Veldkamp geeft aan dat Nederland de verlenging van dat plan en andere samenwerkingen niet meer zal steunen zolang het onderzoek naar naleving van de afspraken over mensenrechten en democratische principes loopt.”
Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken vindt dat Israël met de voortdurende humanitaire blokkade van Gaza de mensenrechten en democratische principes niet meer respecteert. Die principes zijn afgesproken in een verdrag tussen Israël en de Europese Unie. Veldkamp wil daarom dat de Europese Unie een onderzoek naar naleving van het verdrag start.
“De blokkade druist in tegen het internationaal humanitair recht”, zegt minister Veldkamp tegen de NOS. “Je hebt het recht om jezelf te verdedigen, maar de proporties lijken nu volledig zoekgeraakt. Dit is echt een streep in het zand. We willen een duidelijk politiek signaal geven aan Israël.”
Veldkamp doelt daarbij op het besluit van de Israëlische regering om de operatie in Gaza uit te breiden en uitspraken van Israëlische kabinetsleden om de Gazastrook te herbezetten of zelfs geheel te vernietigen.
‘Nieuw hulpsysteem niet neutraal’
De aankondiging van een nieuw hulpsysteem voor Gaza verandert daar voor Veldkamp niets aan. “Hoewel veel details nog onduidelijk zijn, ziet het er niet naar uit dat dit systeem voldoet aan de humanitaire principes van neutraliteit, onpartijdigheid en onafhankelijkheid”, is te lezen in een brief aan Kaja Kallas, de buitenlandchef van de EU.
Veldkamp schrijft ook in de brief dat Hamas onmiddellijk alle gijzelaars moet vrijlaten en dat er geen plek is voor Hamas in een toekomstig bestuur van de Gazastrook.
Kysia Hekster, correspondent Europese Unie:
“Met deze stap kiest Nederland nu ook in EU-verband heel expliciet voor een veel hardere koers richting Israël. Op dit moment lopen onderhandelingen over een actieplan dat de basis is voor het samenwerkingsverdrag tussen de Europese Unie en Israël. Dat actieplan moet al sinds januari verlengd worden.
“Veldkamp zegt nu: ‘Wij gaan pas door met onderhandelen nadat uit Europees onderzoek is gebleken dat Israël zich houdt aan de eisen die wij stellen aan mensenrechten’. Nederland kan in de praktijk in zijn eentje dus de onderhandelingen die aan de gang zijn stilleggen. Het is richting Israël en richting de andere EU-landen een sterk politiek signaal. Wat Nederland betreft is het voorlopig: tot hier en niet verder.”
Het EU-Israël Associatieverdrag is gesloten om de politieke en economische samenwerking te verbeteren. Een onderdeel van dat verdrag is een actieplan, dat de samenwerking tussen Israël en de Europese Unie beschrijft.
Veldkamp geeft aan dat Nederland de verlenging van dat plan en andere samenwerkingen niet meer zal steunen zolang het onderzoek naar naleving van de afspraken over mensenrechten en democratische principes loopt. Nederland kan de verlenging van dat onderdeel blokkeren met een veto.
Voor het eerst
Het is voor het eerst dat Veldkamp de aanvallen van Israël op Gaza in deze bewoordingen veroordeelt. Eerder zei hij dat hij alleen de zorgen van Nederland overbracht, maar dat er niet veel andere Europese landen waren die op dit moment open stonden te onderzoeken of Israël de naleving van afspraken schendt.
Nu zegt Veldkamp dat er meer steun is vanuit andere Europese landen voor een hardere koers. Vandaag vertrekt hij naar een informele bijeenkomst van EU-ministers in Warschau, waar hij het nieuwe standpunt zal bespreken.
Druk opgevoerd
De druk om meer te doen tegen de aanvallen van Israël op de Gazastrook is de afgelopen tijd opgevoerd. Zo stemde een meerderheid van de Tweede Kamer in maart al voor een motie om het verdrag tussen Israël en de EU te onderzoeken. Een maand geleden eisten vijf grote hulporganisaties dat het Nederlandse kabinet meer moet doen om Israël tot een andere koers te bewegen.
Volgens Veldkamp was de diplomatie druk achter de schermen tot voor kort de beste manier om de Israëlische gijzelaars vrij te krijgen en humanitaire hulp in Gaza te krijgen. “Maar ik merk in mijn contacten dat de kans op een staakt-het-vuren buitengewoon is geslonken”, zegt Veldkamp. “Ik zie dat de regering-Netanyahu nu een andere politieke koers kiest.”
‘Zwakke minister’
PVV-leider Geert Wilders, die achter het beleid van Israël staat, reageert op X kort op het nieuws: “Zwakke minister kiest de kant van anti-Israël demonstranten.”
“Kamerlid Wilders kiest zijn eigen woorden”, zegt Veldkamp in een reactie. “Dit was te verwachten.” Volgens hem spreekt het kabinet, waar ook andere PVV-ministers in zitten, over Israël met één mond.