[19]
”” Amnesty International wishes to draw attention once again to its concern that although the victims of ill-treatment and other human rights violations include both men and women and a variety of age groups, the vast majority of complaints that have come to the organization’s attention concern French citizens from an ethnic minority or foreign nationals. In several of the cases highlighted in this report, racist abuse was an explicit element”
AMNESTY INTERNATIONAL
POLICE OFFICERS ABOVE THE LAW IN FRANCE
2009
[20]
NOS
STRUCTUREEL POLITIEGEWELD IN DE FRANSE
BANLIEUES, ”SITUATIE IS ZORGWEKKEND”
Het was één van de heftigste nachten uit de geschiedenis van de Parijse voorstad Nanterre. Dinsdag schoot een politieagent in Frankrijk een 17-jarige jongen dood bij een verkeerscontrole. Dat zette het land op zijn kop. Die nacht die erop volgde waren er rellen, en ook een protestmars gisteren liep weer uit tot een confrontatie tussen demonstranten en de politie. Mensen schreeuwden leuzen als “politie dood” en “politie moordenaar”.
Dit soort incidenten komen regelmatig voor in de buitenwijken van Parijs, de zogeheten banlieues. De gemeenschappen in deze wijken beklagen zich al jaren over het optreden van de politie, die volgens hen racistisch is. En ook de VN tikte Frankrijk op de vingers over het toenemend politiegeweld. Waarom gaat het vaker mis in Frankrijk?
Meer bevoegdheid om te schieten
De 17-jarige Nahel is niet het eerste slachtoffer dat op deze manier is doodgeschoten. Hij was de derde dit jaar. Vorig jaar werd een recordaantal van dertien mensen doodgeschoten toen ze zich niet hielden aan een verkeerscontrole.
“Sinds 2017 is er een aanzienlijke toename van het aantal schietpartijen door de politie op vluchtende voertuigen”, zegt Emilie Schmidt, belangenbehartiger bij de Franse christelijke hulporganisatie Acat. Die organisatie registreert sinds 2000 alle slachtoffers van politiegeweld.
In 2017 kreeg de Franse politie, vanwege terroristische dreiging, meer bevoegdheid om hun vuurwapen te gebruiken. Zo mogen ze schieten wanneer een bestuurder een stopbevel negeert en een mogelijk risico vormt voor het leven of de fysieke veiligheid van anderen. Volgens critici maakt dit de wet veel te vaag, omdat het nu aan de agent is om te bepalen of iemand een ‘risico vormt’.
Sinds de wetswijziging vielen er vijf doden in één jaar tijd, zegt politicoloog en criminoloog Sebastian Roché. “Dat is nog nooit eerder gebeurd. De gevolgen waren meteen duidelijk.” Roché doet onderzoek naar de politie in de banlieues.
Kritiek
Maar kritiek op de Franse politie is niet alleen van vandaag en komt niet alleen uit de banlieues. De Raad van Europa beschuldigde de Franse politie in maart nog van het gebruik van “buitensporig geweld” tijdens protesten tegen de pensioenwet. Mensenrechtencommissaris Dunja Mijatovic beschreef de situatie toen als “zorgwekkend”.
Nog geen twee maanden later werd Frankrijk weer op de vingers getikt, ditmaal door de Verenigde Naties. Tijdens de Universal Periodic Review worden de mensenrechten van elke VN-lidstaat onder de loep genomen. Meerdere landen uitten dit jaar hun zorgen over politiegeweld in Frankrijk, vanwege aanvallen op migranten, etnische profilering en religieuze intolerantie.
Zware wapens
De Franse politie is zwaarder bewapend dan elders in Europa. De LBD40, een geweer dat rubberkogels (ter grootte van een golfbal) afvuurt en ernstige verwondingen of zelfs de dood kan veroorzaken, komt nauwelijks voor in Nederland, Groot-Brittannië of Duitsland, terwijl het in Frankrijk op grote schaal en vaak zonder waarschuwing wordt gebruikt.
Roché ziet de laatste tien jaar het aantal doden door politiekogels toenemen. “Oud-president Sarkozy heeft de politie voorzien van wapens om rubberkogels af te vuren, vervolgens zijn jongeren in arme wijken vuurpijlen als wapens gaan gebruiken. De politie gebruikt granaten om te handhaven, en de andere kant gebruikt weer brandbommen.”
Het is dus een soort wapenwedloop van twee kanten, zegt Roché. “Het gaat tussen de mensen uit de arme wijken en de politie, die zich steeds meer wil bewapenen. Zo houden ze elkaar gevangen.”
Boosheid uiten
“Deze rellen zijn het resultaat van jongeren die zich niet veilig voelen als ze over straat lopen of autorijden omdat ze gekleurd zijn of tot een minderheid behoren”, zegt Schmidt. “Ze voelen zich niet beschermd en vertegenwoordigd door de politie, wat hun belangrijkste taak is. De enige manier waarop ze hun stem kunnen laten horen, is door geweld te gebruiken. Want zonder geweld zou de regering niet verontwaardigd zijn over de gebeurtenissen en zou deze moord door de rest van het nieuws worden onderdrukt.”
Volgens Roché hangt het nu af van wat de overheid doet. “Macron hield een evenwichtige toespraak waarin hij zei dat we vernietiging niet kunnen accepteren, maar dat we het ook niet kunnen accepteren als een kind sterft.”
Maar mensen moeten ook hun boosheid kunnen uiten, zegt hij. “Ze zijn boos en daarom moeten ze kunnen demonstreren. De overheid moet hen helpen om hun woede publiekelijk maar vreedzaam te uiten.”
EINDE BERICHT
NOS
NACHT VAN RELLEN IN FRANKRIJK NA DOODSCHIETEN JONGEN,
AGENT SCHOND VOORWAARDEN GEBRUIK WAPEN
De politieagent die dinsdag in de Parijse voorstad Nanterre een jonge automobilist doodschoot, hield zich niet aan de voorwaarden voor het gebruik van zijn dienstwapen. Dat zegt de officier van justitie die de dood van de 17-jarige Nahel onderzoekt.
De jongen werd dinsdagochtend staande gehouden bij een verkeerscontrole. Op videobeelden is te zien dat een agent zijn pistool op hem richt en te horen dat iemand zegt: “Ik schiet een kogel door je kop”. Dan trekt de auto op en klinkt een schot. De auto botst tegen een paal en de jongen sterft ter plekke. Wat er daarvoor plaatsvond en wat er in de auto gebeurde, is in de video niet te zien
De officier van justitie stelde op basis van verklaringen van agenten en getuigen en video-opnamen een tijdlijn samen:
Twee motoragenten zagen dinsdag om 07.55 uur een Mercedes AMG met een Pools kenteken met hoge snelheid over een busbaan rijden. In de auto zaten een jonge bestuurder en twee passagiers.
De agenten gaven twee keer aan dat de auto moest stoppen, maar de bestuurder bleef doorrijden en de motoragenten zetten de achtervolging in. Tijdens de achtervolging maakte de bestuurder meerdere verkeersovertredingen.
Uiteindelijk stopte de auto voor een rood licht, waarop een agent de bestuurder opdroeg de motor uit te zetten en uit de auto te komen.
De agenten zeggen dat ze hun wapens trokken en op de bestuurder richtten om hem ervan te weerhouden dat hij door zou rijden. De bestuurder trok toch op waarop de agent besloot om te schieten.
Een kogel trof de bestuurder in een arm en de borst, waarna de auto tegen een paal botste. Een passagier ging ervandoor. Het was 8.21 uur toen hulpverleners werden opgeroepen om eerste hulp te verlenen. Ze pasten eerste hulp toe, maar de bestuurder overleed ter plekke.
De aangehouden passagier is dinsdagavond vrijgelaten. Naar de tweede passagier wordt nog gezocht. In de auto zijn geen drugs of verboden voorwerpen gevonden.
Na verspreiding van de beelden braken gisteravond in meerdere Franse steden hevige onlusten uit. Het bleef tot aan het ochtendgloren onrustig. Verspreid over heel Frankrijk zijn zo’n 150 mensen aangehouden en 170 agenten raakten gewond.
President Macron kwam vanochtend met een aantal ministers in spoedberaad bijeen. Hij noemde het doodschieten Nahel gisteren al “niet uit te leggen en onvergeeflijk”. Na de rellen van vannacht noemde hij het geweld tegen politiebureaus, scholen en gemeentehuizen “niet goed te praten”. Vanavond en vannacht worden 40.000 agenten op de been gebracht om nieuwe onlusten de kop in te drukken.
In het parlement is gisteren een minuut stilte gehouden. Ook premier Borne is geschrokken: “De schokkende beelden die zijn uitgezonden, laten een politie-ingrijpen zien dat duidelijk niet overeen lijkt te komen met de regels waar de politie zich aan moet houden.”
De verontwaardiging van de politici is misschien oprecht, maar politiek Frankrijk is mogelijk ook bang voor een herhaling van de ongeregeldheden van het najaar van 2005. Toen waren er in Parijs en andere Franse steden wekenlang rellen, nadat twee jongeren in achterstandswijk waren geëlektrocuteerd toen zij zich op de vlucht voor de politie hadden verstopt in een stroomverdeelstation.
Ook in de jaren daarna ging het vaak mis, omdat de voedingsbodem voor de spanningen niet verdween. In de buitenwijken van grote Franse steden is de armoede groot, zijn de criminaliteit- en werkloosheidcijfers hoog en is het vertrouwen in de politie laag.
De bewoners vinden dat de politie hen vaak als uitschot behandelt. “Mensen met een Arabisch of Afrikaans uiterlijk worden in Frankrijk beschouwd als uitschot”, zei een broer van een man die in 2016 na zijn arrestatie overleed. “Je kunt hier gewoon overlijden in een politiebusje.”
Discriminatie en racisme
Burgerrechtenactivisten roepen opnieuw op om een eind te maken aan de manier waarop politiemensen met name in achterstandswijken te werk gaan. Die zouden zich stelselmatig schuldig maken aan discriminatie, racisme en het gebruik van buitensporig geweld.
Mensenrechtengroepen wijzen erop dat agenten na 2017 vaker hun vuurwapen gingen gebruiken. Dat jaar werd de instructie voor het gebruik daarvan versoepeld. Vorig jaar werden in Frankijk bij verkeerscontroles dertien mensen doodgeschoten. De meesten waren zwart of hadden een Noord-Afrikaanse achtergrond.
Op initiatief van de moeder van Nahel is er vanmiddag een stille tocht. De burgemeester van Nanterre roept iedereen op kalm te blijven.
EINDE BERICHT
NOS
WEINIG VERANDERD IN FRANSE PTOBLEEMWIJKEN SINDS
DE RELLEN VAN 2005
24 JULI 2016
Brandende auto’s, meerdere gewonden, zeker dertien aanhoudingen en een politiemacht die de rust probeert te herstellen. Al vijf nachten voert de politie in de plaats Beaumont-sur-Oise, zo’n dertig kilometer ten noorden van Parijs, strijd tegen groepen jongeren die woedend zijn over de dood van een 24-jarige arrestant.
Het is bepaald niet voor het eerst dat de situatie uit de hand loopt in de buurt van de hoofdstad. De brandende auto’s van de afgelopen dagen roepen herinneringen op aan de chaos van najaar 2005. Toen braken in buitenwijken van Parijs en in andere Franse steden rellen uit die zo massaal waren dat president Chirac de noodtoestand afkondigde.
De voedingsbodem voor de onrust toen en nu is de uitzichtloze situatie waarin veel jongeren zich bevinden. Volgens een onderzoek had 23 procent van de bewoners in de armste buitenwijken van Parijs in 2013 geen werk. Landelijk is dat 9 procent. Onder jongeren is de werkloosheid nog veel hoger. Veel mensen in de banlieues leven onder de armoedegrens.
Onder die omstandigheden is er weinig nodig om de vlam in de pan te doen slaan. In 2005 gebeurde dat nadat twee jongeren waren geëlektrocuteerd toen ze zich voor de politie verscholen bij een stroomverdeelstation.
Een decennium later is er in Clichy-sous-Bois, waar de rellen in 2005 begonnen, weinig veranderd, zeggen de bewoners. De belangrijkste verbindingsweg wacht al tijden op nog niet uitgevoerd wegwerk, een winkelcentrum even verderop staat grotendeels leeg. “Kijk maar eens rond. Zie je ergens veranderingen?”, vertelt een werkloze bewoner aan nieuwssite The Local.
Sinds 2005 gaat het regelmatig mis in de banlieues. “Bijna ieder jaar zijn er wel ergens rellen in een van de probleemwijken”, zegt correspondent Frank Renout. “Vanuit de gemeenschappen in die buitenwijken is kritiek op de politie. Ze zeggen dat veel agenten racistisch zijn.”
Franse media leggen de link met de Amerikaanse Black Lives Matter-beweging. Net als de actievoerders van die beweging zijn de relschoppers in Frankrijk kwaad over incidenten waarbij mogelijk sprake was van racisme. “Ze zijn ook kwaad op de media omdat incidenten waarbij blanken omkomen veel meer aandacht krijgen dan als er een allochtoon wordt doodgeschoten.”
Nu is de aanleiding voor de onrust opnieuw een incident waarbij de politie is betrokken. De 24-jarige Adama Traoré overleed na zijn arrestatie, volgens het Franse OM aan een infectie, maar zijn familie gelooft dat niet en eist onafhankelijk onderzoek naar de doodsoorzaak.
“De politie heeft hem gedood”, zegt Lassana Traoré, de oudere broer van Adama in de krant Libération. “Mensen met een Arabisch of Afrikaans uiterlijk worden in Frankrijk als uitschot behandeld. Je kunt hier gewoon overlijden in een politiebusje.”
Vrijdag werd een protestmars georganiseerd voor Adama. Zo’n 5000 mensen liepen mee, onder wie veel jongeren uit Persan, een voorstad die grenst aan Beaumont-sur-Oise. Ook daar was het de afgelopen nachten onrustig.
Een twintiger die deelnam aan de rellen in Persan zegt tegen Libération dat de dood van Adama de hele gemeenschap verenigt. “Iedere keer als er een jongen doodgaat, is dit onze manier om onze rouw te tonen. Het is niet georganiseerd. Het ontwikkelt zich vanzelf. Je zoekt elkaar op en dan ga je wat doen.”
Pascal, een oudere bewoner van Persan, is niet blij met het geweld van de afgelopen nachten. “Wat de relschoppers doen is niet kwaadaardig. Het is logisch dat ze schreeuwen om gerechtigheid. Maar brand stichten, daarmee schieten ze zichzelf in de voet.”
Wat gebeurde er in 2005?
Drie tieners slaan op 27 oktober 2005 op de vlucht voor de politie nadat die een melding kreeg van een mogelijke inbraak op een bouwterrein. Ze verbergen zich in een stroomverdeelstation in Clichy-Sous-Bois en worden geëlektrocuteerd.
Twee van hen overlijden. De derde wordt zwaar verbrand naar het ziekenhuis gebracht. Hij zegt dat de drie aan het voetballen waren en op de vlucht sloegen toen ze de politie zagen, om te vermijden dat ze lang ondervraagd zouden worden over hun identiteitspapieren.
De dood van de twee tieners is het startschot voor twee weken van enorme chaos en geweld in de Parijse voorsteden, nog eens extra aangewakkerd door een uitspraak van oud-president Sarkozy, toen minister van Binnenlandse Zaken, die de opstandige jeugd in de voorsteden ’tuig’ noemt en rept van een ‘oorlog’.
Nacht na nacht trekken de jongeren door de wijken. Ze steken auto’s in brand en gaan op de vuist met de politie. De rellen breiden zich in hoog tempo uit naar andere Franse steden.
In twee weken tijd vallen er drie doden, raken 126 politieagenten en brandweerlieden gewond en gaan zo’n 10.000 auto’s in vlammen op. De politie arresteert 6000 mensen. Op 8 november kondigt president Chirac de noodtoestand af. Het duurt tot 17 november voordat de autoriteiten de situatie weer onder controle hebben.
EINDE BERICHT
THE GUARDIAN
FRANCE POLICE SHOOTING: MACRON SAYS KILLING
OF TEENAGER ”INEXCUSABLE”
President condemns incident as riots erupt in Nanterre after fatal shooting that followed traffic stop
Emmanuel Macron has called for calm and warned against unrest spreading across France, after police shot dead a teenager during a traffic stop in Nanterre and appeared to have lied about the circumstances of the killing.
The French president described the shooting dead of the 17-year-old as “inexcusable”, in rare criticism of law enforcement.
The death of the teenager, who neighbours said was from a family of Algerian origin, triggered a night of rioting and clashes with police on housing estates in several towns outside Paris.
There was outrage and grief from celebrities including the actor Omar Sy and the footballer Kylian Mbappé, who tweeted: “I’m hurting for my France.”
Macron told reporters: “We have an adolescent that was killed, it is unexplainable and inexcusable. Nothing justifies the death of a young man.”
The president extended “solidarity and affection” to the teenager’s family, adding: “We need calm for justice to be done, we need calm everywhere because we don’t want a situation that degenerates.”
More than 2,000 police will be stationed on estates outside Paris and other big cities on Wednesday night as France braces for further protests after unrest on Tuesday night led to 31 arrests, 24 police officers slightly injured and about 40 cars torched in clashes with officers in several Paris suburbs.
The teenager, named only as Nael, had been driving a car on Tuesday morning when he was pulled over for breaking traffic rules, prosecutors said
Police initially reported that one officer had shot at the teenager because he was driving his car at him. But this version of events was quickly contradicted by a video circulating on social media that was authenticated by French news agencies.
The footage shows in fact that the two police officers were standing by the side of the stationary car, with one pointing a weapon at the driver. A voice is heard saying: “You are going to get a bullet in the head.”
The officer then appears to fire point blank as the car abruptly drives off. The car moved a few dozen metres before crashing. Nael died shortly after.
“It’s always the same people, the same ethnicities – that’s what’s bringing everyone out to protest and that’s why the whole world is talking about this,” said Linda, 40, who had dropped her three-year-old daughter at school on Tuesday before witnessing the aftermath of the police shooting, metres from her child’s school.
“If you are slightly of colour, or from an immigrant background, you’ll be judged differently. There are two different justice systems, that is what is not working.”
Linda, who is of a mixed race background with an Algerian father, said: “People are very angry and very afraid. There’s a sense of not feeling safe. There are some very good officers in the police but then there is also this. It keeps happening.”
She feared unrest would continue on Wednesday night. “It will go off tonight as well, everywhere in France probably. Because people on housing estates recognise themselves in this type of injustice. Everyone is fed up with it.”
She compared the mood to the urban riots of 2005 when the deaths of two young boys hiding from police in an electricity substation in Clichy-sous-Bois, north of Paris, triggered weeks of unrest on estates across the country. She said: “It’s like 2005, the same type of thing – a teenager – but this time there is video footage and social networks.”
The fury at the killing reflects a broader row over police tactics in France. The killing was the second fatal shooting during traffic stops in France this year. Last year there were a record 13 killings at traffic stops. The majority of victims were Black or of Arab origin, according to a tally by Reuters based on police and prosecutor reports and documents from lawyers
A police officer is being investigated for voluntary homicide for shooting the teenager, and was still being questioned on Wednesday. France’s human rights ombudsman has opened an inquiry into the death, the sixth such inquiry into similar incidents in 2022 and 2023.
A lawyer for Nael’s family, Yassine Bouzrou, said the officer should be pursued for murder instead of manslaughter, and the investigation should be handed to a different region to ensure impartiality.
Nanterre’s leftwing mayor, Patrick Jarry, said young people who clashed with police overnight “are probably thinking about revenge after the death of Nael”. He said “several public and private buildings, including schools, have suffered large and unacceptable damage, often irreversible”.
He added: “I’m appealing to everyone to stop this destructive spiral, let’s protect our neighbourhoods, our shared assets such as buildings that we’ve worked so hard together to build and renovate.”
Jarry said he supported the family and friends of Nael, and wanted justice: “We’ll get justice through mobilising peacefully, with lawyers, in court and with everyone who holds justice to heart.”
Jeannine, 83, a retired IT worker who has lived in the Vieux Pont area of Nanterre for 50 years, had heard firecrackers and fireworks exploding as they were thrown at police and cars were burned.
She said: “I’ve lived here for decades and there has never been the slightest bit of trouble before, it’s such a quiet area. But by late afternoon yesterday, riot police were lined up here. Then people started setting fire to palettes and bins. Some residents took their cars off to park them far away, several cars were burned.”
Rabah, 64, who is French and Algerian and worked as a driver for an association for children with disabilities, said: “There is a mood of real sadness. I don’t want to be pessimistic but I’m worried about unrest. I really hope it won’t be community against community with politicians getting involved.”
EINDE ARTIKEL