[52]
WIKIPEDIA
VORSTELIJKE INHULDIGING
[53]
WIKIPEDIA
GRONDWETSVERZIENING VAN 1848
”
Periode 1815-1840: onder koning Willem I
Koning Willem I i regeert als een verlicht absolutistisch vorst: hij bepaalt het beleid, neemt besluiten en is verantwoordelijk voor de financiën, en hij benoemt en ontslaat de ministers. Die ministers zijn alleen aan hem verantwoording schuldig en zijn in feite ‘ambtenaren’
PERIODE 1814-1840: ONDER WILLEM I
Periode 1815-1840: onder koning Willem I
Koning Willem I i regeert als een verlicht absolutistisch vorst: hij bepaalt het beleid, neemt besluiten en is verantwoordelijk voor de financiën, en hij benoemt en ontslaat de ministers. Die ministers zijn alleen aan hem verantwoording schuldig en zijn in feite ‘ambtenaren’. De koning heeft het beste voor met het land, zo bevordert hij handel en industrie en zorgt hij voor aanleg van kanalen.
In de periode tot 1830 behoren ook België en Luxemburg tot het koninkrijk. Maar de Belgen komen in 1830 in opstand en scheiden zich af. Willem I weigert zich daar lange tijd bij neer te leggen en houdt het dure leger onder de wapenen. Mede daardoor raken de staatsfinanciën in het slop. Pas in 1839 komt er een verdrag, waarbij de afscheiding wordt geregeld. Dit alles leidt in de Tweede Kamer i tot steeds meer kritiek op de koning.
In 1840 komt de koning met een Grondwetsherziening. Die herziening heeft weliswaar niet zo veel betekenis, maar laat toch de eerste tekenen van verandering zien: ministers worden ook zelf verantwoordelijk voor hun beleidsdaden. Als er daarnaast ook nog eens bezwaar wordt gemaakt tegen zijn voorgenomen huwelijk met een Belgische (katholieke) hofdame, treedt de koning af.
Inhoud
- Ministers (Secretarissen van Staat)
- Grondwet 1815: invoering tweekamerstelsel
- Regering
- Staatsfinanciën
- Afscheiding België
- Grondwetsherziening 1840
1.
Ministers (Secretarissen van Staat)
Neem contact op met de redactie van PDC voor een volledig overzicht.
2.
Grondwet 1815: invoering tweekamerstelsel
Na de vereniging met België stelt koning Willem I een nieuwe Grondwetscommissie in onder leiding van Van Hogendorp i. Van die commissie maken ook Belgen deel uit.
De belangrijkste wijziging die wordt doorgevoerd is de splitsing van de Staten-Generaal in twee Kamers. De indirect gekozen Tweede Kamer stemt over wetsvoorstellen en mag die ook zelf indienen. De Eerste Kamer, waarvan de leden door de koning worden benoemd, mag alleen ‘ja’ of ‘nee’ tegen wetsvoorstellen zeggen. Daarmee kan de koning hem onwelgevallige initiatiefvoorstellen alsnog laten tegenhouden.
Dit is een verkorte weergave. Neem contact op met de redactie voor de volledige tekst.
3.
Regering
De koning blijft alle macht houden, en zijn ministers zijn alleen dienaren. Veel zaken regelt de koning buiten het parlement om bij besluit. In 1818 wordt bepaald dat niet-naleving van alle besluiten (ook toekomstige besluiten) strafbaar is. Belangrijk is de Staatssecretarie, die zorgt voor het uitvaardigen van al die besluiten.
De ministers komen zelden gezamenlijk bijeen, en als ze dat doen, is dat onder voorzitterschap van de koning of van de kroonprins.
Dit is een verkorte weergave. Neem contact op met de redactie voor de volledige tekst.
4.
Staatsfinanciën
Het parlement stelt de begroting voor tien jaar vast en heeft daarop dus weinig invloed.
Dit is een verkorte weergave. Neem contact op met de redactie voor de volledige tekst.
5.
Afscheiding België
In de Zuidelijke Nederlanden was al direct verzet tegen de vereniging met het protestantse Noorden. Door de katholieke kerk wordt het ambtenaren verboden de eed van trouw aan de Grondwet af te leggen. Verder telt de Tweede Kamer evenveel noordelijke als zuidelijke leden, terwijl België meer inwoners heeft. Ook de noordelijke staatsschuld is ongunstig voor de Belgen.
Nadat in juli 1830 in Parijs een revolutie is uitgebroken, slaat de vlam over naar België. Op 4 oktober wordt de zelfstandige staat België uitgeroepen. Die staat wordt in november door de Europese landen erkend. Willem I weigert echter de scheiding zonder meer te erkennen.
Pas in 1839 legt Willem I zich daarbij neer, door aanvaarding van een Scheidingsverdrag. Limburg wordt verdeeld in een Belgisch en Nederlands deel en België wordt neutraal verklaard.
Dit is een verkorte weergave. Neem contact op met de redactie voor de volledige tekst.
6.
Grondwetsherziening 1840
Tien jaar na de afscheiding van België wordt dit formeel in de Grondwet vastgelegd. In de Grondwet wordt verder opgenomen dat ministers voortaan vervolgd kunnen worden voor ambtsdaden die strijdig zijn met de Grondwet of andere wetten (de zgn. strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid ).
Over hun beleid hoeven ze nog geen verantwoording aan de Tweede Kamer af te leggen. Toch is dit een eerste stap naar een bestuur, waarin ministers ook aan het parlement verantwoording moeten afleggen.
WIKIPEDIA
WILLEM I DER NEDERLANDEN
[54]
KONINKLIJK HUIS.NL
BEEDIGING EN INHULDIGING
ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 51
[55]
KONINKLIJK HUIS.NL
BEEDIGING EN INHULDIGING
ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 51
[56]
KONINKLIJK HUIS.NL
BEEDIGING EN INHULDIGING
ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 51