[106]
De cijfers komen van het door Hamas geleide ministerie en worden onder meer door hulporganisaties als betrouwbaar gezien. De Israëlische regering twijfelt aan de aantallen, maar volgens Vice zien de Israëlische inlichtingendiensten die cijfers wel als accuraat.
Het ministerie in Gaza maakt geen onderscheid tussen militanten en burgers. De meeste van de 50.021 slachtoffers, bijna 70 procent, zijn vrouwen en kinderen.
Mogelijk bijna 200.000 doden
Verschillende waarnemers denken dat het genoemde aantal van 50.000 doden lager is dan de werkelijkheid. “Het zou kunnen dat ze hoger zijn dan wordt aangegeven,” zei Barbara Leaf, de voormalige Amerikaanse assistent-minister van Buitenlandse Zaken voor het Nabije Oosten, eind 2023.
Volgens de London School of Hygiene and Tropical Medicine en de universiteiten van Cambridge, Nagasaki en Yale, lag het dodental begin dit jaar op bijna 70.000. The Lancet, een belangrijk tijdschrift voor de medische wetenschap, berekende vorig jaar in juli dat het dodental mogelijk nóg hoger ligt: bijna 200.000. Dat zou neerkomen op bijna 10 procent van de totale bevolking van Gaza.
Waarom melden de autoriteiten in Gaza een lager aantal?
Het ministerie in Gaza hanteert een aantal regels voor het tellen van de doden. Het lichaam van een overleden Palestijn moet naar een ziekenhuis worden gebracht en geïdentificeerd kunnen worden. Lichamen die compleet zijn verdampt door de bommen, die nog onder het puin liggen of niet meer te herkennen zijn, worden dus niet meegerekend.
Veel Gazanen worden meteen ter plekke begraven, omdat mensen vanwege het brandstoftekort en de verwoeste infrastructuur de overgebleven ziekenhuizen moeilijk kunnen bereiken. Deze personen worden dus ook niet meegenomen in de tellingen.
Israël heeft eergisteren bewoners van delen van Rafah bevolen te vertrekken en is een grondoffensief begonnen. Bij luchtaanvallen op de Gazastrook zijn gisteren al tientallen doden gevallen, meldde nieuwszender Al Jazeera.
Einde bestand
Israël heeft een op 19 januari ingegaan bestand met de Palestijnse beweging Hamas deze week verbroken en voert weer zware luchtaanvallen uit op de strook. Daarbij zijn tot nu toe meer dan 630 Palestijnen gedood. Ook blokkeert Israël nog steeds voedsel, water, brandstof en elektriciteit naar Gaza.
Israël zegt dat het de aanval is gestart omdat Hamas zou weigeren om de resterende gijzelaars vrij te laten. “Hamas heeft wel degelijk nageleefd wat er is afgesproken en was ook bereid om serieus over te gaan naar fase 2“, zegt voormalig topdiplomaat Robert Serry, in het verleden onder meer VN-gezant in het Midden-Oosten. “Ik ga hier niet goedpraten wat Hamas doet en heeft gedaan, maar het is nu heel duidelijk dat Israël het bestand heeft gebroken.”
EINDE
Dit zijn de eerste 19 personen op de lijst, met uiterst rechts de leeftijd bij overlijden.
Op de eerste 27 pagina’s staan de kinderen van nul jaar oud. Daarna komen de eenjarigen: bijna 26 pagina’s. Dan de kinderen van twee: 25 pagina’s. De driejarigen: bijna 24 pagina’s .
Het Gazaanse ministerie van Gezondheid publiceerde vorige week een geüpdatete versie van de lijst met geregistreerde doden, die het sinds anderhalf jaar bijhoudt. Inmiddels staan er 50.021 namen op, verspreid over 1516 pagina’s. Tot pagina 474 worden alleen maar kinderen genoemd. Wie de hele lijst uitprint en vervolgens één pagina per seconde omdraait, is bijna 26 minuten bezig om alles door te nemen.
Deze meest recente versie loopt van 7 oktober 2023 tot 23 maart van dit jaar. De lijst is geordend opgezet: in de linkerkolom staat het nummer waaronder iemand op de lijst te vinden is. Daarna volgen de voornaam, verdere namen, achternaam, het ID-nummer, de geboortedatum en het geslacht. In de uiterst rechterkolom staat de leeftijd.
Duizenden mensen staan niet op de lijst
Degenen die in de lijst zijn opgenomen, zijn meestal geregistreerd in de ziekenhuizen of mortuaria waar ze zijn binnengebracht. Maar het is met de tijd, nu steeds minder ziekenhuizen nog functioneren, moeilijker geworden de registratie op deze manier uit te voeren.
Het ministerie zegt ook begonnen te zijn met het verwerken van doden gemeld door hulpverleners en in de media, als alle informatie verzameld kan worden. De duizenden mensen die niet geïdentificeerd of vermist zijn, staan niet op de lijst.
Werkelijke dodental ligt waarschijnlijk hoger
Emily Tripp is directeur van Airwars, een organisatie die onderzoek doet naar burgerslachtoffers in conflictgebieden. “Het is zeldzaam dat we de beschikking hebben over zulke lijsten”, zegt ze. “Wij hebben niet eerder een conflict onderzocht waar officiële instanties dit in zoveel detail registreren.” De organisatie heeft een tool ontwikkeld op basis van de gepubliceerde lijsten – de meest recente update van het ministerie moet daarin nog verwerkt worden – waardoor iedereen ze online kan doorzoeken.
Er zijn natuurlijk dingen om rekening mee te houden, vertelt ze. Zoals het feit dat het ministerie in deze lijsten geen onderscheid maakt tussen burgers of strijders. Maar ze benadrukt dat de lijsten over het algemeen als betrouwbaar worden gezien, iets wat ook blijkt uit eigen onderzoek.
“Toen het ministerie begon met het publiceren van deze lijsten, wilden we dat testen. We deden ons eigen opensource-onderzoek – bijvoorbeeld door het verzamelen van nieuwsberichten of informatie die door ooggetuigen of familieleden van slachtoffers op sociale media zijn geplaatst – om te proberen die namen te matchen met de namen op de lijst van het ministerie.
“We ontdekten dat er een grote overlap was. Maar ook dat een aanzienlijk aantal namen die wij hadden gevonden niet op de lijst stonden. Dat kan door verschillende dingen komen: het gaat om mensen die niet geïdentificeerd konden worden, omdat ze nog vermist zijn. Of omdat hun dood niet geregistreerd is door het ziekenhuis waar ze binnen zijn gebracht, om wat voor reden dan ook. We moeten zeker verwachten dat het werkelijke dodental hoger ligt.”
Veel mensen die op de meest recente versie van de lijst zijn toegevoegd, werden gedood op 18 maart. Die ochtend brak Israël het staakt-het-vuren, toen officieel van kracht, met een reeks vernietigende bombardementen. Airwars doet hier nog onderzoek naar, zegt Tripp, maar de voorlopige gegevens wijzen erop dat deze dag met een ongekende intensiteit is gebombardeerd. “Zoiets hebben we nog niet eerder gezien.”
8220. Bisan al-Farran (9 jaar) en
11695. Ayman al-Farran (13 jaar).
De plek waar Bisan, haar broer Ayman, en andere familieleden verbleven in Khan Younis werd vroeg in de ochtend gebombardeerd. Op beelden die online gedeeld zijn door lokale journalisten, is te zien hoe de kinderen allebei in een lijkenzak zijn gelegd, een zwarte en een witte, terwijl hun vader en andere familieleden afscheid nemen.
27076. Alaa Okal (28 jaar).
Alaa zat ’s ochtends in alle vroegte thuis in zijn appartement in Deir al-Balah, in het midden van Gaza, toen het geraakt werd door een Israëlisch bombardement.
De 28-jarige medewerker van Artsen zonder Grenzen was een half jaar geleden begonnen bij de hulporganisatie. Hij werkte in het nabijgelegen veldhospitaal, dat AzG in de stad heeft opgezet. Alaa is de tiende AzG-hulpmedewerker die in het afgelopen anderhalf jaar in Gaza is gedood.
“We zijn woest dat veel van deze mensen gedood zijn terwijl ze hulp boden aan patiënten, of schuilden met hun families”, aldus de organisatie.
18730. Afnan Ghanam (20 jaar) en
?. Mohammed Abu Hilal (1 jaar). Zijn naam is niet op de lijst te vinden.
De tent waarin de 20-jarige Afnan en haar eenjarige zoontje Mohammed verbleven, in Al-Mawasi, werd op de ochtend van die 18de maart ook vernietigd door een bombardement.
Haar man Alaa Abu Hilal was op dat moment in Rafah, om te kijken of er nog iets over was van hun huis. Hij werd gebeld met het nieuws dat zijn gezin was gedood. Afnan was zeven maanden zwanger van hun tweede kind.
Afnan was niet zomaar een echtgenote, vertelde Alaa tegen een journalist van Al-Arabiya. “Ze was mijn vriend, ze was mijn metgezel.”
Afnan en Mohammed deelden een verjaardag, 20 februari, en hebben die één keer samen kunnen vieren. Alaa: “En nu zijn ze op dezelfde dag gedood”.
EINDE
In december 2022 werd in Israël een extreemrechtse en religieus-nationalistische regering ingezworen, onder leiding van premier Netanyahu. Het leven voor de Palestijnen in Gaza en de West Bank werd onder deze regering nog moeilijker. Het momentum om een politieke doorbraak te forceren voor een vreedzame tweestatenoplossing was daarmee helemaal verdwenen. De Europese Unie (EU) bleef één van de grootste humanitaire en ontwikkelingsdonoren van Palestina en een belangrijke handelspartner van Israël, maar was lauw in haar veroordeling van het kolonistengeweld op de West Bank en het gebrek aan democratie bij de Palestijnen.
Deze lethargie werd abrupt verstoord door de brute terroristische aanval van Hamas op 7 oktober, gevolgd door een destructieve oorlog in Gaza en de collectieve bestraffing van de Palestijnse bevolking daar. Dit was hét moment waarop de EU kon laten zien dat het pal stond voor mensenrechten en humanitair recht – waarden die we beschouwen als de kern van onze Unie. Na meer dan zes maanden oorlog heeft de EU onvoldoende als blok opgetreden.
VERDEELDHEID EN TEGENSTELLINGEN LEIDEN TOT BESCHEIDEN AMBITIES
Het beleid van de EU is niet uniform. Bepaalde lidstaten, zoals Spanje, Ierland en ook België, hebben scherpe en harde kritiek geuit op het bloedbad en de destructie in Gaza en pleiten voor de nodige tegenmaatregelen. België heeft hierin zelfs een voortrekkersrol opgenomen. Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, Josep Borrell, heeft de acties van Israël in Gaza na 7 oktober al meerdere keren veroordeeld. Aan de andere kant zien we grote steun voor Israël bij de voorzitter van de Commissie, Ursula von der Leyen, de Hongaarse commissaris Oliver Varhelyi en landen zoals Duitsland en Oostenrijk.
Dit zorgt voor een EU van te veel verdeeldheid en tegenstellingen – en nog erger: een EU die toekijkt. De EU-top van maart was de eerste keer dat bijna alle EU-leiders het eens werden over een staakt-het-vuren. Tegen die tijd waren er al meer dan 30.000 doden, lag het overgrote deel van Gaza in puin en waren twee miljoen mensen ontheemd en bedreigd door honger en ziekte. Zoals Borrell het treffend verwoordde: “Van de grootste openluchtgevangenis ter wereld is Gaza veranderd in het grootste openluchtkerkhof.” Hard to disagree.
Harde vaststelling: Als Europeanen zijn we niet in staat om de loop van deze oorlog te beïnvloeden. En daar is de interne verdeeldheid debet aan.
Harde vaststelling: Als Europeanen zijn we niet in staat om de loop van deze oorlog te beïnvloeden. En daar is de interne verdeeldheid debet aan. Bovendien heeft het gebrek aan actie van Europese landen en het Westen tegen Israëls schendingen van het internationaal (humanitair) recht het beeld van “dubbele standaarden” versterkt. Terwijl de roep om meer hard power terecht luider klinkt in Europa, kieperen we onze geloofwaardigheid en soft power door ramen en deuren naar buiten in het Midden-Oosten. Onze rol in de wereld wordt grotendeels bepaald door de mate waarin we consequent, zij het pragmatisch, de universele waarden en rechten, waarvoor we zelf zeggen te staan, verdedigen. Daarom volgen onze partners in de wereld – en onze rivalen – nauwgezet onze positie in dit conflict. En terecht.
Wat we minstens wél doen is de Palestijnen humanitair blijven bijstaan, en alles wat we kunnen om nog erger te voorkomen. Dit omvat samenwerken met partners in de regio en de VS om de voedselblokkade te doen stoppen en op allerlei manieren humanitaire hulp tot bij de bevolking te brengen. De schrijnende crisis dwong sommige EU-lidstaten zelfs tot onorthodoxe acties, met initiatieven zoals airdrops en maritieme corridors.
HET IS ESSENTIEEL DAT WE EEN GROTERE ROL OPNEMEN
De Europese reactie op de oorlog in Gaza is tot nu toe grotendeels tekortgeschoten, zowel op moreel als op strategisch vlak. De EU heeft nog steeds de kans om haar reputatie te herstellen door actief bij te dragen aan een legitieme politieke oplossing voor het conflict tussen de Palestijnen en Israël. Een serieuze inspanning voor vrede is niet alleen in het belang van de regio, maar ook van de EU zelf. Het is essentieel dat we een grotere rol opnemen in de regio. Dit is waar ik dagelijks aan werk, waarvoor ik mijn stem gebruik en mijn netwerk mobiliseer.
Hoewel de situatie ter plaatse aanzienlijk moeilijker is geworden dan dertig jaar geleden, blijft de tweestatenoplossing de enige haalbare weg naar vrede in de regio.
De EU moet alle mogelijke vreedzame middelen overwegen, inclusief sancties en het opschorten van het Associatieakkoord met Israël. Als je nu die mensenrechtenclausule niet activeert, waarom er dan nog een opnemen? We moeten alles in het werk stellen om te streven naar de opbouw van een volledig soevereine Palestijnse staat, die de waardigheid van het Palestijnse volk herstelt en vrede en veiligheid voor zowel Israël als Palestina garandeert. De erkenning van de Palestijnse staat is, wat mij betreft, een noodzakelijke eerste stap, waarbij we samen met regionale partners moeten werken aan een vredesconferentie om de tweestatenoplossing te realiseren. Hoewel de situatie ter plaatse aanzienlijk moeilijker is geworden dan dertig jaar geleden, blijft dit de enige haalbare weg naar vrede in de regio. Daarom moet dit ons doel en onze inzet zijn. Anders blijven we gevangen in een eindeloze spiraal van rancune en geweld van generatie op generatie, van oorlog tot oorlog.