Jetten is overal
Wie zien ze zoal op socials voorbij komen? Met stip op één: Rob Jetten van D66. Niet alleen online, maar ook op borden op straat. „Eigenlijk overal”, zuchten twee jonge vrouwen in de hal van de hogeschool in Nijmegen.
Niet gek: de lijsttrekker van de democraten is behoorlijk aanwezig op sociale media. Als hij niet live vragen beantwoordt op Instagram, duikt hij daar wel op in fragmenten uit spelshow De slimste mens.”
AD
SOCIALE MEDIA SPELEN BIJ JONGEREN EEN
GROTE ROL BIJ STEMKEUZE: ”IK KRIJG GEEN FILMPJES VAN GEERT WILDERS TE ZIEN”
28 OCTOBER 2025
Rob Jetten (D66) stapt met een krat bier zijn oude studentenhuis binnen, terwijl Henri Bontenbal (CDA) vlees van een shoarmaspit snijdt. De politieke campagnes op de socials richten zich duidelijk op jongeren. En dat werkt. Hoewel er ook gevaar in schuilt, want één klik en het algoritme slaat toe en je wordt overspoeld met filmpjes van dezelfde politicus.
Urenlang debatteren over de woningmarkt of de instroom van asielzoekers: veel jongeren die nét mogen stemmen, piekeren er niet over daarvoor de tv aan te zetten, blijkt uit een rondgang op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN).
Hoe bereiden ze zich dan wél voor op de aanstaande Tweede Kamerverkiezingen? Met TikTok en Instagram plús het invullen van een stemwijzer, klinkt het onder de hbo-studenten.
Jetten is overal
Wie zien ze zoal op socials voorbij komen? Met stip op één: Rob Jetten van D66. Niet alleen online, maar ook op borden op straat. „Eigenlijk overal”, zuchten twee jonge vrouwen in de hal van de hogeschool in Nijmegen.
Niet gek: de lijsttrekker van de democraten is behoorlijk aanwezig op sociale media. Als hij niet live vragen beantwoordt op Instagram, duikt hij daar wel op in fragmenten uit spelshow De slimste mens.
Beknopte uitlegfilmpjes
Ook Keana van Arkel (19) uit Duiven, student vaktherapie/beeldende therapie, ziet de nodige D66-video’s. „En van GroenLinks-PvdA. Komt vast door waar mijn interesse ligt. Ik krijg geen filmpjes van Geert Wilders te zien, ofzo.”
Ze zegt vooral veel te hebben aan de uitlegfilmpjes van de NOS in negentig seconden. „Daarin wordt heel beknopt neergezet wat de partijen vinden.” Inhoud is er dus óók op socials.
Shoarma en dj-kunsten
Ja, beaamt universitair docent Susan Vermeer, die zich aan de Wageningen Universiteit richt op de invloed van sociale media op politiek gedrag.
„Er is zeker ook politieke inhoud op socials te vinden, maar veel van de berichten en filmpjes gaan over politici zelf. Bontenbal die op Instagram shoarma staat te snijden voor een ‘fatsoenlijke’ (een verwijzing naar de campagneslogan van het CDA, FW) kapsalon of Eerdmans (JA21, FW) die als DJ Jopie zijn draaikunsten laat zien.”
Eerder een stemwijzer, nu Instagram
De filmpjes van JA21 hebben student verpleegkunde Daan van Dijck (22) bereikt. Waarschijnlijk is dat ook de partij waarop hij waarschijnlijk gaat stemmen.
„JA21 spreekt jongeren aan met goede standpunten. Minder belastingen bijvoorbeeld, dat vind ik belangrijk.”
Noa Yates (22) uit Nijmegen, student muziektherapie, heeft bij deze verkiezingen haar stemkeuze volledig gebaseerd op Instagram.
„Eerdere verkiezingen las ik de partijplannen en deed ik een stemwijzer. Maar nu zag ik online filmpjes van Sylvana Simons van BIJ1 en dacht: daar ben ik het wel mee eens.”
Propaganda op socials
Yates ziet wel het gevaar van één keer op een filmpje van BIJ1 klikken, liken, erop reageren en dan steeds meer van die filmpjes voorgeschoteld krijgen.
„Zo werkt het algoritme. Ook als je bijvoorbeeld één keer een filmpje van Andrew Tate (vrouwonvriendelijke Brits-Amerikaanse influencer, FW) hebt bekeken, krijg je er meer. In die zin is het gewoon propaganda. Veel erger dan televisie, want daar zie je ook nog andere meningen.”
Bang dat sociale media haar onterecht hebben beïnvloed, is Yates niet. „Ik ben links opgevoed, dus ik ga echt niet zomaar rechts stemmen. Maar iemand met een minder duidelijke mening is daar misschien gevoeliger voor.”
Het grote probleem is: we weten totaal niet hoe de algoritmes werken, zegt de Wageningse wetenschapper Vermeer. „Bigtechbedrijven zoals Meta (eigenaar van Facebook en Instagram, FW) laten daar niets over los. Een grote black box dus. Waarom het ene bericht viral gaat en het andere niet: geen idee.”
Geen urenlang tv-debat
Recente Europese regelgeving stelt dat politieke partijen geen advertentieruimte meer op sociale media mogen inkopen, legt Vermeer uit. Ze proberen daarom zoveel mogelijk op te vallen met gewone berichten, zegt Vermeer.
Korte soundbites: grappig, of juist scherp afgeven op een ander. Want de meeste jongeren kijken echt niet meer naar een drie uur durend tv-debat. Het is niet voor niets dat politieke partijen zoals D66 en VVD na een tijdje weg te zijn geweest van TikTok, vanwege privacyissues met China, er nu tóch weer opzitten: ze willen jongeren bereiken.”
Influencers
Politieke beïnvloeding gebeurt echter niet alleen door politieke partijen zelf, zegt de 19-jarige student Van Arkel. Ze merkt dat ook veel influencers zich ermee bemoeien.
„Ze doen alsof een partij bepaalde standpunten heeft, maar dat blijkt vaak helemaal niet te kloppen.”
Gevaarlijk, vindt de Duivense, die dit keer voor het eerst mag stemmen. „Als iemand heel erg opkijkt tegen een bekende influencer, dan kan hij ook meegaan in die mening van die persoon.”
‘Alléén socials bepalen de stemkeuze niet’
Is de invloed van sociale media inderdaad zó groot dat ze ook je stemkeuze bepalen? Vooralsnog niet, stelt Vermeer op basis van onderzoek.
„Alléén socials bepalen de stemkeuze niet, want ook gesprekken met vrienden en tv-programma’s dragen daaraan bij. We weten dat politieke content op socials zorgt voor meer politieke betrokkenheid. Dat is op zich gunstig, want hoe jonger iemand politiek betrokken raakt, hoe groter de kans dat hij betrokken blijft en dus ook gaat en blijft stemmen.”
De HAN probeert die politieke betrokkenheid te vergroten met een Instagramfilmpje waarin collegevoorzitter Rob Verhofstad rode potloden slijpt en studenten oproept te stemmen.
Een viraal succes zal het niet worden, weet zijn woordvoerder. „Maar als we onze studenten willen bereiken, hebben we sociale media wel nodig.”