De verordening gemeenschappelijke asielprocedures van de EU moet ervoor zorgen dat beslissingen over verzoeken om internationale bescherming eerlijk en efficiënt worden genomen.

Op deze pagina:

• Gestroomlijnde asielprocedure
• Grensprocedure
• Rechten en verplichtingen van asielzoekers
• “Veilige landen”
• Werk aan het migratie- en asielpact

Gestroomlijnde asielprocedure

Om de EU-asielprocedures te harmoniseren, zal de gewijzigde verordening de richtlijn asielprocedures vervangen. De herziene regels:

• verplichten grensprocedures aan de EU-buitengrenzen om snel te beoordelen of aanvragen ongegrond of niet-ontvankelijk zijn
• introduceren normen voor de rechten en verplichtingen van asielzoekers
• misbruik van het systeem voorkomen dankzij duidelijke procedures

Grensprocedure

De asielprocedure­verordening voert een verplichte grensprocedure in voor bepaalde categorieën aanvragers. Zo kan aan de EU-buitengrenzen snel worden beoordeeld of aanvragen ongegrond of niet-ontvankelijk zijn.

Als de asiel­grensprocedure van toepassing is, krijgt de betrokken persoon geen toegang tot het grondgebied van de lidstaat.

Belangrijkste aspecten:

Er wordt een verplichte grensprocedure ingevoerd voor personen die een veiligheidsrisico vormen, de autoriteiten misleiden met onjuiste of onvolledige informatie, of afkomstig zijn uit landen met een laag erkennings­percentage.

De verordening bepaalt dat er in elke lidstaat te allen tijde een toereikende opvang- en personeels­capaciteit aanwezig moet zijn om een bepaald aantal verzoeken in het kader van de grensprocedure te behandelen. Op EU-niveau is deze toereikende capaciteit vastgesteld op 30 000 verzoeken.

De toereikende capaciteit van elke lidstaat wordt bepaald aan de hand van een formule die rekening houdt met:

• het aantal irreguliere grensoverschrijdingen
• binnenkomsten na opsporings- en reddingsacties
• weigeringen van toegang over een periode van 3 jaar

Andere belangrijke aspecten van de grensprocedure

De verordening introduceert een prioriterings­systeem voor wie onder de grensprocedure valt, d.w.z. verzoekers die een grotere kans op terugkeer maken, die een veiligheidsrisico vormen of die geen minderjarigen of gezinsleden zijn. Aan de verzoeken van deze laatste categorie moet voorrang worden gegeven.

De procedure voorziet ook in uitzonderingen op de grensprocedure, bijvoorbeeld voor minderjarigen die geen veiligheidsrisico vormen of wanneer de noodzakelijke ondersteuning niet kan worden verleend aan verzoekers met bijzondere opvang- of procedurele behoeften.

Tot slot zijn de lidstaten verplicht een mechanisme in te stellen om toezicht te houden op de grondrechten in verband met de grensprocedure.

Rechten en verplichtingen van asielzoekers

In de hervormde asielprocedure­verordening worden niet alleen de procedures gestroomlijnd, maar worden ook normen vastgelegd voor de rechten en verplichtingen van asielzoekers, zoals:

• procedurele waarborgen ter bescherming van de rechten van asielzoekers, onder meer door hun passende en tijdige informatie te verstrekken, recht te geven op een persoonlijk onderhoud, en toegang tot vertolking
• het recht op gratis juridisch advies voor alle asielzoekers tijdens de administratieve procedure en op gratis rechtsbijstand en vertegenwoordiging tijdens de beroepsprocedure
• meer aandacht voor kwetsbare personen met bijzondere procedurele behoeften, zoals niet-begeleide minderjarigen

“Veilige landen”

De asielprocedure­verordening bevat ook geharmoniseerde regels om te bepalen welke derde landen “veilige landen” zijn, d.w.z. landen waarvan de onderdanen in principe geen behoefte hebben aan bescherming of waar asielzoekers niet in gevaar zijn. Daarvoor moeten onder meer deze voorwaarden zijn vervuld:

• het is toegestaan om op het grondgebied van het derde land te blijven
• er is toegang tot bestaansmiddelen die toereikend zijn voor een adequate levensstandaard, rekening houdend met de algemene situatie van het derde land
• er is toegang tot gezondheidszorg en essentiële behandeling van ziekten onder de algemeen geldende voorwaarden in het derde land
• er is onderwijs onder de algemeen geldende voorwaarden in het derde land
• er wordt effectieve bescherming gegarandeerd totdat er een duurzame oplossing wordt gevonden

Werk aan het migratie- en asielpact

Op 20 december 2023 bereikten de Raad en het Europees Parlement een akkoord over deze belangrijke wetgeving met de te volgen procedures, en over vele andere dossiers in het migratie- en asielpact.

Op 8 februari 2024 bekrachtigden de EU-lidstaten dit akkoord en de 3 wetten waarover de Raad en het Parlement in 2022 overeenstemming hadden bereikt.

Er werd ook een verordening over terugkeer naar de grens goedgekeurd waardoor het pact van toepassing kan zijn op de Europese landen met afwijkende Schengen­voorschriften.

Op 14 mei 2024 keurde de Raad het migratie- en asielpact van de EU goed.

• Migratiebeleid: Raad akkoord over 2 voorstellen uit asiel- en migratiepact (persmededeling, 8 juni 2023)
• Raad en Parlement bereiken doorbraak bij hervorming EU-asiel- en migratiestelsel (persmededeling, 20 december 2023)
• Asiel- en migratiehervorming: EU-lidstaten geven groen licht voor akkoord met Europees Parlement (pers­mededeling, 8 februari 2024)
• Raad keurt EU-migratie- en asielpact goed (persmededeling, 14 mei 2024)

“Ik ben niet erg gelukkig. Ik heb nog drie kinderen in Marokko. Ik mis ze, ik mis alles in Marokko. Maar het zal uiteindelijk goedkomen, door dit besluit van Nederland. Ik zal hier blijven. En ik zal doorgaan met mijn strijd.”

Huismoeder

De Hirak-protestbeweging in Marokko begon in 2016 met betogingen voor betere leefomstandigheden. Een jaar later werd de toen 36-jarige huismoeder Benaissa de leider van de beweging, nadat haar voorganger Nasser Zafzafi was gearresteerd. Hij en andere leiders werden veroordeeld tot celstraffen oplopend tot twintig jaar.

“De situatie in het Rifgebergte is heel erg slecht”, zegt Benaissa. “Er is geen nieuws waar ik blij van word. Er worden nog altijd mensen gearresteerd. En mensen die hebben gedemonstreerd zitten nog altijd vast.”

Amnesty International is blij met het nieuws dat Benaissa in Nederland mag blijven. “Het is snel gegaan”, zegt een woordvoerder. “Heel goed dat Nederland mensen zoals zij politiek asiel verleent. Gelukkig krijgt ze een vluchtelingenstatus, want ze heeft het heel zwaar gehad in Marokko.” Volgens Amnesty zitten nog steeds veel protestleiders vast in Marokko.

Relatie is slecht

In 2018 uitte minister Blok van Buitenlandse Zaken zijn zorgen over de celstraf van de Hirak-activisten. Hij zei dat de straffen hem “aan de hoge kant” leken.

Voor de diplomatieke verhoudingen tussen Nederland en Marokko zal het asiel niet veel betekenen. “Marokko heeft al het idee dat Nederland de Hirak-beweging steunt”, zegt correspondent Samira Jadir. “De relatie is al heel slecht en die zal niet snel slechter worden.”

Nieuw Europees asielbeleid (Migratiepact)

Europese Migratiepact in het kort

Het Europese Asiel- en migratiepact moet helpen om de instroom van migranten te beperken en migratie beter te beheersen.

Lees:

• de uitleg over het Asiel- en Migratiepact op de site van de Europese Raad;
• de uitleg van het Asiel- en Migratiepact op de site van de Europese Commissie.

Europese asielregels opnemen in Nederlandse wet

Het Migratiepact bestaat uit 1 richtlijn en 9 verordeningen. Om die in Nederlandse wet- en regelgeving op te nemen is een wijziging van de Vreemdelingenwet nodig.

Daarvoor heeft het kabinet op 4 juli 2025 de Uitvoerings- en implementatiewet Asiel- en migratiepact 2026 naar de Raad van State gestuurd voor advies. De Tweede en Eerste Kamer moeten het wetsvoorstel nog goedkeuren.

Afspraken in migratiepact

In het Migratiepact staan onder andere de volgende afspraken:

Controle aan de Europese buitengrenzen

• EU-landen moeten de identiteit van asielzoekers sneller vaststellen met een zogeheten screening.
  Lees meer over de nieuwe EU-regels voor screening op de site van de Europese Raad.
• EU-landen die asielzoekers op hun grondgebied aanhouden die illegaal de buitengrenzen zijn overgegaan, moeten die binnen 3 dagen alsnog screenen.
• EU-landen moeten gegevens van asielzoekers en migranten zonder de juiste papieren in een Europese databank invoeren. Daarmee kan de EU beter in de gaten houden in welke landen iemand asiel heeft aangevraagd.
  Lees meer over de EU-maatregelen om de databank uit te breiden op de site van de Europese Raad.

Nieuwe regels over wie bescherming krijgt en snellere procedures

• Er komen verplichte grensprocedures voor specifieke groepen asielzoekers. Het gaat bijvoorbeeld om asielzoekers die weinig kans maken op asiel (uit landen waarvan de EU-landen 20% of minder van de asielverzoeken goedkeuren). Of asielzoekers die een gevaar zijn voor de openbare orde of nationale veiligheid. Die moeten aan de EU-grens al horen of ze mogen blijven of niet. Als ze geen asiel krijgen, start direct de terugkeer naar hun thuisland. De verplichte grensprocedure gaat niet gelden voor alleenstaande minderjarige vluchtelingen (behalve als ze een gevaar vormen voor de openbare orde of nationale veiligheid).
  Lees meer over de nieuwe EU-regels voor de asielprocedure op de site van de Europese Raad.
• EU-landen moeten zorgen voor genoeg capaciteit voor deze grensprocedures voor asielzoekers. In de hele EU moeten 30.000 asielzoekers tegelijk zo’n grensprocedure kunnen doorlopen. Nederland moet 211 asielzoekers deze procedure gelijktijdig kunnen laten doorlopen.
• EU-landen mogen in crisissituaties afwijken van de regels. Bijvoorbeeld als plotseling grote aantallen vluchtelingen naar de EU komen. Of als een EU-land kampt met een natuurramp of epidemie. Het moet de Europese Commissie dan vragen om af te mogen wijken van de asielafspraken en aantonen dat er sprake is van een crisis of overmacht.
  Lees meer over de EU-maatregelen bij een migratiecrisis op de site van de Europese Raad.
• Asielzoekers moeten tijdens hun procedure samenwerken met de autoriteiten. Ze moeten bijvoorbeeld de juiste gegevens verstrekken over hun identiteit en nationaliteit, de gehele asielprocedure beschikbaar zijn voor vragen of gehoor en in het land blijven waar ze asiel hebben gevraagd. Doen ze dat niet dan kan een land de asielaanvraag tijdelijk stoppen of afwijzen.
• Kinderen die asiel aanvragen moeten binnen 2 maanden na hun asielaanvraag naar school (was 3 maanden).
• Minderjarigen zonder ouders of begeleiders, gehandicapten, ouderen, slachtoffers van foltering en asielzoekers met trauma’s moeten snel ondersteuning krijgen. Zo moeten kinderen direct een voogd krijgen.

Meer hulp tussen EU-landen

• EU-landen moeten gezamenlijk jaarlijks minimaal 30.000 asielzoekers overnemen of € 20.000 per asielzoeker betalen aan EU-landen die veel asielzoekers opvangen.
  Lees meer over deze EU-maatregelen om asielzoekers eerlijker te verdelen (solidariteitsmaatregelen) op de site van de Europese Raad.

Vanaf 12 juni 2026 gaan nieuwe asielregels gelden in de Europese Unie (EU). Zo moeten er strengere controles aan de buitengrenzen komen, snellere asielprocedures en beperkingen voor asielzoekers om door te reizen naar andere EU-landen om daar asiel aan te vragen. De nieuwe regels zijn het gevolg van het Europese Asiel- en Migratiepact.

Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle EU-landen om het asielstelsel beter te laten functioneren. Het asiel- en migratiepact streeft naar meer eenheid in het migratiebeleid in Europa. De bedoeling van het pact is dat vluchtelingen de bescherming krijgen die ze nodig hebben en de rest snel terug kan naar het land van herkomst. Daarom worden de buitengrenzen beter bewaakt met een verplichte screening en komt er een snellere grens- en terugkeerprocedure. Ook solidariteit en een eerlijke en juiste verdeling van asielzoekers zijn belangrijk in dit pact. Er worden stappen gezet voor meer Dublinoverdrachten in de toekomst. Het land dat verantwoordelijk is voor de aanvraag, behandelt deze dan ook. Ontvangt een land relatief veel aanvragen? Dan moet een ander EU-land asielzoekers overnemen of geld betalen aan dat land.

Screening bepaalt de procedure

Na invoering van het asiel- en migratiepact ondergaan alle irreguliere migranten aan de buitengrenzen van Europa een screening. Dit betekent dat hun vingerafdrukken en foto’s in een Europese databank worden opgeslagen. Daarnaast vinden veiligheids- en gezondheidscontroles plaats. De screening bij aankomst bepaalt welke procedure aanvragers ingaan. Maken ze weinig kans op een verblijfsvergunning? Dan komen ze in het land van aankomst terecht in de verplichte asielgrensprocedure. Ze verblijven dan in sobere, gesloten opvanglocaties. Overigens geldt dit niet voor alleenstaanden onder de 18 jaar. Deze opvanglocaties moeten voorkomen dat asielzoekers met een kansloze aanvraag toegang krijgen tot het EU-grondgebied en kunnen doorreizen naar andere EU-landen. Na afwijzing van hun aanvraag, komen ze snel terecht in de terugkeerprocedure.

Verplichte, flexibele solidariteit

Aanvragers die meer kans maken op asiel gaan naar de gewone asielprocedure in het land van aankomst. Dit betekent automatisch dat landen aan de buitengrenzen relatief veel aanvragen ontvangen. De Europese Commissie geeft jaarlijks via een rapportage aan welke landen naar verwachting onder hoge migratiedruk komen te staan. Vervolgens worden asielzoekers volgens een verdeelsleutel verdeeld over de EU-landen. Maar de landen hoeven de asielzoekers niet over te nemen. Het asiel- en migratiepact stelt namelijk een systeem in van verplichte, maar flexibele solidariteit. Landen kunnen er ook voor kiezen geld te betalen aan het ontvangende land.

Meer Dublinoverdrachten

De screening wordt dus bepalend. Dit belangrijke onderdeel van het asiel- en migratiepact moet dan ook goed gebeuren. De gemeenschappelijk databank Eurodac waarin alle gegevens van aanvragers staan, wordt daarom verbeterd. De verwachting is dat het aantal Dublinoverdrachten hierdoor ook toeneemt. Dit betekent dat het land dat verantwoordelijk is voor de asielaanvraag, die aanvraag ook behandelt. Daar is wel wat meer voor nodig. Ook de termijnen worden aangepast om de Dublinverordening beter te laten werken.

Vluchtelingen krijgen bescherming

Het asiel- en migratiepact is op 10 april jl. goedgekeurd door het Europees Parlement en bestaat uit negen verordeningen en een richtlijn. De verordeningen hebben een directe werking en een aanzienlijke impact op de uitvoeringsprocessen bij verschillende organisaties. Tegelijkertijd bieden ze ook kansen om procedures te vereenvoudigen en flexibeler in te richten. Nederland heeft overigens al een screening aan de buitengrenzen en in Ter Apel, de zogenoemde I&R-straat. Ook een versnelde procedure en grensprocedure is voor ons land niet nieuw. Maar eerst moet nog duidelijk worden wat de precieze gevolgen van het pact zijn. De termijn is kort. Dus de tijd is hard nodig om alles uit te werken met als doel dat vluchtelingen bescherming krijgen en de anderen snel terug kunnen naar het land van herkomst.

EINDE

[49]

”Irreguliere migranten zijn migranten zonder geldige documenten om een land binnen te komen of om in een land te verblijven. Bijvoorbeeld omdat iemand geen geldig paspoort of reisdocument heeft, of valse documenten gebruikt.”

EUROPEAN MIGRATION NETWORK

EMN NETHERLANDS

IRREGULIERE IMMIGRATIE

https://www.emnnetherlands.nl/migratiethemas/irreguliere-migratie?page=1

Migranten komen soms de Europese Unie (EU) binnen zonder geldige documenten. Dit wordt irreguliere immigratie genoemd.

Irreguliere migranten zijn migranten zonder geldige documenten om een land binnen te komen of om in een land te verblijven. Bijvoorbeeld omdat iemand geen geldig paspoort of reisdocument heeft, of valse documenten gebruikt. EU-landen vermijden hiervoor termen als ‘illegale migratie’ en ‘illegale migranten’, omdat het dan lijkt te gaan om iets crimineels. Irreguliere migratie is een administratieve schending en geen criminele daad.

Nederland is zelf verantwoordelijk voor het tegengaan van irreguliere migratie, bijvoorbeeld door grenscontroles. Hierbij is Nederland wel afhankelijk van de andere EU-lidstaten. Door de Schengenafspraken deelt Nederland de buitengrenzen met andere lidstaten en controleert Nederland migranten in principe niet aan de binnengrenzen.

”Grensasielprocedures zijn gecodificeerd in een reeks ingewikkelde bepalingen. De procedures dienen om snel te kunnen beoordelen of verzoeken om internationale bescherming ongegrond of niet-ontvankelijk zijn. Ze vinden plaats rechtstreeks aan de EU-buitengrenzen, waar verzoekers aankomen, van boord gaan na een SAR-operatie of worden aangehouden. Volgens de tekst van het pact kan een grensprocedure worden toegepast op eenieder “die niet voldoet aan de voorwaarden voor binnenkomst op het grondgebied van een lidstaat als omschreven in artikel 6 van Verordening 2016/399″. Deze voorwaarden uit de  Schengencode omvatten het bezit van een geldig reisdocument en van voldoende middelen van bestaan, zowel voor de duur van het voorgenomen verblijf als voor de terugkeer naar het land van herkomst. Een grensprocedure kan van toepassing zijn op de meerderheid (zo niet alle) asielzoekers aan de buitengrenzen van de EU.”

VERBLIJFBLOG

HET MIGRATIE EN ASIELPACT VAN DE EU UITGELEGD:

DE VERORDENING ASIELPROCEDURE

7 NOVEMBER 2023

https://verblijfblog.nl/het-migratie-en-asielpact-van-de-eu-uitgelegd-de-verordening-asielprocedure/

De Europese Raad van de EU bereikte in juni 2023 overeenstemming over de teksten van twee voorgestelde verordeningen. Deze voorstellen zijn onderdeel van het Pact inzake Asiel en Migratie dat in eerdere Verblijfblogs besprak. Verblijfblog bespreekt in dit blog de regels voor de behandeling van asielaanvragen, vooral aan de buitengrenzen.

Op 8 juni 2023 bereikte de Europese Raad een langverwacht akkoord over het migratie en asielpact. De Commissie presenteerde dit pact in 2020, het bevat meer dan 500 pagina’s wetgevingsvoorstellen op het gebied van migratie- en asielwetgeving. De ministers van Binnenlandse Zaken van de lidstaten onderhandelden over hun standpunt op basis van het oorspronkelijke Commissievoorstel en het standpunt van het Europese Parlement, dat in april 2023 werd bereikt. De Raad stelde zijn algemene aanpak vast met betrekking tot twee “zeer moeilijke en gevoelige dossiers“, namelijk de verordening asielprocedure (VAP) en de verordening asiel- en migratiebeheer (VAMB). Deze teksten zijn bedoeld om de behandeling van asielaanvragen te regelen en om te bepalen welke staat verantwoordelijk is voor de aanvragers, met inbegrip van een bijbehorend solidariteitsmechanisme voor de spreiding van asielzoekers over de Unie. In dit blog gaan we in op de verordening asielprocedure.

Wat op 8 juni uit de bus kwam, is een compromistekst van meer dan 300 pagina’s die nog ingewikkelder wordt genoemd dan de vorige ontwerpen van de Commissie en het Parlement: ‘een labyrint van procedurele regels van Byzantijnse complexiteit’. De voorstellen beogen een hervorming van de Europese asielprocedures door een verdergaande versterking van de buitengrenzen. Uitgangspunt is dat  grensprocedures moeten plaatsvinden om te beoordelen of een asielzoeker toegang krijgt tot het grondgebied van de EU of moet worden teruggestuurd naar zijn land van herkomst of naar een derde land dat voor hem veilig wordt geacht. Ook wordt een solidariteitsregeling geïntroduceerd voor de toewijzing van de verantwoordelijkheid voor de financiële lasten van asielzoekers.

De relevantie van het besluit van de Raad en de volgende stappen
De overeenkomst kwam tot stand na lange onderhandelingen en wordt door de Raad beschouwd als een beslissende stap in de richting van een modernisering van de EU regels voor asiel en migratie. Omdat de onderhandelingen zo lang duurden en het zo moeilijk was om een gedeelde meerderheid te bereiken, wordt het akkoord beschouwd als een historisch moment. Het standpunt van de Raad zal nu de basis vormen voor de bijeenkomsten met de Commissie en het Parlement, met als doel om de regelingen uiteindelijk vast te stellen. De hoop is om de twee voorgestelde verordeningen goed te keuren voor het einde van de zittingsperiode, in juni 2024. De eerste tegenslag kwam echter al op 30 juni, toen Polen en Hongarije op enkele cruciale punten bezwaar maakten.

De verordening asielprocedure
De verordening asielprocedure streeft een “gestroomlijnde” asielprocedure in de EU in te voeren. De Verordening Asielprocedure bevat strengere regels dan het huidige kader dat is vastgelegd in Richtlijn 32/2013, een instrument dat meer interpretatieruimte biedt aan de lidstaten die de richtlijn uitvoeren. Het voorstel van de Raad draait om een uniforme, snellere en meer voorspelbare asielprocedure. Er wordt een zogeheten ‘naadloze verbinding’ tot stand gebracht tussen asiel- en terugkeerprocedures. Dit betekent dat de verordening voorziet in een verplichting om een terugkeerbesluit uit te vaardigen telkens wanneer een asielverzoek wordt afgewezen, zoals de Commissie in 2020 had voorgesteld. Deze vernieuwing voorkomt dat een nieuwe handeling moet worden verricht door een andere autoriteit en maakt de afgewezen asielzoeker onmiddellijk uitzetbaar in het kader van de Terugkeerrichtlijn. Andere aspecten van de verordening betreffen een uitgebreider gebruik van versnelde procedures, grensprocedures, niet-ontvankelijkheidsprocedures en andere juridische concepten om andere landen verantwoordelijk te houden voor de asielaanvraag, zoals het concept van veilige derde landen. Volgens ECRE zullen als gevolg hiervan meer mensen vast komen te zitten aan de grenzen in situaties die verwant zijn aan het Griekse eilandmodel.

Grensprocedures
Een van de centrale uitgangspunten van het voorstel van de Raad is de uitbreiding van het gebruik van asielprocedures die rechtstreeks aan de buitengrenzen worden uitgevoerd. Het idee is om asielzoekers te houden in gebieden waar zij aankomen, om zo hun eventuele terugkeer te vergemakkelijken. De nieuw voorgestelde grensprocedures vormen waarschijnlijk het meest verreikende element van de nieuwe gestroomlijnde asielprocedure.

Grensasielprocedures zijn gecodificeerd in een reeks ingewikkelde bepalingen. De procedures dienen om snel te kunnen beoordelen of verzoeken om internationale bescherming ongegrond of niet-ontvankelijk zijn. Ze vinden plaats rechtstreeks aan de EU-buitengrenzen, waar verzoekers aankomen, van boord gaan na een SAR-operatie of worden aangehouden. Volgens de tekst van het pact kan een grensprocedure worden toegepast op eenieder “die niet voldoet aan de voorwaarden voor binnenkomst op het grondgebied van een lidstaat als omschreven in artikel 6 van Verordening 2016/399″. Deze voorwaarden uit de  Schengencode omvatten het bezit van een geldig reisdocument en van voldoende middelen van bestaan, zowel voor de duur van het voorgenomen verblijf als voor de terugkeer naar het land van herkomst. Een grensprocedure kan van toepassing zijn op de meerderheid (zo niet alle) asielzoekers aan de buitengrenzen van de EU.

Opvallend is dat de Raad voorstelt het gebruik van grensprocedures in bepaalde omstandigheden verplicht te stellen. Namelijk wanneer 1) de asielzoeker valse informatie of documenten heeft overgelegd; 2) er redelijke gronden zijn om de verzoeker te beschouwen als een gevaar voor de nationale veiligheid of de openbare orde; of 3) de asielzoeker/verzoeker afkomstig is uit een derde land waarvoor het percentage besluiten tot verlening van internationale bescherming in de hele EU twintig procent of minder bedraagt. Het verplichte karakter van deze procedure werd eerder door het Parlement tijdens de onderhandelingen verworpen. Het is dan ook waarschijnlijk het belangrijkste en meest controversiële punt van het akkoord. Ook omdat deze procedure onder bepaalde omstandigheden tevens verplicht zal zijn voor minderjarigen.

De verordening voert ook een “fictie van niet-toelating” in waardoor asielzoekers wiens aanvraag aan de buitengrenzen van de EU wordt onderzocht, worden beschouwd als nog niet toegelaten tot het grondgebied van de EU. Om dit te bewerkstelligen nemen de lidstaten “alle passende maatregelen […] om ongeoorloofde toegang tot hun grondgebied te beletten”. Aanvragers moeten in de nabijheid van de buitengrenzen verblijven voor de gehele duur van de grensprocedure, die maximaal 12 weken mag duren (verlengbaar tot 16). Als hun aanvraag wordt afgewezen, krijgen zij ook geen toestemming om de lidstaat binnen te komen totdat hun verwijdering is afgerond. In deze gevallen worden zij nog eens maximaal 12 weken in bewaring gehouden op locaties aan of in de nabijheid van de buitengrens of op andere aangewezen locaties op het grondgebied van de lidstaat. Deze bepalingen betekenen dat een asielzoeker tot 7 maanden in bewaring kan worden gehouden, zonder ooit toestemming te krijgen om het grondgebied van de lidstaat te betreden, van aankomst tot terugkeer. Volgens de Solidar Foundation zal de toepassing van grensprocedures zoals geschetst in de voorgestelde verordening een situatie van voortdurende detentie aan de Europese grenzen creëren.

Een andere belangrijke innovatie is de overeenstemming over numerieke streefcijfers (aangeduid als “adequate capacity”) voor de toepassing van de grensprocedure. Het concept “adequate capacity” stelt een minimumaantal aanvragers vast dat in een jaar in de EU aan de grensprocedure moet worden onderworpen. De capaciteit van de EU dient op haar beurt om de capaciteit van de afzonderlijke lidstaten te berekenen, een jaarlijks (maximum)plafond voor de lidstaten vast te stellen en de gevolgen te bepalen wanneer deze drempel wordt overschreden. Er is bezorgdheid geuit over de prikkels die dit concept creëert voor de lidstaten aan de buitengrens om informeel de toegang tot hun grondgebied te weigeren, omdat dit zal leiden tot een vermindering van het aantal mensen dat zij in de komende jaren in de grensprocedure moeten verwerken.

Conclusie
De complexiteit van de goedgekeurde teksten en de lange weg die nog moet worden afgelegd voordat ze definitief in wetgeving worden omgezet, maken het moeilijk om te voorspellen hoe de mogelijke tenuitvoerlegging eruit zal zien. Sommigen wezen op het risico dat ‘de complexe regels die aan de ”nieuwe” uitvoeringsmechanismen ten grondslag liggen een nieuwe periode van ambiguiteit en hercriminalisering zullen inluiden, waarmee het onderlinge vertrouwen tussen lidstaten verder zal verminderen.’ In een eerste commentaar identificeerde ECRE winnaars en verliezers van de overeenkomst. Zo werden de Commissie, lidstaten met een harde lijn en smokkelaars winnaars genoemd en vluchtelingen, niet-EU-landen aan de grenzen en de mediterrane lidstaten als verliezers bestempeld. Het pact wordt geacht de beschermingsnormen in de EU te verlagen. Of de andere doelstellingen van het pact, het afschrikken van aankomsten, het mogelijk maken van snelle terugkeer en het verminderen van zogenaamde secundaire bewegingen van het land van aankomst naar andere EU-landen, worden gehaald, valt nog te bezien. Daarom moeten de onderhandelingen de komende maanden nauwlettend worden gevolgd.

EINDE