NOTEN 27 EN 28/BIZARRE TIJDEN!

HET KAN WEL

D’66 CONCEPT VERKIEZINGSPROGRAMMA 2025-2030

7.4. ASIELBELEID DAT WEL WERKT

ZIE GEHELE TEKST:

HET KAN WEL

D’66 CONCEPT VERKIEZINGSPROGRAMMA 2025-2030

BLADZIJDE 81

ASIELBELEID, DAT WEL WERKT

  Het huidige asielbeleid schiet tekort, voor vluchtelingen en voor mensen in de landen waar zij hun toevlucht zoeken. Mensen wagen hun leven op onveilige routes. Ze geven hun lot uit handen aan mensensmokkelaars die goud geld verdienen aan dit menselijk leed.

Juist de mensen in de meest kwetsbare situaties hebben nauwelijks toegang tot internationale bescherming, zoals slachtoffers van verkrachtingen in conflictgebieden als Sudan, LHBTI+-activisten in extreem conservatieve landen of vervolgde minderheden in bijvoorbeeld Myanmar. In Nederland zien we chaos in de opvang.

Er is druk op de voorzieningen, mensen moeten te lang wachten en kunnen niet meedoen aan onze samenleving. Ook zet overlast van kleine groepen het draagvlak voor opvang onder druk. D66 vindt dat we de mensen op de vlucht een veilig thuis moeten bieden.

BLADZIJDE 82

We moeten de zorgen van mensen wegnemen met doordacht en effectief beleid, in plaats van met stoere taal.

  Nieuwkomers die in Nederland verblijven, moeten vanaf het begin kunnen meedoen. Dat geldt zeker voor kansrijke asielzoekers en voor mensen die een status hebben gekregen. Maar momenteel moeten veel nieuwkomers jarenlang wachten om te kunnen deelnemen aan onze samenleving. Het is onmenselijk om mensen te laten wegkwijnen in een azc. Ondertussen staan werkgevers te springen om mensen aan een baan te helpen. Daarom kiest D66 voor integratiebeleid dat meer is dan eenrichtingsverkeer of een taalcursus. We vragen inzet van de nieuwkomers en van de ontvangende samenleving.

Eerlijke opvang, snel duidelijkheid, meteen meedoen

D66 blijft zich inzetten voor ondersteuning van landen waar eerste opvang plaatsvindt, met duidelijke afspraken over mensenrechten, onderwijs en werk.

 • We nemen onze verantwoordelijkheid binnen Europa voor asielopvang. We steunen de invoering van het Europese migratiepact in juni 2026 als belangrijke stap naar een eerlijk,

  humaan en werkend asielsysteem in Europa. Het pact biedt regie op migratie en versterkt samenwerking tussen lidstaten. Daarbij pleiten we voor een eerlijke verdeling tussen de verschillende lidstaten.

 • D66 wil snellere en zorgvuldige procedures. Door procedures te vereenvoudigen, krijgen mensen sneller duidelijkheid over hun toekomst. • We investeren in opvang met een menselijke maat, eerlijk verdeeld over ons land. De Spreidingswet blijft.

• We zorgen voor stabiele en voldoende financiering van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en organisaties die vluchtelingen ondersteunen bij procedures. • Nieuwe asielvoorstellen moeten gepaard gaan met een uitvoeringstoets door de relevante uitvoeringsorganisaties, zoals COA en IND.

  • We maken een einde aan de opvangcrisis en het continue verplaatsen van mensen. Zeker voor kinderen is dat vreselijk. We kiezen voor opvang die past bij de wijk of de buurt, met open deuren en voorzieningen waarvan ook de buurt profiteert.

BLADZIJDE 83

BLADZUDE 121

7.4. ASIELBELEID DAT WEL WERKT

  D66 kiest voor een migratiebeleid dat werkt: menswaardig, uitvoerbaar en toekomstbestendig. Dat vraagt om een betrouwbare overheid die bescherming biedt aan wie daar recht op heeft, snel duidelijkheid geeft en een helder terugkeerbeleid heeft voor mensen die geen verblijfsrecht hebben. D66 wil een einde maken aan de harde knip tussen asielzoekers en statushouders waar het gaat om taal, werk en meedoen in de samenleving. Hoe eerder mensen meedoen, hoe beter het is. Want er is geen enkele reden om een systeem in stand te houden dat is ingericht op de 30% van mensen die niet mogen blijven, in plaats op de 70% die wel in Nederland blijven. Voor Oekraïense ontheemden zetten we in op een helder toekomstperspectief, of dat nou in Nederland of in het land van herkomst ligt.

EEN EINDE AAN DE CRISIS IN DE OPVANG

Er moet een einde komen aan de permanente crisismodus in de asielopvang. Alleen met structurele investeringen en betrouwbare uitvoering zorgen we voor een menswaardig, stabiel en toekomstbestendig asielsysteem. Dat vraagt om landelijke regie, eerlijke spreiding, voldoende capaciteit en ruimte voor lokaal maatwerk.

Zo creëren we rust, overzicht en perspectief voor nieuwkomers en gemeenten die hen opvangen.

  • We regelen structurele financiering voor het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) met een realistische basiscapaciteit. • Om Ter Apel te ontlasten, dringen we aan op spoedige opening van minstens twee extra aanmeldcentra naast Ter Apel en Zevenaar.

BLADZIJDE 122

  Een doorstroomlocatie is bedoeld voor statushouders die al aan een gemeente in dezelfde regio zijn gekoppeld, maar nog geen woning hebben. Zolang in Nederland doorstroomlocaties voor statushouders nodig zijn, willen we dat ze een opstap zijn naar een volwaardig leven in Nederland. Nog te vaak zijn ze nu een eindstation zonder perspectief. Daarom pleiten we voor concrete afspraken met gemeenten over maximale verblijfstuur van een jaar en over inburgering en werk. • We kiezen voor opvang die past bij de wijk of buurt, kleinschalig waar dat werkt, met open deuren en voorzieningen waar de buurt ook van profiteert. • D66 wil dat alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers) tot 21 jaar die nog in de procedure zitten, opgevangen worden in kleine groepen met voldoende begeleiding, zoals dat ook gebeurt voor amv’ers met een verblijfsstatus. Zo zorgen we voor een betere start in Nederland en voorkomen we overlast.

We zetten in op stabiliteit voor minderjarigen en gezinnen met kinderen door hen op één plek te laten verblijven en niet voortdurend verplaatsen. Dit geeft ook mogelijkheden voor beter onderwijs voor kinderen van nieuwkomers. • We pleiten voor gendersensitieve psychosociale hulp en bescherming voor nieuwkomers met een trauma en toezicht op gezinnen waar geweld achter de voordeur plaatsvindt. Daarbij hoort speciale inzet op personen in kwetsbare situaties, zoals LHBTIQA+’ers of vrouwen.

Snel duidelijkheid, meteen meedoen Wie in Nederland verblijft, moet snel kunnen meedoen. Daarom zijn duidelijke procedures van belang en hebben mensen recht op juridische duidelijkheid. Integratie start met taal, werk en perspectief. Actieve deelname aan de samenleving vereist taalbeheersing, financiële zelfstandigheid en bescherming van kwetsbare groepen. Een realistisch integratiebeleid heeft oog voor de specifieke omstandigheden, waaronder levensfase, van mensen. • De IND krijgt de mogelijkheid om mensen uit landen met een hoog inwilligingspercentage schriftelijk te horen. Dit spaart veel tijd en capaciteit. • D66 houdt vast aan de toegang tot rechtsbijstand vanaf het begin van de asielprocedure. Dit zorgt voor zorgvuldigheid en voorkomt onnodig bezwaar en beroep. • We maken het mogelijk voor rechters om bij de asielaanvraag te toetsen op artikel 3 van het Kinderrechtenverdrag, zodat deze een beter, sneller en definitief oordeel kan vellen over of

BLADZIJDE 123

verblijf in danwel vertrek uit Nederland in het belang van een kind is. Zo voorkomen we dat kinderen worden uitgezet als ze geworteld zijn, maar ook dat kinderen onnodig wortelen in Nederland wanneer ze weinig kans hebben om te blijven. • D66 wil dat opvanglocaties veilige opvang bieden voor LHBTIQA+-asielzoekers en statushouders. Asielaanvragen van lhbtiqa+ personen worden niet langer afgewezen op grond van ondeugdelijke stereotypen, zoals dat zij altijd ‘processen van bewustwording en zelfacceptatie’ zouden moeten doormaken. In de Nederlandse asielwetgeving blijft vastgelegd dat vluchtelingen die niet met hun partner kúnnen trouwen in hun land van herkomst (bijv. doordat trouwen voor partners van gelijk geslacht niet is toegestaan), die partner wél voor gezinshereniging naar Nederland kunnen laten komen. • In asielbeleid en ambtsberichten blijft zorgvuldige aandacht voor de positie van LHBTIQA+- asielzoekers. We stoppen met stereotyperingen; zelfidentificatie is het uitgangspunt. • We maken naturalisatie na vijf jaar legaal verblijf mogelijk. Dat is de beste manier om mensen zich zo snel mogelijk echt onderdeel van ons land te laten voelen. • We versterken VN-organisaties, zoals de UNHCR en de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), en vergroten onze financiële steun.

We proberen kansrijke asielzoekers en statushouders zoveel mogelijk hetzelfde pakket aan te bieden. Want dat zorgt voor soepelere overgang voor de mensen die mogen blijven. • D66 wil taalonderwijs voor asielzoekers direct bij aankomst en tijdens de asielprocedure. Het taalniveau moet aansluiten bij het leervermogen van de asielzoeker en statushouder die het inburgertraject volgt. We voorkomen dat mensen boetes krijgen bij taalexamens en verlagen hiermee ook het risico op schulden. Veel nieuwkomers vallen uit tijdens hun opleiding enkel omdat ze het bijbehorende taalniveau (nog) niet hebben. D66 maakt het mogelijk voor onderwijsinstellingen om de mensen die dat nodig hebben, extra taalles te geven, zodat ze toch een diploma kunnen halen. • Buitenlandse werknemers die de Nederlandse taal willen leren en tijd willen hebben om te studeren en/of examens af te leggen, krijgen maximaal 10 werkdagen per jaar met behoud van loon. Dit zal een betere integratie mogelijk maken, doordat de communicatie op het werk geleidelijk aan in het Nederlands zal plaatsvinden. Werkgevers kunnen de Nederlands taalcursus betalen.

We maken het mogelijk dat mensen tegen wettelijk tarief kunnen studeren tijdens de asielprocedure.

BLADZIJDE 124

Een snellere erkenning van diploma’s en ervaringsdeskundigheid van nieuwkomers blijft belangrijk. We stimuleren actief ‘inburgering on the job’ bij bedrijven en organisaties in sectoren waar tekorten zijn. Nu duurt het soms veel te lang voordat bijvoorbeeld artsen, verpleegkundigen en architecten aan het werk kunnen, omdat ze eerst opnieuw een opleiding moeten volgen. • We schaffen de tewerkstellingsvergunning af voor kansrijke asielzoekers om de regeldruk voor ondernemers te beperken. Dit stelt nieuwkomers in staat om te gaan werken of als ondernemers aan de slag te gaan. Dit benut hun talent, versnelt integratie en verlaagt de afhankelijkheid van een uitkering.

Strenger voor mensen zonder recht op verblijf Wie geen recht heeft op verblijf in Nederland moet snel en menswaardig kunnen terugkeren. We pakken overlast meteen aan. Illegaal verblijf mag niet leiden tot chaos en onmenselijke toestanden. Nog te vaak keren mensen die geen recht hebben op asiel niet terug naar hun land van herkomst. Wie geen recht heeft op asiel moet terug naar het eigen land en landen van herkomst moeten hun eigen burgers ook terugnemen. Dit moet op een zorgvuldige manier gebeuren. Terugkeerbeleid mag nooit leiden tot mensenrechtenschendingen en daarom verzetten we ons tegen plannen om uitgeprocedeerde asielzoekers terug te sturen naar onveilige landen. • We willen strenge procedures voor een versnelde behandeling van overlastgevende asielzoekers.

D66 steunt de opvang van en ondersteuning voor mensen zonder verblijfstatus. Ook ongedocumenteerde mensen behouden zo het recht op basisvoorzieningen zoals maaltijden, onderdak en zorg via de bed-bad-broodregeling (de Landelijke Vreemdelingen Voorziening). Dit voorkomt dat mensen op straat gaan zwerven en voor onveilige situaties zorgen voor zichzelf en de samenleving. • We willen een snellere terugkeer van mensen zonder verblijfstatus. We maken afspraken met herkomstlanden over terug- en overname van mensen zonder verblijfstatus, bij voorkeur op Europees niveau. Afspraken over bijvoorbeeld circulaire arbeidsmigratie maken het hierbij aantrekkelijk voor landen van herkomst om mee te werken aan terug- en overname. We zijn ook bereid om dossiers te koppelen, zoals beperkende visamaatregelen, wanneer landen weigeren onderdanen terug te nemen.

Asielkinderen worden niet langer in noodopvang geplaatst, en er wordt geen politiemacht meer ingezet bij (dreigende) uitzettingen. Dergelijke aanpakken kunnen kinderen en hun families ernstig traumatiseren

BLADZIJDE 125

  D66 verzet zich tegen Europese plannen om asielzoekers terug te sturen naar landen waar de bescherming van mensenrechten niet wordt gegarandeerd, zoals Tunesië of Egypte. Perspectief voor Oekraïners De opvang van Oekraïners leek in eerste instantie een voorbeeld van hoe participatie kan werken. Maar inmiddels knelt het aan alle kanten. Mensen hebben geen recht op taalonderwijs, kunnen niet studeren, blijven steken in banen die onder hun niveau zijn. Nu de oorlog voortduurt, zijn structurelere oplossingen nodig. Op dit moment zet Nederland in op een verlenging van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. D66 vindt het tijd om Oekraïners meer duidelijkheid en mogelijkheden te geven. We weten dat een deel van hen niet zal terugkeren en een deel van de Oekraïners zullen willen bijdragen aan de wederopbouw van hun land. Daarom zetten we stevig in op ontwikkeling van kennis en vaardigheden.

We maken het mogelijk voor Oekraïners om een studie te volgen tegen wettelijk collegegeld. • We investeren in de mogelijkheid om taallessen te volgen, te kunnen studeren en te werken. We werken hierin samen met onderwijsinstelling en het bedrijfsleven. Opvang in de regio en veilig routes Veel mensen op de vlucht zoeken bescherming in de regio. D66 kiest voor solidariteit met deze landen door opvang daar te steunen, mits deze menswaardig is. We combineren noodhulp met investeringen in zorg, onderwijs en werk. Tegelijkertijd zetten we in op veilige en legale routes zoals hervestiging via de UNCHR.

We investeren in bescherming, zorg, onderwijs en werk in opvanglanden en versterken lokale gemeenschappen en overheden. Hierbij maken we bindende afspraken over mensenrechten. • We zetten in op actiever hervestigingsbeleid van erkende vluchtelingen via de UNCHR. We verhogen het Nederlandse hervestigingsquotum. De komende jaren willen we 5000 mensen per jaar op deze manier hervestigen, op de langere termijn zetten we in op een heel nieuw systeem.

BLADZIJDE 126

Een lange termijnvisie op asielbeleid D66 wil een eerlijker en humaner asielsysteem. Daar gaan we nu al mee aan de slag. We steunen de invoering van het Europese migratiepact in juni 2026 als belangrijke stap naar een werkend asielsysteem in Europa. Dit is de kans om meer regie te krijgen op migratie in Europa en samenwerking tussen lidstaten te versterken. De invoering van het pact zal de grootste aanpassing zijn in het vreemdelingenbeleid van de afgelopen jaren. Het zal veel van uitvoeringsorganisaties vergen en een beroep doen op de samenwerking tussen verschillende lidstaten.

Daarnaast laten we ons inspireren door het Canadese model: veilige en legale toegang via hervestiging en humanitaire visa. We passen deze aanpak uiteraard aan op de Nederlandse en Europese context. Hiermee kunnen we beter bescherming bieden aan mensen die het echt nodig hebben en kunnen we mensen uitnodigen die we als land daadwerkelijk een toekomst kunnen bieden. Deze nieuwe aanpak zorgt voor meer voorspelbaarheid in Nederland en andere landen van aankomst. Doordat vluchtelingen vooraf worden geselecteerd, weten we wie op welk moment komt en kunnen we mensen goed ondersteunen, zowel financieel als sociaal. Die selectie zal op termijn buiten de EU-grenzen plaatsvinden. Dit kan alleen als mensenrechten gewaarborgd zijn op de locaties waar vluchtelingen zich moeten melden en dit ook onafhankelijk kan worden vastgesteld. Dat was bijvoorbeeld bij de Tunesië-deal wat ons betreft niet het geval. Om dit stelsel mogelijk te maken, moeten we het Vluchtelingenverdrag moderniseren. Ook daar geldt dat dit alleen aan de orde kan zijn als modernisering vooruitgang betekent voor ontvangende landen én voor vluchtelingen.

EINDE