Voor veel linkse partijen is aanpassing van internationale verdragen absoluut taboe. Zo reageerde Volt-leider Laurens Dassen: „D66 papegaait nu, net als de VVD, de PVV na voor electoraal gewin. Daarmee krijgen we meer van hetzelfde.’’
De grootste oppositiepartij GroenLInks-PvdA heeft prominent in haar programma staan dat de partij pal staat voor het verdrag en dat mensen ‘altijd het recht hebben om op Europees grondgebied asiel aan te vragen’.
Maar rechtse partijen zijn wel voor aanpassing van het vluchtelingenverdrag. In de formatie van het kabinet Schoof is nog afgesproken dat dit kabinet zich – waar mogelijk samen met gelijkgestemde EU-lidstaten – zal inspannen voor aanpassing. Maar daarvan is sinds het aantreden van het kabinet weinig vernomen.
‘Verdrag is verouderd’
Vorige week nog riepen de regeringspartijen het kabinet per motie op om onderzoek te doen naar ‘verdragen die mogelijk moeten worden gemoderniseerd of herzien’. Indiener en BBB-Kamerlid Claudia van Zanten zegt het raar te vinden dat D66 daar vorige week nog tegen stemde. „Maar ik juich het toe dat D66 nu het licht heeft gezien. Dat verdrag is verouderd.’’
Jetten zegt een andere koers te willen varen, omdat het huidige asielsysteem ‘stuk’ is. Europa heeft nu geen grip op het aantal mensen dat hierheen komt en vluchtelingen worden gedwongen mensensmokkelaars in te schakelen.
Veel asielzoekers verdrinken nu op de weg naar Europa. Net als bijvoorbeeld Canada al doet, kan Europa beter mensen buiten de eigen grenzen asiel laten aanvragen om die smokkelroutes de pas af te snijden. De koerswijziging is een grote stap voor de partij, die in het verleden niet wilde weten van het aanpassen van verdragen.
Mogelijk ook zonder PVV
Middenpartijen VVD en CDA willen niet reageren op de nieuwe koers van D66. Zij wijzen erop dat zij al langer voor een zogeheten Canadees model zijn bij asielmigratie.
Wel kan de koerswijziging het straks na de verkiezingen makkelijk maken om in de formatie afspraken te maken over aanpassing van het vluchtelingenverdrag. Vrijwel alle partijen sluiten samenwerking met de PVV uit. Maar nu ook D66 voor aanpassing van het verdrag is, is er mogelijk ook zonder PVV een meerderheid voor in de Tweede Kamer.
EINDE
Het voorstel van D66 om vluchtelingen voortaan buiten de Europese Unie asiel te laten aanvragen, zorgt voor gefronste wenkbrauwen bij andere partijen. De nieuwe koers die de oppositiepartij inslaat, maakt de kans wel groter dat een nieuw kabinet het VN-vluchtelingenverdrag wil herzien.”
Voor veel linkse partijen is een aanpassing van internationale verdragen absoluut taboe. Zo reageerde Volt-leider Laurens Dassen: “D66 papegaait nu, net als de VVD, de PVV voor electoraal gewin. Daarmee krijgen we meer van hetzelfde.”
De grootste oppositiepartij, GroenLinks-PvdA, heeft prominent in haar programma staan dat de partij pal staat voor het verdrag en dat mensen ‘altijd het recht hebben om op Europees grondgebied asiel aan te vragen’.
Maar rechtse partijen zijn wél voor aanpassing van het vluchtelingenverdrag. In de formatie van het kabinet-Schoof is nog afgesproken dat dat kabinet zich waar mogelijk samen met gelijkgestemde EU-lidstaten zal inspannen voor aanpassing. Maar van die wens is sinds het aantreden van het kabinet weinig meer vernomen.
Verdrag is verouderd
Vorige week nog hebben de regeringspartijen het kabinet per motie opgeroepen onderzoek te doen naar ‘verdragen die mogelijk moeten worden gemoderniseerd of herzien’. Indiener Claudia van Zanten (BBB) zegt het raar te vinden dat Jettens partij daar vorige week nog tegen stemde. “Maar ik juich het toe dat D66 nu het licht heeft gezien. Dat verdrag is verouderd.”
Jetten zegt een andere koers te willen varen, omdat het huidige asielsysteem ‘stuk’ is. De Europese Unie heeft nu geen greep op het aantal mensen dat hierheen komt en vluchtelingen worden gedwongen mensensmokkelaars in te schakelen.
Veel asielzoekers verdrinken nu op weg naar Europa. Net als bijvoorbeeld Canada al doet, kan Europa beter mensen buiten de eigen grenzen asiel laten aanvragen om de mensensmokkelaars de pas af te snijden. De koerswijziging is een grote stap voor de partij, die in het verleden niets wilde weten van het aanpassen van verdragen.
Mogelijk ook zonder PVV
Middenpartijen VVD en CDA willen niet reageren op de nieuwe koers van D66. Zij wijzen erop dat zij al langer voor een zogeheten Canadees model zijn bij asielmigratie.
Wel kan de koerswijziging het straks na de verkiezingen makkelijk maken om in de formatie afspraken te maken over aanpassing van het vluchtelingenverdrag. Vrijwel alle partijen sluiten samenwerking met de PVV uit, maar nu ook D66 voor aanpassing van het verdrag is, is er mogelijk ook zonder PVV een meerderheid voor in de Tweede Kamer.
EINDE
[89]
ADVIESRAAD MIGRATIE
OPZEGGEN VLUCHTELINGENVERDRAG SCHAADT OOK NEDERLANDS BDELANG
10 FEBRUARI 2021
Bij de zoektocht naar oplossingen voor de vluchtelingenproblematiek en het ervaren gebrek aan grip op asielmigratie, weerklinkt in Nederland met enige regelmaat de roep om het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties (VN) op te zeggen of aan te passen. Omdat dit verdrag uit 1951 niet meer van deze tijd zou zijn. Omdat het nooit bedoeld zou zijn geweest voor de huidige aantallen vluchtelingen en omdat het Nederland zou beperken om eigen keuzes te maken in het asielbeleid.
In het regeerakkoord van Kabinet-Rutte III was afgesproken om een studie te laten uitvoeren naar de vraag of het Vluchtelingenverdrag nog wel ‘bij de tijd zou zijn’ om ‘een duurzaam juridisch kader te vormen voor het internationale asielbeleid van de toekomst.’ Op basis van een door Donner en Den Heijer uitgevoerde verkenning,
Waarom heeft het dan zo weinig zin om het verdrag op te zeggen of aan te passen? Het Vluchtelingenverdrag zelf kent geen herzieningsprocedure om het verdrag aan te passen. Nederland zou daarom via de Algemene Vergadering van de VN om een aanpassing van het verdrag moeten verzoeken. Alle betrokken verdragspartijen moeten het vervolgens eens zijn met die aanpassingen. In het verdrag en ook in het Protocol van 1967 – waarin de werkingssfeer van het verdrag werd uitgebreid – is wel geregeld dat een land zelf uit het verdrag kan stappen. Maar omdat het verdrag (en het protocol) onderdeel uitmaken van de verdragen van de Europese Unie, moeten die verdragen ook gewijzigd worden, of het moet komen tot een Nexit.
Opzegging of wijziging van het Vluchtelingenverdrag betekent dat Nederland diplomatieke schade op het wereldtoneel lijdt en zich op politiek en economisch vlak isoleert in Europa. Inhoudelijk levert het daarbij ook nog eens niets op. In het Unierecht, en via het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens is het asielrecht namelijk veel meer uitgewerkt en gaan de afspraken ook verder dan de rechten en verplichtingen uit het Vluchtelingenverdrag. De definities zijn bijvoorbeeld breder: ook mensen die vluchten voor grootschalig willekeurig geweld krijgen bescherming. Het Unierecht bepaalt hoe de asielprocedure moet worden ingericht en welke waarborgen daarbij gelden. Die waarborgen staan niet expliciet in het Vluchtelingenverdrag. Ook zonder Vluchtelingenverdrag is Nederland hoe dan ook aan deze Europese afspraken gebonden.
Het is belangrijk dat Nederland partij is en blijft bij het Vluchtelingenverdrag. Multilaterale verdragen vormen een belangrijk onderdeel van de internationale rechtsorde. Na de Tweede Wereldoorlog en de oprichting van de VN is er een aantal mensenrechtenverdragen opgesteld. Het Vluchtelingenverdrag is een van die fundamentele verdragen. Het heeft als kernwaarde dat als een land een burger niet langer bescherming kan of wil bieden, een ander land deze bescherming ‘overneemt’ en dat die persoon niet wordt teruggestuurd naar een land waar hij of zij gevaar loopt.
De bescherming van vluchtelingen is niet enkel een Europees maar juist een mondiaal vraagstuk. Het merendeel van de vluchtelingen – zo’n 85 procent – zoekt toevlucht in de vaak armere regio’s rondom het land van herkomst. Het is dan ook van belang dat deze landen hun grenzen openhouden, bescherming blijven bieden en zich hierbij gesteund weten door de rest van de wereld. Het Vluchtelingenverdrag is zeker niet perfect: zo ontbreekt bijvoorbeeld een concreet verdeelmechanisme. Maar het verdrag vormt wel de (enige) breed gedeelde normatieve grondslag voor het gezamenlijk realiseren van vluchtelingenbescherming op basis van internationale solidariteit. Internationale verdragen maken fatsoenlijke, beheersbare afspraken mogelijk tussen landen met heel verschillende belangen: die van eerste opvang, bestemmings- en asielverlenende landen, landen van herkomst. Het belang van het Vluchtelingenverdrag als uitgangspunt voor deze afspraken is bij het opstellen van het Global Compact on Refugees in 2018 nogmaals bevestigd.
Nederland is sinds 1956 aangesloten bij het Vluchtelingenverdrag, dat samen met andere normatieve multilaterale verdragen het fundament vormt van de internationale rechtsorde. Artikel 90 van de Grondwet geeft de regering zelfs expliciet de taak om de internationale rechtsorde te bevorderen. Hieronder valt ook het waarborgen van mensenrechten en het bevorderen van de naleving van internationale regels. De werking van het Vluchtelingenverdrag verzwakken of opzeggen gaat daarmee in tegen de geest van de Nederlandse Grondwet. En die Grondwet dient bij uitstek het nationaal belang.
Het opzeggen van het Vluchtelingenverdrag is daarmee een – op het oog stoere – maatregel, die vooral diegenen treft die echt bescherming nodig hebben gezien de realiteit van de opvang in de regio, die wederkerige afspraken op de tocht zet (‘als jij niet meer meedoet, waarom zou ik dan nog meedoen?’) en die afbreuk doet aan de werking van de internationale rechtsorde.
EINDE
[90]
”Het kabinet-Rutte IV waar ook D66 in zat sneuvelde omdat partijen het niet eens konden worden over strengere asielregels. „Maar ook het rechtse kabinet-Schoof dat erna kwam, lukte het niet. En in plaats van dat we dat allemaal nog een keer overdoen en Geert Wilders het debat laten domineren, kunnen we ook een keer wat ondernemen.”
…..
….
…..
Verdragen aanpassen was lang taboe. Maar volgens Jetten komt in steeds meer landen de discussie op dat de verdragen ‘rijp zijn voor modernisering’. „Juist middenpartijen mogen die discussie niet overlaten aan de extremen.’’