‘Het is een gemiste kans dat er geen werk is gemaakt van een eerlijker verdeelsysteem’, benadrukt Frank Candel, bestuursvoorzitter van VluchtelingenWerk Nederland.

VLUCHTELINGENWERK

Dit academisch jaar, waarin het Vluchtelingenverdrag van 1951 75 jaar wordt, wijdt Marjoleine Zieck, hoogleraar International Refugee Law aan de UvA en hoogleraar Public International Law aan het Pakistan College of Law in Lahore, tien columns in Ars Aequi aan vluchtelingen en heldert zij enige van die misverstanden op.

Weer een kabinet dat valt over asielkwesties, ditmaal gevolgd door ruzie over wie de asielportefeuille in het demissionaire kabinet moet krijgen, burgerwachten bij de grens, overvolle azc’s, burgers die demonstreren tegen plaatselijke opvang, Syrische vluchtelingen ‘uitnodigen’ het einde van de Ramadan toch vooral in Syrië te gaan vieren (om vervolgens geen toegang meer tot Nederland te hebben), een dagje Efteling voor minderjarige asielzoekers verbieden, ‘een lintje’ voor COA-vrijwilligers frustreren, streven naar het strengste asielbeleid ooit … het dagelijkse, weinig verheffende nieuws: overwegend negatief, en lang niet altijd gebaseerd op kennis van zaken. Dit academisch jaar, waarin het Vluchtelingenverdrag van 1951, 75 jaar wordt, zullen tien columns worden gewijd aan vluchtelingen en enige van die misverstanden worden opgehelderd.

Een eerste misverstand werd deze zomer gelanceerd door D66: het ‘Canadese model’ als oplossing voor de huidige asielcrisis. (Overigens is de kwalificatie ‘asielcrisis’ dubieus: over welke crisis hebben we het nou eigenlijk? Een kwestie van cijfers, daarover in een volgende column.) Dit Canadese model zou inhouden dat ‘asielaanvragen buiten de Europese Unie worden behandeld of … asielzoekers op uitnodiging hierheen mogen komen’. Het model zou wijziging van het Vluchtelingenverdrag vereisen, maar omdat dit model wel zou werken, wordt dat op de koop toegenomen.

Dit voorstel is gebaseerd op enige onjuiste veronderstellingen. Ten eerste handelt Canada asielaanvragen niet af buiten Canada, maar gewoon ín Canada. In termen van aantallen 144.035 in 2023. Van dat aantal diende 90% de asielaanvraag in bij een officiële landsgrens, vliegveld of binnenlands kantoor, en 10% nadat zij werden opgepikt tussen officiële grensposten (UNHCR Canada). (In 2024 waren het 174.000 aanvragen; percentages over de aanvraaglocaties zijn nog niet beschikbaar.)

Daarnaast biedt Canada van oudsher veel hervestigingsplaatsen aan; zo’n 750.000 vluchtelingen sinds 1950. Illustratief zijn de 200.000 plaatsen die het land aanbood aan Indochinese bootvluchtelingen eind zeventiger jaren, 25.000 plaatsen voor Syrische vluchtelingen in 2015 en 40.000 plaatsen voor Afghaanse vluchtelingen in 2021. In 2024 hervestigde Canada 49.300 vluchtelingen. Canada heeft ook een particulier sponsoringsprogramma: vluchtelingen die voor hervestiging in aanmerking komen, kunnen door particulieren naar Canada worden gehaald.

Het Canadese model betekent niet ‘dat asielzoekers op uitnodiging’ naar Canada komen. Het gaat bij hervestiging om vluchtelingen en dus niet om asielzoekers. Bij hervestiging gaat het om vluchtelingen die al in een asielland verblijven, maar daar onvoldoende bescherming krijgen en daarom bescherming elders behoeven en naar een ander (derde) land worden overgebracht. Er is bijvoorbeeld een risico dat de vluchteling wordt teruggestuurd naar het land van herkomst (in strijd met het verbod op gedwongen terugkeer, refoulement), of dat iemand vanwege zijn seksuele geaardheid niet veilig is in het asielland (denk aan de anti-lhbti-wet in Oeganda) of een medische behandeling nodig heeft die niet beschikbaar is in het asielland.

Op basis van hervestigingscategorieën stelt UNHCR jaarlijks vast hoeveel vluchtelingen vanwege inadequate bescherming in het asielland hervestiging behoeven: 2,5 miljoen in 2026. Slechts een fractie van dat aantal zal kunnen worden hervestigd vanwege het structurele gebrek aan hervestigingsplaatsen. Staten hoeven dergelijke plaatsen namelijk niet aan te bieden, en het gevolg daarvan is dat jaarlijks nog geen 4% van degenen die hervestiging behoeven, kan worden hervestigd. Dit geringe percentage zal dalen nu Amerika – dat jaarlijks de meeste plaatsen aanbood (120.000) – haar hervestigingsprogramma begin dit jaar tot nader order opschortte. Nederland reduceerde het aantal plaatsen dat het aanbood overigens ook: van 750 naar 500, en in 2020 naar 400 (het quotum wordt gebruikt als politiek wisselgeld om maatregelen die mogelijk leiden tot een toename van vluchtelingen te compenseren).

Het ‘Canadese model’ is dan ook vergelijkbaar met hetgeen Nederland doet en een verdragswijziging is dan ook niet nodig. Het aantal vluchtelingen dat Canada voor hervestiging opneemt is echter aanzienlijk groter dan het zeer bescheiden Nederlandse quotum. Het Nederlandse systeem hieraan aanpassen is ongetwijfeld niet wat D66 voor ogen stond toen het voorstelde het Canadese model te adopteren. En dan blijft er in feite niets over van het voorstel.

Deze column is eerder verschenen in Ars Aequi september 2025.